Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005824/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana laghuvRtti vivaraNa -: vivaraNakAra : - paMnyAsa candragupta vijaya gaNI -: prakAzana :zrI momaikalakSI prakAzana -: Arthika sahakAra : - zrI pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTra 203 bhavAnI peTha, puNe 41 1 002 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya viracita zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana laghuvRtti vivaraNa - vivaraNakAra - pU. paramazAsana prabhAvaka vyAkhyAnavAcaspati pUjyapAda A. bha. zrI. vi. rAmacandra sU. mahArAjAnA paTTAlaMkAra sva. pUjyapAda A. zrI vi. mukticandra sU. ma. sA. nA ziSyaratna pU. paMnyAsapravara zrI amaragupta vi. gaNivarya ma. sAhebanA ziSyaratna paMnyAsa candragupta vi. gaNI -: prakAzanaHzrI molaikalakSI prakAzana -: Arthika sahakAra HzrI pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa 203 bhavAnI peTha, puNe 411 002 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana laghuvRtti vivaraNa prathama AvRtti : nakala 1000 prakAzaka : zrI moaukalakSI prakAzana -:sultazeur:* zA. sUryakAnta caturalAla mu.po. murabADa, ji. ThANe vijayakara kAMtilAla jhaverI jahAMpanAMhanI poLa, kALupura roDa, amadAvAda - 1 zA. mukundabhAI ramaNalAla 5 'navaratna' phaleTsa navA vikAsa gRha mArga pAlaDI. amadAvAda - 7 mUlya H 45 rU|. rajanIkAntabhAI epha. vorA. 655, sAcApIra sTrITa puNe 411 001 -: mudraka ane phoTo kaMpojhIMga H - es. jayakumAra as kahyuM. 128/2 rupanagarI zaoNpa naM. 26 karve roDa, puNe - 411 029 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivaraNakAranI vAta.... C. ke te -anantopakArI devAdhideva zrI arihanta paratmAoe kevalajJAnanI prApti pachI ja paramatAraka zAsananI sthApanA karI hovAthI enI sarvoparitAsvayaMsiddha che. zrI sarvajJapraNIta e paramatAraka zAsananA marmane samajAvavA mATe zrI gaNadhara bhagavano Adi maharSioe zrI dvAdazAkzI pramukha anekAneka zAstronI racanA karIne ApaNI upara asIma upakAra karyo che. syAdvAdanA abhedha kavacathI surakSita zrI jinavacanonA akhUTa khajAnAno paricaya karAvanArA e parama pavitra adbhuta grantharatno prAkRta ane saMskRta bhASAmAM racAyA che. prAkRta ane saMskRta bhASAnA prAraMbhika paNa talasparzI yathArthajJAna vinA e paramatAraka granthonA parizIlanathI paNa zrI jinavacanonA e akhUTa khajAnAno pAvana paricaya karI zakAya ema nathI. mumukSu janonI e pAvana paricaya karavAnI puNyakAmanA saphaLa bane e ekamAtra bhAvanAthI saMskRta ane prAkRta bhASAnA prAraMbhika yathArtha jJAnanI prAptimAM upayogI A vivaraNa Aje prakAzita karAya che. kalikAlasarvajJa pUjyapAda AcAryabhagavanta zrImad vijaya hemacandra sUrIzvarajI mahArAjA dvArA viracita zrI siddhahemacandra zabdAnuM zAsana-laghuvRttinA AvivaraNanAM prakAzana pUrve Aja sudhImAM aneka vivaraNo prakAzita thayA che. pragaTa thayelA e vivaraNomAM keTalAka vivaraNakAroe potAnI budidha-pratibhAnu kharekhara pradarzana karyuM che. jemane vyAkaraNanI paribhASAno paNa sAco khyAla nathI evA lokoe granthakAra paramarSi nA sUtraracanAnI samIkSA karI khUba ja dhRSTatA karI che. kharI rIte to svataMtra rIte vyAkaraNanI racanA mATe potAnI jAtane samartha mAnanArAoe vyAkaraNanA vivaraNa aMge zA mATe prayAsa karyo te samajAtuM nathI. e vivaraNo aMge keTalIka Avazyaka samIkSA huM karuM enI apekSAe vaiyAkaraNIo pote ja enI samIkSA karI le-e vadhu ucita jaNAya che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtaMjala mahAbhASya jevA Akaragrantho sudhInA vyAkaraNanA vizAla grantho nI ujjavalaprabhAmAM A vivaraNanI alpatama prabhAnuM koI ja astitva nathI. vidvAn gaNAtA lokonI vyAkaraNa pratyenI udAsInatAne dUra karI vyAkaraNazAstranA adhyayana - adhyApana pratye abhiruci pragaTAvavAM mATe A eka prayAsa che. mukhyapaNe vyAkaraNanI pradhAnaparibhASAnA paricaya pUrvaka sAmAnya prakriyAMzanuM ahIM spaSTa digdarzana karyuM che. vyAkaraNanuM adhyayana-adhyApana karatI vakhate paDatI agavaDane lakSyamAM rAkhI tene dUra karavAM pUrato prayatna karyo che. khAsa to pU. sAdhu - sAdhvIjI ma. ne adhyayana - adhyApana aMgenI sagavaDatA mATe A vivaraNa 'zrI pArzvanAtha jaina maMdira TrasTa, bhavAnIpeTha pUnA' nA jJAnakhAtAnI 2kamanA sadyaye pragaTa thAya che. tethI A pustakanI sampUrNa kiMmata athavA yogya nakaro jJAnakhAte ApyA vinA zrAvakoe A pustakano upayoga na karavA bhalAmaNa che. anekAntavAdanuM avagAhana karavA dvArA AtmakalyANanI sAdhanAmAM mumukSu janone sahAyaka banavAnI kAmanAthI lakhAelA AvivaraNano mAtra AjIvikA calAvavA AdinA lakSyathI upayoga na karavA paNa sUcanA che. dezakAlanI sImAothI para evA parama satyasvarUpa zrI jinavacanonA jayavAdamAM A vivaraNano nAno paNa nikhAlasa sAda saMbhaLAya ane zAsanasevAnuM A nAnuM sukRta mArA ane pAThakonA AtmAne paramAtmA banAve evI zraddhA sAthe viramuM chuM. paM candragupta vi. gaNI gurumaMdira jaina uuzraya pagaDabaMdhalena nAsika vi. saM. 2047 mAgasara vada 5 H guruvAra tA. 6-12-1990 : Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prArabhyate prathamAdhyAye prathamaH pAdaH / praNamya paramAtmAnaM ItyAdi - zrI vItarAga paramAtmAne athavA svakIya ane parakIya AtmAne praNAma karIne pUrvAcAryonI paddhatinuM kAMIka smaraNa karIne AcArya bhagavAna zrI hemacaMdra sarijI dvArA samyak zabdonAM anuzAsanane prakAzita karAya che. athavA pUrvAcAryonI paddhatinuM smaraNa karIne AcArya bhagavAna zrI hemacaMdra sUrijI dvArA keTalAMka samyak zabdonAM anuzAsanane prakAzita karAya che. sAmAnyataH lokamAM bolAtA 'laukika' ane vedamAM prasiddha vaidika' A be bhedathI zabdo be prakAranA che. emAMthI ahIM laukika zabdonuM anuzAsana hovAthI vizvit zreya: zAnuzAsanuM prAyate" A pramANe anvaya karyo che. ........ he 1/1 'arham' A maMtrAkSara che. eno nAza thato nathI. athavA 'barham' mAM 'Ja r r jJa mu' AmAMthI koi ekaja varga maMtra che. bAkInA varNo teno Antara parikara manAya che. Antara' ane "bAhya' A be bhedathI parikara be prakArano che. saparikara ja maMtra kAryasAdhaka bane che. mudrA Asana vartulAdi maMtrano bAhya parikara che. ane maMtrAkSaranI sAthenA varSo teno AMtara parikara che. 'gardana' A maMtrAkSara parameSThIno vAcaka che. zAstrakartA ane zAstrabhaNanAranA maMgala mATe zAstranA prAraMbhe tenuM praNidhAna karyu che. 'arham A maMtrAkSara vAcaka che ane 'parameSThI' tenA vAcya che. A maMtrAkSaranI sAthe praNidhAna karanArano saMbheda che arthAt vAcya vAcaka bhAva svarUpa saMzleSa che ane maMtrAkSaranA vAcya 9 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evA parameSThInI sAthe praNidhAna kartAne abheda che. jema aImu A maMtrAkSara parameSThInuM vAcaka che tema temanAthI abhinna evA mAruM paNa vAcaka che.' A rIte potAnA zuddha AtmAnA, paramAtmAnI sAthenA abhedanuM je dhyAna che tene praNidhAna kahevAya che. je tAttvika namaskAra svarUpa che. jethI namaskAra kartAsvarya namaskArya bane che./1 sipi cAluvArA 11ArA syAdvAda eTale anekAMtavAda. syAdvAdathI, prakRti - A vyAkaraNamAMnA zabdonI sididha eTale utpatti ane jJAna jANavAM. Azaya e che ke nityatva anityatva; bheda abheda ItyAdi anaMtadhamathI yukta evI vastumAM nityatva anityasvAdi dharmono bhinna bhinna apekSAe svIkAra karavo e anekAMtavAda che. A vyAkaraNamAM je je samyapha zabdonI sidhi karAI che. e sididha anekAMtavAda vinA zakya nathI. zabdamAM niyatva ane anityatva, bheda ane abheda ItyAdi viruddha dharmono samAveza na mAnIe to zabdono parasparano vizeSaNa-vizeSyabhAva, hasva dIghadi Adeza, vagere je pheraphAra che te ghaTI zake nahIM. sarvavyavahAranI upapattinI jema ja zabdonI upapatti paNa anekAMtavAdane AdhIna che. e anekAMtavAdathI asatkAryavAdInA mate sAdhuzabdonI utpatti ane satkAryavAdInA mate zabdonI jJapti (kAna) thAya che. anekAMtavAda vinA zabdomAM thatAM pheraphAra zAM mATe saMgata thatAM nathI, satkAryavAda ane asatkAryavAda mAnanArano kayo Azaya che... ItyAdi vastune bhaNAvanArA pAsethI barAbara samajavI joIe. rA. rozana 13 saMyogAdi saMjJAo ghaTAlAlAdi nyAyo ane huM ... 'ItyAdi vargono anukrama vagere je A vyAkaraNamAM kahayuM nathI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI siddhi apavyAkaraNakAronA niyamathI samajavI joIe, arthAt e mATe taiyAkaraNonI paraMparA ja pramANa che. enAthI ja "saMyogAdi saMjJAo vagere siddha che. [3] bolatA 114 . (4 thI gau sudhInA dareka vargone svara saMjJA thAya che. sUtramAM "svara:' A bahuvacanano nirdeza 'ga rU' rU rU' ItyAdi Duta vargone paNa 'svara' saMjJAnuM vidhAna karavA mATe che. IIkA niriNA kAca tIrSAtA kALA eka -hasva varNanA uccAraNa mATe jeTalo samaya lAge che tene mAtrA' kahevAya che. je svaranuM uccAraNa karavA mATe eka mAtrA thAya che te svarane "sva" kahevAya che. je svaranuM uccAraNa karavA mATe be mAtrA thAya che. te svarane lIdhe kahevAya che. ane je svaranuM uccAraNa karavA mATe traNa mAtrA thAya che, tene "jIta' kahevAya che. mAM 63 ItyAdi -hasva che. .. ItyAdi dIrgha che. ane rUDuM rU 5 ] >> ItyAdi stuta che.pA zaravALa nAnI chApA | '4 varNane choDIne bIjA svarone nAbhisaMjJA thAya che. huM thI 'bI sudhInA svaro nAmi' kahevAya che. ('manava nA A sUtramAM nava' A bahuvacanAtta pada , ane "nArI A ekavacanAnta pada . A pramANe ahIM je vacanano bheda che te, "jayAM kAryo svaranI apekSAe kArya svara nyUna hoya che tyAM nAmisaMzAzrita kArya thatuM nathI arthAt kAryo svarane, tyAM nAmi saMjJA thatI nathI e jaNAvavA mATe che. (1 lo gaNa)+jha (zaq) + , Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi (viva) A avasthAmAM je svarane nAbhisaMjJA thAya to nAbhino....4-3-1'thI? nA sthAne ja guNa thaze ane tethI '. ne toDayA 1-2-23 thI karyuM Adeza thavAthI "ti Avo aniSTa prayoga thaze. tethI tenA nivAraNa mATe ahIM chuM ne nAbhisaMjJA karAtI nathI. kAraNa ke kAryo (jene kArya karavAnuM che te) svara che nI apekSAe kArya vidheya) svara , prayatnanI apekSAe) jUna che. tethI + + ti A avasthAmAM ja ne nAbhisaMjJA na thavAthI tene toDayA1-2-23 thI 'bA, Adeza thavAthI 'yakti Avo prayoga thAya che. jeno artha karamAya che.' evo che.) ITddA KiTa biA kALA 4 thI sudhInA vargone "samAna saMjJA thAya che. A gA rU r 3 ke 4 phU ane 2 AsamAna svaro che. INA , ro-- aramANa ghaTA gche cho ane gau A cAra varNone saccalara saMjJA thAya che. - anuparAiLI re , gaM ane 4H ahIM akArane choDIne ke ''ane ?"ne anukrame anusvAra ane visarga saMjJA thAya che. anusvAra ane visarganuM uccAraNa svaranI sahAya vinA thatuM na hovAthI sUtramAM ' ane ja: A pramANe akAra sAthe anusvAra ane visarganuM grahaNa che. anusvAra nAsikaya varNa che ane visarga kaya varNa che. e yAda rAkhavuM che Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kima 1pa1nA - 6 thI jhu sudhInA pratyeka varNane lagnanI saMjJA thAya che. (anusvAra ane visarga paNa vyajana manAya che.) 10. dareka varganA pAMcamA phugu [ ) vyasjanane ane antasthA ( 1 ) ne choDIne bAkInA thI sudhInA vargone pu' saMjJA thAya che. 11aaaa. pAko kArA - pAMca pAMca saMkhyA pramANa 6 thI ; 6 thI 5 thI thI ; ane 6 thI 5 sudhInA vargone varga saMjJA thAya che. 1rA, 'lA-tiya-zam baroDA chApA dareka varganA Adya zU r r tu tema ja dvitIya huM chuM t 6 5 ane PS 6 ne "aghoSa' saMjJA thAya che.13 so hovAnuM 1114 , aghoSa vaNane choDIne bAkInA phavagere vaNane atha dareka varganA trIjA cothA pAMcamA vargone tema ja ? 2 3 sne - "poSavata' saMjJA thAya che.14. ya-ra-la-bA antsthaa:111115|| zuM ? zuM ane rU ne 'sattasthA' saMjJA thAya che. vepA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - = )( - zayatAH zid chAzA ghA A sUtramAM % ane 1 kevala anusvArAdinAM uccAraNa mATe che. anusvAra ('), visarga 9), vajAgRti () ane gajakubhAkRti ()() varNane tema ja 6 su ne "ziphTa saMjJA thAya che.1ddA sucAcAnA DacakAratnaH svaH zALA * je vargonA kahya Adi sthAna ane Arya prayatna samAna hoya che te vargone paraspara " saMjJA thAya che. varSonAM sthAna nIce jaNAvyA mujaba ATha prakAranAM che. (1) 3ra (daya). (ra) . (3) mUrdhanuM. (4) nivamUTha. (5) rUA. (6) nAsi. (7) goSTha. ane (8) tAjI. mukhanI aMdara thanArA varNAnukUla prayatnone "nATyaprayatna' kahevAya che. je sRSTatvAdi svarUpa che. ulA' anuvA ane svarita A traNa bhedathI 4 vagere paNa traNa prakAranA che. udAttAdi varSo sAnunAsika ane niranunAsika bhedathI be prakAranA che. tethI A rIte 'na vagere vaNe cha prakAranA che ane enA hasta, dIrgha ane plata, A traNa traNa bheda gaNavAthI zarU 3' vagerenA darekanA aDhAra aDhAra bheda che. upara jaNAvelA aDhAra prakAranA 4 varNano 'vivRta prayatna ane "kaTha' sthAna samAna che. tethI te aDhAra vaNane paraspara "sva" saMjJA thAya che. AvIja rIte aDhAra prakAranA 6 varNanuM 'tAnuM sthAna ane vivRta prayatna' samAna hovAthI te aDhAra vaNa paraspara 'ta saMjJaka aDhAra prakAranA varNanuM oSTha sthAna ane vistRta prayatna samAna hovAthI te vargone paraspara 'va' saMjJA thAya che. aDhAra prakAranA 4 varNanuM mUrdhanuM sthAna ane vistRta prayatna Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAna hovAthI te varNone paraspara "va' saMjJA thAya che. aDhAra prakAranA zuM varNanuM ni sthAna ane vistRta prayatna samAna hovAthI te aDhAra varNo paraspara "' saMjJaka che. - sadhyakSaro -hasva na hovAthI zu che go ane gau darekanA bAra bAra bheda che. emAM bAra prakAranA [ varNanuM 'tAlu' sthAna ane 'vivRtatara prayatna samAna hovAthI te bAra varSo paraspara 'va saMjJaka che. bAra prakAranA 4 vargonuM 'tAlu' sthAna ane "ati vivRtatara' prayatna samAna hovAthI te bAra varSo paraspara "sva saMzaka che. bAra prakAranA no varNanuM "oSTha sthAna ane vivRtatara prayatna samAna hovAthI te bAra vaNone paraspara "sva' saMjJA thAya che. bAra prakAranA gI' varNanuM oSTha sthAna ane ativivRtatara' prayatna samAna hovAthI te bAra vaNa paraspara "sva" saMjJaka che. AvI ja rIte vargIya (kAdi vargIya) pAMca pAMca varSo paraspara sva saMzaka che arthAt ka vargIya pAMca paraspara "sva" saMzaka che temaja ca vargIya, TavargIya, tavargIya ane pavargIya pAMca pAMca vaNa paraspara sva' saMjJaka che. "sAnunAsika" ane "niranunAsika A be be bhedathI ane rUbe be prakAranA che. te be prakArano 6 varNa paraspara " saMzaka che. be prakArano varNa paraspara 'va' saMjJaka che. ane be prakArano "6 varNa paNa paraspara "va saMzaka che.II9LA yo-vAtamo-zAhu-ra-thA-nirU-vyAku- sigA bhyas-sosAm yosasupAM trayI prayIprathamAdiH 111 / 18 // (1). si au jas (2) am au zas (3) TA bhyAm bhis (4) ke thAm tha (2) kati pAm (6) { no mAm (7) ki sonuM su A traNa traNa pratyayone anukrame prathamadvitIyA tRtIyA vaturthI pazvimI parNI ane saMtanI saMjJA thAya che.ll18nA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAlipati si pratyayamAM huM anubaMdha che ane "ti pratyayamAM 6 anubaMdha che. e anubaMdhathI rahita "sa ane "ti nuM grahaNa karIne ri A pramANe ahIM nirdeza karyo che. siM pratyayathI 'suF sudhInA ane tinuM pratyayathI 'tyAdi sudhInA (juo sU. naM. 3-3-6 thI rUrU-6) pratyayone "vimasji' saMjJA thAya che. 199ll talane hala 112nA svAdinI (si vagere pratyayonI) prakRti jenI AdimAM hoya ane svAdi jenA antamAM hoya te samudAyane temaja tyAdinI (ti vagere pratyayonI) prakRti jenI AdimAM hoya ane tyAdi jenA antamAM hoya te samudAyane " saMjJA thAya che. jenAthI pratyayonuM vidhAna . karAya che tene te pratyayanI praznati' kahevAya che. " yuchiM svamuM ahIM "dharma nAmathI si pratyaya vihita che. ane 'Ati zAstram ahIM to dhAtuthI tivapratyaya vihita che. tethI si pratyAyanI prakRti dharma che ane tivapratyayanI prakRti ' dhAtu che. svAdi ane tyAdi pratyaya nI prakRti jenI AdimAM che ane svAdi ane tyAdi pratyaya jenA antamAM che evA tharmanuM ane ti A samudAyane A sUtrathI pada saMjJA thAya che. ane tethI vadhu vikao.... -1-21 thI puSkA ne "vahu ane "kasmaya ne na' Adeza thavAthI 'dharmo va: svamuM ane havAti naH zAstranuM Avo prayoga thAya che. jeno kramazaH artha dharma tamAruM dhana che." "amane zAstra Ape che. A pramANe che. rabA nAma sidayyaJjane // 1 // 21 // ju It (anubaMdha) che jemAM evo situM pratyaya; athavA yu. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivAyano vyaJjana che AdimAM jenA evo v bhinna vyaJjanAdi pratyaya paramAM (avyavahitottaramAM) hoya to pUrvanAM nAmane 'pava'saMjJA thAya che. 'mavat' zabdane '"mavatoLiIyasau'" 6-3-30 thI r pratyaya. 'prayogIp' 1-1-37 thI s nA s" ne It saMjJA arthAt teno lopa. tethI sit 'vas' pratyaya paramAM hovAthI 'mavat' nAmane A sUtrathI 'dda saMzA thAya che; ane tethI 'chuTatRtIyaH' 2-1-76 thI mavat nAmanA t' ne 6 Adeza thavAthI syAdi kArya bAda 'mavavIyaH' Avo prayoga thAya che. jeno artha "ApasaMbaMdhI' A pramANe che. papa +bhyAm A avasthAmAM vyaJjanAdi ( bhinnavyajanAdi) thAm pratyaya 52mAM hovAthI vayam nAmane A sUtrathI 'pava' saMjJA thAya che. tethI 'soha:'2-1-72 thI 6 ne ) Adeza. poSavati' 1-321 thI 4 (OM) ne 'OM' Adeza .... ItyAdi kArya thavAthI payomyAm' Avo prayoga thAya che. jeno artha spaSTa che. sthiti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba r bhinna ja vyaJjanAdi pratyaya 52mAM hoya to pUrvanAM nAmane 'pad' saMjJA thAya che. tethI 'vAttamiti' A arthamAM 'vAva'zabdane ' amAvyayAt vanuM va' 3-4-23 thI vacana (7) pratyaya. 'pevArthe 3-2-8 thI syAdivibhakti an no lopa. vAy A avasthAmAM r bhinna vyajranAdi pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI vAr nAmane pavaeN saMjJA thatI nathI. anyathA mAtra vyajjJAdi pratyaya 52mAM hoya to pUrvanAM nAmane 'vava'saMjJA thAya to 'vAr' nAmane paNa pada saMjJA thaze. tethI 'vanaH m" 21-86 thI vAr nA hU~ ne Adeza vagere kArya thavAthI vAcyati nA sthAne vApati Avo aniSTa prayoga thaze . vayanuM pratyayAnta vAvya dhAtune tipratyayAdi kArya thavAthI vAr+7+ga+tti A avasthAmAM husyA... 2-1-113' thI ya nA '' no lopa thavAthI 'vAghdhati' Avo prayoga thAya che. jeno artha 'vANIne Icche che.' A pramANe che.21 P Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vize 11rarA . A sUtramAMnA "va" thI vacana vaya ane vacapu nuM grahaNa karavuM. pratyaya arthAt vacanuM ane vacce pratyaya paramAM hoya to pUrvanAM nakArAnta nAmane pUrva saMzA thAya che. ahIM vacana vagere pratyayomAM ja sivAyanA badhAM vaNa It che arthAt teno "gAyonI 1-1-37 thI lopa thAya che. sUna. 1-1-21 thI zuM bhinna vyajanAdi pratyaya paramAM hoya to pUrvanAM nAmane pada saMjJA thAya che. paratu yAdi pratyaya paramAM hoya to pUrvanAM nAmane pada saMjJA thatI nathI tethI A sUtranuM praNayana che. "TgAnamati A arthamAM dvitIyAnta rAnana zabdane mAvyao...' 3-4-23 thI vacana (5) pratyaya. jAnevAvarati A arthamAM prathamAnta rAkhanuM zabdane 'vacakuM 3-4-26 thI vaye (1) pratyaya. na varSa ane savarNa varSa sapaghate A arthamAM prathamAnta varNana zabdane "DAvuM hitAva."3-4-30 thI vayaj (tha) pratyaya. sarvatra che 3-ra-8 thI syAdi vibhatino lopa. A sUtrathI vacana vaca ane vaya pratyayanI pUrvenA rIjhanuM ane varmanuM svarUpa nakArAnta nAmane pUrva saMzA thAya che. tethI rAjya nAnA ane varSanA A avasthAmAM nAno no...' 2-1-11 thI no lopa. tyArabAda rAga+5, rALA, ane varSamya A dhAtuone anukrame vartamAnAnA tiva (ti), te ane tiva (ti) pratyaya. tenI pUrve AvuM () vikaraNa pratyaya. susyA..." 2-1-113 thI 4 nA no lopa. rAna + ++ti A avasthAmAM 'vani 4-3-112 thI roga nA " ne huM Adeza. tema ja rana +++te ane varSa++ +ti A avasthAmAM rAga ane varSa nA anya '' ne "tIrthavui.." 4rU-108 thI nA Adeza thavAthI anukrame rAnIti, rAyate ane vati Avo prayoga thAya che. jeno artha anukrame nIce mujaba che. rAjAne Icche che. rAjAnI jema AcaraNa kare che. carma bhinna cama 10 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che.rA. na karyuM kAraNa matvargIya pratyaya paramAM hoya to zuM ane huM jenA antamAM che evA nAmane pUrva saMjJA thatI nathI. sakArAnta ane takArAnta nAmane sU.naM. 1-1-21 thI pada saMjJAnI je prApti hatI; teno A sUtra upara jaNAvyA mujaba niSedha kare che. zokasyakti A arthamAM sutomAya.'7-2-47 thI prathamAnta yaza zabdane "vinuM pratyaya. taDiTuM yatrAgasti A arthamAM tati zabdane tavasyA....7-ra-1 thI mA(ma) pratyaya. "mAvattio ..! 2-1-24 thI 6 ne 6 AdezAdi kArya thavAthI anukrame zisvI ane tAtrAnuM Avo prayoga thAya che. jeno artha anukrame thazavALo' ane 'megha' A pramANe che. vAs + vid ane tasmin A avasthAmAM 6 bhinnavyajanAdi pratyaya paramAM hovAthI yaza ane taDitu nAmane "nAma si.......1-1-21 thI pada saMjJAnI prApti hatI. teno A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba niSedha thayo che. jethI 'sora:' ra-1-72 thI zat nA { ne ja Adeza ane chuTatRtIyA. ra7-76 thI taDitu nA anya tu ne '6 Adeza thayo nathI. anyathA A sUtranA abhAvamAM e thAta to aniSTa prayoga thAta. 23 III magurnoAiro pati va" pratyaya paramAM hoya to pUrvanA manunuM nAma ane phAra nAmane pUrva saMjJA thatI nathI. "manuriva', 'ma ane ' ' A arthamAM prathamAnta manu ramaju ane Airasu nAmane "cAritve 7-1-para thI vat pratyaya. "chellA 3-2-8 thI svAdi vibhakitano lopa. "nAcattao... 2-3-15 thI manunA su ne Adeza. "vattayAnuM 1-1-34 thI avyaya saMjJA ItyAdi kArya thavAthI anukrame manuSyat Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namasvat ane sarittvat Avo prayoga thAya che. jeno artha anukrame nIce mujaba che. manuSyanI jema. AkAzanI jema, ane algirA RSinI jema. manusvat, namas+vat ane ziras+vat A avasthAmAM 'nAma sivpane' 1-1-21 thI manut vagere nAmone padasaMjJAnI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thAya che. A sUtranA abhAvamAM sU.naM. 1-1-21 thI pada saMzA thAta to manus vagere nAmanA s ne 'soha' 2-1-72 thI 4 AdezAdi kArya thAta, jethI 'manurva' ItyAdi aniSTa prayogano prasaMga thAta. // 24 // anyathA ru bole 1/1025 52 arthane jaNAvanArI vRtti che. je samAsa, bhRta, taddhita, zeSa ane sanAthanta, bhedathI pAMca prakAranI che. vRtti ghaTaka padonA arthathI atirekta arthanuM abhidhAna vRttithI thatuM hovAthI vRttine parAthabhidhAyI' kahevAya che. rAjJa: puruSaH rANapuruSa: ahIM samAsavRtti; svaghaTaka rAkha ane puruSa padArthathI bhinna rAjasambandhitva arthane jaNAve che. AvI ja rIte roti kRti hrAH ItyAdi kRdAdi vRttiomAM parAbhidhAyitva samajI levuM . = vRttinA anna bhAgane pada saMjJA thatI nathI. parantu maiM ne v Adeza karavAnA prasaMge vRttinA anta bhAgane pada saMjJA thAya che ja. parame 6 te vivau A vigrahamAM karmadhAraya samAsa penArthe 3-28 thI syAdi vibhakRtino lopa. 'sthAnIvA...' 7-4-106 thI vivau mAM lupta au ne sthAnivabhAva. (eTale lupta vibhakti pratyaya, che e pramANe mAnavuM.) tethI paramavivu A samAsavRttinA anna bhAga vivuM ne 'tavAM palamu' 1-1-20 thI pada saMjJAnI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI viv nA 6 ne '3: pavano'nut'' 2-1-118 thI 3 Adeza thato nathI. jethI paramavij nAmane au pratyaya bAda 'paramavivA' Avo prayoga thAya che. jeno artha 'sArA be svarga ' Avo che. AvI 12 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja rIte vaDhavo vaSino thayo. A vigrahamAM bahuvati samAsa. upara jaNAvyA mujaba svAdi vibhaktino lopa. raSyinuM padottara luptavibhakitane sthAnivabhAva ane Dina nAmane prApta padasaMjJAno A sUtrathI niSedha thAya che. tethI blana nA 7 no nAno no... - 9-89 thI lopa thato nathI. jethI duSTinuM nAmane "go pratyaya bAda vahuzvinau Avo prayoga thAya che. jeno artha "ghaNA saMnyAsIo jemAM che evA be gAmo.' A pramANe che. ti lim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ne 6 Adeza karavAnA prasaMge vRttinA anta bhAgane pada saMjJAno niSedha thato nathI. tethI ra4H se A vigrahamAM SaSThI tapuruSa samAsa upara jaNAvyA mujaba svAdino lopa ane seksa padottara lupta si pratyayane sthAnivarbhAva thavAthI te A vRttinA antabhAgane "tAM palanuM 1-1-20thI pada saMjJA vagere kArya thavAthI saMdhi Avo prayoga thAya che. anyathA A sUtrathI huM ne 6 Adeza karavAnA prasaMge paNa vRttinA antabhAgane pada saMjJAno niSedha karyo hota athatu sUtramAM asare 'nuM upAdAna na karyuM hota to tene pada saMjJA thAta nahIM ane tethI se no sUpadAdi na thAta parantu ghare nI apekSAe te padamadhyastha thAta. jethI nAcattasthAva." ra-3-15 thI 6 ne 6 Adeza thavAthI viSe Avo aniSTa prayoga thAta. tenA nivAraNa mATe sUtramAM "gasare 'nAM grahaNathI upara jaNAvyA mujaba vRttinA antabhAgane huM ne kukaravAnA prasaMge A sUtrathI pada saMjJAno niSedha karyo nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba se ne pada saMjJA thavAthI teno nuM padAdi hovAthI (padanI - AdimAM hovAthI) pU. naM. 2-3-15 thI tene 6 Adeza thato nathI. jethI Avo prayoga thAya che. jeno artha 'dahIMne siMcavAvALo'. Avo che. (sinthati arthamAM sid dhAtune "manuM vaLa...'pa-1-147 thI vivuM (0) pratyaya. "nAmano..."4-3-1 thI 6 ne guNa i Adeza ItyAdi kArya thavAthI je zabda bane che.) 2pA. 93. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savizeSaNamAkhyAtaM vAkyam 1 / 1 / 26 // ' prayujyamAna athavA aprayujyamAna kartA karma karaNa vagere kAraka svarUpa vizeSaNa vAcaka zabda sahita, prayujyamAna athavA aprayujyamAna AkhyAtane (tyAghantane) 'vAkya' saMjJA thAya che. dharmo yukhAnuM rakSatu ahIM prayujyamAna kartRvAcaka ane karmavAcaka dharmas ane yuSmAna svarUpa vizeSaNavAcaka zabda sahita prayujyamAna 'rakSatu ' A AkhyAtane A sUtrathI vAkya saMjJA thAya che. tethI 'palAghu....' 2-1-21 thI yuSmAn ne 'vas' Adeza thavAthI 'dharmo vo rakSatu" Avo prayoga thAya che. 'junIphri' ahIM aprayujyamAna tvam vagere vizeSaNavAcaka zabdo sahita prayujyamAna hunIhi A AkhyAtane A sUtrathI 'vAkya' saMjJA thavAthI kSiyADaDazIH prave' 7-4-12 thI hi nAi ne pluta rU (63) Adeza thavAthI junIhi rU pRthurzva lAva' Avo prayoga thAya che. za N tava, svam ahIM prayujyamAna zatam ItyAdi vizeSaNa vAcaka zabdo sAthe aprayujyamAna 'basti' A AkhyAtane A sUtrathI 'vAca' saMjJA thavAthI ke katA te me' 2-123 thI 'tava' ne 'te' Adeza thAya che. jethI zIrUM te svam Avo prayoga thAya che. ahIM 'pRthuoNzva hAva" A vAkyano ullekha, 'junIhi' A vAkya bIjA vAkyanI sAthe sAkAMkSa che AvuM batAvavA mATe che. paraMtu teno ullekha dRSTAntarUpe nathI. pluta Adeza vAkyAntaranI apekSAmAM thAya che. tethI vAkyAntaranI apekSA jaNAvavI ahIM Avazyaka che. arthakramazaH - dharma, tamAruM rakSaNa kare. kApa ane pRthuka ( goLa mizrita bhInA cokhA.) khA. zIla tAruM dhana che. rI adhAvittivA camartha nAma 1/1927nI dhAtu, vibhaktyanta ane vAkyane choDIne anya arthavat zabdane 'nAma' saMjJA thAya che. vRkSa sva dhava ane 7 zabdane A sUtrathI nAma 14 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjJA thavAthI si () pratyayAdi kArya thavAthI vRkSa: sva: ghavaccha AvA prayogo thAya che. jeno anukrame artha nIce jaNAvyA mujaba che. vRkSa. potAno. dhavanAmanuM vRkSa. ane. dhAtu-vimavivinati jhim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dhAtu, vibhajyanta ane vAyabhinna ja arthavat zabdane nAma saMjJA thAya che. tethI dina, vRkSA ane sAdhu: ghana phUTe, ahIM dhAtu vibhaktyanta ane vAkyane A sUtrathI nAma saMjJA thatI nathI. anyathA dhAtu vibhatyanta ane vAkayane paNa A sUtrathI nAma saMjJA thAya to; valA yahudIbhUtana gRhaya" A paribhASAthI , (ka) Agamasahita dhAtunA TyastanI tRtIya puruSa ekavacanamAM nirmana mAnuM A pramANenA rUpane tema ja "vRkSa zabdanA dvitIyA bahuvacanamAM niSpanna "vRkSAnuM A pramANenA rUpane A sUtrathI nAmasaMzA thavAthI "nAno no DanaH" 2-9-89 thI anya 6 no lopa karavAnI Apatti Avaze. upara jaNAvyA mujaba vAkyane paNa A sUtrathI nAma saMjJA thatIOM na hovAthI "sAdhu: mAM DUte A vAkyane si vagere pratyayo lagADavAnI Apatti AvatI nathI. arthakramazaH- mAya. vRkSone sAdhu dharma kahe che. 27 . zirSad nArA prathama ane dvitIyAvibhaktinA bahuvacananA 'nanuM ane "zanuM (ka) pratyayanA sthAne napuMsakamAM je "za' (6) Adeza thAya che tene (zi) "pu saMjJA thAya che. patna+nanuM ane patnaza A avasthAmAM napuMsavaca zi. 1-4-papa' thI nas ane zat ne "zi Adeza. "svarAchI 1-4-6" thI pahma zabdanI paramAM 6 no Agama. A sUtrathI zi (6) ne gheTuM saMjJA thavAthI ni tIrtha 1-4-85" thI padmanA anya " ne dIrgha "A Adeza thavAthI mana, palmani A pramANe rUpo thAya che. artha kramazaH- paddamo che. palmone jUo. 28 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -liyoH spamoNat 111 // 29 // ri gau nanuM kam ane gau A prathama ane dvitIyAnA pAMca pratyayone puliMga ane strIliMgamAM 'pu saMjJA thAya che. rAgad + si (ra), rAnI , rAganuM+navuM, rAganuM+ga ane rInana+gI, A avasthAmAM si ga . vagere pAMca pratyayone A sUtrathI puruM saMjJA. "ni tIrSa 1-4-85 thI rAganuM nA ja ne dIrgha A Adeza. tIrthakyatve 1-4-4pa thI si no lopa. (AnanuM nA.6 no prathama ekavacananA rUpamAM "nAno no ra-7-11 thI lopa ItyAdi kArya thavAthI rANA rAnAnI nAna; cagAna ane rANAnI A pramANe rUpo thAya che. AvI ja rIte strIliMgamAM paNa upara jaNAvyA mujaba sInana+si.... vagere avasthAmAM A sUtrathI si...vagere pratyayone pu saMjJAdi kArya thavAthI sImA sImAnI sImAna:; sImAna ane sImAnI A pramANe rUpo thAya che. artha kramazaH- ekarAjA. be rAjA. ghaNA rAjA, eka rAjAne, be rAjAne, eka sImA. be sImA. ghaNI sImAo. eka sImAne, be sImAne.rA , mArA voDathala 1130 - "zabda jenI zaruAtamAM che te "rAri gaNapAThamAMnA zabdone vyaya saMjJA thAya che. svataMtra ane prati A zabdone A sUtrathI "lavyaya saMjJA thavAthI va6 vagere avyayothI paramAM rahelI svAdi vibhaktino vyayasya 3-ra-7 thI lopa thavAthI sva6 antaryuM ane prati AvA rUpo thAya che. arthakramaza - svarga. aMdara. savAra. svarAdi 996 avyayo che..30 pAkavoDara 1131 adravyavAcika ra che AdimAM jenA evA vAri' gaNapAThanA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdone sajA saMzA thAya che. ligna ane sakhyAdinuM jemAM jJAna thAya che tene divya' kahevAya che. tadarthane jaNAvanArA zabdone dravyavAci' kahevAya che. jema ke - rAma, sItA ane vanani ahIM kramazaH rAmAdi padArthomAM pullignatva-ekatvasakhyA, strIlijJatva - ekatvasaMkhyA ane napuMsakalijJatva - bahu-sakhyAnuM jJAna thAya che. tethI rAmAdi dravya che ane tadarthavAci rAmAdi zabdo dravyavAcaka che. tenAthI bhinna evA adravyavAcaka cAdigaNapAThamAMnA "ne A sUtrathI avyaya saMjJA thavAthI "vRkSajJa ahIM avyayastha 3--7 thI; va zabdanI paramAM rahelI syAdi vibhaktino lopa thAya che. ahIM vRkSamAM jevI rIte pulligatva- ekatsaMkhyAnuM jJAna thAya che tema cArtha "mane mAM tenuM jJAna thatuM nathI. tethI " adravyavAci che. te samajI zakAya che. artha - vRkSa ane. 31aaaa. aSatasyAvA zaru 13ro ghaLu () pratyayane choDIne anya tapu (ta) pratyayathI mAMDIne 'zanuM pratyayasudhIno pratyaya jenI antamAM che evA zabdane savyA' saMjJA thAya che. tevA garNanatoDavana" ahIM jayanta sarNana zabdane 'tyAre taNuM: 7-2-81' thI 'tanuM pratyayAdi kAryathI niSpanna tasupratyayAnta marjunatanuM zabdane A sUtrathI avyaya saMjJA thavAthI karNanatanuM zabdanI paramAM rahelI svAdivibhaktino, vyayI 3-27' thI lopa thAya che. AvI ja rIte paccamyanta ta zabdane niyari0 -82' thI pit tat (ta) pratyaya. saptamyA ta zabdane "satA . 7-ra-14 thI "tra, (2) pratyaya. tatta nuM ane ta+tra A avasthAmAM taTuM nA Tune mAtra 2-1-41' thI ja Adeza. huo 2-1-113 thI 4 nA ano lopa thavAthI niSpanna tatanuM ane tatra ne A sUtrathI vyaya saMjJA thavAthI taduttara svAdi vibhaktino upara jaNAvyA mujaba lopAdikArya thavAthI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taH ane tatra A pramANe rUpo thAya che. AvI ja rIte "vavA . 17-2-150 thI bahu zabdane "za' (1) pratyayathI niSpana vahu zabdane A sUtrathI savya saMjJAdi kArya thavAthI "vahuza." Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- devo arjunanA pakSamAM thayA. tenAthI. temAM ghaNuM. sadhaLu ti vim - upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI ghaNupratyayAnta zabdane avyaya saMjJA thatI na hovAthI, do prArAveSAnuM A arthamAM dvi' zabdane ' tati thag 7-2-108' thI ghaNu (5) pratyaya vRdhiH svapnA. 7-4-1'thI dvinA Ine vRddhi je AdezathI ' niSpana kaii zabdathI paramAM rahelI svAdivibhakitano (navuM ke zarU no) upara jaNAvyA mujaba lopa thato nathI. tethI 'pathI kaivAni A vigrahamAM SaSThI-tatparuSa samAsAdi kArya bAda "thilaivAri' Avo prayoga thAya che. artha-mArganA be prakAravAlA gAma vagere. 3rA vibhakti-vamantatasApAmAH 1 / 1 // 33 // vibhakitano pratyaya antamAM na hoya paraMtu te antamAM hoya tevuM jaNAya, temaja ta{ pratyayathI mAMDIne tha6 pratyaya sudhInA pratyayamAMthI koI paNa pratyaya antamAM na hoya to paNa te antamAM hoya evuM jaNAya tevA zabdone, arthAt vibhajyanta ane tana thI tha sudhInA pratyayAnta zabdo jevA zabdone vyaya saMjJA thAya che. 'gAMdhu prathamAnta zabda jevuM lAge che. "tilIrA ahIM 'sti tinuM pratyAyAnta (tyAdi vibhatyanta) hoya evuM lAge che. tham ane tanuM A tha ane tapratyayAnta hoya evuM lAge che, paraMtu A zabdo vastutaH prathamAntAdina hovAthI sAMyu ta tha ane yukata zabdane A sUtrathI vyaya saMjJA thAya che. tethI taduttara svAdivibhaktino vyayasya-3-2-7'thI lopa vagere kArya thavAthI kadaMyu; gastikSIrA : thayuM ane suta: AvA rUpo thAya che. A sUtrathI gati ne avyaya saMjJA thavAthI tasvarUpanAmane sti kSIra 18 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasyAH A vigrahamAM kSIra nAmanI sAthe bahuvrIhi samAsa thayo che. arthakramazaH- ahaMkArI, dUdhavAlI gAya, kema, zAMthI. / / 33 // vAlyAnuM 10534]] 'vat', 'tatti' ane 'JAmU' pratyayAnta zabdane 'avyaya' saMjJA thAya che. 'muneim' A arthamAM muni zabdane tasyAdde nivAyAM vatu 71-51 ' thI vat pratyayAdi kAryathI niSpanna munivat zabdane A sUtrathI 'avyava' saMzA thavAthI pUrve jaNAvyA mujaba tatkruttara sthAdi vibhaktino lopa thavAthI 'munivat vRttam ' Avo prayoga thAya che. haratA vij A vigrahamAM s zabdane 'vazvesaH 6-3-212' thI tatti (tam) pratyayAdi kArya thavAthI niSpanna harastat zabdane A sUtrathI 'avyaya' saMzA thavAthI 'rasta' Avo prayoga thAya che. udvaita zabdane do vimaLye. 7-3-6' thI tarav (tara) pratyaya. vi tyAghevyayA60 7-3-8' thI 'ta' nA anya 'a' ne 'Ar' AdezAdi kAryathI niSpanna 'ujjaistarAm ' zabdane A sUtrathI 'avyava' saMjJA thavAthI 'ujjaistarAm' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- munine yogya AcaraNa. je dizAmAM hradaya che te dizAmAM pravRttivALo. atyanta UMcuM. / / 34 / / kvAtumam 1 / 1 / 35 // " 'vavA', 'tum' ane 'am' pratyayAnta zabdane 'avyava' saMjJA thAya che. ', dhAtune prAvavAo' 5-4-47 ' thI 'jvA' (vA) pratyayAdi kAryathI niSpanna 'vA' zabdane A sUtrathI 'avyaya' saMjJA. dhAtune kriSAyA biyAH0.. 5-3-13 ' thI 'tum' pratyaya. 'nAmino muLo0 43-1' thI nA krU ne guNa '' Adeza thI niSpanna rtum' zabdane A sUtrathI avyaya saMjJA. yAvatnIv dhAtune "yAvato vindranIvaH 5-4-55' thI 'nam' (am) pratyayathI niSpanna 'yAvakhkhIvan' zabdane 19 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI 'ya' saMjJAsarvatra yAdivibhaktino 'caya 32-7' thI lopa thavAthI vA nuM ane mAvajjIvamevAtu AvA rUpo thAya che. arthakramazaH- karIne. karavA mATe. jIvyo tyAM sudhI dAna ApyuM. [3pa // tiH zAradA A gatisaMjJAvAlA zabdane vya saMjJA thAya che. satya ahIM " ne 'mahInupo. 3-1-5 ' thI gati saMjJA. A sUtrathI gatisaMjJaka | zabdane "gavya saMjJA thavAthI tenA zu ne kata mi. 2-3-5 thI 6 Adeza na thavAthI ':kRtya Avo prayoga thAya che. artha - tevuM karIne //rUddI kamaLo 113chA - A vyAkaraNa zAstramAM je varNano athavA je varNasamudAyano upadeza atha pATha che, paraMtu loka prayogamAM te varNa athavA te varNa samudAya jaNAto nathI te varNa athavA te varNasamudAyane saMjJA thAya che. prati kacchati ti tuM A pramANenI antarthasaMjJAnA kAraNe phakta varNa athavA vasamudAyano lopa AM ja sUtrathI thAya che. dhi+ za ()+te ahIM mAM rU ane zava pratyayamAM ane 6 'tuM che. tethI pradyate" Avo prayoga thAya che. yuna+zaqte ahIM chuM, anusvAra, zuM ane 6 pha che. tethI 'vakhate" Avo prayoga thAya che. 'vitra ahIM hu tu che. tethI "namovariSna. 3-4-37'thI triphu (vitra)ca7 () pratyaya "vitra nA "1" ne "ni 4-3-112 thI huM Adeza. citrac DituM hovAthI Atmapadano te" pratyayAdi kArya thavAthI pitrIyate" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- prakAze che. pUjAkare che. Azcarya kare che.ll37I Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anantaH paJcamyAH pratyayaH 11138 // annazabdanAM uccAraNathI vihita na hoya evA paccamyantapadArthathI vihita zabdane pratyaya' saMjJA thAya che. vRkSa:' ahIM 'nA prathamaika-ddhi vadhI ra-2-31 " thI vRkSa zabdane vihita "si zabdane A sUtrathI pratyaya saMjJA thAya che. kAraNa ke te "si "nAnaH A pramANe paccamyantapadArtha nAmathI vihita che, temaja sattA zabdanAM uccAraNa vinA vihita che. tethI A sUtrathI () ne pratyaya saMjJA thavAthI vRkSa zabdanI paramAM si pratyaya lAge che. ananta rUti ?i - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba santa zabdano uccAraNathI vihita na hoya to ja paththamyantapadArthathI vihita zabdane "pratya saMjJA thAya che. tethI "vara 9-4-62' thI, anta zabdoccAraNathI vihita nuM Agamane A sUtrathI 'pratyaya saMjJA thatI nathI. anyathA Agamane paNa pratyaya saMjJA thaI jAya to pratyayanI jema Agama paNa dhAtu ke nAmanI madhyamAM ke AdimAM na thatAM paramAM ja thaze-je ISTa nathI. vRkSa:- eka vRkSa. 38ll Datyatu saGkhyAvat 11 // 39 // - ti (ti) ane gata () pratyayAtta nAmane sakhyA vAcaka nAmanI jema kArya thAya che. "sadhyA mAnakheSAnuM A vigrahamAM vim zabdane ni:0 -110" thI "ti pratyaya. "datyajyasvara ra-1-114' thI vim nA Im no lopa thavAthI ti zabda (DatipratyayAnta) bane che. temaja pramANama' A vigrahamAM ya zabdane vatato DAvAti 7-1-142 thI DAvatu (ta) pratyaya ane upara jaNAvyA mujaba ya nA atyasvarAdi 'ma no lopa thavAthI thAvat (tumayAnta) zabda bane che. A sUtrathI baMne zabdane sakhyA vAcaka zabdanI jema kArya thatuM hovAthI "Rtimi: zItaH ane vAvamaH Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIta:' A arthamAM kRti ane vAvat zabdane 'sa:Ste... dU4130" thI " pratyayAdi kArya thavAthI "RtiH' ane 'pava: Avo. prayoga thAya che. arthakramazaH- keTalAthI kharIdela. jeTalAthI kharIdela.l/rUal. bahu-gaNaM bhede 1140 // bhedavAcaka vahu ane zabdane sakhyAvAcaka zabdanI jema kArya thAya che. nAnAtva arthAt ekatvavirodhine bhedI kahevAya che. Azaya e che ke "vavo banI chatti ane "vahu prayatane ahIM bane. sthAne bahu' zabdano samAna prayoga hovA chatAM artha samAna nathI - e samajI zakAya che. vAvo banI gati ahIM janArA mANasonI cokakasa saMkhyA jaNAtI na hovA chatAM ekatvabhinna koI paNa aniyata saMkhyA bahupadathI jaNAya che. dukAne ahIM bahu padathI prayatnAtizaya jaNAya che paNa upara jaNAvyA mujaba niyata ke aniyata evI koI paNa sakhyA jaNAtI nathI. AvI ja rIte bhUtapa: ane rokANa ahIM paNa kramazaH gaNa zabdathI ekatvabhinna aniyata sakhyAnuM ane samudAyanuM jJAna thAya che. e samajI zakAya che. AthI spaSTa che ke ekatva che pratiyonI virothI) jeno evA bhedanA vAcaka bahu ane "gaNa' zabdane sakhyAvAcI zabdanI jema kArya thAya che. vahu hIta ane nona krItaH A arthamAM bheda vAcaka bahu ane gaNa nAmane A sUtrathI sakhyAvAcaka zabdanI jema kArya thatuM hovAthI sarahyA-kartajJA. dU-4-030 thI 'ja pratyayAdi kArya thavAthI vahu ane jaLava: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - ghaNAthI kharIdela. gaNa (ghaNA) thI kharIdela. be rUti ?i - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bhedavAcaka ja bahu ne gaNa zabdane sakhyAvAcaka zabdanI jema kArya thAya che. tethI upara jaNAvyA mujaba vaipulyArthaka bahu (vahu prayato) zabdane ane saphaghArthaka gaNa zabdane Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (nor:)A sUtrathI sakhyAvAcaka zabdanI jema kArya thatuM nathI..I4nA ka-samAse'dhyavarSaH 111 // 41 // ja pratyaya karavAnA prasaMge ane samAsa karavAnA prasaMge adhyardha zabda sakhyAvAcaka manAya che. adhyarlena zrItanuM A arthamAM sA -katecchA4-thI 4 pratyaya karavAnA prasaMge A sUtrathI kaththaI zabda sakhyAvAcaka manAvAthI upara jaNAvyA mujaba " pratyayAdi kArya thavAthI kaththaI Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte varSe ja rItam' A arthamAM saMdhyAsAva rUcha-1 thI dvigu samAsa karavAnA prasaMge madhyartha zabda sakhyAvAcaka manAto hovAthI tAdRza samAsAdi kArya bAda "mULe. zare 4-150deg thI pratyaya. "sanA dU-4-14 thI paSa no lopa ItyAdi kArya thavAthI 'Avo prayoga thAya che. arthakramaza-doDhathI kharIdeluM. doDha supaDAthI kharIdeluM.I4ghA * AdhAra pUrA 114rA. | gaI pada che pUrvamAM jenAM evAM pUraNa pratyayAnta nAmane "' pratyaya karavAnA prasaMge ane samAsa karavAnA prasaMge sakhyAvAcaka manAya che. atryamena zrItama A arthamAM temaja "sarvapazvamena jUna zatam A arthamAM sUtra ne 1-1-41 mAM jaNAvyA mujaba ' pratyaya ane dvigu samAsa karavAnA prasaMge A sUtrathI arthapaSyama zabdane saMkhyAvAcaka mAnIne pUrva sUtramAM jaNAvyA mujaba ja pratyayAdi kAryathavAthI sarvapakvamamu ane IzvamazUIna Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sADAcArathI kharIdeluM ane sADIcAra supaDAthI kharIdeluM. [4rA . 23 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti zrIsiddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe prathame'dhyAye prathamaH pAdaH // hiirava - viSNunI jema balIne bAndhanAra zaMkaranI jema traNazaktithI yukta ane brahmAnI jema kamalAzraya evA zrImUlarAja rAjA jaya pAme che. Azaya e che ke viSNue balI nAmanA rAjAne bAndhyo hato tema mUlarAja rAjAe balI eTale balavAn rAjAone bAndhyA hatA. zaMkara, utpatti sthiti ane vinAza aMgenI traNa zaktivAlA hatA - tema mUlarAja rAjA, nigraha (daMDa); anugraha (kRpA) ane pAlana aMgenI traNa zaktivAlA hatA. temaja brahmA jevI rIte kamalAzraya (mamAzrayo yasya sa:) hatA tema mUlarAja rAjA paNa kamalA - lakSmInA Azraya (mAyA Azraya:) hatA. A rIte balibandhakaratvena trizaktiyuktatvena ane kamalAzrayatvena anukrame viSNu, zaMkara ane brahmAnuM sAmya darzAvIne zrImUlarAja rAjAnuM ahIM varNana karyuM che. 24 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prArabhyate prathame'dhyAye dvitIyaH pAdaH / samAnAnAM tena dIrghaH 121 // samAna svara sahita samAna starane laI' Adeza thAya che. vaju + aghram A avasthAmAM daNDanA anya '' ne agraN nA Agha '4' nI sAthe A sUtrathI dIrgha 'bA' Adeza thavAthI 'vaNDapram' Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte dhim ane navIndraH A avasthAmAM dadhi ane nadInA rU ane ph ne tenAthI 52mAM 2helA 'F' nI sAthe dIrgha r Adeza A sUtrathI thavAthI "dhInuM" ane navIndraH' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - dazyano agrabhAga. A dahIM. nadIono rAjA. prakRta sUtramAM samAnAnAm A pramANe je bahuvacanano nirdeza che tenuM prayojana bRhavRttithI athavA bhaNAvanAra pAsethI jijJAsuoe jANI levuM. / / 1 / / ruti-stro vaga 1/2/2/ " ane rR'52mAM hoya to tenI pUrvanA samAnasvarane vikalpathI 'sva' Adeza thAya che. vA+da zyaH; hra+RRSamaH ane hotu + : A avasthAmAM A sUtrathI vALa nA 'a' ne temaja z2a ane lR hotuM nA TM ne datva 'ga'rR ane " Adeza thavAthI anukrame vAdRzya:, bhRSabhaH ane hooAra AvA prayogo thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 'hava' Adeza na thAya tyAre vAha+zyaH A avasthAmAM 'avarNa0 1-2-6' thI vAru nA 'jJa' ne nI sAthe 'ar' Adeza thavAthI 'vArtha:' Avo prayoga thAya che - zeSa be prayogonA sthAne vikalpapakSamAM uttara sUtrathI je kArya thAya che- te, te sUtrathI samajavuM. vAjrayaH ItyAdi prayogomAM hrasva 'Gga' ItyAdine A sUtrathI sva ... ItyAdi kArya karavAthI tyArabAda anya '....' 25 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ItyAdi kArya thatuM nathI. arthakramazaH - chokaro sattvavizeSa. lUkAra RSabha. gora lUkAra. // 2 // mRta ku kANuAM vA 102ANI 'rR ne tenI 52mAM 2helA '4 nI sAthe rR ane 'rR nI sAthe ' Adeza vikalpathI thAya che. hR+dAra:' A avasthAmAM RRnI sAthe ' ne OM Adeza thavAthI 'Ara:' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI TM Adeza na thAya tyAre haiM ne saskRti hasyo vA 1-2-2' thI hrasva ha Adeza thavAthI 'hAra:' Avo prayoga thAya che; ane vikalpapakSamAM sU.naM. 1-2-2 thI -hasva Adeza na thAya to "stayoH 1-2-5" thI hU~ ne Adeza thavAthI 'dhAraH' Avo prayoga thAya che. artha-lakAra RRkAra. tRtkRAtaH A avasthAmAM A sUtrathI ne jUnI sAthe " Adeza thavAthI 'bhAraH' A pramANe prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI 'jU' Adeza na thAya to 'RRti0 1-2-2' thI tya ne -hasva '9 Adeza thavAthI 'nRtyuH' A pramANe prayoga thAya che; temaja tenA (1-22nA ) vikalpamAM 'samAnA0 1-2-1' thI 9 ne dIrgha 'j' Adeza thavAthI 'vAra:' Avo prayoga thAya che. artha-lU lUkAra. // 3 // gAto vA to 5 152/4nI ' ne RRnI sAthe 'rR ane lUnI sAthe hU~ Adeza vikalpathI thAya che. temaja krU ne RRnI sAthe krU ane 'bhR' nI sAthe rR' Adeza paNa vikalpathI thAya che. "pitRNama' A avasthAmAM pitRnA 'R'ne nI sAthe 6 Adeza thavAthI pitaSamaH' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 6 Adeza na thAya tyAre RRti0 1-2-2' thI RR ne -hasva %0 Adeza thavAthI viSamaH' Avo prayoga thAya 26 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tenA paNa (1-2-2 nA) vikalpapakSamAM samAnA. 1-2-1' thI # ne dIrgha " Adeza thavAthI pitaSama? Avo prayoga thAya che. temaja A sUtrathI 4 ne tranI sAthe trAAdeza thavAthI pitRSama Avo prayoga thAya che. AthI samajI zakAya che ke A sUtranA be vikalpa ane .. 1-2-2 no eka vikalpa-ema traNa vikalpamAM upara jaNAvyA mujaba cAra rUpo thAya che. artha-pitA RSabha. " doskRA . A avasthAmAM tra'ne nI sAthe "jU Adeza thavAthI hoddhAra:' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI ja Adeza na thAya tyAre prakRti1-ra-2'thI 4 ne hasva = Adeza thavAthI hovRga.' Avo prayoga thAya che. tenA (1-2-2 nA) vikalpapakSamAM 4 ne taiyoH 1-2-5' thI dIrgha ja Adeza thavAthI hovA' Avo prayoga thAya che, temaja A sUtrathI 4 ne ja nI sAthe ja Adeza thavAthI "hoTrA:' Avo prayoga thAya che. arthagora lUkAra. ./jA. astayoH 1 / 2 / 5 // sUtra naM. 1-2-3 ane 1-2-4 nA sthAnIbhUta-kAryabhUta (jene vagere kAryakaravAnuM che te) "chuM ane ' ne anukrame "tra ane jUnI sAthe dIrgha = Adeza thAya che. RSamaH" ane "hovR+STrAra:A avasthAmAM netranI sAthe ane te stra nI sAthe A sUtrathI dIdhI * Adeza thavAthI suSaY: ane hotAAvo prayoga thAya che. arthakramazaH- vRSabha. hotA (gora) lUkAra, //paIL avarNasyevarNAdinadovaral 112 // 6 // - ' varNana (a -Ane) I', "u", "R' ane lu varNanI sAthe anukrame , '', 'ga, ane 'ka' Adeza thAya che. deva , ra7 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tava+hA, mALA+vam ane sa+kSate A avasthAmAM pUrva padanA anya 'a' tathA '' ne tenI 52mAM 2helA rU ane ph nI sAthe ' Adeza A sUtrathI thavAthI revendraH, tavehA, mAovam ane sekSate Avo prayoga thAya che. tava+vam ane tava+jja A avasthAmAM 'tava' nA anya 'jJa' ne tenI paramAM rahelA 3 ane OM nI sAthe A sUtrathI '' Adeza thavAthI tavovam ane tavoDhA Avo prayoga thAya che. sava+Si, tava+Ara:, mahA+RRSiH ane sA+AraH A avasthAmAM ane nI sAthe tenI pUrvamAM rahelA '' ane '' ne A sUtrathI 'gar' Adeza thavAthI tarji:, tava:i, maharSi: ane sarjaH Avo prayoga thAya che. tava+pRAraH ane sA+huvAreLa A avasthAmAM hU~ ane 6 nI sAthe tenI pUrvamAM rahelA 'a' ane '' ne A sUtrathI 'an' Adeza thavAthI tavAra: ane sahAreLa Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- devono rAjA. tArI IrachA. A mALA. teNI jAve che. tAruM pANI. tArI paraNelI. tAro RSi. tAro RkAra. mahAna RSi. teNI RRkAra. tAro lUkAra. teNI s kAravarDa. ddA kALe pra-zALa-vasana -vala-vAtarasyAnuMr 9|rogI pra, za, La, vatana, zva, vattA, ane vatsatara zabda sambandhI anya '' varNane RR zabda 52mAM hoya to tenA '' nI sAthe 'bar Adeza thAya che. praNam, vazALam, RRLa+Lam, vatana+Lam, zva+Lam, vatsa+tram ane vAta+tram A avasthAmAM pra daza vagerenA anya '' ne '' nA '' nI sAthe A sUtrathI 'Ar' Adeza thavAthI prAnm, vALanuM, dALam, vasanALa, zvArNama, vatsarALa ane vattattarArNam Avo prayoga thAya che. ahIM sarvatra 'avar0. 1-2-6' thI 'ga' AdezanI prApti hatI; teno bAdha thavAthI A sUtrathI 'gar Adeza thAya che. arthakramazaH- sAruM RNa (karaja). dazanuM RNa. RNamATenuM RNa. kapaDAmATenuM RNa. kAmaLI 28 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe RNa, vArSika RNa. baLada mATenuM RNa. //7 || rAte sUtAvAsanA rAtA tRtIyA samAsamAM (tRtIyAntanAmane thayelA samAsamAM) "" zabda paramAM hoya to tenA RnI sAthe tenI pUrvamAM rahelA " varNane "nA Adeza thAya che. tene RtaH' A vigrahamAM thayela tRtIyA tapuruSa samAsamAM 'zIta+RtaH A avasthAmAM A sUtrathI RnI sAthe tenI pUrvenA "jha ne 'gA Adeza. " svarasya'nuM navA 1-3-31' thI ne Adeza thavAthI "zatA: Avo prayoga thAya che. arthazItathI duHkhI. tRtIyAsamata rUti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samAsamAtramAM nahi paratu tRtIyAsamAsamAM ja "Rta' zabda paramAM hoya to tenA 2 nI sAthe tenI pUrvenA '4 varNane A sUtrathI 'bA Adeza thAya che. tethI "paramaravAsAvRta: A vigrahamAM thayelA karmadhAraya samAsamAM parama+Rta: A avasthAmAM ahIM tRtIyAsamAsa na hovAthI A sUtrathI 8nI sAthe pUrvanA 4 ne bA Adeza na thavAthI 'vasya. -ra-6 thI 'Adeza thavAthI parama Avo prayoga thAya che. artha-atyanta javAvAlo. samAsa ti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAtra tRtIyAnta nAmathI paramAM rahelA nahi parantu tRtIyA samAsamAM paramAM rahelA "Rta' zabdanA jhU nI sAthe tenI pUrvenA '' varNane 'nA' Adeza thAya che, tethI duH3nA trita: ahIM tRtIyAnta zabdathI paramAM hovA chatAM tRtIyAsamAsa na hovAthI 4 nI sAthe pUrvanA ja ne A sUtrathI vAra Adeza na thavAthI 'vaze9-2-6 thI 14 AdezAdi kAryathavAthI duHhena: Avo prayoga thAya che. artha - duHkhathI pUrNa. ITI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyArupasargasya 1129 // - upasargasaMbadhI ja varNane tenI paramAM sakArAdi dhAtu hoya to tenA nI sAthe 'A' Adeza thAya che. pra+nnacchati ane + tracchati A avasthAmAM upasarga sambandhI "sa' ane 'mA' ne kArAdi N dhAtunA tranI sAthe A sUtrathI 'bAda Adeza thavAthI prAcchati ane parIcchati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - jAya che. pAchaLa jAya che. III mAni jA nArA1nA upasarga sambandhI varNane tenI paramAM kArAdi nAmadhAtu (nAma che avayava jeno tevA dhAtune "nAmadhAtu kahevAya che.) paramAM hoya to tenA "jha' nI sAthe vikalpathI 'bA Adeza thAya che. **#SamIti' A avasthAmAM "' nA ' neRnI sAthe A sUtrathI 'nAAdeza thavAthI "gharSamayati Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 'nAAdeza na thAya tyAre vacce 1-2-6 thI 14 Adeza thavAthI prakhIyati" Avo prayoga thAya che. (tramamicchati A arthamAM jhaSama' nAmane vacana pratyayAdi kArya thavAthI RSIyati Avo prayoga thayo che. juo sU. naM. 1-1-22 mAM rAnIyati) artha - RSabhadeva bhagavAnane ghaNuM Icche che. I/1nA lutyAlvA 112 / 11 // upasarga sambandhI 'A' varNane, lUMkArAdi nAmadhAtu paramAM hoya to tenA nI sAthe vikalpathI 'bA Adeza thAya che. 35+chUArIti A avasthAmAM 35 nA 4 ne sUkArAdi nAmadhAtunA 'nI sAthe A sUtrathI bAju Adeza thavAthI uparIti' Avo prayoga thAya Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. vikalpapakSamAM A sUtrathI prAr Adeza na thAya tyAre vacce 9-2-6 thI saruM Adeza thavAthI uparIti Avo prayoga thAya che. (kRramicchatIti chUjArIti prakriyA mATe juo su. naM. 1-1-22 mAM rAnIti) artha - najIkamAM vRkArane Icche che. 11 visanagara 1ra1rI '4 varNane tenI paramAM rahelA adhyakSaranI sAthe che ane zau" Adeza thAya che. tava+gSA, ravaagSA, tavakkI, sI , tava+gonaH ane tavakkI gavaH A avasthAmAM A sUtrathI '' ane rA' ne tenI paramAM rahelA ! ane je nI sAthe je Adeza temaja go ane zrI nI sAthe gau Adeza thavAthI vaiSa, svaiSa, tavaidrI, saidrI, tavI ane tavIpava: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - A tArI. A khATalo. tArI IndrasambandhI (vastu). te InDasambandhI. lakSmI.) tAro bhAta. tAruM upagu (gAya pAse che jene te) nuM santAna (putrAdi). II1rA = 1213 4 varNane, r (5) paramAM hoya to tenI sAthe "" Adeza thAya che. ghAvukta ane ghAstavat A avasthAmAM anunAsike 2 kva: zUTuM 4-1-108" thI "thAvuM dhAtunA ne r (5) Adeza ghA+A avasthAmAM ghA nA "nA" ne "' nI sAthe A sUtrathI 'gau Adeza thavAthI niSpanna thatA ane ghautavat nAmane si (6) pratyayAdi kAryathavAthI ghautaH'ane "ghautavAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - dhoeluM. dhoyuM. II13ii rU9. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kacorokyUha lArA14 T' upasarga sambandhI 5 varNane, tenI paramAM puSa, puSya, Dha, jhaDhi ane graha hoya to tenA [ nI sAthe ja tema ja ' nI sAthe zrI Adeza thAya che. pra+UW, FHW, +: aruDhi. ane pra + 56, A avasthAmAM A sUtrathI "gha' nA ne I nI. sAthe ? Adeza temaja nI sAthe 'go Adeza thavAthI zreSa:, zaiM:, praudraka, prauDhi ane prauda: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH -mokalavuM. mokalAya che te. nipuNa. nipuNatA. sAro tarka. IkA vaizaikSohigyA parApA baira karI ane akSauhina A zabdamAM ' nA " ne tathA rakSa nA 4 ne tenI paramAM rahelA nI sAthe je Adeza tathA # nI sAthe gau Adeza thAya che. tethI tapha, vakranuM ane mahiLI A avasthAmAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba va nA "ga' ne tenI paramAM rahelA huM nI sAthe je Adeza thavAthI temaja kakSa nA ne tenI paramAM rahelA nI sAthe "gau Adeza ItyAdi kArya thavAthI "vaira, vairI" ane "akSauhina senA' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- IcchA mujaba bhaTakavuM. IcchA mujaba bhaTakanAra. akSauhiNI senA vizeSa. 15 aniyoge lugeve 1 / 2 / 16 // "niyA eTale avadhAraNa-nizcaya 'navo' eTale anavadhAraNa. "anavadhAraNa" artha gamyamAna (jaNAto) hoya to jIva zabda paramAM hoya to tenI pUrvenA 'ka varNano lupha lopa) thAya che. - rUra Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pha+ttva ane jhaghaDva A avasthAmAM A sUtrathI 'va' nI pUrvenA 'ga' no lopa thavAthI 'deva tiSTha' ane 'gheva ya Avo prayoga thAya che. parantu niyoga artha gamyamAna hoya to upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI vaeN nI pUrvenA '' no lopa thato na hovAthI laut sandhyakSaI: 1-2-12' thI '4' ne '6 nI sAthe te Adeza thavAthI raheva tiSTha mA : Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- ahIM paNa ubho rahe. Aje paNa jA. ahIMja ubho rahe jato nahi. (ddeva tiSTha ane gheva gaccha ahIM sthAna ane kAla niyata nathI. game te sthAna ane game te kAla vivakSita che.) II16 II bauSThItau samAse 1/2/17 // samAsamAM 'golDa ane 'tu' zabda pa2mAM hoya to; tenI pUrvenA 'a' varNano vikalpathI lum (lopa) thAya che. vizvamivIchI yasyAH tA A vigrahamAM bahuvrIhi samAsamAM vizva+oSTI A avasthAmAM vizva' nA 'la' no A sUtrathI lopa thavAthI "vizveSThI' Avo prayoga thAya che. temaja 'svazvAsAvotuH' A vigrahamAM karmadhArayasamAsamAM nyU+otuH A avasthAmAM 'sthUka'nA 'jha' no A sUtrathI lopa thavAthI 'zUotuM:' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 'a' no lopa na thAya tyAre 'a' ne 'o' nI sAthe 'cait. 1-2-12 'thI 'bau' Adeza thavAthI vinauSTI" ane 'sthUautuH' Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- biMbaphaLa jevA lAla hoThavAlI. sthUla bilADo. samAsa rUti mi= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samAsamAM ja kholDa ane tu zabda 52mAM hoya to pUrvanA '' varNano vikalpathI luka (lopa) thAya che. tethI hai putrISTha vazya ahIM putra!+oSTham A avasthAmAM samAsa na hovAthI 'putra' nA 'a' no lopa; A sUtrathI na thavAthI upara jaNAvyA mujaba '' ne 'sau' Adeza thayo che. artha- he putra! hoTha 8.112011 33 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ja varNanosonuM ane mAr upasarganA sthAne thayelo Adeza (nAdeza) paramAM hoya to lupha (lopa) thAya che. ardho ane T+gonuM A avasthAmAM 'go nI pUrvenA ' ane ' no A sUtrathI lopa thavAthI "mo ane 'so Avo prayoga thAya che. gA+%DhA A avasthAmAM " ne 5 nI sAthe vacce 9-2-6 thI go thavAthI moDhA prayoga thAya che. teno zo sApha upasarganA sthAne thayelo hovAthI kAkAza che. tethI moDhA A avasthAmAM temaja soDhA A avasthAmAM A sUtrathI 'No nI pUrvenA ' ane 'gA' no lopa thavAthI "ghoDhA ane "soDhA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- Aje muM. teNI om. Aje paraNelI. te paraNI gaI..I18ll. ___ upasargasyAniNedoti 1 / 2 / 19 // upasarga sambandhI ja varNano, ju' (pharajogaNa) ane ghaNu (1 lo gaNa) dhAtune choDIne anya ekArAdi ane okArAdi dhAtu paramAM hoya to luka thAya che. prapati, para/puttati, koSati ane paraSoSati A avasthAmAM nA '' no ane nA ' no. A sUtrathI lopa thavAthI pretayati, paretathati, proSati ane poSati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- preraNA kare che. viparIta rIte preraNA kare che. bALe che. viparIta rIte bALe che. niti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba upasarga sambandhI '3 varNano, tenI paramAM ju ane urdU dhAtuthI bhinna ja ekArAdi ane okArAdi dhAtu hoya to lupha thAya che. tethI 35+ti ane praWte A avasthAmAM upasarganA jha' no; tenI paramAM ju ane pradhu dhAtu hovAthI A sUtrathI lopa thato nathI. jethI ' ne 4 nI sAthe trIta saH 1-2-12 thI je Adeza thavAthI pati ane preghate Avo 34 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. arthakramazaH- pAse jAya che. vadhe che. 9 ja ni parArA upasarga sambandhI ja varNano, nAmAvayava (nAma che avayava jeno tevo) ekArAdi ane okArAdi dhAtu paramAM hoya to vikalpathI luka thAya che. 35uIti ane pramoSathIti A avasthAmAM upasarga saMbandhI 'ka' no tenI paramAM ekArAdi nAmAvayava ane okArAdi nAmAvayava (eka ane oSadha svarUpa nAmAvayava) dhAtu hovAthI A sUtrathI lopa thAya che, tethI upekIti ane proSaghIyati Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 'no lopa na thAya tyAre ja ne ja ane "go nI sAthe tA. 1-2-12'thI anukrame che ane 'Adeza thavAthI paikIyati ane prauSadhIyati Avo prayoga thAya che. arthakramaza-najIkamAM ekanI IcchA kare che. sArI rIte davAnI IcchA kare che. (micchatIti prIti, goSathamicchatIti koSadhIyati. nI prakriyA nItinI jema juo sUna. 1-1-22.) Il2vA rile vAta parArA , "S', ane jU varNane, tenI paramAM asva-svabhinna vijAtIya) svara hoya to anukrame 16, "6, 6 ane " Adeza thAya che. janmatra ane navI+ASA A avasthAmAM A sUtrathI 6 ane huM ne 'ju Adeza thavAthI dhyatra ane nagheSA' Avo prayoga thAya che. madhu+tra ane vaktAsananuM A avasthAmAM A sUtrathI 3 ane jhane "6 Adeza thavAthI "bhathvatra ane 'vadhvAsana Avo prayoga thAya che. pitRSNaH ane jJAHi A avasthAmAM A sUtrathI 22 ane rane ja Adeza thavAthI "patra ane "TriH" Avo prayoga thAya che. marU ane kRtiH A avasthAmAM A sUtrathI ane Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ne Adeza thavAthI tira ane rAti: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- ahIM dahIM . A nadI. ahIM madha. vahunuM Asana. pitA mATe. pha che AdimAM jenA. le che ItuM jemAM. lakSmI jevI AkRti (AkAra) che jenI li21 || koDA pArAsarA - 6, 6, ane varNane tenI paramAM nava svara hoya to vikalpathI Adeza thAya che. paraMtu te baMne nimitta ane nimittI (asva svara ane phuvaNadi) eka padamAM na hovA joIe. (arthAt eka padamAM te baMne hoya to A sUtrathI "da Adeza thato nathI.) navIrUSa ane madhu+tra A avasthAmAM huM ane 4 ne A sUtrathI hasva "ane 4 Adeza thavAthI "na iSA' ane vadhu satra Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI hasva Adeza na thAya tyAre "va i1-2-51' thI huM ne "6 ane 7 ne ku. Adeza thavAthI "gr' ane "jaLa Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- A nadI. ahIM madha. ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ru vadi ane tenI paramAM rahelo asvasvarUpa nimittI ane nimitta eka padamAM hoya to vaNadine havA Adeza vikalpathI thato nathI. tethI nArIo ane nelI+gaI. ahIM anukrame huM ane gau ekapadamAM hovAthI, temaja ane ma, nA artha: A vigrahavAkyanI apekSAe bhinnapadamAM hovA chatAM samAsanI apekSAe eka padamAM hovAthI A sUtrathI huM ne A sUtrathI "sva" rU Adeza thato nathI. tethI upara jaNAvyA mujaba ne "6 Adeza thavAthI nathI ane "gha" Avo prayoga thAya che. AthI samajI zakAze ke nimitta ane nimittI koI paNa rIte ekapadamAM na hoya to ja A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vaNadine hasvatA thAya che. anyathA thatI nathI. sAmAnyathI sUtramAM SaSThIthI jeno nirdeza 36 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che tene nimitta kahevAya che. ane saptamI ke paccamIthI jeno nirdeza hoya che tene nimitta kahevAya che. arthakramaza - be nadIo. vadI mATe..22A. toDavA narArA svara paramAM hoya to tenI pUrvenA I ne 'ga tathA jene 'kA Adeza thAya che. negana (nI-mana negana; vRkSepa, naiSNava (+Ava, nai+), ane saimahendrI A avasthAmAM ne ane vRkSe nA ! ne A sUtrathI vadhu AdezAdi kArya thavAthI "nayana ane vRkSa Avo prayoga thAya che. temaja nai ane rai nA "ne A sUtrathI bAju AdezAdi kArya thavAthI "nA" ane " rAndrI" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- laI javuM. vRkSapara ja. laI janAra. IndradevasaMbaMdhI dhana. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke su.naM1-2-21 thI atyAra sudhI sva svara nI anuvRtti cAluM hovAthI asva svara paramAM hoya to ja te te sUtrathI te te kArya thatuM hatuM. ahIM 'svara paramAM hoya to e pramANe jaNAvIne 'vasva nI anuvRtti baMdha karI che. kAraNake sarva svarano sambandha rU vaNadinI sAthe hato. ane je nA grahaNathI Tu vaNadinI anuvatti aTakI javAthI tatsambadudha parva nI paNa anuvRtti aTakI gaI che. mAtra svarano ja adhikAra cAluM che. 23 vAto | parArA svara paramAM hoya to tenI pUrvenA 'go ane gau ne anukrame karyuM ane mA Adeza thAya che. rojhana ( jUnad oksa); potu na hUka zai+La) ane jauthvI A avasthAmAM e tathA po nA "go ne A sUtrathI 'ka' AdezAdi kArya thavAthI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaja sau tathA gau nA gau ne A sUtrathI A AdezAdi kArya thavAthI jIvananuM; "ravo, 'zava:' ane mAvo Avo prayoga thAya che. arthakramazaH kApavuM te. he hoziyAra! bilADo. kApanAra. be gAyo. thI 1rArapA va pratyayathI bhinna evo yakArAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA so ne 'navuM Adeza ane gau ne 'kAn Adeza thAya che. joksa(vacana) ti; (vacarjIte, naumya(ca)ti, naumya ( citte, (aa somya) ane aikya saidhya) A avasthAmAM A sUtrathI go ne 'ba Adeza ane gI ne 'mA' AdezAdi kArya thavAthI "vyati'; "vyate'; "nAvyati', "nAvyate', vya6 "AvyanuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - gAyanI IcchA kare che. gAyanI jema AcaraNa kare che. hoDInI IcchA kare che. hoDInI jema AcaraNa kare che. kApavA yogya. avazya kApavA yogya. gaNya ti ?i A sUtrathI; upara jaNAvyA mujaba vaya ne choDIne ja anya kArAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA go ne "vuM ane zrI ne jAvuM Adeza thAya che. tethI 35++4 (ca) +te A avasthAmAM niSpanna hoya? ahIM temaja vejya(ca) +ta (huya.". . e.va.) A. avasthAmAM niSpana gauvata ahIM " (5) pratyayanI pUrvenA mo ne A sUtrathI 'savuM Adeza thayo nathI. temaja cho ne nA Adeza thayo nathI. arthakramazaH najIkamAM vaNe che. vaLyuM. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke sUtramAM miksa = vece Avo nirdeza hovAthI je ti bace A vigrahamAM nantapuruSa samAsa hovAthI 2 bhinayakArAdi pratyayanuM ja kevala 'ju no nirdeza hovA chatAM grahaNa thAya che. anyathA mAtra 6 paramAM hoya to paNa tenI pUrvenA go, gau ne anukrame vuiM, gAvuM Adeza karavAno prasaMga Avaze... ItyAdi bhaNAvanAra pAsethI samajI levuM joIe rapA 38 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rto rastadUSite 1 / 2 / 26 // = yakArAdi taddhita pratyaya 5ramAM hoya to tenI pUrvenA ne Adeza thAya che. piri sAdhu A arthamAM taMtra sAthI 7-1-15 thI saptamyanta pitR zabdane taddhitano 'va' pratyaya. puMjAeM 3-28' thI pitR zabdathI 5ramAM rahelI saptamIno lopa. A sUtrathI pitR' nA ne 6 Adeza ItyAdi kArya thavAthI "vitryam" Avo prayoga thAya che. artha - pitAne yogya. vRSita kRti vim? = A sUtrathI, A upara jaNAvyA mujaba yakArAdi taddhitano ja pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrvenA ne Adeza thAya che. tethI dhAtune varNavyagnanAr N 5-1-17 thI' N (va) pratyaya. nAmino 4-rU-11 thI 'da' nA ne vRddhi 'Ar' AdezAdi kAryathI niSpanna 'Aryam' ahIM kRdantano yakArAdi pratyaya 5ramAM hovAthI tenI pUrvenA 'vRtta' dhAtunA ne A sUtrathI OM Adeza thato nathI. arthasiz. 112411 votaH palAnDeDasya jIj 102227nI padanA anne rahelA '' ane 'e' nI 52mAM jo '' hoya to te ' no luku (lopa) thAya che. te+tra ane vaye + atra A avasthAmAM p' ane 'e' nI paramAM rahelA '' no A sUtrathI lopa thavAthI teDatra ane poDatra" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tAruM ahIM. he hoziyAra! ahIM. vAnta ti vim? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA anne rahelA ja 6 ane o nI 5ramAM rahelA 'a' no lopa thAya che. tethI rU. naM. 1-2-23 mAM jaNAvyA mujaba niSpanna nayanam ahIM ne + ana A avasthAmAM maiM no padanA ane na hovAthI tenI 52mAM rahelA 'jha' no lopa, A sUtrathI thato nathI. ||27nA 39 - Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnyo nArArA 'ka' zabda paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 'no zabdanA padanA anta rahelA ko ne saMjJAnA viSayamAM (te zabda koInuM nAma vizeSa hoya to), 'va' Adeza thAya che. go + kSa A avasthAmAM A sUtrathI jo nA 'go ne 'va' Adeza. "samAnA 9-9 thI sava nA anya 3 ne lakSa nA Adya 1 nI sAthe dIrgha nA AdezAdi kArya thavAthI 'vikSa:' Avo prayoga thAya che. artha - bArI. nAnIti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saMjJAnA viSayamAM ja mala zabda paramAM hoya to tenI pUrvenA zabdanA padanA ane rahelA go ne "va Adeza thAya che. tethI jo + kakSAna(zorakSAnIti moDALi) A avasthAmAM ahIM saMjJAno viSaya na hovAthI A sUtrathI go nA zo ne 've Adeza thato nathI. tethI "pota: pattA 1-2-27 thI 'bakSa" nA Adya no lopa thavAthI joDALi Avo prayoga thAya che. artha - gAyanI Indriyo. (joralIva A vigrahamAM samAsAdi kAryathI javalaH Avo prayoga thAya che.) 28. svare bAuname 1 / 2 / 29 // mala sambandhI svarane choDIne anya koIpaNa svara paramAM hoya to tenI pUrvenA jo nA padanA ane rahelA "go ne nava Adeza vikalpathI thAya che. jo A avasthAmAM 'jo nA go ne A sUtrathI lava Adeza. "ga" nA anya ja ne, tenI parama rahelA 4 nI sAthe samAnAnAM 1-ra-1' thI dIrgha nA Adeza ItyAdi kArya thavAthI navAjha Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI "ka" ne "lava Adeza na thAya tyAre potaH 1-ra-ra7' thI nA mo nI paramAM rahelA "jha no lopa thavAthI "oDanuM Avo prayoga thAya che. jo ke A avasthAmAM A sUtrathI, jo nA cho ne. 40 : . Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'va' Adeza. "sava nA anya "' ne nA nI sAthe | AdezAdi kAryathavAthI "naveza:" Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI jo nA "go ne 'vaAdeza na thAya tyAre moTI toDavAvuM 1-2-24 thI 36 AdezAdi kArya thavAthI viza:' Avo prayoga thAya che, arthakramazaH - gAyano agrabhAga. gAyano svAmI. sanala rati ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sambandhI svarane choDIne ja anya svara paramAM hoya to tenI pUrvenA no nA padanA ane rahelA go ne 'va' Adeza vikalpathI thAya che, tethI jo + kSa A avasthAmAM ala sambandhI svara paramAM hovAthI no nA ko ne A sUtrathI 'va' Adeza na thavAthI potaH patA. 1-2-27" thI go ' no lopa thavAthI "oDakSanuM Avo prayoga thAya che. artha - gAyanI Indriya. mota rUti vi? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba akSasambandhI svara bhinna svara; paramAM hoya to tenI pUrvenA je zabdanA padAnta rahelA "go ne ja vikalpathI sava' Adeza thAya che. tethI triA gau IsTa A vigrahamAM bahudvIti samAsa. "paraMtaH strI rU2-42' thI pitrAne puMvarbhAva (eTale sitra zabdane strIliMgamAM thayela bApu (ga) pratyayanI nivRtti). "zcatte ra-4-16 thI jo nA go ne hasva " AdezAdi kAryathI niSpanna citra" zabdanA 'ne; citragujhartha" A avasthAmAM A sUtrathI 'ka Adeza thato nathI. jethI "ruvadeva 1-2-21 thI 3 ne "6 AdezAdi kArya thavAthI "vitravartha." Avo prayoga thAya che. arthacitragu (kAbara cItarI gAyano svAmI) mATe.ra1 | je rAsA - " zabda sambandhI svara paramAM hoya to tenI pUrvenA no zabdanA padanA anta rahelA zo ne "sava Adeza thAya che. zorTsa (vAmi) A avasthAmAM A sUtrathI ja nA zo ne Adeza. 41. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sava nA anya ja ne nI sAthe kavacce 9-ra-6thI AdezAdi kArya thavAthI ja Avo prayoga thAya che. artha-gAyono rAjA. 3bA. pAStyaniyara pArAyA 'ja paramAM hoya to tenI pUrvenA je zabdanA padanA anta rahelA "o ne vikalpathI 'sacimAva (sandhi na karavI te) thAya che. A avasthAmAM A sUtrathI jo nA ho ne sandhi na thavAthI "jo ya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI bacAve na thAya tyAre jUnaM. -2-22 mAM jaNAvyA mujaba javAnuM ane je Avo prayoga thAya che. pratIti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba " ja paramAM hoya to tenI pUrvenA no zabdanA padAntamAM rahelA go" ne vikalpathI sandhi thatI nathI. tethI jo tam (ratima) A avasthAmAM ja paramAM na hovAthI je nA go ne A sUtrathI asandhi na thavAthI, sUka. 1-ra-ra mAM jaNAvyA mujaba veza:" nI jema veti Avo prayoga thAya che. artha-gAyanI ceSTA. 31 II. its nitI vArApharatAM ti zabdanA svarathI bhinna svara paramAM hoya to tenI pUrvenA 'ta svarane asandhibhAva thAya che. tevadatta+Jtra vaNi A avasthAmAM kUlAmatro 7-4-2' thI devadatta nA anya ja ne "suta (13) Adeza. revadrattarUkSatra A avasthAmAM samAnAnAM 1-2-1thI Duta 'ne tenI paramAMnA ' nI sAthe dIrgha kA' AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI vitta rU satra vAra A pramANe prayoga thAya che. artha- devadatta! ahIM ja che? natAviti Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rUti zabdanA svarathI bhinna ja svara paramAM hoya to tenI pUrvenA pluta' svarane sandhi thatI nathI. tethI upara jaNAvyA mujaba sujJe+ti A avasthAmAM '' ne 'vruta' Adeza thayA bAda tenI 5ramAM rUti zabdano svara hovAthI A sUtrathI vruta jJa ne sandhino niSedha na thavAthI tene (arUne) tenI 5ramAM rahelA rU nI sAthe 'avarNa60 1-2-6' thI '* Adeza thavAthI 'muti" Avo prayoga thAya che. artha he suzloka! A pramANe / / 32 / / . kura 1ArAthI 'ph' sthAne thayelA plutane; tenI 52mAM svara hoya to vikalpathI asandhimAva thAya che. sunIhiti A avasthAmAM tunIhi nA rU ne *ziyADaDazI: praiSe 7-4-12' thI pyuta 'pha' (63) Adeza. 'samAnAnAM0 1-2-1' thI 'phrU' ne prApta dIrgha ' Adezano A sUtrathI niSedha thavAthI junIhirU kRti' Avo prayAga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI asandhi na thAya tyAre 'samAnAnAM0 1-2-1 ' thI 'phrU' ne tenI paramAM rahelA rU nI sAthe dIrgha rphe Adeza thavAthI junIhIti Avo prayoga thAya che. artha- kApa A pramANe. 534aa venilapananuM 152/34] svara paramAM hoya to tenI pUrve rahelA krU, "OM" ane "jenA antamAM che evA dvivacanAnta' ne sandhi thatI nathI. munI+ha A avasthAmAM 'samAnAnAM0 1-2-1' thI rphe ne rU nI sAthe dIrgha rphe AdezanI prApti hatI; sAdhU+tI A avasthAmAM " ne "vavi0 1-2-21' thI 6 AdezanI prApti hatI; temaja mAne ane zvete+skRti A avasthAmAM 'vaitoDayAya 1-2-23' thI 'gaya' AdezanI prApti hatI. 43 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teno A sUtrathI niSedha thavAthI munI phuI, 'dhU patI, "mAre . ane te ti" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH ahIM be munio. A be sAdhuo. A be mAMlAo. teo be rAMdhe che A pramANe. lUliti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svara paramAM hoya to zuM, 5 ane 9 jenA antamAM che evA ja dvivacanAnane sandhi thatI nathI. tethI vRkSI+matra ahIM okArAnta dvivacanAntane. A sUtrathI asandhi na thavAthI moDhato1-ra-ra4 thI go ne 'gAvuM Adeza thavAthI vRkSAvatra A pramANe prayoga thAya che. arthaahIM be vRkSo. vinati vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svara paramAM hoya to, "huM ' ane ' che antamAM jenA - evA dvivacanAntane ja asabdhi thAya che. tethI jhumAra wtra ahIM ekvacanAnta sumArI padanA ane huM hovA chatAM A sUtrathI tene asandhi na thavAthI "vartio 9-2-29 thI huM ne 'ju Adeza thavAthI 'kumAryatra Avo prayoga thAya che. artha - ahIM kumArI. 34 adomu-mI 122 // 35 // svara paramAM hoya to tenI pUrvamAM rahelA zabda sambandhI "ane "bI" nA svarane sandhi thatI nathI. amumuvA ane 'kamI gvA' ahIM zabda sambandhI mu ane nAka ane huM ne tenI paramAM asva svara hovAthI anukrame pha0i -ra-' thI "vuM ane zuM AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thayo che. arthakramazaH - e jagyAe javAMvAlA vaDe. e ghoDAo. (prakriyA mATe guNo khU. 2-7-46 ane 2-1-45) II cAdiH svaro'nA 1 // 2 // 36 // zAne choDIne cAri gaNAThamAnAM avyaya svarUpa 'vara ne, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI paramAM svara hoya to "asandhi thAya che. ka+jhaTa "rUddha g5" ane "uttirNa' A avasthAmAM cAdi gaNapaThita avyaya svarUpa ', " ane "ra ne samAnAnAM 1-2-1 thI dIrgha mA chuM ane 5 AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI 'ka mahi; "pha x paratha', ane "3 rUjha Avo prayoga thAya che. temaja A purva phijha maca ane A Ive nuM tat ahIM cAdi gaNapaThita avyaya svarUpa ' svarane 9--1ra thI che AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thayo che. artha kramazaH dUra thA. Indrane jo. uTha. tuM nizcita AvuM mAne che?. zuM te AvuM. (ahIM '' vagere avyayo AzcaryAdinA ghotaka che.) enI rUti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kA ne choDIne ja anya svara svarUpa cAdi avyayane tenI paramAM svara hoya to asandhi thAya che. tethI mA() A avasthAmAM kAr svarUpa avyayane asandhi thatI na hovAthI 'sava 1--6 thI mA (gA) ne tenI paramAM rahelA phu nI sAthe / Adeza ItyAdi kArya thavAthI di A pramANe prayoga thAya che. artha - Ava. //rUA. govAraH 1ra37 svara paramAM hoya to tenI pUrvenA okArAnta cAdi gaNapAThamAMnA avyayane sandhi thatI nathI. "do A avasthAmAM satra nA Adya "ma' ne potao 9-2-27' thI lopa nI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thAya che. artha - Azcarya ahIM.3NA to nahoto parAThA ti zabda paramAM hoya to tenI pUrvenA, ji pratyAyanA nimittathI thayelA okArAnta nAmane vikalpathI sandhi thatI nathI. padusa () 46 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANenI sambodhana ekavacananI avasthAmAM svaca guNa: - 4-47deg thI ji pratyayanI sAthe tenI pUrvenA 3 ne guNa no Adeza thavAthI para A pramANe si nimittaka okArAnta zabda bane che. rUti A avasthAmAM polItoDavA 9-2-24 thI go re javuM AdezanI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thavAthI "To ti' Avo prayoga thAya che. vikalA pakSamAM A sUtrathI sandhino niSedha na thAya tyAre go ne navuM Adeza thavAthI "paviti" Avo prayoga thAya che. artha - he hoziyArI A pramANe..li38ll U~ ghoJ 132 // 39 // ti zabda paramAM hoya to tenI pUrve rahelA, cAdi gaNapAThamAMnA 3 avyayane vikalpathI "jei thAya che temaja asabdhi thAya tyAre san ) ne vikalpathI $ A pramANe dIrgha anunAsika Adeza thAya che. vati A avasthAmAM A sUtrathI 35 (6) ne asabdhi thavAthI atha va0i 1-2-51' thI 3 ne prApta 6 Adezano niSedha thavAthI 3 ti' A pramANe prayoga thAya che. te vakhate 3 ne vaikalpika 4 Adeza thavAthI OM ti" Avo prayoga thAya che. temaja A sUtrathI vikalpapakSamAM asandhi ane tenA yoge vaikalpika 8 Adeza na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba haga () ne 6 Adeza thavAthI viti A pramANe prayoga thAya che. artha - Ara A pramANe. //rU| aJvargAt svare bo'san 1 // 2 // 40 // 'ku ne choDIne anya vargIya (jU thI sudhInA) vyasjanathI paramAM rahelA cAdi gaNapaThita ugu avyayane tenI paramAM svara hoya to vikalpathI 6 Adeza thAya che, ane te 6 Adeza vasatu manAya che. arthAt 6 Adeza thayA pachI paNa tenA sthAne san avyaya che - Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema mAnIne anya kArya thAya che. klR + 3g (s) + Aste A avasthAmAM g bhinna vargIya 6 vyaJjanathI paramAM rahelA 'gu' avyayane tenI 52mAM svara hovAthI A sUtrathI v Adeza ane te v' asat manAto hovAthI tenA sthAne OM mAnIne 6 nA ne 'davAnu -jUno 3 1-3-ra7 thI dvitva () Adeza karIne 'vAsta" A pramANe prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI Rg'ne v Adeza na thAya tyAre 'cAviH svaro0 1-2-36' thI asandhi thavAthI ' phlu khAte ' Avo prayoga thAya che. artha - kuTila cAla vALo bese che. 40nA ' a -i-u-varNasyAnte'nunAsiko'nIdAdeH 1/2/41 // ', '' ane '" varNa jo virAmamAM hoya to tenA sthAne 'anunAsika' Adeza vikalpathI thAya che; parantu maiM rU ke 3 varNa vel dvivacanam 1-2-34' ItyAdi sUtranA viSaya (kAryo) na hovA joIe. sAma hA dhi kumArI ane nathu ahIM virAmamAM rahelA JaJa r r ane 3 ne anukrame anunAsika * * * ane * Adeza A sUtrathI thavAthI sAmeM hA~ viSa kumAra ane mA~ Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba anunAsika (svAnunAsika) Adeza na thAya tyAre sAma... vagere upara jaNAvelA prayogo thAya che. artha kramazaH - sAmaveda. khATalo. dahIM. kumArI. madha. anIvAveriti vim? - A sUtrathI; upara jaNAvyA mujaba virAmamAM rahelA TM TM ane 3 varNa pUrve0 1-2-34' ItyAdi sUtranA viSaya na hoya to ja tene vikalpathI svAnunAsika Adeza thAya che. tethI 'banI''amI" ane "vimu' ahIM ane 3; anukrame "ve0 1-2-34' 'gomumI 1-2-36' ane "pAviH svaro 1-2-36' nA viSaya hovAthI A sUtrathI tene ( p ane 3 ne) anunAsika Adeza thato nathI. artha kramazaH - be agni. pelA. zuM. i 47 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM e yAda rAkhavuM joie ke '`otaH vAste... 1-2-25 thI padAntano adhikAra cAluM hovA chatAM A sUtramAM varNasyAnta" A pramANe 'ante'nuM grahaNa karyuM hovAthI A sUtramAM kevala padAnta e haiM. ke 3 varNanuM grahaNa thatuM nathI; parantu padAnta maiM rU ke 3 varNa virAmastha ja grAhaya che. tethI upasarga ke samAjJAnavRtti Ja rU ke 3 varNavirAmastha na hovAthI tene A sUtrathI vihita anunAsika Adeza thato nathI. upasargo avyaya hovAthI tene ane samAsanA pUrvapadane lupta vibhaktinA kAraNe pada saMjJA thavAthI tenA ante rahelA 7 3 ke 4 varNa padAnta hovA chatAM virAmamAM rahelA nathI- e samajI zakAya 9.1180 11 // iti zrIsiddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe prathame'dhyAye dvitIyaH pAdaH // pUrvamavavALoSI:- pUrvabhavanI patnI govALaNIonuM haraNa karavAnAM smaraNathI ja jANe saLagI uThayo che krodharUpI agni jenoevA zrI mUlarAja puruSottame (viSNue); duSTa AbhIrone mAryA. Azaya e che ke ahIM granthakAra52marSie zrI mUlarAjane zrI kRSNanA bIjA avatAra svarUpa puruSottamanI upamA ApIne varNavyA che. zrI mUlarAje duSTa AbhIro (govALIyA) ne mAryA hatA. tenA kAraNa tarIke potAnA pUrvabhavamAM potAnI patnI je gopIo hatI te gopIonuM haraNa karIne vartamAnamAM govALIAoe; teone potAnI patnIo banAvI che. enAM smaraNane varNavyuM che - ItyAdi samajI zakAya che. 48 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prArabhyate prathame'dhyAye tRtIyaH pAdaH / tRtIvalya padmama 1/3/1/ A sUtramAM sau navetau 1-2-38' thI navA nI, 'potaH vAste0 1-2-27' thI vavAnta' nI ane 'a-rU-3 varNasyAtte 12-41' thI 'anunAsi'nI anuvRtti cAluM che. padanA anne rahelA vargIya tRtIya vyajanane, tenI paramAM pazcama vyaJjana hoya to vikalpathI sva (tRtIya vyaJjana) vargano anunAsika thAya che. 'vAg+vate' ane 'v+maDam' A avasthAmAM ane v ne A sUtrathI anukrame ... ane Adeza thavAthI vAvate' ane 'malam' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba anunAsika Adeza na thAya tyAre 'vAkavate' ane dhumam' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- vANI zabda kare che. dizAnuM maNDala. // 1 // pratye 1 1/3/2/ padanA ante rahelA vargIya tRtIya vyaMjanane, tenI paramAM pratyaya sambandhI pazcama vyajana hoya to; sva (tRtIya vyaJjana) vargano anunAsika nitya thAya che. vA+mayam ane padmanAm A avasthAmAM maiM ane D ne tenI paramAM anukrame pratyayasambandhI maiM ane r hovAthI A sUtrathI anukrame haiM ane g Adeza. 'tavargastha0 1-3-60' thI nAn nA s ne p Adeza thavAthI 'vADmayam' ane 'vaLAm' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- vANImaya. chanuM. A sUtramAM va' nuM grahaNa; AgaLanA sUtramAM 'vA' nI anuvRtti laI javA mATe karyuM che. 2 49 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padanA antamAM rahelA tRtIya vyaMjananI paramAM rahelA jU ne tenI pUrvenA tRtIya vyajananA vargano caturtha vyajana vikalpathI thAya che. vAra+rInaH ane vRA. A avasthAmAM ne anukrame tenI pUrvenA 5 ane 6 nA vargano caturtha "zuM" ane "T Adeza thavAthI "vAthI." ane "mAta:' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ne tenI pUrvenA tRtIya vyajananA vargano caturtha vyasjana' na thAya tyAre vATInaH" ane kuphrAsa Avo prayoga thAya che. arthakramaza-mUMgo. dizAono prakAza. 3 || apanAvo A nArakA padanA ane rahelA prathama vyasjananI paramAM rahelA "zuM ne tenI paramAM "du sivAyano koI paNa varNa hoya to vikalpathI 'huM Adeza thAya che. vAra. ane tripuzrutama A avasthAmAM A sUtrathI 'za ne 'zuM Adeza thavAthI vahUira ane tripu6 kuta| Avo. prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI zuM Adeza na thAya tyAre vAvazUra ane tripuzrutanuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- vyartha bahu bolanAra. tripuSpa granthane sAMbhaLyo. madhurIti ?i= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dhubhinna ja varNa paramAM hoya to tenI pUrvenA, padAnta rahelA prathamavyasjananI paramAMnA ja nevikalpathI '$ Adeza thAya che. tethI vAva+rotati' A avasthAmAM padanA anta rahelA prathama vyajana " nI paramAM zuM hovA chatAM tenI paramAM 6 dhu hovAthI arthAt dhubhinna-adhur varNa na hovAthI zuM ne Adeza na thavAthI vArotati Avo prayoga thAya che. artha-vANI nIkaLe che. jo Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " nAkhyo. = * )pI pADApA 'padanA ane rahelA ne tenI paramAM zU ke hU hoya to - (jiddAmUlIya) varNa ane ke paramAM hoya to ) (upabAnIya) varNa Adeza vikalpathI thAya che. zuM zi )+roti, +vanati, spati ane smRti A avasthAmAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pha ane khu nI pUrvenA padAnta rahelA ne tu A pramANe jiddAmUlIya vaNadiza. ane pu tathA phanI pUrvenA padAnta rahelA ne ( A pramANe upahmAnIya vaNadiza thavAthI va = karoti; - vanati'; " ) pati ane " ( Iti" Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI rUne te Adezo na thAya tyAre raH palAntao 9-rUparU' thI visarga thavAthI ': voti'; ": vanati'; ': pati' ane ':ti' Avo prayoga thAya che. arthakramazaHkoNa kare che. koNa khode che. koNa rAMdhe che. koNa saphaLa thAya che.pA zabhale zapanAM rAdhA padanA ane rahelA 6 ne tenI paramAM zuM ke zuM hoya to anukrame za chu ke zuM Adeza vikalpathI thAya che. [+zete, jaWda: ane sAdhu: A avasthAmAM anukrame ne zu 6 ane zuM Adeza thavAthI "jaze, " vaSpaSTa' ane 'dhu: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ne zu ku ane zuM Adeza na thAya tyAre palAnta. 1-353 thI visarga thavAthI ' ', 'kraSada: ane sAdhu:- Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- koNa uMdhe che. koNa napuMsaka che. koNa sAdhu che. I6 . thaLe sahitI parAkA padanA ane rahelA " ne tenI paramAM 6 ke zuM hoya to "T, 2 ke hU paramAM hoya to zuM ane ke zuM paramAM hoya to zuM Adeza Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' nitya thAya che. +caraH, va +channaH A avasthAmAM A sUtrathI j ne 'z' Adeza thavAthI 'vazva :'; 'jInnaH' Avo prayoga thAya che. +raH, +5: A avasthAmAM ne A sUtrathI dh Adeza thavAthI 'E:', ':' Avo prayoga thAya che. ane tttaH, sthaH A avasthAmAM A sUtrathI j ne p' Adeza thavAthI- 'vastuH', 'sya:' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- koNa cAlavAvAlo che. koNa chUpAyuM che. Ta koNa. Tha koNa. ta koNa. tha koNa. II9 I ta no'prazAno'nusvArAnunAsikau ca pUrvasyA'dhuT pare 1|3|8|| prazAn zabda sambandhI nu ne choDIne anya, padanA ante rahelA - ne, tenI paramAM r ke chu, haiM ke haiM, ane te ke v hoya ane tenI (6 vagerenI) 52mAM T bhinna varNa hoya to anukrame 'z', 'p' ane t Adeza thAya che; temaja tyAre n nI pUrvenA svarane anusvArano Agama ane anunAsikano Adeza thAya che. mavAnuM+caH ane mavAnuM+ti A avasthAmAM prazAn zabda sambandhI v ' thI bhinna padanA ante 2helA mavAn zabda sambandhI maiM ne tenI paramAM 6 ane ph hovAthI temaja tenI 52mAM anukrame ane v svarUpa ar varNa hovAthI A sUtrathI 6 Adeza ane tyAre mavAnuM nA nU nI pUrvenA A ne anusvArano Agama tathA anunAsika Adeza thavAthI "mavAMzvara:', 'mA~zvara:' ane 'mavAMti', 'mA~ti' Avo prayoga thAya che. temaja upara jaNAvyA mujaba mavAnu+Ta: ane mavAnuM+garaH A avasthAmAM r ne A sUtrathI v' AdezAdi kArya thavAthI, tathA mavAnu+tanuH ane mavAnuM+ghuti A avasthAmAM " ne "r" AdezAdi kArya thavAthI 'mavA', 'mavAda:' ane mavAMgara:', 'mavASkAra:' tathA "mavAMsanuM:', "mA~stanu:' ane 'mavAMcchuti', 'mAsyu'ti' Avo. prayoga thAya che. artha kramazaH- Apa cAlavAvAlA. Apa kApo cho. Apa TakAra. Apa ThakAra. Apa durbala cho. Apa DhAMko cho. caMdrazAn 52 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phati jhim? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA ane rahelA prazAna bhinna (AzAnuM sambandhI nuM bhinna) rane ja tenI paramAM zuM ke huM, ke jU ane tu ke zuM hoya ane tenI paramAM adhu varNa hoya to anukrame za chu ane zuM AdezAdi kArya thAya che. tethI prazanara A avasthAmAM prazana nA 7 ne A sUtrathI Adeza na thavAthI nuM ne tavaca0 1-3-60" thI 5 Adeza thavAthI kAzvara:' Avo prayoga thAya che. artha - zAnta mANasa cAlavAvAlo. adhura ti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vadhu varNa japaramAM hoya to tenI pUrve rahelA 6 ke "chuM ke ? ane te ke "ju nI pUrve rahelA padAntastha prazAn bhinna ne zu 6 ane su AdezAdi kArya thAya che. tethI vAna+sa: A avasthAmAM huM svarUpa dhuTuM varNanI pUrvenA tU' nI pUrve rahelA padAntastha "ne A sUtrathI 'ju AdezAdi kArya thatuM nathI. tethI "mavAnulle Avo prayoga thAya che. artha - Apa khaganI muSTinirmANamAM nipuNa cho. dA. pumo'ziTyaghoSe'khyAgi raH 1 // 3 // 9 // A sUtramAM "pu' A pramANe, "zuM' zabdanA saMyoga (saMyuktavyajana) nA anya 'ju no lopa thayA pachInA avaziSTa svarUpanuM anukaraNa che. "' zabdanA anya "ju no lopa thayA pachI je svarUpa bAkI rahe che - te 'punuM nA 6 ne tenI paramAM zik svarUpa aghoSa vyajana tathA "hyA' (Tya) sambandhI aghoSa vyajanane choDIne anya aghoSa vyajana hoya ane tenI paramAM adhur (dhu bhina) varNa hoya to ja Adeza thAya che. temaja tyAre junI pUrvenA ne anusvArano Agama tathA anunAsikano Adeza thAya che. pu+AmI (pumAM vAyate A arthamAM dhAtune zIki RAmi -9-7rU" thI (ga) pratyaya. 'paddasya ra-1-82" thI "huM no lopa ItyAdi kAryathI niSpanna) A avasthAmAM A sUtrathI punuM nA " ne 53 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM Adeza . tema ja "OM ne anusvArano Agama ane anunAsikano Adeza. r ne putaH 2-rU-rU' thI s" Adeza ItyAdi kArya thavAthI 'pustAmA' ane 'OMAmA' Avo prayoga thAya che. artha - puruSane IcchanArI. aziTIti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba adhu varNanI pUrve rahelA; dhyAn sambandhI aghoSa vyaJjanathI ane ziT svarUpa aghoSathI bhinna ja aghoSathI pUrve rahelA 'pun'nA p' ne OM AdezAdi kArya thAya che. tethI punU+ziraH puMsaH ziraH A vigrahamAM SaSThI samAsAdi kAryathI niSpanna) A avasthAmAM 'pu' nA m ne, tenI paramAM ziT svarUpa aghoSa s tyaJjana hovAthI A sUtrathI Adeza thato nathI. jethI krU ne to munau vyagnane svI 9rU-14' thI anusvAra thavAthI 'zira :' Avo prayoga thAya che. artha - puruSanuM mastaka. gayoSa kRti vim? upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI 'pus' nA maiM ne; tenI 52mAM, zip tathA At sambandhI aghoSa vyaJjanathI bhinna 'aghoSa' ja vyaJjana hoya ane tenI paramAM adhut varNa hoya to AdezAdi kArya thAya che. tethI puMto vAta : A vigrahamAM upara jaNAvyA mujaba samAsAdi kAryathI niSpanna pumvAsaH A avasthAmAM puN nA m ne tenI paramAM ghoSa vyaJjana hovAthI A sUtrathI r Adeza thato nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba maiM ne anusvAra thavAthI 'puvAsa:' Avo prayoga thAya che. artha - puruSano nokara. ajJAnIti vighna ?- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba puN nA m' ne tenI paramAM ri tathA jJAn sambandhI aghoSa vyaJjanathI bhinna ja aghoSa vyaJjana paramAM hoya tathA tenI paramAM adhut varNa hoya to OM AdezAdi kArya thAya che. tethI pu+mAta : A avasthAmAM 'puN nA g ne tenI paramAM 'dhyAn dhAtu sambandhI aghoSa vyaJjana hovAthI OM Adeza thato nathI. tethI meM ne tau muau0 1-3-14' thI anusvAra thavAthI puSnAtaH' Avo prayoga thAya che. artha - puruSathI prasiddha, badhupara phleva = A sUtrathI upara 54 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvyA mujaba punuM nA mune tenI paramAM zi tathA zrI sambandhI aghoSa vyasjanathI bhinna aghoSa vyajana hoya ane tenI paramAM adhurR varNa ja hoya to ? AdezAdi kArya thAya che. tethI mu+sAra: A avasthAmAM pu nA 'ne tenI paramAM krU aghoSa vyajana, zi ane A saMbaMdhI aghoSathI bhinna hovA chatAM tenI paramAM 6 svarUpa dhum varNa hovAthI A sUtrathI AdezAdi kArya thatuM nathI. tethI upara jaNAvyA mujaba mu ne anusvArAdi kArya thavAthI "SlAH" Avo prayoga thAya che.artha - puruSanuM adhapatana. II jUna 26 jA 131nA A sUtramAM "nana A pramANe nR zabdanAM dvitIyA bahuvacananAM rUpanuM anukaraNa che. "na nAgu ne tenI paramAM hoya to vikalpathI ja Adeza thAya che; ane ? Adeza thAya tyAre ja ne anusvArano Agama tathA anunAsikano Adeza thAya che. nAkSAdi A avasthAmAM 'ne A sUtrathI 6 Adeza. temaja ne anusvAra no Agama ane anunAsikano Adeza. 2. upayo: 1-35 thI ne upappAnIya Adeza thavAthI (pAdi ane upadi Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM ne upappAnIya Adeza na thAya tyAre 2H pAnta. -3-1rU' thI visarga thavAthI : hi ane ". pari Avo prayoga thAya che. temaja A sUtrathI vikalpapakSamAM ne 6 Adeza na thAya tyAre "he Avo prayoga thAya che. A rIte kula pAMca rUpo thAya che. ladhuvRttimAM AmAMthI cAra ja rUpono ullekha che. jeno ullekha nathI te samajI levuM. arthamanuSyonuM rakSaNa kara. (sUtramAM "jevu vA' ahIM bahuvacanano nirdeza hovAthI nara nA 7 nI paramAM koI paNa hoya to A sUtrathI 6 AdezAdi kArya thAya che. tethI junI paramAM adhur ke dhu hoya to paNa vAMdho na hovAthI badhura no adhikAra nivRtta thayo che.) II9nA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hi niH zani sara 1311 A sUtramAM "vaphA A pramANe vim zabdanAM dvitIyA bahuvacananA rUpanuM anukaraNa che. dvirukta thayA pachI 'Ana nA ne tenI pUrve "vAnuM zabda hoya to 'huM Adeza thAya che. ane tyAre nI pUrvenAnA ne anusvArano Agama tathA anunAsikano Adeza thAya che. nAnuM (ahIM "vIsAyAnuM 7-4-80' thI zanuM ne dvirukti thaI che) A avasthAmAM pUrva nuM nA "ne A sUtrathI "zuM Adeza temaja tenI pUrvenA ' ne anusvArano Agama ane anunAsikano Adeza thavAthI jAnuM temaja "sthAna Avo prayoga thAya che. artha- kone kone ririti vi? - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvirukta thayA pachI ja pUrvanA 'Ana zabdanA 7 ne tenI paramAM na zabda hoya to zuM Adeza thAya che. tethI tenuM zAnuM pati ahIM zana nA ne, tenI paramAM jAna zabda hovA chatAM 'ju Adeza thato nathI. kAraNa ke ahIM dvirukti thayelI nathI. ahIM eka chAnuM zabda praznamAM che ane bIjo kSepa- nindrAmAM che. artha- kone zuM juve che. ahIM e yAda rAkhavuM joIe ke ne upara jaNAvyA mujaba Adeza karyA bAda soruH 2-1-72 thI tu ne () ane ra nA 6 ne raH pAne 9--13 thI visarganI prApti hovA chatAM te kArya thatuM nathI. kAraNa ke te kArya karavuM hota to "pU. 9-rU-2 thI nI adhikAra cAlu rAkhIne te kArya thaI zakata. parantu te adhikAra cAlu na rAkhatAMnA badale kareluM nuM vidhAna ja huM ne ru karavAmAM bAdhaka che. 199o . siTi samara 131ro "sa nA 6 ne tenI paramAM rU () no Agama hoya to 'ju Adeza thAya che, ane tyAre "samu nA jha' ne anusvArano Agama tathA anunAsikano Adeza thAya che. samu A avasthAmAM 'sapare Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na:sar 4-4-11' thI sam nI paramAM saT (6) no Agama. sam+[+[ A avasthAmAM 'p' ne A sUtrathI s' Adeza. 'm' nI pUrvenA 'a' ne anusvArano Agama. tathA anunAsika Adeza thavAthI 'saMrdA' tathA sa~svar" Avo prayoga thAya che. artha- saMskAra karanAra. sIti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba san nA maiM ne tenI paramAM sat no Agama hoya to ja s AdezAdi kArya thAya che. tethI 'saMskRti:' ahIM skrUT no Agama 52mAM na hovAthI sam nA m ne A sUtrathI maiM AdezAdi kArya na thavAthI tau muau0 13-14' thI anusvAra thayo che. samu+kRtiH A avasthAmAM 'sampare vAH sar 4-4-21' thI prApta paNa sat no Agama, nvi gaNapATha mAM jaNAvelo saMskRti zabda sarT nAM AgamathI rahita hovAthI pAThasAmarthyanA kAraNe thato nathI. artha- saMskAra.||9|| chu 153713mA sam nA m no tenI 52mAM sat no Agama hoya to lopa (luka) thAya che. sam+s+ttta A avasthAmAM (pU.naM. 1/3/12 juo) A sUtrathI p' no lopa thavAthI 'satta Avo prayoga thAya che. artha- saMskAra karanAra. ahIM e yAda rAkhavuM joIe ke A sUtranA viSayamAM pUrva (1 / 3 / 12) sUtrathI g ne s AdezanI paNa prApti che 4. A sthitimAM A sUtra, 52 hovAthI bh' no A sUtrathI lopa ja thAya to pUrvasUtra vyartha banaze. tethI pUrva sUtranA vaiyarthyanA bhayathI A sUtranuM ane pUrva sUtranuM paNa kArya thAya che. A rIte sarvatra "samAna viSayavAlA nitya sUtrothI vihita kArya anyatara (be mAMthI koI eka) sUtranI vyarthatAnA prasaMganA bhaye vikalpathI thAya che." jethI A sUtramAM 'vA' nuM grahaNa na hovA chatAM meM no lopa, A sUtrathI vikalpathI ja thAya che. yadyapi A sUtramAM pUrva sUtranI jema anusvAra ane anunAsikanI anuvRtti hovAthI meM no lopa thAya tyAre paNa m 57 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sam nA 'ba' ne anusvArAdi kArya thavuM joIe. parantu A sUtranuM praNayana svatantra karyuM hovAthI pUrvano anusvAra- anunAsikano adhikAra nivRtta thayo che- ItyAdi bhaNAvanAra pAsethI samajI levuM.||13|| to guno bane sau 1/3/14nA 'mu' Agama sambandhI 'p' ne temaja padanA anne rahelA "m" ne tenI paramAM vyaJjana hoya to anusvAra tathA paravyajananA sthAnano anunAsAsika Adeza thAya che. caMkhyate ane vavate ahIM mU ane vam dhAtune yak(5) pratyayAdi kAryathI niSpanna va~te ane va+va~te A avasthAmAM 'mutoDanunAsiT 4-1-51' thI 6 tathA va nA ante mu'(6) no Agama. mu nA g ne; A sUtrathI anusvAra thayo che. temaja tenI paramAM rahelA ane r vyaMjananA sthAnano anukrame ph ane r Adeza thavAthI pazyate ane vavapate Avo prayoga thAya che. tvamoSi ane mukhyaH A avasthAmAM padanA ante rahelA m ne A sUtrathI anusvAra thavAthI tuM toSi ane vaH Avo prayoga thAya che.temaja te padAnta meM ne tenI 52mAM m rahelA ane TU vyaJjananAM sthAnano anunAsika ph ane vaiM Adeza thavAthI voSi ane vva: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- ghaNuM cAle che. ghaNI ulaTI kare che. tuM kare che. kone tamAruM. sUtramAM mu nuM grahaNa apadAnta mATe che. anyathA m nA grahaNathI mu AgamanuM paNa grahaNa zakaya hovAthI mu nuM pRthak grahaNa; jarUrI nathI.14 || mana-sane ke zarU|9|| padanA anne rahelA maiM ne; tenI 52mAM ph hoya ane nI 52mAM 58 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 3 ke hoya to anusvAra thAya che, temaja 6 - 6 6 ke 6 nAM sthAnano anunAsika Adeza anukrame thAya che. vim +nayati, zin + nute, vinu+: vinu+vati ane vim + lo A avasthAmAM padanA ane rahelA mune A sUtrathI anusvAra thavAthI " hiMdumati "hiM te niM : "hiM phuvati ane vuiM phAvate Avo prayoga thAya che. temaja vim nA nu ne anukrame 5, , 5, 6 ane huM nA sthAnano anunAsika " " " " ane huM Adeza thavAthI " vikSeti'; " phitte "vi:', vihuvati ane vidyAre Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - zuM cAle che. zuM chUpAya che. zuM kAle. zuM cAle che. zuM AnaMda pAme che. 1panA sAdu vArAhI sam nA 6 ne, tenI paramAM, vizva () pratyaya antamAM che. jenA evuM | paMda hoya to anusvAra thato nathI, "saMgate A arthamAM san + rASTra dhAtune "vizva -9-48' thI vizva () pratyaya. tina munI. 1-3-14' thI sanma, na mu ne prApta anusvArano A sUtrathI niSedha thavAthI niSpana samA nAmane ti pratyayAdi kArya thavAthI ane gau pratyaya thavAthI "sahu ane "saEAno Avo prayoga thAya che. artha kramaza-mahArAjA. be mahArAjA. uddA . yoH kaTAvantau ziTi na vA 1 // 3 // 17 // padanA anta rahelA "ru ane "T ne tenI paramAM zi vyasjana hoya to anuSpa Tu ane "ju nA ane zuM ane huM vikalpathI thAya che. arthAt "ju ane "nA antamAM anukrame # ane Tu no Agama vikalpathI thAya che. prAnta ane suga Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zete A avasthAmAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rU nA ane 6 no ane nA ane sno Agama. "prathama zarUcha: -- 4 thI zuM ne zuM Adeza thavAthI prAchata ane " succheAvo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM prathama 9-rU-4" thI zune chU Adeza na thAya tyAre " prAzane ane " sute Avo prayoga thAya che. tema ja vikalpa pakSamAM A sUtrathI jU ane Tu no Agama na thAya tyAre "prAte ane "sugaze? Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - ghaNuM janAra suve che. sAro nAyaka suve che. // 1NA inaH saH so'zvaH 113 // 18 // padanA ane rahelA rU ane nI paramAM rahelA su ne " Adeza vikalpathI thAya che. parantu ghu sambandhI sa (za) ne huM Adeza thato nathI. 5 + sIni A avasthAmAM A sUtrathI huM ne 's' Adeza thavAthI "pa slIti Avo prayoga thAya che. temaja jamavAnuM + sAdhu A avasthAmAM huM ne A sUtrathI "s' Adeza thavAthI "mavAnuM tyAdhu:" Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 'ta Adeza na thAya tyAre poSe prathamoDaziTa: 1-3-10 thI Tu ne r Adeza thavAthI ja sIrti ane javAnuM sAdhu: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- cha duHkhI thAya che. Apa sAdhu cho. sIti ahIM paNa ne upara jaNAvyA mujaba AdezanI prApti che. parantu naH' A pramANenA sUtranirdezathI ja rU ne Tu Adeza thato nathI. anyathA rU ne, "s AdezanA prasage paNa Tu thavAno ja hoya to sUtramAM "H" nA sthAne "TraH A pramANe ja nirdeza karavo yogya banata. aSNa ti ?i A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA anta rahelA huM ane jUnI paramAM rahelA kyuM sambandhI (za) ne n Adeza thato nathI. tethI ja dyoti ane ramavAnuM zakyoti ahIM rajU nA zune A sUtrathI 'ju Adeza thato Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. arthakramazaH - cha paDe che. Apa paDo cho. yadyapi upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI 's' ne 't' AdezanuM vidhAna hovAthI 'v' nA 'za' ne - Adezano prasaMga ja nathI. tethI 'azva:' A pramANenA nirdezathI s no niSedha anAvazyaka che. parantu tAdRza nirdezathI ja "sAropaviSTa jAya tavAyeze zAreDapi vijJAyate" arthAr r ne vihita kArya s nA sthAne thayelA Adeza 'z' ne paNa thAya che - A paribhASA jaNAya che. tethI tAdRza paribhASAnA bale zyokti... ItyAdinA zUne prApta tu Adezano A sUtramAM 'zva:' A pramANenA nirdezathI niSedha karyo che. skuta kSane A pramANe dhAtupAThamAM sopaveza dhAtu che. tenA s ne sasya zayau 1-3-66' thI 6 Adeza thavAthI khur dhAtuno "zuM" "sArAveza' che ... ItyAdi adhyApaka pAsethI samajI levuM||18|| naH zikyuM |5|11|| z padanA ante rahelA maiM ne tenI 52mAM [ hoya to vikalpathI v Adeza thAya che. parantu padAnta n nI paramAM rahelo z'v' sambandhI . na hovo joIe. arthAn tAdRza zU 5ramAM hoya to upara jaNAvyA mujaba n" ne v Adeza thato nathI. mavA+ zUraH A avasthAmAM maiM ne A sUtrathI '' Adeza. 'prathamA0 1-3-4' thI g ne 'j Adeza thavAthI 'mavApUra:' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM 'prathamA0 1-3-4' thI g ne r Adeza na thAya tyAre 'mavACjUra:' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM mavAnuM nA ' ne A sUtrathI v Adeza na thAya tyAre 'tavargastha0 1-3-60' thI te n' ne g Adeza thavAthI 'mavAra:' Avo prayoga thAya che. artha- Apa zUra cho. azva ti pi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA anve rahelA 6 ne tenI 52mAM 'z' sambandhI za thI bhinna ja 'z' hoya to vikalpathI 'tva' Adeza thAya che. tethI "mavAcyotati ahIM v 61 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA nI pUrve rahelA, padAntastha ? ne A sUtrathI 'nuM Adeza na thavAthI upara jaNAvyA mujabannenuM Adeza thayo che. artha-Apa paDo cho. rANA te ahIM rAganusi+A avasthAmAM si nA lopa bAda "nAno no 2-9-89 A sUtra para hovAthI tenAthI tara-9-89 thI) no lopa thAya che. paraMtu A sUtrathI n Adeza thato nathIe yAda rAkhavuM. 198 // karoti tae:132nA thI paramAM rahelA padAnta vartamAna ne, tenI paramAM ja hoya to 4 Adeza nitya thAya che. +jhartha: (vimurajhartha) A avasthAmAM sane 'sora: 2-1-72' thI (6) Adeza. A sUtrathI ja ne 4 Adeza. nI sAthe nA sa ne 'vaze. 9-ra-6 thI "go Adeza. zo nI paramAM rahelA artha nA 4 no pota: pAnta 1-2-27' thI lopa ItyAdi kArya thavAthI Avo prayoga thAya che. artha-zuM prayojana. 20 || pati pArA (4 thI paramAM rahelA padAntastha 4 ne, tenI paramAM, ghaNavat vyasjana hoya to 3 Adeza thAya che. ghanatA A avasthAmAM "sora: 2-1-72' thI 4 ne " Adeza. A sUtrathI 4 ne Adeza. 2 nI sAthe tenI pUrvenA 4 ne vacce 1--6 thI 'go AdezAdi kArya thavAthI "gha netA Avo prayoga thAya che. artha-dhama jayavanto che. 21 | Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avarga-be-moDI kuMvalaHi 103/220/ Ja varNa, me mano ane ghe zabdathI 52mAM 2helA padAntastha '' no tenI 52mAM ghoSavat vyaMjana hoya to luku (lopa) thAya che. ane tyAra pachI bIjI koI sandhi thatI nathI. tevAryAnti, mAlUkhyAti, mo+hasa ane arthAt+vara A avasthAmAM 'sohaH 21-72' thI s ne 4 (3) Adeza. A sUtrathI 'F" no lopa thavAthI vaivA yAnti', "mo yAzi; "mo hata' ane 'tho vava' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- devo jAya che. are! tuM jAya che. are! tuM hasa. are! tuM bola. yadyapi levA yAnti ItyAdi sthaLe '4 no A sUtrathI lopa thayA bAda koI paNa sandhinI prApti na hovAthI A sUtramAM 'asandhiH' A pramANenuM grahaNa jarUrI nathI. parantu svare vA 1-324' mAM tenuM grahaNa jarUrI hovAthI A sUtramAM te gRhIta che. yadyapi asandhi grahaNanuM prayojana ahIM na hoya ane pU. naM. 1-3-24 mAM hoya to tyAMja tenuM grahaNa karavuM joIe- evI zahUkA sambhavita che. parantu tenuM samAdhAna adhyApaka pAsethI karI levuM. // 22 // jyoH 103323ii '' varNathI 52mAM 2helA padAntastha v' ane v no tenI 52mAM ghoSavat vyaJjana hoya to lopa thAya che. ane tyAre bIjI koI sandhi thatI nathI. vRkSavRzvamAvakSALaH ane avyayamApakSALaH A arthamAM vRkSavRnd ane vyaya zabdane nikhvahyu N... 3-4-42' thI nir (6) pratyaya. 'nyasvarAve: 7-4-4rU' thI vRkSavRzva nA dar no ane avyaya nA anya jJa no (arthAr antyasvarAdino) lopa karavAthI niSpanna vRkSavi ane avyayi dhAtune vid(0) pratyaya. "beniTi 4-383' thI vRi (6) no lopa karavAthI niSpanna vRkSav ane avyayU nAmane si pratyayAdi kAryathI vRkSavuM ane avyay Avo prayoga thAya 63 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. vRkSavyAti ane avyayyAti A avasthAmAM A sUtrathI padanA anne rahelA vR ane nyU no lopa thavAthI 'vRkSa yAti ane 'avya yAti" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- vRkSakApanArane kahevAvAlo jAya che. avyayane kahevAvAlo jAya che. (vRkSa vRzvati A arthamAM vRkSa+dra dhAtune vivapa (0) pratyayAdi kArya thavAthI vRkSavR zabda bane che.) 23aa sare yA 103724 A varNa bhas mot ane yot zabdathI 5ramAM rahelA padAntastha vR ane v no, tenI 52mAM svara hoya to vikalpathI lopa thAya che; ane tyAra pachI, pAse AvelA svaronI sandhi thatI nathI. ye vRkSau A avasthAmAM 'ovauto0 1-2-24' thI o ne avu ane au ne Avu Adeza. te+duH ane tambhavam A avasthAmAM 'ato0 1-2-23' thI 6 ne gar ane huM ne gAy Adeza. temaja mAt+tra, mo+gatra ane ardhAt+tra A avasthAmAM 'soH 21-72' thI s ne 4 (6) Adeza. ' ne zeryaH 1-3-26' thI cU Adeza thavAthI niSpanna paTaq+, vRkSA+ha, tath+gADhuM;, tasmAyvanuM, mAytra, manovtra ane ayoyu+tra A avasthAmAM padAntastha r ane yU no A sUtrathI lopa ane tyAra pachI 'avargastha0 1-2-6' thI prApta chu....vagere sandhino A sUtrathI niSedha thavAthI 'paTa ha', 'vRkSA ha', 'ta gADhuM:', 'tasmA vam', 'oN Jatra', 'mo tra' ane 'gotra' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba v ane v lopAdi kArya na thAya tyAre 'pavida', 'vRkSAviha', 'tayAdu:', 'tasmAyivam', 'bhoyatra', 'moyatra', ane 'aghovatra' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- he hoziyAra! ahIM. ahIM be vRkSo. teoe kahyuM. tenA mATe A. are! ahIM. are! ahIM. are! ahIM||24| 64 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aspaSTAvavasvikRgi mA 103725nI A varNa mol mot ane yor zabdathI 52mAM padAntastha v ane y ne tenI 52mAM svara hoya to 'aspaSTa" arthAt ISat spaSTatara prayatnavAlA v ane yU Adeza thAya che. parantu g (3) sambandhI svarathI bhinna svara paramAM hoya to, '' varNathI paramAM rahelA padAntastha vR ane yU ne vikalpathI aspaSTa v ane r Adeza thAya yU che. paTomsa, gasau+, A avasthAmAM 'evIto0 1-2-24' thI o ne 'v' Adeza tathA au ne 'Av' Adeza. A sUtrathI v ne aspaSTa v Adeza thavAthI 'vavuM' ane 'sAOM Avo prayoga thAya che. Rtu (jhim+[)+3, revAs+3, mAt+tra, mo+tra ane aghor+tra, A avasthAmAM 'soha N 2-1-72' thI s ne 'F'(3) Adeza. 'oryaH 1-3-26' thI 5 ne y Adeza. A sUtrathI y ne aspaSTa yU' AdezAdi kArya thavAthI 'OM, TevAyuM', 'bhoyaMtra", 'moryaMtra' ane 'ayoyaMtra' Avo prayoga thAya che. avattvinuMgiyA = 'lag' sambandhI svarathI bhinna svara 5ramAM hoya to '' varNathI paramAM rahelA padAntastha v ane y ne A sUtrathI vikalpe aspaSTa v ane v Adeza thAya che. tethI paTa+ha, gaNAva vuM:, tayu (te+ha) ane tasmAyu+vam (tasmaivama) A avasthAmAM A sUtrathI padAntastha v ne OM ane y ne y Adeza thavAthI 'pavi haiM;' 'atAvivuM:' 'STi haiM', ane 'tasmAyivamU'. Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba hU~ ane y Adeza na thAya tyAre 'pavita', 'asAvinuM:' 'tayi' ane tasmAyivam' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - he paTa! e!. koNa?. devo. are! ahIM.are! ahIM. are! ahIM ... he hoziyAra! ahIM!. e candra. teo ahIM. tenA mATe // 25 // 65 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to chApAradA 3 varNa no moju ane kayo thI paramAM rahelA padAntastha " ) ne tenI paramAM svara hoya to zuM Adeza thAya che. A (vinsa) +Ate, levA[+Asate mowtra, mokyatra ane konksatra A avasthAmAM "soH 2-1-7ra' thI padAntastha nuM ne 4 Adeza. te ne A sUtrathI 6 AdezAdi kAryathavAthI yAte; levAyAsa'; "bhoyatra'; "yatra ane gotra Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - koNa bese che. devo bese che. are ahIM. are! ahIM. are! ahIM..raddA hasvAn kuNano dve 13 // 27 // ruddha svarathI paramAM rahelA padAntastha r "T', ane ' ne tenI paramAM svara hoya to dvita thAya che. gIte, suI[+q6 ane kRSa+nAste A avasthAmAM padAnta rahelA huM ju ane ne A sUtrathI dvita thavAthI "jUThThAte "sufor ane nAste Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - kuTila cAlavAlo bese che. sAro nAyaka ahIM che. kheDato evo bese che. rA. banAvAho nI pa 3 1328 padanA anta rahelA - jhA () ane mAr (F) ne choDIne anya dIrgha svarathI paramAM rahelA ne vikalpathI dvita thAya che. vanyA+9tram A avasthAmAM padAnta rahelA dIrgha 'nA' svaranI paramAM rahelA chuM ne dvitva (chuM chuM) Adeza. 'ghoSe prathamo9-rU-10 thI prathama phu ne 6 Adeza thavAthI kanyAchetranuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 'ne ddhitva na thAya to jAtra Avo Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. artha - kanyAnuM chatra. nAkSati vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba go ane mAruM ne choDIne ja anya dIrgha-padAntastha svarathI paramAM rahelA chU ne vikalpathI dvita thAya che. tethI gAya ane mAchalatu A avasthAmAM A sUtrathI, padAntastha no ane mari sambandhI dIrgha svara 'nA' thI paramAM rahelA ne dvitva thatuM nathI. tethI 'svaccha: 1-3-20" thI chuM ne nitya dvita thavAthI upara jaNAvyA mujaba prathama ne 6 AdezAdi kAryathavAthI kAcchAyA' ane 'cchituM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - thoDI chAyA. kApa nahi./28. . junA vA vArArA dIrgha svaranAM sthAne thayelA padAntastha platanI paramAM rahelA ' ne vikalpathI dvita thAya che. mArA mo mUrtarU chatramaniya ahIM dUrAca0. 7-4-11' thI dIrgha punAM sthAne thayelA padAntastha platapurU' thI paramAM rahelA chatra nA "zuM ne A sUtrathI dvitva. tathA prathama chuM ne 'kavo. 9-rU-10 thI - Adeza thayo che. vikalpapakSamAM A sUtrathI chuM ne dvitva na thAya tyAre chatramaniya Avo prayoga thAya che. artha-Ava, he IndrabhUti chatra lAva. yadyapi A sUtrathI vihita dvitva sU. naM. 1-3-28 thI siddha ja che. kAraNa ke kutasvarAdeza dIrthanAM sthAne thayo hovAthI tenA sthAne bhUtapUrva dIrghamAnIne te kArya thaI zake che. parantu 'hatva- rIriSTa kArya na julaca A paribhASAnA. bale 1-3-28 thI dIghapidiSTa kArya Dutane nahi thAya. tethI A sUtranuM nirmANa che.rA gaH 1330 svarathI paramAM rahelA jhUne dvita thAya che. sUtramAM bahuvacanano 67 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirdeza hovAthI svara mAtrathI paramAM rahelA arthAt padAnta ke apadAntastha svarathI paramAM rahelA chuM ne A sUtrathI dvita vihita che. AthI samajI zakAze ke sUtranA bahuvacananA nirdezathI ja padAna no adhikAra nivRtta thAya che. ti ane sthiti ahIM k dhAtunA Fne tathA nam dhAtunA mu ne "memara: 4-2-106 thI thayelA pha ne A sUtrathI dvitva. tathA prathamag ne kayoSa. 1-3-10 thI 6 Adeza vagere kArya thayuM che. arthakramazaH- IcchA kare che.jAya che.ll3vA - hadirha - svarasyAnu navA 130 svarathI paramAM rahelA ane Tu nI paramAM rahelA-3 huM ane svarane choDIne anya varNana, badhA kArya karyA bAda vikalpathI dvita' thAya che. "ga:' ane vra' ahIM thI paramAM rahelA va ne ane thI paramAM rahelA mune A sUtrathI dvityu thayuM che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dvitva na thAya tyAre ja ane " Avo prayoga thAya che. arthakramazaH sUrya. bama. IsvAsthati ?i A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarathI paramAM rahelA ane 6 nI paramAM rahelA ? ane svarane choDIne anya ja varNane, badhA kArya karyA bAda dvita, vikalpathI thAya che. tethI 'padrumadalA', 'ka' ane 'ra.' ahIM anukrame svarathI paramAM rahelA TU nI paramAM rahelA sne, svarathI paramAM rahelA nI paramAM rahelA TU ne ane svarathI paramAM rahelA 2 nI paramAM rahelA svara " ne A sUtrathI dvita thatuM nathI. arthakramazaHpadmasarovara. pUjAyogya. hAtha. svareSTha yeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarathI ja paramAM rahelA ? ane hU nI paramAM rahelA-ane svara bhinna varNana, badhA kArya karyA bAda vikalpathI dvita thAya che. tethI 'saprayate ahIM thI (svarathI nahi) paramAM rahelA rUnI paramAM rahelA, 6 ane svara bhinna "ne A sUtrathI dvita thatuM nathI. artha-javAya che. viti mui?= A sUtrathI upara 68 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvyA mujaba svarathI paramAM rahelA ane TU nI paramAM rahelA6 r ane svara bhinna varNane, badhA kArya karyA bAda ja vikalpathI dvita thAya che. tethI "poSunAva ahIM 'parIkSA sambandhI dvita thayA pachI ja A sUtrathI "ju ne dvita thAya che. anyathA tenI pUrve A sUtrathI dvita thAya to proinAva Avo aniSTa prayoga thavAno prasaMga Avaze. prarnAr (ga) (parokSA.) A avasthAmAM 've dvitIya 4-1-4 thI 7 ne dvitva che. kRvatra ra-rU-krUthI prathama nu nA 1 ne " Adeza. "nAmano 4-rU-9" thI dvitIya nu nA 3 ne vRdidha gau Adeza. gau ne gotato1-2-24 thI tAt Adeza. 5 nA 1 ne 5 nI sAthe kavacce 9-2-6 thI go Adeza thavAthI niSpana prArthanAva ahIM A sUtrathI ju ne dvita thavAthI prArthanAva Avo prayoga thAya che. paranta parIkSAnA dvitva pahelAja A sUtrathI dvita thAya to nIce jaNAvyA mujaba prArthanAva Avo prayoga thaze je aniSTa che. arju+Laq(ga) A avasthAmAM A sUtrathI 6 ne dvitva. pra+nuM+ga, pra++nnu+, pra+nannurU, pra+%+LuM+nu+, +nu+5, proLuM+nI+jha, prArthanAvu+ = "oLunAva' A pramANe aniSTa prayogano prasaMga na Ave- e mATe sUtramAM nuM grahaNa che-e barAbara samajI levuM. artha-sArI rIte DhAMkayuM.31 alI virAmaiyAne sAsarA dIrgha svarathI bhinna svarathI paramAM rahelA ane svarane choDIne anya varNane, te jo virAmamAM hoya, athavA tenI paramAM eka vyarjana hoya arthAt saMyukta vyasjanathI bhinna vyajana hoya to vikalpathI dvitva thAya che. A dvitva anu- kAryAntira bAda thAya che. dhyatra (thi+matra) ane zorU trAti ahIM dIrgha svarathI bhinna jathI paramAM rahelA zuM ne te virAmamAM hovAthI temaja jUne, tenI paramAM asaMyukta vyasjana zuM hovAthI ane skuta go thI paramAM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahelA sune, tenI paramAM asaMyukta vyasjana' hovAthI, A sUtrathI dvita thavAthI tva' "dhyatra (ahIM tRtIyastRtI ... 9-rU-4?' thI pUrva i ne rUAdeza thAya che.) ane zo rU trIti Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dvitva na thAya tyAre "tva vagere upara jaNAvela prayoga thAya che. arthakramazaH - sparzanendriya. ahIM dahIM. gAyano rakSaNa karanAra. svaracetyevaM= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dIrgha bhinna svarathI paramAM rahelA guru ane svara bhinna ja varNane, te virAmamAM hoya athavA to tenI paramAM saMyuktavyajanathI bhinna jana hoya to kAyantira bAda vikalpathI dvita thAya che. tethI vAM, vaya, ane titAM, ahIM kramazaH- 6 ane svarane A sUtrathI dvita thatuM nathI. arthakramazavivAhayogya kanyA. vahanakaravA yogya. cAlaNI. 3rA avasthAnA sthAta 1333 antasthA varNanI paramAM rahelA-ne choDIne anya vargIya vyasjanane badhA kArya karyA bAda vikalpathI dvita thAya che. ahIM antasthA lunI paramAM rahelA gubhinna vargIya " vajanane dvita thavAthI 'hA' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dvita na thAya tyAre Avo prayoga thAya che. artha-kAkaDo. gati ?i= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba antasthA varNathI paramAM rahelA - bhinna ja vargIya vyasjanane kAryAntirabAda vikalpa dvita thAya che. tethI raLI ahIM gune A sUtrathI dvita thatuM nathI. artha-vyasjana ane gu. l33ii. toDayAH 1334 gu ne choDIne anya vargIya vyajananI paramAM rahelA antasthA 70 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhajanane vikalpathI dvita thAya che. dhyatra ahIM jJabhinna vargIya 6 vyasjananI praramAM rahelA antasthA- ne A sUtrathI dvita thavAthI vidhyatra' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI dvitva na thAya tyAre dhyatra Avo prayoga thAya che. artha- ahIM dahIM (jUnarU-rUra mAM jaNAvyA mujaba 6 ne dvita thAya tyAre kaccara Avo prayoga thAya che. temAM A sUtrathI 6 ne dvita thAya tyAregyuyatra Avo prayoga thAya che. A rIte thi-tra A avasthAmAM cAra jAtanA prayoga thAya che. A sUtramAM temaja AgaLanA sUtromAM haju adhikAra cAluM hovAthI te te sUtrothI vihita kArya kAryAntara bAda thAya che..34mAM ziyana-hitIthI 133pa 'zi varNathI paramAM rahelA vargIya prathama ane dvitIya vasjanane vikalpathI dvita thAya che. sarva karoSi ane vanati ahIM anusvAra svarUpa ziTu varNathI paramAM rahelA ane huM ne A sUtrathI dvitva. 'kayo pratha0 1-3-50 thI pUrvavuM ne Adeza thavAthI vaM vArSi ane 'vaM svari Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dvita na thAya tyAre RSi ane arva hari Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tuM kare che. tuM khode che. ll3pa tataH zila pAraNA. - vargIya prathama ane dvitIya vya%nathI paramAM rahelA varNane vikalpathI dvitva thAya che. tat te A avasthAmAM tavastha, 9-360 thI tu ne Adeza ta+zete A avasthAmAM 7 nI paramAM rahelA zu ne A sUtrathI dvita thavAthI tavuM te Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI dvita na thAya tyAre ta6 ne Avo Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. arthane suve che. rUddI 1 2 3 133NI 6 thI paramAM rahelA zik varNane, tenI paramAM svara hoya to dvita thatuM nathI. "rana ahIM thI 5ramAM rahelA zizu ne tenI paramAM ja svara hovAthI A sUtrathI dvita thatuM nathI. ahIM varlara1-3-31' thI zu ne dvitvanI prApti hatI, teno A sUtrathI niSedha thAya che. artha-jovuM. 37 || - putrasyAdin - putrAdinyAkroze 1 // 3 // 38 // Akroza -nindA ke zApano viSaya hoya to, 'pu' zabda sambandhI ne tenI paramAM 'rinuM athavA putrAdrinuM zabda hoya to dvita thatuM nathI. "putrAdinI tvamasi che" "puTamutrAdrinI bhava', ahIM kramazaH nindA ane zApanA viSayamAM putra zabdanA tu ne, tenI paramAM nAvina ane putrAtinuM zabda hovAthI A sUtrathI dvita thatuM nathI. ahIM 'vI 1-3-3ra thI dvitvanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thayo che. arthakramazaH- he pApiNI! tuM putrane khAnArI che. he pApiNI! tuM putranA putrane khAnArI thA. DAkora ti vi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba AkrozanA viSayamAM ja, putra zabda sambandhI tu ne, kavinuM ke putrAdinuM zabda, tenI paramAM hoya to dvita thatuM nathI. tethI jayAM Akrozano viSaya nathI evA putrAdrinI zizumArI ane putraputrAdinI nA A sthaLe A sUtrathI putra nA tu ne dvitvano niSedha thato nathI. jethI karI0 1-3-3ra thI dvita thavAthI "putravinI zizumArI ane putraputrAdinI nALa Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM sU naM.11-3-3ra'thI dvitva na thAya tyAre upara jaNAvelo prayoga thAya che. arthakramazaH- DAkiNI putrane khAnArI che. sarpiNI putranA putrane ra Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAnArI che. 38. nAM puDoDapalA chArAzA padanA anta nahi rahelA mu ane ne, tenI paramAM vargIya ghuTuM bhajana hoya to te ghu vyajananAM sthAna no anya (anunAsika) vyasjana, badhA kArya karyA pachI thAya che. anujJA (), zatA ane vaktA A avasthAmAM zazna ane pU-A dhAtuo udita hovAthI tenA svara mAM nI paramAM utiHsvara0 4-4-18' thI 7 no Agama. A sUtrathI 1 nA ku ne tavargano anta Adeza. temaja zana ane napU A avasthAmAM ne tenI paramAM rahelA krU ane gvargano anya Tu ane 6 AdezaItyAdi kArya thavAthI 'ntA 'zaktiA ' ane "pitA" Avo prayoga thAya che. (ahIM tA nI pUrve 'tAzito4-4-32' thI s () thAya che.) arthakramazaH- javAvAlo. zakAkaravAvAlo. dhrujavAvAlo. ghaDiti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba badhA kArya karyA pachI apadAntastha nuM ane 6 ne, tenI paramAM vargIya "dhu vyasjana ja hoya to tenA sthAnano anya vyasjana thAya che. tethI +hanuma ahIM apadAntastha hanuM nAnuM ne A sUtrathI tenI paramAM vargIya ghuTuM vyajana na hovAthI vargano anya 6 thato nathI. jethI mahammade Avo prayoga thAya che. arthaame pote mAra khAIe chIe.(ahIM kASThanuM dhAtune "mA yama ha0 rU-rU-86 thI Atmapada thAya che.) ghuva rUti vi= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba badhA kArya thayA pachI apadAntastha | ane ne, tenI paramAM, vargIya dhuTu varNa (game te varNa nahi) ja hoya to, tenA vargano anya vyasjana thAya che. tethI te ahIM A sUtrathI apadAntastha mu ne tenI paramAM adhur ju vyasjana hovAthI teno attva Adeza thato nathI. artha-javAya che. (sAmAnyataH anya zabdano artha, samudAya sambandhI chello varNa che. ku vagere varganA 73. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellA varSo che. paratu no anya sabhbhavita nathI. tethI tevI sthitimAM jUno anya eTale paravarNa samajAya che. AthI ja 6 nA sthAne 6 no prasaMga upara jaNAvyo che.) mAtAnta ti mi= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba badhA kArya karyA pachI apadAntastha ja ane 7 ne tenI paramAM vargIya dhu vyajana hoya to tenA vargano anya vyajana thAya che. tethI jamavAnuM karoti ahIM padAntastha 6 ne " vargano anya Adeza A sUtrathI thato nathI. artha-Apa karo cho. "nAM A pramANe sUtramAM je bahuvacanano nirdeza che-te, sarvatra - A sUtranA viSayamAM anya sUtra vihita prApta kAryano niSedha karavA mATe che. tethI kutti. ItyAdi sthaLe pRva 2-3-63 thI ne ju thato nathI. parantu ne A sUtrathI 6 ja thAya che. ... ItyAdi anyatra anusanthaya che. //rU. zinusAra jANaoll padanA anta nahIM rahelA- 6 ane 9 ne tenI paramAM zi varNa hoya athavA "Tra paramAM hoya to, badhA kAryo thayA pachI anusvAra' Adeza thAya che. "punu, "nA" ane " vRLanuM A avasthAmAM A sUtrathI zid ane thI pUrvenA temaja thI pUrvenA apadAntastha ma ane 6 ne anusvAra thavAthI "pusi', vaMza', ane vRMhaNanuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- puruSamAM. DaMkha, vadhavuM te. A sUtramAM pUrva sUtrathI bahuvacanathI nirdiSTa "nAM nI anuvRtti hovAthI A sUtranA viSayamAM, prApta paNa anya sUtrathI vihita koI paNa kArya thatuM nathI. tethI zi.' ahIM tavaca09-rU60 thI 7 ne zuM Adeza thato nathI-e yAda rAkhavuM. ll4nA 74 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rore lugU dIrghAdidutaH 123|41 // # u = r no, tenI paramAM TM hoya to, badhA kArya karyA bAda lopa thAya che. e vakhate lopa karAtA r nI pUrve jJarU ke OM hoya to te a rU ke 3 ne dIrgha A r ke OM Adeza thAya che. puna+rAtri:; agni+thena ane Tu+rAnA A avasthAmAM A sUtrathI r nI pUrvenA ' no lopa ane kramazaH tenI pUrvenA jJa rphe ane OM ne dIrgha rphe ane OM Adeza thavAthI 'punA rAtri:', 'banI thena' ane padU rAkhA' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pharIthI rAta. agni rathathI. hoziyAra rAjA. (agni+r ane 'paTu+r ahIM prathamA e.va.nA s ne so 2-1-12 thI 6 Adeza thayo che.) banu phleva A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba badhA kArya thayA pachI ja r no tenI 52mAM OM hoya to lopa thAya che. tethI ahapam A avasthAmAM brahnaH 2-1-74' thI ahan nA r ne " (OM) Adeza. 'vaiSati 1-3-21' thI 5 ne 3' Adeza. 'varSastha0 1-2-6' thI 3 sAthe tenI pUrvenA jJa ne 'o' AdezAdi kArya thavAthI 'ahorUpam' Avo prayoga thAya che. anyathA badhA kArya karatA pahelA ja A sUtrathI rU no lopa thaI jAta to haiM nA r no lopa ane pUrvanA '' ne dIrgha '' Adeza karIne 'ahApam' Avo aniSTa prayoga thAta- e samajI zakAya che. badhA kArya karyA pachI to rU ne 3 Adeza thavAthI r nA lopano prasaMga ja nathI. artha- divasanuM rUpa- sArodivasa, I41 | ittaphTe 11342ii nA kAraNe utpanna thayelo rU 52mAM hoya to kAryAntara bAda pUrva r no lopa thAya che ane pUrva r nI pUrvenA jJa r ane 3 ne dIrgha 'A', ' ane ' Adeza thAya che. ma+ti (f), niTM (ta) ane zu+7(i) A avasthAmAM ma vagere dhAtunA 6 ne ho yuT 75 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAno 2-1-82 thI TU Adeza. 'vazvaturthI 2-7-70 thI ne 6 Adeza. 6 ne pUrvenA TU nA yogamAM tavastha zvava, 9-3-60 thI TU Adeza. A rIte sUnA kAraNe thayelo TU paramAM hovAthI tenI pUrvenA TU no A sUtrathI lopa temaja tenI pUrvenA karU ane ne dIrgha kA, huM ane 4 AdezAdi kArya thavAthI 'nAdi:', tI ane "Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - pUjA. AsvAdeluM. chUpAeluM. tadra ti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rR. nA kAraNe thayelo ja sparamAM hoya to pUrvenA TU no A sUtrathI lopa thAya che. tethI javukti A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba huM ne TU Adeza thayA pachI tenI paramAM tenA kAraNe thayelo TU na hovAthI A sUtrathI pUrva TU no lopa thato nathI. jethI pUrva TU ne 'ghuTatRtIya: 2-7-76 thI r AdezAdi kArya thavAthI 'patti DhIne Avo prayoga thAya che. artha-bhamaro jAya che. 4rA niroNA kAca rAjA saha ane va6 dhAtusambandhI TU no, tenI paramAM tenA kAraNe thayelo TU hoya to, badhA kArya thayA bAda lopa thAya che. ane tyAre sad ane va6 nA sa varNane ne atha lupta rRnI pUrvenA ja varNane ne "go Adeza thAya che. sajjA (u) ane vaktA A avasthAmAM 'ro ghuTu 2-1-82 thI TU ne TU Adeza. dhabbaturthI - 9-72' thI tu ne 'Adeza. 6 ne TU nA yogamAM tavaca0 -360 thI TU Adeza. tenI pUrvenA TU no A sUtrathI lopa. temaja 6 ane va6 nA ja ne 'go Adeza ItyAdi kArya thavAthI 'so ane "voDhA Avo prayoga thAya che. svad dhAtune adyatanIno tAnuM pratyaya. sidhitacAmuM 3-4-53 thI tAnuM pratyayanI pUrve sivuM () pratyaya. vat dhAtunA ane yajJanAnAmaniTi 4-rU-4' thI vRghi 'zA' Adeza. yuvA 4-3-70" thI sirU no lopa. 'ghAto 4-4 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra' thI va nI pUrve sat (1) no Agama upara jaNAvyA mujaba var nA 6 ne r Adeza. tu ne 6 Adeza. 6 ne TU nA yogamAM TU Adeza. A sUtrathI pUrva TU no lopa tathA tenI pUrvenA bA ne go' Adeza ItyAdi kArya thavAthI 'kavoDhA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- sahanakaranAra. vahana karanAra. baMne jaNA upADIne laI gayA athavA paraNI gayA. II43|| ila cAtabhara sa rAjA " upasargathI paramAM rahelA cA ane stra dhAtunA "ju no lopa thAya che. sthA+tA ane utta ma A avasthAmAM A sUtrathI rathA ane stabdha dhAtunA sUno lopa. zAre athava 1-3-50 thI sat nA Tune tu Adeza ItyAdi kArya thavAthI sthiti ane uttaSita Avo prayoga thAya che. arthakramaza - uThavAvAlo. upara rokavAvAlo. 44|| tadaH seH svare pAdArthA 1 // 3 // 45 // tat zabda sambandhI "si (T.va.) pratyayano svara paramAM hoya to lupha thAya che. paraMtu A rIte ti no lopa karavAthI ja pAdanI pUrti thatI hoya to ja A sUtrathI lopa thAya che. zlokanA dareka pAdamAM je je vargonuM pramANa niyata rIte batAveluM che temAM nyUna ke adhika pramANa thAya to indobhaSNa thAya che. e doSane dUra karavA zlokanA pAdamAM vaNanuM pramANa, jayAM upara jaNAvyA mujaba ta6 zabdasambandhI sipratyayano lopa karavAthI jaLavAtuM hoya evA sthAne ja A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ta6 zabda sambandhI si no, tenI paramAM svara hoya to lopa thAya che. saiSa lAzaratha rAmA, haiSa rAnA puSTira: ATha akSaravAlA anuSTrabU chaMdanA A baMne pAdamAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasa+A avasthAmAM (ta A avasthAmAM Tune ja Adeza . vagere kArya thavAthI tad nuM "tta rUpa thAya che.) A sUtrathI "si no lopa. 4 nI sAthe tenI pUrvenA ja ne dvityaSya " 1-2-1ra thI che Adeza...ItyAdi kArya thavAthI sai' Avo prayoga thAya che. ahIM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tat zabda sambandhI si no lopa thavAthI ja upara jaNAvelA baMne pAdomAM ATha akSara nuM pramANa jaLavAI rahevAthI pAdapUrti thAya che. anyathA sat ( tasa) nA 2 ne so: ra-1-72' thI Adeza. ka ne ro: 9-rU-ra6 thI 6 Adeza ane 'svare vA' 1-3-24 thI 6 no lopa. tathA sandhi na thAya tyAre je g Avo prayoga thAya to zlokanA baMne pAdomAM eka akSara vadhavAthI pAdapUrti thatI nathI- e samajI zakAze. pAvAtha ti vika = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pAdapUrti thatI hoya to ja tat zabda sambandhI "sa pratyayano svara paramAM hoya to lopa thAya che. tethI 'i gSa karato rInA ahIM zlokanA ATha akSaranA pAdamAM A sUtrathI tad nA si no lopa thato nathI. parantu upara jaNAvyA mujaba ja ne AdezAdi kArya thayuM che. ahIM paNa saiSa tArAthI nI jema saiSa prayoga thAya to upara jaNAvyA mujaba ATha akSaranA badale sAta akSara thavAthI pAdapUrti thaze nahi. tethI samajI zakAze ke ahIM pAdapUrti no viSaya na hovAthI sino lopa A sUtrathI thato nathI. arthakramazaH- te A dazarathanA putra rAma che. te A rAjA yudhiSThira che. te A rAjA bharata che. 45 II etadazca vyaJjane'nagnasamAse 1 // 3 // 46 // svArthika 'jU pratyayano Agama temaja nagumAta thayo na hoya to tad ane tat zabda sambandhI "ji()' no, tenI paramAM vyasjana hoya to lopa thAya che. zuSa te ane te vyakti ahIM A sUtrathI hata6 ane tad nA si pratyayano tenI paramAM vyasjana hovAthI lopa 78 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. bAkInI prakriyA sU.naM.2-1-42 thI jANavI. arthakramazaHA Ape che. te le che. bananakUlamA kRti vimU?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svArthiva Ja pratyaya ane nagsamAta thayo na hoya to ja tad ane tavuM zabda sambandhI 'si' no, tenI 52mAM vyaMjana hoya to lopa thAya che. tethI paNa: tI", 'so yAti', 'aneSo yAti' ane 'to vAti' ahIM svAthiMka Ja pratyaya (tyAdri sarvAa:0 7-3-26' thI vihita ad pratyaya) ane natatpuruSa samAsa thayo hovAthI tavRtti, tav+tti, anetavRtti ane ta+tti A avasthAmAM si pratyayano, tenI paramAM vyaJjana hovA chatAM A sUtrathI lopa thato nathI. tethI 'sosaH 2-1-72' thI 6 ne 4 Adeza. nI pUrvenA hra (3) ne 6: pavAtte0 1-3-53' thI visarga ane y ane v nI pUrvenA ru ne "dhAvavati 1-3-21' thI 4' AdezAdi kArya thayuM che. arthakramazaH- A puNyavAn che. te jAya che. AnAthI bhinna jAya che. tenAthI bhinna jAya che. tamadhyapatitastAbena nRtyate" A paribhASAnA sAmarthyathI tavuM ane ta nA grahaNathI tavuM ane tat zabdanuM paNa grahaNa thatuM hovAthI A sUtrathI tad ane tar thI paramAM rahelA tatsambandhI ttino lopa, jema thAya che tema tavuM ane tavuM zabda sambandhI tti no lopa paNa thaI jAta. tethI tenA niSedha mATe sUtramAM 'ana' A pramANenuM grahaNa che- e adhyApaka pAsethI samajI levuM joIe. / / 4 / / vyaJjanAtpaJcamA'ntasthAyAH sarUpe vA 1/3/47 // vyaJjanathI paramAM rahelA vargIya pazcama vyaJjanano temaja antasthA vyaJjanano, tenI 52mAM sarUpa-samAna vyaJjana hoya to vikalpathI luka thAya che. 'gno kI' A vigrahamAM SaSThI tatpuruSa samAsa 'v+kau' A avasthAmAM 'pavasya 2-1-86' thI r no lopa. 6 nA yogamAM nU ne thayelA g nI nivRtti. tethI jaina+ko' A 79 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthAmAM 'yukhatva0 2-1-71' thI 6 ne OM Adeza. A avasthAmAM (++1 A avasthAmAM) vaccenA 6 no A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI ko Ano prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI pazcama vyaJjana r no lopa na thAya tyAre kukI Avo prayoga thAya che. gAvityo kevatADaya A vigrahamAM gAvitya nAmane chevatA 62-101' thI ya pratyaya.'varSovarNasya' 7-4-68 thI Avitva nA 'ga'. no lopa. A sUtrathI te nI paramAM rahelA yu no lopa ItyAdi kArya thavAthI vityaH Avo prayoga thAya che, vikalpapakSamAM A sUtrathI yu no lopa na thAya tyAre 'Avi--H' Avo prayoga thAya che. arthakramazaHkruc nA be kAra. AdityadevatA sambandhI. sarUpa rUti vimU?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyaJjanathI 5ramAM rahelA vargIya pazcama vyaJjanano temaja antasthA vyajanano, tenI paramAM sarUpa ja varNa hoya to vikalpathI lopa thAya che. tethI 'vata" ahIM 4 thI 52mAM 2helA jU no tenI 52mAM asarUpa r vyaJjana hovAthI A sUtrathI lopa thato nathI. artha- varNana karAya che, ||4nA ghuTo dhuTi sve vA 1|3|48 // D vyaJjanathI 52mAM 2helA TU vyaMjanano, tenI paramAM teno 'sva' saMjJAvAlo ghuT vyaJjana hoya to vikalpathI lopa thAya che. zip (7 ga) dhAtune phri (A.bI.pu.e.) pratyayAdi kAryathI niSpanna zinyU+hi A avasthAmAM hu~ chuTo haiM piH 4-2-83'.thI hi~ ne dhi Adeza. 'tRtIyatRtI0 1-2-46' thI r ne r Adeza. nAM ghuDavaTM0 1-3-1 thI s ne r Adeza. 'tavargastha zvar0 1-3-60' thI dhi nA k ne ph Adeza. A sUtrathI r no lopa thavAthI ziSTha' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI rU no lopa na thAya tyAre zivRddhi' Avo prayoga thAya che. artha- tuM mAra. sva rUti ?i= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyaJjanathI 5ramAM rahelA ghuT vyaMjanano, tenI 80 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAM sva saMjJaka ja chuTu (mAtra nahi) vyasjana hoya to vikalpathI lopa thAya che. tethI tai ane TurtA ahIMnja nathI paramAM rahelA Tno, tenI paramAM vyajana svayuTuna hovAthI A sUtrathI lopa thato nathI. artha kramazaH- tRpta thanAra. ahaMkArI.48ll tRtIyastRtIya-caturye 1 // 3 // 49 // vargIya tRtIya ke caturtha vyajana paramAM hoya to tenI pUrvenA dhum vyajanane tenA sthAnano, tRtIya jana Adeza thAya che. macchu (1)Smati A avasthAmAM sabhya zapa 1-3-67 thI sU ne zuM Adeza. A sUtrathI za ne tAlavyasthAnano tRtIya nuM Adeza thavAthI mannati Avo prayoga thAya che. kuTuMkatA A avasthAmAM 'kyo. 43-4 thI 3 ne guNa go Adeza, "vArSi : 2-1-83 thI Tu ne 6 Adeza. dharDsa, 2-9-72' thI tu ne 6 Adeza. caturtha 6 nI . pUrvenA chuTu 6 ne A sUtrathI kahya sthAnano tRtIya ja Adeza thavAthI Avo prayoga thAya che. arthakramaza- Dube che. dohavAvAlo. If42. gore prathama dila 13pavA - zi vyasjanane choDIne anya duduM vyasjanane, tenI paramAM aghoSa vajana hoya to tenAM (ghuTuM vyasjananA) sthAnano vargIya prathama vyasjana thAya che. vA[pUta ahIM ne A sUtrathI tenAM sthAnano prathama 6 Adeza thavAthI vadhUtI Avo prayoga thAya che. artha-vANIthI pavitra thayelI. gazira ti ?i - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba aghoSa vyajana paramAM hoya to tenI pUrve rahelA zi bhinna ja dhuTu - vyasjanane sva-sthAnano vargIya prathama vyajana thAya che. tethI vastu A avasthAmAM patha nA zik ne A Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI tu Adeza thato nathI. jethI 'su Avo prayoga thAya che. artha - pANImAM //paLA virANe jA 1351 zik vyajanane choDIne anya dhar vyajanane virAmamAM tenAM sthAnano vargIya prathama vyajana vikalpathI thAya che. "vA ahIM A sUtrathI ne 6 Adeza thavAthI vA ane vikalpapakSamAM A sUtrathI zuM Adeza na thAya tyAre vALu Avo prayoga thAya che. artha : vANI. /pA. ra saciH vArAparA - virAmamAM arthAt sandhi na karavAnI vivakSAmAM pUrve kahelI ane AgaLa kahevAze te sandhio thatI nathI. f satra, tat sunAti ahIM dhi nA rU ne, vAri, 1-ra-20" thI 6 nI tema ja tat nA 6 ne "tti sai 9-rU-' nI prApti hatI. A sUtrathI, virAmamAM teno niSedha karyo che. artha kramazaH - ahIM dahIM. teM kApe che. saMhitaipare nityA nityA dhaatuupsrgyoH| nityA samAse vAkye tu sA vivkssaampeksste|| A zlokamAM jaNAvyA mujaba ekapadamAM, dhAtu upasargamAM ane samAsamAM sandhi nitya thAya che. tyAM vivakSA akiMcikara che. anyatra vAkyamAM vakatAnI IcchAnusAre sabdhi thAya che. athavA thatI nathI - ItyAdi adhyApaka pAsethI jANI levuM parA 29 palAne vistakoH sApa virAmamAM athavA to aghoSa vyasjana paramAM hoya to, tenI pUrvenA padAntastha 6 ne visarga thAya che. vRkSan ane huM ahIM padAntamAM rahelA huM ne "sora: 2-7-7ra thI ja Adeza. virAmanA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayamAM ? ne A sUtrathI visarga thavAthI vRkSa ane 'va' Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte sUtI ahIM upara jaNAvyA mujaba padAntastha ne Adeza. ru nA sne, tenI paramAM aghoSa zuM hovAthI A sUtrathI visarga thavAthI ':kRtI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - vRkSa. svarga. koNa puNyavAnuM che. pAtta ti jhim = A sUtrathI, upara jaNAvyA mujaba virAmamAM athavA to aghoSa vyasjana paramAM hoya to, tenI pUrvenA padAntastha jarune visarga thAya che. tethI reM ahIM tu aghoSa vyasjana paramAM hovA chatAM tenI pUrvenA apadAntastha ? ne A sUtrathI visarga thato nathI. artha - jAya che. pA . dhyAji 1354 padAntastha - ne, tenI paramAM dhyA() dhAtu hoya to visarga ja thAya che. yadyapi A sUtrathI jayAM visarga thAya che. tyAM pUrva sUtrathI (1-3-53 thI) visarga siddha ja che. parantu side. hatyAro niyamAIH A paribhASAthI A sUtra niyama mATe che. tethI A sUtranA viSayamAM visarga je thAya che. anyasUtrathI prApta jidghAmUlIya Adeza thato nathI. niyama ane niyamya sUtronuM svarUpa su. . 1-4-3 mAM anusadheya che. sthAti: ane nama+Atre A avasthAmAM "sopha: 2-7-7ra thI 6 ne ja Adeza. ne A sUtrathI visarga thavAthI "H bAta:' ane "nama: dhyAne Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- koNa prasiddha che. prasiddhane namaskAra thAo./pI ripoSAt 13papA padAntamAM rahelA " ne tenI paramAM aghoSa vyarjana hoya temaja aghoSa vyasjananI paramAM zik varNa hoya to visarga ja thAya Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. pUrve jaNAvyA mujaba A sUtra paNa niyama sUtra hovAthI A sUtrathI vihita kArya prasaMge anya sUtrathI prApta koI paNa kArya thatuM nathI. puruSas+tsarukaH sarpis+psAti vAsas+kSaumam adbhis+ psAtam // avasthAmAM padAnta 6 ne soH 2-1-72' thI ru Adeza. 5 nA ne A sUtrathI visarga thavAthI 'puruSaH saru '; 'sarpi: pAti', 'vAsa kSaumam' ane 'saddhi: sAtam' Avo prayoga thAya che. A sUtranuM nirmANa na hota ane 6H5vAtte0 1-rU-rU' thI ja ahIM visarga karavAnuM rAkhyuM hota to 'vakte 1-rU-7 thI ane ': - 30 1-rU-' thI yathAprApta s ane upadhmAnIya tathA jihvAmUlIya vadeizanuM kArya thAta - e samajI zakAya che. A sUtranA nirmANathI upara jaNAvyA mujaba visarga ja thAya che. artha kramazaH- khaDgamuSTi karavAmAM nipuNa puruSa. ghI khAya che. rezmI vastra. pANI dvArA khAdheluM. 55 na vyatyaye luvA ||16 // pUrva sUtranI apekSAe vyatyaya hoya to adi zat vyaMjananI 52mAM aghoSa vyaJjana hoya to ziT vyaMjananI pUrve rahelA padAntastha 'OM' no vikalpathI lukU thAya che. pazu+thyoti A avasthAmAM padAntastha 's' ne 'soha:' 2-1-12' thI '' Adeza. A sUtrathI nA r no lopa thavAthI kSu thyoti" Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI r no lopa na thAya tyAre 6H pavAtte0 13-53' thI visarga thavAthI 'vasuHotati" Avo prayoga thAya che. temaja 'zavase0 1-3-6' thI ne za Adeza thAya tyAre 'cakSuthyoti' Avo prayoga paNa thAya che. artha- AMkha jhare che. d azeH suSi : 10rU|17thI '" sambandhI OM ne choDIne anya TM ne, tenI 52mAM sup r 84 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (sa.a.va.) pratyaya hoya to ' Adeza ja thAya che. (anya visagadi kArya thatuM nathI.) +pu ane ghara | A avasthAmAM rUne 2H pavAne 1-3-53' thI prApta visargano A sUtrathI bAdha thavAthI Adeza thAya che. tethI javuM ane 'pUrvaAvo prayoga thAya che. artha-vANImAM. dhUrA-bhAramAMgoriti ?i A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ja sambandhI tu thI bhinna ja kune, tenI paramAM sunuM pratyaya hoya to ? Adeza ja thAya che. tethI thatu A avasthAmAM padAntasthA ne 'sora: 2-1-72' thI thayelA nA ? ne A sUtrathI Adeza thato nathI. tethI te ? ne "zaSaoN zaSAM vA 9-3-6 thI ( Adeza thavAthI 'ya Avo prayoga thAya che. artha- pANImAM.57 II * pADawtyAlayaH 13paTA "sArvati' zabda AdimAM, jenA che te kaItyAdri gaNapAThamAMnA keTalAka zabdomAM padAntastha rune, visarga ane keTalAka zabdomAM Adezano abhAva vikalpathI siddha che. adampati ane nIti: A avasthAmAM padAntastha ne 2: pavItte 1-3-53' thI visarganI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI atiH ' ane jIuti: Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI visargano abhAva na thAya tyAre visarga thavAthI ada:tiH ane jAtiH Avo prayoga thAya che. pravetasrAnanuM! A avasthAmAM padAntastha zuM ne so: 2-1-72' thI thayelA 4 ne "ghoSati 1-3-21' thI ' AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI re tuo 1-3-41 thI 2nA no lopa. tathA tenI pUrvenA ta nA ne dIrgha 'A' AdezAdi kArya thavAthI pratA rananuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ja Adezano abhAva na thAya tyAre ?' AdezAdi kArya thavAthI "praveto rananuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH sUrya. pracetas rAjana! pa8ll Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziTyApasya dvitIyo vA 13159 // vargIya prathama vyasjanane, tenI paramAM zirR vyaMjana hoya to vikalpathI sva vargano dvitIya vyajana thAya che. "kSIram ahIM vargIya prathama vyajana ne tenI paramAM di vyasjana 6 hovAthI A sUtrathI 'Adeza thavAthI 'SIra" Avo prayoga thAya che. temaja "pusaT :' ahIM A sUtrathI "T' ne " Adeza thavAthI lakSI Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vargIya dvitIya vyasjane namAya tyAre "kSIra ane sattA : Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - dUdha. apsarA./12ll - tathA gAdalAM pone -Tala kArAgA zuM ane 6 varganA vyasjananA yogamAM ja vargIya janane tene maLato ra vargano vyajana thAya che. tema ja 16 ane 4 vargIya vyajananA yogamAM ta" vargIya vya%nane, tene maLato 'ra vargano vyasjana thAya che. tote, mavIzete, tatksAha ane tannA A avasthAmAM anukrame tura tu ane Tune A sUtrathI 2, 6, 2 ane Adeza thavAthI tattvone ', "mavAgo, tathvIra ane My" Avo prayoga thAya che. temaja puiA, pUy+7, tatuTavAra, ta+pArekha ane sTe A avasthAmAM A sUtrathI anukrame tu ane tu ne hu chu , " ane Adeza thavAthI 'STA, "pU.', 'tardezara :', 'tawAkALa' ane " Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - te ughe che. Apa ugho cho. te suMdara che. te jakArathI. daLavAvAlo. sUryanuM. te TakAra. te NakArathI. te samaya che.5/6 86 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saca za-pI varAchA " ne zuM ane 2 varSIya vyasjananA yogamAM " Adeza thAya che. ane 6 ane 4 vargIya vyajananA yogamAM "T Adeza thAya che. "oti', "vRSyati' ahIM su ne jUnA yogamAM A sUtrathI "zuM Adeza thayo che. vAstu ahIM junA yogamAM ne A sUtrathI 6 Adeza thavAthI roNu Avo prayoga thAya che. Na A avasthAmAM Tu nA yogamAM lU ne A sUtrathI 16 Adeza thavAthI 'papaSi" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - phare che. kApe che. bhujAomAM. atizaya cAle che. chA na zA kAraNadarA I "T thI paramAM rahelA ta vargIya vyajanane tene maLato vargano vyajana thato nathI. 'anati ane prasAra ahIM nA yogamAM 1 ne 6 AdezanI tavaca0 9-rU-60 thI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thAya che. arthakramazaH - khAya che. prazna.dro . padAntAvargAdanAm - nagarInavateH 1 // 363 // A padanA anta rahelA varganA vyasjanathI paramAM rahelA - nA sArI ane navati zabda sambandhI nuM ne choDIne anya vargIya vyasjanane Ta vargano vyajana, temaja tu ne 6 Adeza thato nathI. anunaya, (ahIM tayam pATha yogya lAge che) [+nathI. ane ujja A avasthAmAM - ne tavastha0 1-3-67 thI ju AdezanI prApti hatI. temaja junA 'ja ne 'sarca zaSI 9-3-67 thI 6 AdezanI prApti hatI, teno A sUtrathI niSedha thavAthI punayanuM "puna:' ane 'Sa Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - chanayono samAhAra. che nayovAlA. chamAM. nAmunaHArInavateiita vi? = A sUtrathI, upara Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvyA mujaba padanA anta rahelA varganA vyajanathI paramAM rahelA nAnuM nathI ane navati zabda sambandhI nu ne choDIne ja anya 7 vargIya vyasjana tathA ne anukrame vargano vyasjana tathA 6 Adeza thato nathI. tethI pannApannArI ane punukUvatiH ahIM ne A sUtrathI v[ Adezano niSedha thato nathI. jethI tavaca0 1-3 60 thI 6 ne " Adeza thavAthI 'pavuTY, GuLanI ane "supvatiH Avo prayoga thAya che. arthakramaza-cha nuM.cha vyaktionI nagarI. chanuM (26)llErI, pi tavargasya 1364 // padanA anta rahelA 7 varSIya janane, tenI paramAM 'ju hoya to ravargIya vyasjana thato nathI. tIrtha choDazaH zAntiH ahIM 6 nI pUrvenA padAntastha tu ne tavasthao 9-3-60 thI Tu AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thayo che. artha - tIrthakaromAM soLamAM zAntinAtha //ddA - li lau 1 // 3 // 65 // padAntastha ta vargIya vyajUnane, tenI paramAM zuM hoya to tene maLatA niranunAsika ane sAnunAsika - ane huM Adeza thAya che. taskUnama ane mavAna+junAti A avasthAmAM huM ane zuM ne A sUtrathI anukrame ane zuM Adeza thavAthI tarjuna ane vahunAti Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-te kapAyuM.Apa kApo cho.II davA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||iti zrIsidghahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe prathame'dhyAye * gyapAlikA va zrImULarAna.....0 zrI mUlarAja rAjAe eka adbhuta ja yazano samudra banAvyo. kAraNa ke prasiddha samudramAM nadIo maLe che. - arthAt nadIone praveza hoya che. parantu A yazanA samudramAM zatruonI kIrti svarUpa nadIono praveza nathI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prArabhyate prathame'dhyAye cturthHpaadH| gata nA cAho nAgu vAjAvA svAdi pratyaya sambandhI na cAku ane i pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrve rahelA ja ne 'ka' Adeza thAya che. keva+7 () A avasthAmAM pheva nA ne turIyA) ra-1-10rU' thI tun nI prApti hatI. teno A sUtrathI bAdha thAya che. tethI Teva nA ma ne A sUtrathI '' Adeza. "samAnA) 1-2-1' thI mA ne nA "nI sAthe dIrgha nA AdezAdi kArya thavAthI tevA.' Avo prayoga thAya che. [+SAnuM A avasthAmAM nava ra-9-36' thI 6 ne A Adeza.A sUtrathI '' ne 'ka' Adeza thavAthI grAm' Avo prayoga thAya che. suha-3 (I) A avasthAmAM photI 9-4-6 thI 3 ne ya Adeza. A sUtrathI tenI pUrvenA ne Adeza thavAthI suvAya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-devo. A baMnene. sukha mATe. sthAvAviti vim - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svAdi pratyaya sambandhI ja na pAm ane paramAM hoya to, tenI pUrvenA ne '' Adeza thAya che. tethI vALanuM gati A arthamAM vA+nanuM dhAtune vivaF(0) pratyayAdi kAryathI niSpanna vALanas nAmane ti pratyaya. vIrthakSyatva 1-4-45 thI si no lopa.....ItyAdi kArya thavAthI vALana:' Avo prayoga thAya che. ahIM yAdi pratyaya sambandhI na paramAM na hovAthI tenI pUrvenA (na nI pUrvenA) ne A sUtrathI 'A' Adeza thato nathI. artha - bANo choDanAra. ||1|| bhita che 14ArA 'thI paramAM rahelA, sAdi pratyaya sambandhI minuM pratyayane che; Adeza thAya che. teva+mitu A avasthAmAM A sUtrathI mituM ne Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ru 'tu Adeza. ane tenI sAthe peTIsandhyakSaraiH1-2-12' thI huM Adeza. s nA s ne 'sohraH 2-1-12' thI 6 Adeza. 5 nA TM ne 6: pAtte0 1-3-53' thI visarga thavAthI dhaivaiH' Avo prayoga thAya che. artha-devothI. tevai.....ItyAdi rUponI siddhi mATe bhin ne t Adeza karavAthI paNa cAlI zakatuM hovAthI r Adeza zAM mATe karyo che? A zaMkAnA samAdhAna mATe kahe che- gheorAvuM - atikharasa:Azaya e che ke mik nAM sthAne s AdezanuM vidhAna karavAthI reva....vagere rUpo thAya to paNa tinarasaiH A prayoga nahIM thaI zake. tethI tenI siddhi mATe mil nAM sthAne s Adeza na karatAM per AdezanuM vidhAna karyuM che. gatina+mit A avasthAmAM A sUtrathI mil ne pes Adeza. 'narAyA narasuM vA 2-1-3' thI nara ne narasuM AdezAdi kArya thavAthI 'atinarasai' Avo prayoga thAya che. A sUtrathI pe Adeza na karatAM r AdezanuM vidhAna karyuM hota to 'pratinarasaiH' Avo prayoga na thAta parantu 'atikharaseH' Avo aniSTa prayoga thAta - e samajI zakAya che. yadyapi atikhara+mittu A avasthAmAM mik ne pes Adeza tenI pUrve maiM hovAthI thayo che, ane s pratyaya svarAdi hovAthI u52 jaNAvyA mujaba nara ne jaras Adeza thAya che. AthI samajI zakAya che ke adantatva nA kAraNe thayelo pes Adeza potAnA nimittabhUta 'avantatva' no nAza kare che arthAt khara ne jaras Adeza kare che. parantu e zakaya nathI. kAraNa ke "sannipAtalakSaLo vidhiranimitta tadvidhAtattva' arthAd potAnA kA2Ne thayelo vidhi (kArya); potAnA vighAtanuM kAraNa banato nathI. A paribhASAthI upara jaNAvyA mujaba adattatvathI niSpanna su' Adeza; nara ne narasa Adeza karIne potAnA nimittabhUta 'adattatva' no vighAtaka nahi thAya, tethI A rIte nara ne nas Adeza thavAno ja na hoya to atinarasaiH A prayoganI siddhi mATe s AdezanuM vidhAna yogya nathI. parantu A sUtrathI tu AdezanuM vidhAna ja uparyukta nyAyanI anityatA jaNAve che. tethI upara jaNAvyA mujaba 91 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatinara: A sthaLe tAdRza paribhASAnI vivakSA na hovAthI tenI siddhi mATe AdezanuM vidhAna che. . ItyAdi anyatra anusadheya che. artha - vRddhAvasthAne jItavAvAlAthI.rA idamadaso'kyeva 1 / 4 // 3 // no Agama thayA pachI ja mu ane zabda sambandhI mi ne tenuM Adeza thAya che. muM ane zabdane tenA atyasvaranI pUrve atyAtivariTa -rU-20" thI no Agama karavAthI meM ane ves zabdo bane che. rUmufma ane varSa A avasthAmAM mAheraH 2-1-41' thI mitu nI pUrvenA mu ane huM ne '' Adeza. te nI pUrvenA 'jha no hu cA - 9-99rU' thI lopa. A sUtrathI mane zuM Adeza. vahu ane A avasthAmAM 'ro naH cAlI ra-1-rU' thI 'phA' nA Tu ne 6 Adeza. "moDavazya 2-1-45 thI 19va nA Tu ne 6 Adeza, te jUnI paramAM rahelA ja ne mAvaLaMDa-1-47' thI 3 Adeza. rI 1-2-12' thI 9 nI pUrvenA ja ne ? nI sAthe che Adeza vagere kArya thavAthI rUma ane mu. Avo prayoga thAya che. arthakramaza- A badhAthI. pelAothI. veti vikrama = A sUtrathI pharam ane vahu ne sad no Agama thayA pachI ja tenI paramAM rahelA mane che Adeza thAya che. tethI vimukha ane mit A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba mitu nI pUrvenA ane 4 ne * Adeza. tenI pUrvenA 3 no lopa. tathA Tu ne 6 Adeza. rUmamatu A avasthAmAM 'jhanadra--rU6 thI 6 ne Adeza. sapanuM ane samapi A avasthAmAM patnI pUrvenA ane arvAduI 1-4-4 thI 9 Adeza. me nA *g' ne "vahurverI: 2-7-46' thI Adeza....ItyAdi kArya thavAthI jIpa ane amIra' Avo prayoga thAya che.ahIM ane ne no Agama thayo Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. tethI mituM ne che Adeza A sUtrathI thayo nathI.arthakramazaHA badhAthI pelAothI. . yadyapi rUma ane amu: ahIM phlekaman ane avakrama A avasthAmAM pUrva = (1-8-2) thI mituM ne Adeza siddha ja hato. tethI A sUtranuM nirmANa vyartha che; parantu "sidhe tyAro niyamArtha:" arthAt anya sUtrathI siddha evA kAryanI vidyamAnatAmAM tatkAryanI siddhi mATe, sUtrano je AraMbha che. te niyama mATe hoya che' A paribhASAthI A sUtra niyama mATe che. jethI A sUtra niyama kare che ke- rUdram ane vahu sambandhI min ne Adeza, rUnuM ane ( zabdane upara jaNAvyA mujaba jUno Agama thayo hoya to ja thAya che. A Agama na hoya tyAre nahIM. tethI A niyamanA baLe rUma ane amuka Avo prayoga thAya che. ane ma. tathA mImiH Avo prayoga paNa che Adeza karyA vinA thAya che. anyathA A sUtra niyama na kare to, rUma. ane samu. nI jema samillu ane mamatuM A avasthAmAM paNa pUrva sUtrathI (1-4-ra thI) che Adeza siddha hovAthI mane ane mafma: A ISTa prayogo thaI zakaze nahIM- e samajI zakAya che. A sUtramAM gayeva ahIM 'iva' kAranuM grahaNa, upara jaNAvelA niyamane choDIne anya niyamano vyavaccheda karavA mATe che. tethI "sa Agama thayo hoya tyAre mu ane kahyuM sambandhI ja mi ne tenuM Adeza thAya che." Avo niyama A sUtrathI thato nathI. anyathA etAdRza niyamathI sarva: ane vizva: ItyAdi prayogo thaI zakaze nahIM....ItyAdi, bhaNAvanAra pAsethI sArI rIte samajI levuM joIe. tasada....vagerenuM adhyayana jeoe karyuM che teo to nIce jaNAvyA mujaba paNa sUtrArthanA bhAvane jANI zake che. Azaya e che ke niyamazAstra (sUtra), svayovrayatIvacchakkavyApaka ane niyaJzAstrIyoTezyatAvacheravavyANa- evAM rUpAvacchinnAtiriktatvena niyamyazAstrIyoddezyatAvacchedakAvacchinna mai saMkoca kare che. prakRti sthaLe 'misa -4-2' A niyamya (jemAM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marthana. saMjoya 42vAno) - te.) sUtranu uddezyatAvacchedaka-'akArAvyavahitottaratvaviziSTa - syAdisambandhibhistva' cha, bhane 'idamadaso'kyeva 1-4-3' 24. niyama (4, mathanI saMAya 43 cha, ta) sUtranu uddezyatAvacchedaka-'akviziSTedamadassambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistva' cha. niyamazAstrIyoddezyatAvacchedakavyApaka bhane niyamyazAstrIyoddezyatAvacchedakavyApyarUpa-' idamadassambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistva' cha- te nI2 deguvedI. vyAptimothI. spaSTa samacha 51ya. cha. yatra yatredamadassambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvaM, tatra tatrAkArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvam (niymyshaastriiyoddeshytaavcchedkm)||ytr yatrAviziSTedamadassambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvaM (niyamazAstrIyoddezyatAvacchedakam),tatra tatredamadassambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvam // mAthI spaSTa rIta sama0 zakAya che ke - niyammazAstrIyoddezyAvacchedakarUpanuM vyApya ane niyamazAstrIyo dRzyatAvacche4435nu, vyA54 me 35, 'idamadassambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistva' cha. tethI metaadRzarUpAvacchinnatiriktatvena upara jaNAvyA mujaba niyama sUtra, niyammazAstrIyoddezyatAvacchedakAvacchinnamAM saMkoca kare che. eTale vastuta: niyamyasUtrano matha nIye 49uvyA mudeg47 thAya cha. "idamadassambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvAvacchinnAti riktaakaaraavyvhitottrtvvishissttsyaadismbndhibhistvaavcchinnoddshytaaniruupitvidheytaavdais||" mA rIta. saMjoyitArtha 'bhisa ais' mA niyamyasUtrathI. idakam+bhis; adakas+bhis; idam+bhis bhane adas+bhis A avasthAmAM mane che Adeza nahi thAya. tethI e Agama sthaNe. bhA. sUtrathImathA niyamasUtrathA (1-4-3 thI) bhis ne ais Adeza thavAthI ane 6 Agama na hoya tyAre mi ne Adeza manne sUtrothI. na thavAthI; imakaiH bhane amukaiH; ebhiH bhane amIbhiH Avo prayoga upara jaNAvyA mujaba thAya che. ahIM e paNa yAda Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavuM joIe ke - niyama ane niyama zAstrIyoddezyatAvacchedaka rUpanuM anukrame vyApya ane vyApaka rUpa upara jaNAvyA mujabanuM eka ja nathI. bIjAM paNa rUpo che. dA.ta. prakRtisthaLe viziSTanA (mAtra) saccArIvahitottaratva-viziSTasicimistra' A rUpa paNa niyammazAstrIya uddezyatAvacchedakanuM vyApya ane niyamazAstrIyoddezyatAvacchakanuM vyApaka che - e nIce jaNAvelI vyAptithI samajI zakAze. yatra yatra viziSTavamavala...rIvyavahitottaravishissttsyaadismbndhibhistvN (niyamasUtroddezyatAvacchedaka); tatra tatrAkviziSTanAmasambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvam / / yatra yatrAviziSTanAma (sAmAnya) sambandhyakArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvam, tatra tatrAkArAvyavahitottaratvaviziSTasyAdisambandhibhistvam niyamya-zAstrIyoddezyAvacche)AthI spaSTa che ke viziSTanAmasadhdhAra vyavahitottaraviziSTacArisandhimatva' paNa upara jaNAvyA mujaba niyamyazAstrIyoddezyAvacchedakanuM vyApya ane niyama zAstrIyoddezyAvacchedakanuM vyApaka rU5 che. e rUpe niyamyazAstrIyoddezyAvacchedakAvacchinnamAM saMkoca thAya to sarva ane vizvaH ItyAdi rUpomAM pi ne tenuM Adeza nahi thAya ane jIpa sanIma sthaLe mane te Adezano prasaMga Avaze. tethI vivakSita rUpanAM grahaNa mATe sUtramAM pravakAranuM grahaNa che . ItyAdi bhaNAvanAra pAsethI jijJAsuoe samajI levuM III ed bahusbhosi 14 // 4 // - '' che AdimAM jenA, tathA "y' che AdimAM jenA evo bahuvacanano svAdi pratyaya ane sosa (S.sa.kiva) pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA ' ne 'T' Adeza thAya che. mustu ane mumatu A avasthAmAM sU.. 1-4-3mAM jaNAvyA mujaba gunega AdezAdi kAryathI niSpanna +; sa+fma A avasthAmAM temaja Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leva+or A avasthAmAM A sUtrathI '' ne 6 Adeza. 'nAmyantasthA 2-rU-9' thI su nA s ne r Adeza. thaito DayAya 1-2-23' thI gos nI pUrvenA 6 ne Jay Adeza. 'sohaH 2-1-72' thI padAntastha sa ne hra (6) Adeza. 6H pavAtte0 1-3-rU' thI 3 ne visarga thavAthI 'vu''mi:' ane 'revayoH' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - A badhAmAM. A badhAthI. be devomAM 4 TAsoni - strI 1|4||ii ''thI paramAM rahelA 'va' ane kyuM (syAdisambandhI) pratyayanAM sthAne anukrame 'na' ane 'sva' Adeza thAya che. tarya (gA) ane yav+kam (as) A avasthAmAM 'gheraH 2-1-41' thI v ne 'jJa' Adeza. tenI pUrvenA '' no 'husyA0 2-1-113' thI lopa. A sUtrathI ya ne 'phana' ane s ne 'sva' Adeza. 'gavarnastha01-2dda' thI phana nA r nI sAthe tenI pUrvenA a ne 6 Adeza thavAthI 'tena' ane 'yasya' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tenAthI. jenuM.||pa e Ge--GasyoryAtau 1 / 4 / 6 // 'a' thI 52mAM 2helA syAdipratyaya sambandhI ke (F) ane kasi (as) pratyayane anukrame ya ane At Adeza thAya che. devake ane vaiva+tti A avasthAmAM A sUtrathI OM ne 5' Adeza ane kasi ne 'At' Adeza. 'Jata JaH cAvaI0 1-4-1' thI ya nI pUrvenA 'a' ne '' Adeza. At nA A nI sAthe tenI pUrvenA 'ga' ne 'samAnAnAM0 1-2-1'thI dIrgha '' Adeza thavAthI "devAya" ane 'devAt' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - deva mATe. devathI||6|| 96 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savadiH smai-smAtau 147 // sarvAdigaNapAThamAMnAM akArAnta nAma sambandhI che ane si nAM sthAne anukrame " ane "mAtu' Adeza thAya che. sarva+ane sarva+3A avasthAmAM A sUtrathI 3 ne " Adeza tathA sa ne 'A' Adeza ItyAdi kArya thavAthI sarvazna ane sarvamAn Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - badhAmATe. badhAthI. sarvAti UTS:sarva, vizva, rUma, samayaTuM (umaya), kanya, citara, rUtara, Datara, tama (arthAt kutara Dutama pratyayAtanAmo); C; vata, nema, sama, sima (A baMne zabdo sarvArthaka hoyato ja sarvAdigaNapAThamAMnA che) pUrva, para, vara, phaLa, uttara, kAra ane kathara - A sAta zabdo vyavasthAmAM arthAt A AnAthI pUrva che. para che... ItyAdi arthamAM vaparAyA hoya to sarvAAipaTa nA che. jJAti ane dhana arthamAM vaparAyelo na hoya to sva zabda sarvADhiALa no manAya che. bahiyagamAM arthAt gAma bahAranAM gRhAdimAM vaparAyo hoya; athavA to upasaMdhyAnamAM arthAt nahi paherelAM paratu paheravA mATe rAkhelAM vastramAM vaparAyo hoya to antara zabda savadigaNano che. parantu grAmabAhya cAMDALAdinA nagaramAM antara zabda vaparAyo hoya to te savadigaNano manAto nathI. paherelAM vastrone zarIranI bahAra yoga hovAthI te vastro mATe vaparAelo mantara zabda bahiganAM kAraNe sarvAdigaNano che. paratu paherelAM na hoya paNa paheravA mATe rAkhelAM vastrone tAdRza bahiryoga na hovAthI te vastrone jaNAvavA vaparA-elo santara zabda upasaMvyAnanAM kAraNe sarvAdigaNano che.ItyAdi adhyApaka pAsethI samajI levuM. tya, ta, ya, huM , ta6, va, ki, yujha, zarmA, mavatu ane kim - A badhA zabdo savadi gaNapAThamAMnA che. sarva .... vagere upara jaNAvelA zabdo, koInAM nAma tarIke vaparAyA hoya to savadi gaNanA manAtA nathI IILA 97 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u: smin 1 / 48 // savadi gaNapAThamAMnA akArAnta zabdasambandhI Di () ne sin Adeza thAya che. sarvamaDi A avasthAmAM A sUtrathI 3 ne. 'bhinuM Adeza thavAthI 'sarvabhinuM Avo prayoga thAya che. arthabadhAmAM ||8|| gAra rU. 14' savadi gaNapAThamAMnA akArAnta zabda sambandhI nas (ka) ne "rU Adeza thAya che. sarva+jJas A avasthAmAM na ne A sUtrathI rU Adeza. rUnI sAthe tenI pUrvenA ' ne 'vacce 9--6 thI 14 Adeza thavAthI 'sarve Avo prayoga thAya che. artha = badhA //BI nemA'ddha - prathama-carama - tayA'yA'lpa - katipayasya vA 1 / 4 / 10 / / akArAnta- nema, artha, prathama, varama, tayapratyayAnta, nayapratyayAtA anya ane Rtipatha zabda sambandhI na pratyayane vikalpathIju Adeza thAya che. nema zabda sambandhI na ne pUrva (7-4-2) sUtrathI nityamsa, AdezanI prApti hatI. majurgha vagere sambandhI nasa ne rU AdezanI prApti na hatI. A sUtrathI upara jaNAvelA mAri sarvasthaLe vikalpa 3 AdezanuM vidhAna che. tethI ahIM prAptAprAptavibhASA che. temaja upara jaNAvelA ardha vagere nAmo koInAM nAma tarIke vaparAyA hoya to tatsambandhI nas ne A sUtrathI 'rU Adeza thato nathI, tethI ahIM vyavasthita vibhASA che. nema, lUI, prathama, varama, dvita, traya, 7 ane RtiSaya nAmane "nas' pratyaya. A sUtrathI "nanuM ne ? Adeza. rU nI sAthe tenI pUrvenA sa ne 'avastha0 1-ra-6 thI [ Adeza thavAthI tene', 'karthe', "prathame, "vara', 'hita, 'tro, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'atyaM'ane 'RtiSaye' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI s ne rU Adeza na thAya tyAre sU.naM.1-4-1 mAM jaNAvyA mujaba tevA nI jema 'nemA:', 'sarvAM', 'prathamA', 'gharamA:', 'dvitayA:', 'trayA', 'antyAH' ane 'RtipayA:' Avo prayoga thAya che. arthakramazaHaDadhA. aDadhA. prathama. chellA. benA samudAya. traNanA samudAya. thoDA. keTalA.||10| dvande vA 1|4|11|| dvandva samAsamAM rahelA akArAnta sarvAda gaNapAThamAMnA zabda sambandhI nar ne 'rU' Adeza vikalpathI thAya che. pUrve cettare haiM A vigrahamAM dvandva samAsathI niSpanna pUrvottara nAmane gap pratyaya. A sUtrathI kham ne vikalpathI rU AdezAdi kArya thavAthI sU.naM. 1-4-10 mAM jaNAvyA mujaba teme nemaH nI jema 'pUrvottare' ane pUrvottaraH Avo prayoga thAya che. su.naM.1-4-12 thI dvandva samAsamAM sarvAnaMda gaNapAThamAMnA zabdone sarvAditvano niSedha thavAthI 'nasa rU: 1-4-1' thI rU Adezano niSedha thAya che. tethI A sUtra, niSiddhanA pharIthI vidhAna svarUpa prati prasava mATe che. artha-pUrva ane uttara. // 1 // na sarvAdiH 1|4|12 // dvandva samAsamAM rahelA sarvAdigaNapAThamAMnA zabdone sarvAdi manAtA nathI. arthAt sarvAda mAnIne koI kArya thatuM nathI. pUrvApara+ke, pUrvApara+kasi ane pUrvApara+ddhi, A avasthAmAM 'sarvAa:0 1-4-7' thI OM ne bhai AdezanI temaja vRtti ne smAt AdezanI prApti hatI.ane ki ne 'che: smin 1-4-8' thI smin AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI sU.naM.3-4-6 mAM jaNAvyA mujaba levAya ane vAt nI jema 'pUrvAparAya' ane 'pUrvApAt' Avo prayoga thAya che. Di nAr nI sAthe tenI pUrvenA 'jha' ne 'Javar0 1-2-6' thI 'p' Adeza 99 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAthI "pUrvAre Avo prayoga thAya che. taratama+nuM ane taratajajJa A avasthAmAM pravarkasyAM1-4-15' thI sAmuM ne. sAm AdezanI temaja nasa rU. 1-4-1' thI nas ne rU AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI "suvADyu 9-4-rUrI thI mA ne nA Adeza. "rI nAca0 9-4-47deg thI nA nI pUrvenA jha' ne dIrgha nA Adeza thavAthI 'taratamAnAmu Avo prayoga thAya che. temaja sU.naM.1-4-1 mAM jaNAvyA mujaba sevA nI jema "ktavikatA : Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pUrva ane apara mATe pUrva ane aparathI. pUrva ane aparamAM. bemAMthI konuM ane ghaNAomAMthI konuM. bemAMthI koNa ane ghaNAomAMthI koNa taratamA ahIM vartama zabda dvanda samAsamAM hovAthI A sUtrathI savadigaNapAThamAMno manAto na hovAthI tyAdi sa0i 7-rU-22 thI jatana zabdane svArthika sad pratyaya thato nathI. paraMtu nityAn q 7-3-28' thI kyu pratyaya thayo che. ItyAdi anusmaraNIya che.1rA tRtIyAntAt pUrvA'varaM yoge 1 / 4 / 13 // tRtIyAta nAmanI sAthe sambandha hoya to tRtIyAnta nAmathI paramAM rahelA pUrva ane avara zabdane savadi mAnIne koI kArya thatuM nathI. mAre pUrvaka mAsaMpUrvIya, vinenAvarIya phinAvarIya, ahIM tRtIyAnA mA nAmanI sAthe sambandhita pUrva nAmane upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI savadi manAtuM nathI. tethI mAre pUrva ane pAraMpUrvIya ahIM he ne "sa0i 1-4-7-' thI sai Adeza thato nathI. AvI ja rIte niDavIya ane rinoverAya ahIM paNa A sUtrathI kavara nAma, savadi manAtuM na hovAthI tene sai Adeza thato nathI. (prakriyA mATe juo sUnaM.1-4-6) neinAvara ane kinAnDavara: ahIM paNa A sUtrathI kavara nAma, savadi manAtuM nathI. tethI na ne 'na : 1-4-2' thI 100 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza thato nathI. (prakriyA mATe juo sUna. 1-4-1) tRtIyAjJAti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tRtIyAnta nAmanI sAthe sambandha hoya to, tRtIyAnta nAmathI paramAM ja rahelA pUrva ane kavara zabdane savadi mAnIne koI kArya thatuM nathI. tethI 'pUrva mAsana ahIM tRtIyAnta mArA nAmanI sAthe sambandhita hovA chatAM tenAthI paramAM nahIM, paNa pUrvamAM hovAthI pUrva nAmane savadi mAnavAno A sUtrathI niSedha thato nathI. tethI pUrvaDe A avasthAmAM 3 ne "sarva maismAtI 9-4-7deg thI mai Adeza thayo che. arthakramaza -eka mAsathI moTA mATe. eka divasathI nAnA mATe. eka divasathI nAnA. eka mahinAthI moTA mATe. 13 tIyaM GitkArye vA 1 / 4 / 14 // DituM kArya karavAmAM arthAt ke, 3, 4 ane ki - pratyaya karavAno hoya tyAre tIva pratyayAnta nAma vikalpathI sarvADhi gaNanuM manAya che. anya kArya karatI vakhate savadi manAtuM nathI. dvitIya A avasthAmAM A sUtrathI tIya pratyayAnta dvitIya nAma savadi gaNanuM manAtuM hovAthI sapheda -4-7deg thI 3 ne lai Adeza thavAthI phitIya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dvitIya nAmane savadina manAya to sU.naM.9-4-6- mAM jaNAvyA mujaba TevAya nI jema "hitIyAya Avo prayoga thAya che. dvitIyATTe A avasthAmAM ritIyA nAma, Dit kAryamAM, A sUtrathI savadi manAtuM hovAthI kene 'sare1-4-18 thI 3ii () Adeza. "Diyanha0 2-1-114 thI A no lopa ItyAdi kArya thavAthI dvitIya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dvitIyanAma savadina manAya to che ne 'zApo DitAM 1-4-17' thI hai Adeza thavAthI "dvitIya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- bIjA mATe. bIjI mATe. DijAti ?i- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tIya pratyayAnta nAma Dita 101 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryamAM ja savadi gaNanuM vikalpathI manAya che. tethI "dvitIyakAra ahIM tyavisare 7-rU-22 thI 3 pratyaya kartavyamAM dvitIya nAma, savadi gaNanuM manAtuM na hovAthI tene ma pratyaya thato nathI. paraMtu 'prA nityA 7-3-28' thI vaghu pratyayAdi kArya khU.naM.9-4-6 mAM jaNAvyA mujaba TevAya nI jema thAya che.artha - bIjA mATe II14ll avaLuMcADaH tA 141pA avarNa' (, gA) antamAM che jenA- evA savadi gaNapaThamAMnA zabda sambandhI 'bAnuM pratyayane "sAmu AdezuM thAya che. sarva+gAnuM ane vizvA+jJAn A avasthAmAM A sUtrathI mAmu ne 'sAmu Adeza. sAm nI pUrvenA ane vahu. 1-4-4 thI 9 Adeza. 9 nI paramAM rahelA san nA su ne nAcattasthA) ra-3-15' thI 6 Adeza thavAthI 'sarvekSA ane vizvAsa Avo prayoga thAya che. arthakramazaHbadhAonuM. badhI-strIonuM.15// navabhyaH pUrvebhya i-smAt-smin vA 1 / 4 / 16 // savadi gaNapAThamAMnA pUrva vagere (pUrva 12, kavara, far, uttara, pUra, sadhara, 4 ane ntara) nava nAmo sambandhI nara, ti ane Di nAM sthAne anukrame "nasa : -4-2', "sarva.i0 1-4-7' ane "che. minuM 1-4-8' thI vihita , Adu ane minuM Adeza vikalpathI thAya che. pUrvanarsa, pUrvasa ane pUrvaDa, A avasthAmAM A sUtranI sahAyathI te te sUtrathI upara jaNAvyA mujaba anukrame nam fsa ane Di ne , mAtu, ane minuM Adeza thavAthI pUrve, pUrvabhA' ane 'pUrvani' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtranI sahAyathI te te sUtrothI rU vagere Adeza na thAya to 'pUrva', 'pUrvata' ane 'pUrve Avo prayoga thAya che. prakriyA sugama che. 102 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthakramazaH-pUrvenA pUrvathI. pUrvamAM. navacca jJati vikrama?- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba savadi zabda sambandhi nas vagerene te te sUtrathI vihita ru vagere, pUrva vagere nava ja zabda saMbandhI na[vagerene vikalpathI thAya che. tethI tyaduna A avasthAmAM kAraH 2-1-41 thI Tu ne Adeza. tenI pUrvenA no 'tumAsya, 2-1-10rU' thI lopa. tyaktas A avasthAmAM huM sambandhI nas ne "nasa rU. 94-2' thI nitya rU Adeza. rU nI sAthe tenI pUrvenA 3 ne savafo 1-ra-6 thI g Adeza thavAthI 'tye Avo prayoga thAya che. anyathA ahIM tyA: Avo aniSTa prayoga paNa thAta. artha - teo. uddA Apo GitAM yai - yAs- yAs-yAm 1 / 4 / 17 // bApu () pratyayAnta nAma sambandhI DituM - ke, Dasa, DanuM ane ki pratyayane anukrame che, yA, yA ane yAt Adeza thAya che. urva nAmane , 3fsa, Das ane Di pratyaya. A sUtrathI anukrame che vagere pratyayane hai, yA, yAt ane yAkU Adeza.... ItyAdi kArya thavAthI "uddhA', 'vaMdvaya:', "varlayA." ane urvIzuM, Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- khATalA mATe. khATalAmAthI. khATalAnuM. khATalAmAM. //17 | sarDispUrvAH 1 / 4 / 18 // 'bApu' pratyayAnta savadi gaNapAThamAMnA nAma sambandhI ke, si, karyuM ane Di pratyayane Dam pUrvaka hai, yA, yAhU ane cAmuM Adeza. arthAt Da, DA, DasyAnuM ane DacAmuM Avo Adeza anukrame thAya che. sarve nAmane , si, Daane ki pratyaya. A sUtrathI chene karthe (), kasi ne kayAr (kacA), 3 ne kAju(kacA) ane Di ne DacAmuM () Adeza. sarvI nA 'vA' no 'Dityajya0 103 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-1-114 thI lopa. "sora: 2-1-72' thI padAntastha tuM ne ra Adeza. ? ne pItte 1-3-53' thI visarga thavAthI sarvaro, sarvasyA.', "sarvasyA:" ane "sarvacAmu' Avo prayoga thAya che. arthakramaza-badhI (strIo) mATe. badhIthI badhAnuM. badhImAM.18 Tausyet 1 / 4 / 19 // TA ane moTu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA A pratyayAnta nAmanA anya varNane i Adeza thAya che. vaDhavo nAno yasyAM saT A vigrahamAM bahuvIhisamAsamAM niSpana vahurAnanuM nAma strIliMgamAM tAmyAM vAva 2-4-15' thI DAku(ga) pratyayAdi kAryathI niSpanna vadura/nA nAmane, TA (gA) ane sonuM pratyaya. A sUtrathI tenI pUrvenA sA ne Adeza. T ne toDayAm 1-2-23 thI Adeza....ItyAdi kArya thavAthI "vahunayA' ane "vahurAgayo." Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- ghaNA rAjA che jemAM evI nagarIthI. ghaNArAjAvAlI benagarI-omAM 99 / gautA vAjArA . [ pratyayAnta nAmanA anya varNane, bApu pratyayAtta nAma sambandhI zrI pratyayanI sAthe "g' Adeza thAya che. mAtA-gI (pra.dvitI.dvivacana.) A avasthAmAM mAtA nA anya "nA' ne gau pratyayanI sAthe A sUtrathI g Adeza thavAthI "mAre ta', "mAre Tya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- be mAlA che. be mAlAne jo... ||2|| goDarIta zAkAraka trI zabdane choDIne anya kArAnta ane sArA nAmanA 104 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya varNane, (ane sane) tenI paramAM rahelA sau pratyayanI sAthe anukrame huM ane 6 Adeza thAya che. muni ane sAdhu+gI A avasthAmAM A sUtrathI gau nI sAthe rU ne Adeza tathA 3 ne 5 Adeza thavAthI munI" ane "sabU Avo prayoga thAya che. arthakramazaHbe munio. be sAdhuo. sariti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba strI zabdathI bhinna ja phAra/tta ane kArIgna nAmanA atyavarNane, tenI paramAM rahelA gau pratyAyanI sAthe anukrame huM ane 5 Adeza thAya che. tethI gatistri-gau, A avasthAmAM A sUtrathI tri nA rU ne gau nI sAthe Adeza thato nathI. tethI triyA-ra-1pa4 thI tri nA rU ne zuM Adeza thavAthI patistriyI nau Avo prayoga thAya che. yadyapi A sUtramAM stri nuM grahaNa na karyuM hota to paNa, triyA: 2-1-54 A sUtra, A (1-4-21) sUtranI apekSAe para hovAthI zuM Adeza, chuM Adezano bAdha karata. tethI matra grahaNa vyartha che. paratuM A sUtramAM karAeluM tAdRza 'tri grahaNa" ja e vastune jaNAve che ke, para sUtrathI vihita evo paNa zuM Adeza, rUArItta ane kArI<< nAmane vihita evA pUrva kAryano bAdha karato nathI. tethI gatistrijJa ItyAdi sthaLe 'triyA 2-1-54 thI t Adeza na thatAM "nayero 1-4-22" ItyAdi sUtrathI ItyAdi kArya thavAthI gatistrAH ... ItyAdi prayoga thaI zake che. anyathA e zakaya banata nahi e adhyApaka pAsethI samajI levuM. artha-strIne jItanArA be puruSo..21 gora 14rarA pharanti ane urItta nAmanA anya rU ane 3 ne, tenI paramAM pratyaya hoya to anukrame , ane go Adeza thAya che. ane+ane sAdhuna A avasthAmAM A sUtrathI rUne / Adeza, ane 3 ne 'vo Adeza. "atoDAyuM 1-2-23' thI 9 ne gamyuM 105 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza. mohotoDavAn 1-2-24 thI mo ne savuM Adeza.....ItyAdi kArya thavAthI puna:' ane 'sAdhava:" Avo prayoga thAya che. arthakramazaHmunio. sAdhuo. / rarA Gityaditi 1 / 4 / 23 // Tu jemAM Itu nathI evA - svAdi pratyaya sambandhI Ditu arthAt ke, ra, 3 ane Di pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrve rahelAM zAnta ane hakArAnta nAmanA anya rU ane 3 ne anukrame I ane so Adeza thAya che. (Azaya e che ke je rUArItta ane kAranti nAmathI paramAM rahelA De si De ane Di ne hai TAsu hAs ane ham Adeza thAya che, te vitu DituM che. te hindu DituM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenAM kArAnta ane ucharInta nAmanA anya rU ane 3 ne A sUtrathI anukrame , ane go Adeza thato nathI.) tistri ane sAdhu nAmane che, sa ane huM pratyaya. A sUtrathI rU ne I Adeza ane rane yo Adeza. gatirUM A avasthAmAM toDayA, 1-2-23 thI stra nA ane sat Adeza. sAthe-De A avasthAmAM ko ne 'gorI toDavAvuM 1-2-24' thI san Adeza thavAthI "tistra' ane 'sAtha Avo prayoga thAya che. temaja pahocyAM. 1-4-35' thI kasi ane Das ne " Adeza. 2 ne "H pItte 1-3-53' thI visarga thavAthI gatistra." "' rAte caM vA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - strIne jItavAvAlAmATe. sAdhu mATe. strIne jItavAvAlAthI AveluM. sAdhu pAsethI AveluM. strIne jItavAvAlAnuM dhana. sAdhunuM dhana. dritIti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vitu ja DituM svAdi pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrve rahelAM rUArAnta ane sArAnta nAmanA anya rU ane 3 ne anukrame ane go Adeza thAya che. tethI ludhira ane ghenu A avasthAmAM 'triya DitAM1-4-28' thI sane (bAsu) Adeza. 106 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vari0 1-2-21' thI rU ne y ane 3 ne 6 Adeza.....ItyAdi . kArya thavAthI yudhyA ane thennAH Avo prayoga thAya che. ahIM ti kasi pratyaya vit-vAt Adezano viSaya hovAthI tenI pUrvenA rU ane 3 ne 6 ane o Adeza thayo nathI. sthAvityeva - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba avit ti yAdi sambandhI ja pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenAM phArAnta ane pArAnta nAmanA anya rU ane 3 ne anukrame ! ane o Adeza thAya che. tethI zuci nAmane strIliMgamAM 'toDachyarthAt 2-4-32' thI chI (pha) pratyaya.....vagere kArya thavAthI 'zuvI strI' Avo prayoga thAya che. ahIM cit na pratyaya 52mAM hovA chatAM te syAdi na hovAthI, A sUtrathI zuci nA rU ne 6 Adeza thato nathI. arthakramazaH- buddhithI. gAyathI. pavitra strI. 23 // * da: si nA 154424|| a phArAnta ane kArAnta nAmathI 52mAM 2helA pulliMga sambandhI TaoN pratyayane 'nA' Adeza thAya che. atistriyA (ga), A avasthAmAM A sUtrathI ya ne "nA Adeza. 'dhRvar0 2-3-6rU' thI maiM ne g n Adeza thavAthI 'atistriA' Avo prayoga thAya che. avasTA A avasthAmAM 'araH 2-1-41' thI s ne Ja Adeza. tenI pUrvenA ga no 'tuAsyA0 2-1-113' thI lopa. 'moDavansya 2-1-45 thI rU ne maiM Adeza. 'mAvuvaLaeNDanu 2-6-47' thI maiM nI 52mAMnA e~ ne 3 Adeza. amu+TA A avasthAmAM A sUtrathI ne nA Adeza thavAthI 'amunA' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- strIne jItavAvAlA puruSathI. enAthI. puMskRti vim ?- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dArAnta ane ArAnta nAmathI paramAM rahelA pulliMga saMbandhI ja TA ne 'nA' Adeza thAya che. tethI vudhdhiA ahIM strIliMga sambandhI ya ne A sUtrathI 'na' Adeza thato nathI. tethI 'vari 1-2-21' thI rU ne y Adeza thavAthI 'vu' Avo prayoga thAya che. artha- buddhithI. / / 24 | 107 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ijArA phArItta ane sArA nAmathI paramAM rahelA phi ne, DI (o) Adeza thAya che. nahi ane gheDa A avasthAmAM phi ne che Adeza. "hityanyasvaraH 2-1-114 thI rU ane 3 no lopa thavAthI manI ane ghena Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-munimAM. gAyamAM. riyeva = A sUtrathI paNa pUrve jaNAvyA mujaba, je zakti ane kArA nAmanA DituM pratyayane sai tA lAm Adeza thatA nathI te ja rIta ane kAranti nAmathI paramAM rahelA Di ne Adeza thAya che. tethI vRdhiDi A avasthAmAM Di ne A sUtrathI Adeza na thavAthI striyA kitAM1-4-28' thI Di ne DhAmu(kAma) Adeza. phu ne vaLavi 1-2-51' thI 6 Adeza thavAthI "vadhyAnuM Avo prayoga thAya che. artha-budidhamAM. 25 II sekasirioH zAkAradA rUArItta kevala (asamasta) saki ane pati nAmathI paramAM rahelA Dine 'mI Adeza thAya che. savarDa ane pati-De A avasthAmAM Dine A sUtrathI 'gau Adeza. rune 1-2-51'thI lUAdeza thavAthI 'sI' ane 'patya Avo prayoga thAya che. arthakramazaHmitramAM. patimAM. rUta rUtyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba phArana ja kevala sarvi ane pati nAmathI paramAM rahelA Di ne 'zo Adeza thAya che. tethI savAmicchati ane timiti A arthamAM 'mAvyA3-4-23' thI savi ane pati nAmane vacana() pratyaya. lIvU0 4-3-08 thI 6 ne dIrgha Adeza thI niSpanna savIya ane patIya dhAtune "viva6 1-148' thI viva6 (0) pratyaya. "lata: 4-3-82 thI anya no lopa.dho:vaya0 4-4121' thI 6 no lopa thavAthI navI ane patI nAma bane che. tene hi 108 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya. "voDane svarasya ra-1-16 thI huM ne 6 Adeza thavAthI 'sadhyi ane "tyi Avo prayoga thAya che. ahIM ki pratyaya paramAM hovA chatAM tenI pUrve kevala savI ane patI nAma pharansa na hovAthI A sUtrathI Di ne gau Adeza thato nathI. arthakramazaH- sakhA(mitra)nI IcchAvAlAmAM. patinI IcchAvAlAmAM vati ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kAnti kevala ja sahi ane juti nAmathI paramAM rahelA dine gau Adeza thAya che. tethI priyavi ane narapati nAmane ki pratyayAdi kArya thavAthI sUna.1-4-25 jaNAvyA mujaba munI nI jema priyasalI ane narapatI Avo prayoga thAya che. ahIM sAva ane pati nAma phArasta hovAM chatAM kevala (asamasta) na hovAthI tenAthI paramAM rahelA hi ne A sUtrathI gau Adeza thato nathI. arthakramaza- priyamitravAlAmAM. narapati(rAjA) mAM. //raddA na nAGidet 1 / 4 / 27 // ra: pusi nA 1-4-24' thI rA ne je nA Adeza thAya che, temaja kleiriti 1-4-23 thI rUne je i Adeza thAya che, te Adeza kevala ane pati nAmathI paramAM rahelA ne tathA kevala savi ane ti nA anya DuM ne thatA nathI. savikTA ane tikTa A avasthAmAM A sUtrathI sane upara jaNAvyA mujaba "nA Adezano niSedha thavAthI ne 'va0i1-2-51' thI 6 Adeza thavAthI 'salya ane 'patya' Avo prayoga thAya che. savi ane pati zabdane ke Da iDas ane ki pratyaya. "vi-ti-vItI 36 -4-36 thI ra ane 3 ne 36 Adeza. Di ne 'vavi -4-ra6 thI gau Adeza. rU ne upara jaNAvyA mujaba 6 Adeza. ": pAnta. 1-3-53' thI 36 nA rune visarga thavAthI taLe', "patye', 'sahyuM:, "patyu sAta svaM vA, sI ane "pI" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- mitrathI. patithI. mitra mATe pati mATe mitrathI AveluM. patithI AveluM. mitranuM dhana. patinuM dhana, mitramAM. patimAM. DitIti ?i - A sUtrathI, upara 109 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvyA mujaba kevala sava ane pati nAmanA anya rU ne, sUi14-23 thI prApta 9 Adezano ja niSedha karyo che. tethI pratijJanuM A avasthAmAM 'naspero 1-4-22' thI pati zabdanA rune AdezAdi kArya thavAthI pataya Avo prayoga thAya che. artha-patio. rikI triyA kinAM vA -tAlAsu-vAyuM 1428 strIliMga pharajo ane ujAranti nAmathI paramAM rahelA che, sa, Das, ane 4i ne anukrame hai (je), vAsu (gA), vIra (jJAna) ane sAm (kAma) Adeza vikalpathI thAya che. yudhi nAmane ke ri s ane Di pratyaya. A sUtrathI anukrame re vagere ne hai, vAra, tA. ane vAn Adeza. vaLa0 1-ra-ra0deg thI 3 nA rU ne 6 Adeza . ItyAdi kAryathavAthI purthya', 'vadhyA', "vukSma' ane 'vadhyA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI che vagere pratyayone hai, vA vagere Adeza na thAya to vRddho, yuthe, yudhe ane vu Avo prayoga thAya che. prakriyA mATe juo tU. naM. 1-4-03-25. AvI ja rIte ghenu nAmane ke si Dasu ane Dhi pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI tathA ghenuM nA 3 ne 'vare 9-2-29 thI - Adeza thavAthI "thence dhevADa" "ghevA. ane "thenyAm' Avo. prayoga thAya che. vikalpapakSamAM ghena, gheno, gheno ane thenI Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - buddhi mATe. budidhathI AveluM. budidhanuM dhana. budidhamAM. gAya mATe. gAyathI AveluM. gAyanuM dhana. gAyamAM. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke A sUtrathI strIliMga phArasta ke 3jArIH nAmathI paramAM rahelA che vagere pratyayone upara jaNAvyA mujaba hai vagere Adeza vikalpathI thAya che. strIliMga rUArata ke 3jhArAnta nAma sambandhI ke pratyaya hovA joIe evo niyama nathI - A vastune samajAvavA priyajurve, priyavRdhathe puse trirya vA A dRSTAntano ullekha che. priyavudhirUpe A avasthAmAM priyavuddhi nAma 110 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pulDiMga hoya tyAre ke pratyaya, tAdRza pulliMga ArAnta nAma (priyavRtti) saMbandhI che. strIliMga ArAnta yuddhi nAma sambandhI nathI. parantu te (OM) strIliMga ArAnta nAma (vRddhi) thI 12mAM hovAthI tene (ke ne) A sUtrathI thai Adeza vikalpathI thAya che. jethI vudhdha ane vudhaiye nI jema upara jaNAvelo prayoga thAya che. artha - buddhi - jJAna priya che jene evA che puruSa athavA strI mATe. / / 28 / / strIdUtaH 1 / 4 / 29 // A sUtramAM pUrva sUtrathI "striyA' nI anuvRtti cAluM hovA chatAM strI nuM grahaNa; nitya strIliMganAM grahaNa mATe che. A ja AzayathI laghuvRttimAM nityaM strIhiAvI .... Avo pATha che. nityastrIliMga rAnta ane ArAnta nAmathI 52mAM 2helA ke, Gasi, Gas ane phi, A syAdi sambandhI ti pratyayane anukrame hai, vAla, vAsu ane vAm Adeza thAya che. navI zabdane temaja rU (ropatya strI A arthamAM niSpana) nAmane OM tti 6 ane Gi pratyaya. A sUtrathI vagerene anukrame lai vAs vAs ane vAk pratyaya. 'varSAra 92-21' thI rphe ne y Adeza tathA OM ne v Adeza. padAntastha s ne 'sohaH 2-1-72' thI 4 Adeza. 6: vAtte0 1-3-rU' thI 5 nA OM ne visarga thavAthI nI, naghA, nayA ane nAmuM temaja vaiM, bhuva:, burvA ane rvAm Avo prayoga thAya che. A sUtrathI paNa pUrva sUtramAM jaNAvyA mujaba rAnta athavA jhArAnta nityastrIliMganAmathI 52mAM rahelA, nahi ke tatsambandhI ja, ke si s ane dvi pratyayane kai vAs, vAs, ane vAm Adeza thAya che. tethI lakSmImatiAntAyAtiAntAyai vA A arthamAM atikSmI+TTe ahIM nityastrIliMga ArAnta nAma sambandhI ke pratyaya 52mAM na hovA chatAM, A sUtrathI ke ne Tai AdezAdi kArya thavAthI atikSNa puMte triye vA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - nadI mATe. nadIthI. 999 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadInuM. nadImAM kuruvaMzIya strI mATe kuruvaMzIya strIthI. kuruvaMzIya strInuM. kuruvaMzIya strImAM. lakSmIne jItavAvAlA puruSa athavA strI mATe. strIti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nityastrIliMga ja ArAnta ke kAnti nAmathI paramAM rahelA sthAdi sambandhI Di pratyayane anukrame ce tAt , hA ,ane lAm Adeza thAya che. tethI zAmaLa (zAmaM nathati A arthamAM niSpanna) +che ane urdU ( punati A arthamAM niSpana) A avasthAmAM "vizvavRtte ra1-18 thI huM ne 6 Adeza ane B ne 6 Adeza thavAthI gAmane ane 'have puNe trirya Avo prayoga thAya che. ahIM jArIta ke jhArIta nAma nityastrIliMga nathI. parantu triliMga che. tethI tenI paramAM rahelA che ne A sUtrathI hai Adeza thato nathI. arthakramazaH - gAmanA nAyaka puruSa athavA strI mATe, khaLuM sApha karanAra puruSa athavA strI mATe. rA. veyuvo'striyAH 14 // 30 // trI' zabdane choDIne je kArAnta ane kArAnta nityastrIliMganAmanA anya kuM ne ane ka ne 36 Adeza thAya che, tevA nAmathI paramAM rahelA sAdi sambandhI ke, ti, 3 ane Di pratyayane anukrame hai, hA, hA ane kAmu Adeza vikalpathI thAya che. zrI ane jU nAmane te si Da ane phi pratyaya. A sUtrathI che vagerene anukrame hai kAnuM vAs ane sAm Adeza. "saMyojAtuM 2-1-1ra thI zrI nA huM ne zuM Adeza. pU. ra0-1rU" thI pU nA 5 ne 36 Adeza ItyAdi kArya thavAthI trijye zriyA: ziyA: ane thiyA temaja purva muvADa yuvA ane yuvAn Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ke vagerene sai vagere Adeza na thAya tyAre zive thiyaH zriya ane thiyi temaja dhruve muvaH bhuva: ane muvi Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte tithi ane nizriye temaja 112 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatipUrva ane pratikUve puNe stri vA A prayogomAM upara jaNAvyA mujaba che ne vikalpathI te Adeza A sUtrathI ja thayo che. kahevAnI AvazyakatA nathI ke A pUrve jaNAvyA mujaba A sUtrathI paNa m ane 36 nA sthAnI (ghu ane savuM Adeza jene thAya che - te) evA - "trI bhinna rAnta athavA jArInta nitya strIliMga nAmathI paramAM rahelA tatsambandhI ja nahi) sAdi pratyaya sambandhI DituM. pratyayane vikalpathI sai vagere Adeza anukrame thAya che. arthakramaza - zobhA mATe. zobhAthI. zobhAnuM. zobhAmAM. zobhAne jItavAvAlI puruSa athavA strI mATe. bhRkuTI mATe bhRkuTIthI bhrakuTInuM. bhRkuTImAM. moTI bhrakuTIvAlA puruSa athavA strI mATe. ghuva rUti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rU ane havuM nA sthAnIbhUta ja strI bhinna jArItta athavA jhAnta nitya strIliMga nAmathI paramAM rahelA sAdi pratyaya saMbandhI ? vagere ne vikalpathI sai... vagere Adeza anukrame thAya che. tethI sAdhIse A avasthAmAM vizvavRtta ra7-18' thI huM ne 6 Adeza. "trI ta: 9-4-21' thI 3 ne hai Adeza thavAthI bA Avo prayoga thAya che. ahIM strIbhinna nityastrIliMga sAdhI no , rU no sthAnI na hovAthI tenAthI paramAM rahelA tene A sUtrathI vikalpathI Adeza thato nathI. anyathA ulALe Avo aniSTa prayoga paNa thAta - e samajI zakAya che. atriya kRti vim - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba r ane 36 nA sthAnI strI bhinna ja rItta ke jANItuM nAmathI paramAM rahelA svAdi pratyaya sambandhI Dit pratyayane anukrame vikalpathI hai kAnuM hAs ane tAm Adeza thAya che. tethI strI+he A avasthAmAM 'trIbUta: 1-4-21' thI 3 ne hai Adeza. "triya: 2-7-54 thI ne zuM Adeza thavAthI stri Avo prayoga thAya che. ahIM rU no sthAnI hovA chatAM A sUtrathI tene vikalpathI hai Adeza thato nathI, anyathA trive Avo aniSTa prayoga paNa thAta. arthakramazaH - sAruM dhyAna karanArI strI mATe. strI mATe 30mI 113 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amo nAm vA 14 // 31 // strI zabdane choDIne anya je jAnti ane kArItta nAmanA anya chuM ane 5ne anukrame zuM ane 3 Adeza thAya che te nityastrIliMga ane DavuM nA sthAnI ruMvArIta ane jhArAnta nAmathI paramAM rahelA kAmu ne nAmu Adeza vikalpathI thAya che. zrI krU gatizrI ane tirR nAmane sAmu pratyaya. A sUtrathI kAma ne nA Adeza. rakRvatra -rU-darU' thI 7 ne " Adeza ItyAdi kArya thavAthI zILA, pUnAnuM, 'tizrInAnuM ane gatimULAnuM naLAM strInAM vA, Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAne nAm Adeza na thAya tyAre "saMyoganuM 2-1-1ra thI huM ne zuM Adeza ane "pUrano 2-1-pa3 thI ne 36 Adeza thavAthI ziyAmuM, "yuvAna, 'tikiyAnuM ane "gatimUvInuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - zobhAnuM. bhUkuTInuM zobhAne jItanArA puruSa athavA strIonuM moTI bhRkuTIvAlA puruSa athavA strIonuM yuva va - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba strI bhinna pharyuM ane 36 nA sthAnIbhUta ja rIta athavA rInta nitya strIliMga nAmathI paramAM rahelA kAma (.ba.va.) pratyayane vikalpathI nA Adeza thAya che. tethI pIjha ahIM "svApara 1-4-rUra thI nAnuM ne nitya nAm Adeza thavAthI 'ydhInAmu Avo prayoga thAya che. kAraNa ke pradhI no huM 'vizvav0 rana 9-18 thI 6 no sthAnI che. pha no sthAnI nathI. tethI A sUtrathI mana ne nA Adeza vikalpathI thato nathI. artha - sAruM dhyAna dharanArIonuM 31aaaa javaISSN 0ArA hatva svarAnta, bApu () pratyayAnta tathA strIliMga ArIna ane jhArAnta nAmathI paramAM rahelA (.ba.va.) ne nAm Adeza 114 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. deva+Am, mAlA+Am, strI+Am bhane. vadhU+Am mA avasthAmA Am ne nAm mAheza. 'dI? nAmya0 1-4-47 ' thI. deva n| a ne hI A mAheza. 'ravarNA0 2-3-63' thI. strI nAmathI. 52ma 236u nAm na na ne Na mAheza thavAthI. 'devAnAm', 'mAlAnAm', 'strINAm' bhane vadhUnAm' mAvo prayoga thAya che. mamazaH - hevonu. bhAgAmAnu. strImAna. vadhUmonu / / 3 / / salyAnAM rNAm // 4 // 33 // ra, Sa mane na mantama chanai - meva sadhyA vAyaOM nAmathA 52mA 238 Am ne nAm mAheza thAya che. catur+Am, SaS+Am, paJcan+Am bhane aSTan+Am mA. avasthAmA mA sUtrathI Am ne nAm mAheza. 'ravarNA0 2-3-63' thI. ra thI. 52mA 298 // na neN mAhe. te N ne hAdarha0 1-3-31' thI. dvitva thavAthI caturNAm' mAvo. prayoga thAya che. SaS+nAm mA bhavasthAmA e ne 'dhuTastRtIyaH' 2-176' thI D mAheza. D nA yogamaya tavargasya0 1-3-60' thI. n ne mAheza. 'pratyaye ca 1-3-2' thI D ne N mAheza thavAthI. SaNNAm' bhAvI prayoga thAya che. paJcan+nAm bhane aSTan+nAm mA avasthAmA 'nAmno no0 2-1-91' thI. n nI. do5. 'dI? nAmya0 1-4-47' thI. nAm nI pUrvana a ne hI 'A' mAheza thavAthI. 'paJcAnAm' bhane 'aSTAnAm' mAvo prayoga thAya che. mamazaH - yAranu.chanu, pAyarnu. bhAnuM // 33| strayaH 14 // 3 // - Am pratyaya sambandhI. tri ne traya mAheza pAya che. tri+Am bhane paramatri+Am mA avasthAmA mA. sUtrathI. tri ne traya mAheza. 'hasvApazca 1-4-32' thI Am ne nAm mAheza. 'dIrgho nAmya0 1- . 115 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-47' thI traya nA anya 'ga' ne dIrgha 'A' Adeza. 'dhRvan02rU-6rU' thI n ne r Adeza thavAthI travALAC ane paramatrayALAm Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - traNanuM. zreSTha traNanuM. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke AnU pratyaya sambandhI ja tri ne A sUtrathI traya Adeza thAya che. tethI grIna atiSThAntAnAmiti satitrIbAm ahIM grAm pratyaya atitri sambandhI hovAthI tri ne traya Adeza thato nathI. / / 34 / . |aaN kasikato : 1/4 rU| T 6 ane o thI paramAM rahelA kSi ane s ne r Adeza thAya che. muni dhenu no ane gho ne kasi ane ka pratyaya. "kityaniti 14-2rU' thI anya rU ne 6 Adeza tathA anya 3 ne ae Adeza. A sUtrathI tti ane s ne p' Adeza. 6 ne 6H pavAo0 1-3-534 thI visarga thavAthI mune: mune, theno gheno, zo zo ane ghoH gho, Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- munithI. muninuM. gAyathI. gAyanuM baLadathI. baLadanuM. svargathI. svarganuM, sUtramAM 'sikasaH ane volSyAM A pramANe ekavacana ane dvivacanano je pATha che, te yathAsakhya je (anukrame) artha na karavA mATe che. tethI '6 thI 52mAM rahelA tti ne ane o thI 52mAM 2helA ka ne r Adeza thAya che' Avo sUtrArtha thato nathI. anyathA vacanabheda karyo na hota to tAdRza sUtrArtha thAta. je aniSTa che - e samajI zakAya che. / / 35 II vi-ti-ndI-tIya 6 1|4|rUddI viti dvI ane tI sambandhI ya thI paramAM rahelA tti ane kar ne '3 Adeza thAya che. ddhi pati sahI ane patI nAmane si ane ka pratyaya. 'vari1-2-21' thI 6 ne y Adeza, temaja rUM ne 'yoDanesvastha 2-1-16' thI y Adeza. A sUtrathI kSi ane 116 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne 3 Adeza. ne 4H pavItte 1-3-53' thI visarga thavAthI sahu sahyuM; patyu patyu, sahu sahyuM ane patyu patyu Avo prayoga thAya che. savAyamicchati ane pratinicchati A arthamAM niSpanna sava ane patI nAmanI prakriyA mATe su.naM.7-4-26 juo. arthakramazaHmitrathI. mitranuM. patithI. patinuM. mitrane IcchanArathI. mitrane IcchanAranuM patine IcchanArathI. patine IcchanAranuM. ati ?i= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vi ti ravI ane tI sambandhI nuM thI ja paramAM rahelA (varNamAtrathI paramAM rahelA nahi) fsa ane kahyuM ne 6 Adeza thAya che. tethI tithi ane pati nAmane sa pratyaya. "hariti 1-4-23 thI rU ne 9 Adeza. "vo. 1-43pa' thI sane Adeza vagere kArya thavAthI gati : ane dhapate. Avo prayoga thAya che. ahIM Gi ti vI ane tI sambandhI 6 thI paramAM ti na hovAthI (U thI paramAM hovAthI) sane A sUtrathI 36 Adeza thato nathI. arthakramazaH- mitrane jItavAvAlAthI. patine jItavAvAlAthI. //rUddA Rto cha 1 / 4 // 37 // * thI paramAM rahelA kavi ane kahyuM ne dura () Adeza thAya che. pitR nAmane kafsa ane kas pratyaya. A sUtrathI si ane kasuM ne kura (ST) Adeza. "hityanya2-1-114 thI 4no lopa.6 ne ? pavAnta1-3-53' thI visarga thavAthI pituH" ane "tu:' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pitAthI. pitAnuM. rU7 || tR-svasa-napta-neSTa-tvaSTa-kSatta-hote-potR-prazAstro ghuTyAr 114 // 38 // tR6 athavA tRnuM pratyayAtta nAmanA, temaja 7 na naSTa 117 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tra laghu hotu patR ane prazAstR nAmanA 4 ne tenI paramAM kuTuM pratyaya hoya to nA Adeza thAya che. nAmane gam gI zrI ane na pratyaya. pustriyo 1-1-22' thI mu vagerene "pu saMjJA. A sUtrathI trane mA Adeza ItyAdi kArya thavAthI , , zi, ane vartAH Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte va na. neNuM vaTTa lag hovru po ane prazAstra nAmane sam pratyayAdi kArya thavAthI jam nI jema svasAra, nAmu, teramuM, tvaSTA, kSattAra hovAnuM potAnuM ane prazAtAram, Avo prayoga thAya che. arthakramazaHkaranArane. be karanArA. be karanArAone. karanArAo. benane. putra athavA putrInA putrane. vyakitavizeSane. suthArane. dvArapALane gorane. pavitrakaranArane. zAsanakaranArane. yuTIti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ghuTuM pratyaya ja paramAM hoya to tR6 athavA tRnuM pratyayAnta tathA svarR vagere nAmonA 2 ne zA Adeza thAya che. tethI nAmane napusaMka liMgamAM kam pratyaya. 'jano suF' 9-412 thI no lopa thavAthI jhU suruM paya Avo prayoga thAya che. ahIM am pratyaya kuTuM na hovAthI tenI pUrve rahelA rASTra nA - ne A sUtrathI A Adeza thato nathI. artha - karanAra kulane jo. ahIM sUtramAM tRpratyayAnta nAmanAM grahaNathI je navR vagere nAmonuM grahaNa zakya hovA chatAM sUtrokta nAmathI bhinna ukti mAtR vagere nAmono vyavaccheda karavA na vagerenuM pRtha grahaNa karyuM che - e adhyApaka pAsethI samajI levuM 38 ajhai ca 14 // 39 // ki (pha) ane kuTuM pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrvenA tra ne Adeza thAya che. gRha ane kRSNa A avasthAmAM A sUtrathI 7 ne A AdezAdi kArya thavAthI "nari ane naram Avo prayoga thAya che. artha- mANasamAM. mANasane. /rUche 118 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . mAturmAtaH putre'he sinA''manye 14 // 40 // prazaMsA artha gamyamAna hoya to, putravAcaka mAtR zabdane saMbodhanamAM je pratyayanI sAthe mata Avo Adeza thAya che. 'mAtR (aa mAtA yasya tatsavo ne) A avasthAmAM A sUtrathI "mAtR zabdane si pratyayanI sAthe mAta Adeza thavAthI de TffmAta! Avo prayoga thAya che. artha - he gArgInA putrI. ahIM mAtAnAM nAme putranI prazaMsA karAI che. putra ti ?i= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prazaMsA artha gamyamAna hoya to sambodhanamAM pti pratyayanI sAthe putra vAcaka ja mAtR nAmane mAta Adeza thAya che. tethI mAtRse A avasthAmAM 'svaca guNa: 1-419' thI si nI sAthe 2 ne guNa kam Adeza. RH pAnta -rU-parU thI ne visarga thavAthI he mAta: Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte jafmAtRti (fmAtA yAstatsavone) ahIM :-4jara' thI si sAthe mA ne Adeza thavAthI huM mAtRje vase! Avo prayoga thAya che. ahIM baMne sthaLe mAtR zabda putra vAcaka na hovAthI A sUtrathI mAtR zabdane taduttara si nI sAthe mAta Adeza thato nathI. mAtR ahIM nityatiH 7-rU-999" thI javuM pratyaya thayo che. arthakramazaH - he mAtA.. he gArgI mAtAnI putrI!. gaI ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prazaMsA artha gamyamAna hoya to ja putra vAcaka mAtR nAmane sambodhananA ri pratyayanI sAthe mata Adeza thAya che. tethI je mAtR! ahIM nindA gamyamAna hovAthI, TffmAtRvasa A avasthAmAM si no 'kataH camo kuM 1-4-44deg thI lopa thayo che. paraMtu mAtR zabdane si nI sAthe A sUtrathI mAta Adeza thato nathI. artha - are gArgInA putrI //4nI 119 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cacatra pukha: 144 -hasva svarAnta nAmanA anya svarano sambodhanamAM si. pratyayanI sAthe guNa thAya che. pitRsa ane munita A avasthAmAM si pratyayanI sAthe tra ane muni nA rUne guNa ane 4 AdezAdi kAryathavAthI he pita.. ane che ane Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - he pitA.. he muni 41 lApa: 14orA . bApU pratyayAnta nAmanA anya mA ne sambodhanamAM ti pratyayanI sAthe Adeza thAya che. mAtra ane vahunAM nAmane sambodhanamAM si pratyaya. A sUtrathI si nI sAthe tenI pUrvenA gA ne I Adeza thavAthI de mA! he vahurAne Avo prayoga thAya che. AthI kramazaH - he mAlA.. he ghaNA rAjAvAlI! II4rA nityadina-dvisvarAmbArthasya hasvaH 1 / 4 / 43 // je nAmathI paramAM rahelA che. ri, huM ane hi ne anukrame che, hA, hA, ane sAmu Adeza nitya thAya che - evAM nAmanA tema ja besvaravAlA ambA (mA) rthaka sApu pratyayAnta nAmanA anya svarane sambodhanamAM sipratyayanI sAthe hasva Adeza thAya che. strI sUkSma zvakU ane vadhU nAmane sambodhanamAM si pratyaya. A sUtrathI si nI sAthe tenI pUrvenA chuM ane jhane hasva rU ane 3 Adeza thavAthI je triA de kyA de zvazrI ane de vadhu; Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte kamphA ane savA A dvisvarAmbArthaka nAmane sambodhanamAM ti pratyaya. A sUtrathI si nI sAthe cA ne Adeza thavAthI devuM ane dezava! Avo prayoga thAya che. 120 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthakramazaH - he strI.. he lakSmI.. he sAsu. he vahu. he mAtA!. he mAtA. nityatiniti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba be svaravAlA ambArthaka bApu pratyayAnta nAmanA ane nityarit ja nAmanA anya svarane, sambodhanamAM si pratyayanI sAthe hasva Adeza thAya che. tethI dUti A avasthAmAM, dUhU nAma nityani hovAthI ti pratyayanI sAthe anya cha ne hRsva 3 Adeza A sUtrathI na thavAthI 'so: -9-7ra thI june ru ane 'ra: pavItte 1-3-53 thI ra ne visarga thavAthI che dU: Avo prayoga thAya che. artha - he gandharva gaNanI strI!. dvisvati vinu = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nityavid nAmanA temaja nA pratyayAnta ambArthaka be ja svaravAlA nAmanA anyasvarane sambodhanamAM ti pratyayanI sAthe -hasva Adeza thAya che. tethI vIDasa A avasthAmAM A sUtrathI si nI sAthe traNa svaravAlA gADI nA anya gA ne, -hasva Adeza na thavAthI pravA?' 1-4-42'thI g Adeza thavAthI de agvADe! Avo prayoga thAya che. artha- he mAtA! sApa rUtyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nityaki nAmanA temaja dvisvarAmbArthaka sApu pratyayAnta ja nAmanA anya svarane sambodhanamAM sipratyayanI sAthe hasva Adeza thAya che. tethI mAtRti A avasthAmAM dvisvarAmbArthaka mAI zabda pratyayAnta na hovAthI A sUtrathI si nI sAthe trAne, sava (7) Adeza na thavAthI 'hasvastha gunaH1-4-41'thI guNa 3 Adeza thavAthI de mAta! Avo prayoga thAya che. artha - he mAtA...43. ' ataH caNo zuM kArAjA nArItta ane kSArItta nAmathI paramAM rahelA saMbodhananA si ane kam pratyayano lopa thAya che. tevAsa, upavAsa ane gatidesa A avasthAmAM 35 thI paramAnA prityayane samavyayamAd0 3 121 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-2' thI 'nU' Adeza. A sUtrathI tti ane am no lopa thavAthI hai teva!, ke upakuma! ane ke ati! Avo prayoga thAya che. arthakramazaHhe deva!. he kuMbhanajIkanI vyakti!. he atia! (vyakitavizeSa.).||44. dIrghayAvyaJjanAt se: 1 / 4 / 45 // dIrgha kI ane bApu pratyayAnta ane vyaJjanAnta nAmathI paramAM rahelA si pratyayano lopa thAya che. navI+tti, mAjA+tti ane rAkhanu+si A avasthAmAM ni rIrtha: 1-4-85' thI rAkhan nA ga ne dIrgha A Adeza. A sUtrathI tti no lopa. 'nAno no. 2-1-11' thI rAgan nA n no lopa thavAthI 'navI', 'mAna' ane rAkhA' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- nadI. mALA. rAjA. vIryeti vi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dIrgha ja ii ane Ap pratyayAnta nAmI paramAM rahelA si no lopa thAya che. tethI niti: hauzAmyAH A vigrahamAM ane hAmatioAnta: A vigrahamAM niozAnI ane atihA nA kI (pha) ane Ap (ba) ne 'govAnta0 2-4-66' thI -hasva r ane Ja AdezAdi kAryathI niSpanna niSThauzAnti ane atitva nAmane tti pratyaya ... ItyAdi kArya thavAthI niauzamniH' ane ativa Avo prayoga thAya che. ahIM ii ane Ap dIrgha na hovAthI tadantanAmathI 52mAM 2helA tti pratyayano A sUtrathI lopa thato nathI. arthakramazaH-- kauzAmbIthI nIkaLelo. khATalAvinA sUvAvALo. 45 sakhAnAmotaH 104046 // samAna svarathI 5ramAM rahelA am nA a no lopa thAya che. deva mA muni navI sAdhu ane vadhU nAmane am pratyaya. A sUtrathI am nA 4 no lopa thavAthI revam, mAm, munim,navIm, sAdhum ane vadhUm Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - devane. mALAne. munine. .122 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIne. sAdhune. vadhUne 46 dI| nAmyatisa-catasR-aH 1 / 4 / 47 // 6 ane antavAlA nAmo temaja ti ane vata nAmane choDIne anya nAmonA samAna svarane, tenI paramAM nAnuM pratyaya hoya to dIrgha thAya che. vana muni sAdhu ane pitR nAmane sAmu pratyaya. "svAbdhi 1-4-rUra thI nAnuM ne nAm Adeza. A sUtrathI nAm nI pUrvenA A 6 3 ane 4ne dIrgha ga 5 ane 2 Adeza. pitR thI paramAM rahelA nA nA 7 ne pRva ra-3-63 thI 6 Adeza thavAthI vanAnAnuM munInA, sAdhUnAm ane pitAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaHvanonuM. munionuM. sAdhuonuM. pitAonuM. gati -vatarUM-ti vim - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nAmuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrveno samAna svara dIrgha thAya che. parantu tiruM vatarR tathA 6 ane ? antavAlA nAmono samAna svara dIrgha thato nathI. tethI tri ane vatura nAmane strIliMgamAM nAnuM pratyaya. "trivatura) 2-1-1' thI tri ne tirUM Adeza. vaMturane vitaruM Adeza. "svAzva 1-4-rUra thI zAne nA Adeza. upara jaNAvyA mujaba nAma nA 7 ne Adeza thavAthI, timu ane vataNULAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- traNa (strI) nuM. cAra (strI) nuM. AvI ja rIte SaDDa+gAnuM ane rastAm A avasthAmAM 'lAnAM 1-4-rUrU' thI e sUtramAM jaNAvyA mujaba zAna ne nAmuM AdezAdi kArya thavAthI "pAnuM ane vArtAnuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - chanuM. cAranuM. ahIM vicAravuM joIe ke, 16 ane vALanuM ahIM tamane svara tathA 3 ane nAnuM pratyaya e benI vacce 6 ane 2 nuM vyavadhAna hovAthI vastutaH mIna svarane dIrgha thavAno prasaMga ja nathI. tethI tevA prasaMganAM nivAraNa mATe sUtramAM kAnta ane rakta nAmanuM varjana Avazyaka nathI. paranuM A sUtramAM kAnta ane rAtta nAmanuM anAvazyaka lAgatuM je 123 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varjana karyuM che - te "samAna svara ane nAmanI vacce 6 nuM vyavadhAna hoya to paNa samAna svarane dIrgha Adeza thAya che." A arthane jaNAve che. jethI pavAnAm ane sattAnA Avo prayoga thAya che. anyathA. e prayogo nu nA vyavadhAnanA kAraNe thAta nahi. e samajI zakAya che. I4LA nurvA 14 // 48 // nR nAmanA samAna svarane, tenI paramAM nAnuM pratyaya hoya to vikalpathI dIrgha thAya che. kRSNanuM A avasthAmAM 'hasvApara 9-4rUra' thI gAma ne nAm Adeza. "ravRvatra ra-rU-krU' thI nAm nA ? ne [ Adeza.. A sUtrathI tra ne dIrgha Adeza thavAthI "nAmuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 7 ne dIrgha 7 Adeza na thAya to "kULa Avo prayoga thAya che. artha - manuSyonuM. 48nA zaso'tA sazca naH puMsi 1 / 4 / 49 // za pratyayanA '' nI sAthe tenI pUrvenA samAna svarane dIrgha Adeza thAya che. tema ja te vakhate puliMgamAM pratyayanA sU ne Adeza thAya che. reva muni vAtanI sAdhu hUhU ane pitR nAmane za pratyaya. zat pratyayanA AnI sAthe tenI pUrvenA samAna svara mAM huM chuM 3 ane 4 ne anukrame A sUtrathI dIrgha jhA, , , 5 ane PS Adeza. temaja zat nA huM ne ? Adeza thavAthI devAna, munIna, vAtapramIna, sAdhUna, dUhUnuM ane pittanuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - devone. munione. mRgone. sAdhuone. gandharvone. pitAone purIti ?i A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba za pratyayanA sa nI sAthe tenI pUrvenA samAna svarane dIdhI 124 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza thAya che. tyAre pulliMgamAM ja zat nA 6 ne r Adeza thAya che. tethI jJAnA+zas (gas) ahIM strIliMgamAM zatru nA e~ nI sAthe tenI pUrvenA samAna sva2 A ne A sUtrathI dIrgha A Adeza thAya che. parantu zat nA s ne r Adeza thato nathI. tethI sohaH 2-1-72' thI s ne 6 Adeza tathA r ne ': pavante 9-rU-rU' thI visarga thavAthI zA: Avo prayoga thAya che. artha - zALAone / / 42 / / saGkhyA - sAya- verahUnasyA'han Gau vA 1|4|50 // thI sA vAcaka zabda, sAya ane vi zabdathI 5ramAM rahelA ana zabdane, tenI 52mAM z2i (sa.e.va.) pratyaya hoya to vikalpathI 'ahan' Adeza thAya che. doro{vaH A arthamAM 'sAtamAhAre rU-911' thI dvigu samAsamAM dayahanu zabda bane che. tene "mave 6-3-123' ad pratyaya. 'sarvAMza0 7-3-118' thI ban nI pUrve samAsAnta caMdra (ga) pratyaya; temaja ahan zabdane ahUna Adeza. 'jhavarSovarSAya 7-4-68' thI anna nA anya ga no lopa. dvimoranapatye0 6-1-24' thI ad no lopa karIne 'hrayatna' zabda bane che. AvIja rIte ana sAyam A vigrahamAM 'baMzItapuruSa' samAsa. vitamahaH A vigrahamAM 'karmadhAraya' samAsa. baMnne sthAne upara jaNAvyA mujaba samAsAnta mud pratyayAdi kArya thavAthI ane prakRta sUtramAM sAya A pramANe pATha hovAthI sAyam nA m no lopa thavAthI sAyAhUna ane vyahna zabdo bane che. hrayana sAyAna ane vyana nAmane Tvi pratyaya. A sUtrathI adna ne ahan Adeza thavAthI yajJani; sAyAni ane vyani Avo prayoga thAya che. ahan nA upAnya jJa no Do vA 2-1-101' thI lopa karIe to dayani; sAyAni ane dhvani Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI adna ne an Adeza na thAya to adna nA anya jJa ne rU nI sAthe 'avastha0 1-2-6' thI 6 Adeza thavAthI yane sAyAhne ane vyane Avo prayoga thAya che. 125 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthakramazaH - be divasa rahenAramAM. divasanA chellA bhAgamAM. gayelA Razhi. 114011 niya Am 1|4|51 // | nI nAmathI paramAM rahelA Gi pratyayane gam Adeza thAya che, nI+ki ane prAmaLI+ki A avasthAmAM A sUtrathI hi ne n Adeza. 'dhAtorivaU0 2-1-10' thI nInA rphe neM phlyu Adeza. grAmI nA ph ne "vivavRtte 2-1-18' thI y Adeza thavAthI niyAm ane prAmakhyAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - laI janAramAM. gAmanA nAyakamAM. // 66 // vAdana A cArI 14 / 12 / syAdi pratyaya paramAM hoya to aSTanuM zabdanA anya r ne vikalpathI 'A' Adeza thAya che. aSTa+mit A avasthAmAM gaSTana nA n ne A Adeza. 'A' nI sAthe tenI pUrvenA ga ne 'samAnAnAM 9. 2-1' thI '' Adeza ItyAdi kArya thavAthI 'aSTAmi:' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gaSTan nA TM ne ' Adeza na thAya tyAre 'nAno no. 2-1-10' thI 6 no lopa thavAtha 'aSTami:' Avo prayoga thAya che. artha - AThathI. priyASTanu nAmane pratyaya. A sUtrathI s ne A Adeza. 'A' nI sAthe pUrvenA 'a' dIrgha A Adeza. "sohaH 2-7-72' thI 6 ne 4 Adeza. 6: vAtte sUru 9-rU-rU' thI 4 ne visarga thavAthI priyASTAH Avo prayoga thAya che vikalpa pakSamAM A sUtrathI r ne A Adeza na thAya tyAre "ni vIrya 1-4-8' thI g nI pUrvenA a ne dIrgha 'A' Adeza. 'ddIrghadyAr0 1 4-45' thI tti no lopa. ane 'nAno no. 2-1-11' thI 7 no lo thavAthI 'priyASTA' Avo prayoga thAya che. artha- priya 126 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavAlA. parA zaSTa cho - vAkAra kaSTanuM zabdanA 7 ne mA Adeza thayo hoya tyAre tatsambandhI na ane za{ pratyayane gau Adeza thAya che. gaSTanuM nAmane nam ane za pratyaya. vAdana : cAvI 9-4-1ra thI kaSTanuM nAnuM ne '' Adeza. A sUtrathI natu ane za ne kI Adeza. gau nI sAthe tenI pUrvenA A ne rItu 1-ra-1ra thI gau Adeza thavAthI 'sI' ane 'karI, Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM zrI Adeza na thAya to uttara sUtrathI (1-4-54) natu ane zat no lopa thavAthI kaSTa Avo prayoga thAya che. jAo sU.naM. 1-4-54mAM paDyuM paDya) arthakramazaH - ATha. AThane. jarUA. itiSNaH saGkhyAyA lup 1454 // rUti pratyayAtta nAma, temaja ane annavAlA sakhyAvAcaka nAma sambandhI nas ane zat pratyayano lopa thAya che. Rti SaSNu ane panuM nAmane nas ane zat pratyaya. A sUtrathI na ane za no lopa. puTatRtIya: --76 thI 6 ne r Adeza. "virAje vI -rU9' thI ne Adeza. puSyanuM nA 6 no nAno no ra-1-29' thI lopa thavAthI Rti, Rti, 58, padma, puSya, Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - keTalA. keTalAne che. chane. pAMca. pAMcane. pA. napuMsakasya ziH 1 // 455 // napuMsaka sambandhI navuM ane rAju pratyayane zi pha) Adeza thAya che. kRSNa ane ves nAmane na ane zat pratyaya na ane zam 127 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayane A sUtrathI zi Adeza. kuTTa nAmanA antamAM "svarA 9-4-thI guno Agama. yes nAmanA sU nI pUrve 'pUrAM prob - 4-66 thI 6 no Agama. 'ni vIrSa 1-4-85' thI kuvg nA 8 ne dIrgha A Adeza. "samuhato. 1-4-86' thI ya nA 6 nI paMramAM rahelA ne dIrgha nA Adeza. payAna[ A avasthAmAM ziDanusvIraH -rU-40' thI ne anusvAra thavAthI kuNDani ane yati Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- kuNDo. kuNDone. dUdha, dUdhane./valA gaurIH kAjAvadA napuMsaka sambandhI zrI pratyayane Adeza thAya che. kulDa ane paNa nAmane prathama ane dvitIyA vibhaktinA dvivacanano sau pratyaya. A sUtrathI gau ne huM Adeza nI sAthe tenI pUrvenA ' ne 'gavacce 9-ra-6 thI ' Adeza thavAthI kRSe ane "yasI' Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - be kuztI. be kuNDone. be dUdha. be dUdhane. // ataH syamo'm 14157 // gArInta napuMsaka nAma sambandhI risa ane enuM pratyayane 'sam Adeza thAya che. 6 nAmane ti ane sanma pratyaya. A sUtrathI si ane samu pratyayane "3Adeza. "samAnatoData: 1-4-46 thI nA no lopa thavAthI Avo prayoga thAya che. 6 nAmane sambodhanamAM si pratyaya. si ne A sUtrathI 'kam Adeza. 'taH 20 1-4-44 thI mu no lopa thavAthI kuE! Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - kuSTha, kuSThane. he kuSThA. ahIM upara jaNAvyA mujaba nuM nAma no athavA to kam no lopa thavAno ja hovAthI 128 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kam nA sthAne zuM AdezanuM vidhAna na karatAM 'ka' nuM vidhAna vedapi nirarthaka jaNAya che. paraMtu kam nuM vidhAna patinAM kurunuM A prayoganI anupapatti na thAya e mATe che - e adhyApaka pAsethI samajI levuM pachI paJcato'nyAderanekatarasya daH 1458 // utara nAmane choDIne, anya racatara rUtara rUtaratyekti ane Datamapratyayakti nAma A pAMca napuMsaka nAma sambandhI si ane mu pratyayane "6 Adeza thAya che. kanyatara rUtara tara ane tame nAmane napuMsaka mAM ti ane pratyaya. A sUtrathI si ane 8 ne Tu Adeza. Tune 'virAme vA 9-rU-17 thI tu Adeza thavAthI anya[; sacetara[; rUtaratuM; taratuM ane tama[; Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - bIjuM. bIjAne. bemAMthI koI. bemAMthI koIne. bIja. bIjAne. bemAMthI koNa. bemAMthI kone. A badhAmAM koNa. A badhAmAM kone. netarati ?i =A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba #tAra nAmathI bhinna ja kanya vagere pAMca napuMsaka nAmo sambandhI si ane m pratyayane 3 Adeza thAya che. tethI itara nAmane si ane pratyayAdi kArya thavAthI kRSNa nI jema tiram Avo prayoga thAya che. (juo sUna. 1-4-57) artha-bemAMthI eka. bemAMthI ekane.18. sanAto | kAkASaal zArItta nAmane choDIne anya napuMsaka nAmasambandhI ti ane manuM pratyayano lu, (lopa) thAya che. ane parsa nAmane ti ane pratyaya. A sUtrathI si ane mu no lopa. "so : -7-7ra thI ne 4 Adeza. 2 nA 3 ne "HpavA. 1-3-1rU" thI visarga thavAthI karNa ane ':' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- kartA. 129 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartAne, dUdha. dUdhane. ahIM bhaNAvanAra pAsethI e samajI levuM joIe ke - A sUtramAM chup nA sthAne hu A pramANe pATha nathI karyo te A sUtrathI s ane zas no chupuM thayA pachI te pratyayo che ema mAnIne koI kArya na karavA mATe che. arthAt ' uSyavRnhenatu 7-4 112' thI sthAnivadbhAvano niSedha karavA mATe che. tethI thavuM vagere sthaLe na ane zarU no A sUtrathI lopa thayA pachI lupta nar athavA zat ne mAnIne 'bAaraH 2-7-46' thI ' ne A Adeza thato nathI. anyathA lup nA sthAne luph no pATha karyo hota to upara jaNAvyA mujaba sthAnivabhAvano niSedha thAta nahi ane tethI yak ItyAdi sthaLe OM ne 'A' Adeza thAta. 6// jaraso vA 1|4|60 // khaira antavAlA napuMsaka nAma sambandhI tti ane gar no vikalpathI lopa thAya che. atikhara nAmane tti ane am pratyaya. 'ata: camoDa, 1-4-17' thI si ane an ne 'gam' Adeza. nara ne 'kharAvA0 2-1 rU' thI kharas Adeza. A sUtrathI si ane gam (am) no lopa nara nA s ne sohaH 2-1-72' thI 5 Adeza. 3 ne 'daH vAste 1-3-barU' thI visarga thavAthI atikharaH Avo prayoga thAya che vikalpapakSamAM zi ane gam no A sUtrathI lopa na thAya tyAre ta svamom 1-4-17' thI si ane an ne gam Adeza karyA pachI na ne . jaras Adeza upara jaNAvyA mujaba thavAthI aitinarasam Ave prayoga thAya che. vikalpapakSamAM nara ne jaras Adeza na thAya tyA atikharam Avo prayoga thAya che. ahIM am nA ga no lo 'samAnAvamoData: 1-4-46' thI thAya che. arthakramazaH - vRddhAvasthA jItanAruM kula. vRddhAvasthAne jItanAra (kula) ne. ddA 130 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . nAginI suvA kADhIdhA nAnisvarAnti napuMsaka nAma sambandhI si ane 15 pratyayano vikalpathI lupha (lupu nahi) thAya che. vAri zabdane sambodhanamAM si pratyaya. A sUtrathI si no lupha (lopa). "pratyayoga pratyakSaM zarya vijJAyate" arthA pratyAyano lopa lapha) thayo hoya to paNa tene AzrayIne kArya thAya che. A paribhASAthI si pratyayane sthAnivadUbhAva thavAthI "dasvaca TS: 9-4-4' thI rU ne si nI sAthe guNa i Adeza thavAthI re vAre Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI si no lupha na thAya tyAre maneto - 4-52' thI si no lupu thavAthI upara jaNAvyA mujaba sthAnivabhAvAdi kArya thatuM nathI. jethI te vAri! Avo prayoga thAya che. priyatri nAmane ti ane pratyaya. A sUtrathI si ane pratyayano lupha. uparyukta paribhASAthI si ane kam pratyayane sthAnivabhAva. 'trivatu20 2-1-1' thI tri ne tirU Adeza thavAthI priyati suram Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI si ane no lupha na thAya tyAre sanato hu 1-4-12" thI "si ane " pratyayano lu, thavAthI upara jaNAvyA mujaba sthAnivabhAvAdi kAryathatuM nathI. jethI priyatri suram Avo prayoga thAya che. arthakramazaH -pANI.. priya traNa strIvAla kula. priya traNa strIvAlA kulane IIkkA vA'nyataH pumAMSTAdau svare 1 / 4 / 62 // vizeSyanA kAraNe napuMsaka evA nAmI svarAna nAmane, Ta vagere varAdi pratyaya paramAM hoya to vikalpathI puMvad bhAva thAya che. IbhaLorA () A avasthAmAM A sUtrathI maLI nAmane puMvadmAva. vivRtta ra--18' thI huM ne 6 Adeza thavAthI grAmakhyA na mAvo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI maLI nAmane puMva 131 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva na thAya tyAre, "je 4-17 thI chuM ne hasvarU Ade. "nAm svare noDaoN. -4-64 thI gAma nA anta - no Agama thavAthI zAmaLinA na Avo prayoga thAya che. artha - gAmanA nAyaka kulathI. rUM nAmane moTuM pratyaya. A sUtrathI ja nAmane kuMvat bhAva. "va0i 1-2-29 thI 2 ne 6 Adeza. "so: - 9-7ra' thI ne ja Adeza. "raH pravAjo 1-3-rU' thI 6 ne visarga thavAthI "rgo kuyo: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM jaI nAmane A sUtrathI puMvat bhAva na thAya tyAre nAre noDA: 14-64 thI 4 zabdanI paramAM nuM no Agama "pRurf. ra-3-62 thI ne [ AdezAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI 'cho. po." Avo prayoga thAya che. artha - karavAvAlA be kulonuM athavA kulomAM. cita rUti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vizeSyAdhIna ja nAmanta napuMsaka nAmane Ta vagere svarAdi pratyaya paramAM hoya to vikalpathI puMvat bhAva thAya che. tethI vahune hAtha ahIM vizeSya - phalanA kAraNe nahi paraMtu svabhAvathI ja napuMsaka evA pI nAmane A sUtrathI puMvat bhAva thato nathI. tethI pIDe A avasthAmAM pranAmuo 9-4-64 thI 3 nI pUrvenuM no Agama thavAthI vahune Avo prayoga thAya che. anyathA vIve Avo paNa prayoga thAta. artha - pIlunA phala mATe. raviti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vizeSyAdhIna napuMsaka nAmanta nAmane, ra vagere ja svarAdi pratyaya paramAM hoya to vikalpathI puMvat bhAva thAya che. tethI zurinI vacce ahIM vizeSyAdhIna napuMsaka nAmyA zutti nAmathI paramAM huM svarAdi pratyaya hovA chatAM, rAri svarAdi pratyaya na hovAthI A sUtrathI zuri nAmane kuMvat bhAva thato nathI. jethI sanAmu 1-4-64 thI 6 no Agama thavAthI zudhana Avo prayoga thAya che. anyathA zudhI Avo paNa prayoga thAta. artha - pavitra be kulo athavA kulone. napuMsaka phatyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vizeSyAdhIna napuMsaka ja nAmyanta nAmane tenI paramAM 132 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadi svarAdi pratyaya hoya to vikalpathI vAva thAya che. tethI 'tyALe tri ahIM vizeSyAdhIna strIliMga nAmyanta atyAra nAmane A sUtrathI puMva6 bhAva thato nathI. tethI jyALaske A avasthAmAM sUtra naM. 9-4-21 mAM jaNAvyA mujaba na nI jema jyALe Avo prayoga thAya che. anyathA nyAya Avo paNa aniSTa prayoga thAta. artha - kalyANI strI mATe, AdirA sthiraNAmottAtyAnuM kAkAdazA dha sthi savitha ane nakSa A cAra nAmyanta napuMsaka nAmanA temaja te dhyAtri nAmo antamAM che jenAM evAM nAmanA anya rU ne tenI paramAM TA vagere svarAdi pratyaya hoya to 'ka' Adeza thAya che. dha tithi sthi asthi vitha tithi kSa ane pratyakSa nAmane ra (gA) pratyaya. A sUtrathI ra nI pUrvenA DuM ne 'ka' Adeza. enuM nAma no 'kanoDaya' ra-1-108 thI lopa. kSa nA DuM ne thayelA anuM, nA ne "pRva. ra-rU-krU' thI 6 Adeza thavAthI suSmA, tibA, A, satya, savA, tisavI; lakSmI ane pratyA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dahIMthI, sArAdahIMthI hADakAthI. hADakAkaratAM kaThaNavastuthI. sAthaLathI. sArA sAthaLathI, AMkhathI. moTI AMkhathI.ddI anAmasvare no'ntaH 1464 // mAm (.va.va.) pratyayane choDIne anya svarAdi svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA, nAmisvarAnta napuMsakanAmanA antamAM 1 no Agama thAya che. vAri, vAriH (si ke Da); +, jarjanmanuM A avasthAmAM 'gIrI. 1-4-16 thI sau ne huM Adeza. A sUtrathI vAra ane r nAmanA antamAM no Agama. 'yvartAva 133 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-3-darU' thI ne Adeza. "sIka: 2-7-7ra thI ne Adeza. 1raH pAnta. 1-3-dharU thI ru no ne visarga thavAthI vALI, vALa, kaLI, kartuLa: Avo prayoga thAya che. priyAtiro thI A vigrahamAM niSpanna priyatri nAmane gar (kavi ke Dasa) pratyaya. 'trivatura0 2-1-1" thI ki ne ti Adeza. pritikR+{ A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI nuM Agama vagere kAryathavAthI pratikRr: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH -be pANI. be pANIne pANIthI. pANInuM. be kartA. be kartAne. kattathI kattanuM. priya che traNa strIo jene-te kulathI ke kulanuM. anAniti --i?- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nA pratyayane choDIne ja anya svarAdi syAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nAmyanta napuMsaka nAmanA antamAM 6 no Agama thAya che. tethI vArijhIm ahIM mAm pratyayanI pUrve A sUtrathI guno Agama thato nathI. jethI tU.naM. 9-4-rUra mAM jaNAvyA mujaba strInuM nI jema vArInuM Avo prayoga thAya che. nAmu pratyayanI pUrve paNa A sUtrathI AgamanuM vidhAna karyuM hota to athad ganAna nuM grahaNa na karyuM hota to vArikhAnuM Avo aniSTa prayoga thAta. yadyapi varimAn A avasthAmAM A sUtrathI Agama thAta to paNa vAritnanuM A avasthAmAM nAnuM paramAM hovAthI "ii nA 9-4-47 thI rU ne dIrgha Adeza thAya to vArI Avo ISTa prayoga thaI zake che. tethI gunAnuM A pramANe nAnuM pratyayanuM varjana karavAnI AvazyakatA nathI. parantu arthavagraho nA narthakaca' arthA prakRti (jene pratyaya lAge che te) ke pratyaya arthavad grAhya thaI zakatA hoya to anarthakanuM grahaNa thatuM nathI. A paribhASAthI nA sthAne svA%i 9-4-rUra thI je nAmu Adeza thAya che tenuM ja grahaNa "rI nAca0 1-4-47' mAM che. parantu vA++AnuM AvI avasthA thAya to tyAMnA nAm nuM grahaNa zakaya na hovAthI vAribAnuM Avo aniSTa prayoga na thAya e mATe A sUtramAM nAnuM A pramANe gAm nuM varjana karyuM che ... ItyAdi 134 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaNAvanAra pAsethI barAbara samajI levuM. artha pANInuM svara ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sAm bhinna svarAdi ja yAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nAmanta napuMsaka nAmanA anta - no Agama thAya che. tethI devAra (prakriyA mATe jAo sU. naM. 1-4-67) ahIM sambodhanamAM rinI pUrve A sUtrathI 7 no Agama thato nathI. artha- he pANI!. viviyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAm bhinna svarAdi cAri ja pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nAmyanta napuMsaka nAmanA ane 6 no Agama thAya che. tethI tuvuti A arthamAM ' tam 6--60 thI tuvu nAmane [i (1) pratyaya. "vRddhiH re -4-1' thI tu nA 3 nI vRddhi gI; 'lavayambhavoDavuM 7-4-70" thI 2nA 3 ne karyuM Adeza ItyAdi kArya thavAthI sUna. 1-4-57 mAM jaNAvyA mujaba kRSNa nI jema tapurad Avo prayoga thAya che. ahIM gAm bhinna svarAdi pratyaya; sAdi na hovAthI A sUtrathI tenI pUrvenA tuvu nAmanA antamAM - no Agama thato nathI. artha - tumbaru phalavizeSanuM cUrNa //ddA svarAcchau 1 / 4 / 65 // na ane zat pratyayanA sthAne vihita zi (3) Adeza paramAM Dya to tenI pUrvenA svarAnta napuMsaka nAmanA ane 7 no Agama praya che. kRSNa nAmane naryuM ane za{ pratyayAdi kAryaka sU.naM. 1-4pa mAM jaNAvyA mujaba thavAthI kuSkari Avo prayoga thAya che. artha kuDo. athavA kuSThone. varAviti vim - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAnta ja napuMsaka nAmanA antamAM tenI paramAM zi hoya to {no Agama thAya che. tethI vatura nAmane na ane zat pratyaya. napusaMkaca ziH -4-11 thI nAnuM ane zat ne zi Adeza. vA: zeSa +-82 thI 3 ne vA Adeza thavAthI vAri Avo prayoga thAya che. mahIM vyasjanAtta nAma hovAthI A sUtrathI 6 no Agama thato 135 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. arthakramazaH - cAra cArane II judAM rajU karAdA svarathI paramAM rahelA zu vaNe che antamAM jenAM evAM napuMsaka nAmanI paramAM jo zi (na ane za{ nA sthAne thayelo Adeza) hoya to tenI pUrvenA chuTuM varNonI pUrvamAM 7 no Agama thAya che. sUtramAM ghuAM A pramANe bahuvacananA nirdezathI svarathI paramAM rahelA aneka dhuNya vargonuM paNa grahaNa thAya che. gatinara ane jhASThatam nAmane napuMsakamAM nas ane zat pratyaya. "napuMsI ziH 1-4-1" thI nas ane za ne zi (6) Adeza. gatinara nA nara ne narIyA ra 9-rUra thI nA Adeza. A sUtrathI thatu ane tAra nA nI pUrve temaja kASThatakSanA phanI pUrve no Agama. pathar ane tigaransa nA jUnI pUrvenA e ne "sahito. 1-4-86' thI dIrgha '' Adeza. ziphTaMDanusvAraH 1-rU-40" thI 7ne anusvAra thavAthI 'pUri' ane "gatinarAMsi Avo prayoga thAya che. nI pUrvenA 7 ne 'nAM ghao 9-rU-rU2 thI 6 Adeza thavAthI 'zaMphila" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- dUdha. dUdhane. vRddhAvasthAne jItavAvAlA kulo. vRddhAvasthAne jItavAvAlA kulone. kASTa kApanArA kulo. kASTa kApanArA kulone. svarAviyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarathI paramAM rahelA ja chuTu vaNa jenAM antamAM che evAM napuMsaka nAmanI paramAM ja hoya to tenI pUrvenA dhu varSonI pUrve guno Agama thAya che. tethI jo tu nAmane nas ane zat pratyaya. upara jaNAvyA mujaba na ane za ne zi Adeza. "savita: 1-4-70 thI tu nI pUrve 2 no Agama. "ghuvra 9-2-thI ne Adeza thavAthI "tti Avo prayoga thAya che, tyArabAda tu nI pUrve pharIthI A sUtrathI 7 no Agama thato nathI. kAraNa ke ahIM svaranI paramAM ta nathI. paratuna nI paramAM che. artha - gAyavAlA 9rUdda Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kulo. gAyavAlA kulone. kUdI lo vA 11467 // ? ane thI paramAM rahelA yuvaNa jenAM antamAM che evA napuMsaka nAmanI paramAM, zi (6) hoya to tenI pUrvenA dhurvarNonI pUrve jana no Agama vikalpathI thAya che. vaidUrNa ane suvanAmane na ane zata pratyaya. "pulasya ziH 1-4-11 thI nas ane zat ne 7i Adeza. A sUtrathI na ane zuM nI pUrve 6 no Agama. "nAM ghuo 9-rU-22' thI ne anukrame gu ane Adeza thavAthI "varthyi ane suvA Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM - no Agama A sUtrathI na thAya tyAre varSa ane suvatni Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - ghaNI zaktivAlA kulo. ghaNI zaktivAlA kulone. suMdara cAlavAlA kulo. suMdara cAlavAlA kulone. 8 rUti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ru ane s thI ja paramAM rahelA dhuTu-vaNa jenAM antamAM che evAM napuMsaka nAmanI paramAM 'fm" pratyaya hoya to tenI pUrvenA dhuTu varSonI pUrve ja no Agama vikalpathI thAya che. tethI vASTatali ahIM svarathI paramAM rahelA dur va antamAM hovAthI sU. 1-4-66 mAM jaNAvyA mujaba nitya jano Agama thAya che. A sUtrathI vikalpathI no Agama thato nathI. ghumiyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ? ane thI paramAM rahelA ghuTu vaNo ja jenAM antamAM che evAM napuMsaka nAmanI paramAM zi pratyaya hoya to tenI pUrvenA dhuTu vaNanI pUrve ja vikalpathI jUno Agama thAya che. tethI 'sujhunti ahIM thI paramAM 2 (puna hovAthI) hovAthI A sUtrathI vikalpa nuM no Agama thato nathI. artha sArI rIte khIlelAM puSpo vagere maLI 137 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghuTi 1 / 4 / 6 // ahIMthI mAMDIne A pAda (1-4) nI samApti sudhI te te sUtrothI, je je kAryanuM vidhAna che, te te kAryonuM te te sUtramAM koI nimitta vizeSanuM upAdAna na hoya to te te sUtramAM put pratyayane nimitta mAnavuM. arthAt te te sUtrathI vihita kArya ghuTu pratyaya paramAM hoya, to thAya che. - ema samajavuM. 68 rAH kADhoddazA pur pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA - dhuTu varNa che attamAM jenAM evAM ; no lopa thayAvAlA dhAtusambandhI dhuTuM varNanI pahelA 6 no Agama thAya che. pra+nyU dhAtune "vizva6 -1-148 thI vizva6 () pratyaya. kathvoDanam 4-2-46 thI no lopa karIne prAr zabda bane che. tenI jema ja tiprApU zabda bane che. tene fsa pratyaya. A sUtrathI 6 nI pUrvenuM no Agama. vIrthakyat0 - 4-46 thI si no lopa. 'pavaya 2-1-82 thI 6 no lopa. "punagdha 2-1-71' thI 6 ne r Adeza thavAthI prA' ane 'AtiprAAvo prayoga thAya che. prApura ane praqktanuM athavA zat (napuMsakamAM) napurasya ziH 1-4-19 thI na athavA zat ne zi Adeza. A sUtrathI 6 nI pUrve 6 no Agama. 'tavastha0 1-3-60 thI 6 ne zuM Adeza thavAthI khau ane 'praSyi ni Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - cAlavAvAlo. atizaya cAlavAvAlo. cAlavAvAlA, be (athavA bene). cAlavAvAlA kulo athavA kulone. (athavA prAvuM no artha prAcIna samajIne artha jANavo.) III 128 138 . Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RditaH 1 / 470 // 7 ane 8 jemAM Itu che evA pratyAyAnta zu vanti nAmanI paramAM jo put pratyaya hoya to tenI pUrvenA dhuTuM varNanI pUrve no Agama thAya che. zra dhAtune 'zatrAnazAha 9-ra-ra0" thI zaz () pratyaya. "tanA: 3-4-83' thI 3 vikaraNa pratyaya. 'nAmino TLo. 4-3-1' thI 7ne guNa Adeza. 'bata: zilyut 4-2-82' thI 2 nA ma ne 3 Adeza. (+3+gat A avasthAmAM 34 nI pUrvenA 3 ne "va0i 1-ra-ra0' thI 6 Adeza thavAthI rvat A pramANe 2 rUtu che jemAM evA zatRpratyayAnta ghuTuM varNana nAma bane che. vid dhAtune "va vette. -ra-rara thI vasu (va) pratyaya thavAthI 3 rUtu che jemAM evA vavanuM pratyayAnta - dhu vaNanti vikvanuM nAma bane che. tema ja zabdane tarasyAspa, 7-ra-1' thI mar (1) pratyaya thavAthI varit mata pratyayAnta - dhu vaNA gomatu nAma bane che. pharvat vivanuM ane gomatu nAmane ti pratyaya. A sUtrathI nAmanA anya dhar varNanI pUrve no Agama. simehato: 1-4-86 thI vivasa nA ne dIrgha '' Adeza. "sakhyA. 1-4-10 thI jemanuM nAma ne dIrgha A Adeza. vIryak0 9-4-4' thI sarvatra si no lopa. "vastha ra1-82 thI anukrame 7 jU ane tu no lopa thavAthI "pharva'; "vikvIna" ane "mAna Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - karato. jANakAra. gAyavAlo. puTIyeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kuTuM pratyaya ja paramAM hoya to tenI pUrvenA - triyI - dhuvanta nAmanA ghuTuM varNanI pUrve no Agama thAya che. tethI gotra (ga) A avasthAmAM put pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI tu nI pUrve no Agama thato nathI. jethI jAmatA' Avo prayoga thAya che. artha - gAyavAlAthI II70 || 139 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yujo'samAse 124 /71 // samAsa na hoya to, ghuT pratyaya 52mAM hoya tyAre tenI pUrvenA; 'yunuMvI yone (1476)' A dhuvanti yug dhAtunA TU varNanI pUrve r no Agama thAya che. yug dhAtune "vivar 1-1-148' thI. vivar (0) pratyaya. yujh nAmane tti sau temaja napuMsakamAM nas athavA s pratyaya. 'napuMsakSya ziH 1-4-55' thI jas ane zas ne zi Adeza. A sUtrathI g nI pUrve s no Agama. yu+tti A avasthAmAM 'dIrghA0 1-4-4' thI tti no lopa. 'vatsya 2-181' thI r no lopa. 'yunagna0 2-1-71' thI s ne r Adeza thavAthI yuk Avo prayoga thAya che. yu+au ane yu+fza (rU) A avasthAmAM 'tavargastha01-3-60' thI n ne g Adeza thavAthI 'yu ane 'yukti' zani Avo prayoga thAya che. yun nAmane nAmnaH pra vadurvA 7-3-12' thI AdimAM vahu pratyayathI niSpanna vaghun nAmane sipratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI cuk nI jema 'vayuk Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- joDanAra. joDanArA be (athavA bene). joDanArA kulo athavA kulone. lagabhaga joDanAra, samAsa rUti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samAsa na hoya to ja ghuT pratyaya paramAM hoya tyAre tenI pUrvenA - 'yunuMpI yoge' A T varNAnta yuddh dhAtunA TU varNanI pUrve maiM no Agama thAya che. tethI gamyuM yunatti A arthamAM 'kahyun tArU-1-41' thI nityatatpuruSa samAsamAM niSpanna azvayuj nAmane tti pratyaya. upara jaNAvyA mujaba si no lopa. vanaH -Am 2-1-86' thI g ne 5 Adeza. virAme g vA' 1-3-51 thI g ne n Adeza thavAthI azvayu Avo prayoga thAya che. ahIM samAsa hovAthI A sUtrathI naeN no Agama thato nathI. artha - ghoDAne joDanAra. yuddha kRti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samAsa na hoya to; ghuT pratyaya 5ramAM hoya tyAre tenI pUrvenA yuIpI yone" A ja TU varSAnta put dhAtunA ghuT k = 140 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNanI pUrve 6 no Agama thAya che. tethI gaMduM samAdhI (1ra14) A puNa dhAtune upara jaNAvyA mujaba vivadhu pratyayAdi kArya thavAthI niSpane yun nAmane sam pratyayAdi kArya thavAthI "punama nA munaya:' Avo prayoga thAya che. ahIM sudhAri gaNano yunuM dhAtu na hovAthI A sUtrathI 7 no Agama thato nathI. artha - samAdhimAM rahelA munio.I7chA kAna sau jArA tti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA dhuTu varNAnta manaDu, zabdanA dhurU varNanI pUrveno Agama thAya che. manaDu ane priyAnakuha nAmane ri pratyaya. A sUtrathI TU nI pUrve no Agama. vA: zeSa 9-4-8ra thI kanaDut nA 3 ne vA Adeza. "tIrthakyatve 1-4-45 thI si no lopa. "ddisya ra-1-82 thI TU no lopa thavAthI 'sananuM ane priyAnavAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - gADAno baLada gADAno baLada priya che jene te IIcharA roTa punara kAjhAcharA put pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA paMtu A kavitu nAmane arthAt pura nAmane 'punaju Avo Adeza thAya che. pus nAmane ti, che ane na pratyaya. (purjiAmAM). temaja priyapura nAmane si pratyaya tathA napuMsakamAM na athavA za{ pratyaya. "saca zi. 1-4-papa' thI nam zat ne zi Adeza. A sUtrathI pus nAmane puna Adeza. samahato. 1-4-86 thI pumara nA ane dIrgha nA Adeza. "IrvavuM 1-4-4' thI si no lopa. "vaca ra1-82 thI sinI pUrvenA su no lopa. ziDanuvA: 9-rU-40 thI grI vagere pratyayanI pUrvenA pun nA 7 ne anusvAra thavAthI "punAnuM, "punI'; "jumAM:' ane 941 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'priyapumAn', 'priyapumAMsi' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - puruSa. be puruSo athavA puruSone. ghaNA puruSo. priya che puruSa jene te priyapuruSavAlA kulo athavA kulone rU|| zveta au 124074nA ru chur pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrvenA khojarAtta nAmanA o ne ja au Adeza thAya che. o ane gho nAmane tti ane sau pratyaya. priyagho nAmane jhau pratyaya. A sUtrathI o ne jhau Adeza. "so 2-1-72' thI s ne 4 Adeza. 6H pavAtte1-3-rU' thI r ne visarga. au nI pUrvenA sau ne 'govautoDavAvuM 1-2-24' thI Av AdezAdi kArya thavAthI gau, gAvI, gho:, ghAvI ane priyaghAvI Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - gAya. be gAya (athavA gAyone). svarga. be svargo (athavA svargone). priya che svarga jene te be (athavA bene). srota kRti vinamra = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ghuT pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA govArAnta nAmanA anya sro ne ja sau Adeza thAya che. tethI citrA gau ryastha A vigrahamAM bahuvrIhi samAsa.govAne svo0 2-4-66' thI o nA o ne -hasva 3 Adeza thavAthI citranu nAma bane che. tene zi pratyayAdi kArya thavAthI 'citraduH' Avo prayoga thAya che. ahIM e kArAnta nAmanA anya 3 ne A sUtrathI au thato nathI. artha - citra varNavAlI gAyavAlo.||4|| A anu-goDatA 1/4/71) am ane zas A syAdi pratyayanA maiM nI sAthe tenI pUrvenA o kArAnta nAmanA o ne '" Adeza thAya che. go+am; suzo+gam; go+zata, gho+am, atigho+am, gho+zas ane sugho+zas. A 142 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthAmAM sarvatra am ane za{ nA '' nI sAthe mo ne 'gA' Adeza. zat nA ne 'sora: ra-1-72 ' thI ra Adeza. " pAnta 9-rU-jarU' thI 6ne visarga thavAthI anukrame rAmu, suITY T., ghATu, tinuM ghaDa ane sugha: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - gAyane. sArI gAyane. gAyone svargane. svargathI sArAne. svargone. sArA svargone IIchavA pathina-mathinRbhukSaH sau 1476 // tti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nakArAnta paMthana thanuM ane tramukSanuM nAmanA anya ne 'Adeza thAya che. thina thanuM ane mukSanuM nAmane ti pratyaya. A sUtrathI ne na Adeza. "g: 9-4-77" thI rU ne A Adeza. vA ne nI sAthe "samAnAnAM 1-ra-1" thI Adeza. "thos 1-4-78 thI 6 ne zuM Adeza. nA huM ne 'sora: 2-7-7ra' thI Adeza. 3 ne "H pItte 9-rU-rU' thI visarga thavAthI sthA; de pathA:!; mA, de mA !; mukSA, de mukSaJ; Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - mArga. he mAgI. manthanakaranAra. he mathanakaranArI. Indra. he Indra. nAstanirdezavida na cI.. = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nakArAnta ja fthana thinuM ane muni nAmanA - ne A Adeza thAya che. tethI prasthAnanaiRtu A arthamAM thanuM nAmane vacanuM viva" pratyayAdi kArya thavAthI . naM. 9436 mAM jaNAvyA mujaba savI nI jema niSpanna thI A pramANe dIrgha IkArAnta thI nAmane si pratyayAdi kArya thavAthI "ghathI Avo prayoga thAya che. ahIM nakArAtta nAma na hovAthI A sUtrathI huM ne nA Adeza thato nathI. artha - rastAne IcchanAro. tchaddA 143 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eH 1/4 | 77 // yur pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nakArAnta pathik macin ane mukSin nAmanA rU ne 'A' Adeza thAya che. panyAH, manthAH ane mukSAH pU. naM. 1-4-76 mAM jaNAvyA mujaba prayogo niSpanna che, pathin+jhI, pathinuM+khasa, pathin+am ane survAtha+fza (nas zat no Adeza.) A avasthAmAM A sUtrathI thin nA rU ne A Adeza. 'thoL 1-4-78' thI thU ne nyU Adeza..... ItyAdi kArya thavAthI vanyAnI'panthAna, panthAnam ane supanthAniAni Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - mArga. be mArgo. ghaNA mArgo. mArgane. sArA mArgavAlA kulo athavA kulone. manthana karanAra. indra. nAttanirdezAv mAvAgheha na svAt= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yurM pratyaya 52mAM hoya to; nakArAnta ja thin mathinu ane mukSinuM nAmanA rU ne ja A Adeza thAya che. tethI rU. naM. 1-4-76 mAM jaNAvyA mujaba can vivavuM pratyayAnta pathI nAma nakArAnta nathI, tema ja rU no paNa ahIM abhAva hovAthI, pathI+gau ane thITMta A avasthAmAM 'yoDanesvarakSya 2-1-16' thI rphe ne y AdezAdi kArya thavAthI pacyo yU ane pathyaH Avo prayoga thAya che. ahIM rphe ne, A sUtrathI 'A' Adeza thato nathI. arthakramazaH- mArgane icchanArA be. mArgane icchanArA ghaNA. [77]] thonyU 1|4|78 // puT pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nakArAnta thir ane cin nAmanA v ne r Adeza thAya che. A sUtrathI je rIte v ne v Adeza thAya che. te rIte pUrva sUtramAM dRSTAnto ApelA che ja. 178 144 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in GI- svare luk 1|4|79 // nakArAnta pacin macin ane mukSin nAmanA rUr no; tenI 52mAM kI ane apur (ghubhinna) svarAdi pratyaya hoya to luklR (lopa) thAya che. suthar suthar ane amukSin nAmane striyAM mRto0 2-4-1' thI ii (OM) pratyaya. A sUtrathI n no lopa thavAthI suvathI sumathI ane anumukSI nAma bane che. tene tti pratyaya. dIrdhadyAr0 1-4-4(' thI si no lopa thavAthI suthI sumathI ane anRmukSI Avo prayoga strIliMga prathamA ekavacanamAM thAya che. AvIja rIte napuMsakaliMga prathamA dvitIyA dvivacanamAM paNa 'gaurIH 1-4-16' thI sau ne r Adeza thavAthI ane A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rUr no lopa thavAthI supathI vagere ja prayoga bane che. cit thir ane mukSinuM nAmane zat pratyaya. A sUtrathI rUr no lopa. 'sohraH 2-1-72' thI s ne ha Adeza. raH vAste0 1-3-rU' thI 6 ne visarga thavAthI 'tha:' ra 'matha' ane mukSaH 'Avo prayoga thAya che. arthakramazaH sArAmArgavAlI strI. sArAmArgavAlA be kulo athavA kulone, mArgone sAruM manthana karanArI strI. sAruM manthana karanArA be kulo athavA be kulone, manthana karanArAone. indravinAnI senA. indradevatAnI upAsanA karanArA be kulo athavA be kulone. Indrone.||6|| bozanaso nazyAmantrye sau 124|80|| sambodhanamAM tti pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrvenA uzanas nAmanA anya varNane r Adeza tathA luk vikalpathI thAya che. sambodhanamAM uzanas nAmane tti pratyaya. A sUtrathI uzanas nAmanA maiM ne maiM Adeza. 'vIryAv0 1-4-4' thI tti no lopa thavAthI phre DazananuM! Avo prayoga thAya che. A sUtrathI uzanas nA s no lopa 145 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIe to ketaH yamo 9-4-44' thI si no lopa thavAthI karIna! Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 9 ne athavA lukU na karIe tyAre varSa -4-45 thI si no lopa. sora: 2-7-7ra thI DarIna nA 6 ne ru Adeza. : pavAno - rU-rU' thI 7ne visarga thavAthI huM ! Avo prayoga thAya che. artha- he zukra! nAma ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sambodhanamAM ja prityaya paramAM hoya to tenI pUrvenA uzanas nAmanA anya varNane ? ane hu vikalpathI thAya che. tethI parana+sa A Amanyabhinna avasthAmAM si pratyayane 'duzanas 9-4-84 thI () Adeza. Disca0, 2-1-114 thI uzanas nA anyasvarAdi ka no lopa thavAthI "uzanA' Avo prayoga thAya che. anyathA ahIM paNa upara jaNAvyA mujaba traNa prayogo thAta. artha - zukrAcArya 580mAM uto'naDuccaturo vaH 1 / 4 / 61 // sambodhanamAM si pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrvenA manaDu ane javatura nAmanA 3ne Adeza thAya che. manaDu priyavatu ane tivatu nAmane sambodhanamAM ti pratyaya. A sUtrathI 3ne 6 Adeza. "sanagg: sau 1-4-7ra' thI sanaDuha nA nI pUrve no Agama. vIrvav0 9-4-4' thI si no lopa. 'pUrI 2-1-82 thI huM no lopa. vadhu nA 6 ne 'H pAne 9-rU-jarU" thI visarga thavAthI de 3narvana!, de priyavatvaH, ane de titva! Avo prayoga thAya che. arthakramazaH -he gADAnA baLada.. he priyacAravAlA!. he cArane jItanAra!.I89 146 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAH zeSe 1 / 4 / 82 // sambodhanamAMnA ri pratyayane choDIne anya yu pratyayone zeSayu kahevAya che. roSapuru pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA manaDu ane vatura nAmanA 3 ne vA Adeza thAya che. kanaguti A avasthAmAM A sUtrathI 3 ne vA AdezAdi kArya thavAthI tU. . -4-7ra mAM jaNAvyA mujaba karavAnuM Avo prayoga thAya che. navu+ga A avasthAmAM A sUtrathI 3 ne vA Adeza thavAthI manavAhI Avo prayoga thAya che. priyavatufsa ane priyavaMtu A avasthAmAM A sUtrathI 3 ne vA Adeza. "tIrthAt 1-4-4pa thI sino lopa. : pAnta. 1-3-53' thI padAntastha rune visarga thavAthI priyatva: ane vivAra Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - gADAno baLada. gADAnA be baLada (athavA baLadane). priyacAravAlo. priyacAravAlA be (athavA bene). zeSa rUti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zeSa ja ghuTu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA sanaDut ane raMtura nAmanA ne vA Adeza thAya che. tethI sambodhanamAM si pratyaya paramAM hoya tyAre .. 1-4-89 mAM jaNAvyA mujaba manaDu ane thatura nAmanA 3 ne 6 AdezAdi kArya thavAthI manavanuM! ane de vivatva: Avo prayoga thAya che. II8rI sakhyurito'zAvait 1 / 4 / 83 // chArInta vi zabdanA chu ne tenI paramAM ne choDIne anya zaSa ghuTu pratyaya hoya to je Adeza thAya che. sava nAmane sau (pra.dviddhi.va.) nas ane kampratyaya. A sUtrathI rU ne je Adeza. che ne 'vaitoDayA, 7-2-23 thI nA Adeza .... ItyAdi kArya thavAthI 'savAya'; 'savAya' ane 'savAya" Avo prayoga thAya che. 147 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha kramazaH - be mitra (athavA mitrane). mitro. mitrane. te kRti mi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zi bhinna zeSaghuT pratyA 52mAM hoya to tenI pUrvenA sahi nAmanA -hasva haiM ne ja Adeza thAya che. tethI strIliMgamAM niSpanna sI A dIrgha bhALana nAmane au pratyaya. 'vavi1-2-20' thI rphe ne y Adeza thavAthI 'sau'. Avo prayoga thAya che. artha - be sakhIo. yadyapi da zabdanA upAdAnathI sahI zabdanuM grahaNa zakya na hovAthI tenA ne 5e AdezanI prApti na hovAthI taH A pramANeno nirdeza Avazyaka nathI. parantu 'nAmabrahane jijJAviziSTayADapi brahAm' arthA "nAmanA grahaNathI; strIliMgAdinAmanuM paNa grahaNa thAya che." A paribhASAthI saddhi zabdanA upAdAnathI strIliMga paNa sahI zabda grahaNa zakya che. tethI rU ne te Adezano prasaMga na Ave e mA sUtramAM 'taH' A pramANe nirdeza Avazyaka che. sAviti trimU A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saddhi nAmanA rU ne tenI parama zi bhinna ja zeSa ghuT pratyaya 52mAM hoya to ae Adeza thAya che tethI atisaddhi+zi A avasthAmAM A sUtrathI fza pratyaya parama hovAthI OM ne te Adeza thato nathI. tethI varAau 1-4-6' tha zi nI pUrve r no Agama. ni vIryaH 1-4-86' thI rU ne dIrgha Adeza thavAthI 'atitIni' Avo prayoga thAya che. artha - mitra choDavAvAlA kulo. zeSa tyeva - A sUtrathI upara jaNAvyA muja nni bhinna zeSa ja ghuT pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrve bhArAnta nAmanA rU ne te Adeza thAya che. tethI sambodhanamAM vitti a avasthAmAM A sUtrathI rU ne huM Adeza na thavAthI, tti sAthe rU 'dasvasya guNa: 1-4-41' thI guNa 6 Adeza thavAthI ke sahe Avo prayoga thAya che. artha - he mitra!I8rU| 148 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aduzanasa-purudaMzo'nehasazca se DAH 14 // 8 // trakArItta nAma; uzana, guruvaMza; maneik ane sava nAmathI paramAM rahelA zeSa si (sambodhananA risa thI bhinna ti) pratyayanA sthAne DA (ST) Adeza thAya che. pitta, gatipitR, r 3zana, guruvaMza, maneha ane sava nAmane ti pratyaya. A sUtrathI si ne Saa Adeza. "hityanya ra-9-994 thI anyasvarAdino arthAt anukrame tra),tra, , sas ane rU no lopa thavAthI, anukrame pitA; tipitA; ; 1zanA, pururdazA, nehA ane salA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- pitA. pitAne jItanAra. karanAra. zukrAcArya purudeza nAmanI vyakti vizeSa. kAla. mitra.84mAM ni dIrghaH 1 / 4 / 85 // zeSa ghuTu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 7 nI pUrvenA svarane dIrgha thAya che. sU. 1-1-21 mAM jaNAvyA mujaba rAjA; rAjAnI, rInAna, rAjAnam ahIM rAn nA ne dIrgha 'A' Adeza, temaja khU. naM. 1-1-28 mAM jaNAvyA mujaba padmAni nI jema "vanani ahIM vana nAmanA anya ma ne A Adeza A sUtrathI thayo che. artha spaSTa che. A nAmane nas athavA za{ pratyaya. napuMsya ziH -4-11' thI nam zat ne zi Adeza. varAcha 1-4-69 thI zi nI pUrve 6 no Agama. A sUtrathI trane dIrgha 4 Adeza. pRvaLafo ra-rU-darU' thI 7 ne ju Adeza thavAthI ja Avo yoga thAya che. artha - ghaNuM karavAvAlA kulo athavA kulone ziSa ceva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zeSa ja ghuTu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA nuM nI pUrvenA svarane dIrgha thAya che. tethI sambodhanamAM rAnanuM nAmane zi pratyaya. kIrvacan0 9-4ka" thI pi no lopa thavAthI he rAganuM! Avo prayoga thAya che. 146, Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM zeSa ghuTu pratyaya paramAM na hovAthI rAganuM nA sa ne A sUtrathI dIrgha thato nathI. III ns mahatoH 1 // 4 // 86 // nuM annavAlA nAma ane mahatva nAmanA svarane tenI parama zeSa ghu pratyaya paramAM hoya to dIrgha thAya che. zreya nAmane ti ane sau pratyaya; mahatva nAmane si ane zrI pratyaya. 'RtutiH 1-4-70" thI huM ane tu nI pUrvenuM no Agama. A sUtrathI upanya ne dIrgha 'nA' Adeza. vIrthakyat0 9-4-45" thI si no lopa. "vaca 2-1-81, thI padAnta zuM ane tu no lopa. zreyAnusuau A avasthAmAM ' ziDa nusvAra -rU-40" thI 6 ne anusvAra, temaja mahAnatu+gI A avasthAmAM "nAM purva -rU-rU2' thI 6 ne Adeza thAya che. tethI zreyAnuM zreyAnsa ane mahIMmahAntau Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - sAro. be sArA moTo. be moTA.8ddA. in-han pUSA'ryamNaH zisyoH 1 / 487 // rUnuM annavAlA nAma, hanuM punuM ane garvaman nAmanA 7 nI pUrvenA svarane, tenI paramAM zi ane si pratyaya hoya to ja dI thAya che. DinuM vina, pUNahanuM udupUSanuM ane svaryamanuM nAma napuMsakamAM natuM ke huM pratyaya. "napuMsabhya ziH 9-4-11 thI para ke zat ne zi Adeza. A sUtrathI nI pUrvenA DuM tathA ma ne dIda tathA '' Adeza. "pRva ra-rU-dhUrUra thI vinuM vaDupUSanuM ane svaryaman nAn ne N mAddeza. thavAthI. daNDIni nagvINi, bhrUNahAni vahapUSA ane svaryamANi, Avo prayoga thAya che. bdinuM vita pUNahanuM pUSanuM ane karthamanuM nAmane ri pratyaya. A sUtrathI - nI pUrvenA ru ane mane dIrgha chuM ane mA Adeza. "vIrvavuM. -4-45 150 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI ri no lopa. "nAno no ra-9-89 thI 7 no lopa thavAthI , vI, dhUNahAM, pUSA ane garbhamAM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - daNDadhArI kulo. mAladhArI kulo. daNDadhArI. mAlAdhArI. bAlakane mAranArA kulo. bAlakane mAranAra. ghaNA pUSanuM nAmanA deva vAlA kulo. pUSan nAmano deva. sArA aryamanuM nAmanA devavAlA kulo. aryamanuM nAmano deva. zisporeveti jhim? - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba fza ane si pratyaya ja paramAM hoya to tenI pUrve rahelA rUnuM annavAlA nAma; DhanuM pUSa ane kamanuM nAmanA rU nI pUrvenA svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI draSTinu+gau, vRtradI , pUSanuSpI ane paryamanu+gI, A avasthAmAM zi athavA ti pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI 6 nI pUrvenA svarane dIrgha Adeza na thavAthI upara jaNAvyA mujaba yathAprApta - ne ju AdezAdi kArya thayA bAda dinI, vRtraphaLo, pUSa ane maryo Avo prayoga thAya che. arthakramazaH -be daMDadhArI. be Indra. be pUSanuM nAmanA deva. be aryamanuM nAmanA deva. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke - A sUtranA udAharaNa blIni vagere sthale ane pratyudAharaNa junI vagere sthale "ni tIrtha: 9-4-85 thI 6 nI pUrveno svara dIrgha thavAno ja hato. tethI ISTa prayoganI sididha ane aniSTa prayoganI paNa siddhi A sUtranA abhAvamAM thavAnI hatI. tethI upara jaNAvyA mujaba A sUtra, mAtra zi ane si pratyaya paramAM hoya to rUnuM antavAlA nAma, hanuM pUSanuM ane maryanuM nAmanA 6 nI pUrvenA svarane dIrgha AdezanuM ane anya zeSa ghuTu pratyaya paramAM hoya to dIrgha Adeza nahi karavAnuM niyamana kare che. arthAt A sUtra rUnuM annavAlA nAma temaja hanuM pUSanuM ane rAma nAmanA 6 bhinnatvena rUpeNa sU. 1-4-86 nA arthamAM (uddezyAvacchedakAvacchinnamAM) saMkoca kare che.... ItyAdi dU . 1-4-rU mAM jaNAvyA mujaba svayaM samajI levuM - athavA adhyApaka pAsethI samajI levuM.I87I 99 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paH 1488 zeSa ghuTu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA kapU nA svarane dIdhI Adeza thAya che. puSpa ane svapUSmI A avasthAmAM A sUtrathI ne dIrgha nA Adeza. "soDa: 2-7-72 thI ne ka Adeza. pAnta. --thI ne visarga thavAthI mApa:' ane 'svApa Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - pANI. sArA pANIvAlA be athavA bene 88. ni vA 1 / 4 / 89 // no Agama thayo hoya tyAre kapu nA svarane tenI paramAM ghu pratyaya hoya to vikalpathI dIrgha Adeza thAya che. svadhu ane vadhu nAmane na athavA za{ pratyaya. 'napusaMsya zi: 1-4-55' thI na ke zat ne zi Adeza. dhurAM kAjU 1-4-66' thI 6 nI pUrve nuM no Agama. "nAM zuo 9-rU-rUra' thI nepavargIya anunAsika Adeza. A sUtrathI 8 ne dIrgha " Adeza thavAthI "ji" ane "vivaji Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ne dIrgha '' Adeza na thAya tyAre " ane "vahu Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - sArA pANIvAlA sarovaro athavA sarovarone. ghaNApANIvAlA sarovaro athavA sarovarone. IITaNI akhAtaH sau vAjAvA. pU Adi gaNapAThamAM nA zabdothI bhinna, tu (ta) ane antavAlA nAmanA svarane tenI parama zeSa ti pratyaya hoya to dIdhI Adeza thAya che. pravata (bhAva) ane yavat (va+ 1) nAmane fsa pratyaya. "hutiH 1-4-70 thI 8 nI pUrve 6 no Agama. A 152 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI nuM nI pUrvenA ne dIrgha nA Adeza. "tIrthas0 9-44 thI siM no lopa. 'vaca -1-82 thI tu no lopa thavAthI mavAnuM ane 'vavAnuM Avo prayoga thAya che. yavamAna ahIM mata nA mu ne "bhAva ra-1-24' thI prApta 6 Adezano " noTi: 2-169' thI niSedha thayo che. sara+fsa A avasthAmAM A sUtrathI ra nA sa ne dIrgha nA Adeza. upara jaNAvyA mujaba si no lopa. sora: ra-9-7ra thI padAnta ne Adeza. 12. pAnta, 9-3parU' thI sane visarga thavAthI 'HT:' Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte jemanta pUratuM vecchanuM A arthamAM gamatuM ane pUrvazara nAmane sU. 1-4-ra6 mAM jaNAvyA mujaba vacana vizva pratyaya ane teno lopa ItyAdi kArya thavAthI temanuM ane pUrvazaratuM AvA nAma bane che. tene si pratyayAdi kArya thavAthI jamIna ane yUzA: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - Apa. javalAvAlo. vezyA. gAyavAlAne IcchanAra. skUlamastakane IcchanAra. ahIM yAda rAkhavuM ke - ahIM vADhi nuM varjana karyuM che dhAtu mAtranuM nahi. tethI nAnuM ane pUrvazarA: ahIM nAmadhAtuthI niSpanna nAmanA svarane A sUtrathI dIrgha Adeza thayo che. anyathA vA nA sthAne sadhAto. Avo pATha karyo hota. svAiita ?i A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vADhei gaNapAThamAMnA zabdathI bhinna ja tuM ane kahyuM antavAlA nAma nA svarane tenI paramAM zeSa rasa pratyaya hoya to dIrgha Adeza thAya che. vuiM prati A arthamAM bdipran dhAtune vizva6 " pratyaya thavAthI niSpanna gizat nAmane si pratyaya. upara jaNAvyA mujaba si no lopa. huM ne ha ane 6ne visarga thavAthI jis: Avo prayoga thAya che. ahIM pras dhAtu svAti hovAthI tenA ja ne A sUtrathI dIrgha Adeza thato nathI. artha-piNDa khAnAra. AthI samajI zakAze ke ane tu antavAnuM nAma prat nI jema svA idhAtu svarUpa hoya to A sUtrathI dIrgha thato nathI - e tAtparya che. AvI 153 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kruzastunastRca puMsi 1 / 4 / 91 // zeSa ghuTu pratyaya paramAM hoya to, tenI pUrvenA zu dhAtunA tunuM - pratyayane pulDiMgamAM tR6 Adeza thAya che. arthAt jhoDu ne Adeza thAya che. ahIM choTu nAmane jokhuM AdezanuM vidhAna na. karatAM tunuM ne upara jaNAvyA mujaba tR6 AdezanuM je vidhAna karyuM che te, vRt nA 2 ne jhuM svarR1-4-rU8 thI mAruM Adeza thaI zake - e mATe che. anyathA "jhASTra nA vidhAnathI e zakya banata nahi. zokhuM (kuza dhAtu ne tunuM pratyaya. tema ja upAnyAno guNa ... ItyAdi kAryathI niSpanna) nAmane si pratyaya. A sUtrathI choTu nA. tanuM netRt (7) Adeza ItyAdi kArya thavAthI su.naM. 1-4-84 mAM jaNAvyA mujaba pitA nI jema "o Avo prayoga thAya che. temaja kropTa+gau A avasthAmAM A sUtrathI tu ne tR6 Adeza ItyAdi kArya thavAthI jokhAra Avo prayoga kU.naM. 1-4-28 mAM jaNAvyA mujaba phI nI jema thAya che. arthakramazaH- eka ziyALa. be ziyALa. purIti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pulDiMgamAM ja zeSa yupratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA kuza dhAtunA tunuM netRt Adeza thAya che. tethI napuMsakamAM rASTra nAmane nas athavA zat pratyaya. "napuMsakastha ziH 1-4-55 thI navuM athavA ne 'za Adeza. 'vara au0 1-4-69 thI za nI pUrve no Agama. "ni tIrtha: 9-4-85" thI 7 nI pUrve nA 3 ne dIrgha 5 Adeza thavAthI 'zoni vanAni Avo prayoga thAya che. ahIM napuMsakamAM zokhuM ne DhoSTa Adeza A sUtrathI thato nathI. artha - durbala ziyALavAlA vano. //99ll 154 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TAdau svare vA 1 / 4 / 92 // Ti vagere svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA choTu ne pUrve jaNAvyA mujaba sroSTa Adeza pulliMgamAM vikalpathI thAya che. choTu+2 ane DhoLu +o A avasthAmAM hokhuM ne A sUtrathI DhoSTra Adeza. 'phava0i 1-ra-ra1 thI 4 ne ? Adeza. gos nA huM ne "so: 2-7-72' thI Adeza. "ra: pItte 9-rU-parU' thI 7 ne visarga thavAthI koSTra ane Dho. Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI choNunA tunuM netRt Adeza na thAya tyAre 'Ta: pusi nI 9-4-24" thI ne nA Adeza thavAthI 'kraSNunA Avo prayoga thAya che. temaja 'rUva1-ra-ra0deg thI rASTra +mo A avasthAmAM 3 ne tu Adeza ItyAdi kArya thavAthI 'cho. Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - ziyALavaDe. be ziyALanuM athavA be ziyALamAM //rA * striyA| vAjArA koI paNa nimittanI apekSA vinA, strIliMgamAM joNu nAmane pUrve jaNAvyA mujaba koSTa Adeza thAya che. A sUtrathI strIliMgamAM choTu nAmane DhoSTra Adeza. 'triya nRto. ra-4-9" thI koSTra nAmane phI (pha) pratyaya. 'phavare 7-ra-ra0deg thI ne ? Adeza thavAthI koSTrI nAma bane che. tene si gau ane cAmuM pratyaya. "vIrvadyao 9-4-46 thI sino lopa. 'vaDhi 9-ra-20" thI gau nI pUrvenA ne 6 Adeza thavAthI krASTrI 'o' ane 'kroSTrIkhyA; Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- ziyALaNI. be ziyALaNI athavA be ziyALaNIne. be ziyALaNI vaDe athavA mATe athavA mAMthI. pa koNI: kIrta. A vigrahamAM dvigusamAsAdi kAryathI niSpanna paDvoTTI nAmane "mUrveH rIte -4-110deg thI rU| pratyaya. 155 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'anAtmya0 6-4-14' thI g no lopa. 'kyAre LayA0 2-4-65' thI U~ () nI nivRtti. tethI pazvo zabda rahe che. tene mit pratyayAdi kArya thavAthI 'pagyo mI ratha:' Avo prayoga thAya che. ahIM mik nA s ne sohraH 2-1-72' thI 5 Adeza. ane re chu0 1-3-46' thI 5 nA r no lopa tathA mil nA ' ne dIrgha ph Adeza thayo che. A sUtrathI mAtra strIliMgamAM ja koI paNa jAtanA nimittanI apekSA vinA ja olTu ne RSTa Adeza thato hovAthI pagvoSTamI ratha: ahIM upara jaNAvyA mujaba strIliMgamAM vihita kI~ nI nivRtti pachI paNa RSTra mAM AdezanI nivRtti thatI nathI. anyathA strIliMgamAM vihita kI pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA jovu ne zreSTa AdezanuM vidhAna karyuM hota to nimittApAye naimittiosyApyapAyaH' arthAt "nimittanI nivRttithI naimittikanI paNa nivRtti thAya che" A paribhASAthI jJa nI nivRttimAM nimittaka joSTa Adeza paNa nivRtta thAta .... ItyAdi sArI rIte samajI levuM. artha - pAMca ziyALaNIothI kharIdAelA rathothI / / 13 / / // iti zrIsiddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe prathame'dhyAye caturthaH pAdaH // sotkaNThamaGgalagataiH A zlokanA nIce jaNAvyA mujaba be vibhAga karIne artha karavo. somakAAta varSana vaktrAbjacumbananakhakSatakarmabhizca zrImUlarAjahatabhUpatibhiH khe surastriyo visuH| utkRSThApUrvaka Anandaprada arthAt vilAsaprada vastunI prAptithI sambhoga mATe vALa kheMcavAMthI maithunamAM ullAsa vadhAravA mukhakamalanuM cumbana ane nakhathI vidAraNa svarUpa kriyAothI zrI mUlarAja nAmanA rAjAthI haNAelA rAjAo vaDe (teo svargamAM gayA tyAre) svargamAM devAganAo vilAsa karatI hatI. 156 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sotkaNThamaGgalagataiH kacakarSaNai rvaktrAbjacumbananakhakSatakarmabhizca zrImUrahitamUpati sAthe zivA vitu: utsukatA pUrvaka managamatI cIja. prApta thavAthI, khAvA mATe vALa kheMcavAMthI AsvAdana mATe mukhakamala cATavuM ane mAMsa mATe nakhathI phADavA svarUpa kriyAo vaDe, zrImUlarAjanAmanA rAjAthI haNAelA rAjAo vaDe teonA maDadAo vaDe) yuddhabhUmimAM ziyALaNIo vilAsa karatI hatI. ||iti zrIsidghahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe prthmo'dhyaayH|| 157 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prArabhyate dvitIye'dhyAye prathamaH paadH| tri-caturastisR-catasR syAdau 2 / 1 / 1 // 'triyam 1-4-rU' thI triA nI anuvRtti A sUtramAM che. strIliMgamAM; svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA tri ne 'ti ane ghatura ne vataAdeza thAya che. tri ane catura nAmane strIliMgamAM na athavA zat pratyaya. A sUtrathI tri ne ti ane vadhu ne vatarUM Adeza. "sato ra:0 ra-1-2 thI tra ne ? Adeza. "sI. 29-7ra' thI padAnta ( ne ru Adeza. 'raH pAnta. 1--rU' thI ne visarga thavAthI tivra ane vata: Avo prayoga thAya che. tri ane vatum nAmane strIliMgamAM su pratyaya. A sUtrathI tri ane jaMtunuM nAmane tirR ane vatarUM Adeza. "nAcattasthA) ra-rU-' thI ju nA su ne 6 Adeza thavAthI tivRSa ane vanasRSu Avo prayoga thAya che. priyAtri ane priyavatu nAmane si pratyaya. A sUtrathI tri ne tirUM. Adeza. temaja vadhu ne vata$ Adeza.... ItyAdi kArya thavAthI sU. naM. 9-4-84 mAM jaNAvyA mujaba "pitA' nI jema 'pritisA' ane priyavatA nA Avo prayoga thAya che. priyatri nAmane napuMsakamAM ti pratyaya. "nAmano yuvA 1-4-67 thI si no luku thayA pachI pratyaya pi pratyakSa kArya vijJAyate A paribhASAthI si pratyaya paramAM che ema mAnIne tri.ne A sUtrathI tirU Adeza thavAthI prati kurum Avo prayoga thAya che. "nAmino-4-6?' nA vikalpa pakSamAM ti no lupha na thAya tyAre banato hu6 7-4-12' thI si no lu thavAthI 'priyatri' Avo prayoga thAya che. arthakramazaHtraNa strIo athavA strIone. cAra strIo athavA strIone. traNastrIomAM. cArastrIomAM. traNastrIovAlo puruSa. cAra 158 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIovAlo puruSa. cA2strIo vAluM kula. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke tri ane vatur nAma strIliMgamAM prayukta hovuM joIe. vibhaktino pratyaya tatsambandhI ja hovo joIe evo niyama nathI. sthAvAviti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba syAdi pratyaya ja paramAM hoya to tenI pUrvenA strIliMga tri ane vatur nAmane anukrame tisR ane vatanlR Adeza thAya che. tethI priyAktitro yasya ane priyAzvatasro yasya A vigrahamAM bahuvrIhi samAsAdi kAryathI niSpanna priyatri ane priyavatu nAmane 'zeSAv yA 7-3-17' thI samAsAnta v () pratyaya. A pratyaya syAdi na hovAthI A sUtrathI tri ane vatur ne tirR ane vatatR Adeza na thavAthI nirbuvahiA0 2-3-1' thI catur nA r ne p AdezathI niSpanna priyatritta ane priyatuSTha nAmane si pratyayAdi kArya thavAthI 'priyatri:' ane 'priyavatu :' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- traNa strIo vAlo. cAra strIovAlo.|1|| Rto raH svare'ni 211 // 2 // svarAvi svAti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA tirR ane ghaTTa nAmanA krU ne; nU no viSaya na hoya to OM Adeza thAya che. tri ane catur nAmane strIliMgamAM nRt athavA zas pratyaya. tri catur026-1' thI tri ane vatur nAmane anukrame tidyu ane patatR Adeza. A sUtrathI ne r AdezAdi kArya thavAthI tinnaH ane vataH . Avo prayoga thAya che. artha pUrva sUtramAM jaNAvyo che. priyatri ane priyavatu nAmane sau pratyaya. tri ane vatur nAmane upara jaNAvyA mujaba titR ane catlR Adeza. A sUtrathI ne haiM Adeza thavAthI 'priyatio' ane 'priyavatA' Avo prayoga thAya che. artha kramazaHtraNa strIovAlA be puruSo. cAra strIovAlA be puruSo. svara ti 159 1 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi ja svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA ti ane vatanAmanA - ne, na no viSaya na hoya to zuM Adeza thAya che. tethI tri ane vatura nAmane strIliMgamAM mi pratyaya. upara jaNAvyA mujaba tri ne ti ane vadhu ne vata AdezAdi kArya thavAthI timaH ane taskRmi: Avo prayoga thAya che. ahIM svarAdi sthAdi pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI tra ne Adeza thato nathI. artha kramazaH -traNastrIothI. cAra strIothI. nIti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi sAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA tikR ane vata nAmanA 2 ne ? Adeza thAya che. parantu nuM nA viSayamAM thato nathI. tethI strIliMgamAM tri ane vatur nAmane sAm pratyaya. upara jaNAvyA mujaba tri ane vastu nAmane ti ane ghata Adeza. "svAzva 1-4-rUra thI nAnuM ne nAm Adeza. tenA nuM ne pRvaLafo 2-3-6rU' thI 6 Adeza. ItyAdi kArya thavAthI tikRpAnuM ane vatarRNan Avo prayoga thAya che. ahIM sAmune nAnuM Adezano arthAn no viSaya hovAthI A sUtrathI ne ? Adeza thato nathI. arthakramazaH-traNastrIonuM. cAra strIonuM.rA. vahayA para vA rANA svarAdi svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nara nAmane naranuM Adeza vikalpathI thAya che. narI nAmane gau pratyaya. temaja na pratyaya. gatinA nAmane gau pratyaya. temaja napuMsakamAM prityaya. ta:moDa6 1-4-17 ' thI si ne san Adeza. sarvatra A sUtrathI narI ane nara ne narasuM Adeza. nas nA zuM ne 'so: 2-7-7ra thI 0 Adeza. "raH pItte 9-rU-rU' thI 6 ne visarga thavAthI narasI, narasaM; nirasa ane gatinarasanuM sukuM Avo prayoga thAya che. 160 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikalpa pakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba naranuM Adeza na thAya tyAre tU. naM. 1-4-20 mAM jaNAvyA mujaba mATe nI jema re Avo prayoga thAya che. na nA sa nI sAthe narA nA A ne "samAnA 1-ra-1' thI nA AdezAdi kArya thavAthI rA:' Avo prayoga thAya che. paratu 9-2-1ra thI ne " Adeza thavAthI gatiro Avo prayoga thAya che. "samAnatoDataH 1-4-46 thI nA sa no lopa thavAthI tiram Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- be vRddhAvasthA. ghaNI vRddhAvasthA. vRddhAvasthAne jItanArA be puruSo.. vRddhAvasthAne jItanAruM kula. naratidrakAnta tikAnta vA A arthamAM niSpana gatinA nAmanA anya strI ne "noravAjora--16 thI athavA vastI 2-4-67 thI hasva A Adeza thavAthI gatinA nAma bane che. ahIM yadyapi narA nAma na hovAthI A sUtrathI naram Adeza thavo na joIe, paraMtu "addezavikRta manAvat' arthAt "mUlarUpanI apekSAe ekAda dezamAM vikRta (pheraphAra vAla) rUpa thayuM hoya to tene mUlarUpanI jema manAya che. A paribhASAthI nara ne narA nI jema ja manAya che. tethI A sUtrathI nara ne paNa naranuM Adeza upara jaNAvyA mujaba thAya che. sA. apo'da me 2014 // . T". jenA AdimAM che - evo yAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nAmane Adeza thAya che. purUSa ane sva6 )gyAm A avasthAmAM A sUtrathI 6 ne zat Adeza. sora: ra-1-72 thI na ja Adeza. : pavAne 1-3-' thI nevisargathavAthI 'maNi ane svargAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - pANIthI. sArApANIvAlA bethI. pati vi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAri ja svAdi pratyaya paramAM hoya to 167 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja tenI pUrvenA kapU nAmane 'ga Adeza thAya che. tethI saF+ju A avasthAmAM mAri svAdi pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI zarU nAmane sat Adeza thato nathI. jethI sahu Avo prayoga thAya che. artha - pANImAM Ir8I A rAyo vyaJjane 215 // vyasjanAdi svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA re nAmanA anya varNane nA Adeza thAya che. taitti ane ra+A avasthAmAM A sUtrathI re nAmanA anya che ne A Adeza. si nA ne "so. 2-7-7ra' thI 4 Adeza. "raH pAnta 1-3-13 thI 4 nA ra ne visarga thavAthI "T:" ane "rA' Avo prayoga thAya che. rAyamatikAntAyAm A arthamAM niSpanna tira nA che ne 'vasTIve ra4-17 thI -hasvaphTa AdezathI niSpanna atiri nAmane pAnuM pratyaya. A sUtrathI anya rU ne nA Adeza thavAthI tirAkhyAnuM rAkhyA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - dhana. dhanomAM. dhanane choDavAvAlA be kulothI. yujhana ti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vyasjanAdi ja svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA re nAmanA anya varNane mA Adeza thAya che. tethI + A avasthAmAM svarAdi pratyaya paramAM hovAthI A sUtrathI ra nA che. ne mA Adeza na thavAthI "ato. 1-2-rarU' thI che ne nA AdezAdi kArya thavAthI 'Ava:" Avo prayoga thAya che. artha - ghaNuM dhana pA yugalo rAphAdA vyasjanAdi sthAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA pukhad ane narmad nAmanA anya varNane '' Adeza thAya che. yu kta ane 162 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA gasmar+gam A avasthAmAM 'gau maH 2-1-16' thI an ne m Adeza. 'tvamau pratyayo0 2-1-11' thI yug ne tva Adeza. ane gaNyuM ne ma Adeza. va|v+m ane maGga+m A avasthAmAM 'junA0 2-1-11rU' thI tva ane ma nA jha no lopa. A sUtrathI OM ne A Adeza. A nI sAthe tenI pUrvenA a ne "samAnAnAM 1-29' thI dIrgha A Adeza thavAthI 'tvam' ane 'mam' Avo prayoga thAya che. vAmatiAnta tiAnI yA ane mAmatiAntam gatiAnau vA A arthamAM gatiyukhavuM ane atyasmad nAmane am ane gau pratyaya. m. ane au ne 'mau maH 2-1-16' thI maiM AzAdi kArya u52 jaNAvyA mujaba ja thavAthI 'atitvAn' ane 'timam' Avo prayoga, baMnne avasthAmAM thAya che. yudhna+jju ane asmad+su A avasthAmAM A sUtrathI v ne A Adeza; tathA A nI sAthe tenI pUrvenA a ne upara jaNAvyA mujaba dIrgha A Adeza thavAthI 'yuSmAnu' ane 'asmAsu' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tane. mane. tane jItavAvAlAne athavA tane jItavAlA bene. mane jItavAvAlAne athavA mane jItavAvAlA bene. tamArAmAM. amArAmAM.|||| 4 TAyosi yaH 2|1|7|| TA, kri ane sror pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrvenA yukha ane gar nAmanA anya varNane y Adeza thAya che. yuSmad ane asman nAmane TA (A) ane Gi (OM) pratyaya. 'tvamau pratyayo0 2-119' thI yuk ane jhabh ne tva ane ma Adeza. 'husyA0 2-1-113' thI 6 ane ma nA jJa no lopa. A sUtrathI r ne y Adeza thavAthI vayA' ane 'yi', 'mayA" ane "yi" Avo prayoga thAya che. yuvAnatiAntana ane gAvAmatintena A arthamAM atiyubad ane 163 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne nAmane TA pratyaya. temaja atyasmad yuSmad ane asmad nAmane lon pratyaya. 'mantasya yuvA0 2-1-10' thI yug ne yuva ane trasyuM ne Ava Adeza. 'junasyA0 2-1-113' thI yuva ane sAva nA ga no lopa. A sUtrathI 6 ne r Adeza. oph nA s ne sohaH 2-1-72' thI 4 dUna Adeza. rU nA 3 ne 6H pavAte 1-3-53' thI visarga thavAthI 'atiyuvayA', 'batlAvavA', 'yuvayoH' ane 'bAvoH' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tArAvaDe. mArAvaDe. tamane bene jItavAvAlAvaDe. amane bene jItavAvAlA vaDe. tamArA benuM athavA bemAM. amArA benuM athavA amArA bemAM. TADyosIti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ya Gi ane gor pratyaya ja paramAM hoya to tenI pUrvenA yud ane asmar nAmanA anya varNane y Adeza thAya che. tethI yuSmad ane asmad nAmane tti pratyaya. ahIM 'sezvAr 21-11' thI tti ne gar Adeza. upara jaNAvyA mujaba b ane jhabh ne haiM ane ma Adeza. haiM ane ma nA 6 no lopa 'je su ra-1-8' thI r no lopa thavAthI svar ane "mavuM" Avo prayoga thAya che. ahIM TA hi ane or pratyaya paramAM na hovAthI 6 ne Adeza A sUtrathI thato nathI. svar ane mar nA p ne virAme vA 1-3-51' thI t thavAthI 'tvat' ane 'mat' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tArAthI. mArAthI. / / yU zeSe luk 2|1|8|| je syAdi pratyayanI pUrvenA yuT ane gambhar nAmanA anya varNane pUrva sUtrathI Ja athavA y AdezanuM vidhAna karyuM che. - tenAthI bhinna syAdi pratyayane zeSasyAdi pratyaya kahevAya che. zeSasyAdi pratyaya; arthAt TA hior ane vyaMjanAdi syAdi pratyayathI bhinna syAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA yubad ane amar 164 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanA anya varNano lopa thAya che. pukhad ane at nAmane caturthI bahuvacanano pratyaya. 'ga : 2-1-18 thI huM ne kam Adeza. A sUtrathI Tu no lopa. "huca0 ra-9-99rUra thI pukha nA ma no lopa thavAthI 'gukhaya ane "samaya Avo prayoga thAya che. tyAmatiSThAtAnuM ane mAmatijAttAt A arthamAM atidukhavuM ane anya nAmane kara (ka) pratyaya. athavA tvAmatikAne: ane mAmatikAnerA: A arthamAM gatiyukha ane satya nAmane pazcamIno pratyaya. "sevAk -1-16 thI ane pya ne 8 Adeza. "vana pratyayo -9-99 thI ane kam ne anukrame stra ane 5 Adeza. 2 ane 5 nA 3 no "huAcA - 9-99rUra thI lopa. A sUtrathI Tu no lopa phusyA. ra-9-99rUra thI 4 nI pUrvenA sa no lopa. virAne vA 1-3-5 thI nA Tune ( Adeza thavAthI "titva ane "tima Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tamArA mATe amArA mATe. tane jItavAvAlAthI athavA tane jItavAvAlAothI. mane jItavAvAlAthI athavA mane jItavAvAlAothI. zeSa rUti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba zeSa ja svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA yujha ane kinA anya varNano lopa thAya che. tethI gukhaDa ane game A avasthAmAM zeSa svAdi pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI gukhavuM ane nA anya varNano lopa thato nathI. jethI sUi. - 9-7 mAM jaNAvyA mujaba "vadhi ane " Avo prayoga thAya che. artha spaSTa che. 18 morvA 219 // zeSa svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA gukhad ane sma nA anya mu no vikalpathI lopa thAya che. yuvAn pukhAnuM vASSlALagya: 165 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane mAvAmAna vASSvALamya: A arthamAM sukha ane samra nAmane Ligu vahu rU-4-4ra' thI (6) pratyaya. 'tratyasvarAje 7-44rU' thI antasvarAdi (6) nA lopathI niSpana yukhi ane mi dhAtune "vizva -1-148' thI vipu(0) pratyaya. "janiTi 4-rU-rU' thI vuiM no lopa thavAthI yun ane nAma bane che tene caturthIno [ pratyaya. samyak thata: 2-1-18 thI 6 ne gam Adeza. A sUtrathI mu no lopa thavAthI zuSanuM ane agam Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI mu no lopa na thAya tyAre pukha mu ane kamyam' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tamane bene athavA tamane kahevAvAlAo mATe. amane bane athavA amane kahevAvAlAo mATe. ahIM e yAda rAkhavuM joIe ke yuvA vakSA]: ane kAvAmAvAgya: A arthamAM jayAre upara jaNAvyA mujaba puN ane mammu nAma bane che. tyAre dvitvaviziSTa gukhad ane samad hovA chatAM svAdi pratyaya paramAM na hovAthI mantaca0 ra-1-10" thI yunuM ane prabhu ne yuvA ane sAva Adeza thato nathI. ItyAdi na samajAya to adhyApaka pAsethI samajI levuM. llll mantasya yuvA''vau dvayoH 2 / 1 / 10 // | dvitva viziSTArthaka sukhadu ane nAmanA 6 sudhInA bhAgane tenI paramAM svAdi pratyaya hoya to yuvA ane sAva Adeza thAya che. gukhI ane smatau A avasthAmAM 'samI maH ra1-16 thI go ne 6 Adeza. A sUtrathI puSTra ane gar ne anukrame yuvA ane lAva Adeza. "huAcAra-1-10rUra thI yuvA ane sAva nA anya na no lopa. pukhazno : -9-6 thI 6 ne A Adeza. "samAnAnAM 92-9 thI 8 nI sAthe pUrva sa ne Adeza thavAthI yuvAnuM. ane 166 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvAyuM Avo prayoga thAya che. yuvA tijArAnuM nizAnI atikrAnteSu bhane AvAm atikrAntam atikrAntau atikrAnteSu mA arthamAM gatiyubad ane pratyakSmad nAmane san gI ane su pratyaya. mi ane gau ne gamI : 2-7-16 thI 6 Adeza. A sUtrathI puN ane ne yuvA ane sAva AdezAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI 'tiyuvAnuM'; 'satyAvAyuM; "tiyuvAsu ane 'satyAvAsu Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tamane bane. amane bane. tamane bene jItavAvAlAne. tamane bene jItavAvAlA bane. amane baMne jItavAvAlAne. amane bene jItavAvAlA bane. tamane baMne jItavAvAlAomAM. amane bene jItavAvAlAomAM. mastasthati vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA dvitvaviziSTArthaka pukhad ane sat nAmanA 6 sudhInA bhAgane (sapUrNa yuga ane anne nahi.) ja yuvA ane sAva Adeza thAya che. tethI yujhar + go ane sman + no A avasthAmAM . naM 2--7 mAM jaNAvyA mujaba Tu ne 6 Adeza thavAthI "yuvayo.' ane 'nAvayo Avo prayoga thAya che. anyathA saMpUrNa yukha ane smazne upara jaNAvyA mujaba yuvA ane sAva Adeza karyo hota to yuvyo ane kAvyo: Avo aniSTa prayoga thAta- e samajI zakAya che. artha kramazaH - tamArA baMnuM. amArA benuM. sthAvAviyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svAdi pratyaya paramAM hoya to ja tenI pUrvenA dvitvaviziSTArthaka gukhaduM ane lakSma nAmanA 6 sudhInA bhAgane yuvA ane sAva Adeza thAya che. tethI, vayo. putro yukhasutra: ahIM samAsamAM svAdi pratyaya mo no pArge rU-2-8 thI lopa thavAthI sthAdi pratyaya paramAM nathI. tethI gukhad nA puSya ne yuvA Adeza thato nathI. artha - tamArA beno putra. ||1LI. 167 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tva- mau pratyayottarapade baikasmin 2 / 111 // ekatvaviziSTArthaka yujhar ane nAmanA 6 sudhInA bhAgane, tenI paramAM svAdi pratyaya, pratyaya ane uttarapada hoya to stra ane ma Adeza thAya che. vAyuM; "mA"; "tivAnuM; "gatimAnuM'; ane 'atitvAsu'; 'atimAsu' mI sarvatra yuSm ne. tva bhane asm ne ma Adeza A sUtrathI thayo che. bAkInI prakriyA sU.naM. ra7-6 mAM batAvI che. arthapaNa tyAM jaNAvyo che. gativAsu- tane jItavAvAlAomAM. gatimAnuM mane jItavAvAlAomAM. tavAnuM ane mamAya A arthamAM pukhad ane at nAmane "TorI: 6--rUra thI 4 pratyaya. A sUtrathI yunuM ane ne anukrame 2 ane 5 Adeza. "suci0 ra9-99rU" thI 8 ane 2nA no lopa... vagere kArya thavAthI tvarIya ane "rIya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tAruM. mAruM. tave putra ane mane putra: A arthamAM SaSThItapuruSa samAsa. A sUtrathI puSka ane kam ne 'va' ane 5 Adeza. tenA ka no upara jaNAvyA mujaba lopa. "pore prathao 9-rU-10deg thI Tune tu Adeza thavAthI "vasutra:" ane "putra:' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tAro putra. mAro putra pratyayottara reti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ekatvaviziSTArthaka pukhad ane garbhanA sudhInA bhAgane tenI paramAM svAdi pratyaya, pratyaya athavA uttarapada hoya to ja tva ane ma Adeza thAya che. tethI tvayi ane ma iA vigrahamAM gai avyayane sukhad ane sman nAmanI sAthe vigi- sanI rU-1-rU2 thI avyayIbhAva samAsAdi kArya thavAthI thayut ane dhyama Avo prayoga thAya che. ahIM ekatvaviziSTArthaka gukhavuM ane marmad nAmanI paramAM yAdi pratyaya, pratyaya athavA uttarapada na hovAthI A sUtrathI puSka ane ane stra ane ma Adeza thato tathI. arthakramaza - tArAmAM. mArAmAM. pariniti vi?= A sUtrathI 168 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvyA mujaba syAdi pratyaya, pratyaya athavA uttarapada paramAM hoya to tenI pUrvenA ekatvaviziSTArthaka ja yubad ane smar nA meM sudhInA bhAgane tya ane meM Adeza thAya che. tethI yughnav + Am ane v + Ag A avasthAmAM 'Ama Am 2-1-20' thI Am ne Am Adeza. 'zeSe tu 2-1-8' thI 6 no lopa ... vagere kArya thavAthI yuSmAnlR ane asmAkam Avo prayoga thAya che. ahIM syAdi pratyaya 5ramAM hovA chatAM yuvuM ane ambhar nAma ekatvaviziSTArthaka na hovAthI A sUtrathI yug ane bh ne tva ane ma Adeza thato nathI. arthakramazaH - tamAruM. amAruM. / / 11 / tvamahaM sinA prAk cA'kaH 2|1|12|| . atyasmad si pratyaya sAthe yukha ane astav nAmane anukrame tvam ane amu Adeza thAya che. Ja pratyaya karavAnA prasaMge Ja pratyaya karavAnA pUrveja tvam ane aham Adeza thAya che. yuSmad ne asmad nAmane tti pratyaya. A sUtrathI tti pratyayanI sAthe yughna ne tvam ane asmad ne aham Adeza thavAthI 'tvam' ane 'm ' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tuM. huM.svAm yuvAm yukhAnuM vA'tiAntaH ane mAm AvAnuM asmAnuM vA'tiAnta: A arthamAM atiyur ane nAmane tti pratyaya. A sUtrathI si nI sAthe yud ane . asmad nAmane anukrame tvam ane aham Adeza thavAthI 'atitvam ane 'atyaham' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tane; tamane bene athavA tamane jItavAvAlo. mane, amane bene athavA amane jItavAvAlo. prAjJAna kRti vinam? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba a pratyaya karavAnI pUrveja yubad ane akSar nAmane tti pratyayanI sAthe anukrame tvam ane aham Adeza thAya che. tethI yuv + tti ane ahmav + tti A avasthAmAM; tvam ane am Adeza svarUpa kAryanI apekSAe = 169 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukhadaHo -rU-rU' thI thanAra 6 pratyayAtmaka kArya antaraDjha hovA chatAM, A sUtramAM pravi vAva' nuM grahaNa hovAthI A sUtrathI tti pratyayanI sAthe pukha ane 6 ne anukrame tvam ane ha Adeza thAya che. tyArabAda tvanuM ane adam nA anyasvara nI pUrve pratyaya thavAthI 'va' ane 'sadama Avo prayoga thAya che. alpanimittanI apekSAvAlA kAryane santarI kArya kahevAya che; ane adhika nimittanI apekSAvAlA kAryane vahira kArya kahevAya che.... ItyAdi adhyApaka pAsethI barAbara samajI levuM. A sUtramAM prI va:" nuM grahaNa karyuM na hota to tvanuM ane aham AdezanI pUrveja adda pratyaya thavAthI pukhavuti ane smita A avasthAmAM A sUtrathI tvanuM ane aham Adeza thAta. jethI tvanuM ane him A pramANenA ISTa prayogonA badale tvanuM ane meha AvA aniSTa prayogo thAta. yukha ane sman nuM sUtramAM grahaNa hovAthI yadyapi pukha+fsa athavA gari A avasthAmAM A sUtrathI tvam athavA aham Adeza thaI zakaze nahIM, parantu "tanadhyapatitana pRyate" arthAt "jenuM grahaNa hoya, tenI vacce koI pratyayAdi hoya to tenAM grahaNathI te pratyayAdi sahitanuM paNa grahaNa thAya che." A paribhASAthI pukhad ane lakSma nAM grahaNathI gukhad ane karmavat nuM paNa grahaNa zakya hovAthI yuti ane sAmati A avasthAmAM paNa A sUtrathI tvanuM ane saham Adeza thaI zake che. tethI prArA nuM grahaNa Avazyaka che. e samajI zakAya che. arthakramazaH - tuM. huM. I/1rA yUyaM vayaM jasA 2 / 1 / 13 // na pratyayanI sAthe pukha ane zat nAmane anukrame cUpa ane vayam Adeza thAya che. e Adeza A pratyayanA prasaMge mad 170 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya karatAM pahelA ja thAya che. yujha ane spaSpa A avasthAmAM nahuM pratyAyanI sAthe pukhad ane asma ne anukrame A sUtrathI cUyanuM ane vayam Adeza thavAthI 'pUyanuM ane vayam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - tame. ame. priyatve, priyI yuvA, priyA pUyam vA veSAM te; ane priyoga6 priyAvavAnuM priyA vadhuM vA veSAM te, A vigrahamAM badrIhi samAsamAM niSpanna viyubavuM ane kriyAtman nAmane pratyaya. A sUtrathI na{ pratyayanI sAthe yud ne dhUm ane marmad ne vayam Adeza thavAthI priyapUyam ane priyavaya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tuM, tame be athavA tame priya cho jene teo. huM, ame be athavA ame priya chIe jene teo. prI vAja phleva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba san pratyayanA prasaMge ma pratyaya karatAM pahelA ja na pratyayanI sAthe gukhavuM ane sma ne anukrame cUyanuM ane vayam Adeza thAya che. tethI yUyam ane vaya Avo prayoga pUrve jaNAvyA mujaba thaI zake che. anyathA .pratyaya sthaLe paNa cUnuM ane vayam Avo ja prayoga thAta - e samajI zakAya che. artha kramazaH- tame. ame. I/13 tubhyaM mahyaM DyA 2 // 1 // 14 // ke pratyayanI sAthe pukhad ane karman ne anukrame tum ane maryanuM Adeza thAya che. e Adeza kak pratyayanA prasage sajU pratyaya karatA pUrve thAya che. gukhaduske ane karUske A avasthAmAM je pratyayanI sAthe A sUtrathI gukhad ane karma ne anukrame tum ane mAm Adeza thavAthI 'tuganuM ane maya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - tArA mATe. mArA mATe priyatve, viI yuvA, priyA pUrva va tasaipha ane prioDa6 piyAvAvA, priya varSa vA thayA ta A vigrahamAM bahuvrIhi samAsamAM niSpana priyapukhad ane . 999. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziyAme nAmane caturthIno ke pratyaya. je pratyayanI sAthe A sUtrathI yuSmad ne tubhyam bhane asmad ne mahyam mAheza thavAthI priyatubhyam ane mikSa Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- tuM, tame be athavA tame priya cho jene tenA mATe huM ame be athavA ame priya chIe jene tenA mATe pra ityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ke pratyayanI sAthe pukhavuM ane garbha ne aj pratyayanA prasage sarpha pratyaya ('gukha skU0 7-3-30 thI) karatA pUrve ja tum ane bhayam Adeza thavAthI, temaja tyArabAda 4 pratyayAdi kArya thavAthI 'tumyam ane 'maya Avo prayoga thaI zake che. anyathA pratyaya sthaLe paNa tucam ane maya Avo prayoga thAta. je aniSTa che - e samajI zakAya che. artha kramazaH - tArA mATe. mArA mATe II14tA. tava mama asA 2 / 1 / 15 // [ pratyayanI sAthe gukha ane garbha ne anukrame tava ane kama Adeza thAya che. e pratyayanA prasage pratyaya karavAnA pUrve te-tava ane mane Adeza thAya che. pukhatma sma temaja sU. naM. 21-14mAM jaNAvyA mujaba niSpanna thayut ane priyAtman nAmane pratyaya. A sUtrathI gukhavuM ane zat ne 3 pratyayanI sAthe anukrame tava ane mane Adeza thavAthI 'tava, "mana', 'priyatava ane priyama' Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - tAruM mAruM, tuM, tame be athavA tame priya cho jene tenuM. huM ame be athavA ame priya chIe jene tenuM. prAvika rUtyeva = upara jaNAvyA mujaba pratyayanA prasaMge sa pratyaya karatA pUrve ja karyuM pratyayanI sAthe yud ane al ne A sUtrathI tava ane mane Adeza thAya che. tethI tavaja ane 'maja Avo e pratyaya sahita prayoga thaI zake che. 972 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyathA sUtramAM prAcIja nuM grahaNa na hota to e pratyaya sthaLe tava ane mane Avo aniSTa prayoga thAta- e spaSTa che. arthakramazaH - tAruM. mAruM. 1pA ahIM e vastu samajI levI joIe ke tva; kaha; cUya; vaya; tuga; mahaya; tava ane mama A sthaLe sU.naM. 21-12, 13, 14 ane 1pamAM pukhoDomahiyAre rU-30 thI 6 pratyaya thAya che - ema jaNAvyuM che. parantu e sUtrano (73-30no)artha vicAravAthI samajI zakAze ke e sUtrathI je pratyaya thAya che tene sakArAdi ane bhakArAdi pratyayathI bhinna evA svAdi pratyayAntatvanI, nimitta rUpe apekSA che. (arthAt tAdRza pratyayAnta pukhad sat ne tenA chellA svaranI pUrve ma pratyaya thAya che, jyAre stra maham yUyam vayam tumyam maryam ane tava mana Adeza kevala gukhad ane samRd ne AzrayIne si na che ane kahyuM nI sAthe thAya che. tethI vastutaH pratyayanI apekSAe to tvanuM 366 . ItyAdi Adezo antaraga kArya hovAthI te Adezo ja pahelA thavAnA hovAthI te te sUtramAM khAvAnuM grahaNa yadyapi Avazyaka nathI. temaja tvam ane aham ahIM yubasa ane an + si A avasthAmAM sakArAdi sthAdi pratyaya paramAM hovAthI sU. naM. 7-3-30 thI vadhU pratyaya thavAno ja nathI eTale paNa prA vA nuM grahaNa asadgata jaNAya che. paraMtu sU. naM. 2-112,13,14 ane 15 mAM gukhasmo 5 somAliyA' 7-3-30 thI jU pratyaya thAya che ema jaNAvavAM pUrveno Azaya e che ke pukha, ga, athavA 3 ane , na, athavA A avasthAomAM upara jaNAvyA mujaba prathama tram ...... ItyAdi AdezonI prApti che. "pukhasmo. 7-3-30 thI pratyayanI nahi; to paNa tyAdri saraH dhvanyAta pUrvoDa 7 173 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU-26 thI vihita sad pratyaya, can dram..... ItyAdi AdezAtmaka kAryanI apekSAe; mAtra yuballR gamavuM ne AzrayIne thato hovAthI antaraga kArya che. tethI yughnav + si ItyAdi avasthAomAM tvam vagere Adezo thavAnA pUrve 'tyAvisarvAleH0 7-rU-26' thI jha pratyaya thaI na jAya - e mATe sU. naM. 2-1-12,13,14 ane 15 mAM upara jaNAvyA mujaba prAk cAH nuM grahaNa Avazyaka che. jethI a pratyaya karatA pUrve tyam aham vagere Adezo te te sUtrathI thaI zake che. tyArabAda tvam aham vagere rUpo syAdi pratyayAnta hovAthI (si pratyaya 52mAM na hovAthI) tvam aham vagerane 'yubava-vo0 7-3-30' thI ja jJa pratyaya thAya che. 'tyAvisariH0 7-3-26' thI nahi. A AzayathI ja te te sUtramAM 7-3-30 thI sa pratyaya thAya che - ema jaNAvyuM che. AthI samajI zakAze ke tvam ane aham ItyAdinI prakriyA vastutaH nIce jaNAvyA mujaba jANavI joIe. yukhar+tti ane ama+tti A avasthAmAM 'tyAvisarvAna:07rU-21' thI prApta ad pratyayanI pUrve 'prAN cArja:' A pramANenA nirdezathI tti pratyayanI sAthe yuballR ane smar ne A sUtrathI(21-12 thI) tvam ane am Adeza. tyArabAda yubava"vo07-330' thI chellA svaranI pUrve tyam ane aham ne Ja pratyaya thavAthI ane ahakam Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte pUvam,vayam, tumyam, mam ane tavaja mamaja nI paNa prakriyA jANavI joIe......... ItyAdi khUba ja dhIraja pUrvaka adhyApaka pAsethI jANI levuM joIe. ahIM A lakhANamAM bIjI paNa zahUkAo thavAno saMbhava che. jijJAsuoe tenA samAdhAna adhyApaka pAsethI meLavI levAM joIe. vivaraNanI maryAdA vagerenAM kAraNe tAdRza zakA- samAdhAnano meM ullekha karyo nathI. tvakam 174 .... .... Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnI mada rAjAuddA . pukhavuM ane ane nAmathI paramAM rahelA ane gau ne 6 Adeza thAya che. tenuM mAm tivAnuM atimAn yuvA- bhAvAnuM tiyuvAnuM ane atyAvA ahIM karyuM ane sau ne je rIte A sUtrathI 6 vagere kArya thAya che - te sU. naM. 2-1-11 ane 2-1-10 mAM jaNAvyuM che. nA zaso naH 2 / 1 / 17 // pukhad ane sat nAmathI paramAM rahelA za ne ? Adeza thAya che. pukha ane samRt A avasthAmAM A sUtrathI zata ne 6 Adeza. 'pukhamo 2--6 thI 6 ne gA Adeza. "samAnAnAM 9-ra-1' thI mA nI sAthe pUrvenA jha ne dIrgha mA Adeza thavAthI "pukhAna ane samAna Avo prayoga thAya che. priyatve teSAM tAnuM ane priyoDahaM veSAM tAna A vigrahamAM bahuddhati samAsAdi kAryathI niSpanna thayukhadu ane priyAtman nAmane zapratyaya. A sUtrathI zat ne ? Adeza. yupyuM ane ane tvanI pratyayo21-10" thI anukrame - ane ma Adeza. huAsyA. ra-1-10rU" thI tra ane ma nA ma no lopa ItyAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI "priyatAna' ane 'priyatAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - tamane. amane. tuM priya che jeone teone. huM priya chuM jeone teone.19LA abhyam bhyasaH 211118 // pukhaduM ane lakSmad nAmathI paramAM rahelA ' 175 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (va.va.va.) ne gamyam Adeza thAya che. "gukhI ane 'smacaryuM ahIM sU. naM. 2-1-8 mAM jaNAvyA mujaba ne A sUtrathI agam Adeza vagere kArya thayuM che. yuvA matikAnta khyA ane bAvAtizAstecchA A arthamAM gatiyubad ane atyan nAmane gat pratyaya. A sUtrathI zarU ne gamyam Adeza. "mantastha0 2-110" thI puSya ne yuvA ane sam ne sAva Adeza. "surIyA) ra-199rU' thI yuva ane zIva nA anya no lopa. "ze su 2-18 thI 6 no lopa. sukAyAra1-thI amya nI pUrvenA 3 no lopa thavAthI kSatiyuga" ane "maryAvaccanuM Avo prayoga thAya che. arthakramaza tamArA mATe. amArA mATe tamane bene jItavAvAlA mATe. amane bene jItavAvAlA mATe.18. GasezvA'd 2 / 1 / 19 // mukhavuM ane karma nAmathI paramAM rahelA kavi ane car (pazva.va.va.) ne sat Adeza thAya che. tvavuM, 6, titvad ane timal ahIM sU. naM. 2-1-7 ane 2-1-8 mAM jaNAvyA mujaba si ane pa ne A sUtrathI sat AdezAdi kArya thAya che. bad + ane smastha A avasthAmAM A sUtrathI huM ne huM Adeza. "ze hu ra-1-8' thI 6 no lopa. suci, 2-1-16rU' thI pukha ane sabhya nA 3 no lopa thavAthI pukha ane mad Avo prayoga thAya che. jeno artha anukrame tamArAthI. amArAthI. A pramANe che. yuvAn tikrAntAt tikAnto vA ane khAvAnuM atikrAntAd atikrAntebhyo vA bhA. arthama atiyuSmad bhane atyasmad nAmane ane pratyaya. A sUtrathI rasa ane ca ne gam Adeza. "zeSe sun ra-1-8' thI 6 no lopa. "mastasya yuvAra-110 thI gukha ane ne anukrame yuvA ane sAva Adeza. "sumasyA 176 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra-9-99rUra thI yuvA ane sAva nA 4 no lopa. temaja te ja sUtrathI (2-1-113thI) sat nI pUrvenA sa no lopa thavAthI 'tiyuva ane tyAvaMduM Avo prayoga thAya che. teno artha kramazaH- tamane bene jItavAvAlAthI athavA jItavAvAlAothI.amane bene jItavAvAlAthI athavA jItavAvAlAothI. A pramANe che. 199ll lAkha bAbu rA1/2nA gukha ane zat nAmathI paramAM rahelA kAne nA Adeza thAya che. "pukham ane smAnuM ahIM sU. naM. 2-1-11 mAM jaNAvyA mujaba sane mAm Adeza A sUtrathI thAya che. yuvAntiAnA ane govAtikAtAnA A arthamAM satiyukha ane yamad nAmane sAm pratyaya. A sUtrathI ne sAva Adeza. "ttistha0 2-1-10 thI puSTra ane kSu ne anukrame yuvA ane sAva Adeza. "huAyA. ra-10rUra thI juva ane sAva nA jha no lopa. "zeSa sura--8' thI 6 no lopa. "samAnAnAM 1-2-1' thI gA nI sAthe tenI pUrvenA ane dIrgha A Adeza thavAthI "gatiyuvAvanuM ane 'tyAvakranuM Avo prayoga thAya che. pukhAnAnuM vAgaDarakSALAnAmuM A arthamAM gukhad ane lakSmad nAmane sU naM. 2-1-9 mAM jaNAvyA mujaba 6 pratyayAdi kAryathI sukha ane sam nAma bane che. tene jA pratyaya. A sUtrathI san ne sAm Adeza thavAthI pukhavim' ane mAm Avo prayoga thAya che. temaja 'mo 2-7-2' thI yunuM ane sanmunA no vikalo lopa thavAthI vikalpa pakSamAM yupAm ane sAmu Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tamAruM. amAruM. tamane bene jItavAvAlAonuM. amane bene jItavAvAlAonuM. tamane kahevAvAlAonuM. amane kahevAvAlAonuM. 20 || 177 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavat vinavI pAye paDyuM- naso che. 201021 // bahutvaviziSTArthaka yug vibhakti-sama (bekI) vibhaktinI sAthe arthAt dvitIyA caturthI ane SaSThI bahuvacanamAM niSpanna yur ane ambhar nA rUpanI pUrve jo pada hoya to te yunar ane amar nA rUpanA sthAne; te rUpa ane pada; baMnne eka vAkyamAM hoya to vikalpathI anukrame vas ane nam Adeza thAya che. niyamannAreze 2-1-21' thI annAdezanA viSayamAM vas nas vagerenuM vidhAna nitya hovAthI A sUtramAM ane AgaLanA traNe sUtromAM vA nuM grahaNa na hovA chatAM A sUtrathI ane AgaLanA traNe sUtrothI thanA2A vat nas vagere te te Adezo vikalpe thAya che. dharmo yubAnuM rakSatu ane thaDa smAnuM rakSatu ahIM eka vAkyamAM dharmasu A padathI paramAM rahelA dvitIyA bahuvacanamAM niSpanna yur ane ambhar nAmanA yudhmAn ane asmAnuM A rUpanA sthAne A sUtrathI anukrame vas ane nam AdezAdi kArya thavAthI 'dharmo vo rakSatu' ane 'dharmo no rakSatu' Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte dharmo yughnamyam rIyate, tharmo'smamca vIyate ane dharmo yukhAM svam, dharmo'smA svam ahIM caturthI ane SaSThI vibhaktinA bahuvacananAM yukhamyam abhyam nA sthAne ane yukhArja brahmA nA sthAne A sUtrathI vartI ane navu AdezAdi kArya karIne dharmo va rIte; dharmo no rIyate ane dharmo vaH svam, dharmo naH svam AvA prayogo paNa svayaM samajI levAM. vikalpa pakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vas ane nas Adeza na thAya tyAre dharmo yubAnu rakSatu ItyAdi upara jaNAvyA mujabanA prayogo thAya che. artha kramazaH- dharma tamAruM rakSaNa kare. dharma amAruM rakSaNa kare. dharma tamane apAya che. dharma amane apAya che. dharma tamAruM dhana che. dharma amAruM dhana che. pAviti vim?- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ekavAkyamAM yug vibhaktinI sAthe padathI 52mAM shelA ja 178 .... Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = bahutvaviziSTArthaka yur ane asman nAmane vikalpathI vatta ane nas Adeza thAya che. tethI yuJAn pAtu ahIM yuJAn A pada, padathI 52mAM na hovAthI A sUtrathI yuSmAn ne vat Adeza thato nathI. artha- tamane 2ze. yuvimavattpati vibhuM? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ekavAkyamAM padathI 5ramAM rahelA bahutvaviziSTArthaka yug vibhaktinI ja sAthe yughnaT ane ar ne vikalpathI vaN ane nak Adeza thAya che. tethI tIrthe pUrva yAta'. ahIM ekavAkyamAM padathI paramAM rahelA bahutvaviziSTArthaka prathamA (yu) vibhaktinI sAthe yur ne arthAt yUvam ne A sUtrathI vat Adeza thato nathI. artha * tIrthamAM tame jAva. vAvanya rUti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padathI paramAM rahelA bahutvaviziSTArthaka yuglR vibhaktinI sAthe eka ja vAkyamAM ja (adi be vAkyamAM nahi ane eka padamAM nahi) vikalpathI yughnaT ane amar ne yas ane nas AdezanuM vidhAna che. tethI 'pratiyuSmAnpazya' ahIM ati padathI 52mAM 2helA, ekavAkyamAM bahutvaviziSTArthaka yuvibhaktinI sAthe yughnaT ne arthAt yudhmAnuM ne; te eka padamAM (ti ane yughnat; atiyukhad svarUpa eka padamAM) hovAthI A sUtrathI vat Adeza thato nathI. temaja govanuM pavata, pukhAn maviSyati ahIM yudhmAm A pada, pavata A padathI paramAM hovA chatAM te bhinna vAkyamAM hovAthI yubA ne vat Adeza thato nathI. artha-- tamane jItavAvAlAone jo. bhAta rAMdho, tamAro thaze.||21|| hine vAyunI 251022/ ekavAkyamAM padathI 52mAM rahelA yubalU ane amar ne anukrame dvityaviziSTArthaka yuvibhaktinI sAthe (arthA dvitIyA caturthI ke SaSThI dvivacananA pratyayanI sAthe) vikalpathI vAn ane nau Adeza 179 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. gha yuvAM patu ane gharSa kAvAM patu ahIM A sUtrathI yuvA ne vAgyuM ane bhAvAM ne nau Adeza thavAthI "gha va pa ane dha nau tuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sAm ane nai Adeza na thAya tyAre gharSo pula patu ane gharSa kAvAM pAtu Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte caturthI ane SaSThInA dvivacanamAM paNa vikalpathI vAnuM ane nai Adeza A sUtrathI samajI levAM. (dA. ta. gha va tAlu, gha yuvAmAM dadAtu; dharmo nau dadAtu, dharma AvAbhyAM dadAtu, dharmo yuvayoH svam, dharmo vAM sva, tharma mAvayo svam, gha nI svamuM) arthakramazaH - dharma tamArA benuM rakSaNa kare. dharma amArA benuM rakSaNa kare. (dharma tamane bene Ape. dharma amane bene Ape. dharma tamArA benuM dhana che. dharma amArA benuM dhana che.) //rarA. karI tene rAlArasA eka vAkyamAM padathI paramAM rahelA gukhad ane sasma ne ? ane nI sAthe anukrame che ane je Adeza vikalpathI thAya che. sUtramAM ne A lupta dvivacanAnta pada . ane DeDasI A ekavacanAta pada che. A rIte karAelo vacanabheda, 3 nI sAthe te ane 3 nI sAthe ne Avo yathArtha anvaya koI na kare e mATe che. anyathA vacanabheda na karyo hota to tAdRza anvaya karI zakAta- e samajI zakAya che. gharmastuSya rIte, gharmo mAM rIte, dharmastava svam ane gha mana sva; ahIM tuganuM ane tava ne A sUtrathI te Adeza thavAthI tema ja madyam ane mana ne A sUtrathI je Adeza thavAthI dharmaste dIyate, dharmo me dIyate bhane dharmaste svam, dharmo me svam bhAvo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI te ane je Adeza na thAya tyAre thatuSya vIte. ItyAdi upara jaNAvelo prayoga thAya che. 180 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthakramaza - dharma tane apAya che. dharma mane apAya che. dharma tAruM dhana che. dharma mAruM dhana che.ra3I. ganA AtmA rAjA eka vAkyamAM padathI paramAM rahelA gukhavuM ane at ne kam pratyayanI sAthe anukrame tyA ane mA Adeza vikalpathI thAya che. gharmatvAM vastu ane gha mAM patu ahIM A sUtrathI tyAM ne tyA ane mAM ne A Adeza thavAthI gharmatvA pAtu ane gha mAM patu Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tyA ane mA Adeza na thAya tyAre gharmasyAM patu ane gha mAM patuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - dharma tane rakSe. dharma mane rahe.ra4mAM asadivA''mantryaM pUrvam 2 / 1 / 25 // jene bolAvIe tene Amantra kahevAya che. ane anya nI pUrve rahelA AmanyavAcaka padane jevuM manAya che. arthAe che ema mAnIne koI kArya karAtuM nathI. ane nathI ema mAnIne kArya thAya che. vi ahIM va padoDAdAnathI teno prayoga thAya che. A sUtramAM pUrvatva avyavahita ke vyavahita pUrvatva svarUpa vivakSita che. sAmAnyataH vyAkaraNanI paribhASAmAM pUrvatva ke paratva, avyavahita jagRhIta hoya che je benI vacce trIjA koI paNa vaNadinuM vyavadhAna oya to te be vaNadine vyavahita pUrvapirIbhAva hoya che, ane je nI vacce trIjA koI paNa vaNadinuM vyavadhAna na hoya to te be raNadine avyavahita pUvaparIbhAva hoya che. AvuM vyavahita ke avyavahita pUrva ahIM pUrva padathI vivakSita che. banA! jubAnuM 180. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma, sAdhU ! yuvAM pAtu dharma:; sAtho! tyAM pAtu tapa:; ahIM yud nI pUrve 2helA nanA sayU ane sAdho A AmantyavAcaka padane A sUtrathI sad jevuM manAya che. tethI yukhAna, yuvAM ane tyAM ne; te padathI paramAM na hovAnA kAraNe anukrame "vavAghu[. 2-1-21'; 'dvive vAmnau 2-1-22' ane 'amA tvAmA 2-1-24' thI vas, vAm ane tvA Adeza thato nathI. pUrvamiti pi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yukhad ane jhabhbhar nI pUrvenA ja gAmantrArtha padane asa jevuM manAya che. tethI macaitasarvamAvvAtaM yuSmAo munipuNDAvA:! ahIM yukhar thI paramAM rahelA munipuAvA:! A AmantyArthaka padane A sUtrathI ta jevuM manAtuM nathI. anyathA munivu vAH! A padane A sUtrathI akSar jevuM manAya to yughnA N A pada zlokanA AdimAM raheluM nahi manAya. jethI pAvAyoH 2-1-28' thI yukhAruM ne vas Adezano niSedha na thavAthI "niyamanvAveze 2-1-31' thI nitya vas Adeza karavAno prasaA Avaze. arthakramazaH- he loko! dharma tamAruM rakSaNa kare. he be sAdhuo! dharma tamAruM rakSaNa kare. he sAdhu! tapa tAruM rakSaNa kare. he munipugavo! A badhuM tamane pahelA meM jaNAvyuM che.||25 jasvizeSyaM vA''mantraye 2 / 1 / 26 // yuSmad ane asmad zabdanI pUrvenA vizeSyabhUta AmantyavAcaka jJa pratyayAnta padane; tenI 52mAM tenuM vizeSaNabhUta AmantyavAcaka pada hoya to, vikalpathI khasavuM jevuM manAya che. pUrva sUtrathI, A sUtranA viSayamAM vizeSya ane vizeSaNabhUta baMnne AmantyArthaka padane nitya asavuM jevuM manAtuM hovAthI A sUtrathI vizeSyabhUta te padane; vaikalpika asavuM jevA bhAvanuM vidhAna karavA mATe A sUtra che. binA zaraNyA yuSmAn zaraNaM prapadye 2khane jinAH ! zaraNyA asmAn rakSata ha mukhavU ane ar nAmanI pUrve rahelA, nRt pratyayAnta vizeSyabhUta 182 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ binA A AmantrArthaka padane; tenI 52mAM tenuM vizeSaNabhUta zarakhyA: A AmantyArthaka pada hovAthI A sUtrathI vikalpathI gasar jevuM manAya che. tethI jayAre sar jevuM manAya che; tyAre nityamanAveze 21-rU.' thI subAn ane asmAna ne anukrame vartI ane nas Adeza yuSmAn thato nathI. parantu vikalpa pakSamAM A sUtrathI jayAre te asavuM jevuM manAtuM nathI tyAre binAH A padathI paramAM rahelA yuSmAn ane asmAn ne 'nityamanvAveze 2-1-31' thI anukrame vas ane nas Adeza thavAthI 'jinAH ! zaraNyA vaH zaraNaM prapadye' ne 'jinAH ! zaraNyA no rakSata' Avo prayoga thAya che. ahIM e bhUlavuM nahi joIe ke zarakhyAH A vizeSaNabhUta AmantravAcaka pada 'akSavivA'Damantyam 2-1-2' thI atavuM jevuM manAya che. tethI tenI apekSAe vas na vagere Adeza A sUtranA viSayamAM nahi thAya. arthakramazaH- he zaraNya jinezvara devo! huM tamAruM zaraNuM svIkAruM chuM. he zaraNya jinezvara devo! amAruM rakSaNa karo. khasiti pi?- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba puSkar ane akSar nAmanI pUrvenA vizeSyabhUta AmantravAcaka nak pratyayAnta ja padane, tenI paramAM tenuM vizeSaNabhUta AmantyArthaka pada hoya to vikalpathI atavuM jevuM manAya che. tethI sAdho! suvihita! voDayo zaraNaM pratye ane sAdho! suvidita! noDatho rakSa ahIM sAtho! A vizeSyabhUta AmantravAcaka pada kham pratyayAnta na hovAthI tene A sUtrathI vikalpathI asavuM jevuM manAtuM nathI. temaja 'vivA0 2-1ra' thI prApta sar jevA bhAvano 'nAyat 2-1-20' thI niSedha thavAthI nitya paNa sarve jevo bhAva thato nathI. tethI nityamanAveze 2-1-1' thI yuSmAn ane asmAn ne nitya vas ane nas Adeza thayo che. arthakramazaH- he suvihita sAdhu! tamAruM zaraNuM svIkAruM chuM. he suvihita sAdhu! amAruM rakSaNa kara. vizeSyamiti vim? = A mUtrathI u52 jaNAvyA mujaba yukhavuM ane ambhar nAmathI pUrve rahelA vizeSyabhUta ja AmantrArthaka khar pratyayAnta padane; tenI 52mAM 183 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM vizeSaLamUta AmanyArthaka pada hoya to vikalpathI sat . manAya che. tethI zarakhyA: sathavo ! yunuM zaraNaM prapo ahIM yu nAmanI pUrve raheluM zaraNa: A pada vizeSyavAcaka na hovAthI A sUtrathI tene vaikalpika mata evuM manAtuM nathI, paratu "marivASStra pUrva ra-1-ra0 thI tene nitya karavuM jevuM manAya che. tethI pUrve jaNAvyA mujaba yujhana ne vat Adeza thato nathI. artha - he zaraNya sAdhuo! huM tamAruM zaraNuM svIkAruM chuM. gAmanya ti ?i - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gukhaduM ane asma nI pUrvenA nanuM pratyayAnA vizeSyabhUta AmanyArthaka padane tenI paramAM ja AmanyArthaka tenuM vizeSaNabhUta pada hoya to vikalpathI sasa jevuM manAya che. tethI bhAvAryA! yunAnuM zaraLyAH zaraNe prajo! ahIM mukhad nAmanI pUrva rahelA gat pratyayAntavizeSyabhUta AmanyArthaka kArA: A padane tenI paramAM (avyavahita paramAM) AmanyArthaka taddhizeSaNabhUta pada na hovAthI vikalpathI A sUtrathI sat jevuM manAtuM nathI. tethI 'Arira-7-rara thI nitya sat jevuM manAyuM hovAthI jubAju nA vanuM Adeza thato nathI. artha- he zaraNya AcAyotamAruM zaraNuM svIkAruM chuM. arthAt vizeSaLabhUta ti vikama? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gukhad ane samRd nAmanI pUrvenA na{ pratyayAna vizeSyabhUta AmanyArthaka padane, tenI paramAM tenuM vizeSaNabhUta ja AmanyArthaka pada hoya to vikalpathI sasa jevuM manAya che. tethI sArA! sapAdhyAyA! jubAnuM za ka ahIM sukhad nAmanI pUrve rahelA nanuM pratyayAnta AmanyArthaka vizeSyabhUta bAvA. A padane tenI paramAM vizeSaNabhUta AmanyavAcaka pada na hovAthI A sUtrathI vikalpa rad jevuM manAtuM nathI, tethI 'gari ra-1-ra0ra thI nitya mad jevuM manAtuM hovAthI "nitya0 -0-rU' thI jubAna ne var Adeza thato nathI. artha- he AcAyo! upAdhyAyo huM tamAruM zaraNuM svIkAruM chuM. 184 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM e vicAravuM joIe ke - AvA! upAdhyAya! pukhAnuM zaraNaM prapa ahIMadhyAyA!! A pada jema vizeSaNabhUta nathI. tema tatsApekSa vizeSyabhUta pada paNa prakRti sthaLe nathI. tethI arthAt tavizeSAbhUta ti vi? A praznanI jema vizeSyaniti vi? A prazna sthaLe paNa A ja udAharaNa ApavuM joIe. arthAt ubhaya praznamAMthI anyatara prazna ja vastutaH sadgata che. anyatara praznamAM ubhayano saMgraha hovAthI ubhaya praznano ullekha barAbara jaNAto nathI. paraMtu ahIM vizeSyatva tativiSayatva svarUpa hovAthI vizeSaNanI avivakSAmAM paNa vizeSyatva saMbhavita hovAthI ubhaya praznano ullekha barAbara ja che. Azaya e che ke nIla ane anIla rUpanA viSayabhUta kamalanI jema zaraNya ane azaraNya (tata6) nA viSayabhUta AcArya ane upAdhyAya vizeSyabhUta che. tenA vyAvartaka (zaraNya ane azaraNya nA vyAvaka) azaratha ane zaraNa vizeSaNa che. upAdhyAya e ahIM vizeSaNa nathI. paraMtu emAM tataviSayatva svarUpa vizeSyatA che. ItyAdi anyatra anusaLeya che.AradA nAnyat 2 / 1 / 27 // pukha ane karma nI pUrve rahelA khaju pratyayAH AmanyArthaka padane choDIne anya AmavyavAcaka vizeSyabhUta padane, tenI paramAM tenuM vizeSaNabhUta AmantrArthaka pada hoya to mAt jevuM manAtuM nathI. sAtho ! suvihata! vA gharamAM pro ane sAdho! suvidita! mA rakSA ahIM gukha ane mUt nAmanI pUrve rahelA, nas pratyayAnta padathI jhina vizeSyabhUta AmanyArthaka sAdho. A padane "kavi ra-9rahathI jevA bhAvanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI nityamavAre ra-1-rU9 thI tAm ne tyA ane mAna ne mA 986 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza thayo che. arthakramazaH- he suvihita sAdhu! huM tamAruM zaraNuM svIkAruM chuM. he suvihita sAdhu! mAruM rakSaNa kara pariNA pAdAyoH 2 / 1 / 28 // | niyata parimANa che jenuM evA mAtrA athavA akSaronA samudAyane pAda kahevAya che. Ayadi chandonA zlokano pAda mAtrApiDa svarUpa hoya che. ane anuSTram Adi indonA zlokano pAda varNaakSaranA piNDa svarUpa hoya che. cAra pAdavAlo zloka ane prathama be pAda tathA carama be pAdavAlo zlokano pUrvArdha ane uttarArdha hoya che. padathI paramAM rahelA - pAdanI zaruAtamAM rahelA sukha ane ne vat ane na vagere Adeza thatA nathI. 'vIro vizvezvaro devo yuSmAkaM kuldevtaa| sa eva nAtho bhagavAn asmAkaM pApanAzana: ahIM padathI paramAM rahelA ane dvitIya ane caturtha pAdanA AdimAM rahelA pukhAnuM ane garbhAva ne 'vAi[-- ra' thI vas ane na AdezanI prApti hatI, teno A sUtrathI niSedha thavAthI vahU ane huM Adeza thayo nathI. artha- vizvanA svAmI evA vIra bhagavAn tamArA kuladevatA che; teja tAraNahAra bhagavAna amArA pApanA nAzaka che. pAriti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padathI paramAM rahelA evA pAkanI zaruAtamAM ja (pAdanA madhyamAM ke antamAM nahi) rahelA yuddha ane karma ne va ane nar vagere Adeza thato nathI. tethI 'pAnuM vo dezanAkAle jainendrA dshnaaNshvH| bhvkuupptjjntujaatoddhrnnrjjvH|| ahIM padanI paramAMnA pAkanI madhyamAM rahelA pukhAna ne vat Adeza upara jaNAvyA mujaba thAya che. artha - bhavasvarUpa kUvAmAM paDatA evA prANIonA uddhAra mATe dorI samAna, zrI jinezvara devo sambandhI dezanA samayanA dAMtanA kiraNo tamAruM rakSaNa kare28 186 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha-4 - cailayone rAchArA ne gaha haiM vA ane va ATalA zabdonI sAthe asmad no yoga hoya to padathI 52mAM 2helA yukhar vas ane nas vagere Adeza thato nathI. jJAnaM yukhAMzva rakSatu asmAMzca rakSatu ahIM 'padAdyug0 2-1-21' thI yuSmAn ane asmAn ne vas ane nas AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thayo che. AvIja rIte anna AdinA yogamAM paNa dRSTAnto samajI levA. artha - jJAna tamAruM ane amAruM rakSaNa kare. yoga rUti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 6 graha vagereno puSpav ane ar nI sAthe yoga hoya to ja (mAtra 4 vagereno prayoga hoya to nahi)`padathI 52mAM 2helA yuvU ane bahman ne vat ane navu vagere Adeza thato nathI. tethI jJAnagdha zIrugve te svam ahIM 7 no yoga jJAna ane zIlanI sAthe che parantu yur nI sAthe nathI. tethI yuSmad ne OM - kAte - me 2-1-2rU' thI te' Adeza thayo che. artha - jJAna ane zIla tAruM dhana che. / / 2 / / yuSmad ane ane asmad dRzyavaindhintAyAm 2|1|30 // . 'dRz' dhAtuno je artha che, te arthavAlA dhAtuono artha "cintA karavI' evo hoya tyAre te dhAtuonA yogamAM padathI paramAM rahelA yubalU ane ama ne vas ane nam vagere Adeza thato nathI. nano yuSmAn sndRshyaagtH| jano'smAn sandRzyAgataH / jano yuvAM samIkSyAgataH / bana bAvAM samIkSyAvata: nanasvAmapekSate / nano mAmapekSate / ahIM samutkRza, sat ane apa+t A dRzyarthaka traNe dhAtuono artha manathI cintA karavI - evo hovAthI tenA yogamAM yuSmAn ane AmAn ne 'pavAghu0 2-1-21' thI prApta vas ane nas Adezano, 187 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvAm ane AvAm ne citte vAm - nau 2-1-22' thI prApta var ane nau Adezano, temaja svAm ane mAm ne 'jhamA tyA-mAM 2-1-24 thI prApta tvA ane mA~ Adezano A sUtrathI niSedha thavAthI mukhar ane asmad ne u52 jaNAvyA mujaba vas ane nas vagere Adeza thayo nathI. arthakramazaH - mANasa tamArI cittA karIne Avyo. mANasa amArI ciMtA karIne Avyo. mANasa tamArA benI ciMtA karIne Avyo. mANasa amArA benI cintA karIne Avyo. mANasa tArI cintA kare che. mANasa mArI cintA kare che. dRzyaeriti him? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba cinnArthaka dRzyarthaka ja dhAtunA yogamAM padathI pa2mAM 2helA yuSya ane ar ne vat ane nam vagere Adeza thato nathI. tethI bano vo manyate ahIM cinnArthaka manu dhAtu dRzyarthaka na hovAthI tenA yogamAM yunAnuM ne vas Adezano A sUtrathI niSedha na thavAthI 'pavAlu0 2-1-21' thI yuban ne vat Adeza thayo che. artha - mANasa tamArI cittA kare che. vintAyAmiti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba cinnArthaka ja dRzyarthaka dhAtunA yogamAM padathI 52mAM 2helA yubalU ane amar ne vas ane nas vagere Adeza thato nathI. tethI no vaH pazyati ahIM dRzyarthaka vRz dhAtu cinnArthaka na hovAthI tenA yogamAM A sUtrathI yudhnAr ne vas Adezano niSedha na thavAthI upara jaNAvyA mujaba yuSmAnuM na var Adeza thayo che. artha - mANasa tamane juve che. 3vA na na nityamanvAdeze 2 / 1 / 31 // koI paNa vastunuM pratipAdana karavA mATe jenuM kathana karyuM che; tenuM pharIthI bIjI vastunuM pratipAdana karavA mATe kathana karavuM - tene annAdeza kahevAya che. sAmAnyathI be vidheya sthaLe jayAM uddezya eka hoya che, tyAM annAdezano viSaya hoya che- e samajI zakAya 188 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. anyAdezanA viSayamAM padathI paramAM rahelA yukhavuM ane ane varlsa ane nar vagere Adeza nitya thAya che. pUrva vinItAsto juvo maanynti| vayaM vinItAstanno guravo maanynti| dhanavAMstvamatho tvA loko mAnayati, ghanavAnahamatha mA choko mAnayati ! ahIMgukha ane marmad padArtha uddezya che. kramazaH vinatatva ane mAnavAnI kriyA, dhanavanta ane mAnavAnI kriyA vidheya che. ahIM annAdezanA viSayamAM pukha ane san ne (pukhAnuM ane AtmA ne, strInuM ane mAryuM ne) A sUtranI sahAyathI pUrve jaNAvyA mujaba va ane navuM; tyA ane mA Adeza nitya thAya che. arthakramazaH - tame vinIta cho, mATe tamane guruo mAne che- satkAre che. ame vinIta chIe, mATe amane guruo mAne che. tuM dhanavAnuM che, mATe tene loka mAne che. huM dhanavAna chuM, mATe mane loka mAne che. ane zvAs thananuM vAvezaA vyutpajyartha hovAthI vAkeza bIjA vAkyamAM hoya che. pahelA vAkyamAM nahIM.//rUpA sapUrvAt prathamAntAd vA 211 // 32 // padathI paramAM rahelA prathamAnta padathI paramAM rahelA yudane sma ne anlAdezanA viSayamAM vikalpathI vajuM ane nas vagere Adeza thAya che. pUrva vinItAdd guravo vo mAnati tad guravo yuSmAn maanynti| vayaM vinItAstad guravo no mAnayanti, tad guravo'smAn maanynti| yuvAM suzIlau tajjJAnaM vAM dIyate; tajjJAnaM yuvAbhyAM diiyte| AvAM suzIlau tajjJAnaM nau dIyate; tajjJAnamAvAbhyAM diiyte| maha tad padathI paramAM rahelA prathamAnta puravA ane jJAnanuM A padathI paramAM rahelA yujhar ane smar ne anlAdezanA viSayamAM A sUtranI sahAyathI pUrve jaNAvyA mujaba vas ane na[; vAnuM ane nau Adeza vikalpathI thayA che. pUrva sUtrathI avAdezanA viSayamAM vaju ane na 189 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere Adeza nitya thatA hatA; vikalpamATe A sUtranuM praNayana che. artha kramazaH - tame vinIta cho; mATe guruo tamane mAne che. ame vinIta chIe; mATe guruo amane mAne che. tame be suzIla cho; mATe jJAna tamane bene apAya che. ame be suzIla chIe; mATe jJAna amane bene apAya che. 32aa tyadAmenadetado dvitIyA TausyavRttyante 2 / 1 / 33 // - tyavAhi gaNapAThamAMnA tAr zabdane anvAdezanA viSayamAM, dvitIyA vibhaktino pratyaya 5ramAM hoya tema ja TA (ba) ane or pratyaya 52mAM hoya to navuM Adeza thAya che. parantu tavuM . zabda vRtti (samAsAti) nA ante hoya to navu Adeza thato nathI. pari gaNapATha sarvAvi gaNapAThamAM che. tyar thI mAMDIne vim sudhInA 12 zabdo tyavi gaNapAThanA che. buo pU.naM. 1-4-7 | jIvRddiSTametddhyynmtho enadanujAnIta / etakaM sAdhumAvazyakamadhyApaya atho enameva sUtrANi / etena rAtriradhItA atho enenAharapyadhItam / etayoH zobhanaM zIrumatho navo maMhatI kIrtti:| ahIM tavuM ane tajju nAmane; annAdezanA viSayamAM dvitIyA vibhaktino pratyaya, TA ane o pratyaya pa2mAM hovAthI A sUtrathI navuM Adeza thayo che. 'tamadhyapatitastavyahaLena vRdyate' A paribhASAthI sUtramAM patar nA grahaNathI tat nuM paNa grahaNa thAya che. arthakramazaH - A adhyayana uddiSTa (sUtrarUpe bhaNavAnI IcchAno viSaya) hatuM; mATe A adhyayananI anujJA Apo. A sAdhune Avazyaka bhaNAva; pachI A ja sAdhune sUtro paNa bhaNAva. AnA vaDe rAtre bhaNAyuM; tethI Ane divase paNa adhyayana karyuM che. A benuM zIla sAruM che; mATe A benI moTI kIrtti che. tyaniti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svavavi gaNapAThamAMnA ja vRttinA ante nahi rahelA patar nAmane 190 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI paramAM dvitIyA vibhaktino pratyaya, TA ane gom pratyaya hoya to annAdezanA viSayamAM navU Adeza thAya che. tethI sU.naM. 1-47 mAM jaNAvyA mujaba tati gaNanA badhA ja nAmo; te koInuM vizeSa nAma hoya to sarvAvi gaNanA na hovAthI; tavuM nAma paNa jayAre saMzAmAM prayukta hoya che tyAre te tyAddi gaNapAThamAMnuM manAtuM na hovAthI tanuM saMgRhAna atho tavamadhyApaya ahIM A sUtrathI patar ne punar Adeza thato nathI. artha - etad nAmanI vyakti vizeSane grahaNa kara ane tene bhaNAva. atRttvanta rUti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba calAvi gaNapAThamAMnA avRSyanta ja tar nAmane, tenI paramAM dvitIyA vibhaktino pratyaya, TA ane osa pratyaya hoya to annAdezanA viSayamAM navu Adeza thAya che. tethI atho paramaita pazya ahIM karmadhArayasamAsanA ante vartamAna r nAmane A sUtrathI nar Adeza thato nathI. artha - mahAn Ane jo. A sUtranA dRSTAntomAM je je rUpo batAvAyA che. tenI sAdhanikA bhaNanArAoe svayam karavI. 'deraH 2-7-46' ... vagere sUtranuM anusaMdhAna karavAthI e zakya che. / / 33 / maH 2/1/34 // tyavAvi gaNapAThamAMnA, vRttinA ante nahi rahelA vam nAmane tenI 52mAM dvitIyA vibhakti no pratyaya; TA ane gor pratyaya hoya to anvAdezanA viSayamAM nava Adeza thAya che. vRviSTamiyamadhyynmtho enadanujAnIta / anena rAtriradhInA atho enenAharapyadhItam / * anayo: zomana zIm atho navo pahatI nItti:| ahIM A sUtrathI annAdezamAM idam ne nad Adeza thayo che. artha spaSTa che. pUrva sUtramAM (2-1-26mAM) jaNAvyo che. AgaLanA sUtramAM vap nI anuvRtti laI javA mATe pRthak sUtra banAvyuM che. / 34 / 191 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu dhyAne rA13pA vRttinA anta nahi rahelA tyAre gaNapAThamAMnA phUlanuM nAma anvAdezamAM vyajanAdi yAdi pratyaya paramAM hoya to A Adeza thAya che. uttara sUtrathI (2-1-rUdda thI) 6 pratyaya rahita 6 ne ja AdezanuM vidhAna hovAthI A sUtrathI pratyaya sahita ja rudra ne upara jaNAvyA mujaba Adeza thAya che. mANyAM lAgyAM trirItA satho lakhyAmahAyathItam ! moSa atho pu ! ahIM rUdram nAmane, vyAjanAdi cAmuM ane huM pratyaya paramAM hovAthI, anvAdezanA viSayamAM A sUtrathI 'Adeza... ItyAdi kArya thavAthI sAmuM ane pu Avo prayoga thayo che. sAdhanikA mATe juo TU. naM. 1-4-1. ane 9-4-4. arthakramaza - A be vidyArthio samagra rAta bhaNyA; tethI Akho divasa paNa bhaNyA. A lokomAM tethI A lokomAM rUpA : anak 2 / 1 // 36 // e pratyayathI rahita caDhi gaNapAThamAMnA | nAmane tenI paramAM tatsambandhI vyajanAdi svAdi pratyaya hoya to ma Adeza thAya che. A sUtra pUrvasUtrathI bhinna hovAthI anvAdezanI anuvRtti A sUtramAM nathI. anyathA A sUtrano pRthagyoga na karyo hota. mu+gyA ane mu+su A avasthAmAM dram ne A sUtrathI e Adeza..... ItyAdi kArya, sU.naM. 1-4-1 ane 1-4-4 mAM jaNAvyA mujaba thavAthI nAkhyA ane prabhu Avo prayoga thAya che. mu nAmane strIliMgamAM mituM ane su pratyaya. A sUtrathI ne ga Adeza. jhAtu ra-4-18 thI 4 nI paramAM jhApu () pratyayAdi kArya thavAthI ji. ane sAsu Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- A bethI. A 192 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIothI. A badhAmAM. A strIomAM analiti ?i= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tyAdri sambandhI vyajanAdi svAdi pratyaya paramAM hoya to e pratyayathI rahita ja mu ne ya Adeza thAya che. tethI 6 nAmane 'tyAdisa0i -rU-22 thI anya svaranI pUrve A pratyaya. mukhyAm A avasthAmAM A sahita ne A sUtrathI 4 Adeza na thavAthI kAraH 2-1-4' thI rUdram nA | ne Adeza. "huAyA. ra-9-99rUthI va nA no lopa. "ro : cAvI ra-1-rU' thI 6 ne 6 Adeza. "sata : 1-4-1' thI pAm nI pUrvenA ne nA Adeza thavAthI mAyAnuM Avo prayoga thAya che. artha- A bethI tyamityeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tyAdri sambandhI ja vyasjanAdi sthAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA 3 pratyayathI rahita ne 3 Adeza thAya che, tethI rUmamatiSThAntAmyAnuM A arthamAM atItam nAmane mA pratyaya thavAthI vatIzyAmu Avo prayoga thAya che. ahIMa| padArtha gauNa hovAthI vyasjanAdi sthAdi pratyaya thA; tyavATi sambandhI na hovAthI A sUtrathI kune Adeza thato nathI jyAM karmadhArayAdi samAsa sthaLe mu padArtha pradhAna hoya che. tyAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mu ne Adeza thAya che. artha- Ane jItavAvAlA bethI. rUddA kIcanaH rA137 tyAdi sambandhI ane gonuM pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA adda pratyayathI rahita 6 nAmane mana Adeza thAya che. phalaku nAmane pulliga ane strIliMgamAM TI (lA) pratyaya. A sUtrathI mu ne mana Adeza. strIliMgamAM 'Atu ra-4-18 thI mana nI paramAM [ pratyayAdi kArya thavAthI niSpanna kana + mA ane nA + A A avasthAmAM khU. naM 9-4-6 mAM jaNAvyA mujaba tena nI jema ane Avo prayoga thAya che, ane tU. naM -4-mAM jaNAvyA 193 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mujaba vahurAkhavA nI jema anayA Avo prayoga thAya che. m+gosa A avasthAmAM A sUtrathI vam ne ana Adeza vagere kArya tU. 1-4-4 mAM jaNAvyA mujaba thavAthI revayoH nI jema anayo; anayo: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - AnAthI. A strIthI. A benuM, A bemAM. strIliMgamAM anaya nI prakriyA hUM.naM. 1-4-16 mAM jaNAvyA mujaba vatturAkhayoH nI jema samajavI. tyavAmityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tyavi sambandhI ja rA ane esa pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA anna pratyayathI rahita vam nAmane Jana Adeza thAya che. tethI prioDayabhU yasya tena A vigrahamAM bahuvrIhi samAsamAM niSpanna trivelam nAmane TA (A) pratyaya thavAthI priyelamAM Avo prayoga thAya che. ahIM anyapadArtha pradhAna hovAthI TA pratyaya tatsambandhI che. ram (tyavAti) sambandhI nathI; tethI A sUtrathI vap ne gana Adeza thato nathI. artha= A priya che jene tenA vaDe. ana phleva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dga pratyayathI rahita ja tyavAhi sambandhI vam nAmane, tenI puramAM tatsambandhI ya ane gor pratyaya hoya to ana Adeza thAya che; tethI idakam nAmane TA pratyayAdi kArya thavAthI rUmana Avo prayoga thAya che. (prakriyA mATe juo tU. naM. 2-1-26 vagere.) artha - AnAthI. ||37NA ayamiyam puMstriyoH sau 2|1|38|| tyavAvi sambandhI tti pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrvenA rUpama nAmane pulliMgamAM yam Adeza ane strIliMgamAM pam Adeza thAya che. vam nAmane pulliMgamAM ane strIliMgamAM tti pratyaya. A sUtrathI vap ne pulliMgamAM avam Adeza ane strIliMgamAM cama Adeza. 'dIrghakyA%00 1-4-45 ' thI si no lopa thavAthI atham ane cam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - A puruSa. A strI. tyadAmityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba cAvi sambandhI 194 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ri pratyaya pa2mAM hoya to tenI pUrvenA nAmane pulligamAM ane strIliMgamAM anukrame samu ane cam Adeza thAya che. tethI satI musi A avasthAmAM A sUtrathI lU nAmane ya ane yam Adeza thato nathI, jethI vidyAlTa 9-4-4 thI si no lopa thavAthI gatIThuM nA strI vA Avo prayoga thAya che. artha - Ane jItavAvAlo puruSa athavA strI. 38 do maH syAdau 21 // 39 // tyAdi sambandhI sthAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nuM nAmanA Tu ne 6 Adeza thAya che. phak + ane parame + A avasthAmAM ne jAhera ra-9-19' thI A Adeza. "surAyA -9-99rU' thI 4 nA no lopa. A sUtrathI Tu ne 6 Adeza. sI nI sAthe pUrva ne "vIta -ra-12 thI zrI Adeza thavAthI nI ane paramI Avo prayoga thAya che. temaja grAm A avasthAmAM khU. . ra7-36 mAM jaNAvyA mujaba A sUtrathI Tune 6 AdezAdi kAryathavAthI vAgyA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH -A be mahAnu A be. A be vaDe.. tyamityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba cAri sambandhI ja svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA tam nAmanA Tune 6 Adeza thAya che. tethI priye + NI ahIM nuM sambandhI syAdi pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI lU ne Adeza thato nathI. jethI priye Avo prayoga thAya che. artha- priya che. A jene evA be. rUA. kimaH kastasAdau ca 2 // 1 // 40 // di sambandhI yAdi pratyaya ane tae vagere pratyaya paramAM hoya to jim nAmane 6 Adeza thAya che. viSNu ane vine 195 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = 'tyAvisarvAre:0 7-3-21' thI jJa pratyayathI niSpanna vim nAmane si pratyaya karIe tyAre thaelI mui+tti A avasthAmAM A sUtrathI vim ane mui ne 6 Adeza ItyAdi kArya thavAthI ' ane ':' Avo prayoga thAya che. vim nAmane pi- yaMt - t 7-2-18' thI 6 pratyaya ane anadyatane hiM: 7-2-101' thI pratyaya. A sUtrathI jim ne ja Adeza vagere kArya thavAthI vA ane rdi Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- koNa. koNa. kyAre. kyAre tasAdau ceti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ki nAmane tenI 52mAM tatsambandhI (vAri sambandhI) syAdi ane tasAdi ja (pratyaya mAtra nahi) pratyaya hoya to ja Adeza thAya che, tethI vim nAmane 'dayo vimaLye 7-3-6' thI taravuM (tara) pratyaya. tara nA anya ga ne " ityaghe0 7-3-8' thI Am Adeza.... vagere kArya thavAthI vintarAm Avo prayoga thAya che. ahIM tasAvi pratyaya 52mAM na hovAthI A sUtrathI mine upara jaNAvyA mujaba Adeza thato nathI. ta thI tham sudhInA pratyayo tAvi pratyayo kahevAya che. taravuM vagere pratyaya thama pachInA hovAthI tene tasAti pratyaya manAtA nathI. artha- zuM? tyamityeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svAdri sambandhI ja svAti ke tasAvi pratyaya 5ramAM hoya to tenI pUrvenA bijma ne 6 Adeza thAya che; tethI priyavima A avasthAmAM priyavim (tyAvidhina) sambandhI syAdi au pratyaya 52mAM hovAthI A sUtrathI mi ne Adeza thato nathI. jethI priyavimo Avo prayoga thAya che. artha- priya che koNa jene evA be.4nA ka AveH 251041 // havAni sambandhI sthAvi ane tAvi pratyaya 5ramAM hoya to tenI pUrvenA caN thI mAMDIne dvi zabda sudhInA nAmonA anya varNane 196 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' Adeza thAya che. tya+tti A avasthAmAM A sUtrathI v ne a Adeza. 'chu|syA 2-1-16rU' thI tya nA 4 no lopa. 'taH sau sa 2-1-4' thI 6 ne 6 Adeza.... ItyAdi kArya thavAthI sva: Avo prayoga thAya che. tya+au ane dviau A avasthAmAM A sUtrathI a ane rU ne Ja Adeza. upara jaNAvyA mujaba tenI pUrvenA 4 no lopa. 'TvIlandhyakSare: 1-2-12' thI au nI sAthe tenI pUrvenA A ne sau Adeza thavAthI tyau ane Dhau Avo prayoga thAya che. vismayA0 7-2-86' thI tad nAmane tat pratyaya ane vhim yat0 7-2-18' thI ta nAmane vA pratyaya. A sUtrathI tad nA hU~ ne a AdezAdi kArya u52 jaNAvyA mujaba thavAthI 'tataH' ane 'ta' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- te. te be, be, tethI. tyAre. tyavAmityeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba .tyar thI mAMDIneM dvi zabda sudhInA nAmanA anya varNane tenI 52mAM tatsambandhI (tyavAhi sambandhI) ja sthAni ane tatsavi pratyaya hoya to Ja Adeza thAya che. tethI atitavau A avasthAmAM tyavAvi (tavuM) sambandhI syAdi au pratyaya paramAM na hovAthI y ne A sUtrathI jJa Adeza thato nathI; jethI atitavI Avo prayoga thAya che. artha - tene jItavAvAlA be. / / 41|| = taH sauM saH 221042 // tyavAhi sambandhI si pratyaya 5ramAM hoya to tenI pUrvenA var thI mAMDIne dvi zabda sudhInA nAmanA te ne 6 Adeza thAya che. tyavRtti ane ta +tti A avasthAmAM hU~. naM. 1-1-46 mAM jaNAvyA mujaba A sUtrathI maiM ne s AdezAdi kArya thavAthI 'caH' ane 'saH' Avo prayoga thAya che. cavuM tevuM ane tar nAmane strIliMgamAM si pratyaya. 'Aghera: 2-1-41' thI hU~ ne Ja Adeza. 'susyA0 2-1-11rU' thI a nI pUrvenA jJa no lopa. 'At 2-4-18' thI si nI pUrve Apu (A) pratyaya. 'samAnAnAM 1-2-1' thI jJa nI sAthe tenI pUrvenA 'ba' ne dIrgha A 197 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nA' Adeza. A sUtrathI tu ne ( Adeza. "nAcattasthAra-3-05" thI nI paramAMnA ne 6 Adeza. 'tIrthakSya 9-4-46 thI si no lopa thavAthI "ca', "sA' ane "SA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - te. teNIe te. teNI. A (strI). tyamityeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tyAdri sambandhI si pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA thI mAMDIne di zabda sudhInA nAmanA sU ne zuM Adeza thAya che. tethI piyara ahIM tyAdri sambandhI ti pratyaya paramAM na hovAthI ne Adeza thato nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba si no lopa thavAthI priyatsat Avo prayoga thAya che. artha- priya che te jene evo jarA adaso daH sestu Dau 211 / 43 // tyAti sambandhI sipratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nAmanA 6 ne zuM Adeza thAya che, ane tyAre si pratyayane 3 () Adeza thAya che. mahatuM ane salave nAmane prathamA ane sambodhananA ekavacanamAM si pratyaya. A sUtrathI 6 ne zuM Adeza tathA sine ke (bI) Adeza. "Diyanya ra-1-104 thI huM ane nA anya svarAdi na no lopa thavAthI kI, kau, de vasI. ane de sau Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - te. . he te.. he te! calAnityeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tyAre sambandhI ja si pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA nAmanA Tune zuM Adeza ane si ne Adeza thAya che. tethI satyavat nAmane si pratyayAdi kArya sUna. 1-4-90mAM jaNAvyA mujaba thavAthI aTnI jema gayA?' Avo prayoga thAya che. ahIM ti pratyaya tyAra karA sambandhI na hovAthI A sUtrathI Tu ne zuM AdezAdi kArya thatuM nathI. artha-tene jItavAvAlo (maja ahIM 'tyAtri sapheda rU22 thI kU pratyaya thayo che.) II43ii 198 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akuze pADaji 201544 // tyavAvi sambandhI si pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA abh sahitaM avat ne vikalpathI anuja Adeza thAya che. avavat nAmane prathamA ane sambodhana ekavacanamAM si pratyaya. A sUtrathI avat ne atu Adeza. 'vetaH0 1-4-44' thI sambodhanamAM kSi pratyayano lopa vagere kArya thavAthI atu ane phre asu! Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI s ne su Adeza na thAya tyAre pU.naM. 1-1-43 mAM jaNAvyA mujaba sau ane hai sajA! Avo prayoga thAya che. jeno artha tyAM jaNAvyo che.||44 mo'varNasya 2|1|45 // tyavAhi sambandhI jhavarNa (a.A.) antamAM jenA che evA avat nAmanA r ne m Adeza thAya che. avat nAmane pulliMga strIliMga athavA napuMsakaliMgamAM sau pratyaya. 'baheraH 2-1-41' thI maiM ne jJa Adeza. huAsyA0 2-1-173' thI 6 nA 4 no lopa strIliMgamAM 'At 2-4-18' thI 'ala ne Ap pratyaya. A sUtrathI 6 ane vA nA hU~ ne m Adeza. ama+gau amA+sau ane ma+gau A avasthAmAM pulDiMgamAM ama nA anya jJa ne gau nI sAthe peaut 1-2-12' thI sau Adeza. strIliMgamAM mA nA A ne gau nI sAthe 'gItA 1-4-20' thI 6 Adeza . napuMsakaliMgamAM sau ne saurI 946' thI ph Adeza. ph nI sAthe tenI pUrvenA ne 'varSastha 92-6' thI 6 Adeza thavAthI anukrame mau ame ane ame AvI . . avasthA thAya che. tyAM 'mADhuva''Danu 2-6-47' thI bau tathA 6 ne Adeza thavAthI traNe liMgamAM 'mU' Avo prayoga thAya che. artha - pelA be puruSo. pelI be strIo. pelA be kulo. jhavar+nas A 199 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthAmAM ne 'nata : -4-2' thI rU Adeza. upara jaNAvyA mujaba tu ne A AdezAdi kAryathI niSpanna kare nA ne "vahuverI. 2-2-46' thI huM Adeza thavAthI kamI Avo prayoga thAya che. artha - pelA puruSo. kRza dhAtune 'tyAnya 9-912 thI (1) pratyaya. va nA su ne "satyArA: rU-2-162' thI mAM Adeza. nI sAthe samAnA. 1-ra-1 thI 2 nA ne dIrgha A Adeza. A sUtrathI Tu ne 6 Adeza. "huvarSoDanuM ra-1-47deg thI A ne 4 AdezathI niSpanna mUza nAmane ti pratyayAdi kArya thavAthI saddaza: Avo prayoga thAya che. artha- pelA jevo dekhAto. vaceti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tyAdri sambandhI avata ja karatu nAmanA Tu ne 6 Adeza thAya che. tethI laH ahIM karasuti (napuMsakaliMga) A avasthAmAM banato sun 1-4-12 thI si pratyaya no lopa vagere kArya thavAthI : Avo prayoga thAya che. ahIM vahu nAma Avata nathI paraMtu sAnta che. tethI A sUtrathI Tu ne 6 Adeza thato nathI. artha - peluM .II4pa vAMkI rAjhadA - dri antamAM hoya to Avatu nAmanA Tu ne 6 Adeza vikalpathI thAya che. (dri annavAlA hanuM nAmamAM be Tu hovAthI ane tene vaikalpika AdezanuM A sUtrathI vidhAna hovAthI kula cAra rUpo thAya che.) evoDaDyUti A arthamAM v dhAtune "vivadhu -9148 thI vim (0) pratyaya. "sarvADhi - vizva rU-2-122' thI zabdanI paramAM dri (dri) Agama. "Diyanca, 2-1-104' thI 30 nA sat no lopa. kvoDanA 4-2-46' thI v nA na no lopa. va. 1-2-20" thI dri nA rune zuM Adeza thavAthI kyat nAma bane che. tene si pratyayAdi kArya thavAthI su. naM. 94-62 mAM jaNAvyA mujaba pram nI jema 'madbhaya Avo prayoga 200 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. A sUtrathI jayAre upara jaNAvyA mujaba dri antamAM che jenA evA avarnA baMnne r ne m Adeza thAya tyAre amatryak A avasthAmAM 'mADuvargoDanu 2-1-47 thI s thI 52mAM 2helA jJa tathA 6 23 Adeza thavAthI 'amumud Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM prathama v ne ja A sUtrathI r Adeza thAya tyAre tenA 52mAMnA jJa ne 3 Adeza, u52 jaNAvyA mujaba thavAthI 'samud' Avo prayoga thAya che. ane A sUtrathI jayAre dvitIya rU ne ja mU Adeza thAya tyAre tenI paramAMnA r ne upara jaNAvyA mujaba 3 Adeza thavAthI 'avamuyak Avo prayoga thAya che. artha- pelI jagyAe janA2.546|| mAduvarNo'nu 21|47 // gavat nAmanA m nI paramAM rahelA varNane; badhA kArya karyA pachI 3 varNa (, ) thAya che. avas+gam A avasthAmAM 'Ave : 2-146' thI s ne Ja Adeza. tenI pUrvenA jha no 'humasyA0 2-1-11rU' thI lopa. 'samAnA0 1-4-46' thI bam nA 6 no lopa. 'moDavarlDasca 21-4' thI hU~ ne m Adeza. A sUtrathI g nI paramAMnA jJa ne 3 Adeza thavAthI 'mum' Avo prayoga thAya che. artha - pelAne. amU ane amumuyaG ahIM anukrame sU naM. 2-7-46 ane 2-7-46 mAM jaNAvyA mujaba A sUtrathI meM pachInA varNane 6 varNa Adeza thayo che. (F nI 52mAMnA vyaMjana temaja -hasva varNane hasva 3, dIrgha varNane dIrgha OM tathA pluta varNane pyuta 3 3 Adeza A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samajavo) anviti vim? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba savar nAmanA m pachInA varNane badhA kArya karyA pachI ja OM varNa Adeza thAya che. tethI avas + ke ane vas ki A avasthAmAM u52 jaNAvyA mujaba gavar nA s ne ga; tenI pUrvenA a no lopa ane 6 ne m AdezathI niSpanna jhamake ane ma+ki m 201 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A avasthAmAM "0i 1-4-7 thI 3 ne lai Adeza ane ki ne je sina 1-4-8 thI strinuM Adeza. tyAra pachI A sUtrathI 6 nI paramAM rahelA A nesa Adeza. "nAcattasthAra--thI ne 6 Adeza thavAthI pramukha ane samubina Avo prayoga thAya che. A sUtramAM sana nuM grahaNa karyuM na hota to, 1 nI paramAM rahelA sa ne 3 Adeza pahelA karyA pachI amuDe AvI avasthAmAM akArAnta savadi nAmanA abhAvamAM upara jaNAvyA mujaba 3 ne lai ane ki ne smina Adeza thAta nahi - e samajI zakAya che. artha kramazaH - pelA mATe. pelAmAM //4LA. prAginAt 2 / 148 // sada nAmanA 6 pachInA varNane, rA nA sthAne rUna Adeza, karatA pUrve 3 varNa Adeza thAya che. sukSma A avasthAmAM pUrve jaNAvyA mujaba (juo sU. 2-3-42) AvI avasthA thayA bAda A sUtrathI 6 nI paramAM rahelA ane 'rADasaurina - 4-6 thI 8 ne prApta na Adeza karatAM pUrve Adeza. tyAra bAda TA ne rU AdezanI prApti na hovAthI "da: puti nA 9-4-24 thI ya ne nA Adeza thavAthI yamunA' Avo prayoga thAya che. artha - pelAthI. nAviti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nAza karatA pUrve ja (anya koI paNa kArya karatAM pUrve nahi) sata nAmanA T nI paramAM rahelA vargane 3 varNa Adeza thAya che. tethI majurA (strIliMgamAM) A avasthAmAM pUrve jaNAvyA mujaba amArA (juo (naM. ra7-46) AvI avasthA thayA pachI TIce 9-4-11 thI ne 4 Adeza. atoDayA 9-ra-ra3 thI 4 ne karyuM Adeza thayA pachI mu nI paramAM rahelA 3 ne "mahuvarSoDanu ra-9-47 thI 3 Adeza thAya che. jethI 'samutha Avo prayoga thAya che. anyathA A ne 9 Adeza karatA pUrve 3 Adeza thAta to savA Avo aniSTa prayoga 202 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAta - e spaSTa che. artha- pelI strIthI 48 bahuverIH 2 / 1 / 49 // bahutvaviziSyarthaka (bahuvacanamAM) mada nAmanAm nI paramAM rahelA i ne huM Adeza thAya che. haju A avasthAmAM sUve. ra2-46 mAM jaNAvyA mujaba samaju AvI avasthA thayA bAda 'pad vahuyoti 9-4-4thI kama nA anya 8 ne i Adeza. A sUtrathI ine huM Adeza. "nAcattA ) ra-rU-9" thI su nA sane 6 Adeza. thavAthI pIvuM Avo prayoga thAya che. artha- pelAomAM saraLa A avasthAmAM sU.. 4-7-46 mAM jaNAvyA mujaba huM ne na AdezAdi kAryathI niSpanna ane nA ! ne A sUtrathI huM Adeza thavAthI amI Avo prayoga thAya che. artha- pelA. Iti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bahutaviziSTArthaka karyuM nAmanA meM nI paramAM rahelA ne ja huM Adeza thAya che. tethI strIliMgamAM vakta A avasthAmAM pUrve jaNAvyA mujaba maM () AvI avasthA thayA pachI "samAnAnAM --1' thI mA ne na nI sAthe dIrgha nA Adeza. "madhuvaDanuM 2-7-47deg thI 6 nI paramAM rahelA mA ne AdezAdi kAryathavAthI mUDa striya: Avo prayoga thAya che. ahIM bahuvacanamAM kada nAmanA nI paramAM na hovAthI A sUtrathI huM Adeza thato nathI. ne A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba DuM AdezanuM vidhAna na karatAM 6 nI paramAM rahelA varNamAtrane 4 AdezanuM vidhAna karyuM hota to amUka triva: ahIM A ne huM Adeza thAta - e spaSTa che. artha - pelI strIo. mAriyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bahutaviziSTArthaka vas nAmanA nI ja paramAM rahelA ane chuM Adeza thAya che. tethI samu ahIM # nI paramAM rahelA i ne A sUtrathI huM Adeza thato nathI. [M[ A avasthAmAM sama nI jema sama banyA pachI nasa ' 203 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6: 1-4-6' thI nas ne rU AdezAdi kArya upara jaNAvyA mujaba ne thavAthI samudre Avo prayoga thAya che. artha - pelA. 4|| dhAtorivarNovarNasyeyuva svare pratyaye 2 / 1 / 50 // svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA dhAtu sambandhI varNa ane 3 varNane anukrame rUr ane v Adeza thAya che. nI ane hU~ dhAtune "vivar 1-1-148' thI vivak (0) pratyayAdi kAryathI niSpanna nI ane jU nAmane au pratyaya. A sUtrathI rphe ne r ane OM ne v Adeza thavAthI 'niyo' ane sudhai' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-- laI janArA be. kApanArA be. adhi dhAtune vartamAnAno ane pratyaya. 'anaMto0 4-2-114' thI ant ne at Adeza. A sUtrathI dhAtunA rU ne v Adeza. rU nI sAthe tenI pUrvenA dhi nA rU ne samAnA01-2-1' thI ph Adeza thavAthI 'dhIyate' Avo prayoga thAya che. artha- bhaNe che. hU~ dhAtune parokSA no ut pratyaya. 'dvirthAtu:0 4-1-1' thI rU dhAtune dvirukti. 'hasyaH 4-1-36' thI abhyAsanA(prathama) hU~ nA ne 3 Adeza. pa pratyayanI pUrvenA jha ne A sUtrathI v Adeza... vagere kArya thavAthI churuvuH Avo prayoga thAya che. artha badhAe kApyuM. pratyaya kRti mi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi pratyaya ja 52mAM hoya to (sva2 52mAM hoya to nahi.) tenI pUrvenA dhAtu sambandhI rU ane 3 varNane anukrame DyU ane v Adeza thAya che. tethI niyoDarthaH ane juvoDarthaH - A vigrahamAM SaSThI tatpuruSa samAsAdi kArya thavAthI tyarthaH ane tvarthaH Avo prayoga thAya che. ahIM svarAdi pratyaya 52mAM na hovAthI nI ane jU dhAtunA ph ane OM ne A sUtrathI DyU ane v Adeza thato nathI. arthakramazaH - laI janAranuM dhana. kApanAranuM dhana. nI dhAtune "anaT 9-3-124' thI anaT (na) pratyaya. temaja 'tRSI 9-1-48' thI ja (a) pratyaya. nI+na ane na| + U 204 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atra A avasthAmAM yadyapi A sUtrathI nI dhAtunA ph ne phlu AdezanI prApti hatI, parantu A sUtranI apekSAe namino. 4-rU-1' ane 'naoNmino. 4-3-11' A sUtro para hovAthI te te sUtrathI anukrame nI nA ph ne guNa 6 ane vRddhi hai AdezAdi kArya thavAthI nayanam ane nAyaLaH Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - laI javuM. laI janAra.||pagA phaLaH 251566 // rUz ( rU 2 jo gaNa) dhAtune, tenI paramAM svarAdi pratyaya hoya to v Adeza thAya che. A sUtranA viSayamAM yadyapi 'ghAtorivarNo021-0' thI rUr Adeza siddha hato. parantu teno yo'nesvastha 26-6' thI bAdha thavAthI, te sUtrathI vihita y Adezano; A sUtrathI vihita v Adeza apavAda che. arthAdu y AdezanA bAdhaka yu Adezano bAdha karavA A sUtranI racanA che. rU dhAtune parokSAno atus ane 3 pratyaya. dvituiH parokSA ke0 4-1-1' thI rU ne dvitva. A sUtrathI dvitIya rU ne y Adeza rU ne; tenI paramAMnA rU nI sAthe 'samAnAnAM0 1-2-1' thI dIrgha r'AdezAdi kArya thavAthI thatuH ane phyuH Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teo be gayA. teo gayA. // 5 // saMyogAt 2 / 1 / 52 // dhAtu sambandhI saMyoga (be vyanjanano saMyoga - saMyukta vyaJjana) thI 52mAM 2helA rU varNa ane 3 varNane anukrame Dva ane v Adeza . thAya che. tU. naM. 2-1-51 mAM jaNAvyA mujaba A sUtrathI vihita v r Adeza paNa 'yo'ne0 2-1-16' thI vihita yu Adezano tema ja "vivavRtta 2-1-58' thI vihita yu 1 Adezano apavAda che. yavI dhAtune "vivuM 1-1-148' thI vivuM (0) pratyaya. temaja 205 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI + dU dhAtune "hiMdutva vara-8rU' thI vim (6) pratyaya. thavI ane pU nAmane zI pratyaya. "kvivRtta. 2-1-18 thI prApta 6 ane guno bAdha thavAthI A sUtrathI anukrame chuM ane ne cuM ane 36 Adeza thAya che. jethI yuvatriyI ane purve Avo prayoga thAya che. artha kramaza - java kharIdanArA be. sAdaDI banAvanArA be. zri dhAtune parokSAno zuM pratyaya. 'virdhAtu parokSA4-1-1 thI zri dhAtune dvitva. "vyagnanA. 4--44' thI prathama thi nA Agha jana thI bhinna vyajana 4 no lopa. zizri + Das A avasthAmAM thi nA rU ne "Danesvarasya 2-1-16' thI prApta 6 no bAdha thavAthI A sUtrathI AdezAdi kAryathavAthI "za: Avo prayoga thAya che. artha - teoe Azraya karyo. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke saMyuktavyasjana dhAtusambandhI ja hovo joIe. dhAtu sambandhI saMyuktavyasjana bhinna saMyuktavyasjanathI paramAM rahelAM dhAtusambandhI phu varNa ke 3 varNa ne A sUtrathI phayu ke havuM Adeza thato nathI. tethI sau (ud +nI+) -- ItyAdi rUpo bane che. ahIM saMyukta vyasjana upasarga ane dhAtu sambandhI che. parA jUnaH rApara svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA dU zabda sambandhI temaja phanuM (G) pratyaya sambandhI, saMyogathI paramAM rahelA 3 varNane 36 Adeza thAya che. + ka A avasthAmAM A sUtrathI 5 ne havuM Adeza thavAthI juvI Avo prayoga thAya che. sApu dhAtune vartamAnAno ati pratyaya. pratyayanI pUrve tyAre guDa 3-4-75 thI pratyaya. A sUtrathI 5 ane 6 svarUpa saMyogathI paramAM rahelA nu nA 3 ne sat Adeza thavAthI jJAnuvanti Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - be bhrakuTIo. teo meLave che. saMyokAriye = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi pratyaya paramAM hoya to 206 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI pUrvenA jU zabdasambandhI tathA zu pratyaya sambandhI saMyogathI ja paramAM rahelA 3 varNane 36 Adeza thAya che. tethI upara jaNAvyA mujaba ri + nu G) + gati A avasthAmAM mu no 3 saMyogathI paramAM na hovAthI tene A sUtrathI 3 Adeza na thavAthI phavAri, 1-ra-ra0" thI 6 Adeza thavAthI vizvatti Avo prayoga thAya che. artha - bheguM kare che. te paNa divA rAjA svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA strI zabda sambandhI 3 varNane zuM Adeza thAya che. strIo ane titri + gau A avasthAmAM A sUtrathI strI zabda sambandhI chuM ane rU ne phak Adeza thavAthI 'striI ane titriya Avo prayoga thAya che. arthakramazaHbe strIo. strIone jItanArA be puruSo. pattA vAm zasi 2 / 1155 // . kam ane zat pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA strI zabda sambandhI phu varNane vikalpathI rU Adeza thAya che. strI nAmane gam ane zat (ka) pratyaya. A sUtrathI strI nA huM ne AdezAdi kArya thavAthI striyam' ane "triya:' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 6 Adeza na thAya tyAre "samAnAmoDataH 9-4-46 thI nA sa no lopa thavAthI strInuM Avo prayoga thAya che. ane totA. 1-4-46' thI zanuM nAga nI sAthe strI nA ne dIrgha chuM Adeza thavAthI strI. Avo prayoga thAya che. arthakramazaHstrIne. strIone. papA 207 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo'nekasvarasya 2 / 1 / 56 // svarAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA anekasvaravAlA dhAtunA DuM- varNane 6 Adeza thAya che. "ghAtorivargo 2-1-10 thI prApta 6 Adezano A sUtrathI bAdha thAya che. vi ane nI dhAtune parokSAno pratyaya. dvighatu.0 4-1-1" thI vi ane nI dhAtune. dviva . "sva: 4-9-rU2 thI prathama nI nA huM ne hasva rU Adeza. A sUtrathI dvitIya vi ane nI nA rU ane huM ne 6 Adeza... vagere kArya thavAthI 'rivyu" ane "ninyu:" Avo prayoga thAya che. temaja pU. naM. 9-4-26 mAM jaNAvyA mujaba patinicchati A arthamAM pati nAmane vacana vizva pratyayAdi kArya thavAthI patI nAma bane che. tene Di pratyaya. A sUtrathI patI nA ne 6 Adeza thavAthI 'tvi' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- bheguM karyuM. teo laI gayA. patine IcchavA vAlAmAM. ahIM e yAda rAkhavuM joIe ke - A sUtrathI anekasvarI dhAtunA ja DuM varNane upara jaNAvyA mujaba Adeza thAya che. tethI vivuM: ninyu: ... ItyAdi sthaLe A sUtrathI huM chuM ne 6 Adeza thAya-e barAbara che. parantu patI-Di A avasthAmAM anekasvarI patI A nAma hovAthI tatsambandhI huM ne A sUtrathI 6 Adeza yadyapi thaI zake nahIM, parantu "vizvavantA ghAtuvaM noti nAmavacce pratipadyate" arthAt viva" pratyayAnta zabdo pUrvAvasthAnA dhAtutvano tyAga karatA nathI, ane nAmatvane prApta kare che. A paribhASAthI viva6 pratyayAnta patI A nAmane pUrvAvasthAnI apekSAe dhAtu paNa manAya che, tethI patI-Di A avasthAmAM huM ne zuM Adeza A sUtrathI thayo che. kA. syAdau vaH 2 / 1157 // svarAdi svAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA anekasvarI 208 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtusambandhI 3 varNane 'nU Adeza thAya che. khU. naM. 1-4-ra6 mAM jaNAvyA mujaba "vasumicchanto A arthamAM vasu nAmane vacana viva6 pratyayAdi kAryathI vatI nI jema vasU nAma bane che. tene sau pratyaya. A sUtrathI 5 ne 6 Adeza thavAthI 'vasvI" Avo prayoga thAya che. artha- dhananI IcchA karanArA be. cAviti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi sthAdi ja pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA anekasvarI dhAtu sambandhI 4 varNane Adeza thAya che. tethI sUtra naM. 2-1-10 mAM jaNAvyA mujaba TU dhAtune parokSAmAM ut pratyayAdi kAryathI niSpana suvuM. ahIM svarAdi 3 pratyaya tyAdri hovAthI A sUtrathI tenI pUrvenA TU dhAtunA ka ne 6 Adeza thato nathI. anyathA sutvaH Avo aniSTa prayoga thAta- e samajI zakAya che. paNa kvivRtterasudhiyastau 2 / 1 / 58 // mAtra vizva (6) pratyakAnta uttarapadanI sAthe samAsa thayo hoya tyAre tAdRza samAsa svarUpa- sudhI zabdane choDIne anya vRtti' sambandhI dhAtunA DuM ane 3 varNane, tenI paramAM svarAdi sAdi pratyaya hoya to anukrame 6 ane 6 Adeza thAya che. "ud- karNa thata:' A arthamAM ud upasIne mAtra vivadhu pratyayAnta nI nAmanI sAthe; temaja 'sujhu sunAti' A arthamAM su upasaMrgane mAtra vizva bhiyAnta jU nAmanI sAthe titva rU-1-42 thI tapuruSa samAsAdi kArya karavAthI phanI ane suvuM nAma bane che. tema ja grAma nati ane varuM punati A arthamAM grAma ane te nAmane mAtra 6i pratyayAtta nI ane nU nAmanI sAthe sparuM tI rU-1 " thI tapuruSa samAsAdi kArya thavAthI grAmaLA ane vapU homa bane che. 3nI + gau, suhUjha ane pUM A avasthAmAM A sUtrathI ne ane Adeza thavAthI ___ 209 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'untI', 'rAma'; "sutva:" ane "ujva:" Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- upara laI javAvAlA be. gAmamAM laI javAvAlA be. sAruM kApavAvAlA. khaLuM sApha karavAvAlA. (3nya ahIM tRtI 9-rU-9" thI 36 nA Tu ne 6 Adeza thayo che. grAmathI ahIM grAmaSiBniyaH 2-3-99' thI nI nA 7 ne Adeza thayo che.) vizva ti zin = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAtra viSa pratyakAnta uttara padanI sAthe samAsa thayo hoya tyAre tAdRzasamAsa svarUpa, sudhI zabdane choDIne anya vRtti sambandhI dhAtunA DuM varNa ane 3 varNane tenI paramAM svarAdi svAdi pratyaya hoya to anukrame huM ane 6 Adeza thAya che. tethI parama ni A vigrahamAM "vizeSaio rU-1-26' thI parama nAmane nI nAmanI sAthe karmadhAraya samAsAdi kAryathI niSpanna paramanI nAmane gau pratyaya. 'ghAtorivargo, 2-1-58' thI nI nA kne Adeza thavAthI 'pUraniya Avo prayoga thAya che. ahIM nI nAmanI sAthe 525 nAmane upara jaNAvyA mujaba karmadhAraya samAsa thayo che. nA nAma jema vivadhu pratyayAtta che. tema svAdi gI pratyayAta paNa hovAthI ahIM mAtra vivadhu pratyayAnta nAmanI sAthe samAsa thayo nathI. parantu vivadhU ane svAdi pratyayAnta nAmanI sAthe samAsa thayo che. tethI A sUtrathI nI dhAtunA ne 6 Adeza thato nathI. arthazreSTha be mukhya. ahIM samajI levuM joIe ke - "tira- Daplno vijyantInAva chevatte vimasyutpattei. prova samAsaH" A paribhASAthI ati saMjJAvAlA kArakavAcaka ane kRpratyaya vidhAyaka sUtramAM jeno pazcamI vibhaktithI nirdeza che te sthajInAmone vibhakti pratyayanI utpatti pahelA ja kRtuM pratyayAnta nAmanI sAthe samAsa thAya che. sAmAnyataH vibhakRtyanta nAmane vibhatyanta nAmanI sAthe ja samAsa thAya che. parantu A paribhASAthI gati - saMjJakAdi nAmone kRdantonI sAthe vibhaktinI utpatti pUrveja samAsa thAya che. tethI gati - saMjJaka ul ane su nAmane temaja kAraka - karma vAcaka grAma ane vastra nAmane upara jaNAvyA mujaba kta pratyaya. viva6' pratyayAnta nI, phU ane 210 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU nAmanI sAthe vibhaktinI utpatti pUrve ja samAsa thAya che. jyAre paramaniyI ahIM pUrI va tI niyI A vigrahamAM parama nAmane vizvadhu pratyayAnta nI nAmanI sAthe je karmadhAraya samAsa thayo che te, parama nAma gatisaMjJaka-kArakavAcaka athavA Dayukta na hovAthI nI nAmane 'gau A vibhaktinI utpatti pachI thayo che. AthI samajI zakAya che ke anya pramaLe ItyAdi sthaLe jevI rIte mAtra vivadhU pratyayAtta uttarapadanI sAthe 36 vagere nAmane samAsa thayo che. tevI rIte paramanithI ahIM parama nAmane mAtra vivadhu pratyayAnta uttarapadanI sAthe samAsa thayo nathI. kAraNa ke ahIM sthAdi pratyayAnta paNa uttarapadanI sAthe samAsa thayo che. tAtparya spaSTa che ke tijAra - Daspamo' A pramANenI upara jaNAvelI paribhASA jyAM lAgu paDe che, tyAM A sUtra lAge che. jyAM ukta paribhASAno viSaya nathI, tyAM A sUtrano viSaya nathI.. vagere adhyApaka dvArA samajI levuM. vRriti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAtra vizva6 pratyakAnta uttarapadanI sAthe samAsa thayo hoya tyAre sudhI zabdathI bhinna tAdRza samAsa svarUpa vRtti sambandhI ja dhAtunA rU varNa ane 3 varNane tenI paramAM svarAdi sthAdi pratyaya hoya to anukrame zuM ane 6 Adeza thAya che. tethI niyI suca ahIM vRtti sambandhI nI dhAtu na hovAthI tenA ne A sUtrathI 6 Adeza thato na hovAthI "ghAtarivargo2-1-500 thI 6 Adeza thayo che. artha-kulanA be mukhya. sudhiya ti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAtra vivadhu pratyayAnta uttarapadanI sAthe samAsa thayo hoya tyAre, sudhI zabdathI bhinna ja tAdRza samAsa svarUpa vRtti sambandhI dhAtunA 3 varNa ane 3 varNane tenI paramAM svarAdi sthAdi pratyaya hoya to anukrame ane 6 Adeza thAya che. tethI sukhu dhyAti A arthamAM "vighuTuM - 90 5-2-83 thI ai dhAtune vizva pratyayAdinA nipAtanathI niSpana thI nAmanI sAthe mtivarva0 rU-1-4ra' thI su ne samAsa sudhI + bahu A avasthAmAM ''dhAto vi. 2-1-50deg thI ne zuM AdezAdi kArya thavAthI sudhi : 211 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che. anyathA A sUtramAM sudhI zabdanuM varjana karyuM na hota to A sUtrathI ne 6 Adeza thAta to suSya Avo aniSTa prayoga thAta. artha - suMdara dhyAna dharanArA. pa8ll na -puna - Sa - 2 pRSaH rAchApaII Drana punaruM varSa ane kAra zabdane ja mAtra viva6 pratyayAnta pU nAmanI sAthe samAsa thayo hoya tyAre bhU dhAtunA 3 varNane tenI paramAM svarAdi sthAdi pratyaya hoya to 6 Adeza thAya che. ro bhavataH ane punarbhavata: A vigrahamAM vizva6 pratyayAnta pU nAmanI sAthe Dra ane punara nAmane 'Dayu kRtI rU-1-42 thI tapuruSa samAsa. "ca ra-1-82' thI TU no lopa. Tram ane punardU nAmane zrI pratyaya. A sUtrathI mU nA ne 6 Adeza ItyAdi kArya thavAthI "dRnavI ane punarvo Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte vivadhupratyayAdi kAryathI, varSA, mati ane kSAre maryAnti A vigrahamAM niSpanna varSomU ane ramU nAmane nas pratyayadi kAryathI "vaSaq:' ane ':" Avo prayoga thAya che. arthakramaza janmathI ja hiMsA karanArA be. pharI paraNanArI be strIo, deDakA. hAthamAM honArA kamalAdi cino. DrenAiiiita vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAtra vizva pratyayAnta pU nAmanI sAthe Drana, punA, varSA ane jAra nAmane ja samAsa thayo hoya tyAre bhU dhAtunA 3, varNana; tenI paramAM svarAdi sthAdi pratyaya hoya to huM Adeza thAya che. tethI pratimU + gau A avasthAmAM vivadhU pratyayAnta pU nAmanI sAthe prati nAmane tivaMta rU.1-4ra' thI samAsa thayo hovAthI arthAt , punar vagere nAmane samAsa thayo na hovAthI dU dhAtunA ka ne A sUtrathI 6 Adeza thato nathI. paranta 'ghAtarivara-1-10" thI 3vuM Adeza thayo che. artha- be sAkSIdAro. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke hRthvI, punarve... ItyAdi sthaLe tema ja pratimuvI. ItyAdi sthaLe 212 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ v vastutaH pU. naM. 2-1-58 (vivRtta) thI 1 AdezanI prApti hatI. tethI uparyuktarIte ISTa prayoganI siddhi A sUtranI racanA vinA paNa thaI zake che. ane A sUtranI racanA pachI paNa pratimno ItyAdi aniSTa prayogonuM nivAraNa zakya nathI. AthI samajI zakAya che ke ISTa prayoganI siddhi mATe athavA to aniSTa prayoganI nivRtti mATe - ubhayathA paNa A sUtranI racanA anAvazyaka che. parantu tU. naM. 1-4-rU mAM jaNAvyA mujaba A sUtra, vivakSita niyama mATe hovAthI tenI racanA anAvazyaka nathI. niyama e che ke; mAtra vivar pratyayAnta mU nAmanA 3 varNane tenI paramAM svarAdi syAdi pratyaya hoya to haiM Adeza tyAre ja thAya che ke jayAre mAtra vid pratyayAnta mU nAmanI sAthe vRn punar varNa ane jara nAmane samAsa thayo hoya. AvA niyamanA kAraNe sU. naM. 2-1-58 mAM mAtra vivar pratyayAnta mU nAmanI sAthe thayelA samAsa sambandhI mU dhAtunA 3 varNAtiriktatvarUpe arthasakkoca thavAthI vRmnau ke pratimuvI ItyAdi sthaLe mU dhAtunA 3 varNane sU. naM. 2-1-58 thI vu Adeza thato nathI. jethI pRthvI.... ItyAdi sthaLe A sUtrathI meM dhAtunA 3 varNane v Adeza thavAthI ISTa prayoganI siddhi thAya che. temaja pratimuvI ItyAdi sthaLe A sUtrathI paNa v Adeza na thavAthI pratimnau... ItyAdi aniSTa prayogo thatA nathI - e svayaM vicAravuM. III Na - Samasatpare syAdividhau ca 2|1|60 // para kAryamAM athiMd A sUtrathI mAMDIne samartha: vidhiH 7-41rara' sudhInAM sUtrothI vihita kArya karavAnA prasaMge temaja ; A sUtranI pUrvenA arthAt 'gata :0 1-4-1' thI AraMbhIne A sUtra sudhInA syAdi vidhinA sUtrothI vihita kArya karatI vakhate N ane k'asat' manAya che. 'p' Adeza karatI vakhate n 'asat' manAya che. San ane takSan nAmane zas (ta) pratyaya. dhRvar0 2-3-6rU' thI. 213 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ne Adeza. para kArya karavAnA prasaMge A sUtrathI ju' sahu manAto hovAthI kanoDaca ra-1-108' thI san nA ' no lopa - vagere kArya thavAthI "pUM:' ane ta: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - pUSA nAmanA devone. karmakArone. paTitumiti A arthamAM pad dhAtune 'tumahi0 rU-4-21' thI sana (1) pratyaya. "sa Dabdha 49-thI ne dvitva. prathama pa nA TU no 'vaiSNana. 4-1-44 thI lopa. "sacaca 4-0-52' thI prathama pa nA sane Adeza. 'tAzi 4-4-rUra' thI san nI pUrve 8 (6) no Agama. 'nAyattA . 2-315' thI san nA ne pU AdezathI niSpanna vipaTiSa dhAtune 'viva6 pa-1-148' thI viva6 (0) pratyaya. 'ta: 4-rU-82' thI sana nA no lopa. piTi6 nAmane ti pratyaya. 'vIrthayA. 9-4-4" thI pti no lopa. A sUtrathI parakArya prasaMge 6 asadu manAto hovAthI so: 2-1-72' thI 6 ne ru Adeza. "pAnta 2--64 thI ne dIrgha chuM Adeza. ItyAdi kArya thavAthI vipaDIAvo prayoga thAya che. artha - bhaNavAnI IcchAvAlo. sarvanuM + thI A avasthAmAM "kRvatra - -63 thI 6 ne " Adeza. A sUtrathI pUrvasyAdi vidhi prasaMge [ asad manAto hovAthI "ni tIrSa: 1-4-85 thI va nA '' ne dIrgha " Adeza thavAthI 'sarvo' Avo prayoga thAya che. artha-be ghoDA. sarSi + jha (navuM). A avasthAmAM nas ne 'napuMsaka zi: 9-4-11 thI zi (6) Adeza. "dhu pram 1-4-66' thI nI pUrve no Agama. "nAcattA . 2-3-15 thI huM ne 6 Adeza. A sUtrathI pUrva svAdividhinA prasage "' asad manAto hovAthI simehato: 1-4-86 thI sa6 nA rUne dIrgha Adeza. "zaDanusvAra: 9-rU-40 thI 7 ne anusvAra thavAthI sakki Avo prayoga thAya che. artha - ghI. A sUtrathI mAMDIne sUna. 7-4-122 sudhInA sUtrothI vihita kArya karavAnA prasaMge A sUtrathI mAMDIne rAe. ra1-80' sudhInA sUtrothI vihita te te kAryo 'masa manAya che. temaja upara jaNAvyA mujaba sU. ne 1-4-1 thI mAMDIne A sUtra sudhInA sUtrathI 214 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihita sthAdi vidhinA prasaMge A sUtrathI mAMDIne "noTi: ra--11 sudhInAM sUtrothI vihita te te kAryo karavuM manAya che. (ju karavAnA prasaMge ju asad manAto hovAthI arthAt ju karavAnA prasaMge asamanAto nathI. tethI magoti A ISTa prayoganA badale maLyunoti khAvo aniSTa prayoga thato nathI. anyathA nuM (G) nA ne ju karavAnA prasaMge " nA " ne basa mAnyo hota to 7 ne zuM Adeza thAta nahi - te samajI zakAya che.)[6nI ktAdezo'Si 2 / 1 / 61 // anubandhavAlA ta (vakta) nA sthAne thayelo Adeza, A sUtrathI mAMDIne sUnaM.7-4-122 sudhInA te te sUtrathI vihita 6 bhinna kArya karavAnA prasanne, tema ja A sUtranI pUrvenA te te sUtrathI vihita svAdividhi sambandhI kArya karavAnA prasanne 'gasa manAya che. hai' dhAtune "-vahU -9-974 thI $ (ta) pratyaya. kAtu sagga, 4-2-9" thI che ke kA' Adeza. "jai zuSi0 4-2-78 thI tu ne zuM Adeza thavAthI lAma nAma bane che. sAmacApatyanuM A arthamAM sA nAmane 'mata rUr dra-rU9 thI phugu () pratyaya. "sava 4-68 thI lAma nA 1 no lopa ItyAdi kAryathI niSpanna kSama nAmane tarasyA. 7-ra-1' thI mag (ta) pratyaya. sAnis nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI sU. naM. 9-4-70 mAM jaNAvyA mujaba nAnuM nI jema kSAminAnuM Avo prayoga thAya che. ahIM kSAmi no | upara jaNAvyA mujaba ru pratyayanA tu nA sthAne thayelo Adeza che. tene A sUtrathI; "mAvato 2-1-24 thI 6 ne r karavA svarUpa parakArya karavAnA prasaMge sahuM manAto hovAthI mAM nA mu ne 6 Adeza thato nathI. artha - kRza vyaktinA santAnavAlo. TU dhAtune -vahU -9-974 thI $ pratyaya. "RtvA 4-2-68' thI 7 ne AdezathI niSpanna tUna nAmane bhUmiti A arthamAM 215 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'amAvyayAt0 rU-4-2rU' thI can ya) pratyaya.. 'vayani 4-3-112' thI jUna nA sra ne ph AdezathI niSpanna nUnIya dhAtune "vipu Sa 1-148' thI vip (0) pratyaya. 'ataH 4-3-82' thI jUnIya dhAtunA anya ga no lopa thyoH v. 4-4-121' thI r no lopa vagere kArya thavAthI jUna nAma bane che. tene ka pratyaya. 'thoDanesvara60 2-1-16' thI rphe ne yU Adeza. "dvitidvItIya ne 1-4-36' thI s ne r Adeza ItyAdi kArya thavAthI nyuH Avo prayoga thAya che. ahIM jUnIno r upara jaNAvyA mujaba nA t nA sthAne thayelo Adeza che. A sUtrathI te '; n ne 36 'karavA svarUpa pUrva syAdividhinA prasaMge avuM manAto hovAthI s ne upara jaNAvyA mujaba r Adeza thAya che. anyathA e zakya thAta nahIM. artha - kApelI vastunI IcchA ka2nA2nuM. gIti him? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba TM pratyayanA sthAne thayelo Adeza para kArya karavAnA prasaMge ane pUrva syAdividhinA prasaMge sar manAya che. parantu r Adeza karavAnA prasaMge te akSar manAto nathI. tethI drav dhAtune upara jaNAvyA mujaba TM pratyaya. 'sUryastyA0 4. 2-70' thI t ne r Adeza. 'pravra10 4-1-84' thI drav dhAtunA 6 ne * (samprasAraNa) Adeza. 'saMyogA0 2-1-88' thI rRkS nA s no lopa. vRTM A avasthAmAM A sUtrathI TM pratyayanA t nA sthAne thayelo maiM Adeza; "vapnaH gam 2-1-86' thI 6 ne j Adeza karavAnA prasaMge asavuM manAto hovAthI hU~ ne Adeza. 'dhRvaI0 2-3-63' thI 6. ne r Adeza thavAthI vRvaLa nAmane si pratyayAdi kArya thavAthI vRvaLaH Avo prayoga thAya che. vRna A avasthAmAM A sUtrathI, TM pratyayanA r nA sthAne thayela nU Adezane; 'vakhatRnamRna02-1-87' thI ghU karavAnA prasage paNa sar manAyo hota to hU~ ne r Adeza thAta to 'vRvaLaH' nA sthAne vRSNaH Avo aniSTa prayoga thAta. tethI upara jaNAvyA mujaba pratyayanA t nA sthAne thayelA Adezane; hU~ Adeza svarUpa 52 kArya karavAnA 216 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasage masa manAto nathI. artha- kApeluM. ahIM e bhUlavuM nahi joIe ke 6 bhinna parakArya karavAnA prasaMge to upara jaNAvyA mujaba kutAdezane karavuM manAya che ja. tethI 6 ne zU Adeza upara jaNAvyA mujaba thayo che. dukA koH valla rAzAdarA { thI pUrve rahelA 6 ane TU ne Adeza thAya che. viSNu ane ThThi dhAtune sthati pratyaya. "do ghuTuM pItte ra--82 thI huM ne TU Adeza. "popa0 4-rU-4' thI upAjya huM ne muLa i Adeza thavAthI sthati ane sthati Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - pisaze. cATaze. drA bhvAdenAmino dI? vo vyaMjane 2 / 1 / 63 // mU vagere dhAtusambandhI ? ane 6 nI paramAM jana hoya to ane 3 nI pUrve rahelA pU vagere dhAtu sambandhI ja nAmI svarane dIrgha Adeza thAya che. huM dhAtune ro ro -rU-106' thI mAM pratyaya. 'ra-4-18' thI Apu () pratyaya. "samAnA1-ra9 thI 1 ne kA nI sAthe dIrgha A Adeza. A sUtrathI 3 ne dIghI 5 AdezathI niSpanna dUccha nAmane ti pratyayAdi kArya thavAthI hUrchA Avo prayoga thAya che. artha- vAMku cAlavuM te. zAstu dhAtune - vat 1-1-174 thI che (ta) pratyaya. OM ne "RtAM viDatI 4-4-16' thI ; Adeza. "RjyAreSaio 4-2-68' thI # nA ne Adeza. A sUtrathI rU nA DuM ne dIrgha chuM Adeza. kRva ra-rU-rU' thI 7 ne 6 AdezathI niSpanna vAstI nAmane zi pratyayAdi kArya thavAthI vAstIfmu Avo prayoga thAya che.artha - phelAeluM. vivuM dhAtune vartamAnAno tivu pratyaya. 'rivAre 217 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5: rU-4-7ra" thI tivu nI pUrve 2 () pratyaya. A sUtrathI vuiM nA rU ne dIrgha chuM Adeza thavAthI "rIvyati" Avo prayoga thAya che. artha- krIDA kare che. svAti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mU vagere ja dhAtusambandhI ane vu nI paramAM vyasjana hoya to ? ane 6 nI pUrve rahelA dU vagere dhAtusambandhI nAmI svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI vasumicchati ane dvivamicchati A arthamAM #ra ane vuiM nAmane sU. naM. 9-9-22 mAM jaNAvyA mujaba vacana pratyayAdi kArya thavAthI rAnIyati nI jema rIti ane driti Avo prayoga thAya che. ahIM pharIya ane vivya A nAmadhAtu che. paraMtu mU vagare dhAtu nathI. tethI 6 ane 7 nI pUrvenA nAmI svara 3 ane rU ne A sUtrathI dIrgha che ane huM Adeza thato nathI. arthakramazaH-galuDIyAnI IcchA kare che. svarganI IcchA kare che. dara padAnte 2 / 1 / 64 // padanA anta rahelA pU vagere dhAtu sambandhI ? ane jUnI pUrve rahelA dU vagere dhAtu sambandhI nAmI svarane dIrgha Adeza thAya che. T dhAtune "dhu sa50 rU-114' thI kvipU () pratyaya. "kRta viDatI 4-4-106' thI jhU ne zuM AdezathI niSpana zira nAmane si pratyaya. "tIrthatva 1-4-4" thI ti no lopa. A sUtrathI gira nA rU ne dIrgha AdezAdi kArya thavAthI :' Avo prayoga thAya che. artha - vANI. niroDa. A vigrahamAM SaSThItapuruSa samAsa. zarthe rU-ra-8' thI vigraha vAkyanA padonI uttaramAM rahelI syAdi vibhaktino lopa. A sUtrathI ja nA rU ne dIrgha chuM AdezathI niSpanna kartha nAmane ti pratyayAdi kArya thavAthI jIra: Avo prayoga thAya che. artha-vANIno artha. vanti ti zi?- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA antamAM ja rahelA dU vagere dhAtu sambandhI ? ane 218 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ v nI pUrve rahelA mU vagere dhAtusambandhI nAmI svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI u52 jaNAvyA mujaba nir nAmane temaja rU dhAtune 'vip --1-148' thI vivak (0) pratyaya thavAthI niSpanna hU~ nAmane nas (gar) pratyaya. 'dhAtorivargo0 2-1-10' thI OM ne v Adeza... vagere kArya thavAthI ni:' ane 'huvaH' Avo prayoga thAya che. ahIM bhU vagere dhAtu sambandhI r ane vu padanA ante na hovAthI tenI pUrvenA rU ane 3 ne A sUtrathI dIrgha Adeza thato nathI. arthavANIo. kApavAMvAlA, ahIM yAda rAkhavuM joIe ke - giraH ane juvaH ahIM vivat pratyaya vyaJjanAdi hovAthI sAmAnyataH tene AzrayIne ri ane hU~ nAmane 'nAmasidda0 9-9-21' thI pada saMjJA thaI zake che ane niH ane uvaH ahIM padAntastha r ane v nI pUrvenA tAdRzanAmI svarane dIrgha Adeza karavAno prasaga che ja; parantu 'vipi vyagnanArthamanityam' arthAt viSar pratyaya paramAM hoya to tene vyaJjanAdi pratyaya mAnIne je kArya karavAnuM hoya te kArya anitya che - A paribhASAthI upara jaNAvelA sthaLe vivapU pratyayane AzrayIne pada saMjJA thatI nathI. jethI apadAntastha r ane v nI pUrvenA tAdRza nAmI svarane upara jaNAvyA mujaba dIrgha Adeza thato nathI. II 64 na yi taddhite 2|1|65 // jenI AdimAM y che tevo taddhita pratyaya paramAM hoya to r ane v nI pUrve 2helA nAmI svarane dIrgha Adeza thato nathI. 'ghuram vRti' A arthamAM 'churo caivaz 7-1-rU' thI r nAmane ya pratyaya. ghurya nAmane si pratyayAdi kArya thavAthI 'ghui:' Avo prayoga thAya che. ahIM 'svAleImino. 2-6-63' thI 3 ne dIrgha AdezanI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thayo che. artha - bhAravahana karanAra. yati vimU? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba v thI zarU thato ja taddhita 219 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya paramAM hoya to zuM ane 6 nI pUrve rahelA nAmI svarane dIrgha Adeza thato nathI. tethI zira rUva A arthamAM "cAritve 7-1-1ra thI ri nAmane vat pratyaya. "vAvenamano2--6rU" thI rU ne dIdhI { Adeza ItyAdi kArya thavAthI jIrva' Avo prayoga thAya che. ahIM vat pratyaya yAdri na hovAthI A sUtrathI 2nI pUrvenA nAmI svarane dIrghaAdezano niSedha thato nathI. artha - vANInI jema. tathata rUti viru?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yu AdimAM che jenA evo taddhita pratyaya ja paramAM hoya to ane jUnI pUrve rahelA nAmI svarane dIrgha Adeza thato nathI. tethI jimicchati A arthamAM vacarU-4-ra6 thI 12 nAmane vaye () pratyaya. "vAmino 2-1-6rU' thI ni nA rU ne dIrghaTTa Adeza... vagere kArya thavAthI nIti' ane 'nIti Avo prayoga thAya che. (jUo sU.naM. 1-122) ahIM pratyaya taddhitano nathI. paraMtu nAmadhAtusambandhI che. tethI A sUtrathI nI pUrvenA rU ne dIrgha Adezano niSedha thato. nathI. artha kramazaH - vANIne Icche che. vANInI jema AcaraNa kare che. //dll 3 vikaraNavAlA 5 dhAtunA ane huM dhAtunA nAmI svarane dIrgha Adeza thato nathI. kRdhAtune saptamIno (vidhyarthano) yAt pratyaya. | tanAve: rU-4-8rU' thI 3 vikaraNa pratyaya. "mino 4-3-9" thI nA % ne guNa e Adeza. "sata:zilyut 4-2-82 thI 06 nA "' ne 3 Adeza. (3yAt A avasthAmAM kRSi 2 4-288 thI 3 no lopa - thavAthI #ta Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte dhAtune Azipu vibhaktino vacAt (vA) pratyaya thavAthI huryAta Avo prayoga thAya che. ahIM 'vAre 2-7-63 thI 3 ne dIrgha AdezanI prApti hatI teno A sUtrathI niSedha thayo che. artha - 220 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramazaH- karavuM joIe. te cheke. kurvidyuAraH vinam? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba 3 vikaraNavAlA ja hra dhAtunA ane ghu dhAtunA nAmI svarane dIrgha Adeza thato nathI. tethI tuM zatre (1361) A tuvi gaNanA chuM dhAtune Azir no cAt (yAta) pratyaya, 'svAvernAnino.2-1-62' thI OM nA 3 ne dIrgha OM Adeza thavAthI t Avo prayoga thAya che. ahIM OM vikaraNavAlo dhAtu na hovAthI A sUtrathI nAmI svarane dIrgha Adezano niSedha thato nathI, artha - te bole. IIFFI mo no mvozva 2|1|67 // 1 jenA antamAM r che tevA TU vagere dhAtunA maiM ne, te, padanA anve vartamAna hoya to temaja tenI (maiM nI) paramAM, jo maiM ane rU thI zarU thato pratyaya hoya to; - Adeza thAya che. (A r Adeza, 52 kArya prasaMge av hovAthI no lopa thato nathI - e yAda rAkhavuM.) n pra+zam dhAtune "vivuM -1-148' thI vivuM (0) pratyaya. 'anu padmama0 4-1-107' thI zam nA 'ba' ne dIrgha '' Adeza. prazAn nAmane tti ane myAnlR pratyaya. 'vIryavAn 1-4-4' thI si no lopa. A sUtrathI prazam nA m ne r Adeza thavAthI 'praznan' ane prazAnmyAm Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - zAnta. be zAntathI. mam dhAtune 'vyagnanAvere0 rU-4-6' thI yak pratyaya. 'sattva42 4-1rU' thI r dhAtune dvitva. 'vyagnanasvAnAre 4-1-44' thI prathama (abhyAsanA) gam nA m no lopa. 'hornaH 4-1-40' thI prathama g ne r Adeza. 'murato0 4-1-11' thI dvitIya bh nI pUrve mu (6) no Agama. 'vartuNaM jIvuM 3-4-14' thI yaj no lopa. 'nAM ghuD 0 1rU-21' thI mu nA mUkane ph AdezathI niSpanna nAm dhAtune vartamAnA no mi ane vakSa pratyaya. A sUtrathI nAnuM dhAtunA mU ner Adeza vagere kArya thavAthI jJA'i ane nAnaH' Avo 221 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prayoga thAya che. arthakramazaH - huM vAraMvAra jauM chuM. ame be vAraMvAra jaIe chIe. ILA saMs - dhvaMs - kvassanaDuho daH 2 / 1 / 68 // [ dhvaMsu kanaDuM ane zuM che antamAM jenA evA vava pratyayAtta nAmonA padanA anta rahelA vargane Tu Adeza thAya che. uttArUM ane pUrNa+dhvas dhAtune "viva6 1-148' thI vivadhu pratyaya. ane zregnana0 4-2-4" thI vaMduM ane dhva nA 7 no lopa thavAthI niSpanna levAnuM ane pUfmba nAmane si pratyaya. " DhIyAvuM - 4-4" thI si no lopa. A sUtrathI padAnta rahelA huM ne Tu Adeza thavAthI ulaTuM ane pafdhvaryuM Avo prayoga thAya che. vid dhAtune vA vere. vasuM. -ra-rara' thI vasu (su) pratyayathI niSpanna vikvan nAmane napuMsakaligamAM si pratyaya. 'manato huju 1-4-52' thI si no lopa. A sUtrathI padAnta rahelA huM ne 6 Adeza thavAthI vidvata | Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte svanavu nAmane napuMsaka liMgamAM si pratyayAdi kArya thavAthI ane A sUtrathI du ne Du thavAthI vanaDu Avo prayoga thAya che. A sUtramAM A pramANe be sAra no pATha hovAthI upara jaNAvyA mujaba veva pratyayAnta nAmanA padanA ane rahelA varNamAMtrane nahi parantu tu ne ja 6 Adeza thAya che. tethI khU. naM. 9-4-70 mAM jaNAvyA mujaba vidvAna A pulliMgamAM prathama ekavacananA prayoga sthaLe 7 ne 6 Adeza A sUtrathI thato nathI. arthakramazaH - thALInI sAthe DhIlo thanAra athavA phuTanAra. pAMdaDAone toDanAra. vidvAnakula. suMdara baLadavAluM. vidvAna. //68 222 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rtviju-diz-dRz-spRz-maj-dadhRSuSNiho gaH 2 / 1 / 69 // Rtvij diz dRz spRz saj dadhRS bhane uSNih nAma nA pahantastha pani ga mAheza thAya che. Rtu+yaj; diz; dRz; anya+dRz; ghRta+spRz; dhRS bhane ud+snih dhAtune 'kvip 5-1-148' thI kvip (0) pratyaya. 'yajAdi0 4-1-79' thI. yaj na ya ne i mAheza. Rtu n| u ne 'ivaNadi0 1-2-21' thI. va mAheza. anya n| a ne 'anyatadAderAH32-152' thI. A mAheza, sA sUtramA saj bhAvo. 418 DovAthI sRj n| Rne ra mAhezya. dadhRS mAvo 416 DovAthI dhRS dhAtune vivAha A thavAthI. dadhRS nipAtanathA. si.65 thAya che. tema 4 uSNih // pramANe pATha hovAthI ni A avasthAmAM Tu no lopa nipAtanathI. si65 cha. 'nAmyantasthA02-3-15' thI. snih nA s ne S mAheza. S n| yogamA n ne, 'tavargasya0 1-3-60' thI. Na mAheza thavAthI maza: RtuM yajate mA mathama Rtvij; dizyata iti mA marthamA diz; pazyati mA arthamA dRz; anya iva dRzyate mA arthamA 'tyadAdyanya05-1-152 thI. vip (0) vagaire 4thI anyAdRz; ghRtaM spRzati mA arthamAM ghRtaspRz; sRjyate mA arthamA 'kRt sampa0 5-3114' thI. kvip (0) vagere AI thavAtha. saj; dhRSNotIti mA arthama. dadhRS bhane UrdhvaM snihyati mA arthamA uSNih mA pramA nAma bane. cha. tane si pratyaya. 'dIrghajhyAb0 1-4-45' thI si no sopa. mA sUtrathA Rtvij vagere nAmanA mantya j z S bhane ha ne g mAheza thavAthI Rtviga; dig; dRga; anyAdRg ghRtaspRga; saga; dadhRg bhane uSNig bhAvI prayoga thAya che. arthamaza:- tune 54nA2. hiza. mana.jI.4 Thevo. ghI no s50.422. bhA.. 32512vAvApo. pAgha31. // 69|| 223 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nazo vA rAchAchA 'na dhAtusambandhI padAntastha varNane vikalpathI 7 Adeza thAya che. nIvarya nazanam A arthamAM nIvuM + nan dhAtune vizvadhu 1-1948 thI viva6 (0) pratyaya nIvanazu nAmane sita pratyaya. vIrvavuM 1-4-4ra thI ti no lopa. A sUtrathI za ne Adeza thavAthI nIvana Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI neT Adeza na thAya tyAre 'vanasRna, 2-1-87 thI zu ne 6 Adeza. ne puraskRtIyaH ra1-76' thI 6 Adeza thavAthI nIvana Avo prayoga thAya che. artha - jIvathI nAzapAmanAra II70nA. guNagya-o no rUH rAchA yunuM v ane sun dhAtusambandhI nuM ne, te padanA anta hoya to ju Adeza thAya che. yunuM prakhyuM ane kun dhAtune "vizva -9-948' thI vizva[ (0) pratyaya. kvoDanayAnuM 4-2-46 thI sadgunA nu no lopa .... vagere kArya thavAthI niSpanna yunuM vuiM ane nAmane si pratyaya. yunusa A avasthAmAM pudgoDasamAre 94-79 thI jJa nI pUrvenuM no Agama. pravRtti A avasthAmAM sava: 9-4-62' thI nI pUrve | no Agama. temaja phun + si A avasthAmAM yadyapi no vyagnana0 4-2-45 thI kun nA nuM nA lApanI prApti hatI. paraMtu A sUtramAM phren (ku no Agama karavA mATe koI sUtra na hovA chatAM) Avo pATha hovAthI nuM no lopa thato nathI. yunsa, pravrUttei ane vU+ A avasthAmAM tIrthayAt0 - 4-45" thI si no lopa. "pasya 2-1-82 thI 6 ane 6 no lApa. A sUtrathI 6 ne phu Adeza thavAthI "pu' 'bA ane guru Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- joDavA vALo. suMdara cAlavALo. cAlanAro. 71 224 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to rAjAzA padanA ane rahelA huM ne () Adeza thAya che. Azaq A avasthAmAM tIv0 9-4-4" thI si no lopa. "TSamaio - 1-60" thI 6 ne, A sUtrathI vihita kArya svarUpa parakArya prasaMge jAdu manAya che. tethI tenA sthAne A sUtrathI ja uM) Adeza. "pItte ra-1-64 thI 6 ne daI { Adeza. ? ne jAte 9-rU-dharUra thI visarga thavAthI gAzI' Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte vAyu + A avasthAmAM A sUtrathI lU ne AdezAdi kArya thavAthI vAyu Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - zubhecchA. vAyu. II7rA * tapuraH rAjArA gujju sambandhI padAntastha varNane 2 () Adeza thAya che. sanukrma A avasthAmAM jIrthaq0 -4-45 thI si no lopa. A sUtrathI 6 ne 2 Adeza. "jo 2--64 thI 3 ne dIrdhaka Adeza. upavAste 9-3-13 thI 6ne visarga thavAthI "sabU Avo prayoga thAya che. tenuSa rUva A arthamAM tanuSu nAmane "cAvei 1-1ra thI vat pratyaya. A sUtrathI ne ja Adeza. upara jaNAvyA mujaba 3 ne dIrgha Adeza. ItyAdi kArya thavAthI saMpUrvata Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - sAthe prIti karavAvALo. sAthe prItI karavAvALAnI jema. sahagun dhAtune "viva6 1-1-148 thI viva6 pratyaya. A sUtranA salun A pramANenA pATha nirdezathI sadane sa Adeza thavAthI tenuN AvuM nAma bane che. II73aaaaN vaH 2074 padanA ane rahelA madana zabda sambandhI anya varNane ra () 225 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza thAya che. hIthI bhinuM A vigrahamAM samAsAdi kAryathI niSpanna sahana nAmane sambodhanamAM si pratyaya. " kIrya 1-44' thI si no lopa. A sUtrathI 6 ne ra Adeza. "poSavati - ra" thI 4ne 3 AdezAdi kArya thavAthI detIho nivAya ! Avo prayoga thAya che. temaja rIhanu+se (prathama) A avasthAmAM paNa upara jaNAvyA mujaba si no lopa. 7 ne ra Adeza. A sUtramAM sU. naM. 2--60 thI mad no adhikAra cAlu hovAthI, A sUtrathI vihita cha Adeza pUrva svAdi vidhinA prasaMge ane parakAryanA prasaMge sat manAto hovAthI tenA sthAne - mAnIne pUrva sAdividhinA prasaMge ni tIrtha: 9-4-85 thI huM nA sa ne dIrgha nA Ade. vifo 9-rU-2ra" thI no lopa thavAthI 'rA nivAi." Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - he lAMbA divasavALI grISmaRta. lAMbA divasavALI grISmaRtu. II74o. ro lupyari 2 / 1175 // vibhaktino lupu (lopa) thaye chate, padanA ane rahelA ada nAmanA anya varNane, tenI paramAra ne choDIne bIjo koI paNa vAra hoya to zuM Adeza thAya che. kadanu+ktam A avasthAmAM mu na "banato hu, 9-4-12 thI lupu (lopa). A sUtrathI ne ? Adeza thavAthI 'darathIte ane dakti Avo prayoga thAya che. arthakramaza divasabhara bhaNe che. divasabhara Ape che. suprIti ?i= A sUtra upara jaNAvyA mujaba vibhaktino lu thayo hoya tyAre ja pada ane rahela madana nA anya varNana; tenI paramAM 6 bhinna varNa ho to ? Adeza thAya che. tethI detIhoDatra ahIM sambodhanamAM 1 pratyayano "tIrdhA . 1-4-46 thI lupha thayo che, lupu nahIM. te A sUtrathI kadanuM nAnuM ne 6 Adeza thato nathI. paraMtu mane. ? 9-74' thI 4 AdezAdi kArya thavAthI ke TIToDatra! Avo prayo 226 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. artha- he lAMbA divasavALA ahIM ahIM yAda rAkhavuM joIe ke dina A sAmAsika pada sthaLe vigraha vAkyastha padothI paramAM, rahelI vibhaktino ujALe rU-ra-8 thI lupU thayo che. paraMtu e lupyamAna vibhaktine AzrayI ne nAmane 'vataM pam 1-1ra0 thI prApta padasaMjJAno, "vRttoDasare 9-9-ra0" thI niSedha thato hovAthI sahana no nuM tyAre padAnastha nathI. samAsottara fsa pratyayano upara jaNAvyA mujaba lupha thayo che. tyAre hina no padAntastha hovA chatAM vibhakatino lupu thayo na hovAthI ? ne A sUtrathI ? Adeza thato nathI. AthI samajI zakAze ke je vibhatino lu thayo hoya e vibhaktine AzrayIne ja madana zabda sambandhI atyavarNa padAntastha nathI. samAsottara ri pratyayano upara jaNAvyA mujaba lupha thayo che, tyAre madana no 1 padAntastha hovAM chatAM vibhakatigro , lu thayo na hovAthI ne A sUtrathI 2 Adeza thato nathI, AthI ' samajI zakAze ke je vibhaktino lupu thayo hoya e vibhatine AzrayIne ja jhahana zabda sambandhI antavarNa padAntastha thato hoya to ja upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI 6 Adeza thAya che. anyathA nahIM. rIti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vibhatino luDu thaye chate padanA anta rahelA hinuM nAmanA anya varNane tenI paramAM bhinna java hoya to ? Adeza thAya che. tethI no sUpa A vigrahamAM pItaluruSa samAsa. sadanuM padottara SaSThI no ardho : rU-ra-8' thI lupu. A sUtrathI sahanuM nAnuM ne tenI paramAM zuM hovAthI ja Adeza na thavAthI manaH ra1-74 thI 4 AdezAdi kArya thavAthI pradoSa Avo prayoga thAya che. anyathA A sUtramAM ra A pramANeno nirdeza na hota to A sUtrathI doahIM paNa kadanuM nAnuM ne ? AdezAdi kAryathI 'dArU Avo aniSTa yoga thAta. artha - divasanuM svarUpa II7pA. 227 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puTastRtIyaH 21176 // padanA anta rahelA dhu varNane vargIya trIjA vyajana svarUpa Adeza thAya che. vadhu + si ane vaghumi A avasthAmAM 'vIrghadyaq0 1-4-46" thI si no lopa. "na: 6 2--96 thI rU ne Adeza. A sUtrathI jUne 6 Adeza ItyAdi kArya thavAthI vA ane vAji:' Avo prayoga thAya che. jU ma A avasthAmAM 2 ne A sUtrathI 6 Adeza thavAthI "mama:' Avo prayoga thAya che. yadyapi kama A avasthAmAM paNa upara jaNAvyA mujaba r ne Adeza thavAno prasaMga hovAthI A sUtrathI tyArabAda Adeza thAya to ji: Avo aniSTa prayoga thaze. paraMtu pANinIya vyAkaraNa prasiddha svaronI mad A saMjJA hovAthI tenA zuM ne # Adeza thato nathI. kAraNa ke ahIMnne Adeza thAya to navuM nA badale 'jU A pramANe saMjJAbheda thavAno prasaMga Avaze. tethI saMjJAbhedanA bhaye ahIM jU ne 6 Adeza thato nathI - e yAda rAkhavuM arthakramazaH - vANI, vANIthI. svarothI. IIchaddA gaDadabAdezcaturthAntasyaikasvarasyA''dezcaturthaH svozca pratyaye rAchA ' padanA anta temaja 1 ane dhva che AdimAM jenA evo pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 1 DuM 66 che AdimAM jenA ane vargIya caturtha vyajana (pU r 6 5) che attamAM jenA evA ekasvara vALA dhAtunA athavA dhAtusvarUpa zabdano je avayava (ekabhAga) tenA Adya (prathama) tRtIya vyaMjanane tene maLato (svajAtIya) caturtha (dhu Tu 6 5) Adeza thAya che. huM dhAtune 'viva6 -9-948' thI kvi6 (0) pratyayAdi kAryathI niSpana pafr nAmane si pratyaya. "tIrtha. 1-4-4thI ti no lopa. 'o ghara 228 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavAnta02-1-82'thIph ne Adeza. varSAnu zabdanA ekasvaravALA, tRtIya vyaJjana r che AdimAM jenA ane caturtha vyaJjana che antamAM jenAM, evA dhAtu zud' nA Adya tRtIya vyaMjana ne A sUtrathI padAntanA viSayamAM yU Adeza. 'chuTatRtIyaH 2-1-76' thI haiM ne r Adeza. virAme vA 9-rU-9' thI 6 ne r Adeza thavAthI parNaput Avo prayoga thAya che. artha - pAMdaDAne DhAMkanAra. tuSTimamArakSALa: A arthamAM truptima zabdane "nijh vartuNaM 0 rU4-42' thI khkhui (6) pratyaya. (ahIM yAda rAkhavuM joIe ke A pUrve temaja AgaLa dareka udAharaNamAM ke pratyudAharaNamAM sarvatra badhI ja prakriyA varNavelI nathI. tethI te te sUtrathI varNaveluM te te kArya te te sUtranA yathAsthita arthanuM anusandhAna karIne anullikhita kArya tadvidhAyaka sUtrathI svayaM samajI levuM joie. sAmAnyathI nAmathI vihita pratyayo dvitIyAntAdi nAmothI vihita hoya che. evA vakhate nAmathI vihita pratyayonuM pradarzana, vastutaH dvitIyAnnAdi yathAsaMbhava nAmathI samajavuM joIe. ane tyAre anullikhita vibhaktinA lopa svarUpa kArya tadvidhAyaka 'peAeM'rU-2-8 thI samajavuM .... ItyAdi sarvatra vicAravuM. 'anyasvarAveH 7-4-4rU' thI suSkrima nA antyasvarAdi Ja no lopa thavAthI tuSkRimi dhAtu baMne che. tene upara jaNAvyA mujaba vivar (0) pratyaya. 'kheraniTi 4-3-8rU' thI khi (OM) no lopa thavAthI niSpanna tuStim nAmane tti pratyaya. upara jaNAvyA mujaba si no lopa. A sUtrathI tuSThim zabdanA ekasvarI gaDavavAti ane caturthAnta "him" svarUpa tukhyim dhAtunA avayavanA Agha r ne padAntanA viSayamAM Adeza. upara jaNAvyA mujaba 6 ne tRtIya v Adeza. ane v ne r Adeza thavAthI 'turi" Avo prayoga thAya bUna che. artha - moTI nAbhivALAne kahenAra. AvIja rIte rramamAdakSALa A arthamAM upara jaNAvyA mujaba rrama zabdane ri pratyayAdi kArya thavAthI A sUtrathI ne v AdezAdi kArya thavAthI "pi Avo prayoga thAya che. artha - gadheDAne kahenAra. upara jaNAvyA mujaba 229 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gharma+qdhu dhAtune viva6 pratyayAdi kArya thavAthI temaja A sUtrathI guNa dhAtunA 6 ne AdezAdi kArya thavAthI "gharSaputa Avo prayoga thAya che. artha- dharmane jANanAra. A cAre udAharaNo padAntanA che. have sAraddhi ane svAdri pratyaya paramAM hoya tyAranA udAharaNa jaNAve che - niryAta kA ItyAdi - niraMkun dhAtune bhaviSyantIno te pratyaya. thopAjyasya 4-rU-4' thI juduM nA 3 ne guNa go Adeza. "o ghu0 -9-8ra' thI TU ne r Adeza. A sUtrathI huM, nA ne 6 Adeza. "5-Dho rasa ra-1-dura' thI TU ne 6 Adeza. nAcattAsthA) ra-rU-thI te nA huM ne 6 Adeza thavAthI nirodyate" Avo prayoga thAya che. artha - saMtADaze (chUpAvaze). ni+put dhAtune aghatanIno dhvam pratyaya. adyAtorAri, 4-4-22' thI juduM dhAtunI pUrve gat no Agama. ziro nAjuo 3-4-10 thI dhvam nI pUrve sa () pratyaya. upara jaNAvyA mujaba huM ne huM Adeza. "duha-hidari-guho4--74 thI sa no lopa. A sUtrathI guThTha nA zuM ne 6 Adeza. 'tavaca0 1-3-60" thI TU nA yogamAM dhva nA 6 ne r Adeza. nijhayuvam A avasthAmAM 'dasta 9-rU-4ra' thI put nA TU no lopa. ane 3 ne dIrgha ka Adeza ItyAdi kArya thavAthI capUvam Avo prayoga thAya che. artha- tame badhAe chupAvyuM. yu + cate A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba 3 ne guNa go Adeza. "vArtA ra-1-83 thI 6 ne 6 Adeza. A sUtrathI Tune 6 Adeza. 'ayope 1-3-10 thI 6 ne 6 Adeza. upara jaNAvyA mujaba svate nA tu ne 6 Adeza thavAthI 'ghasyate Avo prayoga thAya che. artha - dudha kADhaze (dohaze). sut dhAtune. adyatanamAM dhva pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dhAtunI AdimAM e (ga) no Agama. dhvam nI pUrve sa () pratyaya. TU ne 6 Adeza. 6 no lopa. A sUtrathI Tu ne 6 Adeza. tRtIyastRo 9-rU-42" thI 6 ne zuM Adeza thavAthI sahuthvam Avo prayoga thAya che. artha - tame badhAe doDyuM. yudhacate A avasthAmAM upara jaNAvyA 230 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mujaba 3ne guNa so Adeza. A sUtrathI lU ne Adeza. 'sapoSe 1-3-10 thI 6 ne tu Adeza thavAthI posthate Avo prayoga thAya che. artha- jANaze. 36 dhAtune adyatanImAM dhvam pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dhAtune AdimAM Tu no Agama.dhva nI pUrve sijhaghatAnuM rU-4-jarU' thI sit (su) pratyaya. "to dhi vA 4rU-kara' thI sid no lopa. A sUtrathI vadhu nA s ne 6 Adeza. tRtIyastRo 9-rU-4' thI 6 ne 6 Adeza thavAthI "namuTumbanuM Avo prayoga thAya che. artha- tame badhAe jANyuM. aDavAriti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padAntamAM tema ja savAri ane dhyAti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA gurU Tu ane 6 ja AdimAM ane vargIya caturtha vajana antamAM che jenA evA ekasvarI dhAtunA temaja dhAtusvarUpa zabdAvayavanA Adya zuM ? ? ane sne; tatyajAtIya caturtha vyasjana thAya che. tethI napU dhAtune "T-Tuv0 rU4-1ra thI yar pratyaya. "saca% 4-1-rU' thI nam ne dvitva. vyagnano 4--44 thI prathama gam nA 6 no lopa. nava-nama, 49-dhara' thI dvitIya nam nI pUrve mu () no Agama. "vahuluM su5 rU4-14 thI ya no lopa. 'nAM durgha0 1-rU-rU' thI 5 nA sthAne anunAsika - AdezAdi kArya thavAthI nakzam dhAtu bane che. tene hastanI no vuiM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dhAtunI pUrve ka no Agama. tracchanad se. 4-3-78' thI rivuM no lopa. 'ghuTatRtIyaH ra-9-71 thI 5 ne 6 Adeza. ane "virAne vA 9-3-9" thI 6 ne 6 Adeza thavAthI "sanagnag Avo prayoga thAya che. ahIMnagnamu dhAtuno ekasvarI caturthAnta avayava namu nA AdimAM jurU 6 ke vuM na hovAthI A sUtrathI tenA Adya nuM ne zuM Adeza thato nathI. anyathA A sUtramAM aDavAdri nuM grahaNa na hota to A sUtrathI - ne zuM Adeza thAta, jethI naphpha Avo aniSTa prayoga thavAno prasaMga Avata - e samajI zakAya che. artha - vAraMvAra maithuna sevyuM. svAsthati vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padAntamAM 236 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sArAti ke dhvAti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA gaDadabAdi - caturthAMnta ekavarI ja dhAtunA athavA dhAtu svarUpa zabdanA avayavanA Adya r r r ane v ne svasajAtIya caturthavyaJjana Adeza thAya che. tethI 'vAmiimati" A arthamAM vAti nAmane 'amAvyayA0 3-4-2rU' thI can (5) pratyaya karIne vAmahi dhAtu bane che. tene vivar -1-148' thI vivar (0) pratyaya. 'ata: 4rU-82' thI ya nA ga no lopa. oH p. 4-4-121' thI yu no lopa thavAthI niSpanna vAmahid nAmane tti pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI parNar nI jema vAri Avo prayoga thAya che. ahIM vamahim A avasthAmAM dhAtu ga'vavAri (vAva) ane caturthAMna hovA chatAM te ekasvarI nathI. tethI tenA T ne A sUtrathI dh Adeza thato nathI. anyathA A sUtramAM 'svarasva' A pATha na hota to ahIMr ne ch Adeza thavAno prasaGga Avata. jethI dhAri Avo aniSTa prayoga thAta. artha - bhramaranI IcchAkaranAra. / / 7 / dhAgastayozca 2|1|78 // OM che AdimAM jenA temaja caturtha vyaJjana che antamAM jenA evA dhA dhAtunA Agha r ne; tenI paramAM r r r ane v thI zarU thato pratyaya hoya to caturtha vyaJjana thU Adeza thAya che. . dhAtas dhA+thata; dhA+se ane vA+dhdhe A avasthAmAM sarvatra 'havaH zati 41-12' thI dhA ne dvitva. 'hrasvaH 4-1-20' thI prathama dhA nA A ne -hasva '' Adeza. 'dvitIyaturthayo: pUrvI 4-1-42: dhI prathama dh ne OM Adeza. 'bhavAtaH 4-2-86' thI dvitIya dhA nA A no lopa. A sUtrathI r ne y Adeza. 'ghoSe prathamo0 1-3-10' thI tas thatu dUna ane se nI pUrvenA thU ne t Adeza. 'tRtIyatRtI. 1-3-4' thI dhye nI pUrvenA thU ne r Adeza vagere kArya thavAthI dhatta" atya:' ghase ane dharudhdha Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teo be dhAraNa 232 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. tame be dhAraNa karo cho. tuM dhAraNa kare che. tamo dhAraNa karo cho. tethogneti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tu zuM tu ke thI ja zarU thato pratyaya paramAM hoya to sAviturthata ghA dhAtunA AdhaTu ne 6 Adeza thAya che. tethI huM A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba ghA dhAtune dvityAdi kArya thavAthI 'radhva:' Avo prayoga thAya che. ahIM ke tru thI zarU thato pratyaya paramAM na hovAthI Tu ne 6 Adeza A sUtrathI thato nathI. artha- ame be dhAraNa karIe chIe. turthAtatyeva A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tu zuM zuM ke lU thI zarU thato pratyaya paramAM hoya to Tu che AdimAM jenA evA caturthAnta ja ghA dhAtunA Adya phu ne 6 Adeza thAya che. tethI ghA+tivuM (ti) A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba dhA dhAtune dvivAdi kArya (aa no lopa thayA vinAnuM) thavAthI rAti Avo prayoga thAya che. ahIM samajI zakAya che ke bA dhAtu tAdi hovA chatAM AkArAnta hovAthI A sUtrathI ghA dhAtunA Adya TU ne zuM Adeza thato nathI. artha-te dhAraNa kare che. 78 apamAna ra u rAjA vargIya caturthavyasjanathI paramAM rahelA ghA dhAtune choDIne anya dhAtuothI vihita pratyayanA Adya tuM ane zuM ne "ju' Adeza thAya che. kuTuM dhAtunestanImAM 7 ane thAnuM pratyaya. "ghAto 44-ra6 thI dhAtunI AdimAM gat (ka) no Agama. "vArSi - 1-8rU' thI huM ne zuM Adeza. A sUtrathI tuM ane zuM ne 6 Adeza. 'tRtIyastRo 9-rU-42' thI 6 ne zuM Adeza ItyAdi kArya thavAthI vahu ane kahudhA?' Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - teNe doDyuM. te doDyuM. meM dhAtune adyatanImAM ta ane thAr pratyaya. dhAtunI AdimAM at no Agama. sinatAnuM rU-4-rU' thI 7 ane thAnuM pratyAyanI pUrve sivuM pratyaya. putvA 4-3-70 thI 233 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sid no lopa. A sUtrathI tuM ane zuM ne 6 Adeza. "tRtIyastRtIya -rU-46' thI 5 ne 6 Adeza.... ItyAdi kArya thavAthI kahyuM ane marusthA: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- teNe meLavyuM. te meLavyuM dha ti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vargIya caturthavyajanathI paramAM rahelA ghA dhAtune choDIne ja anya dhAtuothI vihita pratyAyanA Adya tu ane 6 ne 6 Adeza thAya che. tethI ghA dhAtune tanuM ane pratyayAdi kArya thavAthI ghatta ane : A pramANe rUpo thAya che. (juo khU. naM 2-7-78) ahIM thA dhAtuthI vihita tas ane thapratyayanA 7 ane zuM ne A sUtrathI 6 Adeza thato nathI. anyathA ghaTUtha: Avo aniSTa prayoga thAta. vihita - vizeSavi vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vargIya caturthavyasjanathI paramAM rahelA; dha dhAtune choDIne anya dhAtuothI vihita ja pratyayanA (kevala paramAM rahelA nahi) Adya tu ane zuM ne 6 Adeza thAya che. tethI jJAna vadhu nAmane "bhAve sva-tat 7-7-16 thI tva pratyaya. "DavA. ra-9-77' thI lU ne ja Adeza. "saporeTa -rU-10" thI 6 ne tu AdezAdi kArya thavAthI jJAnamutvanuM Avo prayoga thAya che. ahIM sudhu dhAtunI paramAM tAri 'tva pratyaya hovA chatAM te vadhu dhAtuthI vihita na hovAthI (nAmathI vihita hovAthI) A sUtrathI tva nA tu ne 6 Adeza thato nathI, anyathA jJAnapuSpanuM Avo aniSTa prayoga thAta - e samajI zakAya che. artha - jJAnane samajanArAno dharma. Azaya e che ke - sUtra mAM madha A pazcamyanta pATha che. tyAM "mutyArtha ra-ra-71" thI vihita tiyojhikSaLA pazcamIno svIkAra karIe to kevala paramAM rahelA pratyayanA grahaNathI "jJAnamuttvanuM ahIM paNa stra pratyayanA tu ne 6 Adeza thavAno prasaMga Avata. tethI 'mA' ahIM tAdRza pazcamIno svIkAra karavAnA badale hetvarthe ra-ra-118' thI vihita hetupaccamIno svIkAra karyo che. jethI dhAtuthI vihita ja tAri ane Hi pratyayanA Adya tu ane .ne upara jaNAvyA mujaba 6 Adeza thAya che. .. 234 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItyAdi svayaM vicAravuM.lol nantAparopakanyAza che : rANATanA . che antamAM jenA ane nAmasvara che antamAM jenA evA dhAtuthI paramAM rahelA parokSA aghatanI ane AziSa sambandhI pratyayanA zuM ne TU Adeza thAya che. tu dhAtune parokSAno dhye pratyaya. " dhitu.0 4-1-1" thI tu dhAtune dvitva. "pore ziraH 4-1-4' thI prathama stu nA no lopa. 'nAcattastha0 ra-rU-91 thI dvitIya tu nA ne 6 Adeza. tavastha0 1-3-60 thI 6 nA yogamAM tu ne r Adeza. A sUtrathI Tve nA 6 ne TU Adeza thavAthI tuNu Avo prayoga thAya che. artha-tame badhAe stuti karI. te dhAtune adyatanImAM dhvaryu pratyaya. 'ka ghAto4-4-ra' thI dhAtunI AdimAM TU no Agama. sighitacAmuM rU-4-13 thI dhva nI pUrve sivuM () pratyaya. travat 4-rU-26' thI sivuM ne vik bhAva. "jatAM vikatI 4-4996 thI 4 nA trane rU. "to thi vA 4-3-72" thI sivuM no lopa. vAmino 2--rUM thI nA DuM ne dIrgha huM Adeza. A sUtrathI dhva6 nA 6 ne r Adeza thavAthI tIrva Avo prayoga thAya che. artha - tame badhA taryA. ta dhAtune AzirSa mAM sauthvam pratyaya. "vat 4-3-26' thI sIdhvam ne jivavuM bhAva. upara jaNAvyA mujaba 2 ne zuM Adeza. rUne dIrgha Adeza. tathA sIdhvam nA ne Adeza. A sUtrathI sIdhva6 nA 6 ne TU Adeza thavAthI tIrSIrvam' Avo prayoga thAya che. artha- tame badhA taro. 3 dhAtune upara jaNAvyA mujaba aghatanIno dhvanuM pratyaya. dhAtunI pUrve TU no Agama. dhvam nI pUrve sid pratyaya. 'rUdgha thAH 4-rU-40" thI sivuM ne vived bhAva tathA nA A ne rU Adeza. to thi vA 4-rUchara' thI sivuM no lopa. A sUtrathI vra nA 6 ne r Adeza thavAthI '' Avo prayoga thAya che. artha- tame badhAe ApyuM. 235 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ji. dhAtune AzimAM sIdhvanuM pratyaya. 'nAni. 4--1 thI ne guNa "T' Adeza. upara jaNAvyA mujaba su ne 6 Adeza. A sUtrathI sIdhvam nA 6 ne r Adeza thavAthI verIvanuM Avo prayoga thAya che. artha- tame badhA bheguM karo. cantAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rAnna ane nAcatta ja dhAtuthI paramAM rahelA parokSA aghatanI ane AziSu vibhatinA pratyaya sambandhI 6 ne r Adeza thAya che. tethI aghatanImAM pal dhAtune dhyanu pratyaya. upara jaNAvyA mujaba dhAtunI AdimAM Tu no Agama dhva nI pUrve sivuM pratyaya. "sodhi va 4-rU-kara' thI sid no lepa. ": * ra--86 thI zuM ne ? Adeza. "tRtIya-tRtI9-rU-42' thI ne ! Adeza thavAthI 'padvamuM Avo prayoga thAya che. artha - tame badhAe rAMdhyuM. ahIM pra dhAtu. rAnta ke nAcatta na hovAthI A sUtrathI dhvaryu nA ghu ner Adeza thato nathI. AvIja rIte nA dhAtune adyatanIno dhya pratyaya. dhva nI pUrve siva pratyaya. 'tAzato. 4-4-rUra thI sid nI pUrve rU no Agama. "to thi vA 4-3-72' thI sid no lopa. "svarastA ' 4-4-30 thI 5 nA mA ne vidhi Adeza thavAthI gAsidhdha" Avo prayoga thAya che. mAnuM dhAtu paNa rAnta ke nAcatta na hovAthI A sUtrathI dhyama nA dhuM ne TU Adeza thato nathI. artha - tame badhA beThA hatA. ICON hAntasthAJ jIbhyAM vA 211181 // 6 ane antasthAthI paramAM rahelA gi ane rU nI paramAM jo parokSA adhatanI ane AziSa sambandhI pratyAyano dhuM hoya to te ne vikalpathI Adeza thAya che. dhAtune karmamAM (karmaNi prayogamAM) aghatanIno dhvanuM pratyaya. 'ga thAto 4-4-26' thI dhAtunI AdimAM no Agama. siMghatacInuM rU-4-1rU' thI dhvaryu nI pUrve sivuM pratyaya. "vara - praDha - dRza0 rU-4-62' thI ki nI 236 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrve giT (6)- no Agama. 'iita 4-rU-10' thI pra dhAtunA upAnya Ja ne vRddhi A Adeza. 'to dhi vA 4-3-72' thI sid no lopa. A sUtrathI s nA ch ne haiM Adeza thavAthI 'prAhityam' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM dh ne Adeza A sUtrathI na thAya tyAre 'prAptidhvam' Avo prayoga thAya che. pra dhAtune karmamAM Azip no sIdhdham pratyaya. upara jaNAvyA mujaba sadhvam nI pUrve giT no Agama: prad nA upAttva jJa ne vRddhi ja Adeza, 'nAyatathA02rU-1' thI s ne r Adeza. A sUtrathI dhvam nA k TM Adeza thavAthI 'prANiIm' Avo prayoga thAya che. dhAtune karmamAM adyatanIno dhvam ane AziSano saum pratyaya, upara jaNAvyA mujaba dhAtunI AdimAM gat no Agama ... ItyAdi kArya thavAthI 'anAvizvam''anAvighnam;' ane 'yiSIm''nAvivIdhvam' Avo prayoga thAya che. ahIM no dhAtunA ph ne "nAmino'hi: 4-rU-11 thI vRddhi che Adeza. temaja 'atoDayAy 1-2-2rU' thI huM ne Av Adeza thayo che. dhAtune karmamAM adyatanIno dhvam pratyayAdi kArya thavAthI aprAhim nI jema 'jhAmi' ane 'jhArighnam' Avo prayoga thAya che. ahIM naminI04-3-1' thI hra nA RR ne vRddhi Ar Adeza thayo che. AvIja rIte hU~ dhAtune karmamAM adyatanIno dhvam pratyayAdi kArya thavAthI avitvam ane avighna Avo prayoga thAya che. ahIM 'nAmino0 4-3-11'. thI hU~ dhAtunA 'OM ne vRddhi sau Adeza. ane bau ne 'olautoDavAv 1-2-24' thI Av Adeza thayo che. pra dhAtune karmamAM athavA kattamAM parokSAno dhye pratyaya. 'dvituiH0 4-1-1' thI pra ne dvitva. vyagnanasyA0 4-1-44' thI prathama pra nA OM ane r no lopa. tema ja ho fH 4-1-40' thI g ne jh Adeza. "tu - vR0 4-4-81' thI dhye nI pUrve rUT (F) no Agama. bve ne --saMyo0 4-rU-21' thI ri bhAva. 'pravruzva 4-1-84' thI dvitIya prad nA r ne RR (samprasAraNa) Adeza. A sUtrathI che nA th ne Adeza thavAthI nahive Avo prayoga 237 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dh ne Adeza na thAya tyAre 'navRttidhye'. Avo prayoga thAya che. vU dhAtune kattamAM adyatanIno dhvam pratyaya. sinaghatanyAm rU-4-13' thI dhvam nI pUrve sid pratyaya. 'stAghazito0 4-4-22' thI sip nI pUrve rUT no Agama. 'svarAvestAnuM 4-4-31' thI 'v' nAga ne vRddhi '' Adeza. 'so Si vA 4rU-7ra' thI sid no lopa. A sUtrathI dhvam nA v ne Adeza thavAthI 'vim' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI dhvam nA dh ne Adeza na thAya tyAre 'vighnam" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- tame badhA pakaDAyA. tame badhA pakaDAo. tame badhA lavAyA. tame badhA lavAo. tame badhA karAyA. tame badhA kapAyA. tame badhA pakaDAyA hatA. tame badhA jAva cho. hAntasthaviti vim ? - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba haiM ane antasthAthI ja paramAM rahelA Ji ane r nI paramAM rahelA parokSA aghatanI ane AziSu sambandhI ghU ne vikalpathI Adeza thAya che. tethI han dhAtune karmamAM Azino sIdhdham pratyaya. svara%040 3-4-66' thI saudhvam nI AdimAM biT no Agama. giva dhanuM 4-3-101' thI n ne van Adeza... ItyAdi kArya thavAthI upara jaNAvyA mujaba * prAhizIdhvam nI jema thAnizIdhvam Avo prayoga thAya che. ahIM gi nI pUrve,haiM ke antasyA na hovAthI A sUtrathI saum nA thU ne r Adeza nad thato nathI. AvI ja rIte At dhAtune kardamAM AziSa no saudhvam pratyaya. "stAghazi0 4-4-32' thI sIdhvam nI pUrve rUT no Agama ... ityAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI jJAtidhvam Avo prayoga thAya che. ahIM rUT nI pUrve r ke antasthAna hovAthI A sUtrathI saum nA ghU ne r Adeza thato nathI. arthakramazaH - tame badhA mAryA jAva. tame badhA beso // 8 // 238 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a g * pAne rAMDAdarA padanA ane rahelo, ; athavA chuTuM varNa che AdimAM jenA evA pratyayanI pUrve rahelA TU ner Adeza thAya che. sid dhAtune vatanI no tA pratyaya. A sUtrathI 6 ne r Adeza. kAzvatuM. ra-9-72' thI tA nA tu ne 6 Adeza. "tavastha0 1-3-60 thI TU nA yogamAM dhu ne TU Adeza. "ghoSItyaya 4-rU-4 thI di nA rU ne guNa 9 Adeza. "Dhatakke 1--' thI pUrva TU no lopa thavAthI DhA' Avo prayoga thAya che. artha - cATaze. madhuri dhAtune "viva6 61-148' thI vizva 6) pratyaya. madhurit nAmane ti pratyaya. "tIrghadyA) 9-4-4' thI si no lopa. A sUtrathI padAne rahelAr ne TU Adeza. 'ghuTatRtIyA: 2-7-76 thI TU ne r Adeza. viAne vA 1-3-17 thI ne Tu Adeza thavAthI "puSTi Avo prayoga thAya che. arthabhramara. madhurit nI jema guDarid nAma bane che. tene "tA . 71' thI mata pratyaya . A sUtrathI padAnta rahelA TU ne TU Adeza. duraskRtIyaH 2--76 thI TU ner Adeza. "pratyaye 2 9-rU-ra' thI 6 ne AdezAdi kArya thavAMthI "purimAnuM Avo prayoga thayo che. artha - madhamAkhIvAlo. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke sU. . ra9-60 thI A sUtramAM masa no adhikAra cAlu hovAthI, A sUtrathI vihita TU Adeza, pUrva tividhi ane parakArya karavAnA prasaMge sat manAto hovAthI guDaminuM ahIM ne TU thayA pachI "bAvaLa-1-64 thI prApta mA nA 6 ne 6 Adeza svarUpa para kArya karavAnA prasaMge s sat hovAthI tenA sthAne r manAyAthI mAM nAmune nI prApti nathI. anyathA guDavina Avo prayoga thayo hota. je ISTa nathI. vRddhAnta ti vim ? - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA ane rahelA ja athavA zudri pratyayanI pUrve rahelA ja ne TU Adeza thAya che. tethI madhuSTi A avasthAmAM A sUtrathI TU net Adeza na thavAthI "jadhuDhiI Avo prayoga thAya 239 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ahIM 6 padAntamAM nathI temaja tenI paramAM dhuDAri pratyaya paNa nathI. artha - be bhamarA. /IZrA bAri I rAjArA Tu AdimAM jenA che evA pU vagere dhAtusambandhI avayavanA r ne, te padAntamAM hoya athavA tenI paramAM ghu varNa che AdimAM jenA evo pratyaya hoya to zuM Adeza thAya che. dur dhAtune vastanI no tA pratyaya. A sUtrathI DhuM ne 6 Adeza. "saghaththata ra-9-72' thI tA nA tu ne 6 Adeza. "tRtIyastRo 9-rU-42 thI 6 ne zuM Adeza hyo50 4-rU-4 thI 3 ne guNa go Adeza thavAthI roLA' Avo prayoga thAya che. kuTuM dhAtune viSyantI no ti pratyaya. A sUtrathI cAri pratyayanI pUrvenA kuTu nA Tu ne 6 Adeza 'paDavAve. 2--77' thI 36 nA Tu ne 6 Adeza. upara jaNAvyA mujaba 3 ne guNa go Adeza. "sapore 1-3-10 thI ne 6 Adeza, "nAcattA ) ra3-94 thI ti nA ne 6 Adeza thavAthI gharekSyati Avo prayoga thAya che. kuTuM dhAtune stanI mAM vuiM () pratyaya. vyagnanA 43-78 thI tu no lopa. "vAto4-4-ra' thI dhAtunI AdimAM gat no Agama. thopAjyaya 4-rU-4 thI 7 dhAtunA upAjya3 ne guNa no Adeza. A sUtrathI ne 6 Adeza. "DavavAre ra9-77 thI 96 nA Tu ne 6 Adeza. "duraskRtIyaH 2-7-76 thI 6 ne Adeza. "viAne vA 9-3-9" thI ne 6 Adeza thavAthI tho Avo prayoga thAya che. jo dhAtune "viva6 1-1-148 thI vizva pratyayAdi kAryathI niSpanna 6 nAmane ti pratyaya. vIrthayAt0 9-4-46' thI no lopa. padAntamAM rahelA kuTuM nA huM ne A sUtrathI 6 AdezAdi kArya thavAthI upara jaNAvyA mujaba dho nI jema ja Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- dohaze. dohaze. teNe doDyuM. gAyane dohanAra. svAti vim ? = A sUtrathI 240 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvyA mujaba svAdri ja dhAtunA vAri avayavanA Tu ne, te jo padAntamAM hoya athavA to tenI paramAM zudri pratyaya hoya to 6 Adeza thAya che. tethI TAma+rdUi dhAtune sU. naM. ra7-77 mAM jaNAvyA mujaba viva" pratyayAdi kAryathavAthI hAri Avo prayoga thAya che. ahIM TAma idhAtu vAri nathI paratu nAmadhAtu che. tenA dda ne A sUtrathI 6 Adeza thato nathI. II83ii kui - 4 - suha - niro vA rASADhA padanA antamAM rahelA athavA 6 varNa che AdimAM jenA evA pratyayathI pUrve rahelA muhu kuTuM nu ane nid dhAtunA TU ne vikalpathI 6 Adeza thAya che. muktA; ku+tI; nuktA ane nimratA (zvastImAM) A avasthAmAM A sUtrathI dune 6 Adeza. adhaRtu 2-1-72' thI tA nA 7 ne 6 Adeza. 'tRtIyastRtI 9-rU-4' thI 6 ne 6 Adeza thavAthI anukrame "gha'; drothA '; "noratha' ane '' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI 6 ne 6 Adeza na thAya tyAre sU. naM. 2-18ra mAM jaNAvyA mujaba seDhA nI jema "voDhA', droda', 'noTa ane snehA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- mugdha thaze. droha karaze. ulaTI karaze. sneha karaze. ud+muha, mitra+druG, ud +snuh bhane cela+snih dhAtune. 'kvip 5-1148 thI vipu pratyaya. 'tRtIyastha0 1-3-1thI murda nI pUrvenA t nA Tu ne 6 Adeza. juduM nI pUrvenA 36 nA Tu ne voTa -rU10" thI tu AdezathI niSpanna kanu triku utna ane na nAmane ti pratyaya..Irthakyatve 1-4-4thI sino lopa. A sUtrathI padAntastha huM ne 6 Adeza. "ghuTatRtIya: 2-7-76' thI 6 ne zuM Adeza. 'virAne vA 9-3-9" thI ne Adeza ItyAdi kArya thavAthI kramazaH 1nu$', mitradyu', unu ane 'venizuM? Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM huM ne 6 Adeza A sUtrathI na thAya 241 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre ho ghuTuM pAtte ra--8ra thI sner AdezAdi kArya thavAthI anukrame mudde mitragdha, unmut ane di Avo prayoga thAya che. Tru nA Tu ne joDavA. ra-1-77 thI 6 Adeza thayo che. artha kramazaH- atizaya mugdha thanAra. mitradroha karanAra. upara ulaTI karanAra, kapaDA bhIMjavanAra, II84o. nahAho I-tau 211185 // padanA anta rahelA varNa che AdimAM jenA evA pratyayanI pUrve rahelA nad dhAtunA TU ne 6 Adeza thAya che. temaja dU dhAtunA sthAne je mAt Adeza thAya che. tenA Tu ne Adeza thAya che. nar dhAtune zvastImAM tA pratyaya. A sUtrathI TU ne 6 Adeza. tA nA ne 'izva0 2-7-71' thI 6 Adeza. 'tRtIyaskRtIyao 9-rU-4?' thI prathama 6 ne Tu Adeza thavAthI nA Avo prayoga thAya che. upa+nad dhAtune kvipU -9-948 thI vi6 (0) pratyaya. 35 nA A ne tivAra0 rU-ra-" thI dIrgha A AdezathI niSpana pAnad nAmane cAmuM pratyaya. A sUtrathI padAntastha naTu nA Tu ne ghUAdeza. durastRtIyaH 2-9-76' thI 6 me 6 Adeza thavAthI 3panaqyAnuM Avo prayoga thAya che. TU dhAtune vartamAnAno sivuM (ti) pratyaya. tU: paMDyAnAM 4-2-118 thI sivuM ne thavuM (0) Adeza ane tenA yogamAM TU dhAtune nA Adeza jhA A avasthAmAM A sUtrathI ghuti pratyaya thavu nI pUrve rahelA gAt nA Tu ne tu Adeza thavAthI nAtha" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- bAMdhaze. be joDAthI. tuM. bole che.I8pA cajaH kagam 2 / 1186 // padanA ane rahelA athavA dhuTu varNa che AdimAM jenA evA 242 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayanI pUrve rahelo 6 ne zuM ane jU ne Adeza thAya che. vaghuktA ane tya[+tA A avasthAmAM A sUtrathI 7 ne guru ane zuM ne | Adeza. "sapore prathamo. 9-rU-10" thI ne 6 Adeza thavAthI vavattA ane tyA' A pramANe prayoga thAya che. vAsa ane lUImAnumati A avasthAmAM "phIrdhadyaq0 1-4-4" thI si no lopa. padAntastha ane jU ne anukrame A sUtrathI ane 4 Adeza. "virAne vA 1-3-17 thI ne 6 Adeza thavAthI vA' ane garvamA Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- bolaze. vANI. choDaze. ardho hisso che jeno te. 8ddA : vana-mRNamRga-rAga-bhAga-0AjAzava-parivAra parAThA padanA anta rahelA athavA dhuTu varNa jenA AdimAM che evA pratyayanI pUrve rahelA ; su[; mRgu; rAju, prANa; ; vra vizva pratyayAnta pari+Ara ... dhI nuM ane 6 ne tema ja koIpaNa dhAtu sambandhI. Adeza thAya che. [+jJA (zcata.) A avasthAmAM yajJa dhAtunA 7 ne A sUtrathI 6 Adeza. 6 nA yogamAM tA nA ne 'tavastha0 1--60 thI 2 Adeza thavAthI "paNa" Avo prayoga thAya che. artha - yajJa karaze. tevajyan dhAtune vizva -9-948' viva (6) pratyaya vaLAvive. 4-1-72 thI yajJa dhAtunA 4 ne ? (vRta) Adeza. Teva nA 'ne rU nI sAthe savastha9ra-6 thI 9 Adeza thavAthI niSpanna tevenuM nAmane ti pratyaya. rvidyao 9-4-4 thI si no lopa. A sUtrathI padAntastha thanuM nA jU ne 6 Adeza. "duraskRtIyaH 2--6 thI 6 ne r Adeza. viAne vA 9-3-9' thI huM ne Adeza thavAthI vei Avo prayoga thAya che. artha devanI pUjA karanAra, mRguptA A avasthAmAM ': kRni 4-4-999 thI 2 nI paramAM no Agama. 'vavi 9-2-20" thI ne? Adeza thavAthI niSpanna [+tA A avasthAmAM Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvyA mujaba yarA nI jema A Avo prayoga thAya che. artha - racaze. tIrthajna dhAtune upara jaNAvyA mujaba vivuM pratyayAdi kArya thavAthI ye nI jema tIrtha Avo prayoga thAya che. artha tIrtha banAvanAra. mRgu+tA A avasthAmAM 'thonceisya 4-rU4' thI 7 ne guNa kam Adeza. "mRnoDaca0 4-rU-42 thI 6 nA ne vRddhi mA Adeza. mAstA A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba thaSTA nI jema A sUtrathI nuM ne 6 AdezAdi kArya thavAthI " Avo prayoga thAya che. artha-sApha karaze. iMtarikRnuM A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba kvipU pratyayAdi kAryathavAthI nI jema sirijhU Avo prayoga thAya che. artha - kaMsane mAravAvAlo. rALu dhAtune "triya Hi -rU-29 thI pitta (ti) pratyaya. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba aSTA nI jema ne pratyayAdi kArya thavAthI rASTi nAma bane che. tene si pratyaya vagere kArya thavAthI rAji:' Avo prayoga thAya che. artha- zobhavuM te. saFRI[ dhAtune upara jaNAvyA mujaba vizva pratyayAdi kArya thavAthI seve nI jema satra Avo prayoga thAya che. ahIM sam nA mune "samra 9-rU-16 thI anusvArano niSedha thayo che. artha - rAjA. prIn dhAtune upara jaNAvyA mujaba ji pratyayAdi kArya thavAthI rASTi. nI jema praSTi Avo prayoga thAya che. artha - zobhavuM te. vi+prAn dhAtune rihR60 1-2-83 thI vizvadhu pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI seve nI jema vijhA Avo prayoga thAya che. artha- vizeSa zobhanAra. prastukta A avasthAmAM "saMyogAsyara1-88 thI 6 no lopa thavAthI niSpanna praguptA A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI [ ne AdezAdi kArya thavAthI ya nA jema bhraSTA Avo prayoga thAya che. artha-zekaze. ghAnA+pran dhAtune upara jaNAvyA mujaba vizva pratyaya. "grahadraSpa0 4-1-84 thI 6 ne (samrasAraNa) Adeza thavAthI niSpanna nAmR[ nAmane ripratyaya. upara jaNAvyA mujaba si no lopa. A sUtrathI kU ne 6 Adeza ItyAdi kArya 244 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavAthI "ghAnAmRt Avo prayoga thAya che. artha - dhANA zekanAra. dravrutA A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI 6 ne 6 AdezAdi kArya thavAthI cA nI jema 'draSTA Avo prayoga thAya che. artha - kAMpaze. mUkjharadhAtune upara jaNAvyA mujaba vipu pratyayAdi kArya temaja A sUtrathI lU ne 6 Adeza thavAthI ghAnAmRt nI jema mUH Avo prayoga thAya che. ahIM drav nA su no "saMyo To - 1-88 thI lopa thAya che. artha - mUla kApanAra. parirUdranuM dhAtune vuilpha -ra-8rU' thI vizva pratyaya; vranuM nA mane 'mA' AdezanuM nipAtana... rivrAnuM nAmane ti pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI vijhA nI jema parivrA Avo prayoga thAya che. artha = saMnyAsI. zitA A avasthAmAM zuM ne A sUtrathI 6 Adeza. 'tavaca0 --60 thI 6 nA yogamAM tu ne Adeza. 'thopa0 4-rU-4 thI upAnya rU ne guNa i Adeza thavAthI 're Avo prayoga thAya che. artha - jaze. praj +tA A avasthAmAM "anunAsi0 4-1-108' thI rar ne zuM Adeza. A sUtrathI za ne 6 Adeza. upara jaNAvyA mujaba 6 nA yogamAM tu ne t Adeza thavAthI praSTa Avo prayoga thAya che. artha-puchaze. zabdaprak dhAtune vidyut0 - 2-8rU' thI vizva pratyaya tathA prajju nA gane dIrgha AdezanuM nipAtana. upara jaNAvyA mujaba ne AdezathI niSpana zakIzu nAmane upara jaNAvyA mujaba si pratyayAdi kArya thavAthI viprat nI jema zaddhAr Avo prayoga thAya che. artha- zabda puchanAra. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba za ne 6 nuM vidhAna karyuM che. te zuM cAle dhAtuonI sAthe paThita che. tethI 'sAhavaryAt dRzacaiva prahaNa A paribhASAthI zu dhAtusambandhI ja gRhIta che. tethI nizAnuM A avasthAmAM niza no zu dhAtusambandhI na hovAthI A sUtrathI tene 6 Adeza thato nathI. tethI 'durastRtIya: 2-7-76' thI za ne thavAthI niSNAm Avo prayoga thAya che. artha-be rAtrithI. vana rUtyeva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA anta rahelA athavA ghukAre 245 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayanI pUrve rahelA yaj mRg mRkh .... vagere dhAtunA r ane g ne ja (varNa mAtrane nahi) v Adeza thAya che - tethI vRkSavRzvamAdaSTe A arthamAM vRkSavR nAmane 'bin durNa rU-4-42' thI pi (6) pratyaya. 'anyasvarAreH 0-4-4rU' thI antyasvarAdi (6) no lopa thavAthI niSpanna vRkSavi dhAtune "ma-ya0 6-1-147' thI vik (0) pratyaya. 'kheniTi 4-rU-8rU' thI khi no lApa thavAthI niSpanna vRkSati dhAtune 'mana-va. 1-1-147' thI vid (0) pratyaya, 'niTi 4-3-83' thI khi no lopa thavAthI niSpanna vRkSar nAmane sipratyaya. 'dIrdhadyAr01-4-46' thI si no lopa thavAthI vRkSavuM Avo prayoga. thAya che. ahIM var dhAtunA padAntastha v ne A sUtrathI r Adeza thato nathI. anyathA sUtramAM canaH nuM upAdAna na hota to padAntastha v ne paNa A sUtrathI v Adeza thAta - e spaSTa che. 8aaaa v saMyogasyAdau sko luk 2 / 1 / 88 // padanA ante rahelA; temaja T varNa AdimAM jenA che evA pratyayanI pUrve rahelA; saMyoga (saMyukta vyaJjana) nA Adya s ane no lopa thAya che. phLa dhAtune 'hhqg -6-174' thI ttta (f) pratyaya. A sUtrathI kh A saMyoganA Adya s no lopa. 'vanaH vAm 2-1-86' thI g ne r Adeza. 'sUvaSAdovitaH 4-2-70' thI TM nA 6 ne r AdezathI niSpanna hrana nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI naH Avo prayoga thAya che. artha - zaramAyo. sAdhu+hanuM dhAtune "vivar 1-1-148' thI vip pratyayAdi kAryathI niSpanna sAdhun zabdane si pratyaya. 'dIrghakyA0 1-4-4' thI si no lopa. A sUtrathI padAntastha saMyoganA Adya s no lopa. 'vanaH vAm 21-86' thI g ne TM Adeza. virAme vA 1-rU-9' thI g ne AdezAdi kArya thavAthI 'sAdhut' Avo prayoga thAya che. artha- sArI lAjavALo. vrar dhAtune upara jaNAvyA mujaba pratyaya. A sUtrathI g 246 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no lopa "prahadra4--84 thI trar nAra ne (saprasAraNa) Adeza. "vA: kam 2-1-96 thI ne 6 Adeza. "sUyatyAghoSitaH 4-ra-thI 4 nA tu ne 6 Adeza. "kRvano ra-3-63 thI 1 ne AdezAdi kArya thavAthI vRm: Avo prayoga thAya che. artha - kapAelo. mU+graN A avasthAmAM upara jaNAvyA mujaba viva6 pratyaya. mUvRdi nA ra ne 2 Adeza. mUvRd nAmane ti pratyaya. si no lopa. A sUtrathI { no (no) lopa .. vagere kArya thavAthI sU. ra1-87 mAM jaNAvyA mujaba mUravR' Avo prayoga thAya che. artha-mUlane kApanAra. takSa dhAtune upara jaNAvyA mujaba che pratyaya. A sUtrathI 6 no lopa. 6 nA yogamAM jI nA tu ne tavastha0 9-rU-60 thI Tu AdezAdi kArya thavAthI ta:" Avo prayoga thAya che. artha- zastrathI cholAIne pAtaLuM thayela. aSThatam dhAtune upara jaNAvyA mujaba vi6 pratyaya. kASThatam nAmane si pratyaya. teno lopa. A sUtrathI lU no lopa. "chuTatRtIyaH 2--76' thI 6 ne r Adeza. "viAne va 1-3-51' thI r ne r Adeza thavAthI "kASThata Avo prayoga thAya che. artha - lAkaDAne cholanAra.I88. padasya 2 / 1189 // padanA ane rahelA saMyoganA (saMyuktavyasjananA) anya vyasjanano lopa thAya che. puranu nAmane si pratyaya. "Sto puna 1-473' thI puju ne puman Adeza. "samahato. 1-4-86 thI puman nA sa ne dIrgha A Adeza. "tIrthakSya 9-4-4pa thI no lopa. A sUtrathI su no lopa. ItyAdi kArya thavAthI '' Avo prayoga thAya che. mahati A avasthAmAM sarita: 1-4-70" thI 7 nI pUrve ? no Agama. rAhato. 1-4-86 thI 4 nA ne dIrgha A Adeza. upara jaNAvyA mujaba si no lopa. A sUtrathI tu no lopa thavAthI 247 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - puruSa. puruSothI. moTA - mahAnuM. pati vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padAntastha ja saMyoganA anya vyajanano lopa thAya che. tethI sTa dhAtune prADhiA -4-47deg thI vArtA (vA) pratyaya. 'sapore 9-rU-10' thI tu ne tu Adeza thavAthI jvA' Avo prayoga thAya che. ahIM saMyoga padamadhyastha che, padAntastha nathI. tethI tenA anya vyasjanano (no) A sUtrathI lopa thato nathI. artha - cAlIne athavA zoSIne..I8ll rAt saH 2 / 1 / 90 // padanA anta rahelA saMyoga (saMyukRta vyasjana) saMbaMdhI 4 thI puramAM rahelA huM no ja lopa thAya che. vikIrSa (kR+ sarvi ) ane viThThIrSa nAmane ti pratyaya. "tIrthao 9-4-46" thI si no lopa. A sUtrathI 6 () no lopa... vagere kArya thavAthI vivI" ane vivI." Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- karavAnI icchAvALo. sAdaDI - caTaI karavAnI icchAvALo. sa veti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padAntastha saMyoga sambandhI ? thI paramAM rahelA no ja (vyajana mAtrano nahi) lopa thAya che. tethI jhaLuM dhAtune vidyut - kutva dha-ra-83 thI (prAgAdri gaNapATha paThita hovAthI) vizva (6) pratyayathI niSpanAnuM nAmane ti pratyaya. upara jaNAvyA mujaba si no lopa. "vanaH jAm 2-1-86' thI 6 ne 6 Adeza. "virAme vA 9-3-9" thI ne Adeza thavAthI 5 Avo prayoga thAya che. artha- zatimAnuM nimRgu dhAtune stanI mAM vivuM (1) pratyaya. 'ma ghAto 4-4-20" thI mRgu nI pUrve ka no Agama . "va0i 1-ra-20" thI rU ne 6 Adeza. "thopAjyasya 4-rU-4" thI 2 ne guNa kam Adeza. "pRnoDarya0 4-rU-4ra' thI san nA ne vRddhi pAm AdezathI niSpana camArnantu A avasthAmAM 248 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cajhanA 4-3-78 thI 7 no lopa ItyAdi kArya thavAthI . naM. 2-1-87 mAM jaNAvyA mujaba saparimRt nI jema 'camA Avo prayoga thAya che. ahIMthI paramAM zuM na hovAthI A sUtrano viSaya nathI. Azaya e che ke - vikI triI: ahIM su no lopa jema A sUtrathI thAya che, tema pUrvasUtra pavA thI paNa thaI zake che. tethI A sUtranuM vyartha praNayanA niyama mATe che. niyamanuM svarUpa spaSTa che ke - padAntastha saMyoganA 4 thI paramAM rahelA huM no ja lopa thAya. s bhinna vyasjanano nahi. jethI che ane mAruM ahIM anukrame # ane Tu no A sUtrathI ke pUrvasUtrathI (ra-1-81 thI) lopa thato nathI. A sUtranA abhAvamAM vichI ane vikI: ahIMnI jema jha ane camA ahIM paNa pUrva sUtrathI no tathA no lopa thavAno prasaMga Avaze e samajI zakAya che. AthI e paNa samajI zakAya che ke A niyama sUtra vIyophayatIvajIvyApavA rUpe pUrva sUtrArthamAM saMkoca karatuM hovAthI su. naM. 2-1-82 no artha - padAntastha saMyoganA thI paramAM rahelA vyasjanathI bhinna attvavyajanano lopa thAya che" A pramANe che. tethI vidIH vikI ane camA ItyAdi sthaLo pUrvasUtranA uddezyatAovAnta nathI. AvI sthitimAM vikI: 'vikI: AvA sthaLe no lopa A sUtrathI thAya che. A sUtramAM sa: A pramANe nirdeza na hota to jha ane cama ItyAdi sthaLe paNa anyavyanjanano lopa thAta. je aniSTa che... ItyAdi sU. naM. -4-rU mAM jaNAvelI rIte vicAravuM camA - samAdhAna karyuM. ll1nI nAmno no'nahnaH 2 / 1 / 91 // padanA anta rahelA nAmanA 7 no lopa thAya che. paraMtu kadanuM nAmanA 7 no lopa thato nathI. rAnanuM nAmane ri pratyaya. "ni tIrtha: 1-4-86 thI rAkhanuM nA ne dIrgha mA Adeza. A sUtrathI rAganuM : 246 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanA padAntastha no lopa thavAthI "nA" Avo prayoga thAya che. artha - rAjA. "jJa: puruSa:' A vigrahamAM SaSThItapuruSa samAsa. "ghArthe rU-2-8' thI rAga ane puruSa nAmathI vihita SaSThI ane prathamAno lopa. A sUtrathI roganuM nAmanA padAntastha no lopa thavAthI niSpanna rAnapuruSa nAmane ti pratyayAdi kArya thavAthI rANapuruSa Avo prayoga thAya che. artha - rAjAno puruSa. manana ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gahanuM nAmanA 6 thI bhinna ja padAntastha nAmanA 7 no lopa thAya che. tethI sadati. ahIM kadanuM nAmathI vihita si no banato hu 9-4-1' thI lupu (lopa.) * suri 2-1-71" thI 6 ne Adeza thayo che. anyathA A sUtramAM anaH nuM grahaNa na karyuM hota to ahIM gahana nA 7 no paNa lopa thAta - e samajI zakAya che. artha - divasa jAya che. 91aaaa nAma rAjArA sambodhyArthaka (AmatsArthaka) nAma sambandhI padAntamAM rahelA nu no lopa thato nathI. rAnanuM (sambodhanamAM) A avasthAmAM vIrvav0 9-4-4' thI si no lopa. "nAno no ra-1-thI no lopa vihita hato, teno A sUtrathI niSedha thavAthI derInanA Avo prayoga thAya che. artha - he rAjA.1ra ' klIve vA 2 / 1 / 93 // sambodhyArthaka napuMsakanAma sambandhI padAntamAM rahelA nu no lopa vikalpathI thAya che. TAmanuM nAmane sambodhanamAM si pratyaya. vanato hu 1-4-17 thI si no lopa. A sUtrathI no lopa thavAthI de rAma! Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI nu no lopa na thAya tyAre devAmA Avo prayoga thAya che. artha - he mALArUA. 250 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mAvarNAntopAntApaJcamavargAnu mato mo vaH 21194 // mu athavA 5 varNa (a, A) jenA antamAM ke upAntamAM che, temaja pakhyamavarNane choDIne anya vargIya vyasjana antamAM che jenA evA nAmathI paramAM rahelA mA nA mu ne Adeza thAya che. vikrama zamI vRkSa mAtra hinuM mAryuM ane at A kramazaH 6 antavALA, mu upAntavALA, 4 antavALA; gA antavALA, sa upAttavALA ane paccamacanjana bhinna vargIya vyasjana akhtavALA nAmone yasya santi smi; zamI yatrAgati.. ItyAdi arthamAM tasyA - ra-' thI mata (ma) pratyaya. mi vagere nAmothI vihita prathama vibhatino 'Arge rU-ra-2' thI lopa. A sUtrathI mA nA 6 ne r Adeza. vikrama nA 6 ne "tau munI1-3-14 thI anusvAra. rA sucAra ra-9-94' thI aham nA nuM ne ? Adeza thavAthI niSpana kiMvat zamIvat vRkSavat mAlAvat aharvat bhAsvat marutvat nAmane. si. pratyaya. "kavita: 1-4-70 thI nA nI paramAM 7 no Agama. "9-4-10 thI va nA sa ne dIrgha 'gA' Adeza. " rIcItva 9-4-4thI sino lopa. "pasya..ra-1-82 thI Tu no lopa thavAthI kramazaH "viAnuM ; "zapIvAnuM; "vRkSavAnuM'; "mAchIvAnuM; "hi; mAsvA; ane "marutvAnuM Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- thoDI sampattivALo. zamInAmanI latAvALo. vRkSavALo. mALAvALo. divasavALo. sUrya. Indra. (mAsvAnuM A prayogamAM temaja marutvAna ahIM nAma si0 9-9-20" thI prApta padasaMjJAno ra taM mavarSe 9-9-rarU thI niSedha thayo che. tethI huM ne ? Adeza ane tu ne t Adeza thato nathI.) 24. nAna rAkaraNa matu pratyayAnta nAma koInuM nAma hoya to te saMjJAnA viSayamAM tuM " 26 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA mu nevuM Adeza thAya che. di ane muni nAmane 'vAM matuM - ra-7ra thI mA (mA) pratyaya. A sUtrathI manu nAm ne 6 Adeza. 'sadhAtutiH 2-4-2' thI divat ane munivat nAmane DI pratyaya. 'banagaravI. 3-ra-78 thI 3 ne dIrgha Adeza. ahIvatI ane munIvatI nAmane prityayAdi kArya thavAthI nahIvatI' ane 'kunIvatI' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - ahIvatI nadI. munIvatI nadI.IIII. carmaNvatyaSThIvaccakrIvatkakSIvadrumaNvat 2 / 196 // .. carmaNvatI aSThIvat cakrIvat kakSIvat bhane rumaNvat mA matu prayatyAnta nAmonuM saMjJAnA viSayamAM nipAtana karAya che. arthAt te te prayogAnusAra yathAprApta sUtra vihita kArya thatuM nathI ane sUtrathI vihita na hoya evuM paNa kArya thAya che. varnana nAmane 'nAM mAtudura-7ra' thI mata (mA) pratyaya. adhAtu0 ra-4-2' thI varmanumatuM nAmane phI (6) pratyaya. 'nAvanto --14 thI tu nA 6 ne 6 Adeza. A sUtrathI nipAtananA kAraNe nAno no 2-9-89 thI prApta - no lepa na thavAthI temaja aprApta evA paNa ne Adeza thavAthI varmavatI Avo prayoga thAya che. artha - carmaNvatI nAmanI nadI. ma0i va syA ane jIvana nAmane vasyA. 7-ra-1 thI mata pratyaya. sthimatu A avasthAmAM 'nAni ra--2' thI matuM nA mu ne va Adeza. vakra vasyA ane vadhu nAmanI paramAM rahelA atu nAm ne "mAvA ra-1-14 thI 6 Adeza. A sUtrathI nipAtananA kAraNe sthi ne maMI Adeza. vakra ne vachI Adeza. ne kSI Adeza ane jIvana ne ruman Adeza thavAthI kacchIvat vIvat RkSIvatu ane ruzvat nAma bane che. tene si pratyayAdi kArya thavAthI khU. naM. 2-1-24 mAM jaNAvyA mujaba vivAnuM vagerenI jema gaSTIvAnuM nAnuM:'; pIvAnuM svara:'; "kSIvAnuM vi:" ane "mavAnuM AiraH' Avo 252 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. artha kramazaH - jaMghA sAthaLanuM sandhisthAna. gadheDo. RSivizeSa. parvata vizeSa. / / 16 / / udanvAnabdhau ca 2 / 1 / 97 // vavAnuM A pramANe mattu pratyayAnta nAmanI saMjJAnA viSayamAM temaja jalanA AdhAra svarUpa arthane jaNAvavAmAM nipAtana karAya che. 3 nAmane tavasthA0 7-2-1' thI mattu pratyaya. A sUtrathI nipAtananA kAraNe vajra ne savar Adeza. 'mAvarSAnto 2-1-14' thI matu nA r ne r Adeza. vanvat nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI pU.naM. 2-1-14 mAM jaNAvyA mujaba vivAn nI jema 'vanvAn' Avo prayoga thAya che. artha - ghaDo; samudra, RSi athavA te nAmano Azrama. // 17 // rAjanvAn surAjJi 2 / 1198 // 'sAro rAjAvAlo'AvA arthamAM mattu pratyayAnta rAkhavAnuM A pramANe nipAtana karAya che. rAkhanu nAmane tavasyA0 7-2-1' thI natu (mata) pratyaya. 'mAvarSAnto0 2-1-14' thI mattu nA maiM nevu Adeza. 'nAno no. 2-1-11' thI prApta r no lopa, A sUtrathI nipAtananA kAraNe na thavAthI niSpanna rAkhanvata nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI pU. naM. 2-1-14 mAM jaNAvyA mujaba viAn nI jema 'rAkhannAnuM veza:' Avo prayoga thAya che. rAkhanvat nAmane strIliMgamAM 'adhAtu0 2-12' thI ii (6) pratyaya. rAkhanvatI nAmane gar pratyayAdi kArya thavAthI 'rAkhanvayaH pranAH' Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sArA rAjAvAlo deza. sArA rAjAvAlI prajA. / / 18 / / 253 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noAdibhyaH 2 / 1 / 99 // 'rSi che AdimAM jenA evA kaTi gaNapAThamAMnA karSi vagere. nAmathI vihita mA pratyayanA mune 6 Adeza thato nathI. karSi ane ranmi nAmane tarasyA 2-9 thI ma0 () pratyaya. "mAvato-0 2-1-14 thI mA nA 6 ne 6 AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thavAthI si pratyayAdi kArya thavAthI 'rmikAna " ane bhimAna Avo prayoga thAya che. (jUo sU naM. 2-1-94) arthakramaza taragnavALo. yUtha- ToLuM. Bl ___ mAsa- nizA''sanasya zasAdau lugvA 2111100 // ... zat vagere svAdi pratyaya (zahu thI su sudhInA pratyaya) paramAM hoya to tenI pUrvenA mana nizA ane Asana zabdonA anya svarano vikalpathI lopa thAya che. mAna-zat A avasthAmAM A sUtrathI mAsa nAmanA anya svara '' no lopa. "soH 2-9-7ra" thI za{ nA ne ka AMdezAdi kArya thavAthI "mA" Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI atyasvara mAM no lopa na thAya tyAre mAsa nAmanA ane zat nA ma nI sAthe "zaStA. 1-4-2' thI dIdhuM nA Adeza tathA zAnuM nA sU ne 6 Adeza thavAthI "mAsAnuM Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte nizAzat A avasthAmAM A sUtrathI sA' no lopa thavAthI "ni:' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI mA no lopa na thavAthI "nizA:' Avo prayoga thAya che. mAsana i(6) A avasthAmAM A sUtrathI gAsana nAmanA anya '' no lopa thavAthI 'kAsani Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI anya 4 no lopa na thAya tyAre ma ne rU nI sAthe va. -ra-6' thI g Adeza thavAthI zAsane Avo prayoga thAya che. arthakramaza - mahinAone. rAtrione. Asana 254 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upa2.5100 dantapAdanAsikAhRdayAsRgyUSodakadoryakRcchakRto dat pannashRdasanyUSannudandoSanyakaJchakan vA 2 / 1 / 101 // zas vagere svAdi pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrve rahelA vanta ne dat; pAdane. pad; nAsikA ne nas; hRdaya ne hRd; asRj ne asan; yUSa ne yUSan udaka ne un; doSa ne doSana yakRt ne yakan ne zakRt ne zakan Adeza vikalpathI thAya che. datta+zatru ane pAva+zat A avasthAmAM A sUtrathI yanta ne vatu ane pAva ne par AdezAdi kArya thavAthI 'taH' ane 'vaH' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI t ane pa 'Adeza na thAya tyAre; pUrva sUtramAM jaNAvyA mujaba mAtAnlR nI jema 'vantAn' ane 'pAvar' Avo prayoga thAya che. nAsiA nAmane TA (A) pratyaya. A sUtrathI nAsiSThA ne nas Adeza thavAthI 'nasa' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI nas Adeza na thAya tyAre Taucet 1-4-16' thI nAsiA nA anya A ner AdezAdi kArya thavAthI 'nAtivA' Avo prayoga thAya che. daivaya nAmane Gi (rU) pratyaya. A sUtrathI ya ne 'v' Adeza thavAthI 'dRSi' Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI r Adeza na thAya tyAre 'avarlDaske01-2-6' thI hRvaya nA anya TM ne rU nI sAthe 6 Adeza thavAthI 've' Avo prayoga thAya che. an yoj yanRt ane zat nAmane TA (A) pratyaya. A sUtrathI vRn ne atana; Top ne ToSan, yatne yajJanuM ane zat ne zan Adeza. 'ano'sya 2-1-108' thI g nI pUrvenA 'a' no lopa thavAthI temaja yoSanuM nA maiM ne 'dhRvar0 2-3-63' thI r Adeza thavAthI 'annA'; 'vo'; 'yavanA' ane 'zavanA' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI galana yoganu yanuM ane zana Adeza na thAya tyAre 'atanA'; 'roSA'; 'yakRtA' ane 'zatA' Avo prayoga thAya che. yUSa ane 255 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 nAmane Tara () pratyaya. A sUtrathI ne bhUSanuM ane taka ne 36 Adeza. upara jaNAvyA mujaba nuM nI pUrvenA 1 no lopa.. bhUSanuM nAnuM ne Adeza thavAthI pULA' ane 'utnA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM gUSanuM ane 7nuM Avo Adeza na thAya tyAre "TADorina 9-4-6 thI 8 ne rUna AdezAdi kArya thavAthI bhUSaNa ane una' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- dAMtone. pagone. nAkathI. hRdayamAM. lohIthI. vALanA kIDAthI pANIthI bhUjA = hAthathI. yakRta (plIhA) thI. viSTAthI. /101 - - sva para paLavA-juda rAza10rA To vaya ane putra pratyayone choDIne anya jU che AdimAM jenA athavA svara che AdimAM jenA evo pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA, pat zabda jenA antamAM che evA zabdanA antamAM rahelA pal ne prat Adeza thAya che. vyAdhrapTeva pAvAvasya' A vigrahamAM vyAdhra nAmane pada nAmanI sAthe bahuvrIhi samAsa. 'tu 7rU-148 thI 5 ne pat AdezathI niSpanna vyAdhrapAThu nAmane 'AriryanuM 6-7-4ra' thI apatyArthaka yagu (5) pratyaya. "sva: pattAto - 4-6" thI vyAdhrapAThuM nA 6 nI pUrve no Agama. A sUtrathI pat ne pad Adeza thavAthI vaiyAdrapada nAma bane che. tene si pratyayAdi kArya thavAthI vaiyAvra:' Avo prayoga thAya che. artha - vAghanA paga jevA paga che jenA teno putra. DI pI uSAnuM A vigrahamAM bahuvrIhi samAsa. 'huM saMdhyAta 7-rU-210deg thI pa ne pat AdezathI niSpanna dvipad nAmane zat pratyaya. A sUtra thI paDyuM ne pat AdezAdi kArya thavAthI dvipa: 95 Avo prayoga thAya che. artha - be pagavALAone jo. paddha nAmane AcakSANArthamAM "fm[ vahunDaMrU-4-4ra' thI LinuM (6) pratyaya. "cenyasvarAre 7-4-4rU' thI 8 nA 3 no lopa thavAthI niSpanna pari dhAtune "kvipU -1-148' thI vim (0) pratyaya. 256 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "niTi 4-3-83 thI ji no pha no lopa. 6 nAmane napuMsakamAM gau pratyaya. 'gIrI: 9-4-17 thI zrI ne huM Adeza. A sUtrathI paDyuM ne pat Adeza thavAthI 'ii je Avo prayoga thAya che. arthavedanA pAda bolavA vAlA be lo. svarati ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ni vaca ane yupratyayothI bhinna yAtri ane svarAdi ja pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA pad annavAlA nAmanA pAdu ne vat Adeza thAya che. tethI dvipAkanuM A avasthAmAM ji vara ane put pratyayathI bhinna pratyaya paramAM hovA chatAM te yAdri ke svari na hovAthI A sUtrathI patne pad Adeza thato nathI. jethI kipaNAnuM Avo prayoga thAya che. artha - be pagavAlA bethI. vacadhurIti vim ? = A sUtrathI jaNAvyA mujaba vaca ane " pratyayathI bhinna ja thara ke vAri pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA paduM annavAlA nAmanA ne pat Adeza thAya che. tethI upara jaNAvyA mujaba pAri dhAtune vartamAna kALamAM ti pratyayAdi kArya thavAthI pati Avo prayoga thAya che. ahIM patnI paramAM svarati pratyaya; Li () thI bhinna na hovAthI A sUtrathI pa6 ne 't Adeza thato nathI. artha-RcAnI pAda bole che. yAtrAmacchata A arthamAM vyApA nAmane 'manAvyA. 3-4-rarU' thI vacana (5) pratyaya. vyApada dhAtune vartamAnAno tinuM pratyaya. kleIna rU-499" thI tivu nI pUrve zat () pratyaya. "zulyA) ra-1-103 thI 1 nA 1 no lopa - thavAthI vyApathati Avo prayoga thAya che. ahIM vyApA nAmanI paramAM rahelo vAri pratyaya vaca thI bhinna nathI. tethI pa6 ne Adeza A sUtrathI thato nathI. artha- vAghanA paga jevA paga che jenA evAne Icche che. viSAdu+gI A avasthAmAM pavana dvipad nAmanI paramAM svarAdi zrI pratyaya thI bhinna na hovAthI A sUtrathI pa ne pat Adeza na thavAthI kipAvI Avo prayoga thAya che. artha- be pagavALA be. parI ItyAdi sthaLe pavantatva je rIte manAya che. te rIte bhaNAvanAra pAsethI samajI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levuM. 102 / / udaca udIc 2 / 1 / 103 // ni ca ane ghuT pratyayathI bhinna yAti ane svAti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA; maiM no lopa thayo che jemAM evA kavar ne vIr Adeza thAya che. va+Jaz dhAtune vicam 1-1-148 thI vip (0) pratyaya. 'agvoDana/yAm 4-2-46' thI av nAnuM nA lopathI niSpanna vaghu nAmane 'ghunnATM0 6-3-8' thI 'mave 6-3-123' nI sahAyathI bhavArthamAM = pratyaya. A sUtrathI vaghu ne vIr Adeza thavAthI niSpanna ddIndva nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI 'vIjya:' Avo prayoga thAya che. vaghU nAmane 'agvaH 2-4-rU' thI strIliMgamAM DI () pratyaya. A sUtrathI vap ne vIr Adeza. uddIpI nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI. 'TvI' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- uttara dizAmAM thanAra. uttaradizA aLivavayuTItyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vizva ane chuTTu pratyayathI bhinna ja yAti ane svarAdvi pratyaya 5ramAM hoya to tenI pUrve rahelA 6 no lopa jemAM thayo che evA var ne tIr Adeza thAya che. tethI vazvamAdaSTe A arthamAM vap nAmane 'Ni vaduo rU-4-42' thI pit (rU) pratyaya. "canya10 7-4-4rU' thI vaghu nA lav no leApa thavAthI niSpanna vi dhAtune tir pratyayAdi kArya thavAthI 'ti" Avo prayoga thAya che. artha - uttara dizA A pramANe bole che. ahIM var nI 52mAM 2helo svarAdi pratyaya ibhinna na hovAthI A sUtrathI var ne vIr Adeza thato nathI. anyathA uddIpati Avo aniSTa prayoga thaze - e samajI zakAya che. yadipa vaNij (3) A avasthAmAM 3vap ne vIr Adeza thaI jAya to paNa sU. naM. 7-44rUthI antyasvarAdi p no lopa thavAthI niSpanna vi dhAtunuM sati A rUpa thaI zakatuM hovAthI TMi pratyayanuM A sUtramAM varjana 258 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnuM nirarthaka che. paraMtu sat ne A sUtrathI vihita kavIr Adeza vizeSa vihita hovAthI tU. 4-4rU thI sat no lopa karavA pUrve ja karI Adeza thayA pachI rAjyasvarare 7-4-42 thI no lopa thaI zakaze nahIM. kAraNa ke "sAte spa yaduM vAdhita tat vaghatameva arthAt je be sUtronI prApti eka sthAne che ane te baMne sUtro eka bIjAnA viSayane choDIne anyatra sAvakAza che. (potapatAnuM vihita kArya karI zake che.) te be sUtromAM spardhA manAya che. etAdRza 'catra savAzayosuryavayotropanipAtaH" svarUpa spardhA jaNAye chate, koI kAraNasara (vizeSavihitatvAdi kAraNasara) jeno ekavAra bAdha thayo che. te sUtra; bAdhaka sUtranAM kArya pachI paNa pravartatuM nathI - A niyama che... ItyAdi adhyApaka pAsethI barAbara samajI levuM joIe. anicchati A arthamAM sU. naM. - 1-102 mAM jaNAvyA mujaba 36 nAmane vayanuM pratyayAdi kArya thavAthI tyAdhrapati nI jema uti Avo prayoga thAya che. ahIM ujU nAmanI paramAM rahelo vADhi pratyaya yaya thI bhinna na hovAthI A sUtrathI 36 ne ravIvu Adeza thato nathI. cartha - uttaradizAne Icche che. 3 nAmane nas () pratyaya. "ka: 1-4-62' thI 6 nI pUrvenuM no Agama. nu ne 6 nA yogamAM tavaca0 1-3-60 thI - Adeza ItyAdi kArya thavAthI uDya: Avo prayoga thAya cheahIM ul nAmanI paramAM svarAdi ne pratyaya pu thI bhinna na hovAthI A sUtrathI vaghu ne vIr Adeza thato nathI. arthaulecavAvALA. 36 ti phi? ni mA mUt = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ja vaya ane kuTuM pratyayathI bhinna vAri athavA svarAti pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 1 lApa thayelA ja ne ravIn Adeza thAya che. na hoya to nathI thato. havUkSma ane unnke A avasthAmAM vaya ane kuTuM pratyayothI bhinna svarAdi pratyaya paramAM hovA chatAM pUjAnA viSayamAM lagvoDanayAmu 4-2-46 thI 7 no lopa thayo na hovAthI A sUtrathI 3 ne , Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ii Adeza thato nathI. artha kramazaH -pUjakathI. pUjaka mATe. 103 ac prAg dIrghazca 2 / 1 / 104 // ji vaya ane pratyayathI bhinna yAdri ane rAtri pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA. 7 no lopa jemAM thayo che evA sat ne - Adeza thAya che, ane tyAre nI pUrvenA starane dIrgha Adeza thAya che. pra+ga ane sin dhAtune kvipU -9-948 thI vizvanuM pratyaya. "maLyo DanayAm 4-2-46' thI san nA 6 no lApa. pra+rajU A avasthAmAM ghuINIT0 6-rU-8' thI "ve 6-rU123 nI sahAyathI bhavArthamAM ya pratyaya. A sUtrathI maLyuM ne 6 Adeza. temaja nA 4 ne dIrgha nA AdezathI niSpana prA nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI "prAca: Avo prayoga thAya che. dharmajU A avasthAmAM stra pratyaya. A sUtrathI san ne 6 Adeza temaja nA hu ne dIrgha Adeza thavAthI "dhIvA' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - pUrvadizAmAM thanAra. dahIM meLavanArathI. vidhurIyeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ddhi ane svari pratyaya for vaya ane kuTuM pratyayathI bhinna hoya to tenI pUrve rahelA nuM no lopa jemAM thayo che tevA ne Adeza thAya che ane tyAre sat nI pUrvenA svarane dIrgha thAya che. tethI dhyAti, dhyasthati ane dhyaSya: ahIM anukrame ji vacam ane kuTuMbanuM pratyaya paramAM hovAthI A sUtrathI 6 AdezAdi kArya thatuM nathI. prakriyA mATe juo tU. . ra1-10rU mAM yati ItyAdi. artha kramaza-dahIM prApta karanArane kahe che. dahIM meLavanArane icche che. dahIM meLavAnArA. viti viru? - ni nA mUta = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Li vaya ane kuTuM pratyayathI bhinna yAtri ane svAdri pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA nu no lopa jemAM thayo che tevA ja navuM ne zuM Adeza thAya che ane tyAre nI pUrvenA svarane dIrgha Adeza thAya che. tethI jUno 260 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lopa jayAM thato nathI evA sthaLe vR ne 6 AdezAdi kArya thatuM nathI. jethI sAdhu+gav + Ta A avasthAmAM sAdhvagyA Avo prayoga thAya che. ahIM pUjAnA viSayamAM 'agvoDana0 4-2-46' thI av nA nlR no lopa thato nathI. artha - suMdara pUjakathI 104 kvasumatau ca 2|1|105 // pi ane pur pratyayathI bhinna yAti ane svAti pratyaya 52mAM hoya to; temaja mattu pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA vavat ne p Adeza thAya che. vik dhAtune vA vette: vatu: 1-222' thI svas (vasa) pratyayathI niSpanna cit nAmane 'taMtra sAthI 7-1-16' thI ya pratyaya. A sUtrathI vavas ne 30 Adeza. vidyuSya nAmane tti pratyayAdi kArya thavAthI '"viduSyaH' Avo prayoga thAya che. artha - vidvAnomAM zreSTha. vik + TA A sUtrathI s ne kal Adeza thavAthI 'vidyuSA' Avo prayoga thAya che. artha - viAthI. vivat nAmane tavasthA0 7-2-1' thI mattu pratyaya. A sUtrathI vat ne haN Adeza thavAthI vidukhatu nAma bane che. tene zi pratyayAdi kArya thavAthI vidyuSmAn" Avo prayoga thAya che. (jUo sU.naM. 2-114) artha - vidvAnonuM sthAna. aLiyayuTIlyeva- A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba i ya ane pur pratyayathI bhinna ja thAvi-svAti ane mattu pratyaya 5ramAM hoya to tenI pUrve rahelA vat ne p Adeza thAya che. tethI vikrAMtanArare A arthamAM vizvas nAmane jij pratyayAdi kArya thavAthI 'viSayati' Avo prayoga thAya che. viAMsamiti A arthamAM vitvam nAmane pan pratyayAdi kArya thavAthI vidyuti Avo prayoga thAya che. vidyuta nAmane gata pratyayAdi kArya thavAthI 'viAMtaH' Avo prayoga thAya che. ahIM anukrame ni ya ane ghuT-nas pratyaya paramAM hovAthI A sUtrathI vavat ne r Adeza thato nathI. prakriyA 261 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe jUo lU. naM. 2-6-103 mAM pati ane dravyati temaja sU. naM. 1-4-70 mAM vidyAr. artha kramazaH - vidvAno kahe che. vidvAno Icche che. vidvAno. 105/ van yuvanlR - mayono DI-cAyuktvare va 3H 21010mAM - DI (6) pratyaya temaja ghuT pratyayane choDIne anya svarAvi-svAti pratyaya 52mAM hoya to . zvan yuvan ane . maghavan nAmanA va ne (ahIM sUtramAM mayono A pramANe nirdeza hovAthI svara sahita v ne; anyathA kevala v nuM grahaNa karIe to mono A nirdeza saphLata nahIM thAya.) 3 Adeza thAya che. zvan gatiyuvan ane mathavan nAmane 'trimAM nRto 2-4-1' thI strIliMgamAM (OM) pratyaya . A sUtrathI va ne u Adeza. 3 nI sAthe 3 ne 'samAnAnAM0 1-2-1' thI dIrgha OM Adeza. mathavan nA cha nAga ne 3 nI sAthe 'varkharca 6-2-6' thI o AdezathI niSpanna gunI atiyUnI ane monI nAmane tti pratyaya. 'tIrthayA0 1-4-4' thI si no lopa thavAthI 'junI'; 'atiyUnI' ane "monI" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - kutarI. yuvAnane jItavAvALI strI. IndrANI." zvan yuvan ane mavan nAmane (ghubhinna svarAdi) jJa pratyaya. A sUtrathI va ne 3 AdezAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI 'zuna:'dhUnaH' ane 'maghonaH' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH- kutarAone. yuvAnone. Indrone. DIspAghayuTnara kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kI ane chuTTu pratyaya thI bhinna svarAdi sthAvi pratyaya 52mAM hoya to ja tenI pUrve rahelA kvan; yuvan ane maghavan nAmanA vaeN ne 3 Adeza thAya che. tethI tasyevam 6-3-160' thI svanuM yuvan ane maghavan nAmane gurU pratyaya. dvArAreH 7-4-6' thI kvan nA v nI pUrve au no Agama. 'vRddhiH svare0 7-4-1' thI yuvan ane * nathavan nA Agha svara 3 ne vRddhi 'sau' ane jJa ne vRddhi '" AdezathI niSpanna 262 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zauvana vauvana ane vana nAmane napuMsakamAM ri pratyayAdi kArya thavAthI zauvananuM "cauvana ane vanam' Avo prayoga thAya che. ahIM Dara athavA dhu bhinna svarAdi svAdi pratyaya paramAM na hovAthI A sUtrathI 3 ne 3 Adeza thato nathI. arthakramazaH-kutarAnuM. yauvana yuvAnanuM). IndranuM. ./10grA. lugAto''nApaH 2 / 1 / 107 // Sii pratyaya paramAM hoya athavA dhu bhinna svarAdi sthAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA kAju pratyayathI bhinna ga no lopa thAya che. ane rAhImpha () A avasthAmAM huM ane che. pratyayanI pUrvenA mA no A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI jIrA!' ane 'dAde di Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - pANI pInArAone. gandharvane Apa. nA rUti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba DI pratyaya paramAM hoya athavA kuTuM bhinna svarAdi sAdi pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA sAdhu pratyayathI bhinna jaNA no lopa thAya che. tethI zAstra+za (ka) A avasthAmAM zAstra nAmane gAtu ra-4-18 thI vihita bAju pratyayAnta zA nAmanA gA (bApu) no A sUtrathI lopa na thavAthI "zaphoDatA 9-4-4' thI zat nAsa nI sAthe tenI pUrvenA A ne '' AdezAdi kAryathavAthI zAI: Avo prayoga thAya che. artha- zALAone../10LA - kanoDAya rANATA phI pratyaya paramAM hoya athavA dhu bhinna svarAdi sthAdi pratyaya : paramAM hoya to enuM nAma no lopa thAya che. rAnanuM nAmane strIliMgamAM triya nRto. ra-4-9" thI phI pratyaya. A sUtrathI rAjIna nA no lopa. 'tavaca0 1-3-67 thI nA yogamAM 7 ne gu AdezathI niSpanna rAjJI nAmane ri pratyayAdi kArya thavAthI rANI' Avo. 263 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. artha - rANI. rAnan nAmane zas pratyaya. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba an nA '4' no lopa... vagere kArya thavAthI 'rAjJaH' Avo prayoga thAya che. artha - rAjAone. 108 {au vA 251510) { (au nA sthAne napuMsakamAM pra. dva. nA dvivacanamAM thayela ) pratyaya. temaja Gi (6) pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA an nA 7 no vikalpathI lopa thAya che. sAma+au (napuMsakamAM) ane rAnanu+ki; A avasthAmAM 'gaurIH 1-4-66' thI au ne r Adeza. A sUtrathI ban nA ga no lopa. 'tarjamya0 1-3-60deg thI nA yogamAM TM ne g Adeza thavAthI 'sannI' ane jJi' Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI ar nA Ja no lopa na thAya tyAre 'sAmanI' ane rAkhaniya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- be sAmaveda. rAjAmAM 106|| ghAdi - han- dhRtarAjJo 'Ni 2 / 1 / 110 // baL (a) pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrve rahelA lU thI 52mAM rahelA an nA ga no; hanu nA an nAno ane dhRtarAkhan sambandhI an nA 4 no lopa thAya che. ukSan takSan bhrUNahan ane dhRtarAjan nAmane soDavaDye 6-1-28' thI gaLu (4) pratyaya. A sUtrathI ban nI pUrve rahelA an nA ga no lApa. 'dhRvar02-rU63' thI lU nI 52mAM 2helA TM ne z Adeza. "tarvAstha0 1-3-60' naN thI g nA yogamAM maiM ne g Adeza. "nono ghUH 2-9-99' thI hUn na ghgh ne r Adeza. vRddhiH svareSvA07-4-1' thI Adya svara 3 ne vRddhi sau, a ne vRddhi aa, OM ne vRddhi sau ane jUne vRddhi gar Adeza thavAthI niSpanna gaukSNa tAkSma prauLanna ane dhArtarajJa nAmane n 264 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tti pratyayAdi kArya thavAthI 'au; tAkSNa, zraunaH ane thAtarAjJaH' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - baLadanuM santAna. karmakAranuM santAna. bAlahatyArAnuM santAna. dhRtarAjAnuM santAna. // 11 // na ba - mantasaMyogAt 2 / 1 / 111 // v jenA antamAM che athavA r jenA antamAM che evA saMyoga (saMyuktavyaJjana) thI 52mAM 2helA gan nA ga no lApa thato nathI. arthAr vyaJjanathI paramAM rahelA vU athavA s thI 52mAM 2helA an nA la no leApa thato nathI. parva+TA() A avasthAmAM 'anoDakSya 2-1-108' thI ban nA jJa no lopa thavAno hato, teno A sUtrathI niSedha thavAthI 'dhRvar0 2-3-6rU' thI n ne r Adeza thayA bAda, 'parva' Avo prayoga thAya che. jarmana+sau A avasthAmAM 'gaurI: 1-4-16' thI sau ne r Adeza. ph yA 2-1-106' thI prApta an nA maiM nA lopano A sUtrathI niSedha. upara jaNAvyA mujaba r ne Adeza thavAthI 'ff" Avo prayoga thAya che. ne artha kramazaH - parvathI. be karmo / / 111 / / no jUno H 2211112ii har dhAtunA nru ne g' Adeza thAya che. mULanuM nAmane "stiyAM nRto0 2-4-1' thI chI (pha) pratyaya. 'ano'sya 2-1-108' thI gan nA Ja no lApa. A sUtrathI kS ne l Adeza. mULanI nAmane si pratyayAdi kArya thavAthI 'mULI" Avo prayoga thAya che. artha - bAlahatyAkaranArI. hanu dhAtune vartamAnAmAM atti pratyaya. "mahananana0 4-2-44' thI n nA a~ no lopa. A sUtrathI ne k Adeza thavAthI "natti Avo prayoga thAya che. artha- teo mAre che. ina kRti vim ? - A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba han nA phna ne ja v 265 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza thAya che. (ha7 ne nahi.) tethI vRtrahanu+gI A avasthAmAM na ne "ravRvatra -rU-krU' thI zuM Adeza thavAthI "vRtrI Avo prayoga thAya che. ahIM hanu no nuM na hovAthI A sUtrathI dU Adeza thato nathI. artha - be Indo.11rA lugasyAdetyapade 21113 // padanA AdimAM na hoya evo 3 ane 4 paramAM hoya to tenI pUrve rahelA no lopa thAya che. tad nAmane pulligamAM pti pratyaya. "kAraH 2-9-89' thI 6 ne ka Adeza. A sUtrathI ta nA 1 no lopa. "taH sI ta: 2-1-4ra thI ne zuM AdezAdi kArya thavAthI Avo prayoga thAya che. artha- te. par dhAtune vartamAnAmAM parasmapadamAM ti pratyaya ane AtmAnapadamAM / pratyaya. daryana, rU-4-7ra' thI za4 (4) vikaraNa pratyaya. A sUtrathI za4 (4) no lopa thavAthI patti ane "" Avo prayoga thAya che. arthakramazaH teo rAMdhe che. huM rAMdhu chuM. rUti phil? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padanA AdimAM na ja hoya evo 1 athavA paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 3 no lepa thAya che. tethI blaca+pram A vigrahamAM 6 nAmane; nAmanI sAthe tapuruSa samAsAdi kArya thavAthI gvAmui Avo prayoga thAya che. ahIM vigrahavAyanI apekSAe mA no Adya = padanI AdimAM hovAthI samAsa nI apekSAe te padanI AdimAM na hovA chatAM tenI pUrvenA 6 nA anya 3 no lopa A sUtrathI thato nathI. artha - daNDano agrabhAga.11all DityantyasvarAdeH 2 / 1 / 114 // r r che jemAM evo pratyaya paramAM hoya to tenI pUrve rahelA 266 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u zabdano anya svara jenA AdimAM che te varNa samudAyano lepa thAya che. muni ane sAdhu nAmane hi pratyaya. OMi haiM 1-4-2' thIGi ne kau Adeza. A sUtrathI ti Dau (sau) pratyayanI pUrvenA muni ane sAdhu zabdanA antyasvarAdi rU ane OM no lopa thavAthI 'munau' ane 'gheno' Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte pitR nAmane ka pratyaya. 'to Dup 1-4-37' thI s ne 36 (ur) Adeza. A sUtrathI no lopa vagere kArya thavAthI pituH' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - munimAM. sAdhumAM, pitAnuM . / / 114 avarNAdaznonto vA'turIyoH 2 / 1 / 115 // nA sambandhI A ne choDIne anya jJa varSathI (a, AthI) paramAM rahelA 'atR' ne; tenI paramAM rlR athavA ii ( pratyaya hoya to vikalpathI 'ant' Adeza thAya che. tud ane mA~ dhAtune 'zatrAnA. 6-2-20' thI zattu (at ) pratyaya. 'tuvAve: jJaH rU-4-81' thI tur dhAtunI 52mAM jJa (a) vikaraNa pratyaya. 'nasyA0 2-1-11rU' thI tuva nA " no lopa. at nA ga nI sAthe mA~ nA A ne "samAnAnAM0 ne 1-2-1' thI dIrgha A AdezathI niSpanna tuvat ane mAt nAmane strIliMgamAM striyA nRto0 2-4-1' thI ii pratyaya. A sUtrathI atR (ata) ne ant AdezAdi kArya thavAthI 'tuvantI' ane 'bhAtI' Avo prayoga thAya che. temaja tuvat ane mAt nAmane napuMsakaliMgamAM pratyaya. 'gaurIH 1-4-16' thI au ne phaeN Adeza. A sUtrathI atR ne bant Adeza thavAthI 'tuvantI" ane "mAntI" Avo prayoga thAya che. vikalpa pakSamAM A sUtrathI atR ne ant Adeza na thAya tyAre 'tuvatI' ane mAtI Avo prayoga baMnne sthAne thAya che. arthakramazaH - pIDA karanArA be kulo. pIDA karanArI strI. zobhatA be kulo. zobhanArI strI. jhavargAviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nA sambandhI A thI bhinna ga varNathI ja paramAM rahelA at ne; tenI 267 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 52mAM ph athavA kI pratyaya hoya to vikalpathI 'ant' Adeza thAya che. tethI gar dhAtune upara jaNAvyA mujaba zatru pratyayathI niSpanna avat nAmane kI pratyayAdi kArya ane au pratyayAdi kArya thavAthI baMne sthAne 'avatI' Avo prayoga thAya che. ahIM zata pratyaya A varNathI paramAM na hovAthI A sUtrathI atR ne ar Adeza thato tell, wel - vu*ual zall. vu-uzi a gel. 397 zfa fany ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nA sambandhI A thI bhinna ja 4 varSathI 52mAM 2helA tu ne tenI paramAM rpha athavA | pratyaya hoya to vikalpathI anta Adeza thAya che. tethI hU~ dhAtune upara jaNAvyA mujaba zattu pratyaya. 'jyAre rU-4-76' thI jU nI 52mAM nA (nA) vikaraNa pratyaya. 'vAve-havaH 4-2-10' thI OM ne -hasva 3 Adeza. 'namnAtaH 4-2-16' thI gnA nA A no lApa thavAthI niSpanna jhunar nAmane au pratyayAdi kArya thavAthI temaja ii pratyayAdi kArya thavAthI baMne sthAne 'chunatI" Avo prayoga thAya che. artha - kApatA be kulo. kApatI strI. yadyapi ahIM tuvantI ItyAdi sthaLe ane junatI ItyAdi sthaLe. mU. naM. 2-1-113 ane sU. naM. 4-2-16 thI 4 no ane jJA nA A no lopa thato hovAthI 4 varSathI 52mAM Uttu nathI. tethI ahIM tuva| ItyAdi prayogo kayI rIte thAya che; temaja phanA nuM varjana zo mATe karyuM che? ItyAdi zakA thaI zake che parantu jijJAsuoe enA samAdhAna mATe bRhavRttinuM avalokana karavuM joIe. athavA bhaNAvanAra pAsethI enuM samAdhAna meLavI levuM joIe. ahIM to mAtra sUtrArtha ane prakriyAMzanuM ja sAmAnyataH digdarzana uddiSTa che. 115 zya zavaH 2019116ii ++ ane OM pratyaya 52mAM hoya to tenI pUrvenA zya (5) ane zav (4) thI 52mAM 2helA batu (a) ne 't Adeza thAya che. viv 268 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane v dhAtune "zarAnazAha 9-ra-ra0" thI za pratyaya. "vile : rU-4-7ra thI ki dhAtanI paramAM (1) vikaraNa pratyaya. 'jIrthana rU-4-79' thI par dhAtunI paramAM za4 () vikaraNa pratyaya. vAmira-1-rU' thI livuM nA rUne huM Adeza. tIvspaSNa; pravRt A avasthApana nAmane "triya nRto. ra-4-1' thI DI pratyaya. A sUtrathI ne zat Adeza. junA 2--10rU' thI 1 nA temaja zat nA mAM nA lopa thI niSpanna rIvyaktI ane vastI nAmane si pratyayAdi kArya thavAthI rIvyaktI ane vastI Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte napuMsakamAM gau pratyayAdi kAryathavAthI tIvyaktI ane pavana Avo prayoga thAya che. pUrva sUtrathI vaikalpika Adeza vihita che. teno bAdha karIne nitya vidhAna mATe A sUtranuM praNayana che. pUrva sUtramAM sat AdezanuM kArya karatA pUrve sa no lopa karyAnuM jaNAvyuM che. ane A sUtramAM gat Adeza karyA pachI ja no lopa jaNAvyo che te apekSAbhedathI sagata che... ItyAdi adhyApaka pAsethI barAbara upayoga pUrvaka samajI levuM joIe, anyathA visadgati spaSTa che. artha - rIvyaktI = zobhatA be kulo, zobhatI strI. pavatI = rAMdhatA be kula. rAMdhatI strI // 99ii. diva aura tau 21117 // fsa pratyaya paramAM hoya to tenI pUrvenA vivuM nA anya varNane gI Adeza thAya che. hindu nAmane sipratyaya. A sUtrathI lU ne gau Adeza. 'phava0i 1-2-51' thI vuiM nA rU ne 6 Adeza ItyAdi kArya thavAthI ghau Avo prayoga thAya che. artha - svarga . f11nA u: padAnte 5 nUtu 211118 // padanA ane rahelA vuiM nA anya varNane Adeza thAya che. tene - ra66 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ v dIrgha Adeza thato nathI. viv + zyAm ane vivu+tu A avasthAmAM A sUtrathI yU ne 3 Adeza. 'vari0 6-2-20' thI 6 ne yU Adeza. nAyantasthA0 2-rU-19' thI su nA s ne p thavAthI 'ghumyAm' ane ju' Avo prayoga thAya che. arthakramazaH - be svargothI svargomAM. vAnta kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padAnte 2helA ja vivu nA antyavarNane 3 Adeza thAya che. tene dIrgha Adeza thato nathI. tethI vivu+ddhi (6). A avasthAmAM 6 ne A sUtrathI 3 Adeza thato nathI. jethI 'vivi" Avo prayoga thAya che. artha- svargamAM. anUviti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba padAntastha viv nA antyavarNane thayelA 3 Adezane dIrgha OM Adeza thato nathI. tethI gathI pauM rmati A arthamAM drastimyAM 7-2-126' thI viv nAmane dvi (0) pratyaya. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba v ne 3 AdezAdi kArya thavAthI 'ghumati" Avo prayoga thAya che. ahIM 'ddIrdhazrvi0 4-3-108' thI 3 ne dIrgha AdezanI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha thayo che. artha - svarga jevuM thAya che. / / 118 ||iti zrIsiddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe dvitIye'dhyAye prathamaH pAlI prAvRDjAteti | he rAjAo! varSA Rtu AvI gaI che evuM mAnIne jaMgalano tyAga karazo nahIM. kAraNa ke varSA RtumAM viSNu nidrAdhIna thAya che; parantu A mUlarAja rAjA sadaiva jAgatA ja che. - Azaya e che ke - A zlokamAM mUlarAjanuM viSNunI upamA dvArA varNana che. varSARtumAM viSNu nidrAdhIna bane che - e lokamAM prasidha che. enA jevA A mUlarAja rAjA paNa varSA RtumAM nidrAdhIna banazeema mAnIne enA bhayathI jaMgalano Azraya karI rahelA ane jaMgalane choDavA tatpara banelA evAM rAjAone kavi jaMgalano tyAga karavAnI 270 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA pADatA jaNAve che ke viSNu jevA A rAjAmAM viSNunI apekSAe eka vizeSatA che ke A rAjA viSNunI jema varSA RtumAM nidrAdhIna na thatAM sadAne mATe jAgatA rahe che... Page #277 -------------------------------------------------------------------------- Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00000000 VAAN