________________
ચઝના ૪-૩-૭૮ થી 7 નો લોપ ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી . નં. ૨-૧-૮૭ માં જણાવ્યા મુજબ સપરિમૃત્ ની જેમ ‘ચમા આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીંથી પરમાં શું ન હોવાથી આ સૂત્રનો વિષય નથી. આશય એ છે કે - વિકી ત્રિી: અહીં સુ નો લોપ જેમ આ સૂત્રથી થાય છે, તેમ પૂર્વસૂત્ર પવા થી પણ થઈ શકે છે. તેથી આ સૂત્રનું વ્યર્થ પ્રણયના નિયમ માટે છે. નિયમનું સ્વરૂપ સ્પષ્ટ છે કે – પદાન્તસ્થ સંયોગના ૪ થી પરમાં રહેલા હું નો જ લોપ થાય. સ્ ભિન્ન વ્યસ્જનનો નહિ. જેથી છે અને મારું અહીં અનુક્રમે # અને ટુ નો આ સૂત્રથી કે પૂર્વસૂત્રથી (ર-૧-૮૧ થી) લોપ થતો નથી. આ સૂત્રના અભાવમાં વિછી અને વિકી: અહીંની જેમ ઝ અને ચમા અહીં પણ પૂર્વ સૂત્રથી નો તથા નો લોપ થવાનો પ્રસંગ આવશે એ સમજી શકાય છે. આથી એ પણ સમજી શકાય છે કે આ નિયમ સૂત્ર વીયોફયતીવજીવ્યાપવા રૂપે પૂર્વ સૂત્રાર્થમાં સંકોચ કરતું હોવાથી સુ. નં. ૨-૧-૮૨ નો અર્થ - પદાન્તસ્થ સંયોગના થી પરમાં રહેલા વ્યસ્જનથી ભિન્ન અત્ત્વવ્યજનનો લોપ થાય છે” આ પ્રમાણે છે. તેથી વિદીઃ વિકી
અને ચમા ઈત્યાદિ સ્થળો પૂર્વસૂત્રના ઉદ્દેશ્યતાઓવાન્ત નથી. આવી સ્થિતિમાં વિકી: ‘વિકી: આવા સ્થળે નો લોપ આ સૂત્રથી થાય છે. આ સૂત્રમાં સ: આ પ્રમાણે નિર્દેશ ન હોત તો ઝ અને ચમ ઈત્યાદિ સ્થળે પણ અન્યવ્યન્જનનો લોપ થાત. જે અનિષ્ટ છે... ઈત્યાદિ સૂ. નં. -૪-રૂ માં જણાવેલી રીતે વિચારવું ચમા - સમાધાન કર્યું. ll૧ની
नाम्नो नोऽनह्नः २।१।९१॥
પદના અન્ત રહેલા નામના 7 નો લોપ થાય છે. પરંતુ કદનું નામના 7 નો લોપ થતો નથી. રાનનું નામને રિ પ્રત્યય. “નિ તીર્થ: ૧-૪-૮૬ થી રાખનું ના ને દીર્ઘ મા આદેશ. આ સૂત્રથી રાગનું
:
૨૪૬
