Book Title: Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
View full book text
________________
૧૮૯
૮|- | ૩૫ર થી ૩૬૨ તેવું, માત્ર ઉષ્ણોદક નહીં, તેવા પાણીને ગ્રહણ કરે. ઉપલક્ષણથી ધોવાણનું પાણી અચિત હોય તો યાચીને લે. તથા નદીને ઉતરતા કે ભિક્ષાર્થે નીકળેલ સાધુ વરસાદથી ભીંજાયેલા શરીરવાળો કે સ્નિગ્ધ થાય, તો વસ્ત્ર કે તૃણાદિથી શરીર લુંછે નહીં. પરંતુ કાયાને ઉદકાદ્રદિ રૂપ જોઈને મુનિ કંઈપણ ન સ્પર્શે.
હવે તેઉકાય વિધિ કહે છે - વાલા રહિત અગ્નિ, લોકપિંડ ગત અગ્નિ, છિન્ન જ્વાલા, ઉલ્કા, ચીનગારીને સાધુ પ્રદીપ્તાદિ ન કરે, કંઈક સંચાલિત ન કરે, અગ્નિને બુઝાવે નહીં. હવે વાયુકાય વિધિ કહે છે - તાલવૃત, પદ્મિની પાત્રાદિ, વૃક્ષની શાખા રૂપાદિ વીંઝણાથી પોતાના શરીરને કે ઉષ્ણોદકાદિ બાહ્ય પુગલોને વીઝ નહીં - હવા ન દે.
હવે વનસ્પતિ વિધિ કહે છેઃ- દર્માદિ તૃણ, કદંબાદિ વૃક્ષ, કોઈ વૃક્ષાદિના ફળ કે મૂળને ન છેદે. તથા શસ્ત્રથી ઉપહત ન થયેલા અનેક પ્રકારના બીજને મનથી પણ મન પ્રાર્થે, પછી ખાવાની તો વાત જ ક્યાં ? તથા વનનિકુંજમાં ઉભો ન રહે. કેમકે સંઘટ્ટનાદિ દોષ લાગે. પ્રસારિત શાલિ આદિમાં કે દૂર્વાદિમાં ન ઉભો રહે કેમકે ત્યાં હંમેશા અનંતકાય વનસ્પતિ રહે છે. પાણીમાં હંમેશા લીલ રહે છે, તથા સાપનું છત્ર, જમીન ઉપર સેવાળ હોય ત્યાં સાધુ ન બેસે. -૦ - ત્રસકાય વિધિ કહે છે -
બેઇંદ્રિયાદિ ત્રસ પ્રાણીની હિંસા ન કરે. કઈ રીતે? વાચા અથવા કાયા વડે. મન તેમાં અંતર્ગત હોવાથી ગ્રહણ કરેલ નથી. એ પ્રમાણે જીવહિંસાથી અટકેલો નરકાદિ ગતિરૂપ સર્વ જગતને કર્મ પરતંત્રતાવાળુ નિર્વેદન માટે જુએ.
• સૂત્ર - ૩૬૩ થી ૩૬૬ -
(૩૬૩) સંયમી સાધુ, જેને જાણીને સર્વ જીવો પ્રત્યે દયાનો અધિકાર બને છે, તે આઠ સૂક્ષ્મોને સારી રીતે જોઈને જ બેસે, સુવે કે ઉભો રહે. (૩૬૪) તે આઠ સૂક્ષ્મો કયા છે ? ત્યારે મેઘાવી અને વિચક્ષણ સાધુ આ પ્રમાણે કહે - (૩૬૫) સ્નેહ સૂક્ષ્મ, પુખ સૂક્ષ્મ, પ્રાણી સુમ, ઉસિંગ સૂક્ષ્મ, પનક સૂક્ષ્મ, બીજ સૂક્ષ્મ, હરિત સૂક્ષ્મ અને અંડ સૂક્ષ્મ. (૩૬૬) બધી દ્રિયોના વિષયમાં રાગ-દ્વેષ રહિત સંયમી સાધુ આ પ્રકારે તે આઠ સૂમ જીવોને સર્વ પ્રકારે સદા આપતમ રહેતો યાતના કરે.
• વિવેચન - ૩૬૩ થી ૩૬૬ -
સ્થૂળ વિધિ કહી, હવે સૂક્ષ્મ વિધિ કહે છે - આઠ સૂક્ષ્મો છે, તેને જોઈને ઉપયોગપૂર્વક બેસે, ઉભે કે સુવે. સંયતો જ્ઞપરિજ્ઞાથી જાણે અને પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞાથી જીવોમાં દયાધિકારી થાય, અન્યથા દયાનો અધિકાર ન કહેવાય. તે જોઈને તહિત ઉપર જ આસનાદિ કરે. અન્યથા તેને અતિચાર લાગે. આ આઠ સૂક્ષ્મો કયા છે ? દયાધિકારીત્વથી સંયત અવશ્ય પૂછે. આના વડે દયાધિકાર અને તેમાં યત્ન કરવાનું કહ્યું. તે જ તેને ઉપકારક કે અપકારક હોવાથી પૂછે છે. ‘મેઘાવી’ શબ્દ કહીને મર્યાદાવર્તી વડે તે જાણીને તેની પ્રરૂપણા કરવી. એ પ્રમાણે જ શ્રોતાને તેની ઉપાદેય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
