________________
અર્થક્રમશ – ધર્મ તને અપાય છે. ધર્મ મને અપાય છે. ધર્મ તારું ધન છે. ધર્મ મારું ધન છે.ર૩ી.
ગના આત્મા રાજા
એક વાક્યમાં પદથી પરમાં રહેલા ગુખવું અને અત્ ને કમ્ પ્રત્યયની સાથે અનુક્રમે ત્યા અને મા આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. ઘર્મત્વાં વસ્તુ અને ઘ માં પતુ અહીં આ સૂત્રથી ત્યાં ને ત્યા અને માં ને આ આદેશ થવાથી ઘર્મત્વા પાતુ અને ઘ માં પતુ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પ પક્ષમાં આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ત્યા અને મા આદેશ ન થાય ત્યારે ઘર્મસ્યાં પતુ અને ઘ માં પતું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ – ધર્મ તને રક્ષે. ધર્મ મને રહે.ર૪માં
असदिवाऽऽमन्त्र्यं पूर्वम् २।१।२५॥
જેને બોલાવીએ તેને આમન્ત્ર કહેવાય છે. અને અન્ય ની પૂર્વે રહેલા આમન્યવાચક પદને જેવું મનાય છે. અર્થાએ છે એમ માનીને કોઈ કાર્ય કરાતું નથી. અને નથી એમ માનીને કાર્ય થાય છે. વિ અહીં વ પદોડાદાનથી તેનો પ્રયોગ થાય છે. આ સૂત્રમાં પૂર્વત્વ અવ્યવહિત કે વ્યવહિત પૂર્વત્વ સ્વરૂપ વિવક્ષિત છે. સામાન્યતઃ વ્યાકરણની પરિભાષામાં પૂર્વત્વ કે પરત્વ, અવ્યવહિત જગૃહીત હોય છે જે બેની વચ્ચે ત્રીજા કોઈ પણ વણદિનું વ્યવધાન ોય તો તે બે વણદિને વ્યવહિત પૂર્વપિરીભાવ હોય છે, અને જે ની વચ્ચે ત્રીજા કોઈ પણ વણદિનું વ્યવધાન ન હોય તો તે બે રણદિને અવ્યવહિત પૂવપરીભાવ હોય છે. આવું વ્યવહિત કે અવ્યવહિત પૂર્વ અહીં પૂર્વ પદથી વિવક્ષિત છે. બના! જુબાનું
૧૮૦.
