Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 228

ચૂલિકા - ૧ - ભૂમિકા મોક્ષ પ્રાપ્તિ થાય છે, તે જ સ્પષ્ટ કરે છે.
સ્વાધ્યાય, સંયમ, તપ, વૈયાવચ્ચ અને ધ્યાન યોગમાં જે આસક્ત થાય છે અને અસંયમમાં આસક્ત થતાં નથી, તે સિદ્ધિ પામે છે. તેથી ચારિત્ર ધર્મમાં રતિજનક અને અસંયમ સ્થાનમાં અરતિજનક જે વાક્યોને આ અધ્યપનમાં કહેલ છે, તે સાધુએ જાણવા જોઈએ.
નામ નિક્ષેપો કહ્યો. હવે સૂબાલાપકમાં - x x- સૂત્ર કહે છે• સૂત્ર - ૫૬ -
હે સાધકો ! આ નિગ્રન્થ પ્રવચનમાં જે પ્રજિત થયેલ છે, પણ કદાચિત દુખ ઉત્પન્ન થતાં સંયમમાં તેમનું ચિત્ત અરતિયુક્ત થઈ જાય, તેથી તે સંયમનો પરિત્યાગ કરવા ઇચ્છે છે, પણ સંયમ તજ્યો નથી તેને પહેલાં આ અઢાર સ્થાનોનું સમ્યફ પ્રકારે આલોચન કરવું જોઈએ.
આ અઢાર સ્થાનો આશ્વ માટે લગામ, હાથી માટે અંકુશ, જહાજ માટે પતાકા સમાન છે. જેમકે : (૧) સુષમ આરામાં જીવન દાખમય છે. (૨) ગૃહસ્થના કામ ભોગ અસાર અને અન્ધકાલિક છે. (૩) મનુષ્ય પ્રાયઃ કપટ બહલ છે.
(૪) મારે આ દુઃખ ચિરકાળ સ્થાયી નહીં હશે. (૫) સંગમ છોડવાથી નીરજનોનો પુરસ્કાર સતકાર કરવા પડશે. (૬) સંયમ છોડીને ઘેર જવું એટલે - વમન કરેલાને ફરી પીવું. (0) - નીચ ગતીઓમાં નિવાસનો સ્વીકાર કરવો. (૮) ગૃહવાસમાં ગૃહસ્થોને માટે શુદ્ધ ધર્મ નિત્રે દુર્લભ છે. (૯) ત્યાં આતક - વ્યાધિ, તેના વધનું કારણ થાય છે. (૧૦) ત્યાં સંકલ્પ - વિકલ્પ વધને માટે થાય છે. (૧૧) ગૃહવાસ કલેશયુક્ત છે અને મનુપર્યાય કલેશ રહિત છે. (૧૨) ગૃહવાસ બંધ છે અને પ્રમણપયિ મોક્ષ છે. (૧૩) ગ્રહવાસ સાવધ છે પણ મુનિ પચયિ નિરવલ છે. (૧૪) ગૃહરથના કામભોગ બહુજન સાધારણ છે. (૧) પ્રત્યેકના પુન્ય - પાપ પોતપોતાના છે. (૧૬) મનુષ્યોનું જીવન ઘાસના અગ્રભાર્ગ સ્થિત જળબિંદુ સમાન ચંચળ છે, નિશ્ચે અનિત્ય છે. (૧) મે પૂર્વે ઘણાં જ પાપકર્મો કર્યા છે. (૧૮) ઓહા દુષ્ટ ભાવથી આચરિત તથા દુષ્પરાક્રમથી અર્જિત પૂર્વકૃત પાપકમોંના ફળ ભોગવ્યા પછી જ મોક્ષ થાય છે, ભોગવ્યા વિના નહીં. અથવા તપ દ્વારા તે પૂર્વ કર્મોનો ક્ષય કરવાથી જ મોક્ષ થાય છે.
• વિવેચન - ૫૬ -
અહીં જિન પ્રવચનમાં નિશ્ચે તે ભિન્ન ક્રમ અમે દર્શાવીએ છીએ. પ્રવજિત - સાધુને શીત આદિ શારીરિક, સ્ત્રી - નિષધો આદિ માનસિક દુઃખથી સંયમમાં અરતિ પ્રાપ્ત ચિત્તથી ઉદ્વેગ પામીને સંયમમાં કંટાળો આવે છે. તે જ વાત વિશેષથી કહે છેઃસંયમથી નીકળીને ઘેર જવાની ઇચ્છા કરે છે. પરંતુ તે રીતે ઉત્પવજિત થવા ઇચ્છનારને હવે કહેવાનાર એવા અઢાર સ્થાનોને સમ્યગ્રતયા આલોચવો જોઈએ, જનારે પ્રાયઃ