Book Title: Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
View full book text
________________
૨T:/૯
૮૫ ઇત્યાદિ કેવલી પ્રજ્ઞામ ધર્મ સમજાવ્યો. સ્થિર થયો આચાર્ય પાસે ફરી પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરી સ્થિર થયો. આ પ્રમાણે આત્માને સાધુએ સ્થિર કરવો જોઈએ.
એ પ્રમાણે અંતર મનના નિગ્રહનો વિધિ કહ્યો. પણ તે બાહ્ય વિધિ સિવાય કરવો શક્ય નથી, તેથી તેનું વિધાન બતાવે છે -
• સત્ર - ૧૦ -
આતાપના લે, સમારતાનો ત્યાગ કર, કામ ભોગોનો અતિક્રમ કર, દુઃખ સ્વર્ય જ રાતિકાત થશે. તેમભાવનું છેદન કર, રાગભાવને દૂર કર. એમ કરવાથી તે સંસારમાં સુખી થઈશ.
• વિવેચન - ૧૦
સંયમના ઘરમાંથી મન નીકળી ન જાય તે માટે (ગુરુ શિષ્યને કહે છે કે તું આતાપના કર - x-ઉણોદરી આદિ કર, આના વડે શરીરની ઉત્પન્ન દોષનો પરિહાર કરવા કહે છે. તથા સુકુમારવનો ત્યાગ કર, આના વડે ઉભય સમુત્ય દોષ પરિહાર કહ્યો. કેમકે સુકુમારત્વથી કામેચ્છા પ્રવર્તે છે અને સ્ત્રીઓને પ્રાર્થનીય થાય છે. આ પ્રમાણે ઉભય આવનાથી “કામ”નું ઉલ્લંઘન કર. કેમકે ઉલ્લંઘનથી તેટલું જ દુઃખ ચશે. કેમકે “કામ”નો દુઃખ સાથે સંબંધ છે. હવે ‘કામ' ઉલ્લંઘન વિધિ કહે છે - દ્વેષને છેદ. રાગ દૂર કર. કઈ રીતે? સમ્યગ જ્ઞાનબળથી અને વિપાક - આલોચનાદિ વડે. શબ્દાદિ વિષયો જ કામ છે. એમ કરવાથી ફળ શું? સુખી થઈશ. ક્યાં? સંસારમાં. મોક્ષ ન પામ ત્યાં સુધી સુખી થઈશ.બીજા સંપરામનો અર્થ પરીષહ, ઉપસર્ગ કરે છે. સંયમગૃહથી મન ન નીકળે માટે ચિંતવે કે
• સુત્ર - ૧૧ થી ૧૪ -
(૧૧) અગંધન કુળમાં ઉત્પન્ન સર્પ પ્રજવલિત દુસહ અગ્નિમાં કૂદી જાય છે, પણ વમન કરેલ વિષને પાછું પીવાની ઇચ્છા કરતા નથી. (૧૨) હે અપરાશના કામી તને ધિક્કાર છે, કે તું સંયમી જીવનને માટે વામન કરેલ ને પાછું પીવા ઇચ્છે છે. આના કરતાં તો તું મરી જાય તે જ યોગ્ય છે. (૧૩) હું ભોજરાજાની પુત્રી રજીમતી અને તે અંધકવૃષ્ણિનો પુત્ર રથનેમિ છે. ગંધનકુળના સર્ષ સમાન ન થઈએ. તેથી તું સ્થિરચિત્ત થઈને સંયમનું પાલન કર. (કેમકે) (૧૪) તું જે- જે સ્ત્રીઓને જોઈરા, તેના પ્રત્યે જે ચાવો રાગ ભાવ કરીશ તો વાયુથી આહત હડ વનસ્પતિ માફક અસ્થિરાત્મા થઈ જઈશ.
• વિવેચન - ૧૧ થી ૧૪ -
(૧૧) પાખંદે વિચારે છે કે - આ જવાળા માળાથી આકુળ પણ મુમુરાદિ રૂપ નહીં, તે ધૂમાડાથી પ્રત્યક્ષ છે, પણ ઉલ્કાપાત જેવી અગ્નિ નથી અને દુઃખથી તેમાં પડાય તેવું છે. અર્થાત્ બળતાં પ્રત્યક્ષ અગ્નિમાં પડવું, દુઃખદાયી છે. છતાં તે સ્વીકારીને પણ વમેલ ઝેર પાછું પીવા અગંધન કૂલોત્પન્ન સાપો ઇચ્છતા નથી. નાગના બે ભેદ -
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
