________________
પ્રત્યય પરમાં હોય તો શું અને ૬ ની પૂર્વે રહેલા નામી સ્વરને દીર્ઘ આદેશ થતો નથી. તેથી શિર રૂવ આ અર્થમાં “ચારિત્વે ૭-૧-૧ર થી રિ નામને વત્ પ્રત્યય. “વાવેનમનો૨--૬રૂ” થી રૂ ને દીધી { આદેશ ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી જીર્વ' આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં વત્ પ્રત્યય યાદ્રિ ન હોવાથી આ સૂત્રથી ૨ની પૂર્વેના નામી સ્વરને દીર્ઘઆદેશનો નિષેધ થતો નથી. અર્થ - વાણીની જેમ. તથત રૂતિ વિરુ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ યુ આદિમાં છે જેના એવો તદ્ધિત પ્રત્યય જ પરમાં હોય તો અને જૂની પૂર્વે રહેલા નામી સ્વરને દીર્ઘ આદેશ થતો નથી. તેથી જિમિચ્છતિ આ અર્થમાં વચરૂ-૪-ર૬ થી ૧૨ નામને વયે () પ્રત્યય. “વામિનો ૨-૧-૬રૂ’ થી નિ ના રૂ ને દીર્ઘટ્ટ આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી નીતિ’ અને ‘નીતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. (જૂઓ સૂ.નં. ૧-૧૨૨) અહીં પ્રત્યય તદ્ધિતનો નથી. પરંતુ નામધાતુસમ્બન્ધી છે. તેથી આ સૂત્રથી ની પૂર્વેના રૂ ને દીર્ઘ આદેશનો નિષેધ થતો. નથી. અર્થ ક્રમશઃ - વાણીને ઈચ્છે છે. વાણીની જેમ આચરણ કરે છે. //દ્ll
૩ વિકરણવાલા 5 ધાતુના અને હું ધાતુના નામી સ્વરને દીર્ઘ આદેશ થતો નથી. કૃધાતુને સપ્તમીનો (વિધ્યર્થનો) યાત્ પ્રત્યય.
| તનાવે: રૂ-૪-૮રૂ' થી ૩ વિકરણ પ્રત્યય. “મિનો ૪-૩-9” થી ના % ને ગુણ એ આદેશ. “સત:શિલ્યુત્ ૪-૨-૮૨ થી ૦૬ ના “' ને ૩ આદેશ. (૩યાત્ આ અવસ્થામાં કૃષિ ૨ ૪-૨૮૮ થી ૩ નો લોપ - થવાથી #ત આવો પ્રયોગ થાય છે. આવી જ રીતે ધાતુને આશિપુ વિભક્તિનો વચાત્ (વા) પ્રત્યય થવાથી હુર્યાત આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં ‘વારે ૨-૭-૬૩ થી ૩ ને દીર્ઘ આદેશની પ્રાપ્તિ હતી તેનો આ સૂત્રથી નિષેધ થયો છે. અર્થ
-
२२०
