________________
અકુશે પાડજિ ૨૦૧૫૪૪॥
ત્યવાવિ સમ્બન્ધી સિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વેના અભ્ સહિતં અવત્ ને વિકલ્પથી અનુજ આદેશ થાય છે. અવવત્ નામને પ્રથમા અને સમ્બોધન એકવચનમાં સિ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી અવત્ ને અતુ આદેશ. ‘વેતઃ૦ ૧-૪-૪૪' થી સમ્બોધનમાં ક્ષિ પ્રત્યયનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી અતુ અને ફ્રે અસુ! આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી સ્ ને સુ આદેશ ન થાય ત્યારે પૂ.નં. ૧-૧-૪૩ માં જણાવ્યા મુજબ સૌ અને હૈ સજા! આવો પ્રયોગ થાય છે. જેનો અર્થ ત્યાં જણાવ્યો છે.।।૪૪
मोऽवर्णस्य २|१|४५ ॥
ત્યવાહિ સમ્બન્ધી ઝવર્ણ (અ.આ.) અન્તમાં જેના છે એવા અવત્ નામના ર્ ને મ્ આદેશ થાય છે. અવત્ નામને પુલ્લિંગ સ્ત્રીલિંગ અથવા નપુંસકલિંગમાં સૌ પ્રત્યય. ‘બહેરઃ ૨-૧-૪૧’ થી મૈં ને જ્ઞ આદેશ. હુાસ્યા૦ ૨-૧-૧૭૩' થી ૬ ના ૪ નો લોપ સ્ત્રીલિંગમાં ‘આત્ ૨-૪-૧૮' થી 'અલ ને આપ્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ૬ અને વા ના હૂઁ ને મ્ આદેશ. અમ+ગૌ અમા+સૌ અને મ+ગૌ આ અવસ્થામાં પુલ્ડિંગમાં અમ ના અન્ય જ્ઞ ને ગૌ ની સાથે પેૌત્ ૧-૨-૧૨' થી સૌ આદેશ. સ્ત્રીલિંગમાં મા ના આ ને ગૌ ની સાથે ‘ગીતા ૧-૪-૨૦’ થી ૬ આદેશ . નપુંસકલિંગમાં સૌ ને સૌરી 9૪૬' થી ફ્ આદેશ. ફ્ ની સાથે તેની પૂર્વેના ને ‘વર્ષસ્થ 9૨-૬' થી ૬ આદેશ થવાથી અનુક્રમે મૌ અમે અને અમે આવી . . અવસ્થા થાય છે. ત્યાં ‘માઢુવ′′ડનુ ૨-૬-૪૭′ થી બૌ તથા ૬ ને આદેશ થવાથી ત્રણે લિંગમાં ‘મૂ’ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પેલા બે પુરુષો. પેલી બે સ્ત્રીઓ. પેલા બે કુલો. ઝવર્+નસ્ આ
१९९
