Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir / kobAtIrthamaMDana zrI mahAvIrasvAmine namaH / / / / anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / / / / gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmine namaH / / / / yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarebhyo namaH / / / cAritracUDAmaNi AcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarebhyo namaH / / AcArya zrI kailAsasAgarasUrijJAnamaMdira punitapreraNA va AzIrvAda rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. jaina mudrita graMtha skeniMga prakalpa graMthAMka :1 jaina ArAdhanA na kandra mahAvIra kobA. // amarta tu vidyA zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-382007 (gujarAta) (079) 23276252, 23276204 pheksa : 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email : Kendra@kobatirth.org AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira traNa baMgalA, Tolakanagara parivAra DAiniMga haoNla kI galI meM pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 (079)26582355 - - - For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SEE OM ziva (r) rAja vidyA sRSTi meM khasti sukha zAntiH sthiti vRddhi kA sampati bhUti dIrghAyu sikhalAtI hai jisakA prakAzaka vAla brahmacArI yogIrAja zrIlAlajI) mahArAja rAjarSi sonajI mahArAja jvAlezvara mahAdeva ravAmI lAlapurI zivapurI ThI.phatehasAgara jodhapurane rAvarAjAjI zrI gulAbasiMhajI sAhiSa kI adhikatara sahAyatA se chapAkara prasiddha kI hai aura jise ina hIrAvarAjAjI sAhiba kI prAjJA vinA chApane vA chapavAne kA adhikAra kisIkA nahIM hai rAjI mahArAjAoM ke liye zramUlya samata 1987 saradAra dhanADhayoMke liye mU.25) san 1930 sarva sAdhAraNa aura rAjapUta prathamavAra 2000 vidyArthiyoM ke liye 7) sajilda ...) For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI zrI 108 zrI ummedasiMhajI sAhika bahAdura marudharAdhIza For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *zrI prAka kathana yaha spaSTa hocukA hai ki kisI samaya meM yaha Aryavarta bharatakhaNDa samasta vidyAoM meM sarvoparI thA aura Aja dina bhI yuropa deza ke jo sabhyatA meM prathama hai, bar3e 2 vidvAnoM ne isa deza kI vidyAoM se bohatasA lAbha uThAyA hai aura mAna prazaMsA karate haiM / unahIM vidyAoM meM kI eka rAja vidyA kA jo rAjya karane kI vidyA hai, sAta ATha hajAra varSoM se lopa honA zrI madbhagavadagItA ke cauthe adhyAya me sAbita hai aura navameM adhyAya meM bhI thor3A varNana hai vahI ye vidyA atyanta pAre zrama me aba marmANa milI hai / isa vidyA pracAra ke samaya meM kSatriyA~ kA rAjya samasta bhUmaNDala meM thaa| isako pracAra karane ke liye bohata se bar3e 2 ucca zreNI ke For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (kha) saradAro ne sahAyatA sammati dI hai parantu isa sarvopari jagata hitakArI kArya meM saba se adhika sahAyatA to rAvarAjAjI zrI gulAbasiMhajI sAhiba ne dI hai, jo eka udAravitta vIra kSatrI bar3e rAvarAjAjI zrI tejasiMhajI sAhiba ke pATavI putra jinakI yogyatA eka adhika ucca kSatriyoM kI yogyatA se samAnatA rakhane vAlI hai| Apa sarala svabhAva sarva durvyasanoM se nivRta saba guNa sampanna sacce nyAya dharma ko samajhane vAle ucca bhAva ke sacce rAja bhakta svAmI ke zubhacintaka nirantara isa satya vacana ko apane dhyAna meM prIti prazaMsA ke sAtha rakhate haiM ki"vidhanA apane hAthase tole sarva karamma / sau sukRta ika pAlar3e eko sAma gharamma // " . isa prakAra satrI bhakti se sAma dharma ko pAlane vAle bar3e mahArAjAjI zrI zrI 108 zrI takhata. siMhajI sAhiba bahAdura kI adhika yogya santAna meM se haiM isa advitIya parama upayAgI atyanta For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org (ga) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lAbha dAyaka jagatAMtakArI rAjA prajAvoM meM sukha zAnti dRDha rakhanevAlI vidyA kA pracAra aura adhika dravya vyaya kA bhAra apane Upara liyA hai ye svayaM sAma dharma pAlanA sAbita kara rahA hai / isa parama pavitra vidyA ko apane svajAti kSAtra hitakArI samajha aura uparokta sarva vArtAoM ko apane lakSa meM rakha zrI mahArAjAjI sAhiba bahAdura kI pavitra sevA meM prakAza karane ke liye evama parizrama aura vyaya kIyA hai / isa vidyA kA prabhAva Aja taka bhI nyUnAMza taka kSatriyoM ke rakta meM rama rahA hai yahI kAraNa hai ki jagadArambha se abhI taka kSatriyoM kA rAjya sthira hai ye vidyA rAjA prajAoM meM svasti sukha zAnti sthiti aura sukha pUrvaka Ayusa vardhaka prabandhoM kI kuzalatA sikhalAtI hai / isa vidyA kA pUrNa jJAna advitIya hai isIliye cakravartI samrATa sUrya ikSvAku manu AdikoM ne isako sarvo parI vidyA kahI hai, ye vahI kSAtra vidyA hai jisake For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (gha) pUrNa pavitra jJAna se kSatrI samasta bhUmaNDala bhara meM rAjya kiyA karate the, aba isa samaya meM lagabhaga pUrNa abhAva sA ho jAne se patana lakSa meM A rahA hai parantu parama dayAlu jagadIzvara ko isa vidyA kA jJAna prakAza phira svIkAra huvA hai varana kSatrI to isa kA nAma taka bhI bhUla gaya hai usI kI mehara hai jisakA parivartana utthAna patana hotA rahatA hai koTAna koTa dhanyavAda usa jagata pitA sarva zaktimAna ko hai jisane mehara kI dRSTo isa sarvonama jJAna prakAza dvArA svIkAra ko hai isa parama tatva ko ina rAvarAjAjI sAhiba ne samajhakara apane svAmI mahArAjAjI sAhiba bahAdura kI sevA meM apanA Atmika bhAva samarpaNa. kiyA hai| svAmI lAlapurI ThI0 phateha sAgara. jodhapura. For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ta // shrii|| samarpaNa patra / mejara hija hAinesa rAja rAjezvara mahArAjAdhirAja mahArAjAjI zrI zrI 108 zrI ummedasiMhajI sAhika bahAdura ke0 sI0 pI0 mo,0 ke0 sI0 esa0 mAi, jI0 sI0 bhAi0 i0. mAravADa (jodhapura) 1-he bhagavana Apake tapa teja pratApa sadAcAra aura subha guNoM ke kAraNa hI sAre deza meM svasti sukha zAnti sthiti nirvighnatA ke sAtha chA rahI hai / koi bhI kisI para kisI prakAra se atyAcAra nahIM kara sakatA, sArI Apate zAnta ho rahI haiN| uttamottama kArya unnati ke sambandha meM ho rahe haiM, prajA gaNoM For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ananda maMgalAcAra kI badhAya baTa rahI hai / viddhAna guNI janoM kA yathAvata satkAra hotA hai, duSTa upadravoM ke zAnti kI zikSAyeM ho rahI hai nyAya maryAdoM ke prabandhoM meM sudhAra ho rahA hai prajAvoM meM vividha vidyAvoM kA pracAra ho rahA hai garIba dIna prajA vidhavA striyAM apaNe poSaNa meM asamarthoM kA tathA andha paMgu anAtha bAlakoM kA pAlana poSaNa ho rahA hai | Apa jaba se rAja siMhAzana para suzobhita huve hai rAma rAjya vA dharma rAjya cala rahA hai Apa svayaM prajA ko zikSA kara rahe haiM jaise zrImadbhagavadgItA meM kahA hai ''yadyadAcara ti zreSThaH tatadevetarojanaH' yAne jo bar3e zreSTha puru. pacA rAjA karatA hai usI mAphika yA usI kI nakala dUsare karate hai yAne Apa durvyazanoM se nirvata hai to prajA bhI durvyazanoMko tyAga rahI hai Apane maryAdA pUrvaka eka hI vivAha zreSTha samajhA hai to prajAvoM meM bhI sadAcAra phaila rahA hai| For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (cha) jagadArambha se Apake gharANoM meM rAjya calA hI ArahA hai itanA pAyadAra aura prAcIna rAjyakula (khAndAna ) sRSThi meM anya kahIM nahIM hai| Apa prajA vAtsalya sadAcAra paramparA kI maryAdA pUrvaka putravata prajA pAlanAdi divya daivika guNa sampanna hai isI vAste hama saba Apake vAste tana mana dhana aura prANoM se sarvathA tatpara kaTivadha haiN| 2-Apake vidyAnurAga se Aja usa vidyA ke darzaNa kA su avasara prApta hai jisake prabhAva se Apa hI ke dharANoM meM pUrvaja kSatriya rAjA samasta pRthivI maNDala meM rAjya karate the / ye advitIya vidyA Apa ho ke gharANoM kI hai, isa se samAnatA rakhane vAlI anya koi vidyA nahIM hai isaliye jagadAramsa meM Apa ke hI vaMza meM rAjA sUryamanu ikSvAku AdikoM ne isako sarvoparI vidyA nahI hai isI ke prabhAva se anubhavI zola rAjA saccA nyAya karane meM samartha hote the| pratyeka vArtA ko yathAvata jAnanA bar3A bhArI For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ja ) bala hai / jaise aMgrejoM kA bhI ( Proverb ) hai ki ( Knowledge is the Greatest Power ) isI ke anu. sAra aMgreja saikar3oM (Detectives ) rakhate haiM aura vartAnta jAnane ke liye hI Apake vaMza meM pahale ke rAjA mAhArAjA rAta ko gasta meM jAyA karate the, aura svayaM bhI pozIdA taura se khupIyA prajA se hAla sunate the, kyUMki prakRti niyamAnusAra sarvebala buddhi prajAgaNoM meM baTI huI hai, isaliye prajAgaNoM meM aura hama logoM meM jo jo sabhya vyakti buddha jana hai, unase milate the. aura milane se hI anubhava hotA hai / ese rAjAoM ko koi dhoke meM nahIM DAla sakate the jisase unake rAjya meM prajA upadravI nahIM hotI aura koI vighna nahIM paDa sakatA / isI vidyA ke jJAna se Apa hI ke vaMza meM kei cakravarti rAjA samrATa mahArAjA huve una hI kA pavitra rakta Apa meM rama rahA hai / Apa svayaM advitiya buddhimAna haiM ApakI buddhei mAmulI sAdhAraNa rAjAoM kI sI nahIM hai sirpha For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir isa vidyA kA anubhava aura budhajanoM kA vizeSa saMsarga zeSa hai so bhI Apake puNya pratApa se ye vidyAto pragaTa ho AI hai aura buddhajanoM ke milane se rAjA sarva jANa hotA hai aura niSkaNTaka rAjya karatA hai jaise mAhArAjA vikrama bhoja karNa Adi the, aura Aja dina bhI bar3e se baDA aMgreja choTe se choTA AdamI se milane meM koha saMkA nahIM khAtA hai isI se unakA bala baDhatA jA rahA hai / parantu phira bhI prakRti mAyA vaza utthAna patana hotA rahatA hai, ye hI vidyA yUropa vAloM ko lagabhaga 103 varSa pezatara isI deza se adhAMza milI thI usI ke namune se ye prazaMsanIya rAjya kara rahe haiM / parantu Apake pUrva apAra puNya pratApa se aba vahI vidyA pUrNa rUpa se milI hai| 3-isa vidyA kA 7-8 sAta ATha hajAra varSoM se lopa honA zrImadbhagavadgItA ke cauthe adhyAya For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir se spaSTa sAbita hai isakI prazaMsA maiM to kyA karUM para mahArAja zrI ajItasiMhajI sAhiba aura paM0 madana mohana mAlavI jI Adi bar3e baDa saradAra bahuta hI jyAde prazaMsA kara rahe haiM aura isI ke jJAna se svAmI lAlapurI bahuta hI uttamottama kArya kara rahA hai, jisase isakI prazaMsA bahuta baDe baDoM meM ho rahI hai isa vidyA kI khoja isane 14 varSa ghora parizrama evaM kaSTa uThA kara tapasthiyoM ke satsaMga dvArA prApta kI hai isakI saphalatA kA zubha yoga bhI Apake hI prazaMsanIya rAjya meM huvA hai| 4-ye rAjya vidyA rAjA prajAoM meM svasti sukha zAnti sthiti kuzalatA pUrvaka zikha lAtI hai isake jJAna se rAjya susthira acala aura dhrava hotA hai aura rAjA bahuta varSoM taka sukha cena se For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (Ta) rAjya karatA hai aura bahuta santati ke sAtha vRdhi ko prApta hotA huvA dIrghAyusavAlA hotA hai aura Apake liye yahI merI hArdika icchA hai, aura merI izvara se bhI yahI prArthanA hai ki Apa isa pustaka kI zikSA anusAra svasti sukha zAnti sthiti pUrvaka sau varSa rAjya karai kyoMki merA mukhya sidhAnta ye hai kividhanA apane hAtha se tole sarva karma / sau sukRta ika pAlane eko sAma dharma / yAne sAmadharma se baDha ke isa saMsAra meM kucha nahIM tana mana dhana jo mAlika ke kAma meM Ave to phera isase uttama aura kyA ho sakatA hai aura merA Atmika bhAva bhI mere sacce dRDha sidhAnta sAma dharma meM rahai isI ke anusAra isa rAja vidyA kI pustaka ko rAjA prajAoM ke liye atyanta hitakArI samajha samaya samaya para isa svAmI ko madata detA huvA yathA zakti dravya vyaya kA bhAra For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (Ta) uThA kara chapavAI hai aura isa gItA vAkya amu. sAra " patraM puSpaM phalaM toyaM " yAne gItA meM zrI bhagavAna kahate haiM ki jo bhAkti se patra puSpa phala jala mujha ko caDhAte haiM usako meM prema se grahaNa karatA hU~ isI ke anusAra ya pustaka sAdara samarpaNa karatA hUM so isa tuccha bheTa ko svIkAra kraaveN|| bhApakA tuccha savaka rAdharAjA gulAba siMha jodhapura For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // bhUmikA // ye sajavidyA kI pustaka pRSTI mesvasti sukha zAnti rikati para pA saralAtI hai isa kA vasnAtaka upadezadanevAlA zrImAn svAmI lAlapurI sarala svabhAva prazasanIya pari mI kSAtrahitazI pura pahai / isa svAmInai ghora parizrama evaM kaSTa uThAkara tapAsvayoM ke satsaMga dvArA lupta huI rAjavighA kA darzana va! aksara prApta karAyA hai yaha kArya isake 14varSa ke zakta parizrama kA pala hai / Aja vala pAzcAtya sabhyatAbhimAnI prAya yaha samajale hai ki jAMkucha unnati isa mamaya pazcAtya legone kI hai vaha hAta zrI hai aura rahana sahana khAna pAna tI rivAja saboM meM unakAhI anukaraNa karate hai apane ghara se sarvathA aparikSita haiM vAstava meM RSi muniyoM ke nirmita kIye huve amRtya zAstra bhAjadinabhI mIlate hai jAnakI yuropa ke vidvAna baDI baDI prazaMsA (tArIpha) karate hai aura jina / For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (2) ke prabhAva se kSatriya samasta pRthIvI maNDala meM svasti sukha zAnti sthiti pUrvaka rAjya karate the isa vidyAkA 7-8 hajAra varSoM se lopa rahanA zrI madbhagavadgItA ke cauthe adhyAya se sAbita hai isa vidyAkI prApti isa prakAra hui ki ye svAmI kimI samaya gItA pATha kara rahAthA to isa ko mAlUma huvA ki rAjavidyAbhI koi vidyA hai isapara khojame lagA to thoDIsI to vagera citra ke jesalamera ke pustakAlaya se bhAThI bulIdAnasiMhajI kI mAraphata milI phera khojane para haradvAra ke pahAr3oM le pAzupati mattake kapAlInAthajI se saMpUrNa sacina milagai paraMtu ye mAkata bhASA me likhI huithA aura jesalamera kI mAgadhI bhASA methI so ThIkatAra se na samaja me Ane se isa svAmIne isa vidyAko rAjA prajAvoM ke atyaMta hitakArI samajha zrI kapAlInAthajI se samaja lAvI isalIye ye svAbhiI isa ke sAeko jAnatAhai ki samasta kSatriyoM ke For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAsa jamIna kI mAlakI aura isa vidyA kA pracAra mahArAjA aura sAmrAjya kI pAyadArI aura rAjA prajAvoM me sukha zAnti banI rahatI hai aura kSatriyoM kI janIna para mAlakI aura isa vidyAkA pracAra na honese kyA kyA upadra va dukha atyAcArose rAjyoM meM parivartana hotA rahatA hai aura isI taraha bala buddhiyoM meM bhI parivartana hotA rahatA hai svArtha sukha kI adhikatA se jagata me dukha atyAcAroM ke| adhikatA hojAtI hai aura yaha prakRti niyama hai kI jagata karatA ne jJAna aura ajJAna donu race jaba uparI rAjya aura unake samIpa varti karmacArIyoM yAne ucca kSaNa meM jJAna hotA hai tomadhyama aura kaniSTa zloNIyoM me ajJAna rahatA haiM hAsa hetu jahAM jahAM jana samUha hai yahAM kA rakSA nyAya ke liye vahI kSatriya sajA hai ye rAjavidyA vAkya svayam sidha hai isa ko lakSaNe rakha kara jahAM jana samAjAka kSatriyoM ko . For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ www. kobatirth.org ( 4 ) mAlakI bhAva ke sAtha grAmAdhipati mukArera karanA uparI rAjya kI sthiti hai kiukI una kA mAlakI bhAva hone se vaha prajA ko apanI samaja kara unake dukha miTAne kA sadA upAya karatA rahatA hai varanA vaha prajA jana grAma choDa deve isase mAlika ko nukasAna pocatA hai aura usake sAtha me hAnI paDatI hai paraMta mAlakI bhAvanA na hone se ye khayAla haragIja nahI hotA aba dusarI tarapha ye bAta isakI usa ko mAlakI dene se vaha sadA ke liye usakI pIDIyoM taka uparI rAjya kA saccA sAmA tana mana aura ghana se sakSara kaTiva rahatA hai aura yahI uparI rAjya kI sthiti hai aura uparI rAjya jAprajA se sIdhA phAyadA cAhatA hai usa se adhika vaha kSatriya apane mAlakI bhAvake sAtha de sakate hai masalana eka kSatriya 25000) kI Aya sAlAnA kA grAmAdhipati hai aura yaha achItaraha pUre pUre sabutoM ke sAtha pakI jAna CS Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 5 ) se dekhA huvA hai kI sIdhA uparI rAjya me hone se vahI 25000) kI jagaha Avese kama hojAtI hai para khaira AdhAsamajo to jamAne 12500 ) hote hai / jamA www. kobatirth.org sIdhI uparI rAjyama 12:00) aura 1] nukasAna 12500) ko kamIkA [ 2 ] uparI rAjya kone karo mepuda ja goradAra hAjira rahakara huka mAkika karI detA hai vaha baMda hone kA nukasAna | [ 3 ] vaka jarUrata laDAike 240001 kA jAgovAra ghor3e AdamI kI madata 200 prAdamIyoM ko de sakatA hai, se nukasAna aura ese vakata jarU Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pavIsa hajAra kA jAgora dvAra uparIrAjya kI sAlAnA detA hai i sujiya [11 2000) rekharA / [2] 3600) cAkarI rAmA 12) rolaresa | [ 3 ] 700 mutapharIka lagAna vageraha bAba ghoDA kAnUna kavata / [4] 4000 ) ukAlA aura ThakANe ke mulAjamAna kI bIja vasta ghoDA UThoM para nosAra pesAra kalama ijA ke ThIkANA zrISada rahane se hI milatA hai / [ 5 ] 5000) khAlase meM mulA jamAna kA eka sAla meM itajAma kA baravA For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ke naye 200 AdamI rakhane se kyA kharacA paDegA se gora kIyA jAya / www.kobatirth.org ( 6 ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 6 ] 1000) ThokAro se uparo rAjya ke rAjA vA aphasaroM kA dorAne jo madata milatI hai vaha khAlasA hone se baMda hone se sarakArI kharaca par3a tA hai / [7] 1250) zrasta 20 sAla bahukama nAmI 25000) kA se sAla me 1250 ) [ 8 ] 100) netA nIjarAnA / [ 6 ] 5000) khAla se me kAla kula kI chuTa ho jAtA hai aura kAla kulamA ie mujaba hai kI bhosata hai prati dasa varSa me cAra acchA samA do kAla do kurA sarAsarI varSa aura de bImArI TIDakAnarA uMdarAlaTa vagerA kA nukasAnI varSa ina kI chUTa jAgIra dArako rekha cAkarI vagerA meM nahIM hotI hai / 22650) akhare vAisa hajAra se pavAra to jAgAra dAra uparI rAjya kA sAkhA nA detA hai aura 25002) For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org (7) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ko pavana me 12500) uparI rAjja ko milatA hai se bAkI 10950) dasa hajAra eka sau pacAsa kA uparI rAjya kI sAlAnA nukasAna khAlase me rakhane se hotA hai aura jAgIdAra kI khuda kI cAkarI aura vakata jarUrata kImatI kA alAva nukasAna hai // isa svAmI kA jo kArya parIzrama karanekA so ye kara cUke aura isako prakAsana AdimeM dravya kA vyaya karanA hamArA kAmathA isa liye kSatriya jAti kI sevAko lakSame rakhakara isake prakAsana kA bAkI vyaya bhAra maiMne apane upara uThAyA isake paThana pAThana se jo Apa logoko lAbha poceMgA usake vAstAvika dhanyavAda pAtra ye svAmIhI hai aura maiM bhI apane dravya kA sadupayoga samajugA AzA hai kSatriya mahAnubhAva jAtI For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (8) bAndhava isako paDhakara zikSA evaM kArya rUpameM ise pariNata kara kRta kRtya kareMge aura pa Thaka gagoM se prArthanA hai ki isame azuddha / / jokucha hai usa para kSamA kara dhyAna nade aura sArako grahaNakare kiuMki ye eka atyaMtahA prAcina samaya kI vidyA hai aura pahalI bAra kI chapAi hai / / kSAtra jAtikA lucha sevaka rAvarAjA gulAba siMha jodhapura For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sucI-patra viSaya. maMnyA -- 1 bhUmikAdi 2paricaya 3 prArambha yA prathama zikSA zabdArtha bodha 4 dviniya zinA stuti prakAzayate kSAtrajJAnam 5 prathamApadeza prakRti svabhAva niyama vidyA prazaMsA ... 6 dviniyopa deza manuja zarIrama pAra zaktibhiH sRjyAmyahama 7 mRtiyopadeza bala rakSA-dvAdaza balAni 8 caturthIpa deza buddhiH karma yogaH nyAyazna pacamApa deza zakti puruSArtha 1. zrImatparama pavitra mAma pAra rAjya sambhavaH seva paTatriza lakSala. 1. pATa rAjya sthApanama / / / 12 pATha.3 kimartha rAjya smpNnnm| 13 pATha rAjya sdhayama 14 pATha 5 samapa varga vA sAmagati ... 15 pATa 6 gajyAMgani prAcyate 16 pATa 7 prAtadine samyatA zikSitA balAdhita lAmastAnA vazavadA senA vetana prarigRhIta tathaiva ... 27 pATa 8 ameNa sahAya sAdhAvAya sarva maza: navanidhayaH 16 pAsa prAyavyaya samIkSaNam For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMkhyA 85 16 pATha 10 zilpopaghAlaya cikitsAlaya zarIra vyacchedAlayAnA thAlaya vAyu jala zuddhi purasvacchatAdi prajA kAryANi 20 pATha 11 prajASuvividha vidyAnAMpracAra dharma pracArazcata thavaca 87 21 pATha 12 nyAya maryAdA prabandha 86 s Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 22 pATha 13 sImA prAntAparanRpaiH sahaH kAryA tathA svarAjyA mizritAnAM vRtAntAnAMca para rASTraSu ca pareSAM vRtAntAnAM gupta puruSa vA cAroM parijJAnam 23 pATha 14 puNya dharmezvarArAdhanamupAzanam 24 pATha 15 rAjJAM dhanaM mAna dharmAdhvajazca 808090 464 ka For Private And Personal Use Only **i 25 pATha 16 rAjya ghurama 26 pATha 17 dAna pAritoSika vitaraNam 27 pATha 18 bAra guptagUDha veSa puruSA rakSAdhikRta puruSA vAda lAna 28 pATha 16 rAjJAmayogyatA 26 pATha 20 rAjya zAsana zakti prabandha sadAcAra pRSTha 6 36 100 204 107 **S 30 pATha 29 kSatriyANAM prati samvatsaredra bAre zubhasvAne zuddhartI sabhA svAtAm tasyAM parata vacitra rAjavidyopadeza nitanIyam prabandha samva samAvAnaM cApi suvicAraNam 110 115 117 126
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -1 * citra sUcI - maMkhyA pRSTha 1 27 28 1 zivazakti kA sambAda rAjA sUrya sunatA hai aura manu ke - upadeza karatA hai 2 rAjavidyA saMketa 3 nyAya tudhi 4 yoga mAyA pRjanama 5 pasta rakSA 6 buddhi kama yA * eki buthaarth parAmazaraNa : ra ma 5. jayama 12 aryam 12 vinazanama 15 alpani 5 mAjya vRddhi 16 pAMta svakSAra tadanu ariati vinAzanam 27 sanI rakSA nyAya pazyatu 1841 kapa For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMkhyA 16 dharma pracAra prabandha " 20 nyAya maryAdA prabandha ... 21 vRtAnta parikSAnama 22 dravya sadupayoga prabandha 23 rAjya dhuram 24 ayogyatA 204 26 , 27 pakya bhAbama 28 lasI deza prakAra se jAnanA cAhiye 26 rAjya mala prabandha darzana ke citra 17 17 ANASI For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2a www. kobatirth.org rAjAvinA sthA seva padAce nevAsAmyAva 2LzhE Tere SuTEER alebih Letanatil IrrineDA ALBapk Satyalty Marutelah Hibaba 1:11123 5 p ment Raat/Z4 ALFun intentsERTELEVALI Abhatt Kalaklike For Private And Personal Use Only A Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mAvi nagavAna For Private And Personal Use Only namcyAtA hamesAtavAdhAjinAma mamoparI pohabAnagAhagArthaDacitrapa Poandha padAzaya/sarvazaktimAna svA dhIna vicArAdhikAko vaiparIjyU / sadhyaprati samayesagai prAraMle rAjA pAnAma yogaM pravAzayAmyatama ghe: sukha zAntIH sthitica prabandha naaNtyiyrthm||shmnuvaa-ngvaa viSaNa vivakhane yoga pona vAna vivasvAnmanbe manuri www. kobatirth.org MON (prAranasisA paTha) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| he mahAmAyA pate sarva zakti pate pazupate bhavAna sRSTimasRSTa tasyAMmanuSya svArdhAnaH vicArAdhikya zakti sahitaH iyaM svAdhInatAvicArAdhikya zaktizca mahadralam // bhASArtha he mahAmAyA pati sarva zakti pati pazupati Apane sRSTi ko racA hai usameM manuSya svAdhIna adhikya vicAra zakti sahita hai aura ye svAdhI. natA adhika vicAra zAkta baDA bhArI bala hai / / yadIyamadhika vicArazaktiH svArtha sukha bhogezvarya mohAdinAmadhiktAmuhi pravartate tarhi jagatsu duHsaha duHkhavAna bhatvA vina lakSyati // For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org [ 2 ] rAjavidyA / bhASArtha yadi ye adhika vicAra zakti svArtha sukha bhoga aizvarya moha Adi kI adhiktAvoM meM par3a jAya to jagat me mahA kaThina duHkha hokara nAza ko prApta ho jAtA hai // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir he mahezatavArdhaginI aham mamo parI kRpAM kRtvA jagaddhitArtha ucita prabandhaM prakAzaye // bhASAtha he maheza me ApakI ardha aGganI hUM mere para kRpA karake jagatahita ke liye ucita prabandha prakAza kIjiye || he sarva zaktimati - svAdhIna vi cArAdhikya zaktaH vaiparItyazudhyai prati samaya sarge prAraMbha rAjavidyAnAma yoga prakAzayAmyaham // For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [3] bhASArtha he sarva zaktimati-svAdhIna adhikya vicAra zakti ke caiparIta zuddhi ke liye prati samaye sRSTi ke AraMbha me rAjavidyA nAma yoga ko me prakAza karatA huuN| sopi samaye samaye luptaH prakAzi. tazca bobhUyate // bhASArtha CNOR-- vaha bhI samaya samaye lupta prakAzita hotA rahatA hai / ayamAvayoH saMvAdaH sRSTe sukhazA. ntyasthityai prabandha sthiratAyaica prakA. zyate // bhAvArtha ye hama donu kA saMvAda sRSTi kA sukha zAnti sthiti aura prabandhoM kI sthiratA ke liye prakAza For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org rAjavidyA | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 4 ] kIyA jAtA hai || etadyogaH jagatsumamUlaM kadApina vinazyati / manuSyANAM buddhipunyUnAdhikAMzatayA pravartate // bhASArtha ye yoga jagata me samUla kabhI nAza nahIM hotA hai manuSyoM kI buddhiyoM meM kama yA jAdA aMza se pravarta rahatA hai // yadA yadA hi etadyogasyAdhikatA jagatsatya yugameva pravartate / sukhazAnti sthitizva saMvardhante // bhASArtha jaba jaba jagata meM isa yoga kI adhikatA holI hai to satya yugakI pravarti rahatI hai aura sukha zAnti sthiti kI vRddhi hotI hai | For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . mam - da / - NE raajvidhaa| [5] nyUne naSTeca manuSyANamAsurImati bhUtvA duHkhAtyAcArakSayAzca vobhuuynte| taMduHsamayaM kalayugAmiti kathayante // bhASArtha isa yoga ke kama aura naSTa hone se manuSyoM kI AsurI mati hokara duHkha atyAcAra aura kSaya hotA rahatA hai aura ele kharAba khoTe samaya ko kala yuga kahate hai / etadyogasyAdhikAMza pravartanena jagatsu sukha zAntiH sthitizca pravartate taM susamayaM satyayugamiti prabhASayante // bhASArtha isa yoga kA adhika aMza pravata hone se jagata me sukha zAnti sthiti kI pravarti hotI hai aura usa acche subha samaya ko satyayuga kahatehai / . . .. For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| game LA - - [6] jagati sanmArge pravartyartham balasarUpa puruSaH buddhisarUpa strIya sRjyAbhya ham tAbhyAM rakSAnyAyaH kSAtrakula sUrya candra samavaH teSAM vicAra zakti zuddho. JcazvarabhAvana sRSTaH sukhazAntiHsthityartha prabandheSu pravartate // bhASArtha jagata ko zuddha mArga meM pravarta karane ke liya bala sarUpa puruSa aura buddhi sarUpa nAya ko maiM racatA hUM ina donoM se rakSA aura nyAya hai aura kSatriyoM kA sUrya aura candra vaMza hotA hai unakA vicAra zakti zuddha ucca izvara bhAva se sRSTi kA sukha zAnti sthiti ke liye prabandhoM me pravarta rahatI hai / mahApavitra rAjavidyopadezaH kSAtra jAteH strIya puruSebhyaH zrutena zuddhocca For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [7] kSAtrakuleSvapi prajAyante tathaivAparajAteH strIya puruSebhyaH teSAM sveSAM jAtISu yatheSTa prajAyante // bhASArtha mahA pavitra rAjavidyA kA upadeza hai kSAtra jAti strIya puruSoM ko sunane se zuddha ucca kSAtra kule me janma pAta hai isI taraha anya jAtike strIya puruSoM ko unakI khudakI jAtiyoM meM cA. hanA mAphika jalma pAta hai // kSAtrakula strAya puruSebhyaH shaastraastraannaambhyaasH| yathA saMbhava pratidineDa vazyameva / yatra rAjavidyApadezaH tatra sukha zAntiH sthitizca prabandhAnAMsthayam / dharmaH dIrghAyUH bhUti vijayaH zrI. zvazAsanam // PRT "AP. N For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [8] raajvidyaa| bhASArtha kSAtra jAti ke strIya puruSoM ko astra zastroM kA abhyAsa karAnA cAhiye / jahAM taka hozake hamesAM avazya honA cAhiye / jahAM rAjavidyA kA upadeza hai vahAM sukha zAntiH sthiti aura prabandhoM kI sthiratA hai dharma hai dIrghAyU hai dhana dhAnya vijaya aura rAjya lakSmI hai / / For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [ 6] FN Da zrIbhagavAnuvAca-sagai prArambhe ziva zaktyaH saMvAde rAjavidyAnAma yogaM prakAzayAmAsa / sRSTiSu svasti sukha zAntiH sthitizca taSAM maryAdA prabandhA. nAM sthityartham / tathaiva prajAnAM zarIra prANa svAtaMtryaM dravyaM ca rakSArtham jar3a catanya sthAvara jaMgama dhanAnAM ca // bhASArtha zrI bhagavAna bole ki sRSTi ke Arambha meM zivazaktike saMvAda meM rAjavidyAnAma yoga prakAza huvA / sRSTi kI ArogyatA sukha zAnti sthiti ora inakI mayAdA prabandhoM kI sthiratAke liya aura isI taraha prajAke zarIra prANa svAtaMtrya aura dravakI aura jar3a cetana sthAvara jaMgama dhanoM kI rakSA ke liye // etadyogasya maryAdA prabandhA samayAnusAra vA prajAnAM prakRtyAnukUla parivartanam For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [10] raajvidyaa| bhASArtha parantU na kadApi vicAlayate ttvtH|| isa yoga kI madA prabandha meM samayAnusAra vA prajAkI prakRti ke anukUla pherasAra / badalA badalI) hotAhai parantu tatva se ( sArase ) na kabhI calAya mAna ho| etayogaH mAyAvazalupta prakAzitazca bAbhUyate tathApi jagattu samUlaM na kadA. pi vinazyati / nyUnAdhikAMza tayA manu SyANAM buddhiSu prvrttte| mahatkAlena svArtha sukha bhogezcarya mAhAdhiktA'' patati tadA naSTa vA lupta bhUtvA vedeSa zrImadbhagavadgotAsUpaniSatsu bIjarUpeNa zeSasthitaH taMbIjarUpasthitaM devAtiri. katA na kopijJAtuM zakrAti // utthAnaM patanaM prakRti svabhAvaH tadanumAra kSatriyANAmudaye samaye sApUrNatayA vistAra For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [11] sarUpeNAvibhavati ca prakAzayati / bhASArtha ya yoga mAyAvaza lupta prakAza hotA rahatA hai tobhA jagata samUla nAza kabhI nahIM hotA hai kama jAdA aMzase manuSyoM kI buddhi meM prati rahatA hai / mahatkAla se (hajAroMvA~sa ) svArtha sukha bhogezvarya kI adhikatA Apar3hatI hai taba naSTa va lupta hokara vedoMmeM zrImadbhaga ddhaM tA meM upaniSadoMmeM bIjarUpase bAkI raha jAtA hai uma bIjarUpa rahehuve ko davatoM ke zivAya koi bhI nahIM jAna sakatA hai utthAna patana prakRtikA svabhAva hai tadanusAra kSatri. yA ka udaya samaya meM vA vidyA pUrNa vistAra sarU. pasa AtI hai aura prakAra hotI hai / / / sveSTa preraNA sAyogayuktamAyA se yogamAyA prasannA tribhiguNaH saMvarti vA sAmyAsthA triguNAtmika mAyA kSAtraH jAtiSu zuddhocezvarabhAvaM vita tisati zuddhocezvara bhAvAhi sthitiH|| trizulA For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - Mean [12] raajvidyaa| prakAzayante zuddhocezvarabhAva / zuddhabhAvena sukham uccabhAvena shaantiH| Izvara bhAvana sthiti sadA / yAMgamAyA puujn| m / / svAthodhikatA tathA buddhiSu hAni. rUpajAyate tayAcanyAye / vinAnyAye shaantiHsthiaatHvinaashytH|prtikaa. ra svAthanispRha bhUtvA dAnasamuttAha / / sukhabhAgasyAdhikatA balaSahAna tayAca rkssaavaap|prtikaar vyAyAma pritrme'bhyaasH|| mAhAdhikatA sukheSu hAne tyaasvstissvaape| pratikAraveSTa premaNA IzvarAghanamupAzanam // aizvagAdhakatA tayAghamaNDaH tayAsvayamuccajJAtvA sukhalipsayA sadviyopadezaSuhAni tayAdughaTanara patana / pratikAra rAjavidhopade zapravandhaH tena na nRpavicAlayate tatvataH For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [13] bhASArtha apane iSTa meM prema rakhane se vA yogayuktamAyA vAhI yogamAyA prasanna hui tIna guNoMkarake saMvarti vA sAmyAvasthA triguNAtmika mAyA kSAtrajAtiyoM meM zuddha ucca aura mAlakIbhAva Izvarabha va detI hai| zuddhocezvara bhAvahI sthiti hai / / tInazUlAM prakAza karatI hai zuddha ucca IzvarabhAva zuddhabhAvase sukha uccabhAvase zAnti aura IzvarabhAva se sthiti sadA nyehI yogamAyA kI pUjA hai / / svArthakI adhikatA se buddhimeM hAni hotIhai aura phera buddhimeM hAni honese nyAya meM / vinAnyAya zAnti aura sthiti donu nAza hotI hai / isakA upAva svArtha se nispRha (vinAicchAvAlA) hokara dAnameM utsAha rkheN| sukha bhoga kI adhikatA se baloM meM hAni hotI hai aura phera use rakSAvoM meM bhI / upAva isakA kasarata, aura parizrama yAne mehanata meM abhyAsa / mohakI adhikatAse sukhoM meM hAni aura phera svasti (tandurastiyoM meM ) upAva isakA apaNe iSTameM prema For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org rAjavidhA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 14 se Izvara ArAdhanA upAzanA / aizvarya ( dhanaaura mAlakI) kI adhikatA se ghamaNDa jisa se apane Apa ko ucca samajatA huvA adhika sukha jAtA hai aura sadvidyA ke upadeza meM hAni hotI hai jisase durghaTana aura patana hojAtA hai upAya isakA rAjavidyA kA upadeza kA pravandha hai jisase rAjA asalI bAta se calAyamAna nahIM hotA hai || rakSA kA - prajAnAM zarIra prANa svAtaM tryaM dravyaMca rakSaNam jar3acetana sthAvara jaMgama dhanAnAM ca // bhASArtha rakSA kisako kahate haiM - prajA ke zarIra prANa svAtaMtra aura dravakI rakSA karanA aurajar3a cetana sthAvara jaMgama dhanoM kI bhI // konyAyaH vA nyAyena kA prayoja nam prajAsu svasti sukhazAnti sthiti zca teSAM prabandhA // For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| bhASAtha nyAya kyAI vA nyAya se kyA prayojana prajA vAma ArogyatA sukhazAnti sthiti paraMparA aura ina hI ke liye prabandha karanA // . sarve rakSA nyAyazca tayorkAryA kSatri. yANAmadhikArebhavitumarhanti nakadApi anya jAtyAdhikAre tadevahi kSatriH yANAM rAjya susthiracalaMdhruvaM sudRDhaM na kopi vicAlatuM zaknoti / prAya iyaM divya zaktiH kSAtrajAteSu hi ramAta // bhASArtha saba rakSA nyAya aura inake kArya ( rakSA nyAya ke kAryA) kSatriyoM ke adhikAra meM hone yogyahai na kadApi anya jAti ke adhikAra meN| vahI kSatriyAkA rAjya susthira hai aba cha hai dhruva hai aura sudRDha (1ka majabUta )hai usa ko koI bhI calAyamAna nahIM karasakate hai jAde karake ye divya For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rojdyaa| [16] zakti kSAtra jAtiyoM meM ramati hai // rAjAprajAnAmekyatAvinA sarvesubha cinhA pRthapRthagbhUtvA zanaiHzanaiH vinazyante tebhyazca rAjA sarvopari rAjavidyA jJAnena vA budhyayA'patejo bhirbandhanakuryAt vA svakaraNam tena naizcalyaM labhate bhupArAjyaM hi susthiratA tthaa|| bhASArtha rAjA prajA kI ekyatA vinA saba subha cinha jude jude hokara zanaiH zanaiH nAzako prApta hotehe isa liye rAjA sarvopari rAjavidyA ke jJAna se vA buddhi se jala sarUpa tejase bAMdha vA apaNA karale jisa se rAja nizcalatA ko prApta hotAhai aura rAjya sthira rahatA hai| bala buddhibhyAM rakSAnyAyaH tAbhyAM For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org rAjavidyA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 17 ) rAjyaM // dvAdaza balaiH rakSA | budhyayA paradhAnyAyaH // zArArikAtmika bala bhyAM siMha hananaM prathamam | budhyA siM haM hananaM vRddhi valaM dvitiyam // 1 prajAprIya nyAya dharmeNa prajAnAM prItiH rucyAnusAraH 2 jagaddhitArtha pAramArthika nyAya jagatAM svastiH sukhazAnti sthiti zca teSAM prabandhAnAM sthityartham 3 satya nyAya yathArtha nirNayena ni. pekSatayA prajAsanmukhaM pragaTa prakAza 4 sAtvikanyAya prajAnAM vRddhihetuH prajA gharovareva rAjJAmadhikAre 5 rAjAsaka nyAyarAjA prajASu sukha zAnti rAjavibhavAdhikAdhika pra kAzayate / eteSAM sadA sthitiH For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (18) raajvidyaa| mavam Pre PoTY yAvadetaSu paMceSu tamorUpa svArtha naapnot|| 3svArthika vA tAmAsikanyAya svArtha pradhAnena kurute / nAmamAtra nyAya svArthika maryAdA''dhAra / rAjA prajApa sarveSAM svasti sukhazAnti sthizca eteSAM prAndhA'ciraNa vinAzakAni bhUtvA rAjyaM bhrsti| rAjA prajASa duHkha kaleza babhUya. nte rAjyamapara kule saMjAyate // bhASArtha balabuddhi se rakSA nyAya hai rakSA nyAya se rAjya hai bAre baloMse rakSA vuddhise cha prakArakA nyAya hai zarIrika mAtmika balo siMhakA mAra. nA pahalA bala hai buddhi se siMhako mAranA buddha bala dvitiya hai / / For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lahAna www. kobatirth.org / sanani: - rAjaviyopadezAzaMzayAni sarajastamaH teSAMsAmyAvasthA nAsAthA dhAraNAmavalayanazisthAnAbhiradhanuSa X lA mArahakhazAni sthiIikSapabAronAgra nana yuni nyAnAmyayam / dharma: dhmenyaayH|| nayAbhyAyAma yadhAniyA rAjaviyA kA upadeza sirvlaa| satarajamora mAnanA sAmya avasthAkA uta sAdhAraNa jo ekaranA jima sASTAmukha zAniyAk mAra paDalAbAK gharamA sAdhA For Private And Personal Use Only 47 Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .." zava jAprAyavyAyaH dharaNa jAnAmaniruvAnusAra 2 jagATrinArthamAramANita vyAya:-najAnamantiH sthitilapabandholAsthi yI 3 sayajyAyAmapani gAyanAne mAjayA enajaya pavAravanmuSi gagara pakAnAvanaHsarA 4Arthina yAyaH gye| paghAnena kute kevl| nAmAtra nyAyaH svAdhika sapodAthAra: rAjApajA sarva murata zAni:sTionica praandhaciraNavinArAkAni nA rAjyasatAranApa jAyAta kalevonyaje rAjyAparavata pjaayt|| / ||shbdaarth 31 // SANA ARCAN For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| (16) 1 pavApriya pAra dharma se prabhAvoM ko prIti rucAke anusaarho| 2 jAditArtha paramArthika nyAya jagatoM kI svasti sukha zAnti sthiti aura aise prabaMdhoMkI sthiratA ke liye ho / 3 satyanyAya yathArtha nirNaya aura nirpakSatA se prajAke sanmakha pragaTa prakAzaho / 4 sAtva kanaya prajAvoM kI vRddhi ke kAraNa se ho rAjA pranAko dharovara kI bhAMti adhikAra meM rakheM 5 rAjAsika nyAya rAjA prajAvoM meM sukhazAnti se ho / rAjavibhava adhika adhika prakAza kIyA jAtAhai aura ina sabakI sadA sthiti hai jabataka ki ina pAMcoM meM tamorUpa svArtha na AjAtA hai / / 6 svArthika vA tAmAleka nyAya svArtha kI pradhAnatAse kIyA jAtA hai ye nAmamAtra nyAya For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (20) raajbidyaa| he aura svArthika maryAdA AdhAra hai / rAjA prajAvoM meM saboM kI svasti sukhazAnti sthiti aura ina ke prabandha jaladI nAza karane vAle hokara rAjya ko nAza kara detI hai rAjA prajAvoM meM duHkha kaleza hote rahate hai aura rAjya bhI dUsare anya kula me calA jAtA hai / svArtha samaye samaya hAni vAkSati rUpa jAyate sa mahadbhayam paratU nakadA. pi pAramArthe sa sadA uccapadaMprApyate bhaya hAni zoka saMkalpeSu rahitazca // bhASArtha svArtha meM same same hAni vA kSati hotI rahatI hai vaha bhayakArI hai paraMtu pAramArtha sadA ucca pada prApta karatA hai aura bhaya aura hAni ke zoka mukalpoM se rahita hai // For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [21] triguNAtmika mAyAyAH sRSTipUtthAnaM patana saMkhyA saMjJA saMketai pradarzante // saMkhyA 1 prathamaM sUrya sAAjha kRtvAhamastrazastrANAmabhyAsaMca karomi prati dina hezakte vazo mamagRhe te svati sukha sampatti vRddhiH bala pratApa parAka mazcati // saMketa sUryaH saMjJA prathamam // saMkhyA 2 dvitiya candra sAkSikRtvAha sarvoparI rAjavidyAbhyAsaca karoni prAtadine he sumate vazo mamagra tayA zAntiH sthiti paraMparA bhUtirAyuzca samvardhanam sumAta buddhi vibhUti rAjya lakSmIca // saMketa candramA / saMjJA dvitiyam saMkhyA 3 tRtiyam yatra avidyopade zaH1 pratidine zastrAstrANAmabhyAsaH2 For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [22) rAjavidyA KETM . Pur HWA tatra bala buddhiH tAbhyAM rakSAnyAyaH tA jyA rAjya sasTimacalaM atra sudRDham yAvatsUryacadramaNDalasthitana3 // saMketa sUrya caMdraH saMkhyA tatiyam // saMketa trizUla prakAzayate zuddhoccezvara bhAvena sRSTeSu svasti sukha zAntiH sthitiH sampatti vRddhiH bhUtirAyazca saM. varddhanaM / / saMkhyA5 sNjnyaasthitiH|| saMjJArAjyAbhizeSaH rAjyAbhizeSaiH za. javidyopadeza. rAjyakRyA rAjyasiMhAsanaMgAsam // saMketa rAjyasiMhAsanam / saMjJA rAjyAbhizapa // sNkhyaa4|| saMketa patita trizula prakAzyate'zuddha nAMca dAsa bhAvena, roga duHkha vighna krodha pAruSyaM durghaTanaM patanaM vinAzanamAyuzca For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [23 } AIR Be mmamm TRA kA 0 lpaH ||khyaa 6 saMjJA ghaNarakSA nyAyarAjyaM tmopreyo| janaM sRSTeSu svastisukhazAntisthitaH saMpati rAjyaM vRDirAyuzca saMvardhanaM // sNkhyaa7|| saMjJA-yoga dvAdazala: rakSA-satsaMgati bhinyAyaHtAbhyAM prakRtiraMjana parasparaM / saMjJA yAga sNkhyaa8|| saMkhyA 9 balenarakSA-sarveSAmAtmAnAmA tamA sarvapAmAzASAhAyapazyAmi jJAtvA rakSAMkaroti rAjyaM prApyate // saMkhyA 10 yanna dharmaNarakSAnyAyanasta: rAjya aMsati // saMkhyA 11 balahInaM duryaTanaM rakSAhIna dAsatvaM saMjJA-psumAte rAjavidyAsikSA mAyA / - 2 60 na - ' PR AN Sr For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [24] vA prakRti buddhiHbuddhe prayojanaM nyAya. saMkhyA 12 // saMketa rAjAjIvaH prajAzarIra / vinA jIvaH na zarIrasyasthitiH na jAvasya vinAzarIraM / bANAkArajIvaH dhanuSAkAra zarIraM // saMkhyA 13 // saMkhyA patrizallakSaNeH rAjyaM saMkhyA 14 // saMkhyA patrizallakSaNAvihInA zanaiH zanaiH vinazyati sakhyA 15 // saketa zaktiH balatrikoNAkAraH saMkhyA saketa tumAtibuddhiH varga catuSkoNAkA. ra: saMkhyA 17 // saMketa balabuddhiH vargatrikoNAkAraH sakhyA 18 // For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir MOAN . / rtTT raajvidyaa| (25) saMkhyA rAjavidyA'bhAvA buddhihAnam / svArthasukha bhogezvaryamohAdhikatAmA pnAlepsanam samUlaMcavinazyati // saM khyA 19 // saMjJA sAkSIsarvAnpazyatIzvara sAkSIjJA tvoccapadaM prApyata sadApabhirahaM pNcttvaadbrhmaannddmutpnnNckromi|pshc nma ma DamaroH sakAzA tsaptasvaraiH sRSTeH thi tyartha / sukhazAntiH sthitiH ( bhoga) vRddhiH (aizvarya) svastirAyuH / saMpatimA zana saptaSa sssdhaaii| mamAjJA tathaivae teSu hAnikatA lamalavinazyati na saMza yaH manAkSIsarvAnpazyati / imaM yogajJA tvA rAjyaprApyate tasvarAjyaM susthiraM ma. calaM dhruvaM sudRDham // kAoma" Wad For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| bhASArtha triguNAtmika mAyA kausRSTiyoMmeM utthAna patana saMkhyA saMjJA aura saMketoM se dikhalAye jAte haiN| saMkhyA 1 prathama sUrya ko sAkSi karake maiM astra zastroM kA abhyAsa karatA hU~ hamesa (nitya ) he zaktiH mere ghara meM nivAza karo jina se svarita sukha saMpati aura vRddhi ho bala pratApa aura parAkrama saMketa suury| saMjJA prathama // saMkhyA 2 dvitiya candramAko sAkSi kara ke meM sarvopari rAjavidyA kA abhyAsa karatA hUM nitya he sumati mere gharama nivaza karo jisase zAnti sthiti paraMparA vibhUti AyusakA badanA ho / sumati buddhiH raajlkssmii| saMketa candramA saMjJA dvitiya / saMkhyA tisarA jahAM rAjavidyA kA upadezaho ? jahAM pratidina astra zastroM kA abhyAsa ho 2 For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ujananAyavimAnam thadExtee Guest Enaseilas thlal Dev SA agasyamayIrI dhamAradA MEANrayatAsarAyatA ROjoza dhananasa ADvidha prabanamA nAvazAniIH samAja jAnAdhAna HOSADH lA jANAmanyAptaH For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra For Private And Personal Use Only www. kobatirth.org zAkne saMkajasma na sthiYdhamezyapUjandhasya saveza nyAyaH aparA) samate / parakama li rAjaviyA nApa bena bAda niuratA selyim / paga // nAza cavIne samora Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( m.. aba OMvi . svaTe pramAgosAyogamAyA pasannAH zaniyAnayAnceijAndadAniyoga: mAyayAsmioniyA) pAnaM sveprema svAdhInAniyokvAzanaH madana samvAmAnbanama saMtA- svAdhIna / - zaki nizulA prakAzayanne zuddhomcezvaranAnA 'saMjJo sthini sAnpazyatIvara sAdA jAcAsave kAryA saMpAdanamupadaM pApyA saMjJA ima paramajAvaviruddhAcarAga pRdhAmaya banAvinAzanam saMjJA pyAra sUryasAdhI jhAlApadinezastrAscAragAma / yAsa sajJAbalam DoparI caMdaM sAkSIkatvApajAdanesavoparI vidyAnyAsaH saMjJAbuddhi vividhavidhAjI pavAra dhamopadeza prabanA saMjJA-vividha sAdI For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| (27) vahAM bala buddhi hai vahAM rakSAnyAya hai aura ina donu se ( rakSAnyAya se ) rAjya susthira hai acala hai dhruva hai (naDigane lAyaka ) aura acchA majabUta hai sUrya candra ke maNDala sthiti taka / saMketa sUrya candra | saMkhyA tIna / saMketa trizUla prakAza karatA hai zuddha ucca aura Izvara bhAva ( mAla kIbhAva ) se sRSTiyoM meM sva. sti ( arogyatA ) sukha zAnti sthiti saMpatti vRddhiH vibhUtiH aura Ayusa kA badanA saMkhyA5 saMjJA sthiti // saMjJA rAjyAbhizapa-rAjyAbhizeSa se gavidyopadeza hai / raajkRyaa| rAjyAsiMhAsana ko prApta karanA hai saMketa rAjasiMhAsana hai / saMjJA rAjyAbhizeSa hai saMkhyA 4 saMketa patita trizUla prakAza karatA hai azuddha nIca dAsa bhAva se roga duHkha vighna krodha kar3avApana durghaTanaM patanaM vinAza aura thor3I umara (Ayuza ) saMkhyA 6 // For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [28] rojvidyaa| saMjJA-rAjyama-dharma se rakSA nyAya rAjya hai| rakSA nyAya kA prayojana sRSTiyoM meM nirogyatA sukha zAntiH sthiti saMpati vRddhiH aura Ayusa kA badanA hai saMkhyA 7 // saMjJA-yoga-bAre baloM se rakSA aura satsaMgatIyoM se nyAya aura ina se prajA Apasa me sukha cena se rhe| saMjJA yoga hai saMkhyA 8 hai / / saMkhyA 9 bala se rakSA-sabakI AtmA kA AtmA hUM sabakI AzISa ahAya meM dekhatAhUM esA jAna kara rakSA karatA hai vaha rAjya pAtA hai saMkhyA 10-jahA~ dharma se rakSA nyAya nahIM hai rAjya aSTa hojAtA hai | saMkhyA 11-balahIna hokara ghaTatA hai aura rakSA hIna dAsa bhAva ko prApta hotA hai / / saMjJA-mumati rAjavidyAzikSA mApA vA prakRti buddhi buddhi se prayojana nyAya hai saMkhyA 12 // saMketa rAjA jIva hai bANAkAra hai prajA zarIra hai dhanuSAkAra hai vinajIva zarIra kI sthiti nahIM hai For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajciNthaa| [2] aura na zarIrake vinAjIvakI / saMkhyA 13 // saMkhyA 14 chattIsa lakSaNoM se rAjya hai saMkhyA 14 saMkhyA 15 chattIsa lakSaNoMse hIna zanaiH zanaiH nAzahojAtA hai saMkhyA 15 // bala kA saMketa trikoNAkAra hai saMkhyA 16 // buddhikA saMketa varga catuSkoNAkAra saMkhyA 17 // bala buddhi kA saMketa varga trikoNAkAra hai saMkhyA 38 // saMkhyA 19 rAjavidyA ke abhAva se buddhi meM hInatA AtI hai / svArtha sukha bhogezvarya moha kI AdhikatA meM jAdApar3ane sa mUla sahita nAza ko prApta hojAtA hai| saMkhyA 19 // saMjJA-20 sAkSI sabako dekhatA hai Izvara ko sAkSI jAnatAhuvA uJcapada ko pAtA hai ! // 61 sarvopari prabhu ne pAMca tatvoMse brahmANDakI utpatti ke hai phera Damaru ke sakAza se sAta svarose sRSTi kI sthiti ke vAste sukha zAnti sthiti ( bhoga) vRddhi ( aizvarya) svAste Ayusa aura For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / saMpati zAsana ( rAjyam ) sAtoMkI cAddha merI AjJA hai isI taraha ina meM hAni karane vAreko meM mUla se nAza karadetAI isameM saMzaya nahIMhai merI AMgve sabako dekhatI hai isayoga ko jAntA huvA rAjya ko pAtA hai aura usakA rAjya susthira acala dhruva ( aTala ) aura sudRDha hojAtA hai // nyUnAdhikAMzatayA'yAlpakAdhikyaM pRthivI patitvaM kSAtra jAtinAM paraMparA sthiAti / sevApari raajnyaaN| paraMparA sthi tiH nakadApi vetana vA'nyathA / pRthivI patitvamezvarabhAvaH jAtyAbhamAnaH susthi ramacalaM dhruvam teSAM zakti dRDha muparI rAjJAmApa tathaivaca vA'nyathA dughaTa: patanaM zanaiH zanaiH vinAzanaM pragAme upa rAjya nimUlaM bhUtvA asati na saMzaya - -- --. de For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Meta raajvidyaa| [31) bhASArtha thor3I ghaNI kama jAdA jamIna ko mAlakI kSatri. ko jAtikI sthiti paraMparA hai aura yahA uparI rAjAvoM kI paraMparA sthiratA tanakhA se vA naukarI se vA aura taraha se nahIM hai / jamInAra adhikAra ( mAlakI ) mAlakI bhAva ja.ti abhimAna se rAjya acchA sthira avala aura dhruva rahatA hai aura unakI zakti (bala) ko dRDha banAtA hai yahI upari rAjAvoM ke riye hasa ke sivAya aura tAha durghaTana patana hotAhuvA zanaiH zanaiH nAzako prAtahojAtA hai pariNAma uparI rAjya nirmUla ha kara bhraSTa ho jAtA hai isa meM sandeha nahIM hai / / prAtodane zastrAstrANAmabhyAsaH tathaivasa.jAvadhApadaza zraNuyAta tAmyAM bala buddhi tAmA rakSAnyAyaH tayohI DhasaptadazakarmA-jitadriya vapAlasya rahitaM satyameko patAne zaurya samaresthiraH myUra For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (32) raajvidyaa| dAnamIzvarabhAva durvyazaSu nivarti teja kSamA rakSA nyAyaM pazyet pravAsArmalanaM pAlanaM sAraM vA tatvajJAnArtha darzanam sveSTe prItiH satsaMgatiH dhRtiH|| eteSu pravarti pRthivI svayaM yAti teSAM grahe ni. vAza hetoHyAti baMzasamunnati / tathA 'nyAye na svadharma vargA bAndhava sambadha ya svaprajA 'paraprajA paranRpA'haM moparI rAjA sarve'dhikatara sammatayazavaH bhavanti cA nyAyakArAjAnaMvinAzaya nte // jAtyodayeSu vicArazaktiSvadhi kA tejaH tIvratA tIkSaNatA santi tathava rAjavidyA'bhAvena patitAsu nistejaH tabitA takSiNatA vinazyante / sethi lyamatimAnitA dapaH pAruSyamajJAna Fac For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mmAnamadAnvitaH naSTAtmanA nyAyenArtha saMcayati svayamIzvarocca jAnAti vina iyati / rAjavidyAye, gamAyA kSAtra jAtiSu tejaH tIvratA tIkSaNatA vinati bhUrti dhruvA zrI vijayazvazAsanam // sadA sarvadA'nAzavAnAjarAmara dehinaH zuddhocazvara bhAvena dehAtarocca madyonyAM rAjyaMprAptiH punaHpunaH vA yadezAstraH dehaM pavitraM kRtvAtyajati dhIrastatra na muhyati rAjyaprAtiH dhruvam // sarva bhUtAnAM paMcatatvA tpaMcAvasthAbhUtvA pRthivyAjanmaH jalena kaumAram | pAvakena paiauruSam yovanam / vAgUH tena jarA AkAzena mRtyaH bhUyaH pRthivyA janne. For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org rAjavidyA | Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 34 ] tyAdi bhAvenA'parihArye'yai vArta cakram // bhASArtha harA nitya astra zastroM kA abhyAsa isI taraha rAjAdyapedaza zunanA jisase bala buddhi jisame rakSA nyAyaH na da enuhI dRDhatA 17 karma hai 9 jitendriya 2 Alasya rahita 3 satyama 4 eka patni 5 zaurya 6 yuddha meM sthira 7 dAna denA 8 mAla kI bhAva 9 khoTe vyazanoM se dUra rahanA 10 teja 11 kSamA 12 rakSA nyAya ko saMbhAlanA 13 prajAse milaterahanA pAlanA 14 sAra bAta ko jAnanA 15 apane iSTa meM prIti ( prema ) 16 satsaMgati 17 dhIraja ina meM pravarti rakhane se pRthivI apane Apa jAtI hai una ke ghara meM nivAza ke liye aura usa vaMza (kula) kI unnati hotI hai isI taraha anyAya se apanA kuTumba bAdhu sambandhI apanI prajA dUsarI prajA rAjA aura uparI rAjA For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rojavidyA / 2 [35] aura saba adhika sammati ( rAya ) saba zahojA. tehai aura anyAyakArI rAjA ko nArA karate hai jAti ke udaya meM (baDhane meM ) unakI vicAra zAkta adhika teja tIvra aura tIkSaNa hojAtohai yAne badanevAlI jAti ke khayAla meM jAde tejI tIvratA aura tIkSaNatA AjAtI hai aura isItaraha rAjavidyA ke abhAva se giratI hui jAtI nistaja hojAtI hai tIvratA tIkSaNatA jAtI rahatI hai DhIlA pana AtizAna ghamaNDa kar3avApana ajJAna mAna mada me cUra apanI AtmA ko nAza karanevAlA anyA. ya se dhanahI dhana ikaTThA karatA hai aura apane Apa ko ucca mAlika samajatA hai mo nAza ko prApta hotAhai // rAjavidyaH yogamAyA kSAtra jAtiyoM meM teja tIvratA tIkSaNatA anna dhana vibhava rAjalakSmI vijaya Ara rAjya detIhai / / sadA sarvadA AtmA ( jIva ) anAzavAna ajara amara hai vaha zuddha ucca aura mAla kIbhAva se dUsarI deha (zarIra) ucca jAma rAjya pAtA rahatA hai vA yuddha meM zAstra For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir astroM se dehako pavitra karatA huvA zarIra chor3atA hai aura vaha dhIrajava na puruSa mAMhako nahIM prApta hotA hai nizcaya rAjya pAtA hai / saba prANAyeM kI pAMca tatvoM se pAMca avasthA yAne pRthivo se janma / jala se kaumAra avasthA | AMga se pauSa yauvana | vAyU se jarA / AkAza se mRtyuora phera pRthivI se janma Adi hokara aTala janma hotA hai yehI jagata kA ghUmatA hUvA (phiratAhuvA) cakra hai || rAjavidyA zikSaya te svasti sukha zAnti sthitiH saMpati vRddhiH bhRtirAya zca savardhanam // bhASArtha rAjavidyA sikhalAti hai roga rahita honA sukha zAnti sthiti paraMparA sapati vRddhi rAjalakSmI aura dIrghAyu honA || For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // OM ziva // rAjavidyA / prAraMbha zikSA | manuja zarIraM vicAra zaktibhi ssRjyAmyaham | vicAra zaktibhirucca bhAvena saha sarvArtha sAdhituM ca sarvaM kartuM zaknoti / bhASArtha manuSya kA zarIra vicAra zaktiyoM sahita mene racA hai | vicAra zakti se ucca bhAva ke sAtha saba kAma sAja zaktA hai aura saba hI kara zaktA hai / vicAra zakti mahA~nbalam / etadvidyopadezena jJAnaM zrutena saha bahulA saMtati (parivAra ) ca sarve sukha saMpati sahatiSThate ciramAbhU caMdratArakam / For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [2] raajvidyaa| bhASArtha vicAra zakti mahA~nbala hai| isa vidyA ke upadeza se jJAna ko sunane se bohuta saMtati (pa. rivAra) aura sarve sukha saMpati ke sAtha bahuta samaya pRthivI caMdra tAroM kI sthiti taka sthira rahatA hai| For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // OM ziva // raajvidyaa| madhamazikSA-zabdArtha prkaash| 1-samrATa. cakravarti rAjA samaste kSiti mnnddle| bhASArtha 1 samrAT-cakravarti rAjA samasta pRthivI maNDala meM / 2-svArthika buddhiH svalpa vA kSudra buddhayAyA zIghra svalpa sukhAthai svalpa lAbhArtha cAdharmeNa parasya hAni kRtvA saMtoSo yasya ca sthitiH saMdigdhA sA svArthiki buddhiH| For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [4] raajvidyaa| bhASArtha 2 svArthik buddhiH-ye svArthika alpa (choTI thoDI) kSudra (nIca) buddhi se jaladI thor3A sukha aura thor3A lAbha ke liye dusaroM kA nukasAna karane meM sthiti hotI hai vaha nIca duvadhA sahita svAArthaka buddhi hai| 3-pAramArthika buddhiH yayaucca vuddhacAyA dharmeNa saha mahatprayojanasyAvApyate prayateta iyameva dhana sukhayoH sthitiH saiva pAramArthiki buddhiH / bhASArtha 3 pAramArthik buddhiH-jisa ucca buddhi se dharma ke sAtha bar3e bar3e kAryoM ko prApta karane kA yatna karanA yahI dhana aura sukha donU kI hai vahI pAra* mArthika buddhi hai| For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [5] 4-rakSAkA. balena durbalaM rakSet-balino durba lasyeha rakSaNaM prytntH| bhASArtha 4 rakSA kyA hai-bala se durbala kI rakSA ka. ranA-balavAna durbala kI rakSA yatna se kre| 5-kSatriyaH kSatAt-nAzAt / trAyate-rakSati iti kSatra ev-ksstriyH| bhASArtha 5 kSatriya se kyA artha hai-nAza se rakSA karane vAlA ghAva vA kaThina duHkha ko sahana kare / 6-nyAya lakSaNa mAha. sukRtasyakartAraM suphalena hi yojanam duSkRtaistuvidhAtAraM daNDena damanaM sa. For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| mRtam niSpApa vA nirAgaso nAvasAda daatumrhaa| bhASArtha 6 nyAya ke lakSaNa kahe jAte hai-acchA karane vAle ko acchA phala denA aura burA karane vAle ko daNDa denA-niSpApa niraparAdhI duHkha dene yogya nahIM hai| 7-sAmakim. zAntivAkyam-vA sukhena sahaH prAya bacanAdi tena kAryAnuSThAnam / bhASArtha ___ 7 sAma kyA hai-zAnti karane kA vAkyaH vA sukha ke sAtha mIThe vacana Adi se kArya karanA / 8-dAnAkam. lobhena sahaH vA dAnana kAryAnuH SThAnam vA dhanAdaH samapaNam / - - - - - For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASArtha raajvidyaa| bhASArtha 8 dAna (dAma) kyA hai-lobha dekara kArya krlenaa| 9-bhedakim. buddhibidhAkaraNam saMhatAnAM zatrUNAM bhedena sahAtmasAtkaraNam / 9 bheda kyA hai-buddhi ko do kara denA vA mile huve zatrUvoM ko bheda karake apane sAtha krnaa| 10-kodaNDa: tADanena saha vA vigrahena saha kaaryaanusstthaanm| 10 daNDa kyA hai-tAr3anA dekara vA lar3ake kArya krlenaa| 11-kiMjJAnam. jJAnasya catvAroM'zAH citaM mano bhASArtha For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [8] raajvidyaa| buddhirahaMkArazceti / yena cityate saMjJAyate Atmanocittam hRdayAparanAmakam / manastu saMkalpavikalpAtmakam saMdeha svarUpam / nizcayAtmikA baddhiH vA jJAnena satyaM kArya kartabyam vA yathA karma tathA baddhiH ataH evahi baddhiH karmAnusAriNIti / ahAmetya haMkAro'bhimAnAzrayati / sthAvara jaMgamAnAM yathA tathyava jAnanIyam jJAna procyte| bhASArtha 11 jJAna kyA hai-jJAna ke cAra aMza hai citta mana buddhi aura ahaMkAra / jisse ceta kIyA jAya jAnA jAya AtmA se use citta kahate hai / hRdaya isakA dusarA nAma hai| mana to AtmA kA saMkalpa vikalpa saMdeha sarUpa hai / AtmA kA nizcaya buddhi hai vA jJAna se satya kArya karanA cAhiye vA jaisA For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA [6] kAma tesI buddhi / isa liye buddhi karmoM ke anusAra bahane vAlI hai| ahama (meM) ye ahaMkAra abhimAna Azraya hai| 12-paraMjJAnam vA sArajJAnam, __ manaso mohasya vAhyendriyANAM ca jJAna sarveSu sthAvara jaMgameSu vidyate paraM manuSyeSu jitendriyatvam kSamA dayA sajjanaH sahaH prItiH nirlobha dAnaM bhayazokahAraH maitrI karuNAMca sarva bhUtesu dharyam sumatiH zraddhA satyaM sAraM jJAtvA 'dveSa zuddha bhAvanA dhAraNA caadhikaaH| bhASArtha 12 paraMjJAna vA sArajJAna-mana moha aura bA. hira indriyoM kA jJAna samasta carAcaroM meM pAyA jAtA hai paranta manuSyoM meM jiteindriyapanna kSama dayA-sajanoM ke sAtha prIti-nirlobha dAna-bhayazoka ko choDanA mitratA-karuNA samasta prANiyoM se d For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [1] raajvidyaa| aura dhIraja sumatiH (acchI vuddhi) zraddhA aura satya aura sAra ko jAnatA huvA vA jAna karake dveSa na rakhanA zuddha bhAvanA aura zuddha dhAraNA adhika hai| 13-rAjavidyA. vidyAnAMrAjA saiva vidyA sarvoparI procyte| ___ 13 rAjavidyA-vidyAvoM kI rAjA vahI vidyA sarvoparI (saba ke Upara ) kahI gaI hai| 14-prabandhaH jagatsu sukha zAntiH sthiti ru. pAyaM prayatnaM prabandhaH procyate / bhASArtha 14 prabandhaH-sRSTi meM sukha zAnti aura sthiratA ke upAya vA yatna prabandha (iMtajAma) kahe jAte hai| -~ re For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // prthmaashikssaa|| gajavidyA zadavAkyAnAmarthavadbhASya prakAzayate saMjJA saMketa saMkSepa tthaivc|| rAjavidyA-vidyAnAMrAjA vA rAjJAM vidyA sarvoparI prathamopadeza zikSayati rAjyazAsana zaktim / tayA prajAnAM samArge prarvattanam / satvarajastamazcaiva sAmyAvasthA vAzuddhiH tayA zuddhoccezvara bhAvaiH zuddhAdhAraNAmavalaMbanam / tayA zaktiHsumativizuddhajJAnaM saMprApyate / tena rakSAnyAyaH tAbhyAMsRSTeH sukhazAMtiH sthitizca prabandhAnAM stheyam / svastha saMpatiH saubhAgyAmAyuzca saMbadhanam / tattvajJAnArtha darzanam tatpramAvena svatantrAjAphalam / yatheSTa praaptii| zarIra For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| . . [10] kSarobhAva jIvazcAkSaraH brahmAkSaramadhiya jJAham paramasvabhAva vA prakRti niyamAH tayA bhUtAnAmutpannaM vRddhi kArya karmaH kSamA vIratvamadhyAtma jJAnam / jJAna yoga byavasthitiH / etadvidyAbhyAsa mamAdhikAMza prAptI / rAjyaM susthiramacalaM dhruvam / kSatriyANAM mAna pratiSThA sthitizcAdhAraH imaM vidyopadezaH tena zaktiH sumatiH zraddhA bhAktiSTa puruSArthana prathivI pAtezca bobhUyate mahayonyAM pra. jAyate / svArtha sukha bhogezvarya moha sNbhaavaishvaadhikaarH| eteSAmadhiktA tayA durbuddhiH durbuddhayA duSkRtam duSkRtena duHkhamadho jAyate / sukRte supAtre dAne mhotsaahH| dyUtakRyA dUratpAra vjnm| svatantratayA rAjA prajA samilanaM para. For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [11] sparam / loka saMgrahaM rAjyam / jJAnaM saMgrahaM brahmaH / dhanaM saMgrahaM vANijyam / paricayAtmaka sevA // bhASArtha-prathamAzakSA-rAjavidyA ke zabda vAkyoM kA artha prakAza kIyA jAtA hai aura saMjJA saMketa aura saMkSepa (mukhtasara) rAjavidyAvidyAvoM kI rAjA vA rAjavoM kI vidyA sarvoparI prathama upadeza rAjya zAsana kI zakti sikhAtA hai jisse prajAvoM ko satya mAraga para clnaa| satoguNa, rajoguNa aura tamoguNa kI sAmya a. vasthA vA zuddhi tisa karake zuddha ucca aura mAlakI bhAvoM se zuddha dhAraNA ko avalaMba karanA jisa karake bala buddhi kA vizuddha jJAna kI prAptI hotI hai jisse rakSA nyAya aura ina donu se jagat kA sukha zAnti sthiti aura prabandhoM kI sthiratA hai aura niroga saMpati saubhAgya aura Ayusa For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [12] raajvidyaa| (umara) kA badanA hai / jJAna ke sAra ko dekhanA jisake prabhAva se svatantra AjJA (hakama) clnaa| jo cAha sA mile / zarIra nAzavAna hai aura jIva kabhI nAza nahIM hotA / brahma akSara (a. nAzavAna ) hai aura adhiyajJa meM svayaM hUM / parama svabhAva vA prakRti ( kudaratI ) niyama tathA prA. NiyoM kI utpati aura vRddhi kA kArya karma hai| kSama vIratvama aura apanI AtmA kA jJAna hai| aura jJAna yoga me jisakI sthiti hai| isa vidyA ke abhyAsa se mere Adheka aMza kI prAptI hotI hai aura vaha rAjya susthira acala aura dhruva hai aura kSatriyoM kAmAna pratiSThA sthiti aura AdhAra hai / isa vidyA ke upadeza bala, buddhi, zraddhA, bhAkti, iSTa aura puruSArtha me prathivI pati hotA rahatA hai aura ucca janna pAtA hai sabhAva se svArtha sukha bhogezvarya moha adhikAra hai inakA adhiktA se durbudhi / durbudhi se duSkRta aura duSkRta se duHkha aura nIca gatI pAtA hai sukRta kAma me aura For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [13] supAtra ko dAna dene me bar3A bhArI utsAha rkhe| jUvakA kArya zakta varjita hai / svatantratA ke sAtha (AjAdI se ) rAjA prajA Apasa meM milate rahai / loka saMgraha karanA rAjya hai jJAna saMgraha karanA brahma hai dhana saMgraha karanA vANijya hai aura paricaryAtma sevA hai / / rAjA-prakRtiH raJjanAditi rAjArAjA etajjagatAM vRddhi hetuHprAjJApANDiH tA budhA jagadanubhAvukA svajAteH nija svAmInaHsubhacintakA vRdhaabhiHsNgtH| saMtataM rAjA prajAnAM vRddhirupAyaM saMsAdhayet / rAjA sarvabhUtopakArArtham / sarvabhUta hitrtH| sarva dharmakAryeSu sahA. yatA duSkRteSudaNDaH / rAjJAM vicAra zakti saMprasAraNaM prayojanaM zuddhoccezvara bhAvaiH dharmeNa yathA yoga yuktena jagaddhi. For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA | [ 14 ] tArtha rakSAnyAyaH tAbhyAMsRSTeH sukhazA ntiH sthitizca prabandhAnAM sthairyam / svastha saMpati saubhAgyamAyuzca saMvardhanaM / sarve prabandha pazyet / tattva jJAnArtha darzanam / sarvoparI rAjavidyopadeze paripUrNam / vIra subhaTTAnAM mastakaH raajaa| prajAprIya rAjAtiSTateciram / prAt samaye ? zarIrAtmazuddhiH - zarIra zuddhayarthaM snAnam tathaivAtma zuddhayartham sarva zaktipatIzvara mArAdhanamupAzanam sadAccArazca yogaH | tatpazcAtsvadharma rakSAnyAyaM pazyet - prathama kSatriyANAM vari subhaTAnAM pratidinAstrazastrANA mabhyAsaM pazyet pazcAnyAyam -- rAjya karmacArINAM yogyatAM kAryANi pazyeta / svataMtratayA prajA samilam / guptaveSa guDha For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [15] raajvidyaa| puruSaH cAreNo'tsAhena guptavAntaM parijJAnam / Aya vyaya samAkSaNam / pramAvazya prthmopaayH| bhojanam / rAja vidyopadeza vA pracIna vIrayaza vArtA zrutvA dharmamavalabanam vA vIra subhaTAnAM yazo vA dhaninAM jJAninAM kItItihAsa zruNuyAta / sveSTe dRDhastika bhAvaH zarIrendriya saMyamaH / sadAcAraH / svadeza mAtRbhASAyA prItiH svadeza zuddha baliSTa bhojanam / svavIra vaSamatena prabhAvaH / svajAte maryAdayA vivAhamekyaM bhAvaH / dharmayukta purussaath| prakRti racanA kAryA pazyet / sarva sAdhAraNa parijJAnAthai rAjJAM vaSa vAhanaMcA sAdhAraNam vizeSa cinhamavazyameva paraMtu guptavAnta prApta navazyAH / prAya vA'dhiktarAMzena manuSyaiH For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [1] mAnuSI sukha zAntiH sthitizca praba. ndhAnAMsthairyam |sNptiH saubhAgyamezvarya dhanAni sukhAni rAjyamevaca / sahaH prItyayA loka saMgrahaM rAjyaM susthira macalaMdhruvam / puruSAyogyanAsthi yAda yojakAdhiktara yogyaH / dUrAnnikaTa nivAzI svadezI sAmipyasthAyyAdhika tarupayogI yAdi dharmeNa pravartanaM prsprm| dharmeNa loka saMgraham-janasamUhaM svakaraNam / dharmeNa mithaH paraspara hitArthaM tapaH puruSArtha parizramaM kurvanti teSAM pratyeka phalaM sukhAni dhanamavaca sarvaM zuddhoccazvara bhAvena mitho parasparaM saMvibhaktam vA prati phalAni pratyopakAra pradAnaM parasparam na kazcitparizramasya pratiphalaM pra. tyopakAraM htvyaa| yathA karma tathA phalaM For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA | [ 17 ] nyAyaH sevocca dRSTyA paripAlanaM sarva dharmaH / eteSuhAniH tayA vividhA vidyA dezonnati mitho parasparANAM hita prItiH balabuDiH parAkrama rAjyaM sarve zanaiH zanaiH vinazyante praNAme rAjyamaparahaste'para kule prajAyante ataH satataM dharme nyAye rakSaNapAramArthike paropakAre patyopakAre pratiphalaM paradAne loka saMgrahe pravarti / dharmeNa sahAya sAdhanopAyaH / svapoSe' samarthAnAmandha paMgvanAtha bAlakA vidhavA strIya svapoSe'samarthAnAM poSaNam / vividha vidyAnAM pracAraH / dharmopadeza prabandhaH / puNya dharmezvarArAdhanamupAzanam / nyAya maryAdAM prabandhaM pazyejjagati sanmArge pravattyartham / tathaivApara bhUmRdbhiH nRpaiH sahakAryA prIti dharmeNa pravartanaM For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [18] parasparam / zilpauSadhAlaya cikitsA. laya zarIrabyacchedAlayAnAthAlaya vAyU jalazuddhiH prajAhitArtha prabandhaH / tapaH puruSArtha parizrama sevA sahAyatA dharma rakSAnyAya dAnaM puNya pUjA japa bhakti mAna moha prItirekyatA etihAsika padAdi yazotsAha zruNuyAt / praaydrshnm|sugndhaadi bhojanaM zarIra poSaNArtha mAchAdanam-rakSArtham / sarva jagadupayogAM vastavaHsAmagrayaHnirmANam nirmaapnnm| jagadupayogI kAryAlayA sthApanam / navopayogI koSAgAracApArjanam teSAM sarveSAM pratiphalaM pratyopakArodAracittena pradAnam / prajASu kAtsiAha yathAyoga yuktena raJjanaM parasparam / sarve balabuddhiH guNA bhinnabhinna mitrata For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [16] bhAvena jagajanASu vibhajyataHbalabuddhibhyAM rakSAnyAyaH tAbhyAM rAjyam / rAjya cikIrSakaH rAjA svatantra tathA prajA saMmilet / rakSAnyAye zAsana kArye bhAmarAya prAte sarva pravandha kAryeSu vIra subhaTAnkSatriyAn niyoktbyaa| rAjJA satuSTa prajA rAjJAM sarve dhanaM bala sarvam / prajaiva rAjJAM paramAmitrA tathaiva gajA yadi dayA dharmeNa nyAya paropakAraizca pravarttanaM parasparam / zuddhabhAvenAdhikupakAra sanmu. khe nyUnApakAraM na pazyate / svamitrasyAApace parI rAjya karmacArayaH mitrabhAvenApi teSAmadhikArena bhavitumahati nApisva rAjyasya balabuddhayormedaM prakAzayet / yadi tezatrUH bhavanti mahAM hAnikartuM zaknuvanti / pratyeka vA sarveSu For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [20] rAjavidyA / nAti pravartate / pratikArya sImAnolaMghayet / jantUpajantuH prajAjanesUpakArIH teSAmAzISA taizcAdhikAdhika janasaMkhyA vA samUhAnAmadhipatiH soccAdhi patiH / satatamAzISAhAyaM paropakAraM sukRtaM duSkRtamuparI gajAprabhUH pshyti| rAjavidyA rAjaguhyaM mahatattvaM sarvoparI paramopadeza jJAtvA dharmeNa rakSA nyAyena prajApAlanam sa rAjA'khaNDa niskaNTakaM sukha sAhataM cirakAla paryantaM zAzvatIH mamAH rAjyaM karoti // svArtha sukha bhAgazvarya sAmyAvasthA'hiM. sAvarAzISaH dharma puruSArtha sadAcaraNeH zva sukhasya sAmyAvasthA (saMvArta) saiva sukhamavyayam / svArthasya zAntiH / bhogasya sthitiH paraMparA / aizvaryasya pra. For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [21] bandhAnAM sthairyam / ahiMsAyA''yUzca saMvardhanam / varAzISa yA zuddhaH saMtatirutpatti vAvataraNam / dhameNa dhanAni sukhamevaca / puruSArthena mAna pratiSTA sthitizcAdhAraH sadAcaraNana svastha: sthitaM sthirAm // mano'nna dhana satkAra: taizca svadeza vIra subhaTAMca buddhAM sadvidyAyuktA svakaraNam tathA dIna prajA pAlanam tathA duSTAnadaNDaH rAjya su. sthiramacalaM dhruvam // bhASArtha prajA ko rAjI rakhe vaha rAjA hai| rAjA isa jagata kI vRddhi kA kAraNa hai acchI taraha samajane vAlA pANDeta buddhimAna jagata ke anu. bhavI ( tajurabekAra ) apanI jAtI kA apane mAlika kA subhAcintaka aura buDhoM kI saMgati For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [22] raajvidyaa| karake, hamesa rAjA prajAvoM kI vRddhi ke upAya karatA rahe / rAjA saba prANiyoM ke upakAra ke vAste hai / saba prANiyoM ke hita me prIti rakhe / saba dharma kAryoM me sahAyatA datA rahe aura duSkR. toM ko daNDa deve / rAjAvoM kA vicAra bala badane se prayojana zuddha bhAva ucca bhAva aura mAlakI bhAvoM karake dharma se yathAyoga yukti se jagata hita ke vAste rakSAnyAya kare aura rakSA nyAya se matalaba prajAvoM me sukha zAnti sthiti aura prabandhoM kI sthiratA hai aura niroga saMpati saubhAgya aura Ayusa kA badanA hai saba prabandhoM ko dekhanA cAhiye / jJAna ke sAra ko dekhanA / sarvoparI rAjavidyA ke upadeza meM paripUrNa ho / vIra subhaToM kA mastaka rAjA hai| prajA kA pyArA rAjA bota kAla taka rAjya karate haiN| prAta samaya zarIra AtmA kI zuddhi kare-zarIra zuddhi ke artha snAna hai isI taraha Atma zuddhi ke vAste sarva zaktimAna Izvara kI ArAdhanA For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [23] upAsanA-sadAcAra aura yoga hai isake bAda apane dharma rakSAnyAya ko saMbhAle / prathama kSatri. yANA vIra sabhaToM ke prati dina zastra astroM ke abhyAsa ko dekhe / phera nyAya ko / rAjya karma cAriyoM kI yogyatA aura unake kAmoM ko dekha tA rahai / svatantratA ke sAtha prajAvoM se milatA rahai / cAra gupta gUDha veSa puruSoM ke utsAha se saba gupta vattAnta ko jAntA rahai / jamA kharaca dekhatA rahai / parama avazya kA upAya pahale karanA cA. hiye / bhojana / rAjavidyopadeza vA prAcIna vIra varttAnta vArtA sunakara dharma ko pakar3anA vA vIra subhaToM ke yaza ko vA dhanavAn aura jJAniyoM kI kIrti itihAsoM ko sunanA cAhiye / apane iSTa me dRDha ( majabUta ) Astika bhAva ho / zarIra indiyAM apane vaza meM ho| sadAcAra ho| apanI mAtR bhASA me prIti ho| apanA hI zuddha balISTa bhojn| apanA hI vIra veSaH tisa karake prabhAva hai| apanI hI jAti me maryAda se vivAha For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 24 ] rAjavidyA / ho aura eka bhAva ho / puruSArtha dharma yukta ho / prakRti racanA aura kAryoM ko dekhe / sarva sAdhAraNa kI jAna pahacAna ke vAste rAjA kA veSa aura vAhana sAdhAraNa na ho koI vizeSa cinha avazya ho paraMta gupta varttAnta kI prAptI ke samaya avazya nahIM hai / jAde vA adhika aMza se manuSyoM se hI manuSyA kI sukha zAnti sthiti aura prabandhoM kI sthiratA hai aura saMpati saubhAgya aizvarya dhana aura rAjya hai / prIti ke sAtha loka saMgraha vA prIti ke sAtha prajAjanoM ko apanA karanA vaha rAjya sthira acala aura dhruva hai / koI bhI puruSa ayogya nahIM hai jo yojaka adhikatara yogya hai | dUravAle se pAsa rahanevAle vA svadezI pAsa rahanevAle adhikatara upayogI ( kAmake ) hote hai yadi dharma se Apasa kA va vi ho / dharma se loka saMgraha karanA vA lokoM ko apanA karanA / Apasa ke hita ke liye dharma se tapa puruSArtha parizrama karate haiM tina pratyeka For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [25] ke parizramAdi ke phala sukha aura dhana haiM / saba zuddha ucca aura mAla kI bhAva me Apasa me bAMTa danA cAhiye yA prati phala pratyorakAra Apasa me danA cAhiye na kimI ke parizrama kA vA pratyo. pakAra kA phala mA nA cAhiye / jesA karma vaisA phala nyAya hai vahI ucca dRSTo pAlanA karanA dharma hai inoM me hAni hone se saba taraha kI vidyAyeM deza unnati Apasa kI hita prIti bala buddhi parAkrama aura rAjya saba zanaiH zanaiH nAza hojAte hai pariNAma meM rAjya dusaroM ke hAta ma dusare kuloM me calA jAtA hai ima vAste hamesA dharma meM nyAya ma rakSA meM pAramArthika meM paropakAra meM pratyApa. kAra meM pratiphala dene meM loka saMgraha me pravarni ho / dharma ke sAtha paidAsa karane kA upAya kara* nA ! apane poSaNa karane meM asamartho kA AMde pAMgale anAtha bAlaka vidhavA strI apanA poSaNa na karasa ke una saba kA pASaNa karanA / saba taraha kI vidyAvoM kA pracAra karanA / dharma ke For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [26] raajvidyaa| upadeza kA prabandha krnaa| puNya dharma aura Izvara hI ArAdhanA upAsanA karanA / nyAya maryAdoM ke prabandha ko dekhanA jagata ko zuddha mArgapara calAne ke liye / imI taraha dumare rAjAvoM ke sAtha kArya prIti aura dharma se prati hA zilpa auSadhAlaya cikitsAlaya zarIravyacchedAlaya anAthAlaya aura vAyu jala kI zuddhi prajAhita ke liye saba prabandha / tapa puruSArtha parizrama sevA sahAyatA dharma rakSA nyAya dAna puNya pUjA japa bhakti mAna moha proti ekyatA itihAsika padAdi yazakA utsAha suna nA cAhiye / dakhane me prIya ho / sugandha Adi bhojana zarIra poSaNa ke liye zagara Dhakane ko (oDhane paharane rakSA ke vaaste| mArI upayogI vastuvoM sAmagrIyAM banAnA banavAnA / jagata u. payogI kAryAlaya sthApita karanA / nava upagI khajAnA bharapUra rakhanA aura ina saba kA pratiphala pratiupakAra udAra vitta se karanA cAhiye prajA For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [27] voM meM kAryotsAha yathA yoga yuktiyoM se Apasa meM saba kA rAjI rahanA hai / saba bala buddhi aura guNa pRthaka pRthaka mizrata bhAva se maMsAra ke strI puruSoM meM baTA huvA hai / bala buddha sa rakSA aura nyAya karanA aura rakSA nyAya se rAjya hai| rAjya karane kI icchA vAlA prajA se svatantratA se milatA rahai / rakSA nyAya me hukama ke yAne rAjya karane ke kAmoM meM pRthivI kI pedAma prApta karane me aura saba prabandha kAryoM meM vIra subhaTa kSatriyoM ko niyata karanA cAhiye / rAjA sa saMtuSTa prajA rAjAvoM kA saba dhA bala aura saba kucha hai / prajA hI rAjAvoM kA parama mitra hai aura isI taraha rAjA bhI yAda da / dharma nyAya aura paropakAroM se Apama kA vartAva rahe / zuddha bhAvanA se adhika upakAra ke sAmane thAr3e apakAra ko na dekhanA cAhiya / apane mitra bhI aura uparI rAjya ke karma cAriyoM ke mitra bhAva se bhI unake adhikAra me na honA cAhiye aura For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [28] raajvidyaa| Apa upa ke ca buddhioM ke bheda ko prakAza navA cahiye jo kAtra hojAya to mahA hAmi kara zakte hai / pratyeka ma vA saboM me ati pravata na honA cAhiye / hareka kAma kI mImA na ulaMghanA cAhiye / jannu upajantu prajAjanoM meM upakArA sa unakI AzIrSe tina karake adhikA. dhika jana saMkhyA vA samUhoM kA adhipati vahI ucca adhipati hai| hamesAM AzISa hAya paropakAra sukRta duSkRtoM ko uparI rAjA prabhU dekhatA hai| rAjavidyA rAja guhya kA mahatattva sarvoparI upa. deza ko jAntA huvA dharma se rakSA nyAya se prajA pAlana karanA vaha rAjA akhaNDa niSkaNTaka sukha sahita bahota baramoM taka rAjya karatA hai| svArtha sukha bhoga dharya kI sAmya avasthA ahiMmA AgoSa, dharma ruSArtha aura sadAcaraNoM se sukha ko sAmya avasthA vahI sukha hamesakA hai svArtha kI sAmya avasthA zAnti hai bhogoM kI sAmya avasthA sthiti paraMparA hai aura aizvarya kI sAmya For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [26] avasthA prabandhoM kI sthiti hai / ahiMsA se Ayusa baDhanI hai vara AzISoM se zuddha saMtati kA uptanna (janma ) honA hai dharma se dhana aura sukha hai puruSArtha se mAna pratiSThA sthiti aura AdhAra hai aura sadAcAra se svasthaH sthitaM sthirAm (acchI rahana sahana ThAu aTala ) mana anna dhana aura satkAroM se apane dezI vIra subhaToM ko tathA buddhimAna sadvidyA yuktoM ko apanA karanA tathA dIna prajAkI pAlanA karanA parizrama puruSArtha yukta karanA aura duSToM ko daNDa denA so rAjya susthira hai acala hai aura dhruva hai / / For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * daza prakAra ke rAjya bala buddhibhyAM prajAnAM sanmArga pravartyartha daza prakAra rAjya zAsanam / 1 samasta prajA sammatyAnusAra myaa| dAH tadanusAra zAsanam / vyavasthA taMtra rAjyaM procyte|| 2 prajAbhyaH sabhyajanAH vRddhA jagada. nubhAvakAH svArthanispRhaH dUrada zI dharma nyAye satyAtAH jagaddhi. tArtha pAramArthikA buddhA'dhIt vya. vahArajJA eteSAM sarveSAM samatyAnusAra prajAnAM svasti sukha zAnti sthitizca saMpattAddharAyuzca vR. dhyartha rAjA rAjya zAsti / dharma rAjya procyate 3 kevala maryAdAnusAra rAjA gajyaM zAsti / mayAdA rAjyaM prAcyate / For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 130 ) rAjavidyA | 4 dhanADhya janAnAM bhUmyAdhipatinAM ca zAsanam / katipaya janataMtra rAjyaM procyata // 5 mukhya mukhya sabhya yogya senApati bhyaH zAsanam / senA taMtra rAjya procyate // 6 rAjJaH prajAnAM sabhyajanAH jagadanu bhAvuka svArtha nispRhaH dUrdazryutsAhena dharme nyAye tatparA satya ratA janaiH zAsanam / rAjA prajaika matyayA zAsanam prAMcyate // 7 kevala rAjJaH budhyAnusAra zAsanam rAja taMtra rAjyaM procyata // 8 rAjJaH bhRtyayA kRpA pAtraH janaiH zAsanam / aniyaMtrita rAjyaM procyate // For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / 9 vidvajanaiH prajAzAsanam / zreSTajana taMtra rAjyaM procyte|| 10 dIna dhanADhya varga: senApAta rucca kala vaigaH sarveSAM jAtinAM paJcAnAM baiMgaH teSAM sarveSAM samastAnAM samma tyAnusAra zAsanam / prajA taMtra rAjyaM procyte|| bala buddhi se prajAvoM ko satya mArga meM celAna ke liye daza prakAra se rAjya zAsana haiM 1 samasta prajAko sammati ke anusAra maryAdA jina ke mujiba. rAjya-vyavasthA taMtra rAjya kahAjAtA hai 2 prajAmese sabhya jana buDhe jagata ke anubhavI svArthI nahIM dUradazI dharma nyAya aura satya meM jina kI prIti ho jagata hita ke liye pAramArthiho buddhimAna jagata ke vyavahAra ko jAvaneM vAle ho ina sabakI sammati ke For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| (132 ) anusAra prajAvoM meM svasti sukha zAnti sthiti saMpatti vRddhi aura dIrghAyusakI vRddhi ka vasta rAjA rAjya kare vaha dharma rAjya kahA jAtA hai 3 sirpha maryAdA ke anusAra rAjA rAjya karatA hai vaha maryAdA rAjya kahA jAtA hai 4 dhanADhaya aura bhUmyAdhipatiyoM se rAjya katipaya jana taMtra rAjya kahAjAtA hai 5 mukhya mukhya sabhya yogya senA patiyoM se gajya senA taMtra rAjya kahAjAtA hai 6 rAjA svayaM aura pajAvoM meM se sabhya jana jagata ke anubhavI nisvArthI dUra dI utsAha se dharma nyAya meM tatpara aura satya se prIti vAloM se gajya rAjA prajA eka matyA rAjya kahAjAtA he 7 sirpha rAjA kI buddhi anusAra rAjya rAja taMtra rAjya kahAjAtA hai 8 rAjA ke bhRtya kRpA pAtra janoM se rAjya For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| aniyaMtrita gajya kahA jAtA hai 9 vidvAno se rAjya zreSTa jana taMtra rAjya kahA tAhai garIva dhanADhya varga senA pati ucakula varga saba jAtiyoM ke paMcoM kA varga ina saba kI samastoM kI sammatiyoM ke anusAra rAjya prajA taMtra rAjya kahAtA hai / / satvaM rajastamacaiva tribhirguNaiH trigu NAtmika mAyayA zuddho cezvarabhAvA tai zca tejaH zaktiH puruSArthaH teH sukhazAnti. sthitizca teSAM prabandha! // samrATa rUpamaNDapaH tasya staMbhA mANDAlikA mahArAjA rAjAnaH sAma ntA grAmAdhipatayaH bhUmyAdhipatayaH eteSAM mekyatA maNDapasthitiH // samrATa rUpavitAna tasya rajava kIlA mANDali kA maharAjA sAmantA rAjAnaH grAmA For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / (134 ) dhipatayaH bhUmyAdhipatayaH eteSAmekyatA sthAtuM zaknoti // bhUmyAdhipati grAmA dhipatiH rAjAsAmantA mahArAjAmANDalikA rAjAna samrATa rUpa zarIrasya nazAjAlamantrANi sarva naTikA sarveSu zariSu bhojanasAra vA balaM prezayanti zarIrasyAvataH te vinA vinazyAte bahuni saMkhyAnyAsthabhiH prayujyaname kyabhAvaM zarIrasyasthitiH pRthapRthagbhUtvA vinazyatiH savakyatA vihInA manuSyANAM gAte // bhASAtha sat raja tama tIna guNoM se triguNImAyA se zuddha ucca Izvara vA mAlakIbhAva hai phera inase teja zaktiH puruSArtha hai tina se sukha zAnti sthiti aura ina ke prabandha haiM // For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www. kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra muhAvara Fa TOT samarana mAma nA ka dorA sAmantAta damananA sammAna sumAra rUpa vinanaH taraya sAva kIlA rAjAnamAmAna sAmantI rAmAna: gAmAthi namaH nepAmA vitArA banAeyatA pari pATha parAdha yAtapati grAmAdhipatiH sAmantrI mahAmAra samArarUpa zaraH janayanazAnAnamaMtrANa sa sarve'vayavazati zariratha sviMga: tejinA vinayAvala baTune saMnyAnyakhitiH pAtI: jayA sarvelA sAvare katArasthitiH pRthaka zthatvA vinazyati sevekaratA vinA manuSyANAMgati: pAsa ke For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| sAmrAjaH rUpa eka maNDapa hai so thambhoM ke Asare hai ve thambhe maNDalikA rAjA mahArAjA sAmantA rAjA prAmAdhipati bhUmyAdhipati haiM / / sAmrAja rUpa eka tambu hai so DoriyAM cobAre Asare hai ve sArI cobAM DorIyAM bhUmyAdhipati Adi hai // sAmrAja rUpa zarIra hai so AMtarA nazAMjAla nAr3oM re Asare hai ve bhojana ke rasako khecakara sAre zarIrameM bala pocAve hai jinase zarIra kI sthiti hai ve bhUmyAdhipati Adi haiM unake vinA zarIra nAza hojAtA hai | bahutasI hADiyoM ke eka bhAva se zarIra jur3Ahai vahI zarIra kI sthiti hai ina saba vinA aura ina kI ekyatA vinA nAza ho jAtA hai // yehI ekyatA vinA kI gati hai // For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PHP bhUmyAdhipatiyoM ke prakAra 1 sambhAvena nyUnAdhikAMza tayA pR. thivo patitvaM bhuumyaadhipti| 2 bhUmyAdhipAnAMpati grAmAdhipati 3 paJcAzadanumAna grAmAdhipati mA. NDalikA raajaa| 4 zadanumAna grAmAdhipati raajaa| 5 daza rAjJAmadhipati sAmanta / 6 sahasroparAMta dve sahastra paryanta vA dvA sAmantAnAmAdhipati rAva / 7 yadi rAva prajAnAM bAndhava samba. ndhaya pratiH saMpAdako rAvala pro cyt| 8 ve sahasroparAMta trINi sahasra parya nta grAmAdhipati mahArAva / For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidhaa| 9 yAda mahArAva prajAnAM bAndhava sambandhaya prAti saMpAdako mahArA vala procyte| 10 dazasAmantAnAmadhipatimahArAjA 11 daza mahArAjJAmAdhipati vA lakSa grAmAdhipati mahArAjAdhirAja pro cyate / 12 daza mahArAjAdhirAja teSAmadhipa. ti vA daza lakSa grAmAdhipati rAjezvaramahArAjAdhirAja vikSyAtaM 13 daza rAjezvara mahArAjAdhirAja vA koTi grAmAdhipati sAmrAja pro. cyate / 14 daza sAmrAjJAmAdhipati cakravarti rAjA samaste kSiti maNDale / eteSAM caturdazANAM dhvajAvatAni For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 060 namyAdhipatiH va gramAdhipatiH mAeDalikA rAjo O a od ziva mahIkSitAM pRthivIpatitvaM tadnusAra grAma saMkhyA saMka prkaashyn|| 0000 rAjA sAmanna: rAva rAvana mahArAjA www. kobatirth.org mazahAnAdhirAja mahArAva eyAca dezAegAMdhvajA SvetAni cinhAmi tathA mahArAvarata teSAM nyUnAdhika pRthivI pati tvaM prakAzayante // *uous yA sAmrAjyam addaand @ cakravarti rAjA samaste kSitimaene 100000oad ***** Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (Ja) mAJa moja pUja ai pAvana paza * rAjezvara mahArAjAdhirAja DADA devIle pAvaJa juTe SaSThAnitanA rAdhAharI vargayu [3] iDDA huI dhanam [cha] chAna harAva chaMdo yI gIvArale 15] jora to puda For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajviyaa| (136 ) cinhAni / nyUnAdhikAMza pRthivI patitvaM prakAzayante grAma saMkhyA tthaivc|| bhASA , sambhAva se thor3I ghaNI pRthivI kI mAlakI bhUmyAdhipati hai| 2 bhUmyAdhipatiyoM kA pati grAmAdhipatti hai| 3 pacAsa anumAna grAmAdhipati mANDali kA rAjA hai| 4 so anumAna grAmAdhipati rAjA hai| 5 daza rAjAvoM kA adhipati sAmanta hai / 1 sahasra se uparAnta do sahasra paryanta vA do sAmantoM kA adhipati rAva hai| 7 yadi rAva prajAvoM kA bAndhava sambandhiyoMkA prIti sampAdaka hoto rAvala kahalAtA hai| 8 dau sahasra se uparAnta tIna sahasra paryanta grAmAdhipati mahArAva hotA hai / For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajdhiyaa| 9 yadi mahArAva prajApoMkA bAndhava saMbandhiyoMkA prIti sampAdaka hoto mahArAvala kahalAtAhai / 10 daza sAmantoM kA adhipati vA daza sahastra grAmoM kA adhipati mahArAjA hotA hai| " daza mahArAjAvoM kA adhipati vA lakSa grAmoM kA adhipati mahArAjAdhirAja kahA jAtAhai. 12 daza mahArAjAdhirAja jisake mAteta vA daza lakSa prAmAdhipati rAjezvara mahArAjAdhirAja hai 13 daza rAjezvara mahArAjAdhirAja jisakI A. jJA meM hai vA koTi prAmAdhipati sAmrAja kahAtA hai| 14 daza sAmrAja jisakI AjJAmeM hai vaha cakravarti rAjA saba pRthivi maNDala kA hai inakI dhva. jAvoM meM unake nizAna prakAza hai ora phera grAmoM kI saMkhyA bhii| saMgrAma ke samaya saMthala parvata nadI vA viSama (vikaTa) sthAnoM meM yukti jAnanA avazya hai / rakSita sthAnoM ko rokanA yAne apane adhiH For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAYSpace jIva saMbhAne saMghale pajandAvAviSamasthAnApArajJAnamavazyamevArAkAhAncha nAjAyara yAcikArakaTaHzavapakSavipakSarajAbana dazaka jamanArasana niyAlera pacAmanamAnAnajAdugAdhAmikAsahasasa nAyomAsara samhAlayazakavano jagjhAyarAzI ra vidhAmI durAvAra yA mI samayAnyAnedabhAra sArajananAzajavanna mArAma mAya badamAzasamiramgakaya savaidhAnikatAvArI gAraMga gArtha yuddhanakuhAnAnejaya prAdhyaja saMveyarala prcnnm|yri devayA~ kAranAmA jagadinAdhArmipizavanyasAyajanAvAda jagadevarAjya sthAna nahi cyAzadaenanakAnAnanyAyana banAyAyena svataMtra sthAna vinavAzA sAsAra bakaroNavijayarAjyalakSamI pAroganiyAdAtrI vinayazene mAnI nayA gale mata diEET 201220 434444 vidhavAramAryAnyaH mAyA pahanipi pani jam sAmanyaH iNDane novatyAne HAAHAMAY AGA44410 244020 isTascitArazilAbAkI kAmayA HSS ISOwais AasaAAAA900 4 garamAyA damananA nAdiyA sUra navajaya / nayAmAkAmAma + mutOut N + X -sAmagramA dA pAlA signi bhArambArinukA sAnAmi kA paramapAva bAbAtrAsidhenukA jAmiyAnAkulAbAjArI lAsaritA kaTArI-nArayazinAvAsyAsivAnAttoRNIROM svAsahajAnaparazadhanuSabAgasAmAnyAyANDiAyavarga mokAzA tArAya yAmalAna sainimAmAmAgama ....-mahAzAinAmA For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgrAme saMghale puurv| nadI vAvidyamarathAnanAma taM parijJAnamuvazyameva / razizanAninirodha manAsvAdhikAra-kurya zatru pakSa vipakSAdezakA bare parijAnuganimAsyaiH prakArai: dhArmika paMcazani kA yodhA para sahastradhArA janagAya rAzIyaH vidhamorAcAmatirapi vinaashyno| mayAvyAyene nA raMgamanna manohAra sarve sahasya sAmagrayaM pani nadina mAna kopanam sarve dhArmikA yodhA susajjitA divyAyudhAsahitA nagarijArtha aMcavIkanijapApa yadidevayogodakamA kAryAdhArmikAviza sunyAvayanje vAlAdajasthA banyaH zatruhananAnyathA yenakenApAna svasthAnIrAja dhAnasAra yuddha na karomi vijaye rAjanadAmI pApyate rAjavidyArAvinyaH vijayapa sthita: X A 4. A JA 41*22*PSPS70. pAday Ajuo asn jeuosed puy and Joy goy gegnu vidyamya-pAyI durAcArInya mama " mAyA prakRtivapi patizamacArI 3-nyArAu, taiyala kana sthAna vAvasthA sthitA rakSitAnAnyathA payAdhika 4. ravivijayarAja jAgI pA 2007- A OPEELPEPP 06/7// 04444444 71167 04444 4AAK at not at jagaddhitAdhArmikAmAsanA balasya mumamAyA pakUjitam nyUnepi sahaja kuvari: senA prakAzadarzam 414 4 pueue unsuebesse jey seeyp AdAn ++ 4 Y 6 Bu Ye Ye Ye Ye Mo A 444444 24 3 6Joeqo MMM to A: * DAme the,kAsahijA hai bAmbasvAsa kA bharasahita mazvAruDha vAm kAnAsAhe pAdarI nAra 1- kaSTAdInArayAga kApasAse kunnA sohanA jagAta dharmamAmAe: - sahAyatA sAmarAya preSNAni saMji dhArmikANAM senAsthAne sthAna MMM 90. 444444 014 eupuay eueupery uer Jews
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zisthAnanyaH zipradhAnalA saMgrAmeti prabala duSThAsAdhyAnyAdividyamI jhAcArINAM mahati samAjAdivAe~ dhArmikAegA nyUnatama rAnA vijaya praapyt| muktividhA prakAzayataH pAcavA ze vAkramaNa na karoti ne dhArmikA thaa|| sanmukha yuddha parityakA vA yathAyA mI: saMyukta vApAditkhanna grupa sthAnAnyavasaMbate samaye samajhe guma pArA muSNale vividha prakAra sunane: rajanI byAeMza sarva dinirAkramANaMcakara embai vinA paNa bandhanam nAvenazana svayaM-pAyaje yAMda deva yogAdakasmo kaary| jagaditAdhArmikAi nem sarva sarAyajAina jalAhAra teSAM zarIrayAtrApi nirudhanam zatru NAmAgamana paMjigamana save zakunyAkamyannAbAre nAnyasthAne hi sarvenzana kRtvA'nyathA rAnI pAyena svata sthAne vAzanyaH mukA vAcA rAjaniyara yuddha-ca karoti vijayarA jyalakSmI prAvicAdanityaH vijaya nadAmI nArAja lakSmI tamogare sadA sthitaH sthA razisthAneyaH vAnikA www. kobatirth.org jAzana rAzisthAnenyaM. rAzisthAnelya 0227990 haividhamI daramvArIegAM mahAtasenA" kenopAyena sthAne sthA whee Love W Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAdI/sthAtecya rakSisthAnacya For Private And Personal Use Only rakSitasyA rAkSasthAnA vinAzAya dAm vidyAnitya
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA | ( 41 ) kAra meM karale / zatru kA pakSa vipakSa bala acala dezakAla ko bhI jAnanA avazya hai cAra logoMke utsAha se / nice kahe huveM nakze se yuddha Arambha kare jisake prabhAva se jagaddhitA dhArmikA sahasra menikA yodhA daza hajAra durAcAroMko jIta sakate haiN| jagata kI hAya durAziyoM se vidharmI durAcAroM kI mati bhI nAza ho jAtI hai aura durmati anyAya se isa bhAva sAratatvako nahIM jAna skte| zatruka kI sarve sahAyatA anna jala addAra sAmagraya ko roka denA cAhiye / zatruvoM para saba dizAvoM se yAne cautarapha se AkramaNa kreN| saba dhArmikA yodhA divya astra zastroM se acchI taraha saje have jagaddhitArtha yuddhako karate hai vo vijaya pAte haiM / saba yuddha ke bheda chApe huve rakhane cAhiye yadi deva yoga se akasmAta kAryoM se jagadvitA dhArmikA bhI zatruvoM se AkramaNa kiye jAya aura ghirajAya gaDha vA anya sthAna meM to saba baloM se zatruva ko mArate huve vA kisI taraha ke upAvase svatantra For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (42) raajvidyaa| sthAna meM Akara ke zatruvoM se chuTakara rAjavidyAnu. sAra yuddha karatA hai so vijaya rAjalakSmIko pAtA hai rAjavidyA kSatriyoM ke liya vijaya rAjalakSmI unake gharoM meM sadA sthira rahatI hai / / vidhama durAcaraNaH sahaH saMgrAme yathA saMbhava yathA zaknoti zatrupakSa bheda. naM vA yathA yuktena saMhatAnAM pRtha pRtha karaNam vA bhinAtmasAtkaraNam (lo. bharAjatsuvAdi) zatru sva pakSAnkara vyavahAreNa varttayati taM svakaraNam bA pRthagkaraNam vairI grastAram tamabhyu. sthAnam tathaiva svapakSaSu sAnubhUti para. spara prItirekyatA sahAyatA vIrazabdai. vAkyerutejitkaraNamutsAha saMvRdhanam // ( bhASArtha ) vidharmI durAcaraNoM ke sAta saMgrAma meM jahAM For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA | ( 43 ) taka hosake zatrupakSa ko bhedana karaNA vA yuktise ekahue huvoMko jude jude karadenA vikheradenA vA sone cAMdI ke lobhase apaNesAtha karake lar3A denA vA zatra apaNe pakSavAloMko kura vyavahAra se varttatA ho unako apaNA karalenA vA judA karadenA vikheradenA vA zatru jinakesAta vaira ISI rakhatA ho unako alaga karanA isI taraha apane pakSa meM sAnubhUti pragaTa karanA paraspara prItirekyatA sahAyatA vIrazabda vAkyoM se apane pakSako uttejita karanA aura utsAha baDhAnA || dvAdaza koSe bhASA parivartanam dezAntarAnusAra prAkRt bhASASu svarA 25 teSu mUla svarA to 3 vyaJjanAni39 2 teSuka yathA karma zuddhAryeta / kha. khaNDe khaNDe pUrNam / gaNijjAnaM prAptavyamavazya meva / va ghanaghora ghaTA'sthiram / Ga kaka Na vivAhe raNe zobhitaM / ca cAreNota. For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| sAheNa sarve vRttAntaM parijJAnam / cha. chAyAprajoparI / ja- joSayetkarmANi jha- jhupyApi rakSaNam / Ja- jAlaM nirvANaM / Ta-TIDidalaM pazyet / Tha-Thora mavalambanam / Da-DANA / Dha DhaMgazuddhA yet / Na ThaNDak / ta timira vA dukha nAzAya jJAnam / tha thakitsvapakSasahAyaM da dAna supaatr|dh dhanena donajanAnAM rakSA / na navanidhi / pa prajA pAlanam pha phalaM pazyet / ba balaM pazyet / bhabhojanaM svAdhikAre / ma mAna pratiSThA rakSA nyAyenasahaH / ya yazodhana / ra rakSA nyAya rAjya / la lokasaMgraha rAjyaM / va vividha vidhAnAM pracAra / sa svArthasukha sAmyAvasthA / Sa Sar3adhA nyAyaH / za zAntiH nyAyena / ha hi. For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / ( 45 ) raMnyaM vinazyati lobhalipsayA // SaSThA ni varNAni vargeSu pazyat // yAvadevahyadhika prajAvadhikasanmArge praktu zaknoti tAvadehyadhi kuJcAdhipatiH na saMzayaH // ( bhASArtha ) jitanI adhika prajAko adhika sanmArga meM calA sakatA hai utanA hI adhika ucca adhipati hotA hai || rakSitsthAnprAkRnmanuSakkRtazcati // ( bhASArtha ) rakSitsthAna prAkRta yAne svAbhAvika aura manuSyakRta hote hai | prArambha sveSTe premaNA sAyogamAyA prasannAkSatriyAn zraddhayAnvitAndadAti yogaH mAyayAsthitizca // yogakSAtrahade For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzayati zuddhocezvarabhAvA 1 yathA yogayukti 2 saMyamaH 3 zaurya 4 tejaH5 jagaddhitArtha pAramArthika dAne samutsA haH 6zuddhavicArazaktiH dharmeNarakSA 7 nyAyazceti // 8 // etai saptaH svasti sukhazAntiH sthitiH sampatti vRDirA yuzca samvRdhana // yathAyogayuktiH prayo janayogaH // ( bhASAtha) prArambha meM ( sarumeM ) apaNe iSTa meM prema rakhane se vA yogamAyA prasanna hotI hui zraddhAvAnkSItrayoM ko detI hai yoga aura mAyA se sthiti ( paramparA vaMzakA calanA ) yoga kSatriyoM ke hRdemeM prakAza karatA hai zuddhabhAva uccabhAva aura mAlakIbhAva 1 yathA yogayukta yAne jaisIcAhiye vaisI tajabIja 2 apane Apeko vazameM rakhanA yAne apane AdhIna For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| (47) meM rakhanA 3 vIratA 4 teja 5 jagatahitArtha pAra. mArthika dAna meM utsAha 6 zuddhavicArazakti 7 dharma se rakSA nyAya karanA // 8 // ina mAtoM se roga rahita rahanA 1 sukha ra zAnti 3 sthiti 4 sampatti 5 vRddhi 6 aura Ayupa badhanA sikhalAte haiM // 78 // yathAyoga yukti kAma meM lAnA yoga zuddhabhAvena pratidina zastrAstrANAmabhyAsaH saekzAktaH tayArakSA tayAca sukham uccabhAvana sarvoparIvidyAbhyAsa tena sumatiH tayAnyAyaHnyAyenazaktiH sadA IzvarabhAvana puruSArtha-zuddhamA marvavRttAntaparijJa.nam jagaddhitAya nAramArthika dAne samutsAhaH saeva sthitiH zuddhocezvarabhAva sarUpa trizUla trailo. kyaM jayatuM zaknoti // . For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 48 ) www. kobatirth.org rAjavidyA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( bhASArtha ) zuddha bhAva se pratidina zastraastroM kA abhyAsa karanA vahI zaktiH yAne bala hai bala se rakSA jisa se sukha hai / uccabhAva se sarvoparI vidyAkA abhyAsa' jisa se sumati (AchI buddhi ) jisa se nyAya aura nyAya se zAnti sadA Izvara yAne mAlakI bhAva se puruSArtha- zuddhakayA saba vRttAnta ko jAnana jagaddhitArtha pAramArthika dAna meM utsAha vahI sthiti hai / zuddha ucca IzvarabhAva sarUpa trizUla tIna loka jItazaktA hai | For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [4] svArtha sukhalisapyA'jJatayA kartavya kAryeSu sedhilyaM cakarotI puruSArtha jyajyaMti viSaya sukheSu sajjanti yathA jJAnavihInA paDU gardabha balahInaM bhUtvA. 'dhopatati tamanya pazavaH pakSayaH vitudya bhakSayanti tathaiva puruSArthahInA purussaannaaNgtiH|| ___ svajAteH bAndhavaH saMbandhaya bhUmyAdhipatayaH grAmAdhipatayaH saamnt| vinA vinA hastau / tathaiva prAjJA paNitA budhA vRdhA jagadanubhAvukA vinAvinA paado| zuddha balISTa bhojana sAmagraya sukha prApti paraMt byAyAma parizramAbhyAsaM vinA udara prasarAta cAsamartha bhvti|| bala buddhiH bhyAM jalISTa maryAdA rAjye yayajJatayA'lpa balena mayAMdA bhaMga For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 50 ] rAjavidyA / karoti tadA durgatirApnoti yathA samudrajale manaM bhavati vinazyati // bhASArtha svArtha sukha meM adhika par3akara ajJAnatA se karane ke kAmoM meM DhIlApanna karatA hai aura purupArtha ko chor3atA hai aura viSaya sukhoM meM par3atA hai / jaise vina jJAna kA pazU gaddhA bala hIna ho kara nIce par3a jAtA hai to usako dusare pazupakSI tor3a kara khA jAte haiM / isI taraha puruSArthahIna puruSoM kI bhI mAMta hotA hai / apanI jAti ke bAndhava sambandhI bhUmyAdhi prati grAmAdhipati sAmanta binA 2 hAthoM kesA hai / isI taraha agama buddhi vAle paNDita buddhimAna vRdhAjina ko jagata kA anubhava pUrA ho inake vinA binA pairoM kaisA hai / zuddha baliSTa bhojana sAmagrI sukha kI prApti hai paraMta vyAyAma ( kasarata ) aura mehanata ke abhyAsa vinA peTa badakara asamartha ho jAtA hai ! For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUnA: mukhalimayAkAyeSu zaiyilya kurI puruSArtha yanaji viSaya salemaani ra yathAjJAnavirzanApa ganaHpanInaM cvAdhI patijamanyapazava pakSiNa vilaya nAyanne upadeza For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svajAtaH bandhavaHmabandhaya sAmannAgrAmAdhi pataya:jamyAdhiparAdhaH vinAvinAlastrotavaprA tA parijonudhAvRdhAjaganna jAbukA ninAMpAdau vinA zurabajI sAmagrayaH yAyA mapaA svanAHbAndha vasaMbakAyAmino vinAtI koThI tena tasyo dUrapramAna vAsamartha navAja jhApA vinAvinA prAdA For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Route to take some time 23-056279 1929 kere te LIKE mela als relat*i 2003 Line bo kisi For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA | [ 59 ] bala buddhi se balavAna maryAdA rAjya meM jo ajJAnatA se alpa (thor3e ) bala ke sAtha maryAdA ko bhaMga karatA hai to durgati ghera letI hai jaise samudra jala meM DUbanA aura nAza honA / vAdi prativAdyobho pakSayozAMtiH nastaH vAdhikAdhika punarvicArArthAkSipA bobhUyante nyAyAdhIzasyAyogyatA vidya te pratyeka rAjyakarmacArI sve sve kAyeMpuratA tebhyaH rAjyahitprajAhitabhavataH prajA vilApa rahitA vardhanam / rAjA prati zati prajAnAMpaMcAkSiNa karmacArIbhyaH kSamA kuryAttatpazcAtkaThiMDaMDAvazyameva // bhASArtha vAdi prativAdi dona pakSa kI zAnti nahIM adhikAdhika apIle hotI raheM to nyAyA ghIzoM kI AyogyatA samajhI jAtI hai pratyeka For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [52] raajvidyaa| karmacArI apane apane kAryoM meM prIti rakhate huve jinase gajahita, prajAhita hove aura prajA vilApa rahita tarako ke yogya hai / rAjA prati saikar3e prajAoM kI pAMca sikAyate karmacAriyoM ke liye mApha karane yogya hai isase uparAMta kaThina daNDa avazya hI deve| rAjA byAktagata sevakAtiriktA sarve rAjyakarmacArayaH prajA sevakocyate te sarve prajASu sukhazAntiH sthityartham tathaiva senA pakSAtham yadi vaikalpamApatet tarhi ta'yogyA saMkhyA visRjaniyA teSAMsthAne'nyAsuyogyA niyoktabyA rAjJAM paramodharmaH vA'nyathA rAjyAparAdhikAre prajAyate // bhASArtha rAjA ke nija sevakoM ke sivAya rAja karmacArI prajA sevaka kahe jAte hai ve saba prajA ke For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [3] sukha zAntiH sthiti ke liye hai isI taraha senA rakSA ke liya yadi sukha zAnti sthiti meM pharaka par3e to ayogyoM ko dUra kare / aura unakI jagaha dusare suyogya rakhanA rAjAoM kA parama dharma hai / anyathA rAjya dusaroM ke adhikAra meM calA jAtA hai| maakh prajAghu pratizatyeko dharmopadezakaH eko vaidya traya zilpakAryeSu catura vidayajJa vidupovaropAzakAprati zati daza kSatriyA rakSArtham paca paricariyA kSudrA sarve'nna zAkoSadhayaH phalAnyAdi kRSI vANijya gorakSa kAryeSu catvArazata SaTatrijagadavazyakopayogyAkarajadhAtu kASTa pApANa mRtikA sthi carama kapAsa lobha ruhAM balkalakezAdi vividhakAyArtham // For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [54) raajvidyaa| prajAoM meM prati sekaDe eka dharma upadezaka, eka vedya tIna zilpa kAryoM meM, cAra veda yajJa jAnane vAle Izvara upAsaka, prati saikaDe daza kSatriya rakSA ke vAste, pAMca zUdra hukama mujiba kAma cAkarI karane vAle, saba anna zAka auSaghAlaya Adi khetI vANijya gau rakSA kAryoM meM cAlIsa, chatIsa jagata ke avazya upayAgI khAna dhAtu, lakaDI, patthara, miTTI, hADa, khAla, kapAsa loma, ruhAM, balkala, keza Adi vividha kAryoM ke liye / kSatriyANAMbhUdAya vibhAge vivAde samutpanne bhUmiH vibhajane nyAyo'STayA procyate / sAmantAnAM prajAgaNeSu sabhya vyaktijanAnAM sammatinviSyA adhi. kAyAM sammataunyAyaM pari samAptei // 1 // vAdi prAta vAdinAM rAjavidyA jJAtRtva. sya tadanusAra bala buddhoryogayatAyAzca For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ___ rAjavidyA / [5] catarNAsabhA sadAM sabhApatyaizca rAjJo vA sannidhau parIkSA // 2 // koSeNa lakSaM vidhyata vA'zinA eka vAreNa kavacaM chidyate // 3 // svayaM jotiH parabrahmAtmakaM tejaH tatva jJAnArtha darzanamadhyAtma jJAnaM divyam ||4||daanshktiH prvrtiHyshaadhnH||5|| adhiko santAnotpati // ||viirtven dhenukAdi kSudrazastra siMha hananam // 7 // eteSu sarveSu parikSApUcca. yogyatAdhikya sambandha sArmApyaca zA. nte zudesadAcAre dRDhacittekRtajJaca dAtavyamadhikobhAgAnatu hInatve durAcAre duSTa durjane dhe nAstika'dhikobhAgaH sa yogyatAparIkSaNAyA nyUnAdhikayogya tAnusAra dAtavyA // dAyavibhAge nyAye niSpakSatayAvazyameva viparItAcaratAsva / For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [56 ) raajvidyaa| hastA nyAyo nirgatyA para haste prajAyate tena laghutAM prApyate // vIra subhaTa kSatribhyaH bAndhava saMbandhIbhyaH bhUmiH pradAnaM rAjyaM hAsaM naiti paraM vRdhi prApyate gajya mUlAnya dhikyaM bhavanti / yena kena rAjyA dhikAre 'dhikAdhika bAndhava savandhayaH vIra subhaTa kSatriyaH sa rAjya sudRDhatAM prApyate / yogyatAnusAra dAya vibhAga nyUnAdhika pradIyate / rAjavidyAnusaraNaM tyAgena yadyanyAyena rAjyaM hRsate na vIra subhaTAM bhUmiH vibhAga pradAne / yathA prakRti svabhAva niyamAdviruddhaM vRdhei bhavAta nAdhikaH saMtAta vaadhbhyshcaadhre| bhyaH satAMzaH bhUmecara saMpate zarIrayAtrA For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| nusAraH / mAturvibhAga tasyApoSaNAdAre. bhyaH cara saMpate vizAMza paryaMtamApadAta vyam dvitIya mAturtasyA poSaNAdArezya zatAMzaH tRtIyA mAturtasyA poSaNAdA. rebhyaH dve zatAMzaH caturtha mAtuH tasyA poSaNAdArebhyaH tri zatAMza tatpazcAt karmaza nyUna tarAMgaH / mAtuH sutA sva sutAbhUma vibhAga pASaNAtham grahamAdiSu cara saMpatiSu pASaNAdArabhyAdhIza paryantam / mAtuH sutaH sva sutA tathA tayo matati sva saMtatireva vattayate vibhaage| sva putrAbhAve mAtu sutAsva sutA vA tayo saitatirapi sveva mAnanAyaH sarve vibhAge dattaka putreva / simA cinhaM nA nyathA kuyAt // vidyAjJAnAnAM saMgraha. jJAnasamuccayaH sadvidhA manujamuccapadaM ca For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir P [58] raajvidyaa| sarve sukha pradAyinI tathaivAsAdvidyA pA. tayati narke'zucau // __ svAdhIna paripUrNa sukhasahita poSaNam / sabai kAryAsvAdhikAro svecchA cArA / vicAra zaktiH tatvajJAnAtha daze nam / manacittabudhahakAreNa dUra darzanaM taka virtakam pramANena vastu parIkSaNam / pari praznam / vicAra zakti. saMprasAraNa saptadhA zuDAstika bhAva na saha // 1 // ucca pAramArthika bhAvena saha // 2 // rakSAnyAya izvara bhAvena saha // 3 // puNya dharmezvarArAdhanamupAzanaM prabandha bhAvena sh||4|| dayA karuNA'hisA bhAvena saha // 5 // svArtha sukha bhogezvarya mohAdhikatASu daSTAcobhAvena saha // 3 // zuddhocca zvara bhAvena mRSTaH svAsta sukha zAntiH For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidhaa| sthitiH saMpati vRdhi bhUti rAyuzca vRdhyartham / vicArAnaMtA'vyayam tAnsarvAn avazyakatAnusAra mumati balena saMprasA raNam / nirarthaka na kizcidapi vidheyam sA vicAra zaktiH mahAnbalam / svArtha rUpA suraM vA durmatiH rUpa pizAca nijitvA sarvAna sAdhayati vA 5 yathA te ubho balena preSayataH niryam // nbaag kSatriyAM ke bhUdAya vibhAga meM vivAda (jhagaDA) pedA hoNe meM bhUmi kA bhAga deNa meM nyAya ATha prakAra se kahA jAtA hai / sAmantoM kI prajAgaNoM meM sabhya vyakti janoM kI sammati ho adhika sammati ( rAya ) yAM se nyAya samApta ho vAdI prati vAdIyA kI rAja vidyA jJAna kI jisa ke anusAra vala buddhiyAM ko yogyattA se cAra sabhA For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [6.] raajvidyaa| sadAM kI ora sabhApatiyAM se rAjA ke sAmane parikSA ho / eka koSa se nisAna ko bedha denA vA takhAra ke eka vAra se kavacha ko cheda denA / svayaM ( apaNe Apa ) jote para brahma kA teja jJAna ke sAra ko dekhanA aura apaNI AtmA kA divya jJAna / 4 dAna meM zakti pratiH yazo. dhanaH yazahidhana hai 5 santAnAM kI adhikatA 6 vIratA se oche zastra se siMha ko mAranA 7 ina saba meM parIkSA meM uce| yogyatA adhika sambandha kA pAza honA zAnta zuddha sadAcAra me dRDha cita meM kRtAme dena yogya hai adhika bhAga paraMta tatvAM se hIna ko durAcArI ko duSTa durjana krodhI ko aura nAstika ko adhika na de| saba yogatA kI parIkSA karanI cAhiye kama jAdA yogyatA nusAra denA cAhiye / dAye ke vibhAga meM nyAya meM nirpakSatA avazya honI cAhiye viparIta AcaraNa se nyAya hAtha sainika le jAtA hai o dusaroM ke hAtha me calA jAtA For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidhaa| [ 1] hai jisase laghutA ( choTA pana ) pAMti AtA hai| vIra subhaTa kSatriyoM ke liye pAndhava sabandhIyAM ke liye bhUmI dene se rAjya ghaTatA nahIM hai paraMta vRdhi ko pAtA hai rAjya kI jaDe adhika hotI hai| jisa kisI rAjya ke adhikAra meM adhika adhika bAndhavoM sabandhI vIra subhaTa, kSatriya hai vaha rAjya achI dRDhatA ko pAtA hai yogyatA nusAra dAya vibhAga kama jAdA dIyA jAtA hai rAjavidyA ke anusaraNa ko tyAga ne se anyAya se rAjya ghaTatA hai paraMta vIra subhaToM ko bhUmi vibhAga dene se nahI jaise prakRti svabhAva niyama ke virudha adhika sudhi nahI hotI hai| saMtati bAndhavoM ke liye Adhe se so aMza taka bhUmi vibhAga aura cara saMpatti me se zarIra yAtrA nusAra / mAtA ke liye cara saMpatti me se usake poSaNa se lekara bIsA aMza taka denA caahiye| For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 62 ] rAjavidhA / dvitiya mAtA ke liye usake poSaNa se lekara so aMza taka / tIsarI mAtA ke liye usake poSaNa se lekara doso aMza taka / cothI mAtA usake poSaNa se lekara tIna so aMza taka | tisake uparAMta kama kama / mAtA kI beTI apaNI beTI bhUmi me bhAga poSaNa ke liye gharAdi me cara saMpatti me poSaNa se Adhe aMza taka / mAtA kI beTI apaNI beTI tathA ina donu ko saMtati vibhAga dene meM apanI saMtati kI tarahe varte jAte hai ! apane putra abhAva se mAtA kI beTI apaNI beTI aura ina donu kI saMtati bhI apanI saMtati kI taraha mAnane yogya hai saba vibhAga dene meM goda liye huve putra kI taraha / / siMma cinha ko na haTAnA cAhiye / vidyA jJAna kA saMgraha hai: jJAna ko samuccaya sadvidyA manuSya ko ucca pada pAMcAtI hai aura saba sukha dene vAlI hai isI taraha amadvidyA narka meM geratI hai || svAdhIna paripUrNa sukha sahita poSaNa karanA / saba kAma apane adhikAra For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjaviyA / meM ho / apanI icchA nusAra calanA / vicAra zaktiH- jJAna ke sAra ko dekhanA / mana citta budhi ahaMkAra se dUra dekhanA yAne vicAraNA / tarka vitarka karanA / pramANa se vastu kI parikSA karanA / praznotara karanA / vicAra zaktiH saMprasA. raNam sAta taraha se-zuddha Astika bhAva ke sAtha 1 ucca paramArthika bhAva ke sAtha 2 rakSA nyAya mAla kI bhAva ke sAtha 3 puNya dharma Izva. rArAdhana mupAzanam prabandha bhAva ke sAtha 4 dayA karuNA ahiMsA bhAva ke sAtha 5 svArtha sukha bhAgezvarya moha kI adhika jIvAM meM duSTa nIca bhAva ke sAtha 6 zudra ucca mAlakI bhAva se sRSTi ke sukha zAnti sthiti arogyatA saMpati RSi dhana Ayusa kI vRdhi ke vAste / vivAra ananta hameza hai unako sabako AvazyaktA nusAra accho buddhi bala se vistAra karanA cAhiye nirarthaka kucha bhI na karanA cAhiye vo vicAra zakti mahAM bala hai| svArtha rUpa asura aura durmati rUpa pizAcanI ko For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (64) raajliyaa| jIta kara saba sAdha letA hai aura nahI to ve donu bala pUrvaka narka meM bheja dete haiN| For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // OM ziva // rAjavidyA zahArtha bodh| prathama zikSA-rAjavidyA zadAnAM spaSTArtha manAtarI jnyaan| 1-kodharmaH prakRti niyamAtiriktAyAH sarva zaktimatyAH saMprerikI mAyAyA niyamAdviruddhaM nAlpamApa vidheyam / sAzuddha dhAraNA yayA sRSTermukhazAnti sthiti prabandhAnAM sthairya bhaveta sa eva dharmaH bhASArtha prakRti niyama ke sivAya sarva zaktimati preraNA karanevAlI mAyA ke niyama ke viruddha koI bhI dhAraNA na karanI cAhiye aura aisI zuddhA For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [2] dhAraNA jisse sRSTi ke sukha zAnti sthiti aura prabandhoM kI sthiratA banI rahai vahI dharma hai / / 2-rAjyakim. dharmeNa sahAjJAphalaM sA'pi sAma dAna bheda daNDaiH sahaH parivartanam / bhASArtha rAjyakyAI? dharma ke sAtha AjJA kA calanA vA sAma dAna bheda aura daNDa ke sAtha ho|| 3-keyaMvidyeti. padArthAnAM yAthA tathyajJAnamiti vidyA cecchAkRti zcAto vidyA sarvoparI yathArtha jnyaanme| hI mahA~ balam // __yevidyAkyAhai? padArthoM kA yathA yogya jJAna ise icchA kIyA phala mila sakatA hai ise ye vidyA sarvopari hai jaisA cAhiye vasA jJAna honA mahAna bala hai / bhASArtha For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maathaadh raajvidhaa| [1 4--kiMvalam. kartuzaknoti yatkArya yena tdvlmucyte|| jisma jo kAma kIyA jAya vaha bala hai / 5--tapa. parizrameNa kArya saMpAdanameva tapa iti procyate sarva tejorUpatvam vA zarIra vAGa manasAparizramaM karotItitapo. cyte|| zastrAstrANAmabhyAso mhaaNtpH|| bhASArtha mehanata ke sAtha kAma karanA hI tapa kahalA. tA hai vaha tejarUpa hai vA zarIra bANI aura mana se parizrama karanA tapa hai aura astra zastroM kA abhyAsa mahA~ tapa hai // For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org [ 4 ] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / 6--teja. Alasya rahitaH vAsvastervinAya kRyate satejaH prakAzarUpatvam / bhASArtha Alasya rahita vA vinA sustI ke karanA vaha teja hai aura ye prakAza vAna hai || 7-tyAga. duma padArthAdibhyo nikRSTa kukRtyAnAM pariharaNameva tyAgaH / bhASArtha hareka vastuvoM meM khoTA lobha aura nikRSTa khoTe kAmoM ko chor3a nA hI tyAga hai | 8-- satsaGgati. kAma krodha lobha mohAMkArANAmadhikyaM nirundhAnAM tAMca saMbhAvena vazI For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HD PvA raajvidyaa| [5] kurvati yA nizcayAtmiA buddhi vicAra zakti nAmikA para pardA socca saMgatirvA satsaMgatiH jagadanubhAvukaH dRDhAstikaH svArtha nispRhaH dUra darzIHzuciHnyAyaH satyarataH kulInaH zubhAcArAbhiyoga sahitAH IdRzA janAnAM saMgati satsaMgati procyate / bhASArtha ___ kAma kroddha lobha moha ahaMkAroM kI adhiktA ko roktA huvA aura unako saMbhAva se apane vazameM rakhatA huvA vA nizcayAtmikA vicAra zaktiyoM kI ucca vA satsaGgati jagake kAmoM se tajarubekAra pakA Astika svArtha rahita dUradarzI pavitra jo nyAya aura satya meM jinakI rati ho kulIna ho jinake calana acche ho aura jinakI koi sIkAyata na ho aisoM kI saGgati samagati kahI jAtI hai| For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| 9--senA. vIra subhaTa jitendriya pratidine parizrame'bhyAse cAstra zastrANAmabhyAse paripUrNaH sabhyatA zikSitA balAnvitA sajjitA puruSANAM samUha senaaprocyte| bhASArtha senA-vIra subhaTa jitendriya aura hamezA mahanata aura aba zastroM ke abhyAsa meM paripUrNa ho aura sabhya zikSita aura balavAn saje huve puruSoM kA samUha senA kahalAtA h| 10-zaddhAdhAraNA. sarve parasparaM sukhena pravarttate seva zuddhAdhAraNAH sA'pi vighna rahitAzca shaantiH| bhASA zuddhAdhAraNA-saba Apasa meM sukha se rahane kI pravartI rakheM yehI zuddhAdhAraNA kahalAtI hai| For Private And Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [7] zuddhAdhAraNA jo vighna rahita hai so hI zAnti hai / 11-zuddhabhAvanA. sarve zuddhacittena jagaddhitArtha pAramArthika vicAraH shuddhbhaavnaaH| bhASArtha sarve zuddha citta se jagat ke hita ke liye pAramArthika vicAra zuddhabhAvanA kahalAtI hai| 12-sukha. yatheSTaM svAnukUla padArthAnAM prApti sukham vA tadatiriktaM duHkham / bhASArtha icchA kIyA huvA vA apane anukUla padA. rthoM kI prApti sukha hai aura ise viruddha duHkha kahA lAtA hai| 13-lobha, ajJatayA prAyaH sukhAbhilASaH lobhH| For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra [ 8 ] www. kobatirth.org rAjavidyA / bhASArtha ajJAntA se jAde karake sukhakI abhilA khA karanA lobha hai / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lobha hai / 14-- satyalobha. yazase'ti gRdhnutA satyalobhaH / bhAvArtha satyalobha- yaza ke liye lobha karanA satya dvitIya zikSA. svArtha sukhasya saMbhAvAdadhiktA sarvezubhaM sarvadA sthiti sarvasvaca vinAzakAni tau pravalaM zatrUM parihatvA sarve parasparaM zuddha bhAvena zuddhA dhAraNA vinA na prIti na sukhaM na ca balam te vinA sarve vinazyanti na ko'pi vyakteH vA For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / jAtezva sthitiH / unnata padakAMkSiNA janA vRdhimicchatA rAjavidyopadezena zakteH sumate vizuddha jJAnaM saMvApyate tAbhyAM rakSA nyAyaH svAdhikAre kSatriyANAM sthiti | [6] bhASArtha dvitIya zikSA-svArtha sukha kI saMbhAva se adhiktA sAre zubha kAryoM ko aura hameza kI sthiratA ko nAza karane vAle donU prabala zatruva ko mArakara samasta Apasa meM zuddha bhAvanA se zuddhadhAraNA vinA na prIti na sukha aura na bala he inake vinA saba nAza ko prApta hojAte haiM aura kisI vyakti vA jAti kI sthiti nahIM hai| ucca padakI icchA karane vAle apanI vRddhi cAhane vAle rAjavidyA ke upadeza se bala buddhi ke zu jJAna ko prApta kare jinase rakSA nyAya apane adhikAra meM honA kSatriyoM kI sthiti hai / For Private And Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| sarva zakti mati zavA prerikA zAMbhavI zivA / zAntaika vIrA mAhezI zivArdhagI zivA prIyA // prasomyaM mahA zAkta particA zubha bharjanam / prakAzyate rAjavidyA kSatriyANAM hitAyaca // AbhU candrArka tArasyAt rAjya zAsana vardhanam / supratiSTitamevAstu mAnuSyaM su. khmevc|| bhASArtha sarva zaktivAlI utpanna karanevAlI preraNA karanevAlI svarUpa zivA zAnta svarUpavAlI ekahI vIrA mAhezI zivArdhaGgo zivApIyA mahA zakti azubha ko nAza karane vAle ziva ke samIpa soma sabhAva hokara prakAza kI jAti hai| bhASArtha sarva zakti mati isa nAma se rAjA apanI samasta zaktiyoM kA samarNa ( dhyAna jJAna ) kare For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pagal raajvidyaa| [11] yAne zarIrika bala Atmika bala sarve suyogya senA bala sarve bAndhava saMbandhIyoM kI bala buddhi ekyatA kA bala 1 zA isa nAma se rAjA dharma se Aya kA prabandha rakhe yAne acchI pedAza ho aura prajA vaNI rahai 2 prerikA isa nAma se matalaba ye hai ki rAjA samasta prajA ko sanmArga meM preraNA karatA rahai jisase prajA kI sukha zAntiH sthitiH aura prabanyA kI sthiratA banI rahai 3 zAMbhavI isa nAma se rAjA apane Apa svAdhIntA se apanA rAjya kArya karatA rahai kisI ke AzabhUta hoke na rahai 4 zivA ima nAma se rAjA apanI samasta prajAvoM meM kalyANa sukha caina banA rakhe 5 zAntA isa nAma se gajA zAnta sabhAva vAlA ho utpAti aura ku. cAlI na ho aura aura jitendrIya ho 6 ekavIrA isa nAma se rAjA ko boddha karAtA hai ki kusaGga ko tyAgatA haA kSatriya jAti ke svAbhAvika guNa mAphika vIra hI bhAva meM mama rahai 7 mAhezI ye nAma boddha karatA hai ke kSatri nIca bhAva ko chor3a For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [12] raajvidyaa| ke uccabhAva ( mAlakI bhAva ) rakhe nIca vicAra vA nIca bhAva haragija na rakhe nIca bhAva se nIcA aura ucca bhAva se uucaa| ucca nIca bhAva hI kAraNa hai jesA bhAva vesA phala // 8 // zivAdhaGgI ye nAma boddha karatA hai ke apanI ekahI patnI ko adhaMga meM rakhe adaMga puruSa aura arddha strI donU milakara eka aMga hojAtA hai aura eka se jAdA arddhaga strI na banAve eka hI strI ko apane aga ke mAphika rakhe aura isI taraha apanI prajA se sadA milA rahe rAjA mastaka aura prajA dhar3a hai ye donu milakara sAmIpya rahai aura jahAM taka hosake prajA ke duHkhoM ko miTAtA rahai aura prajA ke sAtha durbhAva kucha bhI na rakhe // 9 // zivA prIyA ye nAma boddha karatA hai ke rAjA apanI eka hI vivAhitA strI ko prIya rakha isI taraha prajA kA bhI prIya banA rahe rAjA apane hRde meM komalatA aura mukha meM madhuratA aura apane bAndhavoM kA saMbandhIyoM kA prajAvoM kA aura menA For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [13] kA prIti saMpAdaka ho / pAramArthika bhAva rakhe aura dAna meM utsAha rakhe isa taraha mahA zakti ke pati aura azubha ko nAza karane vAle ke sAtha unakI anugraha se nirmala hokara kSatriyoM ke hita ke liye rAjavidyA prakAza kI jAtI hai jisse pRthivI caMdra aura tAroM taka unakA rAjya sthira rahe aura mAna ke sAtha manuSya panakA sukha mila. tA rahai // 10 // sRSTermukhazAntiHsthitiH prabandhAnAM sthairya sarge prAraMbhe ziva zaktyArya samavAdobhUta sa eva teja zaktiH sumatirmaNi rAjavidyAyA prathamopadezo'sti ya bhagavAnA vivasvate provAca / pazcAtparamparANoktavAna vyayamaso'pi samaye samaye lupta prakAzazca baabhuuyte| bhASArtha sRSTI kI sukha zAnti sthiti aura prabandhoM - - - - For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [14] raajvidyaa| kI sthiratA ke liye sRSTI AraMbha meM ziva zakti kA saMbAda huvA vaha teja zakti sumati mayi rAja. vidyA para pahalA upadeza hai jisako zrI viSNu bhagavAna ne rAjA vivasvAna se kahA phera paramparA se ye rAjavidyA kA yoga calatA rahA vaha samaya samaya meM lupta prakAzita hotA rahatA hai| DS - / raajvidyaa| // prathamopadeza / // prakRti svabhAva niyama vidyA prazaMsA / / asyA sRSTezvadhiH caturdaza manvantara paryantaHprati manvantare manuSyANAM balabuddhiHkarmAyurbhedo vidyate svArtha sukha lipsayA sa evAdhogatiM nayati zAsvANi ca tamurDamAkRSanti yathA sUryoM jlm| For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [15] bhASArtha isa sRSTI kI avadhI cavade manvantara taka kI hai / hareka manvantara meM manuSyoM kI bala buddhiH karma aura Ayu meM pharaka par3atA hai aura ye pharaka svArtha aura sukha meM par3ane se hotA hai aura ye svArtha aura sukha nIci gati ko lejAtA hai aura zAstra unako ucca gati meM khIMcatA hai jaise sUrya jala ko| etacchAsvAvalaMbI janaviSuloke pUccapadaM labhate etadvidyA puruSANAM ka. mANi zodhayitvA balAyurbuddhiH saMtatizca saMpadA saMvarddhayati / bhASArtha isa zAstra kA avalaMbI jana tIna hI loka meM ucca pada pAtA hai ye vidyA puruSoM ke karmoM ko zuddha karatI huI bala Ayu buddhiH saMtati (parivAra) aura saMpadA ko bar3hAti hai| For Private And Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [16] raajvidyaa| _pRthak pRthagvidhAnAnAbhAntyaneka racanA jantUpajantunAM sukha duHkha teSAM karmAnusAreNaiva dezoparipATinAnumAre Nava pRthak pRthagdhAna rAjyAnica sarUpANi svabhAvAn vividhA bhASAzca evameva cAcaraNaM rItiH maryAdAzcAha. meva sRjAmIti / naitAnsavA-pRthagbhUtA nsahRtyakI kartuko'pi samarthaH / bhASArtha judI judI vidhavidha kI aneka bhAMti kI racanA jaMtu upajaMtuvoM kA sukha duHkha unake karmA. nusAra aura deza kI paripATI ke bhI anusAra judA judA dharma judA judA rAjya judA judA ma. rUpa judA judA sabhAva judI judI bolIyAM isI taraha judi judi ritAM maryAdA maine racI hai ina jude jude ko eka karane kI sAmartha kisI kI bhI nahIM hai| For Private And Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvithaa| [17] prajASu sabhyatA pracAraH samunnati mArga ca shikssnnaayaa|jgddhaani karANi viSayANi kAryANi kurvanti niroddhabyA paraMtASAM svadharme byavahAre prAcIna maryAdAyAMca hastAkSepo na vidheyaa|yen kena sAmrAjye'dhikAre'dhikAdhika mANDalikA rAjAnaH sa samrATa sudRDhatAM prApnoti / yatra tatraiva jana samUhaH tasya rakSA nyAya hitArthAya pRthak pRthakrAjya sthApayAmi tasmAnmANDalikAni rA. jyAni pRthivI paryantaM bobhUyante na ka dApi nAzaM jaayte| bhASArtha prajAoM meM sabhyatA kA pracAra aura unnati mArga zikhalAnA cAhiye / jagatahAni kAraka kAmoM ke karane se rokanA cAhiye paraMta unake dharma vya. vahAra aura prAcIna maryAdoM meM hAta na DAlanA For Private And Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 18 ] rAjavidyA / cAhiye jisa sAmrAjya ke adhikAra meM jitane adhika mAMDalika rAjA hai vaha samrATa apanI dRDhatA ko pAtA hai / jaThe kaThe hI jana samUha hotA hai unakI rakSA nyAya ke liye maiM jude jur3e rAjya sthApita karatA hUM istaraha mANDalika rAjya pRthivI paryaMta hote raheMge aura kisI kAla meM nAza na hoMge / rAjA prajA ca dvAvapi ekaH strI puruSa rUpaM dhAryataH mamaivAtma bhAgau tau bhinnamUrti jagadutpatyai / tayorjIvo'pi rAjA zarIraM prajA / yayoH zaktiH suma tirmama prakAza evAsti yo rAjavidyA rUpeNa jJAna cakSuSA pazyetsa niSkaMTakaM rAjyaM karoti punaH labhate ca paramaM padam / rAjasa jIvaH kSatriyaH prAjApAlanakarmaH sa prajAnAmadhipaH nyAye rakSAyai zAsanIyaH / For Private And Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [1] sAtvika jIvo brahmaH zarIraM veda zAstrANi yasmijJAnaM vijJAnamAstikyaM ca mama prakAzA eva santi sa eva brahma jAnAti sa brAhmaNaH pUjyaH mAna niyazca / rAjassAtvika jIvo vaizyaH zarIraM gaNita drabyaJca kRSi go savA vANijyA. ni ca mama prakAza evAsti tasmai sA satyadhAraNA mAna yogyaH / tAmasI jI. vaH zUdraH zarIraM sevAkarmaH seva mama prakAza evAsti tasmAcchUdra pAlana yogyH| anayA vidyAyA parAkrama sumatezca vizuddhajJAnaM samavApyate tena ca zuddha dhAraNA yayA sukRtaM karma saMpAdane puru SArtho jAyate IdRza naiva puruSArthena zuddha bhAvanotpadyate tayAca manuSya koTA For Private And Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [20] rAjaviyA / vuccAyAM kSatriya jAtI jIvo janma saM prApnoti / bhASArtha rAjA prajA donU hI eka strI puruSa rUpa dhAre huve hai aura vaha mere hI AtmA ke bhAga hai vaha donU judi judi mUrtI jagata kI utpattI ke vAste hai una donU meM jIva rAjA aura zarIra prajA hai aura una meM bala buddhi merA hI prakAza hai jo rAja vidyA rUpI jJAna kI AMkha se dekhatA hai vaha nikaMTaka rAjya karatA hai aura phera paramapada pAtA hai / rAjasI jIva kSatriya aura prajA pAlana karma hai vaha prajAvoMkA mAlika hai aura nyAya rakSA aura rAjya karane yogya hai / sAtvika jIva brahma hai unakA zarIra veda zAstra hai jisa meM jJAna vijJAna aura Astika bhAva merA hI prakAza hai aura brahma ko jAnatA hai vahI brAhmaNa hai aura brAhmaNa pUjya aura mAna yogya hai / For Private And Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmAyApaniHsarva zivazatiH sarvazaktimAnI perikA mAnava ziva zALapaniHsAba ziva somAdhA raNa-navarAna pezapani saMkare zivApAnakavIrA mAhezI ziva gIzivapIyAnAma satA spsepraaraajyshaasnm|| Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra rAmaha marAdeva For Private And Personal Use Only www. kobatirth.org mezUla kya-nAvena sthiti:TTi dhAvinAzanam banasarupa sajanam sAvara phimaam|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAnyAsthiti mAnyArAgyama
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [21] rAjasI aura sAtvika jIva vaizya hai unakA za. rIra gaNita aura dravya hai usa meM khetI go sevA aura vANijya merA hI prakAza hai usa meM vahI satya dhAraNA mAna yogya hai| tAmasI jIva zUdra hai unakA zarIra savA kA kAma hai aura vahI merA prakAza hai isa liye zUdra pAlane yogya hai| isa vidyA se parAkrama aura sumati ke zuddha jJAna kI prAptI hotI hai jisa se dhAraNA zuddha hojAtI hai aura zuddha dhAraNA se sukRta karane meM puruSArtha hotA hai aura ese puruSArtha se bhAvanA zuddha hojAtI hai aura bhAvanA zuddha ho jAne se manuSya koTI meM ucca koTI kSatriya jAti meM jIva janma pAtA hai| For Private And Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [22] raajvidyaa| raajvidyaa| // dvitiyopdesh| manuja zarIramapAra zaktibhiH sRjyA miti| idaM manuja zarIraM mayA sarva zakti mate saMprerikI mAyayAnanta zaktibhiH sahitameva sRSTam paraM kAma krodha lobha mohAkAraNAmadhikyenatAH sarve zaktayaH tattveSu tattva mayobhUtvA teSveva lIyante tadAyaM manujaH prasaMgena sAdhAraNa vRtti ravalaMbate / yazconnata padAH kAAkSaNa manuja rAjavidyAyAH sAraH yaH sarvopari sthito yogaH sa saMyatendriyatvaM paMcAnAM kAmAdi nAma vazIbhUyaH etereva svakA. For Private And Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org rAjavidyA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 23 ] yopayogaM divyaM zaktizcAnuzAsti tatpratyakSamavagamyate // bhASArtha yaha manuSya kA zarIra mujase sArI zaktyoM vAlI preraNA karane vAlI mAyA se ananta zaktiyoM sahita racA huvA hai paraMtu kAma krodha lobha moha ahaMkAroM kI adhiktA se ye tamAma zaktiyAM tattvoM meM tattvamayi hokara una meM lIna hojAtI hai taba ye manuSya jemI saMgata pAtA hai vesI hI sAdhAraNa vRtti pakar3a letA hai / vaha jo ucca pada kI icchA karane vAlA manuSya rAjavidyA se sAra jo sarvoparI yoga hai vaha indriyoM ko vaza meM rakhanA aura pAcoM kAma Adi ke vazIbhUta na hokara aura una se kAma letA huvA divya zaktiyoM kA pratyakSa jJAna karAtA hai / mayA prathamamAkAzamutpannamAkAzAdvAyu saMbhavaH vAyostejastatazcApastata pRthivI samudbhavaH teSAM kAma krodha lobha For Private And Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 24 ] rAjavidyA | mohAMkereH sahadAnaM dhRtistejo zauryamIzvara bhAvaM prApyate eteSAM svadeza mAtR bhASA bhojana veSa vivAha puruSArtheH saha pravartate yeSAM dharma dharA dhana dArA prANAnAM saMbandhaH tataH jJAna yoga byava sthiti svAdhyAyaH nyAyAbhayamArjavaM prerayate teSAM samutsAhitA citte gaMbhIratA zakti sumati parAkrameNa sahitAzca zuddha bhAvanA'tmavatsarvabhUteSu yaH pazyati sarvayupayogyabhyAsa tattva jJAnArtha dazanam / dIna rakSAssadAcAra zarIrendriya saMyamaH jitendriyatvaM manISava dhArayate sa rAjA samaste kSitimaNDale / bhASArtha mujase pahale AkAza ko uptanna kAyA gayA aura AkAza se vAyu: vAyuH se teja (agni) For Private And Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [25] teja se jala aura jala se pRthivI hui / tina se kAma krodha lobha moha ahaMkAra ke sAtha dAna dhR. ti teja zUravIratA aura mAla kI bhAva kI prAptI hai aura ina se svadeza mAtR bhASA bhojana veSa vivAha aura puruSArtha ke sAtha pravarta kIyA jAtA hai jina se dharma dharA dhana dArA aura prANoM kA saMbandha haiM / phera jJAna yoga me byavasthiti apanI hI rAjavidyA kA abhyAsa nyAya abhaya aura saralapana se prerayate (preraNA kIyA) jAtA hai tina se utsAha nitta meM gaMbhIratA bala buddhi ke parAkrama ke sAtha zuddha bhAvanA aura apane mAphika saba prANiyoM meM dekhatA hai aura tamAma upayogI abhyAsa aura jJAna ke sAra ko tattva karake dekhnaa| dIna (garIba ) kI rakSA karanA sadAcAra zarIra indriya vaza meM rakhanA jitendriya panna manuSya kI buddhi hI dhAraNa kara zakti hai vaha rAjA lama. sta pRthivI bhara kA hai| kAmAddhama saMgraho tasya ca rakSaNaM For Private And Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [26] ca dAnaM dharmopadezaH prayojanam / bhASAtha kAma se dharma kA saMgraha karo aura dharma kI rakSA karo aura dharma kA dAna dharmopadeza hai| kroDAddharmeNa sahaH pRthivyupArjanaM tasyA rakSaNam dAnaMceti / bhASArtha __ kroddha se dharma ke sAtha pRthivI prApta karanA hai aura usakI rakSA karanA aura dAna denA bAMdha. voM aura saMbandhIyoM ko| lobhAddhanaM dharmeNa sahA saMgrahorakSA dAnaMceti / bhASArtha lobha se dhana ko dharma ke sAtha saMgraha karo aura rakSA karo aura dAna bhI ho|| mohAddAgaNAM saMtataH saMbandhinAMca saMgraho rakSA kanyA dAnaMceti vivaahen| For Private And Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / [27] moha se strI saMtatI (parivAra ) aura saMbandhiyoM kA saMgraha ho aura ina kI rakSA aura dAna kanyAvoM kA vivAha karake / ahaMkArAtprANAnAM yogayuktena saMgraho pathyena ca rakSA dAnaM ceti yuddhe / bhAvArtha ahaMkAroM se prANoM kA yoga yukti saMgraha karo pazya ke sAtha aura rakSA karo aura yuddha meM dAna prANoM kA bhI ho / samare zauryam yuddhivikramaH upayogISu kAryeSu yathA yogya tejaH dhRtiH parizramazca / bhASArtha lar3AI ma zUravIratA yuddha meM parAkrama aura upayogI kAmoM meM yathA yogya tejI dhIraja aura parizrama karanA / dAnaM deze kAle supAtreSu vA kanyA dAnaM svajAti vivAhena yathA yogyena c| For Private And Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [28] raajvidyaa| bhASArtha dAna deza dekhakara samaya dekhakara aura su. pAtroM ko denA isI taraha kanyA dAna svajAti vivAha karake yathA yoga se denaa| kSatriyezvara bhAvAkAzavaducca taMca tyAgAt zanai zanai bhrsNti| bhASArtha kSatriyoM kA mAlakI bhAva AkAza samAna ucca hai tisako chor3ane se zanaiH zanaiH bhraSTa hojAte hai| mAtRbhASA parityAgena cirakAlena pUrvajairanubhUtA dibya zAstrAnubhavaH tena zuddhA dhAraNA kSIyate / nyAye'nubhavAvazyameva / mAtR prAkRta bhASA'bhAvena jagatsudAyI dharmasya mahatI ksstirjaayte| dharmenaSTe samUlaMca vinazyati / - bhASArtha mAtRbhASA (deza bolI) chor3ane se bahota kAla se pUrva puruSoM kA anubhava (tajaruvA ) aura For Private And Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / [ 26 ] acche acche zAstroM kA anubhava aura ese anubhava se zuddha dhAraNA calI jAtI haiM | nyAya meM tajarubA // jarUrI hai || mAtR prAkRta bhASA ke abhAva se jagata sukhadAyI dharma kI mahA~ hAni hojAtI hai / dharma ke nAza se samUla nAza hojAtA hai || svadeza zuddha baliSTa bhojana pari vartanena zarIraM puruSArthaM vihInaM kRtvA dharayA pari tyajyate || bhASArtha apaNA dezI zuddha balISTa bhojana chor3ane se zarIra puruSArtha hIna karake pRthivI usako chor3a detI hai || vIraveSaM parivartanena sva manogata vicAra preraNA parivartate tena zuddha bhAvanA'pi parivartanena dhanakSayaH sampadyate sajIvAtmA janmAnyapi na svajAteH For Private And Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [30] raajvidyaa| pari jAyate yasmAtsAjAti hasthati // bhASArtha vIra veSako chor3ane se apane manakI gati vicAra preraNA phira jAtI hai jisse zuddha bhAvanA bhI ulaTI hojAne se dhana kA nAza hojAtA hai aura zuddha bhAvanA vigaDa ne se vaha jIvAtmA a. panI jAti meM janma nahIM lezakti hai jisse vA jAti ghaTa jAtI hai / svajAteH vivAha parityAgena sva dArANAM sva santatizca sva jAtekSati jAyate varNazaMkarazca sambhavamApa // bhASArtha apaNI jAti kA vivAha tyAgane se apaNI striyAM aura santati aura apaNI jAti kA nAza hotA hai aura varNazaMkara bhI paidA hote haiM / puruSArtha parityAgena prANAnAM hA For Private And Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / niH sarvasvaM ca vinazyanti // bhASArtha [31] puruSArtha ke tyAgane prANoM kI hAni hai aura sarvasva nAza kara baiThatA hai || dharmeNa dharAyAH sthairyam dharayA ca dhanasya // dhanena dArANAm // dAraizca saM tateH // saMtatyA ca prANAnAM paramparA prAptau janmAni sthitiH // bhASArtha dharma se pRthivI kI sthiratA hai aura pRthivI se dhanakI aura dhana se striyoM kI aura striyoM se santati kI aura santati se prANoM kI pIDhI dara pIDhI janma pAne kI sthiti // For Private And Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| PTI rAja vidyaa| // tRtIyopadeza / bala rakSA-dvAdaza balAni // pUrNAvayava sAmagrI sahitaM zArIri. kAtmikaM bAMdhavAnAM sambandhInAM balam prathamam // tapazca puruSAthoM dvitIyam // tRtIyam dravya vidyA koSa balam ||cturth dharmavIratA blm||pnycmN rAjya zAsanaM parAkrama punyaJca // buddhi cAturyeNa yuktA sahaHsatyabhAva jJAnaJca SaSTam ||sptmmstr zastrANAmabhyAso balam ||assttmnyc mitrANAM sambandhInAJca sneha prIti sahA. yyam // navamam nityamabhyAse sabhyatA vazamvadA sainikm||smy vicAro'rthA For Private And Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [33] ttasyazca vRthA na yApanam dazamam // ekAdazasthAna dRDhatA durgAdi balam // iSTa yogasya ca dvAdazamiti // bhASArtha pUrNa avayava ( hAtha paga AMkha kAnAdi) sAmagrI sahita zarIrika aura Atmika aura bAM. dhava aura sambandhiyoM kA bala pelA hai / / tapa aura puruSArtha dUsarA bala hai / / tIsarA dravya vidyA koSa (khajAnA) bala hai / / cauthA dharma aura vIratA kA bala hai / / pAMcamA rAjya zAsana ( rAjya karanA) parAkrama aura punya kaa| chaTA buddhi caturtA sahita satyabhAva aura jJAna // sAtamA astra zastroM ke abhyAsa kA bl||aatthmaa mitra aura sambandhiyoM kI sneha prIti aura sahAyatA kA balAnavamA nitya abhyAsa pAI hui apane vaza meM senA kA bala / / samaya meM vicAra karanA yAne vRthA na bitAnA ye dazamA bala hai / igyAramA sthAna dRDhatA durgAdi bala hai / iSTayoga bAramA bala haiM / For Private And Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [34] - sarve hitArthAya vAyuH jalayoH zu. ddhiH|| pratizarIre manasAtmanazca zuddhiH tAM samIkSayaH nyAya // bhASArtha saba ke hita ke liye vAyuH jalakI zuddhiH prati zarIra meM manasA aura AtmA kI zuddhi nyAya ke samaya meM dekhanA cAhiye / sthUla zarIramya bhojanaM sAtvika niyamita sAdhAraNaM cAsti / sukSamasya sdaacaarH|| bhASArtha sthUla zarIra kA bhojana sAtvika niyamita aura sAdhAraNa hai aura sUkSama kA sadAcAra hai / sthUla zarIrasya byAdhayo jvaraH kAsaH kSayAdi vikArazca tathaiva kAma koddha lobhAdayaH sakSamasya // For Private And Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [35] bhASArtha sthUla zarIra kI vyAdhiyAM (bimAriyAM) jvara kAsa kSayAdi vikAra hai isI taraha kAma krodha lobhAdaya sUkSama zarIra ke roga haiM / / atizayaH kAmo vIrya kSiNoti // azaktaMca sntaanotptii||kaamii puruSaH prAyAlpa santatirbhavAta vA kanyAnAmadhikaM sambhavam // bhASArtha ati kAma se vIrya kSINa hojAtA hai aura santAna utpati hone se azakta hojAtA hai / kAmI puruSaH prAya thor3I mantati vAlA hotA hai vA kanyAvoM kA janma adhika hotA hai / Rtu kAlo ekasminsaMvatsare dvA. dazaHathavA triSu varSeSu tathaiva zreSTa dvAdazaH triNi triNi vasante varSA zarAdi For Private And Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [36] cekaika hemante grISme zizioca itthaMce dRza pauruSAnvitasya puruSasya balavatI dIrghAyuzca santaterutpati sambhAvyate // bhASArtha __ eka saMvatsara meM RtukAla bAre hai athavA tIna varSa meM hI bAre haiM aura tIna tIna vasanta varSA aura zagdI meM aura eka eka hemanta meM grAma meM aura zizira Rtu meM isa taraha pauruSavAna puruSa kI balavAna dIrghAyu santAna utpanna hotI hai // // taruNyAvasthA procyate // ati zItale deze puruSasya paJca catvArizata varSANi yAvaduttamatAruNya prArambhaH striyAzca trizayAvat // madhyama puruSasya ca tAruNyaM pazca vizAta varSA Ni striyAzca vizati // kaniSTaM tAruNyaM For Private And Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [7] puruSasyASTAdaza varSANi striyAstu ssoshH|| bhASArtha ati zItala deza meM puruSa kI peMtAlIsa varSa meM uttama taruNa (javAna) avasthA saru hotI hai aura strI kI tIsa varSa kI / madhyama puruSa kI pacIsa varSa meM aura strI kI vIsa varSa meM // kaniSTa puruSa kI aThAre varSoM meM aura strI kI sole varSoM meM / / sAdhAraNeca nAti zItoSNe deze uttamaM puruSasya tAruNyaM paJcaviMzati va. rSANi striyAzca viMzati // madhyama purupasyASTAdazaH striyAstu ssoddshH||knisstt tu puruSasya SoDaza varSANi striyAstu tryodsh| bhASArtha sAdhAraNa deza (na ati ThaMDA na ati For Private And Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [38] rAjavidyA / garma ) puruSa kI uttama taruNa avasthA pacIsa varSa meM aura strI kI vIsa varSoM kI / madhyama puruSa kI aThAre varSoM meM aura strI kI sole varSoM meM // kaniSTa puruSa kI sole varSoM meM aura strI kI tere varSo meM !! atyuSNa dezeca puruSasya viMzati varSANi yAvaduttamaM tAruNyaM striyAstu SoDaza varSANi // tadeva madhyamaM puruSasya STAdaza varSANi striyAstu caturdazaHkaniSTa tatra tAruNyaM puruSasya SoDaza varSANi striyAstu dvAdazaH // bhASAtha ati uSNa deza meM puruSa kI bIsa varSoM meM uttama taruNa avasthA aura strI kI sole varSoM meM / / madhyama puruSa kI aThAre varSoM meM aura strI kI ca vade varSoM meM || kaniSTa puruSa kI sole varSoM meM aura strI kI bAre varSoM meM taruNa avasthA AtI hai | For Private And Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / // caturthopadeza || buddhiH karmayogaH nyAyazca [ 36 ] jJAnecchA kRtibhireva svArthikI pAramArthikyau buddhaH sambhavaH anekApu yoniSu manuSya yoni (zarIra ) mAyayai dRzI racitA yayAnekajanmAbhirniSpA ditAni zubhAzubhAni karmANi manujo viziSya duritA bahAni sukRtA bahAni vA susampAdayitum zaknuyAt // bhASArtha buddhi karmayoga aura nyAya jJAna icchA aura kriyAvoM se svArthikI aura pAramArthika buddhiyoM kA honA sambhava hai || aneka yoniyoM (zarIra ) meM manuSya zarIra mAyA se esA racA hai | jisase aneka janmoM se kiyA huA zubha azubha karma For Private And Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [40] raajvidyaa| manuSya vizeSa karake ThIka karasaktA vA vigAr3a saktA hai ye manuSya ke AdhIna (hatyAra) meM hai| yadi sa yatkiJcitsu sampAdyaM dussampAyaM vA kartumicchannAsti tasya kimapi duSkaraM yathA'sau naraH racArthika karmarato bhUtvA sva sarvasva vinAzayeta tathaiva pAramArthikeSu kRtyeSu ratazceta svakIyaM sarvasvaM saMsAdhayet // bhASArtha yadi manuSya kucha bhI zudhAranA cAhatA hai vA vigAr3anA cAhe to kucha bhI muskila manuSya ke liye nahIM hai jaise ye manuSya svArthika karmoM meM lagA huvA apanA sarvasva vigAr3a letA hai isI taraha pAramArthikAmoM meM lagA huA apaNI sArI bAteM zudhAra letA hai // mAyayA manujaH svecchAcaraNa zI For Private And Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Saucusneha ALSHSDRyanslat PChetandan Samsue M TET SESong NA - INSIDEBOILLY Kalalithalibagition ranAgAgarinapuramA samakAle nAva metalias anAdenA nAya jIrena-bAdhA svAyanavAlepAya E-SEVELI TwinsELTDeeth For Private And Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [4] leva racitaH svArthikyA buddhayA kArya vidhAnenarasyAlpatarolAbholpaJca sukha m // saMjAyate muhurmuhu nikRSTa (kapUya ) yoniSu janmApi evameva pAramArthikyA buddhayAca mahA~llAbhonantasukhamANDitazca mahayoniSu janmApa bhavati / / bhASArtha mAyAne manuSya ko apaNI icchA mAphika calane vAlA racA hai || svArthika buddhi se kArya karane se thor3A lAbha thor3A sukha hotA hai aura bAra bAra nIca yoniyoM janma letA hai isI taraha pAramAthika buddhi se mahAna lAbha ananta akhaMDita sukha milatA hai aura bAra bAra ucca yoniyoM meM janma pAtA hai / svabhAva parimANena sthAvare jaMga meSUcanAMceSayAniSujaoNvo saMjAya. For Private And Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [42] rAjavidyA! te // buDikarmAnusAriNI vartamAnA tthaivc|| tasmAtkarma zuddhArayet puruSo hisuvicArataH sukhaMtu puruSArthana nA. nyathAcAnyakarmaNA // bhASArtha ___ svabhAva parimANe carAcarame uccanIca yo. niyoM me janma pAtA hai // buddhikarmAnusAriNI hai cAhe isa janma ke ho cAhai pUrvake / isa vAste puruSa apane acche vicAroM se karmoM ko zuddhAre / / sukhato puruSArtha hai na aura taraha se aura aura karmoM se // For Private And Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA | // paMcamopadeza | puruSArthaH [ 43 ] he puruSa mAtyAkSI puruSArtham // puruSArtha kRtimamevAjJAH somamaiva svarUpaMca // yasminnahaMnivazAmi // so' pyahamevAsmi // bhASArtha puruSaH puruSArtha ko mata chor3a || puruSArtha karanA merI AjJA hai vaha puruSArtha merA hI sarUpa hai | jisameM maiM nivAza karatA hUM aura puruSArtha bhI meMhI hUM // pUrvAsminmanujazarIreNa kRtasya puruSArthasya phalennasmi~lloke saukhyena lAbhenaca idAni prAptena bhUyate // na caitatkenApyanyathA kartRzakyate // puru. For Private And Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [44] raajvidyaa| pArthI vIra subhaTosmilloke sarvasvaM jayati svargamApi tathaivaca // tasyA saMta. tirapIhaloke'khaNDitayA kIrtyA saha sukhena susthirayA tiSThati // pUrva janma meM isa manuSya zarIra se kiye have puruSArtha ke hI phala se isa loka me sukha aura lAbha pAtA rahatA hai jisako koI aura tAha nahIM karasaktA hai / puruSArthI vIra sabhaTa isa loka me sarva pAsaktA hai vA jIta saktA hai aura isI taraha svarga ko bhii|| aura usakI saMtati bhI isa loka meM akhaNDa kati ( jasa ) aura sukha ke sAtha sthira rahatI hai // etadvidyA'bhAvena suvicArahInA tathA tejosumati parAkrama zraddhA zakti puruSArthahInA praduSyanti mama mAyA For Private And Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| prakRti bhAgyaM karma tathA mAmApa paraM manuja zarIrAya na koyahamavazeSitam manuSyaH mAmApa vazaM (svAdhIna) katu shkknoti| yadi svArtha sukha methilyA. ma dhiktAM tyaktvA zuddha bhAvena puruSA the ca karoti sArvakAlaM sata yugaiva pravatate sarvAM sNsaadhyte||vishuddh jJAne na za. kti puruSArthena yayaM cintayate kAmaM taMtaM prApnoti // sarvayupayogyabhyAse paripUrNa yogyatA sarvAMca prApyate // bhASArtha isa vidyA ke abhAva se acchA vicAra teja AchI buddhi bala zraddhA zakti aura puruSArtha se hIna merI prakRti mAyAko bhAgyako kamIko aura mere ko bhI dopa lagAte haiM paranta manuSya zarIra ke liye maiMne kucha bhI bAkI nahIM chor3A hai manuSya For Private And Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [6] mere ko bhI apane vazakara sakatA hai, yadi svArtha sukha ora sethilyakI adhikatA ko chor3atA huA zuddha bhAva se puruSArtha karatA hai vaha saba samaya satayuga hI vartatA hai aura sabako sAdhaletA hai // zuddha jJAnavAlA manuSya zakti puruSArtha se jo jo kAma cAhatA hai (cintavana ) karatA hai unako vaha hAsala karaletA hai / saba upayogI abhyAsameM paripUrNa yogyatA se saba sidhiyoM ko apane Apa pA letA hai // zrImatparama pavitra somapATha 1 rA. jya sambhavaH sevakSatriyANAM padAtriMza lkssnnaaH|| zuddhabhAvena manuja zarIraM prApyate tasmiAnvacArazakti vizeSaH (AdhikaH) tayA ca zakteH sumatervizuddha jJAnaM sa. mvApyate // For Private And Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gjvidyH| mahAdevI prazna-ko rAjyaM zAsti Izvara uvAca-zakti. parAkrama sumatiH tayoryogazca // parAkramasya prayojanaM rakSA-tasmai samutsAhitA tayogazcedazaH prati samayaM zarIrondriya saMyama (svAdhInameva) tAbhyAM balapauruSo tAbhyAM pathyena vyAyAma parizrama'bhyAsaMca samIkSaNa tathaiva vAhanAmastra zastrANAmabhyAse prIti rakSA rthamatatpazcAtprajAnAM pratyeka janAnAM prAnA svataMtratA dravyAMcezvara bhAvena sahaH rakSaNam upayogIsthAvarajagamapi tathaivaca / sumate prayojana nyAyaH-tasmai samutsAhitA tayogazcAMpAdazaH svazuddha bhAvanA brahmacayyam svavIya rakSaNam vIra pauruSam dharmam svajAtimaryAdayA For Private And Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / [48] vivAhamekyam paraspara sneha prIti sahA. yyama svadezamAtR bhamau prItiH zubha citra saMgamaH dvaiH prAjJaiH sajjanaH sahaH sabhA sammatiH prIti mAtRbhASAsvadeza zuddha bhojanam sahavIraveSam prajAnAM hitamicchatA sukhazAntyAro. gyatA sampadA samRddhica samvaddhanam upayogIcarAcaramapi bhASArtha zrImatparamapavitra soma pATha 1 rAjya sambhavaH rAjya ke yoga honA yahI kSatriyoM ke 36 chatIza lakSaNa hai zuddha bhAvanA se manuSya ke zarIra kI prAptI hai tisameM vicArazakti vizeSa hai vicAraza. ktiko cara aura buddhi kA zuddha jJAnako prAptIhai / mahAdevI prazna karatI hai-rAjya kona karatA hai For Private And Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAziva nisvadharmajyA maryAdA prbndhrmaannm| svaizrameva ( samutsAhapuruSAye jAno dharma zarIra pArasyAnayaibya. rabala pouvAsamsaH dhndincrkssnnm| 4 pathyena vyAyAma 3 prajAnAMsadavArakulaparaMparA rasa 5 parizame'jyAmaH-4AlAMgharamaTha maMdiradharmazAlA ema. DJETETU / nyAsayaoNsa padinasthAna mazakamaNidharmanAyo navaprANadine grmaagm| cAranAnAmanyA 5ojagArI pravajanapasAgarAkaravanau AAdhIrasAga pAnAmupayogI pazavAthAko nAmakA rapiyo amaradhArA se karA! svAmAnimAjannAdhAyAm sUkSaNa kiyA yAklayasvadezagunA svabhAraveSamsacyA 4 yUmAniemiH - nivijayA navanA ujAhijAdhamezya sAnApAya: 00 unnAva meM mukhAnnaHsthi / 2zvarAva ciprabandhAtAsthyam / VlanaHmayoda bAjala erinAmyA parasparalara pIjiH ropajAupAya: sahAyatA milAI ImapayogI-varajAega madamahorA dazamAno -EF jamyAna / nyAyAyAdhArisA nadina | pancamerA prajAyutamAha saMgamaH pAjaHpani saMpadA navadhanam / / dhaiH maga nA janA hAniyAlakTavirAja ISjAnA sanmopakAMgamba ega PrithliahilestatishgRBI [CLASutbuhurtfeltah ot lpephalaylose For Private And Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / [ 46 Izvara ne kahA- bala aura buddhi aura ina donukA yoga bala kA prayojana rakSA hai aura rakSA karane me utsAha ho rakSA kA yoga isa taraha hai-prati samaya zarIra indriyoM ko apane vaza meM rakhe isame bala poruSa hotA hai aura bala poruSa hone se paraheja ke sAtha kasarata kare aura mehanata kA abhyAsa rakhe isI taraha vAhanoM kA aura astra zastroM ke abhyAsa meM prIti rakSA ke vAste rakhe tisa pIche prajA ke zarIra prANa svAtaMtra aura dravya kI rakSA kare mAlakI bhAva ke sAtha aura isI taraha upa yogI carAcara kI bhI / acchI buddhi se prayojana nyAya hai aura nyAya karane meM utsAha ho nyAya karane kA yoga isa taraha para hai - apanI bhAvanA zuddha rakhe brahma yAne apane vorya kI rakSA rakhe- puruSArtha dharma maryAda sa apanI jAti se vivAha kare ekyatA bhAva rakhe Apasa me saha prIti aura sahAyatA karatA rahe apanI mAtR deza bhUmi se prIti aura usakA zubha For Private And Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [50 rAjavidyA ciMtaka rahe saMgata me buDhDhe buddhimAna paNDita aura sajjanoM ke sAtha sabhA sammati rakhe mAtR bhASA se prIti rakhe apanA dezI zuddha bhojana kare apanA dezAhIvIra veSa ra ne phara prajA ke hita cAhane vAle ho prajA ko sukha zAntI ArogyatA saMpadA aura dhana ghalya me pUrNa rakhe aura upayogI sthAvA jaMgamoM ke sAtha bhI nyAya varte // zrImatparama pavitra soma pATha 2 rAjya sthApanam // mahAdevI prazna-pratyeka byaktaH vA sarveSAM byaktInAMca ko mukhyo dharmo'sti // Izvara uvAca-dharmazA zAnti prabandhana sahitA sapremaNAprabhArAjJA paalniiym|| ahAra sukha duHkhAdi jJAnamAya (yukta) vRkSa vanaspatyAyacaraHcare manuSya pazavaH te sarve'hAra sukha duHkha bhayakrodha nidrA For Private And Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA | [ 59 ] moha sparza maithuna prasUti pAlanAdi tIvra jJAnena sahaH vicAraH samAnabhAve nAlpaH pravarttate paraM manuSyeSvadhiko vicAra zakti tathaizvara jJAnaM bhavati tacca sukSamaMtridhAH avAdhaH manoparaM kevalaMca tebhyoH paraMpada prAptI // sthUla jJAnaM matiH zrutizca tAbhyAM vijJAnotsAhaH tasmAdharmaH dharmeNeSTaH iSTena vIratA tayA ji. tendriyatvam tayA balaporuSoM balena buddhiH tAbhyAM puruSArthaH tenaiva rAjyam // tatprasidha rAjya yasminprathaka mudrAyaMtra tulA pramANam tathA pRthak samAcAra patrAlayAH zulkAlayAH rAjya zapathazca // ekAprasidha jAti dhvajAceti sApi rAgAkRti cinhe svaiH svaiH pRthak pRthak // For Private And Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra [ 55 ] www. kobatirth.org rAjavidyA | bhaSa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImatparama pavitra soma pATha 2 rAjyakI sthApanA | mahAdevI prazna karatI hai - pratyeka vyakti vA sarve vyaktI vA samasta jAtiyoM kA dharma kyA hai / Izvara ne kahA- varma dRSTI ke sAtha aura zAnti aura prabandha ke sAtha ho vaha AjJA apane mAlaka kI prema ke sAtha mAnane yogya hai ahAra sukha duHkhAdi jJAna ke sAtha vRkSa vanaspatyAdi avara hai aura caroM me manuSya pazU ve ahAra sukha duHkha bhaga krodha nidrA moha maithuna aura prasUtei ( bacce ) pAlane Adi kA teja jJAna hai aura vicAra mAmAnya bhAva se apa hai paraMtu manuSya me vicArazakti adhika ( jAdA ) hai jisase Izvara jJAna bhI ho jAtA hai vaha sUkSma rUpa se tIna taraha kA hai- avadhi - manapare aura kevala jinase parama pada kI prAptI hojAtI hai // sthUla jJAnamati aura zruti kA hai jisase vijJAna (tarka) kI utsAha hA jAtI hai aura vijJAna se For Private And Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra A pAva vidhi samartha samA cAra rAjya www. kobatirth.org syAdIma granthamacira zyAnAva zAdayet // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAja rAjyabha puruSArtha | balaparAja * kama bAi: jitendriya vIratA vRdAvanaspa jyAdi avaraH upahArasukha duHkha jJAnana mukha dekha nidrAjagara mahaH jJAnami mRSThi maya maithuna moTapramuti pAla vaoNTa gIbrajJAnam iSTa dharmaH teja: dayA/hitA vijJAno + mAha jJAnama Rdhika | vicAra: - caramanatha parAvAdi For Private And Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| / 53] dharma dharma se iSTa iSTa se vIratA vIratA se jitendriya panna isse bala bala se buddhi aura bala buddhi ina donu se puruSArtha kIyA jAya sohI rAjya hai| vaha prasidha rAjya jaba hai jisame mudrA mApa aura tola judA hai aura samAcAra patrAlaya DANaghara aura Ana calatI ho aura eka prasidha jAti vajA raMga aura nizAna se judi ho / zrImatparama pavitra sAma pATha 3 kimartha gajyaM smrpnnm| sRSTiriyaM mayA rAjapu nikSepa iva samarpitA enAM saMtataM vRddhiM kuryaH bhUbhRdbhyaH svaprabhuNA rAjyame tadatha samarpitam yatairloka hitaSibhiH prajAnu jana zAlezca bhAbyam natusvA. tma bhoga tatparairbhAbyaM kevalam // rAjA svasaMtati putra nivizeSa prajAM rakSet prakRti raMjanAtrAjA // yonRpaH svakarmaNA For Private And Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - [24] raajvidyaa| vAdhikRtAnAM viparIta kRtyAnAmana lokyena prajA duHkhaM samutyAdayAti sananaM nirayaMyAti // prati samayaM karmacAriNAM yogyatAM samI. kSaNIyA ||ksstrvidyaanusrnntyktvaa yaH prajAgyo dhanamadhigacchati sanirapatyo bhUtvA'dhogati prajAyate // etattatvaM sAra jJAtvA samyaka prajAH putra nivaurasAnpAlayet tasya rAjJaH rAjyaM susthiraMca sa rAjA tiSTateciram bahulA saMtatiH shH|| maathaarth zrImatparama pavitra soma pATa 3 rAjya kisa liye milA hai| ye sRSTi muja se rAjAvoM meM eka amAnata dharovara kI taraha sUMpI huI hai isako hamemA vRddhi karate - - For Private And Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| rahaiM / rAjAvoM ke liye rAjya isa liye saMpA gayA hai ke ve loka hitaisI hokara rahai aura prajA. voM ko gajI rakhe aura unakI vRddhi ke mAphika calane vAlA ho na kI apane hI bhogoM meM lagA huvA rhai| rAjA apane putra saMtati se bhI vizeSa prajA kI rakSA karatA rahai prajA ko rAjI rakhane vAlA rAjA hai // jo rAjA apane kAmoM se vA karmacAyoM ke viparIta kAmoM se vA unake viparIta kAmoM ko na dekhakara prajA ko duHkha pocAtA hai vaha nizcaya narka ko jAtA hai| hara samaya karmacAriyoM kI yogyatA dekhatA rahe // kSAtra vidyA ke anu. saraNa ko chor3a ke jo prajA se dhana letA hai vaha nissaMtAna hokara nIca gati ko pAtA hai / isa tatva ke sAra ko jAnatA huvA samasta prajAvoM ko apane putroM se vizaSa pAlatA rahai usa rAjA kA rAjya sthira banA rahatA hai aura vaha rAjA bahuta kAla taka bahota saMtati (parivAra ) ke sAtha rAjya sukha zAnti se karatA hai / For Private And Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [5] raajvidyaa| zrImatparama pavitra soma pATha 4 rAjya sthaiyam // saizvarya kSatriyA vIga prabaddhayA bhAmaH zAsane (bhUmi pradAne nezvara bhAvena saha ) // naizcalyaM labhate bhUpo rAjyahi sthiratAM tathA // vIra kSa. triyAn bhUme rakSakAna vidhAyaH tebhyo bhUmi vibhAga pradAnmeva etevai vAGakAyaH manaH prANadhanaizca sarvathA svAmi rakSArtha parikara baddhA prayatAM nitya yatnamAtiSTayuH pRthak niyatAM vArSikI rAjya sevA ni. yatakara pradAnazca dadyuH eSAM yAgyatA prati varSa mekadA svAminA priikssnniiyaa|| dhanakoSo guptaHprakAzitazca dvedhAvidhayaH tathaiva senaapi||sainik sAmagrI nthaivc|| gupta senA prAyaH sAmantAmeva tathA samudrAkAza senA parvata mastake vA samudra For Private And Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [ 7] taTe sudRDhameva // bhUcarA khecarAzca jalacarA senA viSame sthAne pAtAle prati samayaM sabhyatA balAnvitA sudRDhameva // sabhya durga senA tathaivaca ||kssaalyaannaaN bhUprApti phalaMtu sarveSu tattveSu prabhUtvamevaca svAdhikAra eva // kasyAcidrAjyasyAdhikAre bahunA kSatriyANAM svAmitvaM tasya samagrasya rAjasya bhUmA tasya rA. jasya sthiratAmakhaNDitAM karoti // IdRza rAjavidyA zikSitA kSatriyANAM prabhutvAni tasya rAjyasya mUlAni zAkhA prabhavanti yAvanti tAvantyeva rAjya sthiratAM sahatu bhUtAni caivatAni yUnAni bhavanti sthairya vinAzakAni ca jAyante // ekAkI kevalo rAjA vetana parigrahIta PADO For Private And Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org [[28] Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajviyaaN| senAbhiH karhicitsamyagrAsaM prApya rAjyAta sate || bahu sAmantAzca bhU. myAdhipatayaH rAjA svasthiratAM dRDhaM karoti // mUlAni tathA vRkSasyeka saMvandhena vRkSasyasthiti || samrATa rUpa vRkSaH saH pulAnyAzrut sthitaH tasya pradhAna mulAni balapakSe mahArAjAnaiva tathaiva buddhiH pakSa vRdhA kSatriyA jagadanubhAvukA brAhmaNA vaizyA vA pazcAtsthUlatama valapakSe sAmantA ( mahArAva ) tathaiva buddhiH pakSa buddhA kSatriyA rAjavidyA pAMNDatA vA brAhmaNA vaizyAvA tatpazcAtsthUlatara balapakSe rA. jAna (rAva) tathaiva buddhiH pakSe prAjA svArthAdhikatA sunispRhaH // balapakSe sthala mulAMni grAmAdhi patayaH tathaiva " For Private And Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . V ame raajvidyaa| [56 ] budhi pakSe svAmInaH zubhacintakA kSatri. yA brAhmaNA vaizyA vA rAjavidyA jnyaataa|| sUkSama sUlAni bhUmyAdhapatayaH' balapakSe nathaiva buddhi pakSe sarvoparI parijJAtA bhatriyA brAhmaNA vaizyA vaa|| mUlAnyadha saMvandhenAdhasya sthitiH // nibandhena pratyekSa vinAzaH vRkSANAM mUlapa bhami dadAti nIraM zuddhA rasa paraMta nya yena dadAti pAvakaH tena ta mUlAni pradahanti vRkSazca vinazyati // kevalo vetana parigRhIta senA rUpeNa mUlAni syakadApi pRthivI talAnnIra zuddhArasaM nAkRSAnta teSAM mulAnyApyo I sajAyante na cAgAdhaH sthitam te sarve vetana saMjJakanIram // zuddhA rasa micchanti rAjabhyA parebhyazca na tu sva. Hal For Private And Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| Pamme yamAkRSNaktuM zaknuvante akSaya vaTa vRkSasya mUlAni vRkSasya sthitirAsti tathaiva zAkhA teSAM mUlAnyapi rAjarUpa vRkSa sudRDha karoti evamevAdhika zAkhA' dhika dAraDhayam IdRzaM vRkSaM na vAyukopavicAlatuM zaknoti tathaiva vIra subhaTa kSatriyebhyaHbhUmi vibhAga pradAnam rAjya susthira dRDhaM karoti na kopi hartu zaknoti // kazcidrAjyasya sarve bhUmi kAJcana kalpa lataivAstaraNamevAnanta ratnamayI savi. stareNa prasarati tamapara senA nAyakAH rAjavidyA'bhAvena teSAM svabhAvena harta micchanti yadi tadbhUmyuttamAstaraNaM bahu sAmannAnAmadhinatvena svAmI bhAvena sahaH nAsti / bahuni sAmantAnAM bhU. For Private And Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jvivaa| myAdhipatinAMtale dRr3ha sthitAM na kopi hanu micchati na ca hartuM zaknoti nyUna tarAdhikAraM hatu zaknoti icchAta hasAta pRthivI sarva bhogazvarya pradAyAnamAkramaNa karoti tathaivAdhikAdhika bala buddhayAdhe. kAra dRSTvA pratigacchanti / balena rakSA buddhaHprayojanaM nyAya / rakSA nyAyaM pazyeta saMtatam sa rAjA manoI bhilakhitaM phala prApyate yAda sathilyaM karoti kalpa vRkSasya phalAnya pazApa prApyante vRkSachertumapi zaknuvanne / bhApArtha zrImatparama pavitra soma pATha 1 rAjya kI sthiratA / bAlakI bhAva ke sAtha vIra kSatriya bhumi ke sAtha bandhe huve yAne bhUmi dekara rAjA apane jAgIra. For Private And Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [62] raajvidyaa| dAra banA rakhe isa taraha kA zAsana karane vAlA rAjA nizcalatA ko pAtA hai aura usakA rAjya sthira hojAtA hai| vIra kSatriyoM ko bhUmi ke rakSaka makarira karake yAne apane jAgIradAra banA ke bhUmi kA vibhAga de aura ve vANi zarIra aura mana se prANa aura dhana ke sAtha saba taraha se apane svAmI kI rakSA ke liye hamesA yatna ke sAtha kamara bAndhe huve tayAra raheM aura purira kI huI vArSika rAjya sevA aura kara dete rahaiM / / inakI yogyatA prati varSa meM ekavAra mAlika se dekhI jAnI cAhiye // dhana kA khajAnA gupta aura prakAza do taraha me ho isI taraha senA bhI aura ese hI senA sAmagrI / / gupta senA akhasara sA. mantoM kI ho tathA samudra AkAza senA parvata ke mastaka me vA samudra ke taTapara dRDha rakhe // pRthivI para calane vAlI senA AkAza jala meM calane vAlI senA viSama sthAna meM pAtAla meM prati samaya abhyAsa pAI huI aura balavAna hara rahe isI For Private And Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KARE / vRdhAmanayA jagarana nAmAbAnAekA barAvayAstra vidyAparigajAnanA ma veNA prAjJA-svAthA tAsanaspata svAmIna enacinakAjAlasA / rAniyAvAgAvezyAvA mAMdhA vRkSasya sapanola vRkSasyAsya lalamo - apAra saradAsalAnyAsa sthina:: pradhAnAni mahAjanala rasyUnatama sAmanjA (mahArAna) ramatara rAjAnaH (rAva) mAna gAmAyinayA kSama mAnisasyAdhipajaya sAnayA For Private And Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajviyaa| taraha zikSita sabhya durga senA // kSatriyoM ko bhUmi dAna se matalaba usa bhUmi ke sAre tatvoM para mAlakI ho yAne vahAM ke saba tatva unake adhikAra meM ho // jisa kisI rAjA ke adhikAra meM bohata se kSatriya mAlakI bhAva ke sAtha hone se usa rAjya kI samasta bhUmi meM gajya kI sthiratA ko akhaNDa karatI hai / isa taraha rAjavidyA ke zikSita kSa. triyoM kA mAlakI bhAva usa rAjya kI jar3oM aura zAkhAM jaba taka sthira rahatI hai taba taka rAjya bhI sthira rahatA hai aura jaba ye zAkhA jahAM jitanI kama hotI hai utanI hI sthiratA kI hAniyeM hai| rAjA sirapha nokara senA hI se kabhI samaya ke phera meM AjAtA hai aura rAjya se bhraSTa hojAtA hai / bota sAmanta aura jAgIradAroM se rAjA kI sthiratA ko dRDha karatA hai / sirpha no. kara phoja rUpa jar3eM apane Apa pRthivI tala se nIra zuddhArasa na kheMca sakatI haiM unakI jar3eM bhI For Private And Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 64 ] rAjavidhA ! upara ko jAtI hai UMDI nahIM jAtI ve saba tanaSA nAka jala zuddha rata cAhatI hai rAjA yA dusare se apane Apa nahIM khIMca sakatI hai jar3e tathA vRkSa kA eka sambandha vRkSa kI sthiti hai / samrATa rUpa vRkSa jar3oM ke A hai usakI bar3I jADI jADI jar3eM bala pakSa meM mahArAjA hai isI taraha buddhi pakSa meM buDhe kSatriyAM jagata ke tajaruce kAra brAhmaNa tathA vaizyA phera unake bAda jADI jar3e vala pakSa meM sAmantA hai isI taraha buddhi pakSa meM buddhimAna kSatriyA rAjavidyA ke paNDita brAhmaNa tathA vaizyA unake bAda kI jADI jar3eM balapakSa meM rAjA yAne rAva isI taraha buddhi pakSa meM prAjJA svArtha kI adhikatA se nispRha ( icchA na karane vAle ) phera sthUla jar3eM bala pakSa meM grAmAdhipatayaH ( ThAkara ) isI taraha buddhi pakSa meM apane mAlika kA zubhaciMtaka kSatriyA brAhmaNa vA vaizya rAjavidyA ke jAnane vAle phera sUkSama jar3e ( patalI patalI jar3eM ) bhUmyAdhipatayaH bala pakSa meM isI taraha buddhi For Private And Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAnyAsabandhenAriyA For Private And Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAna cinabhyAnA ninavAna mujAnipata paraMjalyAna raha rAnIpArasa yAyAmalepacama nissanAdhinAyA For Private And Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lahAnazAlAghAparalaya lanasamamA " jinnAra guhAramanorumAnI gayI paraloyAmAI meyamAna kavalAlanapAImarInasenA speNa svayaMkarAya yA samrATapa hA For Private And Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyabara zasya mUlAni bAsyAsthAjerAna yeva zAmAjamA dhanAnyapirAja Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paramAsasTakarAva mamA kazAlA karAraTyam dazana mAga Wusnesine www. kobatirth.org For Private And Personal Use Only gadhedavAra unaTa kSatriyenyaH nAma dimAga padarAjama jyavAsthara ra rogI Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rANikyabhanna rajamayI melogendarya padAyini mAstara sApakaNiniyamAnusArAdhikadAnimANAmadhikAra nakAci minchani nyUnanadhikAra prAdhikI Tumicchati For Private And Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir apAniyAsamAmAdidA pani galanji. pralpAdhikArazAmarAkaroja 5401003200000 For Private And Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / [35] pakSa meM sarvoparI vidyA parijJAtA kSatriya brAhmaNa tathA vaizyA hai | ina jar3eM aura vRkSa ke Adhe saMbandha se Adhe vRkSa kI sthiti hai aura bilakula saMbandha nahIM rahane se pratekSa nAza hai / / vRkSoM kI jar3oM meM bhUmi jala zuddha rasa detI hai paranta anyAya se jar3oM meM abhi detI hai jisase jar3eM jala jAtI hai aura vRkSa nAza hojAtA hai || akSaya baTa vRkSa kI jar3e vRkSa kI sthiti hai isI taraha unakI zAkhoM kI jar3oM bhI vRkSa ko majabUta kara detI hai isI taraha adhika zAkhA adhika majabUta karatI hai aise vRkSa ko vAyU kopa vicAla nahIM sakatA hai isa taraha vIra subhaTa kSatriyoM ke liye bhUmi kA bhAga denA (jamIna denA ) rAjya ko susthira dRDha karatA hai usa rAjya ko koI nahIM hara sakatA / kisI rAjya kI saba bhUmi eka kaMcana kI kalpa latA ko taraha patharanA kI taraha ananta rala sahita vistAra sahita bichA huvA hai jisako For Private And Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [66] raajvidyaa| dUsare senA nAyaka rAjavidyA abhAva se sabhAva se rahane kI icchA karate hai yadi vaha bhUmi uttama patharanA bohata sAmantoM (vIra kSatriyoM) ke adhina meM gAlakI bhAva ke mAtha na ho aura jo bohata sAmantoM mRbhyAdhipatayoM ke nIce dRDha koye huve ko koI harane kI icchA na karatA hai na hara sa. kate haiM thor3A ke adhikAra meM le sakate haiM pRthivI saba bhoga ezvarya kI dene vAlI ko AkramaNa karate hai isI taraha adhikAdhika ke adhikAra ko dekhakara pIche jAte haiN| bala se rakSA buddhi se prayojana nyAya hai| rakSA nyAya ko hamezA dekhatA rahe vaha rAjA manchAphala ko pAtA hai aura rakSA nyAya meM DhIlApala karatA hai to kalpa vRkSa ke phala ko parAye ( dusare) hara lete hai aura vRkSa ko kATa bhI DAlate hai / zrImatparama pavitra soma pATha 5 samIpa varga vA satsaMgati yebhyaH maMtrI senApatiH rAjyadUta // samIpa vartinAM For Private And Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir WAY 2014 : Det AR32112922 D For Private And Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| ha sammati dAtaNAM ca guNAH adhIta vya. vahArajJam jagadanubhAvukaH svAthAnaspRhaH dUradIHzuciHnyAya satyarata kulInaH gheryam dhImAn zubhAcAraH pravINa dakSaH rAja hitaratA nija svAminaH zubha ci. ntakaH abhyAMga rAhataH prAjJa parAcatopalakSakaH vIrAstra zastra gajavidyAbhyAse paripUNaH yAvacchakya sarva karmacArayeka dezasthameva vA svadazAna vA zIbhavitumahati natu dezahitA'nubhava rahitAH / / idAni susaMgatyA saMpAdita sukRta vartamAna sukhaM sahAyya saMpAdya tatvRddhayitvA ca taSAM bhAvinAM sukhAnAmuJca yAnAMca janmanohetuH sukRta prAyaH susaMgatyA jAyate / / sarveSu puruSaSu sarvaguNA'saMbhavaH vA durlabhaH mahatameSu zraSTa tameSvApa ke For Private And Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 68 ] rAjavidyA / nacidoSo'vazyaM bhUyate ataH sati svalpeparAdhe vidheyA upekSA sati ca tasya zobhanakRtya prasAdaH kAryaH evaM vidhaM varttanaM zuddhacitaSveva vidheyaM natu zaTeSu vaJcakeSu dhUrteSu asatyavAdiSu ca evaM vidhAstu dUrato hi pariharaNIyAH yAkte SAmAcaraNa zuddhataraM sphuTaM parikSAyAM nAvagamyate / ete sarveka viMzatiguNAH nyUnAdhikeka viMzati puruSeSuto prAptu zaknoti / seva rAjJAM satsaMgati // bhASArtha zrImatparama pavitra soma pATha 5 pAsa rahane vAle aura satsaMgati jinameM se maMtrI senApati aura rAjadUta || pAsa rahane vAle aura salAha denevAloM ke guNa-ve jagata ke vyavahAra ko jAnana vAle ho / jagata kA unako tajaruvA ho / For Private And Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAthA na hA // dUra sAcana vAla hA pUra hA) pAvatra ho / nyAya aura satya meM jinakI rati ho / kulIna ho || dhIraja vAna ho || buddhi mAna ho || zuddha calana ke ho jina ke AcaraNa acche ho !! pravINa ho / cAtura ho // rAja ke hita meM jinakI rati ho / apane mAlika kA zubha ciMtaka ho aura jinakI jagata sikAyata na karate hoM / paNDita ho / parAyeke cita kI bAtako lakha le tAho || vIra ho || astra zastra aura rAja vidyA ke abhyAsa meM paripUrNa ho // jahAMtaka ho saba karmacArI ekadeza (svdesh|) ho / nakI deza hita ke anubhava se rahita || ina acchI saMgatiyoM se sukRta banatA hai vaha vartamAna sukha ko sahAyatA kara ke usako badAkara ke AnaMde sukhoM ke liye ucca yoniyoM meM janma hone kA kAraNa hotA hai sukRta jAde karake acchI saMgatI se hotA hai | saba meM saba guNa honA asaMbhava hai vA durlabha hai bar3e sa bar3oM meM aura acche se acchoM mebhI koi koi For Private And Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir doSa avazya hI hotA hai isavAstai thor3e aparAddha para dekhA na dekhA (AMkhaTAlI) karanA cAhiye aura acche karane para prasana honA cAhiye aura emA vartAva zuddha citavAloM ke mAtharakhe nake zaTa Thaga dhUrta aura jhUToM ke sAtha me aura eme Thaga jhuToM ko dara hI rakhanA cAhiye jabataka unake AcaraNa sApha taura se parIkSA ke sAtha zuddha na ho jAye / / ye maba ikIsa guNa kama jAdA ikosa puruSome to hove hI / sohI rAjAvoM kI satsaGgati hai / zrImatparama pavitra soma pATha 6 rAjyAMgAni procyate rAjyazAsana syATAvaMgAnyaja samanasi ciMtayet // pratyekAMgAdhikRtena rAjJo maMtriNA bhAvyam teca pratyekAMgAdhikRtA saciva pradhAna maMtriNo'dhastAt kArya vidadhIran / 1 pratidinaM sabhyatA balAnvitA sAma* ntA vazavadA senAvetana parigRhIta For Private And Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www. kobatirth.org rAjAvadyAA [71] tathaivaca TE | - ~-INDORE 2 dharmeNa sahAya sadhanopAyaH 3 Aya vyaya samIkSaNam // 4 prajA suvividha vidyAnAM pracAraH dha. mopadeza prvndhH|| zilpauSadhAlaya cikitsAlaya zarIra vyacchedAlayAnAthAlaya vAyaH jala zuddhiH pura svacchatAdi prjaakaaryaaH|| 6nyAyaH maryAdAzca // 7 apara nRpaiH sahakAryAHtathA svarAjyo miAzritAnAM vRtAntAnAM para rASTraSaca pareSAMvRtAntAnAM gupta puruSaNavA cAraH parijJAnam // 8 punya dharma IzvarArAdhanamupAzanam viprANAmadhikAre bhUmyAyaHtathA rakSA nyAya prabandhaH sarve zAsanakAyoNi . - - - / . U Came For Private And Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [72] rAjAvacA kSatriyAdhInatvena krayate tathaiva gaNitazca lekhaka kAryANi vaizya haste // pracaryAtmaka kArmANi shuudraadhikaare|| maath zrImatparama pavitra soma pATha 6 rAjya ke aga kahe jAte haiN| rAjya zAsana karane ke ATha aMgo ko dhyAna meM rakhane cAhiye / pratyeka aMga kA adhikRtya ( svAmI) rAja kA maMtrI ho aura tamAma pradhAna maMtrI ke adhikAra meM kArya karate rahaiM // 1 pratidine sabhya (zikSitA) balavAna sAmantoM kI senA apane vaza meM ho // aura isI taraha nokara phojoM kI senA bhI / 2 dharma ke sAtha pedAsa kA upAva 3 jamA kharaca dekhatA rahai 4 prajAvoM meM taraha taraha kI vidyAvoM kA pracAra aura dharma pracAra For Private And Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjya zAsanama zinyauSadhAlaya , cikirAlaya zarI pAlaya vAyApAla mAlayaH mAgi m/MAMAAR rasamalAmahampasA mahAyatA mAlAmAla mAyA vikAramena kI nApAna NE ACAUS jAnakAra ganinivarI ITA 1 /dhamatyarArAma namapAzanama havA nidhana For Private And Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [73] 5 zilpa auSadhAlaya (saphAkhAnA) cikitsAlaya cIrAphAr3e kA ghara anAtha Azrama vAyu jala kI zuddhI aura purasvacchatA Adi prajA ke kAyaH 6 nyAya maryAdA 7 dusare rAjAvoM ke sAtha kAryaH tathA apane rAjya ke bhinna bhinna vRtAntoM kA dusare rAjAvoM meM aura dusaroM ke vRtAntoM ko gupta veSa puruSoM karake jAntA rahai // 8 punya dharma Izvara AgadhanA / / ye kArya brAhmaNoM ke adhikAra meM ho pRthivI kI pedAza tathA rakSA nyAya ke prabandha aura saba hukama ke kArya marve kSatriya aphamaroM ke AdhIna meM ho isI taraha gaNita lekhA kArya vaizya ke hAta meM ho| aura sevA yAne nIci nokarIye zudroM ke a. dhikAra meM ho / / zrImatparama pavitra soma pATha 7 prAtidine sabhyatA zikSitA balAnvitA For Private And Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . [74] raajvidyaa| sAmantAnAM vazaMvadA senA vetana pari. gRhIta tathaivaca / / senA ca pararASTrayoH rakSAyai rakSAdhikRta puruSANAM sahAyyartha ca sAmrAjya rakSAyaiH saMgrahyA // sAprati dina sabhyatA balAnvitAvazya meva // pratyeka svabalaM vA sarveSAM sveSAM bAndhavAnAM saMvandhInAM sve sva senA balaM na kadApi nyUnaM kuryAt yeSAM sarveSamAhi rAjyam / samasta vetana parigRhIta senA vIra kulIna dhImAna kSatriya samIkSAsu parIkSatA haste dadyAt // kSatriyANAM mAna pratiSTA sthiratAyai tebhyaH pRthaka nyAyalayazca daNDa sagrahaH na tu mizrita sarva sAdhAraNa prajAnusAraNava privrtte|| yadi kSatriyApi sarva sAdhAraNa prajAnu. sAraNava parivartayanti prathama teSAM dharma + For Private And Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 Shat ta orea 15 and mAnasya mahati kSatirjAyate dvitiyaM ca teSAM vIratA mahotsAhanAzajAyale vinA vIratA na rAjya sthitiH tatiyaM teSAM jAtyabhimAna honaM jAyate tena ca tezapa sAdhAraNa vartimavalabate tena tadrAjJaH bala vinazyati // sarve kSatriyANAM yogyatA prati samaye smiikssnnaayaa|| teSAM yogyatAnusAreNa bhUmi patitvamavazyaM pradAna meva / / ayaM paraM sAraguparI rAjyasya sthiratAM dRDha karoti / / tana parigRhIta senA kevalA cikAlAyogamAH para mahata prayojanAya cirakAlAya Izvara bhAvena mAnena saha bhUmi pradAnam tathaiva dAyavibhAgayogyatAnusAreNa daatvym|| bhApArtha zrImatparama pavitra soma pATha 7 A poem om bawan OT MPA Pancer Thdi kura MONS dA AN - For Private And Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [76] raajvidyaa| prati dina zikSitA sabhyatA balavAna sAmantoM kI apane vaza meM senA isI taraha nokara senA / / senA pura aura rAjya kI rakSA ke liye ho aura rakSAdhikRta puruSoM ( rakhavAla ) kI sahAyatA ke liye ho aura sAmrAjya kI rakSA ke liye ho / vA hamesA zikSitA sabhyatA aura balavAna avazya ho / pratyeka ko apanA bala vA apane samasta bAndhavoM kA saMbandhIyoM kA aura apanI apanI senAbala na kabhI bhI kama karanA cAhiye ina saboM ke Azre hI rAjya hai // samasta vetana ( nokara) senA vIra kulIna buddhimAna kSatriya pAsa zuddhA kI dekha bhAla me usake hAta meM ho| kSatriyoM kI mAna pratiSTA sthiratA ke liye unake liye judA nyAyAlaya aura daNDa saMgraha ho na ke mile huve sarva sAdhAraNa prajA ke sAtha varte jAya aura jo kSatriya bhI sarva sAdhAraNa prajAke mAphika vartejAya to prathama unake dharma aura mAna kI bar3I hAni hotI hai dusarA una kI vIratA aura manotsAha kA For Private And Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [77] nAza ho jAtA hai aura vinA vIratA rAjya kIsthi. ti nahIMhai tIrA isataraha vartanese unakA jAti abhimAna hIna hojAtAhai jisase vebhI sAdhAraNa vartI ko pakar3a lete haiM jisle usa rAjAkA balanAza hojAtAhai // samasta kSatriyoM ko yogyatA hara samaya dekhanI cAhiye ! unakI yogyatA ke anu. sAra pRthivI para mAlakI denI cAhiye / ye parama sAra uparI rAjya kI sthiratA ko draDha karatAhai // nokara senA thor3e kAla ke liye upayogI hai paraMta bar3e prayojana ke liye aura bAhata kAla ke liye mAlakI bhAva ke sAtha aura mAna ijatake sAtha pRthivI nAhai isI taraha dAya vibhAga (bhAi baMTa aura dusarA haka kA baMTa) unakI yogyatA nusAra denA cAhiya // zrImatparama pavitra soma pATha 8 dharmeNa sahAya sAdhanopAyaH seva rAjJaH nava nidhayaH pRthivo jalAdibhiH pari. For Private And Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 78 ] rAjavidyA / zrameNa sapAdazata lAbhaH prApyate // kRSA dhAna patra prakANDa zAka tUlaM vIja phala puSpAdi viMzati // vanena puSpa mUlauSadhI valkalAdi viMzati // vRkSa vanaspatyAdi prAptau kASTa phala puSpa niryAsa madhUnyAdi viMzati // AkarajenASTa viMzati // pazavAdibhiH saptastrizatdhA // karazcapaTa triMzatyA // pRthivya patejAdi sameta yaMtra kalA kauzalam // vividha bhAjanA nivastvAdica nirmANam // pRthivI vAyvAkAzAdibhiH vividhAni vimAnA nyAkAza gAmInyastrANica // kAlohi mahA~ dhananidhiH yadi savRdhAna yApyeta // digbhyo yatheSTa saMcAra lAbhaH // svAtmAnaM svArthena svalpa sukhArthena tucchI na ki yeta // paramArthataH sA parama pavitra mahA For Private And Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra svA nirAza prajanarAye jA yoga rikSA yAyaH rakSA nyAyasvarAjyam dha zipAyA nyAyapAsa mArA mahApA pA nagamAdhama prAyabhAnAmarogesAdhAraNapaJajalara nizAnAmAzya svadharmarAjasthAna rAmarAyA svadharmerAta sthiti www. kobatirth.org janapa merA 8 // rAjA rAjya kArya mArga pUrNAkumA nagarakA kurA sametAn vAzIghra zazakA navarAta Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma dhanAgAra jAparizramamANanAdasama For Private And Personal Use Only vividhavastrAma 124 20201 rAma mukti yA nAmamA rAha sa samR mAjhe mukA kusa yA jillA prAti // Fema paramanagarA tAnena svagina gunA cAkAnita svsyaaH| mantramA rAjyazAstrI shaajir| pha
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [76 ] nsarvottamazca manyate // mansotsAhaH saMvarddhayaH taisparamolAbhaH // ete navAna. dhyH||nvkossaa-ann vastra maNimuktA. da bhaNDAra dhanaM taila ghRta rasAdi tRNA gAra vividha vastava zastrAstra yuddha sAmagraya // rAjavidyopazena svArtha nairAzyamazraddhAM cApya pauruSaM parityajate // sarva svaM jayAti // vinA prajAhitArtha rakSA nyAya prajAbhyaH dhanamupArjanaM nissaMtAnaM bhUtvA niryayAnti durghaTanamApnoti aayushvaalp| bhASArtha // zrI matparama pavitra soma pATha 8 // dharma ke sAtha pedAza karane ke upAva vahIM rAjA ke nava khajAneM hai // pRthivI jalAdi se parizrama karane se savAso lAbha prApta hote haiM / khetI se For Private And Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [80] raajvidyaa| dhAna pattA (pAna) DAMkalA zAga rUi bIja phala puSpAdi bIsa lAbha hai| vana se puSpa jar3a auSadhI chAla Adi bIsa // vRkSa banaspati Adi se prApta hoye hure lakaDI phala phUla gUMda sehata Adi bIsa lAbha hai khAna se 28 aThAisa hai pazU Adi se seMtIsa lAbha hai | aura lAga bahAga chatIta hai| pRthivI jala tejAdi se yaMtra kalA kauzalam taraha 2 ke vimAna aura AkAza meM calane vAle astraaH|| samaya (vakta) hI bar3A bhArI khajAnA hai jo vaha vRthA meM bitAyA jAya / / dizAvoM se cAhe jidhara calane kA lAbha || apaNI AtmA kA svArtha aura alpa mukha se tuccha (choTIna karanA cAhiye // paramArtha sevA parama pavitra baDI sabase uttama mAnI gaI hai / / manako utmAha ko bar3AnA cAhiye tisase vaha parama lAbha hai / yehI nava khajAneM hai / / nava koSa-anna koSa-vastra-maNi mukatAdi-bhaNDAra dhana-tela ghRta rasAdi tRNAgAravividha vastava zastrAstra yuddha sAmagrIyaH // rAja For Private And Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 rAjavidyA / [1] vidyA ke upadeza se svArtha ko nirAza ko azraddhA ko aura apuruSArtha ko chor3anA cAhiye vaha saba ko jIta letA hai| zrImatparama pavitra soma pATha 9 Aya vyaya samIkSaNam // Aya vyayo prakSaNIyaH AyadvayA yathA saMbhava: nAdhikaH kartavya prati samaye'lpAthavA' dhikaM susukha saMgrahyam // alpAri rakSaNam // AsmaJjagAta tistro gatayoM bhavanti vittasya // dAnamuttama zreSTagati saiva labhate'khaNDaM prakAzamAnaM kIratiH sukhmbyym| madhyamam bhogaH tRtiyam dhogAta nAzaH // svArtha Thukha bhogezvaryAdhiktAyusaM kSatijayate yataH prakRti niyamaH purva prArabdha sacita karmAnusAra zarIraM nyUnAdhika For Private And Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [cha rAjavidyA / sukha duHkha bhogeNa sahaH prapyante // etAn zIghraM zIghraM cAdhikAdhika bhUktvA tathA saMcaya na kRtvAca zarIraM nizzeSAnmR tyuM prApnoti // dIrghAyuH kAMkSitAjanA etAn zIghramabhUktvA na samApayati paraM sacayaM karoti avazyaM dIrghAyurbhavati // yAvanti saMcita kamANi cAvaziSTAni sacitAni ca vaddhante tAvanti zarIrA yuHsudhi vajrayati // idaM manuSya evahi kartuM zaknoti manuSyAdhIna bhavetat // na zIghraM bhUktvA na samApayet sa yoga procyate tasyAyurvarSa saMkhyA bahuni varSA Ni varddhate // pathyAzanena saMyamena niya mena ca yogAbhyAsenAnanta siddhiryuktaM zarIramamratAM prApnoti // etevaizasya yo yoginazca haste bhavetAm || For Private And Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org rAjavidya / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 83] bhASArtha zrImatparama pavitra soma pATha 9 jamA kharaca dekhanA cAhiye | jamA aura kharaca dona dekhanA cAhiye || jamAte khara jahAM taka saMbhava ho jAdA nahIM || hara samaya thor3A vA jAde sukha ke sAtha saMgraha karanA cAhiye | thoDese ghaNe kI rakSA karanI cAhiye || isa jagata meM dhana kI tIna gati hotI hai dAna uttama zreSTha gati hai jisase akhaNDa prakAza mAna yaza (kIrti) aura hameza kA sukha milatA hai / madhyama gati bhoga hai | aura nIca gati nAza hai || svArtha sukha bhoMga kI adhikatA Ayuma ko kSaya karatI hai / prakRti ( kudarata ) niyama se pUrva prArabdha saMcitkarmAnu sAra zarIra kama jAde sukha duHkha bhoga ke sAtha pAtA hai | ina svArtha sukha bhogoM ko jaladI jaladI adhika adhika bhogatA huvA aura saMcaya na karatA huvA zarIra bAkI na rahatA huvA mota hI ko pAlatA hai || dIrghAyu bar3I umara kI icchA For Private And Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [84] raajvidyaa| karane vAlA jaldI jaldI na bhugata kara samApta nahIM karatA hai | parat saMcaya karatA hai vaha avazya dIrghAyu (bar3I umara) hotA hai / jabataka saMcita karma bAkI rahate haiM aura saMcaya baDha. tA hai jabataka zarIra kI Ayusa kI avadhI baDhatI hai | ye manuSya hI kara sakatA hai aura manuSya ke hI Adhina hai| na to jaladI sugata. tA hai aura na samApta karatA hai vaha yogI hai / usakI Ayusa ke varSoM kI saMkhyA bar3a jAtI hai / pathya se apaNA ApA hAta me rakhane se niyama se aura yogA bhyAsa se ananta sidhi sahita zarIra amaratA ko pAtA hai ye vaizya aura yAgI ke hAta me hai // zrImatparama pavitra soma pATha 10 zilpaSidhAlaya cikitsAlaya zarIra vyacchedAlayAnAthAlaya vAyuH jalazuddhi pura svacchatAdi prajA kAryANi // yadrA For Private And Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [85] jyAya dazAMzaM prajAhitAtham / tena zilpavidyA pracArAnAthAlayoSadhAlaya cikitsAlaya zarIra byacchedAlaya vAyu jala zuddhi purasvacchatAdi tathA'ndha paravanAtha bAlakA vidhavA strINAM tathA svapASa'samathAnAMca poSaNam pazu ci kitsAdi paramAvazya kAryA prtisstthaapnm||nyaayaalyaadyaaNdhkrnnaanaaN vAdInAM zulka zAlAdi rAjyAyAlayAnAMca sthApanam // prajAnAmavazyaka kAryAnusAre citm||ydvstunHsthirtaavshykH tayA kAGakSitA cetarhi sA sthairya muulevsyaa|| yaMtrakalA kAryANi varNazaMkara zUdrayohaste paraM samIkSA suparIkSita brAhmaNAya svAmI prakAraNa (bhAvena) pradadyAt // - - - For Private And Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A [86J raajvidyaa| shaay'kh zrImatparama pavitra soma pATha 10 zilpa auSadhAlaya cikitsAlaya zarIra byacchedA. laya anAthAlaya vAyuH jalazuddhi pura svacchatAdi prajA ke kAma / / rAjya kI paidAiza jisakA dazavA hissA prajAhita ke lie mupharrira ho jisse zilpa vidyA kA pracAra ho anAthAlaya auSadhA laya (saphAkhAnA ) cikitsAlaya vAyu jala kI zuddhi aura pura svacchatA ( sehara saphAI) AMdhI pAMgalA anAtha bAlakoM vizvAstriyoM kI tathA apaNA poSaNa karane ke asamartha ho unake poSaNa ke liye aura pazu cikitsAdi parama avazya kAma sthApita ho || nyAyAlayA adhikaraNoM kI vAdIyoM kI sAyarAta ke makAnAdi rAjya ke makAna sthApita kareM / / prajA kAryoM ke anusAra AvazyaktA mujiba sthApita karanA ucita hai| jisa vastu (cIja ) kI sthiratA (pAyadArI avazya hai vaha pAyadAra ho yaMtra kalA ke kAma varNazaMkara zUdra For Private And Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidhaa| [87] ke hAtha meM ho paraMt usakI dekhabhAla acche pAsa zudA brAhmaNa ke hAtha meM dI jAya // zrImatpAma pavitra soma pATha 11 prajAsu vividha vidyAnAM pracAraH dharma pracArazca tathaivaca // prajA suzikSAyatuM sarvatrAne keSAvidyAlayAnAM pratiSThApanam tatsahAyakaraNe tadvarAca tAbhyo vividha vidyA vijJAna zikSA pradAna ca rAjJA paramo dharmaH prajAnAM duHkha zamane yathA saMbhavaM prayAtitavyam // dharmopadezakA yogyA pANDatA sarvatra sthApayeta vetana pari gRhIta vAnyathA teSAM rucyAnusAra bhojana pravandheta maha niyoktavyAH dharma pracArArtham // jitAndrayatvaM vyAyAma parizrama'bhayAsa evamevAstra zastrANAmabhyAsa svarakSArtha sarveSAM jAtinAmAdhi. For Private And Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kArosti // paripakka vIrye puSTe taruNe vivAha tthaivc|| sadAcAra zuddhAdhA NA taizca jagati sukha zAnti sthiratArtha jagaDitArtha manuja saMtati prathama zikSa nniyaa||saar vA sarvoparI vidyopadeza parAraMbha zikSA paramodharmaH // bhASArtha zrImatparama pavitra moma pATha 11 prajAvoM meM taraha taraha bhAMti bhAMti kI vidyAvoM kA pracAra aura isI taraha dharma pracAra bhI ho prajAvAM meM zikSA karane ke liye saba jagaha aneka pAThazAlAyeM sthApita karanA aura unake dvArA saba taraha kI vidyAyeM vijJAna zikSA dilAI jAnA rAjAvoM kA parama dharma hai | prajAvAM ke duHkha dUra karane meM jahAM taka saMbhava ho yatna kr| caahiye| dharmopadezaka yAgya paNDita saba taraha kI jagaha vetana ( tanakhA) para vA unakI ruci anusAra For Private And Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / [8] bhAjana ke prabandha ke sAtha mukarira ho dharma pracA. ra ke liye // jitendri spanna kasarata mehanata me abhyAsa isItaraha astra zastroM kA abhyAsa apa. nI rakSA ke liye saba jAtiyoM kA hai| isI taraha jaba vIrya pakajAya puSTataruNa avasthA meM vivAha ho // sadAcAra zuddha dhAraNA tirase jagata me sukha zAnti kI sthitI ke liya jagata hita ke liye ye manuSya saMtati ( parivAra ) ko pahale zikhalAnI cAhiye // sAra zikSA vA sarvoparI vidyopadeza sarume denA parama dharma hai / zrImatparama pavitra soma pATha 12 nyAya maryAdA prabandhaH // svakIya rakSAdhikArastu sarvaSAmAsti teSAM doSo na pazyate // dharma vidhAyakasya sahAyatA saMpAdakApi dhArmimaka evajJayaH tathaivA dharmavidhAyakasya pakSapAtya dhArmika ev|| manasAmAtmanA zuddhatAM samIkSaNam vA For Private And Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidhaa| parijJAna nyAye // ajJAnekRte vA jJeSu bAlakeSu bhAdakadravyamattaSu unmAdatsu nAdhika dossaamnyte|| samRdhi vinazya tyanayAt // eko vivAha zreyaH yadi dhamAdhikArAsti dvitiya tRtiya caturthamapi tenAdhikonAdhikAraH taruNe cirakAle viyoga vA stripuruSavAkSatijAta niyoga vA punarvivAho'svajAtyA ruMcyAnusArA dhikaarH||smygaalaacyaa pracAritA' jJA dhruvA mayAMdA nirucyata yathAprajAsu sukhazAnti:sthitizca prabandhAnAMsthairyam sthitemUlam // yadisukhazAntiH kimAthA vaikalpa mApate tarhitAmAjJAM kRtsnazobhA gatAvA vipari vartayet pazcAnmanvaMtarAmu sAra saunatanA''jJA tadvipari vartanam pApajAgocaraM vidhayam // rAjyazAsana 1 For Private And Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA kAryAmAlocituM samayo niymyitvyH|| yadi kasyazcinUtanAjJAyA svaprajA supra. cAla tasya tasyAzcatprAcIna paddhatyAni rasanasya tatpAzvatanasya vAvazyakatA samAmate tadAtravidheyam etatpariNAmo. mAya 1 matmajAsu 2 svasAmrAjye 3a. pararASTraSu yatpajAsa 5 sarvasAdhAraNa prajAsu / prAptapunarapi ihavasara kAMhaka bhaviSyAta 6kazcidapazavA yatharvakuyoM hi madharocet // prajAnAM sAdhAraNa nyAyo vA kAryAHprajAtu niyati bhUtA nAmeva paMcAnAM janAnA hastagato bhaktui mahati // U moram ray 15 zrI matparama pavitra soma pATha 12 nyAyAyAMdAprabandha // apaNI rakSA kA adhikAra saba For Private And Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ ] raajvidyaa| ko hai jisase doSa na dekhA jaay||dhaarmikkaa sahAyaka bhI dhArmika hI samajA jAya // isI taraha adhAmika kA pakSa pAti adhArmika hI hai| manasA aura AtmA kI zuddhi dekhanA ora jAnanA cAhIye nyAya ke samaya me // ajJAntAse kIyA huvA vA ajJAna se kIyA huvA ajJAna bAlakame vA naze kI hAlatame vA unmAda hAlata me kIyA huvA adhika doSa na mAnAjAtA hai // anyAya se saMpadakA nAza hotA hai / eka hI vivAha zraSTa hai jo dharma kA adhikAra haiM to dusarA tIsarA aura cAyA bhI / / isse jAdA adhikAra nhiihai| taruNa avasthA me bahukAla se viyoga hojAne se vA strI puruSa kA kSaya hojAnase niyoga vA punarvivAha apanI jAtime rucike anusAra adhikAra hai / / acchI taraha se vI. cAra ke sAtha jAMca kI hui pracalita rAjAjJA hameza ke liye maryAdA kahIjAti hai jisma prajAvoM meM sukha zAnti saMpatti banIrahe / sukha saMpadA hI sthiratA kAmUla hai / / jo sukha zAnti Adi me kisI taraha For Private And Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [63] kA pharaka par3atA ho to usa AjJA ko thor3I vA sAba phera denI caahiye| pIcha manvantara ke anusAra vA nai AjA kA pracAra prajA ko vidita kara denA cAhie // sAdhAraNa rAja kArya karane ke liye samaya mukArara honA cAhiye / jaba kabhI koI naI AjJA apaNI prajAvoM meM calAi jAya aura prAcIna calatI hui ko phera dIjAya vA palaTa ne kI AvazyaktA ho to itanI bAtoM para dhyAna denA cAhiye ki isakA asara mujapara kyA par3atA hai 1 merI prajAvoM para kyA asara hogA 2 apaNe uparI rAjya meM kyA asara hogA 3 dusare rAjAvoM zrI prajA meM kyA asara par3atA hai 4 sarva sAdhAraNa prajAvoM meM kyA asara hogA phera esA kAma par3ane meM kisa taraha hogA 5 jo koi dusarA esA kare to mujako kaisA mAlUma hogA / prajAdoM kA sAdhAraNa nyAya vA kAma prajAvoM meM se murira kiye huve patroM ke hI hAta bhe honA cAiye / / For Private And Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| R 3 - - na Paar [14] zrImatparama pavitra soma pATha 13 sImAprAntA'pApaH sahaH kAryAH tathA svarAjyo mizritAnAM vRtAntAnAMca para rASTreSu ca pareSAM vRtAntAnAM guptapuruSaH vA cAraH pArijJAnam // sapremaNA dharmeNa nyAyenaca parizuddhabhAvana kAryA vidheyam // uddharedAtmanA''tmAnam // prAcInAni svAbhAvikAni upayoginI ca vastuni rakSet // paraspara sammati jagaddhitArtham // kRte pratyupakAro vidheyo dInAnAM janAnAM gavAJca prirkssnnmpi| vidyA tatkAryayo bharjanAdbhagaNa sva pramaNA prasAdaM yAcela tenamiyo vaira dveSa dvidhA pari samApayet / dharmakAryeSu para. spara sahAyyatA sva prANa paryantamapi tathA'dharmakArya kiJcidapi na vidheyam // H sa PHADRA Rom 34 rand to For Private And Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org rAjApathA / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir LXK J svavRdhi valayorbhedaH pareSu janeSu na prakAzayet // devAnAM RSiNAM vA sarva sA dhAraNAM jalAkAza pAtAla vA padAdi paMthAH vANijyaMcaika rAjya prajAnAmapara rAjya prajAbhyo niruddho na bhavet // kasyApyekasya rAjA sahAyatAM na dadyAt kintu yatra tayoparAdhI tadezasya rAjJAyAcito tasmai rAjasyAparAdhinamapara samIta // bhASArtha zrImatparama pavitra soma pATha 13 sImApare dusare rAjAvoM ke sAtha kArya tathA apane rAjya ke mizrita vRtAntoM kA hAla dusare rAjya ke vRtAntoM kA hAla yasa veSa puruSoM se jAnatA rahe || prema dharma aura nyAya ke sAtha aura zuddha bhAvanA se kAryoM ko kare || AtmA se AtmA ucca rakhe || prAcIna svAbhAvika aura upayogI For Private And Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [66] raajvidyaa| vastuvoM kI rakSA rakhe // Apasa meM jagaddhita ke liye sammati (salAha) kare // upakAra kA pIchA upakAra kare // dIna jana aura gauvoM kI rakSA kare // avidyA aura avidyA ke kAryoM ko nAza karane vAle saMkara bhagavAna mAlika se prasAda (mehara ) mAge jisse Apasa kA vaira viroddha diddhA samApta ho // dharma kAryoM meM Apasa kI sahAyatA prANoM taka karanI caahiye| aura adharma kA kAma kucha bhI na karanA caahiye| apaNe buddhi balakA bheda dusaroM meM prakAza na kare // deva RSi vA sarva sAdhAraNoM ke jala AkAza pAtAla aura bhUmi para ke mArgoM ko viNaja (byopAra) eka rAja kA prajAkA dusare rAjya kI prajA ke sAtha na roke // kisI eka rAjake aparAdhI ko dusarA rAjA sahAyatA nadeparanta jahAM kA aparAdhI ho usa deza ke rAjA ke mAMgane para usake havAle kara de // zrImatparama pavitra soma pATha 14 puNya dharmezvarArAdhanamupAzanam / sarva For Private And Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 . rAjavidyA [17] bhUtasthaM mamaivAtma prakAza: sarva zakti matyA yoga mAyayA sarva zaktyoryaH jagatprasRtam // sarvatra vizvarUpaM mameva mAyA pazyante sarveSAM bhUtAnAM pRthaka pRthaka sthitimakyaM bhAvena pazyati // tadeva sarva vistRta jagaJcarAcaram // dayA vinAhiM rAjA stathA komalatA vinaa| dhArmikA zAstrahInAzca matA loke ni. rarthakAH supAtre jagaddhitAthai dAna puNyaM vidhym||mithyaati tRSNA jagati duHkhaM prApya teSAM sarvasvaM ca vilakSyanti ||paarmaarthikyaa buddhayA sabhyatAH saMyamatvama vshymevH||prjaa vRttAntaM zraNuyAt tena jJAnaM saMvApyate // jJAnameva mahA~pravalaM balam // rAjAnAti prabalo daNDopi dAtavyA // manuSya jAtiSu yA jAtayaH Astre For Private And Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Tag ram [18] raajvidyaa| bubhukSitAH vA daridrA bhaveyuH tajjAtiyA janAn yathociteSu kAryeSu mA nidha ota yena teSAM pAlanaM nivAhasyuH tena pApa kAryANi tenAnutiSTayaH dharmaH // kSatriya zarIrAya sva rAjavidyAyAM zraddhA puruSArtha mamaivArAdhana supAzanaM sarvam / yadizrayaH paribAja paNDita hasta / / bhASArtha zrImatparama pavitra sola pATha 14 puNya dharma hai dhara kI ArAdhanA upAzanA samasta prANiyoM ma bharI hI AtmA kA prakAza hai // sarva zaktimayi yoga mAyA se donu sarva zaktayoM se jo jagata vistRta hai saba jagaha vizvarUpa meM hI mAyA saba meM dekhI jAtI hai samasta prANiyoM kI judi judi sthiti ko manuSya kI buddhi hI dekhatI hai usase ye saba carAcara vistRta hai| vinA dayA komalatA ke rAjA aura dhArmika (dharmopa For Private And Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA [66 / dezaka) zAstra se hIna jagata meM nirarthaka (nikamme) hai / isa tattva ko jAntA huvA dAna puNya karanA cAhiye / supAtra ko jagata hita ke liye dAna puNya kare / / ati tRSNA jagata meM mithyA hai ve loga ati tRSNA vAle duHkha pAte huve apanA sarvastra ko nAza karalete hai / paramArthika buddhi se sabhyatA aura saMyama ( apane Ape ko apane vaza meM rakhanA avazya hai / / prajA ke hAla ko sunanA cAhiye isase jJAna kI prAptI hotI hai| jJAna hI mahA prabala bala hai / / rAjA ko ati prabala daNDa na denA cAhiye / / manuSya jAtiyoM meM bhUkhI jA. tiyAM va daridrI hojAya una manuSyoM ko rAjA yathAcita kAmA meM lagAde jisase unakA pAlana vivAha hotA hai tisase ve pApa karmoM meM na pravarI hove sohI dharma hai / kSatriya zarIra ke liye apa. nI rAjavidyA meM zraddhA puruSArtha merI hI ArAdhanA upAsanA saba hI hai / ye kArya sanyAsI paNDita ke hAta meM ho // For Private And Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir / 100] raajvidyaa| zrImatparama pavitra soma pATha 15 rAjJAM dhanaM mAnaM dharmoM dhvajazca ||raajnyaaH dhanaM mAnazca vIra subhaTAnAM paNDitAnAM paropakAriNAM gANanAM ca satkArArtha meva punazca dIna janAnAM tathaiva sva poSe'sa: marthAnAM paripAlanArtha prajAhitArtha dharmArtha ca // satyAnAM pAramArthikopayogInAM ca viSayANAMgrahaNameva lobhakAryo naanytr|| mAnAhebhyo bhUpoyaccheta yathArtha mAna muttamam // yadi kazcitparuSa upAlaMbha yogya puruSAkSara bhartasanIyo vA bhvet|| tadocca padAdhikAriNA mahA puruSeNa ca tadrahAsa vaktabyam // yAda madhyamopi mAnAhaH syAntAhi sopimAna pAtreSu jJAtvA tasmai mAnaH pradeva evaM tadadAne ceSTa dharmAptarAGamukhaHsaMpayet tatpratikA - - For Private And Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajaavdhaa| / 101 / razca sarva jana samarmAkSaM iSTa devatAyai yathA parAdhaM daNDa vinimayo balIvidhiyaH // dhvaja lakSaNamAha-puruSaNa satya saghana bhAvyam // sva pratijJA dharmeNa nirvaahaa|| dAnamabhyamAjevaM damazcAhArAAtaktA dayA bhUteSvacApalammArdavam // dharma tatparatA supAtre dAne samutsAhitA horadoho satyaM zArya dhRtiHtyAgasteja tapaH zAntirapaizunam // svArthatyAgo. tsAhaH kSagA'krodhaH pAramAthik buddhi ni yoga vyavasthitiH paropakAraH sva daza sevA'hiMsA niraparAdhIyeca dAkSa svayamazvira bhAvazcanAti mAnitA dhvaja lakSaNam // 'mApArtha zrImatparama pavitra soma pATha 15 For Private And Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 102] raajvidy| rAjA kA dhana mAna dharma aura uccapanna // rAjA kA dhana aura mAna vIra subhaToM ke liye paNDitoM ke liye paropakAriyoM ke liye aura muNiyoM ke liye ina cAroM ke satkAra ke liye hai phera dIna janoM (garIba AdamI) ke liya isI taraha ja apaNA poSaNa ( pAlana ) karane se asamartha haiM unake liya prajAhita liye aura dharma kAryoM ke liye hai / / satya pAramArthika aura upayogI kAmoM ke karane meM lAbha na ho aura jagaha // mAna yogya janoM kA gj| yathAya yathocita uttama mAna de // yadi koi uccapada vAlA ola bA dena yogya vA jAdA burA batalAne yogya ho to bar3a AdamI ko ekAnta meM kahanA cAhiye // jokoI madhya darje kA puruSa bhI mAna yogya ho usako bhI mAna pAtroM meM jAna mAna denA cAhiye / isa taraha mAna na dene se iSTa se bemukha hotA hai jiA sakA upAya saba ke sAmane iSTa deva ko jesa parAdha ho bala de kRccha caDhAve // dhvaja lakSaNa For Private And Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA ) [ 103 ] yaha hai uttama janako apaNI bAta kA saccA honA cAhiye || apaNI pratijJA ( kola) dharma ke sAtha nibAhanA | dAna || abhaya ( DaranA ) nahIM zarla svabhAva || indriyoM apaneM baza meM dabAi khanA ahAra ke sivAya prANiyoM para dayA rkhnaa| (bhUkhA hoto AhAra ke sivAya vRthA na mAranA) vApalatAna rakhanA || naramI rakhanA || dharmane tatpara ( taiyAra ) rahanA || supAtra ko dAna denemeM utsAha rakhanA !! lajjA | droha na rakhanA || saccA zUravIra honA dhIraja rakhanA || bure nIca kAmoM kA tyAga karanA || acche pAramArthika kAmoM meM tejI rakhanA // mehanata ke sAtha kAma karanA zAnti rakhanA / kuTilatA na rakhanA | svArtha ke tyAga karana meM ( chor3ane meM ) utsAha rakhanA || kSamA rakhanA || krodha na karanA / pAramArthika vRddhi rakhanA || jJAna yogya meM sthiti rakhanA || paropa kAra karanA || apane deza kI sevA karanA (saccA deza bhakta honA || niraparadhi kA (hiMsA ( mAranA For Private And Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PHP . vA duHkha denA) na karanA // sajjanoM se caturatA sIkhanA / apane Ape meM mAlakI bhAva rkhnaa| ati mAnavAlA vA ati abhImAnI na honA yahI dhaja (Ucapana) ke lakSaNa hai !! zrImatparama pavitra soma pATha 15 rAjya dhuram // bhUpatiH sarva rAjya dhuraM svayaM na priyAta paraM pAramArthikeSu vi. zvasteSu zubhAcAreSu prazasta guNeSu prAjJeSu paNDitaSu sukuleSu dharmAtmaSu kAryajJa samIkSakAridhvanu bhaviSa nyAya satparateSu nijasvAmina zubhAcintakeSva bhiyoga rahitemuca maMtriSu yathAvatpavibhajet // prajociteSu kAryaSu gRNhIyAtsammAta. vishaam|| yathA saMbhavaH yathA yogyaM kArya vidheyam // yAthA tathyena yathA yogya yuktena vidhayam / prajAbhyaH sAdhAraNa - - - MIT For Private And Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| / 105 / nyAyo vA kAryAH prajAsu niyati bhUtAnAmeva paMcAnAM janAnAM hastagato bhavitumarhati // prajAnAM zuddha bhAvanA zuddhAdhAraNA vikRti virodhi kAryeSu vA viparot kRtyeSu jagaddhAni kareSu viSayeSu hastAkSepo rAjyAdhikArosti / yato' nayoH samyakzuddhi sarvAbhyaH prajAbhya' sukha zAnti pradAstaH vaiparItyacAsyAH prajAbhyo duHkha prdaaniroddhyaa| vRddhAnubhavI maMtrI sarva rAja guhyaM jJAtA na kadApi pRthak kuryAda paraM svakIyameva vidhayAkarmacArimadhikAbhiyoga yuktaM yuktena pRthak kuryAt na tvIdazaM rAja kArye niyuJjIta // maadaakh zrImatparama pavitra moma pATha 16 - Res For Private And Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjAvadyA / [ 985 rAjya bhAra ( rAjya kAryANI ) rAjA saba rAjya kA bhAra apane hI Upara na le pAt pAramArthika vizvAsa pAtra zubha AcaraNa vAle divya guNavAle zuddha vicArava.na paMNDita kulavAna dharmAtmA kAma ko jAnane vAle kAma ko saMbhAlane vAle tajarube kAra nyAya aura satya meM jinakI rAti ho aura apaNe mAlika ke zubha cintaka ho aura jinakI sikAyata na ho salAhakAra ho aisA meM muAsima taura se rAjya kAryoM ke bhAra ko bAMTa da | prajaba ke ucita kAryoM meM prajAkI bhI sammati le // mumakina ho jaisA yogya ho kArya ko denA cAhiye / / jaisA cAhiye usI taraha kiyA jAya // prajAvoM ke sAdhAraNa nyAya aura sAdhAraNa kAma prajA meM sahI acche bar3e 2 pAMcoM ke hAta meM hone yagya hai // prajAvoM kI zuddha dhAraNA zuddha bhAvanA ko bigAr3ane ke kAmoM meM vA use kAmoM meM isI taraha jagat hAnikAraka kAma meM hastA. kSepa ( dastaMdAjI) karanA rAjya ko AdhikAra For Private And Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (rAjavidyA) [107 ] hai ina donoM kI zuddhi (zuddhabhAvanA aura zuddha dhAraNA) ba prajAvoM ko sukha zAnti dene vAlI aura ise ulaTI cAla prajAva. duHkha dene ke kArya hai| buDhA tarubekAra maMtrI rAjya kI tamAma gupta bAtoM ( bhedoM ) ko jAnatA ho eleko alaga na karanA cAhiye pantU unako apanA kIye huve rakhanA cAhi ye aura sikAyata vAle karmacAriyoM ko yuktise judA karanA cAhiye aisA ko rAjya kArya meM na rkheN| zrImatparama pavitra soma pATha 17 dAna pArItoSika vitrnnm||raajaa vA mahAna purupovA nAti muktaharonAti kRpaNazcabhaveyuH saha praznyatvamA dArya ca prajArajana khalu nupa trabhyaH pArito Sika vitaraNa na rAjJo gaurabam vaddhate va aupanikana pAritoSikaMmadrAdeH mAna stha bhamyAzcabhavati // sAdhAraNa nidhane bhyastadvitaraNaM mahAyakaraNaM yathAvastraM 1 . LOO G - N . Late ja na T T For Private And Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( rAjavidyA ) [ 108 stupazavaH anyacca yaccharIropayogI vi zeSakAryeSu mAnasya bhUmyAdezva vitaraNa vizeSataH zreyaH varikSAtreyANAM bhUmyA de bhiH samAnanaM yena rAjyasya balapratiSThA ca sudRDhasthairyam / varikSatriyANAM yazo dhanaH / kupAtradAnA dbhaveddaridraH // paraM sa pAtreSu puNyamArgeSu ca bhavatprabhurdhanA candra tArakam saH bhavati devaH svagajayati lI layAca // dravyAnAmarthAnAM tyAgeva hi suphace mahAlAbhaH // ghanavinazyati lo bhalipsayA // sahAsikai lakSmI jayati tathava rAjavidyAyA bhUmiH zIghram // // bhASAya || zrImatparamapavitra somapATha 17 dAna inAma bAMTanA / / rAjA aura bar3e bar3e AdamI ( dhanADhya ) nabila kulahI khule hAta (ghanako betaraha se ur3AnA ) na ati lAlacI ho || prabandha ke sAtha udAra citta For Private And Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir __ raajvidyaa| [106 ] ho // nizcaya karake supAtra ko dAna ( inAma ) danA prajAkA kAma aura rAjAkA gaurava baDhAtA hai inAma rUpekA aura mAna bhUmi kA hai // sAdhAraNa nirdhanoM kI sahAyatA karanA kapar3A koI jarUrI cIja aura pazU dekara ke aura koI bhI cIja zarI ra ke kAma kI ho denA cAhiye / aura vizaSa kAryoM ke liye pRthviI kA dAna zreSTha hai vIra kSatri yoMko bhUmi dekara sammAna kIyA jAtA hai jisse rAjya kA bala aura pratiSThA acchi dRDha aura sthira tA ko pAtA hai / vIra kSatriyoM ke liye yaza hI dhana hai / / kupAtra ko dAna dene se darIdrI ho jAtA hai| paraMtU supAtroM ko aura puNya mAgo meM dene se caMdra aura tAroM kI sthiti taka dhana kA dhaNI hotA rahatA hai aura vaha devatA ho jAtA hai aura svaga ko bhI khela ko taraha jAta letA hai dRvya aura dhana kA da na denA hI acchA phala aura bar3A lAbha hai / / dhana ati lobha meM par3ane se nAza hAmAtA hai // sahAsI ( puruSArthi) lakSoM ko For Private And Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 110 ] rAjavidyA / jIta letA hai isI taraha rAjavidyA se turaMta hI pRthivI ko jIta letA hai // zrImatparamapavitra soma pATha 18 ca.ra guptagUDhaveSapuruSAH rakSAdhika ta puruSAH pAyadalAzca // gUDha guptaveSa pu. ruSAH vizvastacAra cakSuSA rAjA tAbhyAM sarve vRtAntamavalokayet // kiMcitkA lAya rAjAprajA vRttAntaM zraNuyAt // rASTra pureSu grAmeSu vA rakSAdhikkRt puruSA adhikAriNaH yadA tayo vA kArya. pravANA kAryajJA satyavAnAvidheyAH yadi teSA malpamapi duSkarma haggAcaraM vA prajA duHkhIvedvA kiMcidapi durAcaraNa ha patha nipatattarddhite'vazya daNDaniyA:a yanthA ta svayamanyAyapathe pravarteran // pratyekasminkArye rAjJA samIkSaNA kara For Private And Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA [111] NIyA kAryakuzalAH puruSAH sarve vRttA ntaM rAjJa nivedayeyuH suparIkSitA rAjA jJA eva deza prabandhaH niyamaH procyate tena ca samIcInena bhAvyam yataHprajA janAH sukhinobhaveyuH prajAsu saukhya sthitireva rAjyaniyamaprayojanamasti // bhASAthe zrImatparama pavitra soma pATha 18 chAne guptaveza rahakara jagata ke vRttAnta ( hAla ) kI khabara denevAle puruSa rakSAkarane vAle puruSa aura pAyadalA // prajAvoM meM phirakara guptaveSa puruSa prajAvoMkA hAla jAnakara rAjA kA khabara dene vAle puruSa rAjA kI AMkheM hai jinase rAjA saba hAla ko dekhatAra hai kuccha kAla taka rAjA prajA kA hAla sunatA rahai / / rAjyameM zaharoM meM gAMvoMma rakSA karanevAle puruSa kAma meM pravINa kAma ko jAnane vAle aura satyavAdI mukarira ho aura jo For Private And Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 112] rAjavidyA unakA koI bhI ulaTA kAma mAlUma ho jAya jinase prajA duHkhI ho va unakA koi bhI durAcAra najara AjAya to unako avazya daNDa denA cAhiye / / elAna karane se ve khuda bhI anyAya karane lagajAya hareka aise kAmoM meM rAjA kI dekha bhAla honI cAhiye / kAryakuzala puruSa saba vRtAnta rAjA ko vAkipha karate rahaiM / / acchI taraha se jAMca kI hui rAjya kI AjJAyeM hI prabandha aura niyama hai aura ye niyama acchI taraha se jAne huva ho jina se prajA ke lokoM ko sukha ho // prajAvoM meM sukha kI sthi. tihI rAjAke niyamoM ( kAyade kAnUna )kA matalaba hai| zrImatparama pAvatra soma pATha 19 rAjJAmayogyatA dharmavidyAMga vIratA haniH kuSTI krUrakarmAdharmapAlakA prajArakSa Ne'samarthA'nyAyakArI vIrakSatriyebhyo rAjAvedyA jJAtRbhyaH bhUmihatA tebhyazcA - - - For Private And Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidhaa| [113] dAtA na siNhaasnyogyH||raajaavidyyaa balabAddhaH jayAstatvaM tyAgena rAjya tathA sAjAtyapi jAtyantarAnu pravezena samUla munmUlyateca ptntinrke'shucau||niraa zatvaM zAstrazraddhAvihInatvaM kSatriyANAMma hAnanathaMda cinham rAjyAM ccAtalakSaNaM nizyapAtacinhaMca vijJeyam // bala buddhi mayAdenaprApto rAjyatAnnapazyatipraNazya nti // biSAdanamAlasya parivAdo vyasa nastriyomadaH mRgayAti sahaH dyUtaM tathA divAsvapnaM vAgadaNDamarthadUSaNam // dAna mayogyam yogya madAnam // asayatvaM kRghnatA vizvAsa ghAtatAMca daratparivarja yet|| rAjJAmaprabandhana prajAparizrameNopA bitAdravyaM duSTa durupayogIrAjyakarmacA rayaH tathA teSAsambandhayaH vA apara duSTa For Private And Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (rAjavidyA ( [ 114] janA dIna prajAjanAnhasanti koSAgA rAdapidravyaM durupayogakurvante dInaprajA vilApayanti zApayanti tatprabhAvana rAjA'cireNAlpAyuH bhUtvA rAjyAbhrasaMti teDhaSTa karmacArayAdi IdRzopArjitA dravyamanIti saMbhogeSu mAdakadravya sevane Su duvyasaneSu sadAnindaniyakAryeSu duSTa kAryaSu sadA vyayaM ca kurvante IdRzA janAnAM buDirapi jagaddhAnikarANi duSTa kAryeSu bhramayanti ete sarvarAjJAmayogyatA vidyate ||raajaa svadharmakArya tyaktvA svAthasukha lipsayA mAdaka dravyaM savati vA nirarthakaM kArya ca karoti tauryatrika striyo mada duvyazanaSurAtikRtvA'yAnya jAtiSu saMgamaH karoti rAjyAbhraMsati IdRza sunnaM siMhAsanamaparAnyAnyahartu . . For Private And Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA [115] tatpara kaTibadha // kAmAlobha tena moha krodhAdahakAra : eteSAM saMbhAvo'dhikAraH samAvAdAdhakamayogyatA patanti nrk| shucau|| zrImatparama pavitra sona pATha 19 rAjAvoM meM ayogyatA jo rAjA dharma se hIna vidyAse hIna, aMgase hIna, vIratAse hIna,koDhIyA, krUrakarmA adharma kI pAlanA karane vAlA prajA kI rakSA karane meM asamartha, anyAyakArI, vIrakSatriyoMkI, rAjavi. dyA jAnane vAloMkI, bhUmi harane vAlA aura aisoM ko na dene vAlA gajasiMhAsana ke yogya nahIM hai // rAjavidyA ra rAjavidyA ke tatva ko chor3ane se rAjya tathA vA jAti bhI aura jAtoMmeM milakara jar3ase calI jAtI hai aura ghora naraka meM par3ate hai / / nirAzapanna aura zAstroM meM zraddhAhInatA kSatriyoM ke liye mahA~na anarthakA cinha hai aura rAjya se bhraSTa hojAne ke lakSaNa hai ye naraka meM par3ane kA cinha jAnanA // bala buddhi kI maryAdoM se pAyA For Private And Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [116 ] huvA rAjya tinako nasabhAlane se nAzahojAtehai viSAda ( duHkha ) nirAza Alasya parivAda (vivAda-jidda ) vizana (bisana ) strIyAM aura madameM ( sarAba-dArU) AtijAdAzikAra kAzauka jUbA khelanA dina ko sonA-gAlI Adi se bolanA -dhanakA duSaNa yAne dene yogya ko na denA aura nadane yogya ko denA apane Apa ko vazameM na rakhanA, kRtna (upakAra ko na mAnanA) vizvAsa ghAta karanA ina sabako dUrase hI chAr3a denA // rAjakA pravandha na hAnasa prajAkI mahanata kA dhana duSTa burI taraha se kAma meM lAne vAle rAja karmacArI vA unake saMbandhI vA sadare dRSTa jana dIna garIba prajAko haratehai aura khajAna takabhI dravya kAdurupayoga karata hai garIva prajA valApa karatA hai zarApa datAhe bada duvA detAhai jisaka prabhAva (asara) se rAjA jaladI thor3I umara hokararAja se bhraSTa hojAtA hai aura va duSTa karmacArI Adi isa taraha paidA kIye huve dravya ko anAti se bhAgoM meM For Private And Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private And Personal Use Only rAjJAM dhane mAnaMgha vIra sunAna paropakArIegAMgulInAM ca satkArArthameva punadharAna janAnAM svapo'samarthA no paripAlanArtham prajA hijArtha dharmArtham pAMgara vinA prajAhitArtha rakSAnyAya prajanyA dhunamupArjana nistAna yAniyagani durghaTanamA proja upayogI HD duupayogI upayo nyAyaH jagAyega > anna kAma rakSakA vastra nAhAra dhana zarIra vAhanAstraza strANaM prItine'nyA ko senA REH guNAgAra vividha vastava mArI muktAI tela ghRta rasAdi zAstrAstra yuddha sAmagrI prATha Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ ospirational JUDIDODOD Dirpoor Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra pAtra manAcAra para For Private And Personal Use Only www. kobatirth.org sAnuladInyAya mAyarajAsvAmIna rAjJAmapUjanya: pUjApAThaname nAcanAdAniyoge. lopArjijAbyaMupapagArApA rAjyakarmavArayaHsthAghosaMyandhayaH(kAparasTa janAdInajanAnhasani doSAgArAdapi saba uDepa / yogakurvanne ninAvilApAnazApayanitAnAvena rAna care egalyAyuHgunArAjyAuMsanilezkarma nArayAda IzApA jitA devyamanauji manogaghumAdaka dravyasevaneSu Danyezanesa rAniniyakAryam uhakAryevavyayegarvane IdRzA janAnA oNvishthne| pAMga burima jagadAnidarArI kAryeSa-lamaryAnI rAjJAmayogya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KOMzinA rAjAsvadhamakAye mAvAsvAyesuvAlapAyAmAdakaravya navani vAnirarthaka kArya na karoti jotrika triyoga huncha zane rajijalAunyAnyanAghui saMgamaHkalA rAjyAI : sarjiAmunnatihAsajamaparAjyAnya naparakArakA For Private And Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA ) [ 117] nake sevana meM duravyasanoM meM sadA nindanIya kAryoM meM duSTa karmoM meM sadA kharaca karate rahate hai eloM kI buddhi bhI jagata ke hAnikAraka kAmoM meM sadA bhramatI hai / e sArI bAtoM rAjA kI ayogyatA pragaTa karatI hai / rAjA sva dharma kAryoM ko chor3akara svArtha sukha meM par3akara vA naze ko sevana karatA hai ar for arthaka kArya karatA hai nAcate gAne bajAne meM strIyoM meM mada meM dura vyazanoM meM prIti karatA huvA anyA anya jAtiyoM meM saMgama karatA hai rAja se bhraSTa ho jAtA hai aise sUnya siMhAsana ko anyA anya harane ke liye tayAra kamara kase huve hote hai kAmase lobha lobhase moha aura krAdhase ahaMkAra inakA saMbhAva adhikAra haiM aura saMbhAva se adhikatA ayogyatA ha aura jinase ghora naraka meM par3ate hai yAne bhArI duHkhoM meM par3ate hai | zrImatparama pavitra soma pATha 20 rAjya zAsana zakti prabandhaH sadAcAra For Private And Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma .AAL raajvidyaa| [118] pRthivyapAgni vAyozca somasUryo yame. ndraH eteSAM sarveSAM tejovartiH bhUpatizcaH ret // dharmAtmanaH pApAtmanazca savAn dhAti tathaiva rAjA pRthivo samAzIla kSamAmApayeta pAlayatecApizAyathApAthakI svakAya guNaH yAtkabhASevakaraNa dhanaM ca vidhAya ekyApAdayanti tathaiva ekyatAviAhana duSkRtyAMzIghra bandha yitvA svAdhikAkuyAt // agnisamAH upayogI bhavejjagatAM sabhyatAsthiti vAgni svakiya spRzakatAraM pradahati tathava rAjA svaprIyagaNamapi maryAdAtyaktvA janAnAM samupAlabenakSavAtRSa kuryaat|| yathA vAyaH sthAvara jaMgameSu savatra tathaiva nRpatiH nijagupta dUta. sarva vyApo sarvajJa bhUtvA prajAnAM tathAnya rAjJAM vRtAntaM amarpn R R EE For Private And Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA / [ 116 ] jAnIyAt // yathA candramA svazIlatA prakAzAdiguNaiH lokAnalhAdayati tathaiva rAjA // yathAsUryaH kiJcitkiJcijjalamA varSayati niraMtaraH tathaiva nRpatiH prajAbhyaH kAMgrahaNayAt tena teduHkhitA daridrAvAna bhavet // dharmarAja samaM pApajinAn daNDayati tena te pApakAryANi nAnuti STheyuH || devendrasamaM narendronyAyamAcaret yathA meghavapA zuddhe'zuddhe pavitre'pavitra sthAne ca samAna tathA varSati tena prajA puSTatAM prApyate tebhyazca dhanana paripUrNa yanti // tatvajJAnArthadarzakaHrAjA // jJAna vijJAna sahitaM mantrI prasparaM prAptayoH sapadvipadoH prabandhaH bAndhavAnA saMbaMdhinAM sAmantAnAMca sampratyA bhaveyuH For Private And Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [ 120] bhASArtha mitparama pavitra soma pATha 20 rAjya karane kI zakti ( tAkata )prabandha aura sadAcAra ( acche naka cAla calana) pRthivI jala ani vAyuH candra sayya yama aura indra ina sabake tejase rAjA apane teja kI dhAraNa kareM // dharmAtmA ora pApAtmA sabako pRthivI apane Upara dhAraNa karatI hai isatiraha rAjA pRthivA samAna kSamA aura pAlanAbhI sIkheM ||jaise jala apane guNoM kA ke jisa kisI ko AnA karaka bAndherakhatA hai isI taraha aikyatA jala se sIkheM ekyatA se hIna khoTekarma karanevAloM ko turata bandhavAkara apane AdhIna meM karale // jagata kI sabhyatA kI sthiti meM rAjA ani samAna upayo. gIho // apanI . AgnibhI spRza (chanevAlA) karane vAloM ko jalAdenI isI taraha rAjA apane provagaNoM ko bhI slo calane se olabA aura gir3aka kara tiraSakAra kara deveM // jase vAyu sthAvara For Private And Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (rAjavidyA) [ 121] jaMgamoM meM (carAcarameM) saba jagaha hai isI taraha rAjA bhI apane gupta dUtoM karake sarva byApI aura sarva jANa hokara saba prajAvoM aura dUsare rAjAvoM kA hAla jAntA rhai| jaise caMdramA apaNI zIta. latA aura prakAza Adi guNoM karake lokA ko sukha detA hai isI taraha rAjA bhI // jaise sUrya thAr3A thor3A jala hameza apaNI kirNo se vIMca tA rahatA hai isI taraha rAjA bhI prajAvoM se thor3A thor3A kara (lAga bAga) letA rahai jisase prajA duHkhI daridrI na hove // yamarAja (dharmarAja) ke samAna rAjA pApIyoM ko daNDatA hai jisse ve pApa karma na kareM || iMdra ke samAna rAjA nyAya kare jaise megha (bAdala) zuddha azuddha pavitra a. pavitra sthAna meM samAnahI varSatA hai jisse (nyAyase) prajA puSTha tA pAtI hai aura dhana se pari pUrNa rahatI hai // jJAna ke sAra ko dekhane vAlA rAjA hai // jJAna vijJAna sahita haimaMtrI hotA // Apasa ke saMpada vipada ke prabandhoM meM apanehI For Private And Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [122] bAndhava saMbadhiyoM sAmantoM kI sammati rAjA leve|| zrImatparama pavitra soma pATha 21 kSatriyANAM sabhA zAntyopadeza tathA - samAptyAzISa // kSatriyANAM prati samvatsara dve vAre zubhasthAne zuddhoM sabhAsyAtAm tasyAM paramapavitra rAjavidyopadeza cintanIyaM prabandha sambandhI samAdhAnaMcApi suvi. cAraNam / prativarSacaikavAraM puNyasthAne rAjJAM kSatriyANAM mahAsabhA'pi teSAM syAt // rAjA vizeSakAryeSu sAmantAnAM ca sabhyavyaktinAM prajAjanAnAMsabhAmyAM sammatirviSAm // pratyeka jAtyA sabhA sthApane vA pracalitkurIti nirasanana surIti pracAlane pUrvaka jAti saMskaraNe For Private And Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| [123 ] zAMdhane vAdhikAro'sti // mahAzaktiH praznaH matestekSaNyaM zaktezca saMvarddhanaM kSatriyA kathaM labhate // zivAvAcaH rAja. vidyAzANenaiva // iyavidyA kSatriyANAM pAthavI prazAsana zaktimarNa takSiNatA sti yathAzastrANi ciraMkAlena nizi tadhArA vihInAnibhavanti tathaiva kSAtra yApi mahatkAlena zakti puruSArtha tejo bhirvihInA jAyante // zANollokhitA ni zastrANi punastIkSaNAni ||raajvidyaa kSatriyANAMzANavaM // etacchAstrA nusAra rAjAzAsanIyam bhavetmahA~na bhAgI sukhI sadIrghAyurAzIpAtraMcamAna dhRtasahaH santatiHtiSThatocaram / / tasya rAjyaM susthiraMdRDhaMdhruvaMjAyate // yazazcA khaNDitabahulA saMtAta satataM svarga bhogazca For Private And Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvithaa| [124] -da pA ihaloke paraloke cAravicandratArakam zraddhA pUrayA tathA mAnasikatIvrazaktyA nissaMdeha siddhirbhavati na kiMcidapi dulabham // ayamAvayoH samvAdaH sRSTe svasthi sukhazAntiH sthitizca prabandhAnAM sthityartham / rAja vidyopadezaH tena saMjjAnam / mRSTe svasthisukhazAntiH sthiAtazca prabandhAnAM sthairyam / tena va m balena rkssaa| pUrva sukRtena rAjavidyo padezaprAptiHtena zuddhavicArazaktiH sava buddhiH tayAceSTaH tenythessttpraaptiH| rAja vidyopadezena zuddhoccazvara bhAvena vicAra zaktiH tayAcaSTadhamaH dharaNa nyaayH| yatra rakSA nyAya tatra rAjyaM suAstharamaca. lNdhruvm|| // samAptam P - PARMP For Private And Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [125 rAjavidyA bhASArthaH zrImatparama pavitra soma pATha 21 kSatriyoM kI sabhA zAnti kA upadeza aura samApti AzISa // kSatriyoM kI prati saMvatsara meM dobAra zubha sthAna meM zuddharitu meM sabhAho jina meM parama pavitra rAja vidyopadeza para cintavana ho aura prabandha saMbandhI samAdhAna bhI vicAra kIye jAve // varSa meM eka vAra puNya sthAna meM rAjAvoM kSatriyoM kI mahAsabhA bhI ho // rAjA vizeSa kAmoM meM sAma. ntoM kI aura prajAvoM meM se sabhya janoM kI sabhA sammati leveM / harake jAti ko sabhA sthApita karane aura pracAIta kurIti ko miTAne aura acchI rIta ko calAne aura jAti zuddhAra karanekA adhikAra hai / / mahA sakti prazna karatI hai // acchI buddhei ko tIna vA teja karanA aura zakti (bala) ko baDha nA ye bAteM kSatriya kahAM se pAte haiM / zivane kahA-rAjavidyA rUpI khura For Private And Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raajvidyaa| zANa se // ye vidyA kSatriyoM kI pRthivI para rAjya karane kI zaktimayI (bala sahita) tIkSaNatA (tejI) hai jaise zastra bahuta kAla karake teja dhArA se hIna (bhoTe) hojAte haiM isI taraha kSatriya bhI bahuta kAla karake zakti puruSArtha aura teja se hani hojAte haiM / zANa para caDhaM huve zastra phira teja hojAte haiM / rAjavidyA kSatriyoM kI khurazANa hai / isa zAstra ke anusAra rAjA rAjya karatA havA mahAna bhAgI, sukhI bar3I Upara vAlA aura AzASa aura mAna ke sAtha aura saMtatI (paravAra) ke sAtha bahuta samaya taka rAjya karatA hai aura usa kA rAjya acchA sthira dRDha aura acala hojAta hai aura akhaNDa yaza (kAratI) aura hameza bahuta saMtati (parivAra ) vAlA aura isa loka aura paraloka meM sUrya candra ara tAroM kI sthiti taka svarga (sukha) bhoga karatA hai // pUrNa zraddhA aura manakI tIna zakti (bala) ke sAtha karane se nissandeha saddhi hotI hai kucha bhI For Private And Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavidyA [127] durlabha nahIM hai / yaha hama donoM kA saMvAda sRSTI ke sukha zAnti sthiti aura prabandhoM kI sthiratA ke liye hai / rAjA vidyopadeza se satya jJAna hai so sRSTI ke sukhazAnti sthiti aura prabandhoM kI sthiratA hai jise bala, bala se rakSA pUrva sukRta se rAjavidyA ke upadeza kI prApti hotIhaiM. jisa se zuddha vicAra zakti vAhI buddhi hai tisa iSTa jisa se jo cAhe sohI mile / rAja vidyopadeza se zuddhoccazvara bhAva se vicAra zaktiH jisase iSTa dharma dharma se nyAya jahA~ rakSA nyAya hai vahAM rAja sthira acala aura dhruva hai // samAptam / / For Private And Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kuMvara saradAra mAla thAnavI ke prabandha me zrI sumera prinTiGgapresa jodhapura meM chapI - For Private And Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAra: dharmapadeza usakhAye: manasamma puruSapadazema kAlarAnyAsa 1.jabaranAva *pAnAmnAyAma yAsa manAnA pArine'vazyamavastrAstrAraNa, 2 saMgAjaHsanAsammatiH prAjA pAtA sudhA pajAsAmajana dhArAdara naaddkii| baaelaae / 10 janAvivi ghAlavAnI svAmIna nAna 3 rArAnyaH chamegAhA saMyamAnamA yaHpanA 4 zoryAtajA vArANam nAraravaya purayaH sahama tAjAMnA sAnaMgenahI pra.palA balama nyAyamamAdAyaka nazArIrijoni nayAmpamA savA parInidhAnyAlana samarthanam snAna bhAndharAnA savArI nAMcAhanAnAtalana For Private And Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir radAsarUpa-strIzikSAni radA saivabalAprayApati dinezvazAstrANAmanyAsaH pAdarIra parizrameDalyAptaHvAra jAnA sva-jAnaHbAndhavaH sIsaMbandhaya teSAM yogyajAvIra cam sarvoparIviyAlyAsaH tayA zauryamjeja:tApazcAsva dharmanyAya maryAdA prabandham nAnAdharmazarIra pANasvA kancayaMDabyaM dhanaM kinam sadA caraNam mAmi upayogIpAva: carAcaragama rakSAm raajym| For Private And Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMsayaemasmitAda kI masyAdhyAvana budhisavardhanam svara deramAmAkalAba jena: zIjalatA ra mAramAdhamaNakAra:4 pagArAsamAnApANaNa upayogI samAnAra 11 gadi piAragamama yathArtha nirogananyArA:ja nipAjayA 14 For Private And Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private And Personal Use Only 2 jyAya tarUpapuruSaH nyAya prabodhayati japanAvena bhUmiH zAsanam saH buAkrAyaH 1 svadeza mAtRbhASA svapratijJA satyam 3. sva vIra veSam 4 svadeza zuddha belISTa bhojanam * jo je puruSArtha: (6 nirApurAdhinyaH sama duSTI dayA uSTarANDa * vidvAna vIra guNI janAnA sAkAra sumAtra dAna samUhasA yathArtha nirNaya: nira yAtrAna 10. zuddhAnezvara mAnena parika naga 11 prajA surana zAnI sthiti zrabadhAnAM stheyam sarva upayogI naM pazyeta rahAye sudhAyateM thAkrama dayA vanama Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vidhA mana sampaya tasyAmahirapAyacijayane prApyane / 11 mahiyApadezana manasAnsI egedhIrya bana gujaH 2 ukhArija zuddha zugandhinavAyaH 5svatantratA'nayama 3 saya nepAAja puruSArtha yajJazca 6 yaye pApa muyadharma pAraNA hatyaH yacaDa parimamelyAsa 20 sapAnAnam 11egAsnAna. 12 pAhijam dazenam / khajama (3eDAghArAzAye For Private And Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bacArazAma saspadavyA dhyAnanavicAra zAjA saMvadhyatAphalAvanarAjyapAna satvarajatAmaJcana sAmyAvasthAvalaMba nam-zavazvaranAve jasathAturavazatiHsthi ticapabandhAnAMsyeyam vicAraNam sarvoparIvi ghAnyAsaraprAkRta kAga canA pazyan vivAragam nazAnAtharzanam nyAyaH tapaThanam 5 rAtrikoNavijJa mera zavaname 6 For Private And Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra DO 00 00 00 60 00 * OM ziva 11 sanAvena saMdhUne'dha caMdrAkAra mahA sanA dakSiNe zakti nAme buddhi manya rakSanyAyaH nRtyAM pAyadalA nRtyAH pAyadalA 2000 DOON rAjA dharmavargI prathamAli priyaMkSAe~ pratiyadala 00000000 pAyadalA 00000000 kRtyA: pAyadalA zrAjJayA kSANintyaH patre sammatI: prAtham senApatirAjA ] maMtrI lekhaka, -0000 00 DO 80 prajAgaraNA econocerned 10000 DUB ondo!? odapoo0 pAyadalA Oa nRtyA pAyaralA, For Private And Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir IIIIIIIIIIIIIIIT HD LILLLLU9 prAyadalA yA:pAyaranA TITUD pAyalA TIMIT (OM ziva manAvana uccasthAne rAjAvAsanApani FacR PATIL-cene NROER htt3 Goobaiduo ) PREMELAT LALAMER mulleich TOS uHRIR SHR. vyApAyalA sAyalA paattiyptti pAyalA muIRITTAIL For Private And Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir smart P OOOOO000 10 pcc9cm 20. yA 0000000 jyA pAyAlA 100000ROD - rAjAjayAdA nya prayA sanAnaprAyazasthAnAdhayahAkAramajhamalA saMgrAmasammanyathama3 NEPAL 000000000 221 22.0.0.00 sAra-catama sthAna nipAera N aboa Batur PERS 00000 aphthithi 86669888888888888888800 00000000 52 Oppoproo0000 gayA 0000000 For Private And Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 00000000 ILabha 0000.00 RAPA HODR.ORRORDurate herSIDE Kocataly gapgOORar POSTROO Jullelet CoOODA 7 mammI pAjyadham tyA 0 ways 200000 18 comparey samma M Suvado aa200000000000 AWARDooootonion saMdhala kalAkAra mAsanA sAmAnya nAbana mammAyayam / pAyAlA 000000000 pApyayana pAyaralA ENDORE 68009009089900 1100000000000004 mammI pAyathena 12. 8000000 For Private And Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 000000000 [Dzir H2/ 25 00000000 tyA sammatI. Hahalbi 00000000 (bahia banaconda vizeSamAdenoccasthAnevalAkAra mahAsnA sammAyacem / rAjyAsanAcatama sAmIpyamAjAcatara madhyocApayAtAjayaH OMrona 0000000RROOG N 200000000 ROOPOCOM VHP tophtho 000000 EVARD000001 000000 000.DON 4000609 Koop00000000 00000000000 ONDOOODOOR 00000000 Shah Halesh DDODD000 klb HRE For Private And Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6081682000000000 pa600.00000 10888888800000 Pospobasoos pAyalA 000 0. sammanI: prAtyarthama Current GOOG OCOM 980sabse yazaprayajaniyAsivAjamAbamamatAvAdAnepolA ma nica nAvicAra pariratha 00 pahliar eJOD GooseMy saIsAdhAraNa majA PLULA PREASSENT EURT20 TAPA RDThakaThakara 6.000000 pAyadA pAyadanA Thi 688 -000 GAR DOO Pos 000 008 000 100 006 100 000 000 000 poo 600 000 For Private And Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private And Personal Use Only OMziva sanAvena sopAnAkAra mahAsanA TaTTeH svastiHmukha zAnti sthiprathama 6 000-0000000000 APPORODOS ma 000000 : prAyaralA * nRtyA sammatI pooooo KA APR000 0 Doedseo pAyadalA DO00000 pAyadana 00 000000000000 00000000000 samaya samma prApyam sammatI: prApyartham OD 000 LETSTETILITICA hitra jAgaraNa pakSa maMtrI ekA rAjA kaa| sanApati senApati la pakSa maaon rAjJA dharma naga 6 Lekun ce 000000 pAyadalA Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAyanA CRPFO .00.. 140 LILAR hi 0000000 La2hi 9.00 I .... 64 IIIIIIIIIIIIII sepAnam OCTOR .... yA RALLLLLLLLLLLL tho.. RANIRUILETIRTAIMIMARATTIMIT myam thNZ sampa -020jyA TITLETITIIIIIIIIIIILLA ekanaki sammakA ELE hi NIAilk S ebio tutielkata E n t Panoramana Ocritagram sinuteyle tips untuk 100944 E TCategg Full Vandane Dudhlatiyank jir Patilarithrharkhan For Private And Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ziva sAmAnya pacAlana vidonavela mahAsanA prathamoga mAmipya jiyocataramyAne tiyeccatamaH / caturtha sanamune paJcamotra pamoccatama senikAyomA AAAAA0.0000000 ADALO 3 sejiyAMcA For Private And Personal Use Only njA www. kobatirth.org ) RAILDILLILADD AIIIIIIII 000930 00000 pAyalA LLLLLL mAyalA 0000000 pAyalA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ziva viroSa pracapleina dharmaganyAyasanApAyavyayApara npai sahakAyo-jaganAdhama 10 popalA AAAA senikAyodhA A4444431. mAnanhA zAkhA navyA www. kobatirth.org DOO sevAmAna manI nyAyAdhIza rAnA nemA: 40000 cyA 2017DOEF sanApAnandAyAdhIzamAyopArjaka dhanAlAyAcA aparale skamA se pAka vividhaniyAdhamaparAka satyayamavazarAdhanapazanama pAyadanAradAdhikApurama sAra aTakesa murumamA vyat) MAM 0000000 samakAyApAyalA For Private And Personal Use Only Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka0 saradAramala thAMnavI ke prabandha zrI sumera priMTiMga presa, jodhapura Serving JinShasan 027175 gyanmandir@kobatirth.org For Private And Personal Use Only