Book Title: Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
View full book text
________________
દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
વિવેચન
૨૬૧ થી ૨૬૪
હવે દશમા સ્થાનની વિધિને આશ્રીને કહે છેઃ- અનિલ એટલે વાયુનો સમારંભ તાલવૃંતાદિથી કરવો, તેને તીર્થંકરો અગ્નિ સમારંભ સમાન જાણે છે. તે ઘણો પાપકારી હોવાથી સર્વકાળ તેને સુસાધુ ન આચરે, એમ બુદ્ધો કહે છે. વીંઝણા આદિ સ્વરૂપે - × - સાધુ સ્વયં હવા ખાવા ન ઇચ્છે, બીજા પાસે વીંઝણો ન નંખાવે, વીંજનારની અનુમોદના ન કરે. પોતાના ઉપકરણથી પણ વિરાધના ન કરે તે કહે છે - વસ્ત્રાદિ પૂર્વોક્ત ધર્મોપગરણથી પણ વાયુની ઉદીરણા ન કરે. કઈ રીતે ? અજ્વણાથી પડિલેહણાદિ ક્રિયા વડે. પણ પરિભોગ કે ધારણા પરિહારથી જ્વણા કરે. એમ હોવાથી સુસાધુ વાયુનો સમારંભ વર્ષે. હવે ૧૧માં સ્થાનને આશ્રીને વિધિ કહે છે -
૧૬
-
• સૂત્ર - ૨૬૫ થી ૨૭૦ -
(૨૬૫ થી ૨૬૭) સુસમાહિત સંયમી મન-વચન-કાયાથી અર્થાત્ ત્રણ કરણ અને ત્રણ યોગથી વનસ્પતિકાયની હિંસા ન કરે. વનસ્પતિની હિંસા કરતો સાધુ, તેના આશ્રિત વિવિધ ચાક્ષુષ કે અચાક્ષુષ ત્રસ અને સ્થાવર પ્રાણીઓની હિંસા કરે છે. આને દુર્ગતિવર્ધક દોષ જાણીને સાધુગણ જાવજીવ માટે વનસ્પતિકાયના સમારંભનો ત્યાગ કરે.
-
(૨૬૮ થી ૨૭૦) સુસમાહિત સાધુ ત્રસકાયિક જીવોની હિંસા ન કરે ઇત્યાદિ સર્વ પાઠ વનસ્પતિકાયિક મુજબ જાણવો.
• વિવેચન - ૨૬૫ થી ૨૭૦
-
વનસ્પતિ આદિ ત્રણ સૂત્રો વનસ્પતિના આલાવાથી જાણવો. તેનાથી ૧૧-મી સ્થાનવિધિ કહી. હવે ૧૨-મી સ્થાનવિધિ કહે છે- ત્રસકાય તે બેઇંદ્રિયાદિ રૂપ છે, આરંભ પ્રવૃત્તિથી તેની હિંસા ન કરે, મન-વચન-કાયાથી તેનું અહિત ચિંતન કરવા વડે, એ રીતે કરણ આદિ ત્રણ પ્રકારે સુસાધુ હિંસા ન કરે. તેમાં હિંસા દોષ કહે છેઃત્રસકાયની આરંભ પ્રવૃત્તિ આદિ પ્રકારે હિંસા કરે, તો ત્રસને આશ્રીને રહેલા તેના સિવાયના બેઇંદ્રિય આદિ બીજા પ્રાણી અને પૃથ્વીકાયાદિ સ્થાવરોની હિંસા થાય છે આ પ્રમાણે દોષને દુર્ગતિ - સંસાર વધારનાર જાણીને જાવજીવ ત્રસકાય આરંભનો ત્યાગ કરે.
Jain Education International
-
♦ સૂત્ર
૨૧ થી ૨૪
(૨૭૧) જે આહાર આદિ ચાર પદાર્થ ઋષીઓને માટે અકલ્પ્ય છે, તેનું વિવર્જન કરતો સાધુ સંયમનું પાલન કરે. (૨૭૨) સાધુ - સાધ્વી અકલ્પનીય આહાર, શય્યા, વસ્ત્ર અને પાત્રને ગ્રહણ કરવાની ઇચ્છા ન કરે, કલ્પનીય હોય તો ગ્રહણ કરે. (૨૭૩) જે સાધુ - સાધ્વી નિત્ય નિમંત્રણા કરીને દેવાતો, ક્રીત, ઔદ્દેશિક અને આત્યંત આહાર ગ્રહણ કરે છે, તે પ્રાણી વધને અનુમોદે છે. તેમ મહર્ષિએ કહેલ છે. (૨૭૪) તેથી
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
