________________
લોપ જયાં થતો નથી એવા સ્થળે વૃ ને ૬ આદેશાદિ કાર્ય થતું નથી. જેથી સાધુ+ગવ્ + ટ આ અવસ્થામાં સાધ્વગ્યા આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં પૂજાના વિષયમાં ‘અગ્વોડન૦ ૪-૨-૪૬’ થી અવ્ ના નૢ નો લોપ થતો નથી. અર્થ - સુંદર પૂજકથી ૧૦૪
क्वसुमतौ च २|१|१०५ ॥
પિ અને પુર્ પ્રત્યયથી ભિન્ન યાતિ અને સ્વાતિ પ્રત્યય ૫૨માં હોય તો; તેમજ મત્તુ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા વવત્ ને પ્ આદેશ થાય છે. વિક્ ધાતુને વા વેત્તે: વતુ: ૧-૨૨૨' થી સ્વસ્ (વસ) પ્રત્યયથી નિષ્પન્ન ચિત્ નામને ‘તંત્ર સાથી ૭-૧-૧૬' થી ય પ્રત્યય. આ સૂત્રથી વવસ્ ને ૩૦ૢ આદેશ. વિદ્યુષ્ય નામને ત્તિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ‘“વિદુષ્યઃ’ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વિદ્વાનોમાં શ્રેષ્ઠ. વિક્ + ટા આ સૂત્રથી સ્ ને કલ્ આદેશ થવાથી ‘વિદ્યુષા' આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વિાથી. વિવત્ નામને તવસ્થા૦ ૭-૨-૧' થી મત્તુ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી વત્ ને હણ્ આદેશ થવાથી વિદુખતુ નામ બને છે. તેને શિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી વિદ્યુષ્માન્” આવો પ્રયોગ થાય છે. (જૂઓ સૂ.નં. ૨-૧૧૪) અર્થ - વિદ્વાનોનું સ્થાન. અળિયયુટીલ્યેવ- આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ િ ય અને પુર્ પ્રત્યયથી ભિન્ન જ થાવિ-સ્વાતિ અને મત્તુ પ્રત્યય ૫રમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા વત્ ને પ્ આદેશ થાય છે. તેથી વિક્રાંતનારરે આ અર્થમાં વિશ્વસ્ નામને જિજ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ‘વિષયતિ’ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિાંસમિતિ આ અર્થમાં વિત્વમ્ નામને પન્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી વિદ્યુતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિદ્યુત નામને ગત પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ‘વિાંતઃ’ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં અનુક્રમે નિ ય અને ઘુટ્-નસ્ પ્રત્યય પરમાં હોવાથી આ સૂત્રથી વવત્ ને ર્ આદેશ થતો નથી. પ્રક્રિયા
२६१
