Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 168

૬ / × | ૨૭૧ થી ૨૭૪
૧૬૭
ધર્મજીવી સ્થિતાત્મા, નિગ્રન્થ ક્રીતાદિ દોષયુક્ત અશન-પાન આદિનો ત્યાગ કરે.
• વિવેચન ૨૭૧ થી ૨૭૪
બારમી સ્થાનવિધિ કહી. છ કાયને પ્રતિપાદિત કર્યા. આના દ્વારા મૂલગુણો કહ્યા. હવે આની વૃત્તિભૂત ઉત્તરગુણનો અવસર છે. તે અકલ્પ આદિ છ ઉત્તર ગુણો છે. તેમાં અકલ્પ્ય બે ભેદે છે - શિક્ષક સ્થાપના કલ્પ અને અકલ્પ સ્થાપના કલ્પ. તેમાં શિક્ષક સ્થાપના કલ્પ - તે પિંડનિર્યુક્તિ આદિ ન ભણેલા દ્વારા લવાયેલ આહારાદિ ન કલ્પે. - x - x - અકલ્પ સ્થાપના કલ્પ કહે છેઃ- જે ચાર સંયમકારીત્વથી સાધુને અકલ્પનીય છે, તે આહાર - શય્યા - વસ્ત્ર - પાત્ર, તેને તે વિધિપૂર્વક વર્ષે, જો તે અયોગ્યનો ત્યાગ ન કરે તો સત્તર પ્રકારે સંયમ પાળી ન શકે, કેમકે તેના અત્યાગમાં સંયમનો અભાવ છે. આને જ સ્પષ્ટ કરે છે - આહારાદિ યારે જો અકલ્પ્ય હોય તો તેને ગ્રહણ કરવા ન ઇચ્છે, કલ્પ્ય હોય તો ગ્રહણ કરે.
-
અકલ્પ્ય ગ્રહણમાં દોષ કહે છે - જે કોઈ દ્રવ્યલિંગધારી દ્રવ્ય સાધુ આદિ નિત્ય આમંત્રિત પિંડ ગ્રહણ કરે છે, તથા ક્રીત, ઔદ્દેશિક, આત્યંત જેમ ક્ષુલ્લક આચાર કથામાં કહેલ છે, તેમ તે દ્રવ્ય સાધુ આદિ ત્રસ સ્થાવર આદિના ઘાતને - દાતાની તેવી પ્રવૃત્તિને અનુમોદે છે. એ પ્રમાણે વર્ધમાન સ્વામીએ કહેલ છે. તેથી આવા અશનાદિ ચારે પણ જે ક્રીત આદિ દોષયુક્ત હોય તેને મહાસત્ત્વી, સંયમૈકજીવી સાધુ તજે છે.
• સૂત્ર - ૨૭૫ થી ૨૭૭
(૨૭૫) કાંસામાં, કાંસ્ય પાત્રમાં, ઉંડાકાર પાત્રમાં જે સાધુ અશન, પાન આદિ ખાય-પીએ છે, તે શ્રમણાચારથી પરિભ્રષ્ટ થઈ જાય છે. (૨૭૬) ગૃહસ્થ દ્વારા તે વાસણોને સચિત્ત જળથી ધોવામાં અને વાસણનું ધોયેલ પાણી ફેંકવામાં જે પ્રાણી નિહત થાય છે, તેમાં તીર્થંકરોએ અસંયમ જોયેલ છે. (૨૩૭) ગૃહસ્થના વાસણમાં ભોજન કરવાથી કદાચિત્ પશ્ચાત્કર્મ અને પુરઃ કર્મ દોષ સંભવે છે તેથી નિગ્રંથોને ગૃહસ્થના ભાજનમાં ભોજન કરવું ન કલ્પે.
• વિવેચન - ૨૭૫ થી ૨૭૭
-
–
અકલ્પ કહ્યું, તેના અભિધાનથી તેરમાં સ્થાનની વિધિ કહી. હવે ચૌદમાં સ્થાનની વિધિ કહે છેઃ- કાંસાનો કટોરો આદિમાં તિલકાદિમાં, હાથીના પગના આકારના માટીના વાસણમાં અશન, પાનાદિ વાપરતો તે નિર્દોષ ગૌચરી હોય તો પણ સાધુતાથિ ભ્રષ્ટ થાય છે. કઈ રીતે ? અનંતર કહેલ પાત્રોમાં શ્રમણ ખાય, તો ગૃહસ્થ કાચા પાણીથી તેને વે છે. તેથી સચિત્ત જળથી વાસણ ધોવામાં આરંભ થાય છે. કુંડા આદિમાં ધોયેલ જળના ત્યાગથી અકાયાદિની હિંસાથી થાય છે. કેવળજ્ઞાનીએ જોયેલ છે કે ગૃહસ્થના પાત્રમાં ભોજન કરતા સાધુને અસંયમ થાય છે. વળી ગૃહસ્થનું વાસણ