________________
યસ્યાઃ આ વિગ્રહમાં ક્ષીર નામની સાથે બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે. અર્થક્રમશઃ- અહંકારી, દૂધવાલી ગાય, કેમ, શાંથી. ।।૩૩ ॥
વાલ્યાનું ૧૦૫૩૪]]
‘વત્’, ‘તત્તિ’ અને ‘ઞામૂ’ પ્રત્યયાન્ત શબ્દને ‘અવ્યય' સંજ્ઞા થાય છે. ‘મુનેઇમ્’ આ અર્થમાં મુનિ શબ્દને તસ્યાદ્દે નિવાયાં વતુ ૭૧-૫૧ ’ થી વત્ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન મુનિવત્ શબ્દને આ સૂત્રથી ‘અવ્યવ’ સંશા થવાથી પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ તત્ક્રુત્તર સ્થાદિ વિભક્તિનો લોપ થવાથી ‘મુનિવત્ વૃત્તમ્ ' આવો પ્રયોગ થાય છે. હરતા વિજ્ આ વિગ્રહમાં સ્ શબ્દને ‘વશ્વેસઃ ૬-૩-૨૧૨’ થી તત્તિ (તમ્) પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી નિષ્પન્ન હરસ્તત્ શબ્દને આ સૂત્રથી ‘અવ્યય’ સંશા થવાથી 'રસ્ત' આવો પ્રયોગ થાય છે. ઉદ્વૈત શબ્દને દો વિમળ્યે. ૭-૩-૬’ થી તરવ્ (તર) પ્રત્યય. વિ ત્યાઘેવ્યયા૬૦ ૭-૩-૮’ થી ‘ત' ના અન્ય ‘અ’ ને ‘આર્’ આદેશાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન ‘ઉજ્જૈસ્તરામ્ ’ શબ્દને આ સૂત્રથી ‘અવ્યવ’ સંજ્ઞા થવાથી ‘ઉજ્જૈસ્તરામ્’ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- મુનિને યોગ્ય આચરણ. જે દિશામાં હ્રદય છે તે દિશામાં પ્રવૃત્તિવાળો. અત્યન્ત ઊંચું. ।।૩૪।।
क्वातुमम् १।१।३५॥
"
‘વવા’, ‘તુમ્’ અને ‘અમ્’ પ્રત્યયાન્ત શબ્દને ‘અવ્યવ’ સંજ્ઞા થાય છે. ‘, ધાતુને પ્રાવવાò’ ૫-૪-૪૭ ' થી ‘જ્વા’ (વા) પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન ‘વા’ શબ્દને આ સૂત્રથી ‘અવ્યય’ સંજ્ઞા. ૢ ધાતુને ક્રિષાયા બિયાઃ૦.. ૫-૩-૧૩ ’ થી ‘તુમ્’ પ્રત્યય. ‘નામિનો મુળો૦ ૪૩-૧' થી ૢ ના ક્રૂ ને ગુણ ‘′ આદેશ થી નિષ્પન્ન ર્તુમ્’ શબ્દને આ સૂત્રથી અવ્યય સંજ્ઞા. યાવત્નીવ્ ધાતુને “યાવતો વિન્દ્રનીવઃ ૫-૪-૫૫' થી ‘નમ્’ (અમ્) પ્રત્યયથી નિષ્પન્ન ‘યાવખ્ખીવન્’ શબ્દને
१९
