Book Title: Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
View full book text
________________
૬ | - | ૨૮૧ થી ૨૮૪
૧૬૯
-
આશ્રીને કહે છે - ભિક્ષાર્થે પ્રવેશેલ, જેને નિષધા કલ્લે છે, જે સાધુ ઘરમાં બેસવાનું આચરણ કરે છે. તે નિશ્ચે આવા કહેવાનાર લક્ષણ રૂપ અનાચારને પ્રાપ્ત કરે છે. મિથ્યાત્વરૂપ ફળ પામે છે.
હવે અનાચાર કહે છે - આજ્ઞા ખંડન દોષથી બ્રહ્મચર્યની વિપત્તિ થાય, સાધુના આચરણનો પ્રાણીના વધ થાય છે. કેમકે તેના સંબંધથી આધાકર્માદિકરણ થાય છે. વનીપકોને પ્રતિઘાત થાય. ગૃહસ્થ અને તેના સ્વજનોને સાધુને ક્રોધ થાય છે કે સ્ત્રી સાથે તેને સંબંધ શું છે ? તથા સ્ત્રીના ઇંદ્રિયાદિના અવલોકનથી સાધુને બ્રહ્મચર્યની અગુપ્તિ થાય. તેના વિકસ્તર નેત્રો જોઈને સ્ત્રીઓને તેના ઉપર શંકા થાય છે. ઉક્ત પ્રકારે અસંયમ વૃદ્ધિકારક થાય છે. તેથી આ અનાચારનો દૂરથી જ ત્યાગ કરવો.
સૂત્રમાં અપવાદ કહે છેઃ- ભિક્ષાર્થે પ્રવેશેલ સાધુને ઔચિત્ય થકી એક નિષધા કલ્પે છે, તેને તેના આસેવનમાં દોષ નથી. તો તે નિષધા કોને કલ્પે ? અત્યંત વૃદ્ધને, અતિ અશક્તને, વિકૃષ્ટ તપસ્વીને. આ ત્રણે ભિક્ષાટન કરતાં જ નથી. આ સૂત્ર આત્મલબ્ધિક સાધુનિ અપેક્ષાથી છે. તેમને પ્રાયઃ ઉક્ત દોષો સંભવતા નથી. તે ભિક્ષુકને અંતરાય ન કરે.
• સૂત્ર - ૨૮૫ થી ૨૮૮ -
(૨૮૫) રોગી હોય કે નીરોગી, જે સાધુ સ્નાનને પ્રાર્થે છે, તેના આચારનું અતિક્રમણ થાય છે, તેના સંગમ શૂન્યરૂપ થઈ જાય છે. (૨૮૬) પોલી ભૂમિ અને ભૂમિની ફાટમાં સૂક્ષ્મ જીવો હોય છે. પ્રાસુક પાણીથી પણ સ્નાન કરનારો ભિતુ તે જીવોને જળથી પ્લાવિત કરી દે છે. (૨૮૭) તેથી તે સાધુ - સાધ્વી શીતળ કે ઉષ્ણ જળથી સ્નાન ન કરે. તેઓ જાવજ્જીવ ઘોર અસ્નાન વ્રતમાં દૃઢતાથી સ્થિર રહે છે.
(૨૮૮) સંયમી સાધુ સાધ્વી સ્નાન અથવા પોતાના શરીરનું ઉબટન કરવા માટે કલ્પ, લોઇ કે પદ્મરાગનો કદાપિ ઉપયોગ ન કરે.
♦ વિવેચન - ૨૮૫ થી ૨૮૮
-
નિષધાસ્થાન વિધિ કહી. તે કહેવાથી ૧૬મું સ્થાન કહેવાયું. હવે ૧૩મું સ્થાન કહે છેઃ- વ્યાધિગ્રસ્ત કે રોગવિમુક્ત હોય, સ્નાન - અંગ પ્રક્ષાલનને પ્રાર્થે - સેવે. તેનાથી બાહ્યતપરૂપ આચારનું ઉલ્લંઘન થાય. અસ્નાન પરીષહને ન સહેવાથી પ્રાણિ રક્ષણાદિ સંયમનો પરિત્યાગ થાય છે, કેમકે અકાય આદિની વિરાધના થાય.
પ્રાસુક જળથી સ્નાન કરવામાં કઈ રીતે સંયમનો ત્યાગ થાય ? તે કહે છે - પ્રત્યક્ષ દેખાતા સ્વરૂપવાળા સૂક્ષ્મ બેઇંદ્રિયાદિ પ્રાણી, પોલાણવાળી ભૂમિમાં કે તેવા પ્રકારની ફાટવાળી ભૂમિમાં સાધુના સ્નાનજળના ઢોળાવાની ક્રિયાથી પ્રાસુક જળથી પણ જીવો ભીંજાઈ જાય છે. તથા તેની વિરાધનાથી સંયમનો ત્યાગ થાય છે.
સૂત્રનો નિષ્કર્ષ કહે છેઃ- ઉક્ત દોષના પ્રસંગથી સાધુઓ સચિત્ત કે ઉષ્ણ જળથી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
