Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 218

આધ્ય૦ ૧૦ ભૂમિકા
૦૧૭ એક ભવિકાદિ ભેદે છે. બીજા પણ ભેદ છે. હવે દ્રવ્ય ભિક્ષનું લક્ષણ કહેશે- ભેદક તે પુરુષ, ભેદન - પરસુ આદિ, ભેદવા યોગ્ય છે કાષ્ઠ આદિ. આ ભેદક આદિ ત્રણેનું સ્વરૂપ પૃથક્ કહેવાશે.
જેમ સુતાર આદિ ભેદન ભેરવ્ય સંયુક્ત થઈ - ક્રિયા વિશિષ્ટ વિદારણ આદિ કાષ્ઠ સમન્વિતદ્રવ્યભિક્ષ, તેદ્રવ્યને ભેદે છે. તથા બીજા પણ દ્રવ્યભિક્ષ અપારમાર્થિકા છે. કોણ? જેઓ ભિક્ષણશીલ છે, તેઓ પાપ સ્થાનથી અનિવૃત્ત છે તેવા પાચક છે. તેના બે ભેદો છે. ગૃહસ્થો અને બીજા વેશધારી. તેને બતાવે છે -
ગૃહસ્થો નિત્ય આરંભક છે, તેઓ છ જવનિકાયનો આરંભ કરનારા અને ભોળા લોકોને ઠગનારા છે. “અમે ભૂદેવ છીએ' લોકના હિતને માટે જન્મ્યા છીએ માટે અમને ગાય, વસ્ત્ર વગેરે આપો. એ પ્રમાણે કરનારને ગૃહસ્થ ભિક્ષુ જાણવા. દ્રવ્ય ભિક્ષણશીલત્વથી તે દ્રવ્યભિક્ષ છે. આ બ્રાહ્મણો અને બાવા વગેરે આજીવિકા માટે દ્રવ્યાદિ ભેગું કરે છે, તે બાવા તથા બ્રાહમણોનો હેતુ દ્રવ્ય માટે હોવાથી તે દ્રવ્યભિક્ષુ જાણવા.
ગૃહસ્થ દ્રવ્ય ભિક્ષ કહ્યા, હવે વેશધારીને બતાવે છે - • નિર્યુક્તિ - ૩૩૮ થી ૩૪૧ -
શાક્ય ભિક્ષ આદિ અતવને તત્ત્વ માનનારા હોવાથી પ્રશમ આદિ ચિહ્ન શૂન્ય, પૃથ્વી આદિ સ્થાવર અને બેઇંદ્રિયાદિ બસનો નિત્ય વધ કરવામાં રક્ત કેમકે બ્રહ્મચારી અને સંચય કરનાર છે. તેથી અપ્રધાનત્વથી દ્રવ્ય ભિક્ષ છે. સંચય કરવાથી આ અબ્રહ્મચારી છે. તેથી સંચય કહે છે- દાસિ આદિ દ્વિપદ, ગાય આદિ ચતુષ્પદ, હિરણ્યાદિ ધન, શાલિ આદિ ધાન્ય, કુષ્ય, આ બધામાં મન - વચન - કાયાથી કરવું - કરાવવું અને અનુમોદવુંમાં આસક્ત રહે છે.
(શંકા) સભૂત ગુણના અનુષ્ઠાનથી શું આવા ન હોય ? (સમાધાન) સચિત્ત ભોજી, તે પણ માંસ અને અકાયાદિ ભોજી છે કેમકે તેનો નિષેધ નથી. સ્વયં રાંધનારા તાપસાદિ, ઉદિષ્ટભોજી. આ બધાં દુર્ગુણો શાક્યાદિમાં છે. તેવા જ બીજા તપસ્વી પણ છે. પિંડવિશુદ્ધિના અપરિાનથી આમ કહ્યું. ત્રણ યોગ, ત્રણ કરણના પરિગ્રહમાં આસક્ત કહ્યા, તે બતાવે છે - - કરણત્રિક- મન, વચન, કાયા રૂ૫ છે. યોગ ત્રિક - કૃત, કારિત, અનુમતિ રૂપ છે. પોતાના માટે સપાય પ્રવૃત્તિથી શરીરની પુષ્ટિ કરે છે. અને મિત્રાદિના ઉપભોગ સાધનને માટે, તથા ઉભય સાધનાર્થે, એ રીતે પોતાના અર્થે અને પ્રયોજન વિના પણ આર્તધ્યાન, ચિંતન, કઠોર, ભાષણ, લક્ષ વેધનાદિથી પ્રાણાતિપાત આદિમાં પ્રવૃત્ત શાક્ય આદિને દ્રવ્ય ભિક્ષુ જાણવા. સ્ત્રી સંયોગાદિ શુદ્ધ તપોનુષ્ઠાનના અભાવથી અબ્રહ્મચારી છે -
દાસી આદિના પરિગ્રહથી પરિણામ અશુદ્ધ થાય, તેથી શાક્યાં સાધુ નથી. શુદ્ધ તપના અભાવે તાપસાદિ કુતીર્થિકો અબ્રહ્મચારી છે. બ્રહ્મ શબ્દથી શુદ્ધ તપ