________________
अथ प्रारभ्यते द्वितीयेऽध्याये प्रथमः पादः।
त्रि-चतुरस्तिसृ-चतसृ स्यादौ २।१।१॥
‘ત્રિયમ્ ૧-૪-રૂ' થી ત્રિા ની અનુવૃત્તિ આ સૂત્રમાં છે. સ્ત્રીલિંગમાં; સ્વાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વેના ત્રિ ને ‘તિ અને ઘતુર ને વતઆદેશ થાય છે. ત્રિ અને ચતુર નામને સ્ત્રીલિંગમાં ન અથવા શત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ત્રિ ને તિ અને વધુ ને વતરૂં આદેશ. “સતો ર:૦ ર-૧-૨ થી ત્ર ને ? આદેશ. “સી. ૨9-૭ર’ થી પદાન્ત ( ને રુ આદેશ. ‘રઃ પાન્ત. ૧--રૂ' થી ને વિસર્ગ થવાથી તિવ્ર અને વત: આવો પ્રયોગ થાય છે. ત્રિ અને વતુમ્ નામને સ્ત્રીલિંગમાં સુ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ત્રિ અને જંતુનું નામને તિરૃ અને વતરૂં આદેશ. “નાચત્તસ્થા) ર-રૂ-’ થી જુ ના સુ ને ૬ આદેશ થવાથી તિવૃષ અને વનસૃષુ આવો પ્રયોગ થાય છે. પ્રિયાત્રિ અને પ્રિયવતુ નામને સિ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ત્રિ ને તિરૂં. આદેશ. તેમજ વધુ ને વત$ આદેશ.... ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી સૂ. નં. 9-૪-૮૪ માં જણાવ્યા મુજબ “પિતા' ની જેમ ‘પ્રિતિસા' અને પ્રિયવતા ના આવો પ્રયોગ થાય છે. પ્રિયત્રિ નામને નપુંસકમાં તિ પ્રત્યય. “નામનો યુવા ૧-૪-૬૭ થી સિ નો લુકુ થયા પછી પ્રત્યય પિ પ્રત્યક્ષ કાર્ય વિજ્ઞાયતે આ પરિભાષાથી સિ પ્રત્યય પરમાં છે એમ માનીને ત્રિ.ને આ સૂત્રથી તિરૂ આદેશ થવાથી પ્રતિ કુરુમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. “નામિનો-૪-૬?' ના વિકલ્પ પક્ષમાં તિ નો લુફ ન થાય ત્યારે બનતો હુ૬ ૭-૪-૧૨’ થી સિ નો લુ થવાથી ‘પ્રિયત્રિ' આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃત્રણ સ્ત્રીઓ અથવા સ્ત્રીઓને. ચાર સ્ત્રીઓ અથવા સ્ત્રીઓને. ત્રણસ્ત્રીઓમાં. ચારસ્ત્રીઓમાં. ત્રણસ્ત્રીઓવાલો પુરુષ. ચાર
१५८
