Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAda guNasthAnaka jJAna saMjara gavAna (navI AvRti) pahelu guNasthAnaka bhAga - 1 nA svAmI RLS naMtakALa mokSa | beDAvAlA bhavanA matI, amadAvAda-5| 14 ayogI kevalI bhagavAna lekhaka - saMpAdaka ' pa. pU. AcArya zrI naravAhanasUrizvarajI nava vAkSara yogayukta vItarAga sarvajJa bhagavAna , sarva kaSAyamukta che ghAtI karmanAzaka : samayaH 1 aMtarmu. thI dezonu pUrva phroDa varSa 13 sayogI (kevalI bhagavAna, kSINakaSAya chadmastha vItarAga guNasthAna mohanIyano khUNakSaya . prAtijajJAna samaya: ja.u. aMtarmu. 1ra kSINamoha upazAMta moha upazAMta chadmastha vItarAga guNasthAna samaya : 1 samayathI aMtarmu. pachI avazya patana sUmalobha kiTTIvedana samaya: 1 samayathI aMtarmu. 10 sUrama saMparAya zreNInAM guNasthAnako 'sanivRtikaraNa athavA bAdara saMparAya, mohakSaya ke upa. karanAra kSapaka ke upazAmaka samaya : 1 aMtarmu. mohakarmanA (1) apUrva sthitighAta (2) rasadhAta (3) guNa zreNi (4) guNasaMkrama(5) apUrva sthitibaMdha, nivRtti 1 samaye caDelA jIvonA adhya.nI bhinnatA samaya :1 aMtarmu. apramatta bhAvanuM sarvaviratipaNu samayaH 1 aMtarmu. 8 apUrvakaraNa athavA nivRtikaraNa apramatta sarva virati pramatabhAvanuM sarvaviratipaNuM samaya : 1 aMtarmu. thI dezonupUrva koDa varSa (pramata sarvavirati samyakatva sahita 12mAMthI ekAda paNa aNuvratAdinA eka vagere mAMgAno dhAraka deza virati ranI suga zAna jJAna bhaMDAra saMkhyatve mizra mithyAtva guNasthAnaka 1D - 1B 1A 2 sAsvadena dajI beDAvAlA bhavana baramatI, amadAvAda-5 * upazama samyakatvanuM che mArgAnusArI bhAva caramAvartakALamAM praveza * tibaMdhaka-sakRdabaMdhaka vyavahAra rAzimAM atigADha mithyAtva vamana karatAM lakSaNa : nyAya sapana-pu adhaka mAva: | mAbhimukha mArgapatita praveza samaya: 1 samaya thI che bhavAbhinaMditAnI a * sUtmanigoda vibhavAdi AdidhArmika avasthA lakSaNo * mahAbhayAnaka - avyavahArarAzi 6 AvalikA guNaprApti (1) tIvrabhAve pApa na kare caramasImA mithyAtvano aMdhakAra - ATha rUcaka pradeza (2) ucita seve (3) arthamAM nIti kramamAM sadAcAra (4) mokAarci khullA hoya
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArtha darzana graMthamALA prakAzana naM-4 cauda guNasthAnaka (navI AvRtti) bhAgA pahelA mithyAtva guNasthAtakanI nItine lekha saMpAdaka ma sva. karma sAhitya niSNAta sidhdhAMta mahodadhi, saccAri AcAryadeveza zrImad vijaya premasUrizvarajI mahArAjAnA paTTadhara, paramazAsana prabhAvaka paramatAraka, sUcicakra cakravarti, suvizALa gacchAdhipati, pracaMDa pUNya ane prauDha pratibhAnA svAmI, vyAkhyAna vAcaspati, dikSAnA dAnavIra sva. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrizvarajI mahArAjAnA paTTa prabhAvaka karma sAhityanA jJAtA parama pUjya AcArya vijaya naravAhanasUri mahArAja. saMklanakAra pUjya munirAja zrI darzanazIla vijayajI prakAzaka padArtha darzana TrasTa 1188, lakSmInArAyaNanI poLa, rAjAmahetAnI poLamAM, kALupura-amadAvAda-380001.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUcanA A prasaMge eka spaSTatA karavI atyaMta jarUrI che ke jJAnadravyano upayoga mukhyatAe prAcIna graMthonA hastalekhana-jJAnabhaMDAronI jALavaNI-pUjya sAdhu sAdhvI bhagavaMtonA adhyayananI vyavasthA AdimAM samucita rIte ja karavo yogya che. AvA graMthonuM prakAzana karavAnuM kartavya je ke yathAzakti zrAvakoe ja adA karavAnuM che. te zakya na hoya ane jJAna dravyano upayoga anivArya bane to paNa emAM jarUrI maryAdAnuM pAlana Avazyaka che tethI ja pUjya sAdhu-sAdhvI bhagavaMto tathA zrI saMgho hastakanA zrI jJAnabhaMDArone ja graMtha sAdara samapirta karAze gRhastho e graMtha vasAvavo hoya to tenuM purUM mUlya zrI jJAna khAte arpaNa karIne ja vasAvavo ane zrI jJAnabhaMDAramAMthI vAMcana karavA mATe upayoga karavo hoya to teno yogya nakaro zrI jJAna khAte apavA cUkavuM nahi. jethI koipaNa prakAranA doSanA bhAgIdAra na sUvAya.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ I - - - - - I * - - - - - *.* Arthika sahayoga | zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha (saijapUrabodhA) amadAvAdanA zrI jJAna khAtethI parama pUjya AcArya vijaya naravAhanasUri mahArAja sAhebanI preraNAthI A pustaka prakAzananI saMpUrNa rakama maLela che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prApti sthAno * pustaka-40muM caudaguNasthAnaka vivecana navI AvRtti bharatabhAi bI.zAha 401/402, saritA kompalekSa, praviNa epArTamenTanI sAme, seMTa jhevIyarsa koleja roDa, navaraMgapurA, amadAvAda-380009. phona naM-6563431-6563432 - 6563433 vIra saM-2527 sane- 2000 saMvata-20pa7 kAratakasudI-1 (besatuM varSa) azvinabhAi esa.zAha C/o nagInadAsa chaganalAla The. pAMcakuvA daravAjA bahAra amadAvAda-380002. phona: 2144121 kimaMta rU. 90.00 sarvahakka prabazakane svAdhina jayaMtilAla pI.zAha The. 696, navAdaravAjA roDa, mAyAbhAinI bArI pAse, DI.vADIlAla enDa . nA meDA upara khADiyA cAra rastA, amadAvAda-1 phona: 2167888 TAIpa seTIMga divyeza zAha * mudraka yunika ophaseTa tAvaDIpurA-dUdhezvara amadAvAda-380004 Te.na. pa6 ra3440 hiMmatabhAi bI. zAha 2, cetana sosAyaTI, akoTA roDa, vaDodarA-390010. phona: 310343, 322862
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ (00 prakAzIya 0)) cauda guNasthAnaka e AvyavahAra rAzIthI laine mokSa pAmavA sudhInI prakriyAno nakazo che. jaina zAsane jIvanA jIvananA vikAsanA cauda pagathIyA batAvyA che jene cauda guNasthAnaka paNa kahevAya che. A cauda guNasthAnakamAM paNa jJatanA jIvono moTo bhAga pahelA mithyAdraSTi guNasthAnakamAM ja cAragati rUpa saMsAramAM paribhramaNa karato ghaNo kAna vyatita kare che. upAdeyane heya ane heyane upAdeya mAnavA rUpa mithyAjJAna dharAvatAM ane temAM ja rAcI mAcIne rahetAM jIvo A pahelAM guNasthAnakamAM ja athaDAyA kare che. A pahelA guNasthAnakanA paNa vibhAgo batAvela che. temAMnA chellA vibhAgarUpa khADAmAM ja moTobhAga potAno kALa pasAra karato hoya che. A khADAmAMthI bahAra nIkaLIne pahelA guNasthAnakanA paNa Toca sthAnamAM pahoMcIne tenAthI paNa AgaLa vadhavA jIve zuM karavuM ane zuM na karavuM joie teno Akho citAra khUba vistArathI A pustakamAM batAvavAmAM Avela che. khUba ja parizrama veThIne paNa, A vAMcIne vicAravA yogya pustakanuM lakhANa taiyAra karI ApavA badala 5.pU.AcArya vijaya naravAhanasUrI ma. sAhebano temaja prapha tapAsI ApI lakhANane zudhdha karI ApavA badala pU. darzanazIla mahArAja sAhebano ame khUba khUba AbhAra mAnIe chIe. jemaNe zrI jJAnakhAtAmAMthI A pustaka prakAzanano saMpUrNa kharca Apela che evA zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha (saijapurabodhA)nA TrasTIono aMta:karaNapUrvaka khUbaja AbhAra mAnavo ucita hoi atre nivedana karela che ane bhaviSyamAM paNa amane Avo suMdara sahakAra sAMpaDaze e AzA sAthe dhanyavAda ApIe chIe. eja. padArtha darzana TrasTanA TrasTIo
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjya sudIrdha saMyamI (bApajI) ma. sA. nA praziSya pU. A. vijaya vibudhaprabha sU. ma. sAhebanA AjJAvartinI pU. sAdhvI zrIjI prabhaMjanAzrIjI ma. sA. nA ziSyA vayovRdhdhA jJAna sthavIra-paryAya sthavIra pU. sAdhvI zrIjI vijayAzrIjI ma. sAhebanA sattAvana varSanA saMyama paryAyanI anumodanArthe........ pU.vijayAzrIjI ma.nA ziSyA pU. madanarekhAzrIjI ma.nA ! pa8 varSanA tathA pU. paDhArekhAzrIjI ma. pU.vimalaprabhAzrIjI ma. pU.paDhAprabhA zrIjI ma. tathA pU.paDhAyazAzrIjI ma.nA 50 varSanA tathA pU.pa.jayatIlaka vijayajI ma. pUjayotirekhAzrIjI ma.nA 43 varSanA tathA pU.tirtheza paTTAzrIjI ma.na. 15varSanA saMyama paryAyanI anumodanArthe temanA bhakatajano taraphathI sAdara saprema bheTa aSADha suda 9 zukravAra - 2016 aSADha zuda 10 maMgaLavAra - 2016
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnaka bhAga-1 - cauda guNasthAnaka vivecana varNana ' yAne mokSa pada sopAna guNasthAnaka = guNonuM sthAna. jyAM sAdhanA karatAM karatAM AtmAnA vikAsa mATenAM guNonI kamasara prApti thatI jAya ane te guNonI sthiratA banatI jAya. tevI ja rIte te te guNonI sthiratAno abhAva thato jAya. arthAt apakarSa eTale te guNonI anubhUtino nAza paNa thato jAya ema banne prakAranI prakriyA cAlyA kare tevA sthAnonAM pariNAma ne guNasthAnaka kahevAmAM Ave che. A AtmapariNatinA guNono utkarSa jema jema thato jAya te pariNAmone jJAnIoe avasthAbheda rUpe te te guNonAM sthAna nakkI karela che te guNasthAnaka kahevAya che. te guNasthAnako kramasara cauda bhede che. te caudanAM nAma - (1) mithyAtva (2) sAsvAdana (3) mizra (4) avirata samadraSTi (5) deza virati (6) pramatta sarva virati (7) apramatta sarva virati (8) apUrvakaraNa athavA nivRttikaraNa (9) anivRttikaraNa athavA bAdara saMparAya (10) sUkSma saMparAya (11) upazAMta moha chadmastha vItarAga (12) kSINa moha chadmastha vItarAga (13) sayogi kevalI ane (14) ayogi kevalI guNasthAnaka hoya che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 mithyAtva guNasthAnaka anAdi kALathI bhaTakatAM jIvo anAdi karmanA saMyogavALA hoya che. anAdi karmanA saMyoganA kAraNe rAga dveSa rUpa pariNAma anAdi kALathI jIvano ja hoya che te atyaMtara saMsArarUpe gaNAya che ane te pariNAmanA kAraNe janma maraNarUpa saMsAra jIvano je cAlI rahyo che te bAhA saMsAra kahevAya che. A rAga dveSanA pariNAmanI sAthene sAthe jIvone je kAMi anukULa sAmagrI male eTale ekendriya jIvone paNa anukuLa pudgalono AhAra male temAM rAjIpo thAya che ane pratikULa padArthono eTale pudgalono AhAra male temAM nArAjI thAya che. A saMskAra samaye samaye grahaNa karatAM AhAranA pudgalone viSe thayA ja kare che. tenA pratApe jIvo pApano anubaMdha pedA karatAM jAya che. A rAjIpo ane nArAjIno je pariNAma ene jJAnI bhagavaMto mithyAtva kahe che. mithyAtva eTale zrI sarvajJa paramAtmAe potAnA jJAnathI joyelA padArthone arthathI nirUpaNa karI devA svarUpe dekhyA tevA svarUpe jagatanA jIvo pAse prakAzita karyA tevA svarUpe te padArthone na mAnatAM tenAthI viparItapaNAnI budhdhi rAkhIne te padArthone mAnavA te mithyAtva kahevAya che. tAtvika draSTithI jo vicAraNA karIe to jagatamAM rahelA kudevakugurU-kudharmane sudeva-sugara ane sudharma rUpe dharma budhdhie mAnavA athavA te rIte tenI ArAdhanA karavI te mithyAtva kahevAya che. e mithyAtvanAM bhinna bhinna graMthomAM judI judI vivekSAothI aneka prakAro rUpe jJAnI bhagavaMtoe varNana karela che. jagatamAM jIvo be prakAranA hoya che. (1) avyavahAra rAzivALA jIvo (2) vyavahAra rAzivALA jIvo.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 avyavahAra rAzivALA jIvo : cauda rAjaloka rUpa jagatane viSe dareka AkAza pradezo upara asaMkhyArtI-asaMkhyAtA nigodanA goLAo rahelA che. te eka eka goLAomAM asaMkhyAtI-asaMkhyAtI nigodo rahelI hoya che. te eka eka nigodane viSe anaMtA anaMtA jIvo sadA mATe ThAMsI ThAMsIne rahelA hoya che. A nigodanA jIvo sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya jIvo rUpe hoya che. A sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya jIvone anAdi sUkSma nigoda eTale anAdi sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya rUpe kahevAya che. A jIvo anAdikALathI A sUkSma nigoda rUpe rahelA hoya che. hajI sudhI koivAra paNa teo temAMthI bahAra nIkaLelA nathI. AvA jIvone avyavahAra rAzIvALA jIvo kahevAya che. vyavahAra rAzIvALA jIvo H wlA jIvo sakala karmathI rahita thaine siddhigatine pAme che. teTalA ja jIvo A anAdi sUkSma nigodamAMthI nIkaLIne ekendriyapaNAne pAme che te jIvone vyavahAra rAzIvALA jIvo kahevAya che. jyAre eka sAthe sidhdhigatimAM vadhAremAM vadhAre 108 jIvo jAya che tyAre sUkSma nigodamAMthI eka sAthe 108 jIvo bahAra nIkaLe che. ane ochAmAM ocho eka jIva sidhdhigatine pAmato hoya to eka jIva nIkaLe che ane te jIva ekendriyapaNAmAM pRthvIkAyarUpe-akAyarUpe-teukAyarUpe-vAyukAya rUpe-sAdhAraNa vanaspatikAya rUpe-pratyeka vanaspatikAya rUpe A darekamAMthI koimAM paNa utpanna thai zake che. te jIvo vyavahAra rAzIvALA jIvo tarIke gaNAya che. have je jIvo avyavahAra rAzIvALI sUkSma nigodamAMthI nIkaLIne vyavahAra rAzIvALI sUkSma nigodamAM utpanna thAya te sAdi sUkSma nigoda rUpe utpanna thayA ema kahevAya che mATe have te vyavahAra rAzImAM AvelA jIvo vAraMvAra sUkSma nigodamAM utpanna thayA kare to te vyavahAra rAzIvALA sAdi sUkSmanigodanA jIvo rUpe gaNAya che paNa.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 cauda guNasthAnaka bhAga-1 avyavahAra rAzIvALA gaNAtA nathI. kAraNake ekavAra avyavahAra rAzImAMthI bahAra nIkaLyA pachI jIva pharIthI avyavahAra rAzIvALo thai zakato nathI. A vyavahAra rAzImAM rahelI sAdi sUkSma nigodamAMthI jIvane jyAre bahAra nIkaLavuM hoya to eka jIva sidhdhigatine pAme toja bahAra nIkaLI zake evo niyama nathI game tyAre e jIva bahAra nIkaLI zake che. mithyAtva guNasthAnakanA be bhedo hoya che. (1) avyakata mithyAtva avyakta mithyAtva : (2) vyakata mithyAtva je jIvone mohano udaya avyakta rUpe rahelo hoya che. te jIvone avyakata mithyAtvavALA kahevAya che. A jIvone akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo jJAnano kSayopazama bhAva hoya che. AthI A jIvone mohano udaya paNa avyakata rUpe eTale temanA vicArone vyakta na karI zakAya tevA prakArano udaya hoya che. tethI te avyakata mohano udaya gaNAya che. A mithyAtvano udayakALa paNa jIvone pApano anubaMdha saMkhyAtA bhavono asaMkhyAtA bhavono ke anaMtA bhavono pedA karAvI zake che. A mithyAtva anAdi sUkSma nigodanA jIvone eTale avyavahAra rAzIvALA jIvone hoya che. bhakta mithyAtva : jyAre jIva avyavahAra rAzImAMthI vyavahAra rAzImAM Ave che tyAre te jIvane vyakata mithyAtva hoya che. A vyakata mithyAtva ekendriya jIvothI zarU karIne sannI paryAptA sudhInA jIvone hoya che. kAraNake ekendriyapaNAmAM avyavahAra rAzIvALA jIvonuM je avyakata mithyAtva hoya che te sthAvara jIvone yogya ja prakRtiono baMdha karAvanArUM hoya che. jyAre A vyakata mithyAtva ekendriyapaNAmAM rahelA jIvone trasapaNAne yogya prakRtiono paNa baMdha karAvI zake che. AthI A mithyAtvanA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 udayakALavALA jIvo ekendiryathI paMcendriya jIvo sudhInI koipaNa prakRtiono baMdha karI zake che. A guNasthAnake cha prakAranAM jIvI rahelA hoya che. (1) jAti bhavya jIvo (2) abhavya jIvo (3) durbhavya jIvo (4) bhArekarmI bhavya jIvo (5) laghukarmI bhavya jIvo ane (6) durlabhabodhi jIvo. (1) jAti bhavya jIvo : - je jIvomAM mokSe javAnI yogyatA hoya che mATe te jIvone bhavya kahevAya che. paNa koikALe hajI sudhI avyavahAra rAzImAMthI bahAra nIkaLyA nathI ane koi kSaNe bahAra nIkaLavAnAya nathI evA je bhavya jIvo hoya che te bhavya jIvone jAtibhavya jIvo kahevAya che. jema jagatamAM rahelI TalI moTI hoya te dareka mATImAM ghaDo thavAnI yogyatA hoya che ja chatAMya koikALe badhI ja mATInA ghaDAM thavAnA nathI. cheka svayaMbhUramaNa samudramAM rahelI mATI hoya che temAMya ghaDo thavAnI yogyatA hovA chatAMya koi kALe koi deva vagerene e mATI lAvIne ghaDo banAvavAnI icchA paNa. thavAnI nathI evI ja rIte mola gamananI yogyatA jarUra hoya che. jo e jIvo avyavahAra rAzImAMthI bahAra nIkaLI vyavahAra rAzImAM AvesannIpaNAne pAme to mokSe jai zake evI yogyatA che ja paNa bahAra ja nIkaLavAnA nathI. mATe jAti bhavya jIvo kahevAya che. A jAti bhavya rUpe anaMtA jIvo arihaMta thaine mokSe jai zake evI yogyatAvALA hoya che. anaMtA jIvo yugapradhAna AcArya thaine mokSe jai zake evI yogyatAvALA hoya che. anaMtA jIvo zAsana prabhAvaka AcAryo thaine mokSe jaI zake evI yogyatAvALA hoya che. anaMtA jIvo gaNadhara thaine mokSe jai zake evI yogyatAvALA hoya che. e ja rIte anaMtA jIvo upAdhyAya bhagavaMta thaine, anaMtA jIvo sAdhu thaine mokSe jai zake evI yogyatAvALA hoya che. A ja rIte je prakAre mokSe javAtuM hoya te
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 prakAranA anaMtA jIvo jAtibhavya rUpe rahelA hoya che. (2) abhavya jIvo : je jIvonA AtmAmAM kevalajJAna raheluM hovA chatAMya koikALe kevalajJAna prApta karavAnI icchA ja pedA thavAnI nathI te jIvone abhavya jIvo kahevAya che. sAmAnya rIte jagatamAM jeTalA jIvo che te dareka jIvanA asaMkhya-asaMkhya Atmapradezo svataMtrarUpe hoya che. te asaMkhya AtmapradezonA barAbara madhyabhAgamAM rahela ATha Atmapradezo eka eka AkAza pradeza upara eka eka Atmapradeza gAyanA AMcaLa (stananI) ema cAra cAra AkAza pradezo uMdhA cattArUpe je rahelA hoya che tenI jema A Atmapradezo rahelA hoya che. te ATheya Atmapradezo saMpUrNa kevalajJAnadhI yukata sidhdha paramAtmAnI jema koipaNa karmanA pugalathI rahita sadA mATe rahelA hoya che. tema A abhavyajIvonAM paNa e Atmapradezo saMpUrNa kevalajJAnathI yukata sadA mATe rahelA hoya che. e jIvo vyavahAra rAzImAM AvI sannI paryAptapaNAne pAmI mokSagamana vAnI sAmagrIne paNa prApta karI zake tema hovA chatAMya e jIvone kadI ja potAnA mokSagamana mATenI icchA pedA thavAnI ja nathI mATe te abhavyo kahevAya che. AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke jagatamAM je bhavya jIvo che te kadI abhavya thavAnA nathI ane je abhavya jIvo che e kadI bhavya thavAnA nathI. abhavya abhavya ja raheze ane bhavya bhavya rUpe ja raheze. A abhavya jIvo paNa be prakAranA hoya che. (1) jAti abhavya rUpe (2) abhavya rUpe. kAraNake jagatamAM sadA mATe A abhavya jIvonI saMkhyA cothA dhanya yukta anaMtAnI jeTalI saMkhyA che. teTalI 2hevAnI. temAMthI moTA bhAganA abhavya jIvo kadI anAdi sUkSma nigoda rUpa avyavahAra rAzImAMthI vyavahAra rAzImAM AvavAnA nathI. evA abhavya AtmAone jAti abhavya AtmAo kahevAya che ane je abhavya AtmAo vyavahAra rAzimAM AvelA che te have sadA mATe vyavahAra rAzivALA abhavya
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 AtmAo kahevAya che. e jIvo have avyavahAra rAzimAM kadI javAnA ja nathI. sUkSma nigodamAM jaze paNa te sAdi sUkSma nigoda rUpe ja utpanna thai zake che. e jIvone sUkSma nigodamAMthI bahAra nIkaLavA mATe eka jIva mokSe jAya to ja nIkaLe evo niyama hoto nathI. e emanA karma pariNati pramANe jyAre nIkaLavuM hoya tyAre nIkaLI zake che. A vyavahAra rAzImAM rahelA abhavyanA AtmAo saMsAramAM sadA mATe rahevAnA ja che ane ekendriyathI sannI paMcendriyapaNA rUpe saMsAramAM paribhramaNa karyA ja karavAnA che. A jIvone jIva-ajIvapuNya-pApa-Azrava-saMvara-nirjarA ane baMdha A ATha tatvonI zradhdhA majabUta rUpe pedA thai zake che paNa navamA mokSa tatvanI zradhdhA aMtaramAM jarAya pedA thai zakatI ja nathI. uparathI A tatva mATe gappA mAryA che. eka mokSatatva bhagavAne na kahyuM hota to zuM bagaDI javAnuM hatuM ? AvA vicAro sthira pariNAma rUpe kAyama rahelA hoya che. AthI ja A jIvo saMyamano svIkAra karI-jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama laine AvelA hoya to draSTivAda no abhyAsa karatAM karatAM cauda pUrvamAMthI sADA nava pUrva sudhIno abhyAsa paNa karI zake che. te pUrvanA jJAnane TakAvavA mATe niraticAra cAritranuM pAlana saMdara rIte karatAM hoya che. chatAMya A jIvonuM mithyAtva gADharUpe ja udayamAM hoya che. cAritra lai zakayA te mAtra anaMtAnubaMdhi krodhAdi kaSAyo pAtaLA paDyA tenA pratApe lai zake che ane pALI zake che. paNa anukULa padArthono gADha rAga ane pratikULa padArtho pratyeno gADha dveSa rAya ocho thato nathI uparathI e navamA zaiveyakanA sukhane pAmavA mATe ja A cAritranuM paripAlana kare che. AthI A jIvonuM cAritra e dravya cAritra kahevAya che. A jIvo mokSanuM varNana kare to evuM suMdara kare che ke koi laghukarmI bhavya jIva sAMbhaLavA bese to te jIvanI yogyatA pedA thaine mokSamArgamAM dAkhala thai-mithyAtvanI maMdatA karI-caMthIbheda karI-samyaktva pAmIne sAro kALa hoya to sarvavirati
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 pAmI-apramattabhAva pedA karI-kSapakazreNi prApta karI mohano nAza karIvItarAga dazAne pAmI-kevalajJAnanI prApti karI-aghAtI karmono saMpUrNa nAza karI-sidhdhi gatine pAmI zake che. chatAMya abhavya jIvonAM AtmAne koi prakArano lAbha pedA thato nathI. e jIvone to anukULa padArthonA gADha rAganA pratApe A cAritranA pAlanathI pApAnubaMdhi puNya ja upArjana thAya che. AthI kahevAya che ke zrI tIrthaMkara paramAtmAothI jeTalA jIva mokSe jatAM nathI tenA karatAM anaMta guNA adhika laghuka bhavya jIvo abhavya jIvothI pratibodha pAmIne mokSe jAya che. AnuM kAraNa e che ke tIrthaMkara paramAtmAonuM AyuSya kevalajJAna pAmyA pachI jeTaluM hoya che teTalA kALamAM jeTalA pratibodha pAme teTalA ja mokSe jai zake che. jyAre abhavyanAM AtmAo saMsAramAM anAdikAlathI anaMta kALa sudhI rahevAnA hoya che ane temAM anaMtIvAra manuSya janma meLavIne anaMtI vAra niraticAra cAritranuM pAlana karanArA bane che temAM je je laghukarmI AtmAo temanI dezanAthI yogyatA pAme te saghaLA mole jAya che. mATe anaMta guNA adhika gaNAya che. A rIte niraticAra cAritranuM pAlana kare chatAMya dravya cAritra rUpe gaNAya che. mATe e cAritra paNa dravya ahiMsA ke bhAva ahisA vagaranuM eTale hisAvALuM ja gaNAya che. kAraNake navamA saiveyakanA sukhane meLavavAno ja abhilASa hoya che. enA kAraNe aMtaramAM mokSa pratyeno purepuro dveSabhAva beThelo hovA chatAMya bAhA draSTie mokSa pratyeno adveSa bhAva dekhADavo paDe che. toja navamA saiveyaka nuM AyuSya bAMdhI zake che ! A zI rIte bane? to zAstromAM jaNAvyuM che ke koi jIvane viSaya vAsanAnI Atasa joradAra hoya-koi malatuM na hoya ane emAM nakkI thayuM hoya, te nakkI thayA pachI lagna mATeno divasa nakkI thayo hoya ane jema jema te divasa najIka Ave tema tema zuM thAya ? viSaya vAsanAnI Atazane kAraNe tIvratA vadhatI jAya, ujAgarA thAya divaso gaNe kalAko gaNe have to najIka ja che evA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 ghaNAM vicAro AvyA kare. ema karatAM karatAM lagnano divasa Avelagna karavA kevA hoMzathI ane rAgathI jAya ? te jai-lagna karI jaladIthI ghare Ave ane gharamAM laine Avato ja khabara paDe ke kumAryA che. gharamAMthI kaDhAya ema nathI. jIMdagI enI sAthe ja rahevuM paDe ema che to te oLakhyA pachI kevI rIte rahe ? javA rAgathI levA gayo hato-laine Avyo hato evo rAga eno enI sAthe rahe ? zuM thAya vicAra karo ? chatAMya enI-sAthe ja jIMdagI kADhavI paDe ema che-rahevuM paDe ema ja che to kevI rIte rahe? aMtaramAM rAga nathI purepuro dveSa che. jo ene khabara paDe ke mArA pratye dveSa che to zuM thAya ? mATe aMtaramAM parepuro dveSa hovA chatAM bahAra rAga dekhADIne jIMdagI bhara sudhI rahe che, rahevuM paDe che. tema A abhavyanA atmAo mokSe javAnI sAmagrI maLelI hovA chatAM-tenI ArAdhanA karavA chatAM-aMtaramAM mokSa pratye jarAya rAga na thai jAya tenI kALajI rAkhIne-mokSa pratye purepuro dveSa aMtaramAM rAkhIne-bAhya draSTithI koine khabara na paDe e rIte rAga dekhADIne dezona pUrvakroDa varasa sudhI nirati cAra cAritranuM pAlana kare che. e pAlananA pratApe navamAM caiveyakanuM AyuSya bAMdhI zake che. A rIte ArAdhanA karatAM temanAmAM guNo je pedA thAya che te guNo evA khIlelA hoya che ke sAmAnya mANasane guNasthAnakanI prAptimAM jeone guNo pedA thayelA hoya teonI jevA ja A guNo khIlelA hoya che. mATe te oLakhI zakAtA nathI. AthI e nakkI thAya che ke gADha mithyAtvanA udaya kALamAM chaThThA guNa sthAnakamAM rahelA jIvone jevA guNonI prApti thayelI hoyatevA ja guNo A jIvomAM dekhAya che. pedA thayelA hoya che. chatAM paNa eka anukULa padArthonA gADha rAganA kAraNe e guNo guNAbhAsa rUpe banI saMsAranI rakhaDapaTTI karAvanArA bane che. jemake vinaya ratnano jIva abhavyano AtmA hato ene gItArtha gurU bhagavaMta AcArya pAse saMyama laine bAra varasa sudhI saMyamanuM suMdara rIte pAlana karela hatuM teNe mAtra udAyana rAjAne khatama
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 cauda guNasthAnaka bhAga-1 karavAnA irAdAthI ane suMdara inAma prApta karavA mATe saMyamano svIkAra karI potAnA oghAmAM charI guma rIte rAkhelI hatI. saMyama lai abhyAsa karatAM karatAM evA guNo prApta karelA ke gurU bhagavaMte yogya jANI vinayaratnanI padavI Apela hatI. dara paMdara divase gurU mahArAja udAyana rAjAne tyAM, teo sAMno pauSadha karatAM tethI rAtanA dharmacarcA karavA mATe tAM-rAtavAso karatAM-temAM judA judA mahAtmAone lai jatAM. bAra varasa pachI vinaya ratnane savArathI kahela ke Aje sAMje mArI sAthe tAre AvavAnuM che taiyAra thai je. A kahetA vinayarane tahatti karI vAta vadhAvI lIdhI. vicAro ! bAra varase ene tyAM javAnuM kahyuM. je kAma mATe Avyo che te kAma Aje pUrNa thaze eno enA aMtaramAM AnaMda keTalo haze ? chatAMya bahAra moDhA upara ke sAthenA sAdhuone khabara paDavA de che kharo ? kevo guNa keLavyo haze ? sAMja thai. gurU sAthe taiyAra thai rAjAne tyAM jAya che. pauSadhazALAmAM utaryA che. pratikramaNa pUrNa karI saMthAro karI vinayaratna suI jAya che. ane rAjA tathA AcArya bhagavaMta dharmanI carcA kare che. jyAre banne saMthArA porasI bhaNAvI sui gayA ane gADha nidrAmAM che ema joyuM eTale uThIne oghAmAMthI charI kADhI rAjAnA gaLA upara pheravIne rAjAne khatama karI tyAMthI nIkaLI ravAnA thAya che. rAjAnA zarIramAMthI nIkaLatuM lohI AcArya mahArAjanA saMthArA pAse Ave che. hAtha bhIno thayela jANIne uThI joyuM to. vinayarana nathI rAjAnA gaLAmAM charI jANI zAsananI apabhAnA na thAya mATe te charI kADhI cAre prakAranA AhArano tyAga karI teja karI potAnA gaLA upara pheravI dIdhI. eja rIte abhayakumArane jhUvA AvanArI vezyA zrAvakapaNAmAM zrAvakanA AcAronuM sArAmAM sArI rIte jJAna meLavIne niraticArapaNe zrAvakanA AcAronuM pAlana karatI rAjagRhI nagarImAM abhayakumArane pakaDavA mATe AvelI che. ene niyama che ke je divase navA maMdiranA darzana karute divase covIAro. upavAsa karavo e vicArathI zreNika mahArAjAnA ghara maMdire darzana karavA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 11 jAya che. abhayakumAra darzana karavA mATe jAya che tyAM bhagavAnanI stutinA suMdara zabdo saMbhaLAtA bahAra ubhA rahyA. te vezyA potAnI paricArIkAo sAthe darzana karI caityavaMdana karI bahAra nIkaLyA eTale abhayakumAre kahyuM ke paradezI lAgo cho ? Aje sAdhamika tarIke mAruM jamavAnuM AmaMtraNa che mane lAbha Apo ! tyAre vezyAe kahyuM ke Aje amAre covIhAra upavAsa che je divase navA maMdire darzana karIe chIe te divase ame covIhAra upavAsa karIe chIe. te sAMbhaLI abhayakumArane AnaMda thAya che ane dhanya che ema kahe che pachI kAle pAraNAno mane lAbha Apo ema jaNAve che. tyAre kahyuM ke je amAruM AmaMtraNa svIkAre tenuM ame AmaMtraNa svIkArIe chIe. abhayakumAre hA kahI pachI AmaMtraNa svIkAryuM. vicAro guNo kevA uMcI koTinA che paNa mAtra eka sukhanI lAlasAthI A guNo guNAbhAsa rUpe kAma karI rahyA che. abhayakumAre bIjA divase mANasone teDavA mokalyA-AvyA. jamavA besatAM pUMjI pramArjIne bese che. tyAga paNa eTalo badho ke koi cIja khape ema nathI. suku pAku khavaDAvI pAraNuM karAvyuM (karyuM). abhayakumArane Azcarya thAya che. AmanA jevuM zrAvakapaNuM to huM paNa pANI zakuM ema nathI. dhanya che ema thAya che. cAra budhdhino nidhAna bhagavAnanA zAsananI ArAdhanAmAM budhdhino upayoga karato nathI. bhagavAne je kahyuM teja sAcuM AvI budhdhi che. mATe anumodanA thAya che. bIjA divase abhayakumArane AmaMtraNa ApyuM. abhayakumAra gayA che jamatAM candrahAsa dArU pAI dIdho. ghena caDyuM. bAMdhIne lai gai. vicAro saMsAramAM paNa anukuLa sAmagrI levA-meLavavA mATe paNa A rIte dharmano upayoga kare e dharmathI zuM phaLa male ? vicArajo. A uparathI A jIvo to saMsAramAM anaMtIvAra manuSya janma meLavIne dharma pravRtti karavAnA che ane saMsAranI rakhaDapaTTI kare ja rAkhavAnA che. ApaNo zuM karavuM e AnA uparathI vicAraNA karavI paDaze ne ? A abhavya jIvo gADha mithyAtvanA udayakALamAM jadhanyathI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra cauda guNasthAnaka bhAga-1 zrutajJAnano kSayopazama pAme to aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo pAmI zake che ane utkRSTathI zruta jJAnano kSayopazamabhAva pAme to sADA navapUrva sudhInA jJAnane pAmI zake paNa te jJAna potAnA AtmAne mATe ajJAna rUpe pariNAma pAme che. (3) durbhavya jIvo : je bhavya jIvono saMsArakALa eka pudagala parAvarta karatAM eka bhava-be bhava-saMkhyAtA bhavo-asaMkhyAtA bhavo ke anaMtA bhavo rakhaDapaTTInA bAkI hoya te bhavya jIvone durbhavya jIvo kahevAya che. A bhavya jIvo paNa jyAM sudhI A sthitimAM rahelA hoya che tyAM sudhI mokSano abhilASa pedA thai zakato ja nathI. A jIvo paNa sannIpaNAne pAmI-manuSyapaNuM pAmI dharmasAmagrI saMpanna manuSya janmane anaMtIvAra prApta karI zake che. khuda tIrthakara paramAtmAne pAmIne dezanA paNa sAMbhaLI zake che. paNa A jIvone durbhavyapaNAnA pariNAmane kAraNe e dezanA pariNAma pAmatI ja nathI. temAMthI phAvatuM pakaDIne kevI rIte A dharmathI saMsArIka anukULa sAmagrI vadhAre male eja lakSya hovAthI niraticArapaNe saMyamanuM pAlana karI anaMtIvAra navamA saiveyakanA sukhane meLave che ane saMsAramAM paribhramaNa kare che. A jIvonuM mithyAtva gADha jarUra hoya che paNa abhavya jIvonA jevuM gADha hotuM nathI paNa kAMika maMdatA rUpe hoya che. kAraNake A jIvone mokSa pratye abhavya jIvonI jema atyaMta veSa budhdhi kadI hotI nathI. jyAM sudhI durbhavya rUpe rahelA hoya che tyAM sudhI mokSanI rUci na thAya-mola mATe dharma karavAnI bhAvanAya pedA na thAya ane anukULa sAmagrIne ja A jIvo sarvasva sukharUpe mAne che e sukha sivAya bIjA sukhane jANavAnI jijJAsA pedA thatI ja nathI. A jIvo paNa jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama laine AvyA hoya to paNa sADAnavapUrva sudhI ja jJAna bhaNI zake che. dezanA labdhi paNa pedA karI zake che. aneka laghukarmI AtmAone mArge caDhAvI moze pahoMcADe paNa potAnA AtmAnA mATenI vicAraNA thatI ja nathI.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 13 AthI A jIvo paNa niyamA pApAnubaMdhI puNya bAMdhe che paNa puNyAnuM baMdhI puNya bAMdhI zakatA nathI. A durbhavya AtmAono kALa pAke eTale eka pudgala parAvartakALasaMsAra ke ocho saMsArakALa bAkI rahe tyAre jarUra durbhavya maTIne bhArekarmI bhavya ke laghukarmI bhavya banI zake che. AthI ema kahevAya che ke durbhavya jIvo potAno kALa pUrNa karI laghukarmI banI avazya mokSe jaze arthAt mokSane pAmaze. (4) bhArekarmI bhavya jIvo : je bhavya jIvono saMsAra eka pudagala parAvartakANa karatAM kAMika nyUna eTale ke eka bhava Adi dhUna ane ardhapudgala parAvartakALa karatAM kAMika adhika kALa saMsAramAM paribhramaNano bAkI hoya tevA bhavya jIvone bhArekarmI bhavya jIvo kahevAya che. A bhavya jIvonuM mithyAtva paNa gADha hoya che. jyAM sudhI A sthiti rahelI hoya che tyAM sudhI A jIvone paNa. mokSanI rUci-mokSano abhilASa pedA thai zakato nathI mATe A jIvo paNa sannIpaNAne pAmI manuSya janma-dharma sAmagrI saMpanna anaMtI vAra prApta kare to paNa anukULa padArthonA rAganI graMthIne oLakhavAnuM mana paNa thatuM nathI ane te mATe ja niraticArapaNe zrAvakadharma ke sAdhudharmanuM pAlana karI navamA saiveyakanA sukhane prApta kare che ane te pAlanathI anukULa padArthonI ja icchA hovAthI-meLavavAnI tamannA hovAthIpApAnubaMdhi puNya ja upArjana karatA jAya che. jyAM sudhI bhAre karmItA rahelI hoya che tyAM sudhI zrI tIrthaMkara paramAtmAo temane uddezIne dezanA ApatA nathI. zrI tIrthaMkara paramAtmAonA samavasaraNamAM traNaso tresaTha pAkhaMDIo haMmezA hAjara hoya che. temanI sITa AgaLa hoya che. teomAMthI koi na Ave to te sITa khAlI rahe che. paNa bIjo koi tyAM besavA prayatna karato nathI kAraNake A jIvo niyamA bhArekarmI bhavya jIvo hoya che. teo dezanA sAMbhaLIne-phAvatuM grahaNa karIne-pota potAnA puNyodaya
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 cauda guNasthAnaka bhAga-1 mujaba potAnA matane ubhA karatAM jAya che AthI ema kahevAya che ke bhagavAnanI dezanAmAMthI cha e darzano pedA thayelA che. jenA darzana sivAyanA bAkInA darzano ekAMgI pakaDa pakaDIne pedA thayelA hovAthI bhArekarmI bhavya jIvoe e pedA karelA che ema kahevAya che. jyAre A jIvonI bhArekarmAtA dUra thaze ane laghukarmItAne pAmaze tyAre ja A jIvone mokSanI rUci pedA thaze A bhArekarmI jIvo caramAvartakALamAM AvelA gaNAya che mATe caramAvarta vartI jIvo tarIke paNa gaNAya che mATe je jIvo zrI sidhdhagirinI sparzanA game tevA bhAvathI paNa kare to te jIva bhavya niyamA che ane caramAvarta vartIpaNAmAM Avelo che ema manAya che. eTale ke e jIva eka pudgala parAvartakALamAM niyamA mokSe jaze evI ene chApa male che, je jIvo zrI sidhdhagirine spardho nathI te jIvo prAyaH karIne abhavya jIvo rUpe-durbhavya jIvo rUpe gaNAya che. mATe ja kuLamAM janmelA bALakane cAra-cha mahinAnuM thAya to sauthI pahelA sidhdhagirinI sparzanA karAvavA lai javAya che kAraNake kadAca enuM AyuSya ochuM hoya ane vahelo kALa pAmI jAya to AzvAsana rahe ke mAre tyAM Avelo jIva bhavyatvapaNAnI chApa laine gayo ke jethI have e jIva jyAM gayo haze tyAMthI vadhAremAM vadhAre eka pudgala parAvartakALamAM niyamA mokSe jaze eno AnaMda pedA thAya che. A bhAre karmI bhavyajIvonuM mithyAtva gADha hovA chatAMya abhavya ke durbhavya jIvo jevuM gADha kadI banatuM nathI. kAMika gADhatA ochI hoya che. A jIvo paNa bhAre karmItAnA yoge anaMtI utsarapiNI ane anaMtI avasarapiNI kALa sudhI rakhaDyA kare che. (5) laghukarmI bhavya jIvo : je bhavya jIvono saMsAra ardhapudagala parAvartakALa karatAM kAMika ocho hoya eTale ke eka bhava jeTalo ocho hoya evA jIvo laghukarmI bhavya jIvo gaNAya che. A laghukarmIpaNA rUpe jIva bane eTale mokSanI rUci prApta karavAnI yogyatA prApta thAya che. dareka jIvone, laghukarmItAne pAme
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 cauda guNasthAnaka bhAga-1 eTale mokSanI rUci thai ja jAya evo niyama hoto nathI. ghaNAMya laghukarmI jIvo evA hoya che ke sannIpaNuM pAme-manuSyapaNuM pAme-AryadezamAM janma pAme paNa mokSanI rUci pedA thAya evI sAmagrI paNa na maLe mATe teo saMsAramAM rakhaDyA kare che. jyAre mokSanI rUci pedA thAya evI sAmagrI male tyAreja te yogyatA pedA thai zake che. keTalAka bhavya jIvone laghukarmI thatAMnI sAthe sAmagrI male-koine pachI male ane koika jIvone chelle mokSa jvAnA bhavepaNa male mATe te laghukarmI nathI ema kahevAya nahi. yogyatAno kALa cAlu thai gayo che. zrI tIrthaMkara paramAtmAnA AtmAo AvA laghukarmI AtmAo ke jemanuM bhavyatva khIlI zake evI yogyatAvALA jIvo dezanA sAMbhaLavA AvelA hoya te bhavya jIvone uddezIne ja dezanA Ape che. bAkInA jIvone uddezIne dezanA ApatA ja nathI. A jIvo saMsAramAM rakhaDapaTTI kare to paNa teono mithyAtvano udayakALa evA prakAre ja pariNAma rUpe cAlato hoya che ke jethI teo saMsAramAM ardhapugala parAvartakALa karatAM adhika rakhaDe ja nahi. mATe namrutyuNamamAM kahyuM che ke bhagavAna nAtha che ? konA ? je jIvonuM tathA bhavyatva khIlI zake evI yogyatAvALA bhavya jIvo hoya che teonA ja bhagavAna nAtha bane che. nAtha banavAvALAmAM be guNo joie che. (1) yoga ane (2) kSema. mokSa mArgano yoga karAvI Apavo eTale atyAra sudhI je bhavya jIvone jeno yoga thayo nathI eno yoga karAvI Apavo ane jene yoga thayelo hoya che te jIvo te yogane sArI rIte TakAvI rAkhe to te mokSane prApta karAvI Ape tene kSema kahevAya che. A yogyatA laghukarmI bhavya jIvomAM hovAthI bhagavAna teonA nAtha bane che bAkInA jIvonA nAtha banatA nathI. * A laghukarmI AtmAoja potAnA mithyAtvanI maMdatA karIne graMthIne oLakhIne graMthI bhedanI prakriyA karI samyaktva AdinI prApti karI potAnuM saMpUrNa zudhdha svarUpa pedA karI zake che eTale ke AgaLanA guNasthAnakonA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 cauda guNasthAnaka bhAga-1 pariNAmone A jIvo pAmI zake che te AgaLa kahevAze. (6) durlabhabodhi bhavya jIvo H je bhavya jIvo laghukarmItAne pAmI kSayopazama samyaktvanI prApti kare che te kSayopazama samakItanA kALamAM heya padArtha eTale choDavAlAyaka padArthomAM choDavA lAyakanI budhdhi ane grahaNa karavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavA lAyakanI budhdhi rahelI hoya che tathA bhagavAne je kahyuM che te ja sAcu che ane zaMkA vinAnuM che. AvA prakAranI budhdhi sadA hote chatAM nikAcIta mithyAtvanA udayanA pratApe koi padArtha pratye bhagavAne kahyuM te A barAbara nathI AvI budhdhinI je pakkaDa thai jAya ane te pakkaDanA pratApe huM je kahuM chuM eja sAcuM che AvA prakAranA pariNAmanA pratApe samyaktva cAlyuM jAya ane mithyAtvano udayakALa cAlu thAya che ane te potAnI budhdhinI pakkaDa anusAra padArthanI prarUpaNA kare te durlabha bodhi jIvo kahevAya che. jemake jvAlIno jIva "kaDe mAne kare" A vacananA pratApe je karAtuM hoya te thai gayuM kahevAya ja nahi. karAtuM hoya te thai rahyuM che ema ja kahevAya. eka ATalA padArthanI pakkaDathI samakIta gayuM-mithyAtva AvyuM ane pAMcaso ziSyo choDIne cAlatA thayA. jema koi gharethI muMbai jvA nIkaLyA hoya ane hajI muMbai na pahoMcyA hoya chatAM koi pUche ke kayAM gayA to zuM kahevAya ? muMbai gayA che paNa hajI sTezane pahoMcyA haze. gADImAM paNa beThA haze chatAM zuM kahevAya evI ? ja rIte sAdhu saMthAro pAtharato hato ane chelle patharAtuM hatuM chatAM kIdhuM padhAro saMthAro patharAi gayo che. tema bhagavAne je kahyuM che te sAcuM hovA chatAM mAlI te vakhate sAdhune kahe che. juThThu bolyA micchAmi dukkaDaM Apo. sAdhu kahe che ame magavAne kaheluM kahIe chIe chatAM mAnatA nathI. bhagavAna paNa A vAta barAbara karatAM nathI ema samajAvavA lAgyA pAMcaso ziSyoe samajAvavA prayatna karyo. na samajyA to pAMcaso jvAlIne choDIne bhagavA pAse cAlyA gayA. pachI jamAlI bhagavAnanI dIkarI sAdhvI sudarzanAzrIjI thI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 17 bodha pAmyA ane bhagavAna pAse AvI mAphI mAMgI to jeTalAkALa sudhI samajyA nahi teTalA kALa sudhI durlabha bodhipaNuM gaNAya che. tenAthI jamAlIno jIva paMdara bhava saMsAramAM rakhaDyA pachI mokSe jaze. evI ja rIte rohaguptAcArya jamaNe traNa rAzIno mata cAlu karyo jIva-ajIva ane nojIva e trirAzIvALA paNa durlabhabodhi gaNAya che. A rIte bhagavAnanA zAsanamAM jeTalA nindavo pAkayA te badhA niyamA samakIta pAmI namIne mithyAtve AvI durlabhabodhi thayelA jIvo gaNAya che. A jIvo saMsAramAM saMkhyAtA bhavo-asaMkhyAtA bhavo ke anaMtA bhavo paNa kare che ane jyAM sudhI durlabha bodhipaNAmAM rahelA hoya che tyAM sudhI anaMtI vAra manuSya janma pAmI dharmanI ArAdhanA karI navamA saiveyakanA sukhane pAme paNa mokSamArgane pAmI zakatA nathI. jyAre durlabhabodhipaNuM nAza pAme pachI ja bhagavAnanA zAsananA mArgane pAmI zake che. A rIte cha prakAranA jIvonuM sAmAnyathI varNana thayuM. avyavahAra rAzImAM A cha prakAranA jIvomAMthI (1) jAtibhavya (2) abhavya (3) durbhavya (4) bhArekarmI bhavya ane (5) laghukarmIbhavya jIvo ema pAMca prakAranA jIvo hoya che. avyavahAra rAzImAM sadA mATe jAti bhavya jIvo to hoya ja che. abhavya jIvo paNa hoya ja che. je bhavya jIvono saMsAra eka pudgala parAvartathI vadhAre kALavALo hoya evA bhavya jIvo paNa janma maraNa karatAM karatAM kALa pasAra karI ochAkALa vALA thAya che. mATe durbhavya jIvo paNa hoi zake che. tevI ja rIte keTalAka bhavya jIvo eka pudgala parAvartakALamAM AvI gayelA hoya ane janma maraNa karatAM hoya che. evA bhArekarmI bhavya jIvo paNa hoya che. tathA keTalAka bhavya jIvo janma maraNanokALa pasAra karatAM karatAM ardhapudgala parAvartakALa ke ethI ochA kALavALA paNa banelA hoya ane yAvat chellA be bhavo bAkI rahe ane vyavahAra rAzImAM Ave evA paNa hoya te badhA laghukarmI bhavyAtmA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tarIke kahevAya che. jema marUdevA mAtA jevA jIvo paNa hoi zake che. A marUdevAmAtAno jIva avyavahArarAzImAMthI ekendriyapaNAmAM AvyA ane tyAMthI manuSyapaNAmAM AvI mokSe gayA AvA jIvo avyavahArarAzImAM anaMtA hoya che. marUdevA mAtA jevA jIvo pAMca bhArata ane pAMca airavatamAM anaMtI utsarapiNI ane anaMtI avasarapiNI kALa pachI pedA thatAM hovAthI accherA rUpe gaNAya che. jyAre mahAvideha kSetramAM to AvA jIvo anekavAra utpanna thayA ja kare che mATetyAM accherA rUpe gaNAtA nathI. AthI avyavahAra rAzImAM rahelA AvA jIvone laghukarmI bhavya jIvo kahevAya che. vyavahAra rAzImAM cha prakAranA jIvomAMthI pAMca prakAranA jIvo hoya che. (1) abhavya (2) durbhavya (3) bhArekarmI bhavya jIvo (4) laghukarmI bhavya jIvo ane (5) durlabhabodhi jIvo hoya che paNa jAti bhavya jIvo hotA nathI. bIjI rIte pAMca purUSanI kathAnuM varNana karAya che. pAca purUSa kathA zrI AdIzvara bhagavaMte jyAre potAnA 98 putrone saMsAra tyAga karavA saMbaMdhI upadeza karyo ane kaSAyAdivaDe bAMdhelA karmono vipAka batAvyo tyAre teo bolyA ke "he svAmI ! Apa to karmano vipAka Avo duHkhakAraka batAvo cho ane amane to strI putrAdikanA premano pAsa mahA dutyaja lAge che, eka bAju durjaya evo moha che ane bIjI bAju mahAbhayaMkara saMsAra chatAM te tajI zakAto nathI tethI amane to eka bAju vAgha ane bIjI bAju nadI jevo nyAya prApta thayo che. have amAre zuM karavuM ?" bhagavaMta bolyA : "he vatso ! saMsAramAM raheluM viSayajanya sukha mahAtuccha temaja anitya che. ane tenA tyAgathI prApta thanArUM mokSasukha anaMta ane zAzvata che A saMsAramAM zubha ane azubha gatimAM janArA jIvonI mana
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 cauda guNasthAnaka bhAga-1 vacana-kAyAthI ceSTA tene anusaratI ja hoya che. ne jeTalo moha hoya che tene teTaloja saMsAra hoya che. saMsArano cayane upacaya-vRddhine hAnI mohanA vadhArA ghaTADA upara AdhAra rAkhe che. prANIne saMvega raMganI utpatti tenA pUrvakRta karmane anubhAve thAya che. te upara pAMca jIvonuM nidarzana karyuM chuM te sAMbhaLo - aneka anubhavovaDe saMkIrNa saMsArapura nAmanA patanamAM jemanA mAtA-pitA kathAzepa thayelA che evA pAMca kuLaputro vase che. temanA (1) abhavya (2) durbhavya (3) bhavya (4) Asanna siddhi ane (5) tadubhava siddhi evA anukrame pRthak pRthak nAma che. te saMsArarUpa patanamAM pAMca nagarIo tanA zAkhApUra jevI che. tenAM narakapUrI, tiryaMgapUrI, manuSyapUrI, svargapUrI ane siddhipUrI evAM judA judA nAma che. te pAMca nagarImAM mahAmoha, atimoha, saMmoha, moha ane kSINamoha nAmanA pAMca sArthavAha vase che. te pAMcane anukrame naragati, tiryagUgati, manuSyagati, devagati ane siddhigati nAme pAMca putrIo che. te pAMce sArthavAha potapotAnI putrIone laine tene ucita vara zodhavA mATe saMsArapura pattane AvyA. tyAM te abhavyAtrikone aMdara aMdara dharma vicAra karatA dekhIne teo zuM bole che te sAMbhaLavA mATe te pAMce sArthavAha temanI najIka AvIne beThA. prathama abhavya bolyo - "are bhAio ! A saMsAramAM puya, pApa te baMnenA phaLa, parabhava ane karmano baMdha ke mokSa kAMi paNa nathI. karmabaMdhanI buddhie karIne zita-uSNAdi parisaha, AtApanA, kezaloca ane mala dhArA vigere vyathA jeo bhogave che temane te mAtra kAya kalezane artheja thAya che. tenuM kAMI bIjuM phaLa maLavAnuM nathI. sudhA sahana karavI te mRtyune mATe thAya che, tapakarmabhogavaMcanA mATe che, deva pUjAdi ghAnI mATe thAya che ane mauna dhAraNa karavuM te pratyakSa dAMbhikapaNuM ja che. dhUrta loko dharma kathAnuM vyAkhyAna mugdha lokone ThagavA mATe ja kare che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tethI svecchAvaDe viSaya sukhanuM sevana karavuM eja kharekharo tatva che. durbhavya bolyo - iMdriyajanya sukhono tyAga karIne parabhavamAM sukha pAmavAnI AzAe je prayatna karavo te hAthamAM AvelA pakSIne uDADI daine tene pakaDavA mATe pAsa nAkhavA jevuM che. tethI huM to kahuM chuM ke je prApta thayuM hoya te bhogavIe, manamAM Ave te khAie, aneka prakAranA madirAdika jaLa pIe ane AnaMda karIe. mane to A dharmaja kharekharo iSTa lAge che, bhavya bolyo ke - A saMsAramAM zobhanIka evA dharma ane artha baMne varga sAdhavA yogya che, mATe arboardha baMnenI sAdhanA karavI. kevaLa bemAMthI ekamAM Asakata thavuM nahIM. Asannasiddhi bolyo - sarva arthanuM mukhya sAdhana evo dharmaja cAre purUSArthamAM pradhAna che ane sajjanoe niraMtara udyamI thaine teja sevavA yogya che. AjIvIkAdine arthe gRhIne udyoga karavAnI jarUra che kharI paraMtu tenuM pramANa bAMdhIne parimitapaNe udyoga karavo; zeSa sarvakALa dharmanA sAdhanamAMja vyaya karavo. chevaTe niSpApa buddhimAnuM tadbhavasiddhi bolyo ke - sarvadA avichinna udyogI evA uttamottama purUSoe sevelo ane sarva sAvadya yogano tyAga karavAthI Abhava ane parabhavamAM zubha pariNAmavALo sAdhu dharmaja tivAMcchuka sarva janoe sarvadA sevana karavA yogya che. A pramANenA kathanane anusAre pAMce sArthapatioe potapotAnI kanyAne yogya evA anukrame pAMce vara che ema jANyuM. tethI teomAMthI ekekane bolAvIne ekeka sArthavAhe potapotAnI kanyA ApatAM kahayuM ke "A mArI kanyA huM tamane paraNAvuM chuM, mATe tamAre AjathI tenI AjJAmAM vartavuM. A pramANe kahIne kanyA ApavAthI teo bahuja prasanna thayA. (1) mahAmohanI putrI narakagatine abhavya paraNyo. (2) atimohanI putrI tiryaMcagatine durbha paraNyo. (3) saMmohanI putrI naragatine bhavya paraNyo. (4) mohanI putrI svargagatine Asannasiddhi paraNyo, ane (5) kSINamohanI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 21 putrI siddhigatine tadubhavasiddhi paraNyo. A pramANe pAMcane potapotAne yogya kanyAo prApta thai-tyArathI vadhuvarane ucita sneha saMbaMdhavaDe prIti yukata manavALA thaine teo rahevA lAgyA ane mahAmodAdi paNa snehanI bahuLatA hovAthI potAnA jamAinI pAse ja rahevA lAgyA. abhavyAdika pAMcee potAnI vallabhAonI sAthe sukha bhogavatA satA e pramANe bahu kALa nirgamana karyo. ekadA dravyopArjana karavA mATe sarva sAmagrI taiyAra karI, aneka prakAranA kariyANA laine, potapotAnI strIo sahita, aneka jAtInA kautuka maMgaLAdi karIne sAre divase zubha muhurta utsAha sahIta te pAMce purUSoe judA judA pAMca vahANamAM besI ratnadvIpa tarapha prayANa karyuM. te vahANo ati vegavaDe samudramAM cAlatAM jyAre madhya samudramAM pahoMcyA tevAmAM ekAeka AkAzamAM jANe teonA durbhAgya caDIne AvyA hoya tema vAdaLAo caDIne AvyA. UlkApAtanI jevA vijaLInA jhabakArA thavA lAgyA, Ukti garjAravanA nirdhAta thayA ane eka bIjAne dekhI na zakAya tevo gADha aMdhakAra sarva AkAzamAM vyApI gayo. te vakhate vahANamAM beThelA utArUoe jIvItavyanI AzA choDI dIdhI. temAMthI keTalAka Abhava parabhavamAM hitakArI evuM deva gurUnuM smaraNa karavA lAgyA. ane keTalAka kAyara manuSyo dravya, putra ane kaLazAdika nA mohamAM vyAmUDha thayA sattA mRtyune pAse AveluM joI muchita thaine DhaLI paDyA. te vakhate muzaLa jevI pANInI dhArAva: varSAda varasavA lAgyo, ane tatkALa teonA durbhAgya yogathI vahANa jaLavaDe pUrAI gayuM. prAMte puNyahIna prANInA manoratha jema bhagna thAya tema pAMce vahANo tarataja bhagna thai kathAzeSa thai gayA. te vakhate vahANamAM beThelA sarva loko samudramAM karmanA yogathI hAhArava karatA teja kSaNe jaLazaraNa thai gayA. bhavatavyatAnA yogathI abhavyAdi pAMce purUSone potapotAnI strI sahIta ekeka pATIyuM prApta thayuM. te pATIAnI sAthe teo sajoDe vaLagI paDyA. samudranA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara cauda guNasthAnaka bhAga-1 ati UchaLatA jaLa kallolamAM Ama tema athaDAtA, pIDAtA ane aneka prakAranA jaLacara jIvothI bhakSa karatA te pAMce purUSo sAta divase potapotAnI strIo sahIta kaMthArI kuDaMga nAmanA dvIpane kinAre nIkaLyA. sama duHkhavAnA pAMce eka sthAnake sAtheja nIkaLavAthI khuzI thayA ane haju ApaNuM punya jAgRta che ema paraspara kahevA lAgyA. vasa na hovAthI lajAtA ane rahevA yogya sthAnaka zodhavA mATe te dvIpamAM bhaTakatA te pAMce jaNAone gharanI AkRtivALA pAMca vRkSo najare paDyA. temAM kauvacanA vRkSanI nIce abhavya potAnI narakagati nAmanI strI sahita harSita thaine rahyo. kaMthArI vRkSanI nIce durbhavya potAnI tiryagugati nAmanI strIne ' laine rahyo, badrI vRkSanI nIce bhavya potAnI naragati nAmanI strIne laine raho, uMbarAnA vRkSanI nIce Asannasiddhi potAnI svargagati nAmanI strIne laine rahyo ane karaNIsAra vRkSanI nIce tadbhavasiddhi potAnI siddhigati nAmanI strIne laine raho. Azraya sthAna maLI javAthI kAMika nivRtta thayelA te pAMce daMpatio koika khAbocIyAomAM bharAi raheluM khadirajaLa bahu tRSAtura hovAthI pIvA lAgyA ane sudhAtura thavAthI kapithyAdikanA phaLo khAine potAnI strIo sahIta prANa vRtti karavA lAgyA. temAMno abhavya ane durbhavya e be to tyAM niraMtara harSitapaNe sukhane mAnatA satA rahyA, bhavya to sukha ke duHkha kAMi na mAnavA lAgyo. Asannasiddhi dukhIpaNuM mAnavA lAgyo ane taddabhava-sidhdhi to atyaMta du:khIpaNuM anubhavavA lAgyo. ekadA anukuLa pavane karIne tyAM sarve vRkSo pallavIta thai gayA te joine abhavya bolyo ke - aho ApaNA zubhayogathI juo kevA puSpa phaLano ugama thayo che. durbhavya paNa tenA vAkayane anumodana Apato sato pramodavAnuM thai rahyo. bhavya to te vacano sAMbhaLIne harSa ke viSAda kAMipaNa anubhavyAvinA sthira rahyo. Asannasiddhi ane tabhavasiddhi to bolyA ke AvA ujjaDa dvIpamAM ati tuccha phalAdInuM AsvAdana karavuM ane kanISTajaLanuM pAna karavuM teja jo harSanuM sthAnaka hoya to pachI viSAdanuM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 23 sthAnaka bIjuM zuM kahevAya ? mATe AmAM khuzI thavA jevuM kiMcit paNa nathI. A pramANenA bhAvane dhAraNa karatA potapotAnA nivAsa sthAnarUpa vRkSanI upara "bhAMgelA vahANanA utArUM ahIM che' evI nizAnI sUcavanArA. nizAno bAMdhIne teo rahevA lAgyA. ekadA suvitta nAmano koi vahANavaTI te raste nIkaLyo. teNe pUrvokata nizAnIo joine A dvIpamAM koika bhagnapotanA utArUo che ema jAyuM eTale mA kRpALu hRdaya hovAthI teNe nAva mUkIne potAnA mANasone teone levA mATe mokalyA. teoe kInAre utarIne pAMce jAone suvitta nAmanA sAMyAtrike teDavA mokalyAnI hakIkata kahI batAvI ane kahyuM ke "mahA duHkhanA sthAnabhUta A dvIpamAM rahIne tame phokaTa vinAza na pAmo ane amArI sAthe cAlo, jethI amArA pravAhamAM besArIne tamane tatkALa A samudrano pAra pamADIe." teDavA Avela mANasanA A pramANenA vacano sAMbhaLIne abhavya bolyo ke - "kahe bhAi ! ahIM du:kha zuM che ? jo ahIM svayaMsiddha evuM A vRkSarUpa ghara che. ane ame sukhe karIne puSpa phaLAdinuM bhojana meLavIe chIe. vaLI hamaNA A vRkSo paNa badhA pallavIta thayA che. A hRdayane AnaMda ApanArI priyA niraMtara samipe rahenArI che. A karatAM samudrano pAra pAmyA pachI amane vadhAre sukha zuM prApta thavAnuM che ? mATe jIvItanA saMdehavALA jaLa mArgamAM have zA mATe prasthAna karIe. A dvIpa mahA zobhanIka che mATe huM ahIMthI tamArI sAthe kadI paNa AvavAno nathI." A pramANenA tenA vacano tenI narakagati nAmanI strIe paNa harSita thaine mAnya karyA. | durbhavya bolyo ke- huM samudrano pAra pAmavA mATe tamArI sAthe AvIza kharo paNa hamaNA nahIM. ghaNA kALa pachI AvIza. tenI tiryaMgu gati nAmanI strIe paNa e vAtane anumodana ApyuM ane bolI ke he nAtha ! tame barAbara kahyAM che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 cauda guNasthAnaka bhAga-1 bhavya bolyo ke - he bhAi ! hamaNA to tame jAo huM kInAre AvavA icchuM chuM to kharo paraMtu keTalAka varSa pachI tamArI sAthe AvIza. naragati nAmanI tenI strIe te vAta maMjUra karI. Asannasiddhi bolyo ke- he bhAi ! huM eka varSa pachI tamArI sAthe AvIza. tenI svargagati nAmanI strIe A kathana yukata che ema kahyuM. A pramANenA cArenA uttaro sAMbhaLIne temaja tene saMpUrNa saMmata temanI strIonA vicAro jANIne AvelA purUSo vicAravA lAgyA ke - aho ! ahIM A daMpationuM prakRtinuM sAhasyapaNuM bahu AzcaryakArI dekhAya che, kemake mana-vacana-kAyAvaDe teo ekala hoya tevA draSTie paDe che. daMpatino saMyoga dUrathI AvIne maLe che te chatAM guNarUpa ane prakRtyAdinuM sarakhApaNu je jaNAya che temAM vidhAtAnI ja kuzaLatA saMbhave che. A pramANe vicArIne te cAre purUSonI upekSA karI, AvelA purUSoe tadubavasiddhine pUchayuM ke "kaho have tamAro zuM vicAra che?' taddabhavasiddhi bolyo ke- "aho nikAraNa baMdhuo! A durata evA kaSTa samudramAMthI bIlakula kALavilaMba karyA sivAya mane pAra utAro. ahIM je sukha kahevAmAM Ave che te madhulita khaga dhArAne cATavA jevuM che. A sthAnaka aneka prakAranA kaSTane ApanAruM che. ane ahIMnuM kathana mAtra sukha paNa bahuja tuccha che." A pramANenI potAnA patinI ukitane sAMbhaLIne harSa pAmI satI sidhdhigati nAmanI tenI strI bolI ke - "he prANeza ! mane paNa emaja rUce che." pachI te mANasonI sAthe nAvamAM besIne potAnI strI sahIta tadbhavasidhdhi, suvitta nAmanA sAMyAtrIkanI samIpe Avyo. tene potAno vRttAMta kahI batAvyo ane tenI sAthe vahANamAM besIne samudrano pAra pAmyo. tyAM potAnA svajanavargane maLyo ane cirakALa paryata sukhanuM bhAna thayo. A pramANenI kathA kahIne bhagavaMta bolyA ke - he vatso A draSTAMta je meM tamane kahI saMbhaLAvyuM teno samyaka prakArano upanaya have huM kahuM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 cauda guNasthAnaka bhAga-1 chuM te lakSya pUrvaka sAMbhaLo - A kathAmAM je abhavyAdi pAMca kuLa putro kahyA che te pAMca prakAranA pAMca gatimAM janArA jIvo jANavA. janma, rA, mRtyu ane rogAdi rUka jaLa vaDe samagra paNe vyApta A duraMta ane pArAvAra saMsAra rUpa samudra jANavo. duHkha, dAridra, daurbhAgya, roga ane ugAdi vaDe paripUrNa manuSya janma te kaMthArI kuDaMgadIpa samAna jANavo. niraMtara duHkhane vedanA thakI duraMta evI narkagati ane tiryaMgu gati te kauvaca tathA kaMthArInA vRkSa samAna jANavI. prANIone pApodayanI priyatAthI e gatinI prApti thAya che ane prAye pApAtmA prANIoneja e baMne gatimAM pratibaMdha thAya che. manuSyagati ne devagati je sukha duHkha vaDe mizra che te boraDInA tathA ubaranA vRkSa sadaza jANavI. madhyama sukRta vaDe e baMne gati prANIo ne prApta thAya che ane prAye madhyama janone e gatimAM AsaMgapaNuM thAya che. uttama prANIone to vastutAe ekAMta atyaMta sukhavALI mahodaya gati (siddhigati) mAMja pratibaMdha thAya che. teo Adhi, vyAdhi ane viyogAdi du:khathI potAnA AtmAne choDAve che ane mAtra mokSa gatimAM rahelA hoya che. | suvitta nAmanA sAyAMtrika rUpa dharmAcArya jANavA ane niryAmaka manuSyo sadaza dharmopadezaka munirAja jANavA. A apAra saMsArarUpa samudramAM buDatA prANIone munirAja dharmopadeza vaDe tAre che. tethI teonuM nirdhAmaka nAma sArthaka che. sarva sAvadya yoganA tyAga rUpa pAramezvarI dIkSA te pravahaNa sadaza jANavI ane atyaMta sukhanu bhAjana je nirvANa pada te samudranA taTa samAna jANavuM. nirdhAmaka sadaza munirAja, cAre gatimAM rahelA jIvone nirvANa rUpa taTe pahoMcADanAra pAramezvarI dIkSArUpa potAnA vahANamAM besavA mATe dharmAcAryanI AjJAthI upadeza kare che ke "aho prANIo ! jema pUrve eka kAkiNIne mATe ni:puNya paMthIe pUrve meLavelA hajAra rUpIAne khoi nAkhyA ane eka rAjAe pUrva kupathya
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tarIke khAsa niSedheluM tuccha AmaphaLa khAvAthI potAnA prANane gumAvyA tema, A saMsAramAM paNa atyaMta tuccha evA idrIya nya sukhamAM Asakata thaine mUrkha prANIo parabhavamAM prApta thaI zake evA svarga ane apavarganA sukhane hArI jAya che. mATe aho uttama jIvo ! tame atyaMta jugupsA karavA yogya ane tuccha evA zukrAdi janya viSaya bhogane tajI daine dharmanuM ArAdhana karo jethI nivRtti sukhanI prApti thAya." e paMthInuM ane rAjAnuM draSTAMta A pramANe - "koika eka daridvIe bahu dUradezamAM jaine mahA prayAsa vaDe eka hajAra rUpiyA upArjana karyA. pachI tyAMthI svadeza tarapha AvanArA sAthenI sAthe svadeza tarapha AvavA nIkaLyo. meLavelA rUpiyA vAMsaLImAM nAkhIne vAMsaLI keDe bAMdhI lIdhI mArgamAM khorAkIne mATe eka rUpiyo vaTAvyo tenI 80 kAkiNI AvI. temAMthI ekeka kAkiNI vaDe dararoja nirvAha calAvavA lAgyo. anukrame potAnuM nagara samIpa AvyuM teTalAmAM 79 kAkiNI vaparAi gai. eka bAkI rahI te chellA mukAme bhulI javAthI paDI rahI. mArge cAlatA ardhapaMthe AvyA eTale sAMbharI. vicAravA lAgyo ke Aje eka kAkiNI mATe bIjo rUpaio Akho bhAMgavo paDaze tethI pAcho jaine bhulelI kAkiNI lai AvuM kevuM bhAra vadhAre hovAthI vAMsaLI koika sthAnake pracchanna paNe gopavI, paNatema karatAM koie dIThI ane tenA gayA pachI kADhI lIdhI. kumaka kAMkiNI vALe sthAnake pahoMcyo tyAM tapAsa karatAM koie te kAkiNI lai lIdhelI hovAthI maLI nahIM. pAcho Avyo tyAM pUrva jonArA mANase vAMsaLI apaharelI hovAthI tepaNa maLI nahIM. ubhayathI bhraSTa thayo eTale atyaMta pazcAttApa karavAlAgyo. paNa have pazcAttApa karavAthI zuM vaLe. teja pramANe A saMsAramAM mUrNa jIvo sAMsArika viSaya sukhanI tRSNA rUpa kAMkiNI meLavavA jatAM pUrvanA apUrNa punyodayathI te sukho paNa saMpUrNa paNe maLatA nathI athavA pApodaya hoya che to bIlakula maLatA nathI ane tenI icchAthI dharmArAdhana karato nathI jethI svarga mokSAdinA sukharUpa dravya
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 pUrita vAMsaLI paNa hArI jAya che." bIju draSTAMta - 27 koi rAjAne AmraphaLa (kerI) vizeSa khAvAthI ekadA ajIrNa thavA vaDe vizucikA utpanna thai. rAja vaidhe bahu prayAsavaDe te vyAdhi mADyo paNa kahyuM ke "have pachI jo koi paNa vakhata AmraphaLa khAzo to mRtyu pAmazo." rAjAe prANahAnInI dhAstIthI te vAtano svIkAra karyo. ane potAnA deza badhAmAMthI AMbA mAtra ukheDI naMkhAvyA. ekA maMtrI sahita azva para besIne pharavA jyAM baMnene anne aparNA ane dUra dezamAM lai gayA. tyAM baMne azva thAkI ne ubhA rahyA eTale tenA uparathI utarI najIka rahelA phaLa bhAravaDe nIM gaelA Ama vRkSa nIce baMne beThA. tyAM ati manohara paripakava AmraphaLane joine rAjAnuM citta caLAyamAna thayuM, khAvAnI icchA vRddhi pAmI. maMtrIe aneka prakAre tenuM nivAraNa karyuM, vaidye kahelA vacano saMbhArI ApyA paraMtu rAjAe mAnyuM nahIM ane AmraphaLa khAdhA. jethI tatkALa te rAjA mRtyu pAmyo. maraNa pAmatI vakhata maMtrInA vacana na mAnyA saMbaMdhI, vaidyanA vacananI avagaNanA karyA saMbaMdhI tathA AmraphaLa khAdhA saMbaMdhI ghaNo pazcAtApa thayo paraMtu akALe pazcAtApa zA kAmano ? jevI rIte e rAjA mAtra raseMdriya nI sahanI zAMtIne mATe potAnuM rAja sukhane manuSya bhava hArI gayo tema A saMsAramAM mUrkha prANI sahanA iMdriya janma sukhanI lAlasAmAM gRha thaine svarga mokSAdinA sukhane hArI jAya che." A baMne draSTAMtano bhAva hradayamAM vicArIne uttama prANIoe sahaja mAtra sukha dekhADanArA paraMtu pariNAme duHkha samuhamAM durgaMrka karI denArA viSaya sukhamAM na khuMcatAM nivRtti sukhanI prApti mATe udyama karavo. A pramANenA te munirAja rUpa niryAmakanA vacano sAMbhaLIne abhavya hasIne bolyA ke-te nivRtti vaLI kevI che ? ane te koNe dIThI che ? te to kaho. ahIM to juo A sarva iMdriyone sukhanA ApanAsa
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 viSaya sukha bhogavavAnA che. ghebara, ghI, pakvAna ane khajurAdi svAdiSTa padArtho khavAya che. vajra ane AbharaNAdi svecchAdithI dhAraNa karAya che ane kAma krIDA tathA hAsya kutUhaLAdivaDe sukhe sukhe kALa nirgamana thAya che. A badhAmAMthI nivRtti purImAM eke vAnuM nathI eve ThekANe duHkha bhogavavA mATe jvAnuM koNa mUrkha kabUla kare." 28 A pramANe ekAMta sukhavALI sidvigatine paNa du:kha rUpa gaNato sato te abhavya durgaMdhathI bharelI khAmAM jema bhUMDa Asakata thaine paDyo rahe tema viSayarUpa kAdavamAM khuMcyo sato tyAMthI nIkaLavAnI icchA paNa na karavA lAgyo; jethI Adhi, vyAdhi, jarA, janma ane maraNAdi du:khovarDa bharapUra anaMta saMsAramAM te rAMka prANI niraMtara parabhramaNa karavA lAgyo. abhavyanA kahI rahyA pachI dUrbhavya bolyo ke-pariNAme hitakAraka evuM tamArUM kathana huM mAnya rAkhIza kharo paNa hAla nahIM, ghaNA kALa pachI vAta. hAlato A prApta thayelA mahA manohara viSaya sukhano upabhoga karavA icchuM chuM, kema ke yauvana, dhana saMpatti, anukULa vartanArI strI ane nirogI zarIra vigere prApta thayeluM koNa buddivAnU tajI de. yauvanAvasthAmAM dharmane mATe je pAMca iMdrIonA sukhane tajI devA te pIlu paripakva thAya te vakhate kAgaDAnI cAMca pAvA jevuM che. mATe hAlamAM to huM koi rIte sAMsArIka sukhane tajvA icchato nathI. A pramANeno dUrtavyano uttara sAMbhaLIne te vakhata to niryAmaka rUpa munirAja mauna rahyA. vaLI kALAMtare tenA uparanI kRpAvaDe muni puMgave tene pUrvakata prakAreja upadeza Apyo. ke "he bhAi ! have to tuM A saMsArane choDa." te vakhata paNa te dUrbhavye pUrvokata prakAre uttara Apyo. e pramANe vAraMvAra sAcAkhoTA bAnAvaDe munirAjane ThagavAnA uttara ApyA karyA ane prAye narka tiryaMca gatimAMja parIbhramaNa karavA lAgyo. koi vakhata manuSyagati ke devagati paNa pAmyo paraMtu pagale pagale du:khane pAmavA lAgyo ane karmavaDe lepAvA lAgyo. ema karatAM karatAM yathApravRttikaraNane
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 cauda guNasthAnaka bhAga-1 yoge kAMika karmavivara prApta thavAthI samyak prakAre dharmanuM ArAdhana karato sato keTaleka bhave samasta karmone bALI daine te prANI siddhi sukhane prApta karaze. have te munirAnA upadezane sAMbhaLI bhavya jIva bolyo - "aho paramakRpALu ! Apano kahelo dharma karavA huM icchuM chuM kharo paNa hAla nahIM; sAta ATha varSa pachI aMgIkAra karIza. kemake hamaNA to A strI garbhavatI che, putra hajI bhaNyo gaNyo nathI, putrIne haju paraNAvI nathI, temaja bIjI paNa aDacaNo che tethI taratamAM to huM te saghaLAne tajI devAne samartha nathI." munirAje paNa tene yogya jIva jANyo tethI vaLI sAta ATha varSe AvIne upadeza karyo ke "he sujJa ! have ArhatI dIkSAne aMgIkAra kara." saMveganA raMgavaDe taraMgita thayela te prANIe arhata dharmane tarataja aMgIkAra karyo. te jIva sAta ATha bhave mukti padane prApta karaze. have Asatrasiddhi munirAjanA vacanane sAMbhaLIne bolyo ke- "aho dayAsiMdhu ! tamArA vacano, amRtanuM pAna karavA tulya hovAthI mane atyaMta rUce che. paraMtu huM strI putrAdika sAthenA prema baMdhanamAM niyaMtrita thayelo chuM tethI mokSecchu chatAM paNa gRhasthapaNAne tajjAne hAla tarata samartha nathI. topaNa dhIme dhIme strI putrAdikanA pratibaMdhane tajI daine AvatA varSamAM ApanA kahevA mujaba muni dharmane aMgIkAra karIza." bIje varSe munirAjanA upadezanI jogavAi maLavAthI saMpurNa zradvAvAn Asatrasiddhi jIve temanIja samIpe jainI dIkSA aMgIkAra karI. samyak prakAre cAritra dharmanuM ArAdhana karIne te devalokamAM utpanna thayo. tyAM ghaNA kALa paryata svarganA sukha bhogavIne eka bhava manuSyano karI te jIdrA mukita purIno nivAsI thaze. have chello tadbhavasiddhi jIva, puNyanA mAhatmya vaDe garbhita evA munirAjanA vacanone sAMbhaLIne hAtha joDI A pramANe bolyo -
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 aho munIMdra ! anAdi kALathI mohanidrA vaDe nidrita thavAthI naSTa caitanya prAya thayelA mane ni:kAraNa baMdhu sadiza Ape jAgRta karI cetanA prApta karyo che. huM dhanyamAM paNa dhanya chuM ke mane unmArge janArAne sanmArganA upadezaka evA Apano sAMprata samaye yoga prApta thayA che. A apAra saMsAra rUpa samudramAM DubatA evA mane saharma rUpa nAva sahIta nirdhAmaka tUlya Apano pUrva puNya vaDeja yoga banI gayo che. mane pAMca iMdrIo rUpa coroe sneha rUpa pAlavaDe bAMdhIne sudhA pipAsAdi duHkhArtapaNe saMsAra rUpa baMdIkhAnAmAM nAkhelo che. e baMdIkhAnAmAM rahyo to huM janma, jarA, mRtyu ane Adhi, vyAdhi vigere duHkho rUpa cAbuka vaDe niraMtara mAra khAdhA karuM chuM. temAM mane koi paNa zaraNabhUta thayuM nathI. hamaNAM kAMika zubha daivanA anubhAva vaDe azaraNa prANI mAtrane zaraNabhuta ane saMsAra rUpa baMdIkhAnAmAMthI choDAvanAra Apa maLI AvyA cho-A saMsAramAM devapaNAmAM ane manuSyapaNAmAM maharghikapaNuM prApta karavuM te sulabha che paNa sarUno saMyoga prama thavo te ati durlabha che. meM rasaikInI lolatAthI pa rasanuM AsvAdana ghaNIvAra karyuM che paraMtu janma maraNane haraNa karanAra sarUnA vacanAmRtanuM pAna kayAre paNa karyuM nathI. "vidvAna prANI paNa gurU mahArAjanA yoga vinA samyaktatvane jANI zakatA nathI. zuddha netravAna manuSya paNa aMdhakAramAM dIpaka vinA joi zakato nathI tema vidvAna prANI paNa gurU mahArAnA yoga vinA samyaktatvane jANI zakatA nathI. saMsAranA asAra sukhane meLavavAne mATe prANI jeTalo prayatna kare che teTalo prayatna jo jana kriyAmAM kareto te jarUra aMtara nivRtine pAme. he munirAja ! nAnA prakAranA duHkha samuha vaDe vyAta evA sAMsArika sukhathI have-jema sudhAtura prANIne paramAba (lIra) nI prAptI thAya tyAre te viSamizrIta bhojanathI virAma pAme tema-huM virAma pAvyo chuM. Aja sudhI jina dharma varjitapaNe meM je puSkaLa prayAsa karyo che teno vicAra karatAM have mane bahuja dukha utpanna thAya che-mATe have bina vilaMbe bhava sumadramAM pravahaNa tUlya, pApane haranAra ane mokSane ApanAra
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 31 evI ArhatI dIkSA, he muni puMgava ! mane zighapaNe Apo. prAye bahUla karmI jIvone dharmamAM paNa aneka aMtarAyo AvI paDe che tethIja prAjJa purUSoe kahyuM che ke- dharmasya tvaritA gatiH eTale dharmanI zighra gati che. A pramANanA ati utkaTa saMvegavAn te tadbhavisiddha jIve tarataja muni mahArAjanI samIpe cAritra aMgIkAra karyuM ane jema zleSmAdi malIna padArthone tajI de tema saMsAra vAsane tajI dIdho. apramattapaNe niraMtara sAdhu dharmane ArAdhIne samagra karmono kSaya karI teja bhavamAM mukita purIno adhikArI thayo. A pramANe pApa karmo vaDe prAye narka ane tiryaMca gatimAM paribhramaNa karatAM ane koika vakhata ajJAna kaSTa vaDe manuSya ane devagatimAM paNa i AvatAM, bhAgyahIna prANI jema svarNa nidhine na pAme tema-abhavya prANI anaMtakALe paNa avyaya sukhane prApta karI zakato nathI, durvyavya jIva anaMta kALa paryaMta paribhramaNa karIne prAMte mokSa sukha pAme che, bhavya jIva sAta ATha bhave mokSa pAme che, Asatrasiddhi traNa bhave mokSa pAme che ane tadbhavasiddhi teja bhave mokSane prApta kare che. e saghaLAmAM mohano bheda karavAnI taratamatAja mukhya hetubhUta che. je prANIne jeTalo moha hoya teTalo tene saMsAra samajyo. eTale mohanA caya apacaya-vRddhi hAnI pramANe saMsAranuM vadhavA ghaTavApaNuM jANavuM-tethI sukhanA saMdohane roAra, pApa karmane aMkurA upajAvanAra ane Atma brahmano droha karanAra mohane, zivArthI prANIe sarvathA tajI devo. A saMsAramAM je je prANIo pUrve bhamyA che, AgAmI kALe bhamaze ane hAlamAM paribhramaNa kare che te sarve A mahAbaLavAn mohanoja mahimA che. zatA, paeNzunyapaNuM, unmArganI dezanA, asatya bhASaNa, atyaMta viSayAsakita, mithyAtvamAM ekAMta niSTapaNuM, arhata dharmanI avajJA ane susAdhuno upahAsa eTalA mahA mohanA cinho che ema jJAnI purUSo kahe che, mATe he vatso ! moha rAjAnI duzceSTAthI DarIne tenA cinhone tajI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 cauda guNasthAnaka bhAga-1 devA prayatna karo jethI svalpa kALamAM saMsAra paribhramaNakArI karmano kSaya karIne mokSa sukhane prApta karazo. A pramANenA zrI AdIzvara bhagavaMtanA upadezane zravaNa karIne temanA 98 putro saMvega raMga vaDe vAsita thai tatva bodhane pAmyA. bIjI rIte mithyAtvanA 4 bhedo hoya che. (1) prarUpaNA mithyAtva (2) pravartana mithyAtva (3) pariNAma mithyAtva ane (4) pradeza mithyAtva (1) prarUpaNA mithyAtva - zrI kleizvara paramAtmAoe potAnA jJAnathI jagatamAM je padArtho jevA svarUpe rahelA che te prakAre joyA ane jANyA teja prakAre jagatanA jIvonI sAme prakAzita karyA eTale jaNAvyA. tevA prakAre padArthone yathArtha rUpe jaNAvavAne badale tenAthI viparIta bhAvarUpe prarUpaNA karavI ane jagatanA jIvo pAse prakAzita karavAne prarUpaNA mithyAtva kahevAya. jemake je padArtho choDavAlAyaka kahelA che. tenI choDavA lAyaka prarUpaNA karavAne badale grahaNa karavA lAyakanI prarUpaNA karavI ane je padArtho grahaNa karavA lAyaka kahelA che te padArthonI choDavA lAyaka rUpe prarUpaNA karavI te prarUpaNA mithyAtva kahevAya. jemake bhagavAne be prakAre dharma kahyo che. (1) zrAvaka dharma ane (2) sAdhudharma. sAdhudharma na lai zake-laine pALavAnI zakita na hoya evA jIvo mATe eTale azakata jIvo mATe zrAvakadharma kahyo che ke jethI e dharmanI AcaraNA karatAM karatAM sAdhudharmanI zakita Ave. tene badale zuM sAdhupaNAmAM ja dharma AvI gayo ? zrAvakapaNAmAM paNa bhagavAne dharma kahelo che te karIne jIvana jIvIe toya zuM vAMdho ? bhagavAnanI AjJA ja che ne ? AvA vicAronI prarUpaNA karIne sAdhudharmanI mukhyatA-pradhAnatAne gauNa karIne zrAvadharmanI mukhyatA ke pradhAnatA batAvIne prarUpaNA karavI-mArga batAvavo te prarUpaNA mithyAtva kahevAya che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 cauda guNasthAnaka bhAga-1 na zAsanamAM haMmezA sAdhudharma ja pradhAna che e pAmI zake evI tAkAta na hoya to e tAkAta keLavavA mATe prayatna karIne paNa sAdhudharma pAmavA mATe ja deva, gurU ane dharmanI upAsanA rUpe zrAvaka dharma kahelo che. jo e dhyeya na hoya ane deva, gurU, dharmanI game teTalI suMdaramAM suMdara rIte upAsanA kare to paNa te jaina zAsane kahelo zrAvakadharma nathI ja. mATe evI prarUpaNAo karavI-vicAraNAo karavI-vicAronI Apale karavI e badhuM ja A prarUpaNA mithyAtvamAM AvI jAya che. (2) pravartana mithyAtva : mithyAtvanI vRdhdhi thAya evI pote karaNI kare ane anekanI pAse tevI karaNI karAve te pravartana mithyAtva kahevAya che. eTale ke potAnI zakita mujaba mithyAtvano pracAra jorazorathI karavo te pravartana mithyAtva kahevAya che. laukika mithyAtvanA pravartana karatAM lokottara mithyAtvane pravartana karavAmAM samyaktva durlabha thAya che. jemake bhagavAne sAdhudharma ane zrAvakadharma be prakAranA kahelA che. tene pAmavA mATe mArgAnusArInA guNo kahelA che te bahu kaThaNa che. pAlana thai zake ema nathI. je majabuta satvazAlI jIvo hoya teja pAlana karI zake mATe ApaNe to jeTaluM thAya te pramANe karavAnuM. zakita mujaba thAya te karavAnuM kahyuM che. evo vicAra karIne sAdhvAcAra ke. zrAvakAcArathI virudhdha pravRtti karavI. maMtra, taMtra, vidyA Adino upayoga bhagavAnanA zAsananI ArAdhanAnI mAnatA mAnIne karavI. lagnanI pravRtti pApamaya che. te nirvibe pUrNa thAya te mATe sidhdhacakrapUna Adi bhaNAvavuM. aDhAI mahotsava vagere karavo. pUjAo bhaNAvavI, chokaro parIkSAmAM pAsa thAya e mATe pUjA bhaNAvavI, AMgI racAvavI, zarIramAM koi rogAdi thayA hoya to te roganA nAza mATenirogI banavA mATe pUjA pUjana vagere bhaNAvavA te dareka pravRttio pravartana mithyAtva rUpe gaNAya che. A rIte saMsAranI vRdhdhinA hetuthI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 cauda guNasthAnaka bhAga-1 koipaNa maMtrano jApa karavo-tAMtrika pAse jai ne tAMtrikanI vidhi karAvavI vidyA vagere sAdhavI-sadhAvavI duHkhIyArA jIvonAM duHkho nAza thAya ane jIvo kema sukhI-samRdvivALA banI sArI rIte jIvatA bane e hetu rAkhIne deva, gurU, dharmanI je pravRtti karavI te pravartana mithyAtva kahevAya che. A pravRttithI jIvo potAnuM mithyAtva puSTa karI aneka jIvonA mithyAtvanI puSTi kare che. enAthI bhavAMtaramAM potAne samakIta durlabha bane che ane aneka jIvonAM samyaktvane durlabha banAvatA jAya che. (3) pariNAma mithyAtva : manamAM juTho haThavAda rAkhe ane kevalIbhASita padArthone viSe kahyA mujaba yathArtha sadaNA na kare eTaleke te padArthono manaH kalpIta artha karIne temAM A Amaja che. Aja artha thAya, huM karuM chuM. e artha barAbara che. evI vicAraNAno kadAgraha rAkhIne jIvana jIvavuM te pariNAma mithyAtva kahevAya che. Aje lagabhaga moTAbhAge A mithyAtva joramAM cAle che ema dekhAya che. bhagavAnanuM zAsana Aje lagabhaga AvA pariNAmonA kadAcahanA kAraNe sIdAtuM dekhAya che. atyAre zAstronA artha mana ghaDaMta rIte karIne aneka jIvone mokSamArgathI Tyuta karIne saMsArIka anukULatAo meLavavA mATe ane AvelI Apattio-du:khonA nAza mATe je prayatno thai rahyA che ke jenA pratApe moTAbhAganA jIvone dharmathI rahita banAvI, A pariNAma mithyAtvanA svAmI banAvI dharmanI ArAdhanAo karatAM karAvI rahyA che. mATe khuba cetavA jevuM che. A mithyAtvanA udayano upayoga potAnuM samakita durlabha banAvI aneka jIvonA samakatane durlabha banAvavAnA prayatna rUpe thai rahelo che te kharekhara khuba duHkhada che. (4) pradeza mithyAtva : sattAmAM rahelA mithyAtva mohanIyanA pudgalone udayamAM lAvI lAvIne
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 35 bhogavavA te pradeza mithyAtva kahevAya che. A mithyAtva ekendriyathI paMcendriya sudhInA jIvone hoya che. jyAre bAkInA pahelA traNa prakAranA mithyAtva sannI paryAptA jIvone hoya che. bIjI rIte mithyAtvanA pAMca prakAra hoya che. (1) abhigrahika (2) anabhigrahika (3) AbhiniveSika (4) sAMzayika ane (5) anAbhogIka mithyAtva hoya che. (1) abhigrahika mithyAtva : ' abhigrahathI utpanna thayela aneka prakAranA kudarzanomAMthI koipaNa. eka darzanane ja zreSTha eTale sAcuM mAnavAno Agraha rAkhavo te abhimUhika mithyAtva kahevAya che. badhA darzanomAM javAnuM kharuM paNa sAcuM to huM ja dharma karuM chuM te ja te pakaDa chUTe nahi te abhigrahika mithyAtva kahevAya che. AvA jIvo potAnA mithyAtvane choDIne samyaktvane pAmI zake nahi. A mithyAtvanA udayakALamAM abhavya jIvo, durbhavya jIvo, bhArekarmI bhavya jIvo ane durlabhabodhi jIvono samAveza thAya che. koi laghukarmI AtmAmAM A mithyAtvano udayakALa thayo hoya to paNa sAcuM samajAtA potAnI pakaDa choDI sAcA mArge AvI zake che. anya darzanIoe svasva zAstramAM kahelI kalpita vAtone parIkSA karyA vagara sAcI mAnI levI ane temAM Agraha dhAraNa karI rAkhavo te abhigrahika mithyAtva kahevAya. (2) anabhigrahika mithyAtva : sAcA-khoTAM sarva darzano ne temanA abhimata deva, gurU tathA zAstrone sAcA mAnI levA temAM zaMkApaNa na karavI tema temanI parIkSA paNa karavI nahi te. athavA samajaNanA abhAve madhyasthapaNAnA kAraNathI jagatamAM rahelA sarvadarzanone koipaNa jAtanI pakaDa vinA sArA mAne, sAcA mAne te anabhigrahika mithyAtva. jemake badhAya darzanakAro mokSa mAne che, mokSa kahe che, zudhdhatA pedA karavA mATenI vAto kare che mATe te zudhdhatA mATe game te devane mAnIe-pujIe to Akhare to eka ja che
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 36 mATe temAM vAMdho nahi. A vAtamAM bicArA ajJAna jIvone khabara nathI zudhdhatA zuM che ? te kai rIte pragaTa thAya tene pedA karavA mATe kayA prakArano purUSArtha karavo paDe tenA kAraNe aTavAyA kare che. dharmamArganI ArAdhanA karatAM karatAM zudhdhatA keTalI pedA thatI jAya che teno paNa pachI vicAra karatAM nathI mATe ja jJAnIo kahe che ke evA ajJAna rUpe raheluM mithyAtva e bhayaMkaramAM bhayaMkara nukazAna karanArUM bane che. mATe AvA prakAranA vicAromAM na rahevAya tenI kALajI rAkhavAnI ane te pariNAmonI sthiratA na thai jAya tenI kALajI rAkhIne jIvavAnuM che. nahitara A mithyAtva paNa jIvane dhIme dhIme abhigrahika mithyAtvamAM lai jyAM vAra lAgatI nathI. AvA mithyAtvanA udayavALA jIvone jo sAcuM samajAvanAra malI jAya to te mithyAtvanA pariNAmane dUra karavAmAM jarAya vilaMba karatAM nathI. jema bappabhaTTasUrIjI mahArAjA e hajAra sanyAsIone (tApasone) mithyAtva dUra karIne samyaktvI banAvI saMyamI banAvyA. te A pramANe bappabhaTTasUrimahArAjAe nAnapaNamAM dIkSA lIdhelI. zALAmAM rAjAno dIkaro ane A banne sAthe bhaNatA ane mitro banelA hatA. saMyamI thaine suMdara ArAdhanA karI jJAnAbhyAsa paNa sAro karatAM hatA. rAjAno dIkaro Ama rAjA banyo eTale vaMdana karavA Avyo ane te te mahAtmAno bhagata thai gayo chatAMya Ama rAjA sarala hovAthI gurUne kahetA ke tamo gamo cho paNa tamAro dharma mane gamato nathI. ghaNuM samajAve paNa dharma rUce nahi. temAM ekavAra vAta nIkaLatA kahyuM ke A AzramamAM amArA hajAra sanyAsIoche teone pratibodha karI saMyama ApI lai Avo to tamAro dharma mane game te sAMbhaLIne bappabhaTTasUri te AzramamAM gayA. sanyAsIone zrI vItarAgadevanuM svarUpa samajAvatAM AvuM svarUpa brahmA, viSNu, zaMkara ke madevamAM nathI ema sAMbhaLyuM eTale sanyAsIoe kahyuM to pachI A deva koNa ? to kahyuM arihaMta ja AvA deva hoi zake temanuM svarUpa samajAvI mithyAtva dUra karI samyaktva prApti karAvI ane saMyama ApI hajArane laine potAnA sthAnamAM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 37 AvyA. baporanA rAjA Avyo ane kahyuM ke mahArAja eto tamArI zakti che mATe pratibodha karIne lai AvyA paNa hajI mane tamAro dharma racato nathI. A sarala prakRtinA kAraNe rAjAne chelle dharma pamADe che to A hajAre sinyAsIo anabhigrahika mithyAtvanA udayavALA hovAthI sAcuM sAMbhaLavA ane samajavA malatAM potAno mithyAmata choDIne mithyAtvane choDI zakayA. AvI rIte A mithyAtva vALA jIvone mATe samajaNa pedA karI samyaktva pAmavuM saheluM che. A mithyAtvanA udayavALA pAMca prakAranA jIvo hoya che. abhavya, durbhavya, bhArekarmI bhavya, laghukarmI bhavya ane durlabha bodhi. (3) AbhiniveSika mithyAtva :1 zrI jinezvara bhagavaMtoe prarUpelA tatvo pratyenI rUcI pedA karI samyaktvane pAme e samakatanA kAnamAM nikAcIta mithyAtvanA udayanA kAraNe patana pAme temAM koi padArtha pratyenI khoTI pakaDa aMtaramAM pedA thayelI hoya te samajavA chatAM paNa te pakaDane choDI na zake te pramANe ja jIve ane khoTI prarUpaNA kare te AbhiniveSika mithyAtva kahevAya che. A mithyAtvano udayakALa mAtra durlabhabodhi jIvone ja hoya che e sivAyanA jIvone hoto nathI. bhagavAnanA zAsanamAM jeTalA nindavo thayA. te badhA ja A mithyAtvanA udayakALa vALA gaNAya che. vartamAnamAM ja navA paMtho ubhA thAya che te badhA A mithyAtvanA udayavALA gaNAtA nathI. kAraNake mata ubhA karanArA niyamo samyaktva pAmyA pachI ja khoTI pakaDavALA thayelA che. ema nizcita rUpe na hovAthI A mithyAtvanA udayavALA gaNAtA nathI. kAraNake mithyAtvanA udayakALamAM paNa jIvo potAnA matano vizeSa phelAvo karavA mATe goSThAmAhilAdinI jema temAMthI navo mata ubho kare ema paNa bane che mATe jJAnI vagara nizrIta kahI zakAya nahi. (4) sAMzayika mithyAtva :
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tenA be bheda che. (1) deza sAMzayika ane (2) sarva sAMzayika deza sAMzayika zrI jinezvara bhagavaMtoe kahelA padArthone viSe koika padArthamAM zaMkA rAkhyA karavI. Ama te hotu haze ? AvuM te kahevAya ? A barnaja zI rIte ? bhale bhagavAne kahyuM mATe mAnI laie bAkI bane nahi ! AvI vicAraNAo karyA karavI te deza sAMzayika. sarva sAMzayika - zrI jinezvara bhagavaMtoe prarUpelA dareka padArthomAM saMzaya rAkhyA ja karavo eTale zaMkA rAkhyA ja karavI e rIte ja svabhAva pADI te padArtho sAMbhaLavA-bolavA-vicAravA te sarva sAMyika mithyAtva kahevAya che. A mithyAtvamAM paNa pAMce prakAranA jIvo hoya che. eka jAtibhavya sivAyanA jANavA. (5) anAbhogika mithyAtva : anupayogapaNAthI raheluM mithyAtva te anAbhogika mithyAtva kahevAya che. A mithyAtva ekendriyathI asannI paMcendriya sudhInAM jIvone hoya che mATe A mithyAtvanA udayavALA chae prakAranA jIvo hoya che. A abhigrahika Adi pAMca prakAranA mithyAtvomAM anabhigrahIka mithyAtva-rAMzayika mithyAtva ane anAbhogika mithyAtva A traNa mithyAtvo mithyAtvanuM phala nipajAvavAmAM AbhigrahIka mithyAtva ane AbhiniveSIka mithyAtva A be mithyAtvonA jeTalA bhayaMkara ane joradAra hotA nathI. sadupadezanA yoge parivartana pAmavAno guNa ane gurU parataMtra banavAno guNa A banne guNono mithyAtvanA tyAgamAM ane samyaktvanA prakaTIkaraNamAM ghaNo moTo hisso hoi zake che. mithyAtvanI kriyAomAM atizaya rakata evA paNa mithyAdraSTio (mithyAdraSTi AtmAo) A be guNonA yoge mithyAtvanuM vamana karIne parama sabhyadraSTi banI zake che. Abhigrahika mithyAtva ane Abhiniverika mithyAtva e banne mithyAtvo
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 39 A be guNone rokanArA hoya che ane ethI paNa e be mithyAtvo ghaNI ja bhayaMkara koTinA gaNAya che. anabhigrahika mithyAtva-sAMzayika mithyAtva ane anAbhogIka mithyAtva e traNa mithyAtvo paNa avazya tajavA yogya che paNa e traNa mithyAtvo potAnA svAmionA sadupadezathI parivartana pAmavAnA guNane ane gurU parataMtra banavAnA guNane rokI zakatA nathI. satyAsatyanA vivekane pAmavAmAM sahAyaka je mAdhyacya nAmano guNa che te guNane paNa rodhanAra Abhigrahika mithyAtva ane pote pakaDela asatya che evuM samajAvavA chatAM paNa asatyano tyAga ane satyano svIkAra nahi karatAM potAnA pakaDelA asatyane ja vaLagI rahevAnuM bhayaMkara pApa karAvanAra AbhiniveSika mithyAtva. A banne mithyAtvonI athavA to A be paikInA koipaNa eka mithyAtvanI hAjarI jyAM hoya tyAM guNaprApina mATeno avakAzaja asaMbhavita jevo bane che. Abhigrahika mithyAtva jyAre sanmArgane pAmavAmAM aMtarAya karanAra che tyAre AbhiniveSika mithyAtva jIvane sanmArgathI zruta karIne unmArge caDhAvI de che ane sahelAithI sanmArganI prApti thavA detuM nathI. abhigrahika mithyAtva chatAM pakaDavALuM mithyAtva nahotu mATe haribhadrapuroti rAjarAjezvarane pUjya banI zakayA te A pramANe : haribhadra purohita prathamathIja unmArga hatA, eTale temane mATe AbhiniveSika mithyAtvanI to kalpanA thai zake nahi ja, paraMtu temanI je paristhiti hatI-tevI paristhitimAM sUsaMbhavita gaNAya tevuM Abhigrahika mithyAtva paNa temanAmAM nahotuM. "huM saghaLuM ja samajI zakuM -evo potAnI vidvattAno gatra zrI haribhadra purohitamAM jarUra hato. paNa koi vacana na samajAya te chatAMya te vacanane samajyAnuM ghamaMDa rAkhIne jIvanane pasAra karavuM evA durguNane pedA karanArUM mithyAtva temanA AtmAmAM nahotuM. emanAmAM jo e mithyAtva hota to pachIthI e jevA upAsya, vizvasya ane upakArI banI zakayA, tevA te haragIja banI zakata nahi.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 cauda guNasthAnaka bhAga-1 abhigrahika mithyAtvano abhAva ane sundara koTinI saralatAno yoga-ke je saralatA mithyAtvanI mantratA vinA zakya nathI-enA pratApe ja zrI haribhadra purohita rAjapurohita maTIne rAjarAjezvaraneya pUjya evA parama zAsanaprabhAvaka AcArya bhagavAna banI zakyA. pratijJApAlananI apUrva tatparatA : je nimitte AvuM anupama parivartana zakaya banAvyuM, te nimitta viSe paNa tame kadAca sAMbhaLyuM haze. eka vAra evuM banyuM ke-je samaye rAjapurohita zrI haribhadra rAjmahelathI nIkaLIne potAnA AvA tarapha i rahyA hatA, te samaye koinA dvArA bolAtI 'paduirgaM' evA adipadavALI gAthA temanA sAMbhaLavAmAM AvI. jagatamAM evuM koi vacana ja nathI, ke jene huM samajI zakuM nahi AvuM mAnI beThelA e rAjapurohite A gAthA sAMbhaLI, paNa e gAthAno bhAva emanI samajyAM Avyo nahi. e tyAMnA tyAM thaMbhI gayA. rAtrino samaya ghaNo vahI gayo hato ane ghare pahoMcavAmAM vilamba thato hato, paNa je sAMbhaLyuM te samajAya nahi tyAM sudhI AgaLa kema vadhAya ? emaNe vAraMvAra vicAra karyo, ghaNo ghaNo prayatna karyo, vidvattA tathA buddhinA khajAnA jevA potAnA magajane khUba khUba kasyuM paNa kemeya karatAM zrI haribhadra purohita sAMbhaLelI gAthAnA marmane pAmI zakayA nahi. have e zuM kare che. eja khAsa mahatvanuM che. e kaMTALIne ghare cAlI jvAno vicAra karatAM nathI. atyAra sudhImAM jeTajeTalAM vacano mArA kAne paDyAM jeTajeTalA vacano meM vAMcyAM. te saghaLAMya vacanone huM barAbara samajI zakayo chuM. eTale A eka vacana na samajAyuM toya zuM ? Aje nahi samajAya to kAle samajAze ane kadAca kAle paNa nahi samajAya to zuM vahI jaze ? mUko paMcAta ! -AvA AvA vicArono eka aMza paNa temane sparzI zakyo nahi. e to te ne te samaye ja nahi samajAyeluM samajjAne mATe pravRtta banyA. AvI rItie nahi samajAeluM samajjAne mATe pravRtta thavAmAM kevI moTI muzkelI hatI, e jANo cho ne ?
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 41 sa. jenA vacanane samajI zakAya nahi, tenA ziSya banI javAnI temaNe pratijJA karI hatI. e ja vAta che, paNa e pratijJAne pALavAmAM e jo apramANika bane to koi emane balAtkAre ziSya banAvI zake tevuM nahotuM. teo jo potAnI karelI pratijJAne bInavaphAdAra nivaDe, to temanI pratijJAnuM temanI pAse pAlana karAvI zakAya evA saMyogo ja nahi hatA. vaLI evA saMyogo jarUra hatA, ke je saMyogo emane jo emanI pratijJAnuM pAlana karavAmAM DhIlA banavuM hoya, to DhIlA banAvavAmAM ane pratijJAno bhaMga karAvavAmAM paNa sahAyaka banI zake. e saMyogono vicAra karo. zrI haribhadra purohitane jyAre sAMbhaLelI gAthAno bhAva samajAyo ja nahi, eTale emaNe e gAthAnA uccAranAranI pAse javAno nirNaya karyo. e makAnamAM sAdhvIono nivAsa hato. eka vayovRddha sAdhvIjI rAtrinA samaye svAdhyAya karatAM hatAM ane e svAdhyAya daramyAna ja pelI vAvivaza' AdipadavALI gAthA bolAi hatI. zrI haribhadra purohita e sAdhvIjInI pAse pahoMcyA ane je mAthAno artha potAne samajAyo nahoto, te gAthAno artha samajAvavAnI vinaMti karI. e vayovRddha sAdhvIjI paNa maryAdAzIla hatAM. emane lAgyuM ke - Amane e gAthAno artha mArAthI kahevAya nahi. Amane to gurUmahArAjanI pAse ja moklavA joie. AthI e vayovRddha sAdhvIjI zrI haribhadra purohitane kahe che ke- "jo e gAthAno artha jANavo hoya to jAva amArA gurU mahArAja pAse.' vicAra karo saMyogono. gAthA bolanAra koNa? jaina ane temAMya vayovRddha sAdhvI, jyAre zrI haribhadra purohita eTale zrI jainadarzananA kaTTara virodhI ane samartha vidvAna purUSa ! Ama chatAMya, e nahi samajAelI gAthAne bolanAra sAdhvIjInI pAse jaine zrI haribhadra purohita emane name che, nahi samajAelI gAthAno artha pUche che ane e gAthAno artha potAne samajAyo nahi e mATe ja temanA ziSya banI javAnI taiyArI dekhADe che !
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 sthAnaka bhAga-1 tyAre sAdhvIjI zuM kahe che ? gurU pAse javAnuM ! hajU AgaLa jUo. sAdhvIjInA uttarathI zrI haribhadra purohitane jarAya kaMTALo Avato nathI. pratijJAnuM pAlana karavAnA nizcayamAM e jo thoDA paNa DhIlA hota, to ahIM e potAnA manane manAvI zakata. huM to mArI pratijJAnuM pAlana karavAne mATe sarva rItie taiyAra hato, e mATe to na sAdhvIjInI pAse jaine artha kahevAnI ane ziSya banAvavAnI mAgaNIya karI, paNa e sAdhvIjIe e gAthAno artha kahyo nahi, temAM huM zuM karuM? huM to pratijJAthI chUTyo !' AvA AvA vicArothI zrI haribhadra purokti potAnA manane jarUra manAvI zakata, paNa emane e rItie potAnA manane manAvavuM nahotuM. "sodo sIdho paDaze to mAla laizuM ane sodo uMdho paDaze to zuM levuM che ke zuM devuM che ?' -evA devALIyA vahepArinA jevI emanI pratijJA nahotI. emaNe je samaye pratijJA karI haze, te samaye emane e pratijJAnuM pAlana karavAno sAce ja samaya AvI lAgaze-evI to kadAca kalpanA sarakhI paNa nahi hoya; paNa pratijJA karatI veLAe e vAta to emanA manamAM sunizcita ja hatI ke-jo evo samaya AvI ja lAge to sarvasvanA bhoge paNa mAre mArI pratijJAnuM pAlana karavuM che. potAnI pratijJAnuM pAlana karavAne mATe e pUre pUrA pramANika hatA, mATe to sAdhvIjIe jyAre gurUmahArAja pAse javAnuM kahyuM tyAre zrI haribhadra puroti kazI paNa AnAkAnI karyA vinA tyAMthI nIkaLyA ane potAnA sthAne AvyA. bIje divase jyAM gurUmahArAja hatA tyAM pahoMcyA, gurUmahArAjanI pAse pahoMcIne temaNe potAnI saghaLI hakIkata jaNAvI, tyAre gurUmahArAje zuM kahyuM te jANo cho ? gurUmahArAja gAthAno artha kahevAne badale ema kahyuM ke-jo A gAthAno artha jANavo hoya to pahelAM nI dIkSA grahaNa karo ane zrI jainazAsananA krama mujaba zrI jaina zAstrono abhyAsa karo ! have zuM thAya? zrI haribhadra purohita nI dIkSA lai le ? vagara samaye ane vagara nirNaye potAnA darzanano tyAga kare ? zrI jainadarzanano svIkAra kare ? ane zrI nI dIkSA laine na sAdhupaNuM
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 43 pALe ? tyAM e carcA karavAne paNa taiyAra thAya nahi ? emane pratijJAya hatI ane emane e pratijJAne pAnavIya hatI, paNa e mATe A badhuM zuM? potAno mata choDIne jaina sAdhu thai javuM? zrI haribhadra purohite to e vAta paNa kabUla karI. e vAta kabUla karI eTaluM ja nahi, paNa tarata ja zrI haribhadra purohite e vAtano amala karyo. kAraNa ! potAnI pratijJAnA pAlana mATe e pUrepUrA pramANika hatA ! eka mithyAdraSTi. mithyAdarzananA parama upAsaka ane cauda vidyAomAM pravINa evA samartha vidvAnanI A saralatA to jUo ! kharekhara, emanA ghamaMDa sAthe emanI A saralatAne paNa yAda rAkhavAnI jarUra che. mithyAtvanI matA vinA mithyAdarzananA evA samartha vidvAnamAM AvI apUrva koTinI saralatA saMbhavita nathI. te samaye e mithyAdraSTi hatA, tema chatAM paNa temanuM A AcaraNa hareka rItie anumodanApAtra che, eTaluM ja nahi, paNa ApaNAmAM jo A guNa na hoya to ApaNe ene meLavavAne mATe A prasaMgane Adarza banAvavo joie. e ja ApaNA guNarAgane chAje. sAmagrInA sadupayogano pratApa : prabhuzAsanane pAmavAne mATe mithyAtvanA kSayopazamAdinI anivArya jarUra paDe che. mithyAtvanA kSayopazamAdi vinA koi paNa jIvane sAcA rUpamAM bhagavAna zrI kleizvaradevonA zAsananI prApti thaI zakatI ja nathI. mithyAtvano evo kSayopazamAdi mithyAtvanA udayavALA paNa mithyAtvanI mandatAnA kALamAM ja susAdhya bane che. evA mithyAtvanI mandatAnA kALamAM, jIvane jo puNyanA pratApe dharmasAmagrInI prApti thai jAya che, to e jIva ghaNI ja sahelAithI dharmane pAmI zake che. jo ke-naisargika rItie paNa jIvone mithyAtvano kSayopazamAdi thavA dvArA samyagdarzana guNanI prApti thai zake che, to paNa tevAya jIvo tevA prakAranA apUrva pariNAmone mithyAtvanI mandatAnA kALamAM ja pAmI zake che. pUrvanA puNyanA pratApe je jAvone dharmanI sAmagrI maLI gaI che. te jIvoe to dharmane pAmavAnA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 cauda guNasthAnaka bhAga-1 viSayamAM leza mAtra paNa pramAdI nahi ja banavuM joie. dharmanI sAmagrIne pAmelA jIvoe "mArA mithyAtvanI mandatA thai che ke nahi ?' -e jovAne mATe besI rahevAnI jarUra nathI. koi paNa karma jyAM sudhI eka koTAkoTi sAgaropama pramANa paNa hoya, tyAM sudhI to e jIvane, tame pAmyA cho tevI dharmapravRttinI prApti paNa thatI nathI eka koyakoTi sAgaropama pramANathI paNa karmasthiti jyAre laghu bane che, tevA kALamAM ja tamane maLI che tevI dharmapravRttinI prApti jIvane thai zake che. je koI jIva AvI uttama koTinI dharmapravRttine pAme, te mahA bhAgyavAna che; paNa e mahA bhAgyavAnapaNAne TakAvavAne mATe tathA vadhAravAne mATe, maLelI dharmasAmagrIno sArAmAM sAro upayoga karI levAnI jIvanI kALajI hovI joie. dharmasAmagrI maLavA chatAM paNa jeo teno sadupayoga nathI karatA, teo to dharmasAmagrIne nahi pAmelA jIvonI jema hArI jAya che, ane jeo maLelI dharmasAmagrIno anAdara karIne teno durUpayoga kare che, teonA durbhAgyanuM to pUchavuM ja zuM ? dharmasAmagrInI prAptine mATe jema puNya joie, tema prApta thaelI dharmasAmagrIne saphala karavAne mATe lAyakAtanI jarUra che. dharmasAmagrIne pAmelA AtmAoe dharmanI prApina mATe temaja prApta dharmane TakAvavAne tathA vadhAravAne mATe lAyakAta keLavavI joie ane jema jema lAyakAta AvatI jAya, tema tema e lAyakAtane vadhu ne vadhu joradAra ne nirmaLa banAvavAno prayatna karavo joie. tamane maLelI dharmasAmagrIne saphala banAvavAne mATe tame keTalA kALajIvALA cho ane keTalA prayatnazIla cho, e tame to jANo cho ne ? tamArI jema zrI haribhadra purohita paNa varyA hota, to je pariNAma AvyuM te Avata kharUM ? zrI haribhadra purohite to potAne maLelA uttama nimittano uttama prakAre sadupayoga karyo. gurUmahArAje temane jenI dIkSA grahaNa karavAnuM kahyuM, eTale emaNe tema karyuM. na muni banIne e mahAbhAga gurUkulavAsane sevatA thakA zAsanI maryAdA mujaba ratnatrayInI ArAdhanAmAM rata banyA. enA pariNAme gurUkRpAthI teo samartha zAsavedI AcArya
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 45 bhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA banyA. zrI jinAgamonA parizIlanathI zrI jinAgamonA pAradarzI banyA pachI, e mahApurUSe evA paNa udgAra kADhyA che ke - "hA ! aNAhA kahaM huMtA jai na hu~to jiNAgamo ?" eTale ke-jo zrI jinAgama hota nahi, to hA ! anAtha evA amAruM thAta zuM ? zrI nigamonA parizIlananA pratApe e puNyapurUSane potAnI pUrvanI anAtha dazAnuM bhAna thayuM. mithyAtvanA yoge nipajelI ghelachA gayA vinA, anAtha jIvone paNa potAnA anAthapaNAnuM bhAna thatuM nathI. jeone potAnA anAthapaNAnuM bhAna hoya nahi, teo nAthanI zodhamAM nIkaLe ja zAnA ? are, nAtha sAme AvI jAya toya ene AvakAre zAne ? ApaNane paNa jo ema thAya ke-zrI jinezvaradevanA yoge ja ApaNe Aje sanAtha chIe, to ja ApaNe sAcA nAtha bhagavAna zrI jinezvaradevonI sAcI ArAdhanA karI zakIe. bIjI rIte mithyAtvanA ATha prakAro hoya che, (1) ekAntika (2) sAMzayika (3) vainayika (4) pUrvavyagrAha (5) viparitarUci (6) nisarga (7) saMmoha ane (8) mUDhadraSTimithyAtva. A rIte ATha prakAranA mithyAtva che. have e ATha mithyAtvanAM lakSaNa granthakAra pote kahe che te A pramANe - jIva sarvathA kSaNika (anitya) che, athavA jIva sarvathA akSaNika (eTale nitya) che. tathA jIva sarvathA saguNa che athavA sarvathA nirguNa. che, ityAdi rIte ekAnta bhASA bolanAra jIvane temAMyayachamithyAtva kahyuM che. sarvajJa vItarAga bhagavaMte je jIva ajavAdi bhAvo je rIte kahyA che te rIte satya haze ke nahi ? evA saMkalpaciMtavana vaDe sAMvayio mithyAtva kahyuM che. sarve liMgIo (sarve darzananA sAdhuo) Agama rUpa che. (pota potAnA darzana pramANe sAdhu dharmavALA che), sarve devo AgamarUpa che, ane sarve dharmo paNa zreSTha AgamavANA (pota potAnA zAstra pramANe
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 cauda guNasthAnaka bhAga-1 pramANabhUta) che, evA prakAranI purUSonI je buddhi tene loko vaiyika buddhi madhyastha buddhi kahe che (arthAt te vainAyi mithyAtva karyuM che.) carmakAranuM maMDaLa (aMzo vaDe jema bhojana pAme) carmanA-cAmaDAnA lavo-aMzo vaDe jema bhojya na pAme (sArA bhojanane pAmI zake nahi) tema kuhetu ane kudraSTAMtovarDa (AgrahathI utpanna thayela kutarko vaDe) bharelo-vyakta thayelo jIva tattva pAmato nathI, te pUrvavyucchAda mithyAtva kahevAya) vara (tAva)vALA jIvane jema kaDavo rasa paNa madhura lAge che, te doSa vyApta manavALo ane tethI viparIta zraddhAvALo thayelo jIva asatyane paNa satya mAne che (te viparitApa mithyA kahevAya) jema janmathI aMdha thayela purUSa manojJa ke amanojJa rUpane sarvathA dekhI zakato nathI, tema svabhAvathIja mithyAdraSTi evo dIna (pAmara) jIva tattva ke atattvane jANI zakato nathI (ta nimithyAtva kahevAya). yuktAyukatanI beMcaNa rahita (A yogya ke ayogya che ema nahi jANanAro) evo muDhadraSTivALo jIva (muMjhavaNavALo jIva) rAgIne deva kahe che, parigrahIne sAdhu kahe che, ane prANihisAne dharma kahe che (te saMmoda mithyA kahevAya) zrI jInezvaroe prarUpelA padArthonI azraddhArUpa lakSaNavALA e ekAttika Adi bheda vaDe mithyAtvanA 7 bheda kahyA. jema dhAtukSayanA (kSayanA) rogIne je anna upara rUcibhAva (na hoya) tema e jIvone jInendra dharmane viSe dharmarUci (Aja dharma che evI khAtrI) hotI nathI tevI rIte mithyAdraSTipaNAthI jInezvaranA dharmane viSe evA jIvone dharma pratye rUcI thatI nathI. pAMca raMgo vaDe bhAvita karyA chatAM (eTale raMgyA chatAM) paNa nIlI (gaLIno raMga athavA gaLInA raMgavALuM vastra) nizcaye. potAnI kRAtA (kALAza) choDatI nathI tema dravya parikarmaNAo vaDe (tathAvidha dravyAdi sAmagrIo prApta thavA chatAM paNa) abhavya jIvonuM mithyAtva chUTI zakatuM nathI. jema upadhAtu (trAMbA ane loha sivAyanI dhAtu) pArasamaNinA sparzavaDe paNa suvarNapaNuM pAmatI nathI tema yogyatA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sauda guNasthAnaka bhAga-1 47 rUpa upAdAna vinA (eTale mukitanI yogyatArUpa mULa kAraNa vinA) rAbhavya jIva paNa (mithyAtva choDI samyaktva pAmI zakato nathI, kAraNa ke abhavyane tathAvidha yogyatAno abhAva hoya che.) (upara kahelA upadhAtunA draSTAMte abhavya jIva) jo ke jJAna-darzana ityAdi lakSaNa rUpa guNa vALo AtmA che, to paNa AgamarUpI pArasamaNinA sparza vaDe kaMdIpa sikatva pAmI zakato nathI. e jIvone (abhavyone) upara kahela mithyAtvomAMthI abhiniveSa mithyAtvavarjIne bAkInAM cAra prakAranAM mithyAtva anAdi anaMta kALa sudhI anaMta pugalaparAvarta sudhI hoya che. dhe je AThamuM mithyAtva draSTi yukata nAmavALuM (mUDhaSTi mithyAtva) kahyuM che. - bIjI rIte mithyAtvanA 10 prakAro kahyAA che. (1) dharmane adharma jANavo-muninA sarvottama tyAgamArgane Apamate adharma mAnavo. (2) hisAdika adharmane dharmarUpa mAnI devI pAse ke yajJa prasaMge pazuvadha karAvavo. (3) samyagUjJAna ane cAritra-sadAcaraNa rUpa kriyA sAthe maLyA vagara mokSa mArga maLato nathI, chatAM Apamate tenuM khaMDana karavuM ne kharAmArgane unmArga kahevo. (4) ekAnta jJAna ke ekAnta kriyAthI ja mokSa che, e unmArgane mArga mAnI tenI puSTi karavI. (5) zudra mArgagAmI saMta sAdhu pAse potAno tuccha svArtha nahIM saravAthI temane asAdhu mAnavA. (6) unmArgagAmI-mArgabhraSTa asAdhune svArthavaza thai sAdhu lekhavavA. (7) pRthvI, pANIne vanaspati pramukha sajIvane nirjIva jaDarUpa lekhavavA. (8) AkAzamAM rahelA keTalAeka nirjIva pugalone sajIva lekhavavA. (9) vAyu (aMge sparzato pavana) rUpI chatAM tene arUpI-amUrta
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 cauda guNasthAnaka bhAga-1 lekhavavo. (10) dharmAstikAya pramukha amUrta-arUpI dravya chatAM temane rUpI-mUrta mAnavA. bIjI rIte mithyAtvanA 25 prakAro kahA che. aDhAra pApasthAnakanI sajhAyo paikI 18 mI sajhAyamAM kahelA mithyAtvanA 21 prakAro uparAMta bIjA 4 prakAro che. tenA nAma-(1) prarUpaNA mithyAtva, (2) pravartana mithyAtva, (3) pariNAma mithyAtva ne (4) pradeza mithyAtva. ekavIza bheda nIce pramANe che - (1) devamAM adevapaNAnI buddhi, (2) adevamAM devapaNAnI buddhi, (3) sugarUmAM kugurUpaNAnI buddhi, (4) kugurUmAM sagarUpaNAnI buddhi, (5) dharmamAM adharmapaNAnI buddhi, (6) adharmamAM dharmapaNAnI buddhi, (7) jIvamAM ajIvapaNAnI buddhi, (8) ajIvamAM jIvapaNAnI buddhi, (9) mukata (siddha)mAM amukatapaNAnI buddhi, (10) amukata (hariharAdika) mAM mukatapaNAnI buddhi. A daza prakAranI mithyA saMjJA kahevAya che. (1) abhigrahika mithyAtva - potapotAnA mithyA dharmamAM Acaha. (2) anabhigrahika mithyAtva - sarva dharma sArA che evI buddhi. abhiniveza mithyAtva - satya dharma jANyA chatAM asatya dharmano Agraha na choDatAM asatyanuM poSaNa karavAnI buki. (4) sAMzayika mithyAtva-paramAtmAnAM vacanomAM zaMkAvALI buddhi. (5) anAbhogika mithyAtva-ajJAtapaNArUpa te ekaeNkriyAdika manavinAnA jIvomAM hoya che. bIjA laukika ne lokottara devagurU ne dharma saMbaMdhI cha prakAra che te nIce pramANe :(1) lokika devagata mithyAtva - anya hariharAdi devone devapaNe mAnavA. lokika gurUgata mithyAtva - sAraMbhI gurUne gurUpaNe mAnavA. (3) lokika parvagata mithyAtva - anya darzanIonA parvone parva tarIke (3).
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 49 mAnI tenI karaNI karavI. (4) lokottara devagata mithyAtva - lokottara deva arihaMtAdikanI A lokanA sukha-bhogAthe mAnatA karavI. (5) lokottara gurUgata mithyAtva - lokottara niSparigrahI gurUnI A lokasaMbaMdhI sukhaprApti mATe bhakita karavI. (6) lokottara parvagata mithyAtva - lokottara parvo paryuSaNAdinI ArAdhanA A loka saMbaMdhI sukhaprApti mATe karavI. have upara jaNAvelA vadhArenA 4 bhedo nIce pramANe :(1) mithyA dharmanI prarUpaNA karavI te prarUpaNA mithyAtva. (2) mithyA dharmanI pravRtti-AcAraNA karavI te pravartana mithyAtva. (3) pariNAmamAM mithyAbhAva pariNamelo hoya-satya dharma oLakhAyela na hoya te pariNAma mithyAtva. (4) pradeza eTale AtmapradezonI sAthe mithyAtvathI baMdhAyelA karmapradezonuM maLavuM te pradeza mithyAtva. A pacIze prakAranA mithyAtva tajavA lAyaka che. tenA daza, pAMca, cha ne cAra - e prakAromAM badhA prakAranA mithyAtvono samAveza thai zake che. bIjI rIte mithyAtvanA cAra prakAro kahyA che. (1) anAdi anaMtakALa (2) anAdi zAMtakALa (3) sAdi anaMtakALa ane (4) sAdi zAMtakALa rUpe mithyAtva hoya che. (1) anAdi anaMtakALa rUpe jAtibhavya jIvone anAdikALathI mithyAtvano udaya cAlu che ane sadAkALa anaMta kALa sudhI mithyAtvano udaya rahevAno hoya che mATe A bhAMgo ghaTe che tathA abhavya jIvone paNa A mithyAtva sadA mATe hoya che. . (2) anAdi zAMta mithyAtva :- je bhavya jIvo ekvAra samyaktvane pAmIne pachI paDI mithyAtvanA udayavALA banyA hoya evA bhavya jIvone
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 cauda guNasthAnaka bhAga-1 A mithyAtva hoya che. anAdikALathI mithyAtva hatuM ane samyaktva pAmatAM e mithyAtva zAMta thayuM eTale teone mithyAtva anAdi zAMta kALavAnuM gaNAya che. (3) sAdi anaMtakALa :- A mithyAtva sAmAnya rIte jagatamAM koipaNa jIvone hotuM nathI paNa vyakata ane avyakta ema mithyAtvanA be bhedo pADelA che te apekSAe vicAraNA karIe to vyavahAra rAzImAM AvelA abhavyajIvo have vyavahArIyA rUpe ja gaNAze e koikAle avyavahAra rUpe thavAnA nathI. A apekSAe vyavahArarAzImAM rahelA abhavya jIvone je bhakta mithyAtva pedA thAya che te sAdi mithyAtva kahevAya che ane te mithyAtvano udayakALa sadA mATe rahevAno ja che mATe anaMtakALa sudhInuM kahevAya che. AthI sAdi anaMtakALa rUpe mithyAtva kahevAya che tathA vyavahAra rAzImAM AvelA je bhavya jIvo che te ekendriyapaNAmAMthI koikALe tripaNAne pAmelA nathI ane pAmavAnA nathI evA bhavya jIvone AzrayIne vyakata mithyAtvanI sAdi gaNAya che ane sadAkALa te ekendriyapaNAmAM rahevAnA hovAthI evA bhavya jIvone anaMtakALa mithyAtva rahevAnuM hovAthI sAdi anaMtakALa mithyAtva gaNAya che. (4) sAdi zAMta mithyAtva :- anAdi mithyAdraSTi jIvo samyaktvanI prApti kare te prApta karyA pachI nikAcIta mithyAtvanA udayanA pratApe paDIne mithyAtvane pAme ane vadhAremAM vadhAre ardhapudgala parAvartakALa sudhI mithyAtve rahe te sAdi zAMta mithyAtva kahevAya che. samyaktvanI prApti thAya te mithyAtvanI zAMtatA kahevAya ane tyAMthI nikAcIta mithyAtvanA pratApe patana pAmI mithyAtvane pAmavuM te mithyatvanI sAdi kahevAya che. A mithyAtvano sAdi kALa jaghanyathI eka aMtarmuhUrta rahe ane utkRSTathI ardha pudgala parAvartakALa sudhI rahe che pachI jIva pharIthI samyaktvane pAmIne avazya mokSe jAya che tyAre mithyAtva zAMta thai jAya che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa1 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AthI anAdi anaMta mithyAtva jAtibhavya ane abhivya jIvone hoya che. anAdizAMta mithyAtva-je bhavya jIvo bhaviSyamAM samyaktva pAmaze temane hoya che mATe durbhavya-bhArekarmI bhavya ane laghukarmI bhavya jIvone hoya che. - sAdi anaMta mithyAtva-abhavya jIvone tathA je bhavya jIvo vyavahArarAzImAM hovA chatAM trasapaNAne pAmavAnA nathI emane hoya che ke je bhavya jIvone jAtibhavya jevA kahevAya che. sAdizAMta mithyAtva :- samyaktvathI paDelA durlabha bodhi jIvone hoya che. vAMjI rIte mithyAtvanA be prakAra hoya che. (1) laukika mithyAtva (2) lokottara mithyAtva. (1) laukika mithyAtva : A lokanA anukULa padArthonI prApti mATe maLelAne vadhAravA mATe, bhogavavA mATe, sAcavavA mATe ane jIvuM tyAM sudhI TakI rahe ene mATe tathA AlokamAM pApanA udayathI AvelA duHkhanA nAzane mATe ane paralokamAM devaloka Rdhdhi sidhdhi sArI rIte prApta thAya evA hetu mATe itaradarzananA deva devIone deva tarIke mAnavA, itara darzananA sanyAsIo ne gurU tarIke mAnavA tathA itara darzananA dharmane dharma tarIke mAnavo ane sevavo te laukika mithyAtva kahevAya che. (2) lokottara mithyAtva : A lokanA sukha mATe ane du:khanA nAza mATe tathA paralokanA sukhane mATe zrI arihaMta paramAtmAnI deva tarIkenI mAnatA mAnavI. zrI arihaMtanI AjJA mujaba vicaratAM gurUonI mAnatA mAnavI ane arihaMte kahela dharmanI mAnatA mAnavI te lokottara mithyAtva kahevAya che. A mithyAtvathI samakIta durlabha thAya che. lokottara gurUgata mithyAtva che, je sAdhuno veSa rAkhe ane pote
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa2 cauda guNasthAnaka bhAga-1 nirguNI hoya, jinavANIno utthApaka hoya, potAno manaHkalpita upadeza de, sUtranA sAcA arthane toDe, evA liMgadhArI utsatranA prarUpakane gurU jANI mAna sanmAna kare tathA je sAdhuguNI, tapasvI, AcAravAna, bahukiyAvaMta hoya, tenI A lokanI icchA karI sevA kare, bahumAna kare, manamAM ema jANe ke-AnI bahu sevA karIza to enI maherabAnIthI dhana, Rdhdhi, strI, putrAdi mane maLaze A lokottara gurUgata mithyAtva. vaLI mithyAtvanA cha prakAra nIce mujaba kahA che. (1) rAga dveSa ne mohAdika mahAdoSothI parAjita harihara brahmAdikane mahAdeva tarIke mAnavA-pUjavA te laukika devagata mithyAtva. (2) gurUnA guNarahita evA paNa anyadarzanInA dharmagurUone gurU tarIke mAnavA te laukika gurUgata mithyAtva. (3) hoLI, baLeva, zItaLAsAtama ne nAgapAMcama pramukha laukika parvo karavA te laukika parvagata mithyAtva. (4) sarvathA doSa rahita vItarAgadevanI putrAdikanI prAprimukha AzAe mAnatA karavI te lokottara devagata mithyAtva. (5) paricadhArI ne bhraSTAcArI pAsaggAdika na veSadhArI sAdhune guNa rahita chatAM tene lokika svArtha sAdhavA garabuddhithI mAnavA-pUjavA te lokottara gurUgata mithyAtva. (6) AThama, pAkhI pramukha lokottara parvane A loka saMbaMdhI kSaNika sukhane arthe ArAdhavA, mAnavA te lokottara parvagata mithyAtva. e saghaLA mithyAtvanA parvo mokSArthI jIvoe cIvaTathI tajI devA. bIjI rIte mithyAtvanA be prakAro hoya che. (1) guNahIna guNasthAnaka (2) guNayukata guNasthAnaka (1) guNahIna guNasthAnakane akhADo paNa kahevAya che. A mithyAtva guNasthAnakamAM rahelA jIvo odhadraSTivALA jIvo tarIke paNa gaNAya che. A guNasthAnakamAM rahelA abhavya jIvo-durbhavya jIvo-bhArekarmI bhavya
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 53 jIvo ane durlabhabodhi jIvo AryadezAdimAM manuSya janma pAmIne dharmanI sAmagrIne pAmIne potAnA jIvanamAM je kAMi dharma ArAdhanA karatAM hoya che. teo azudhdha pariNAmathI, azubha pariNAmathI ke zubha pariNAmathI karatAM hoya che. niraticAra cAritranuM pAlana karatAM karatAM pUrvakroDa varasa sudhI anaMtI vAra manuSya janmane pAmIne ArAdhanA kare to paNa teone zudhdha pariNAma pedA karavAnuM mana ja thatuM nathI. koikALe zudhdha pariNAma pedA thai zakato nathI. AnA kAraNe e jIvonAM guNo paNa guNAbhAsa rUpe kAma karatAM hoya che ane saMsAranI vRdhdhimAM kAraNabhUta thAya che. (1) azuddha upayoga :- bIjA jIvo pratye irSAbhAva pedA karIne tathA gaudradhyAna ke ArtadhyAnanI atyaMtatA rAkhIne dharmanI pravRtti karavI tathA eka rasathI pApanI pravRtti karavI te azudhdha pariNAma kahevAya che. (2) azubha pariNAma (upayoga) - viSayo ane kaSAyonI vAsanAothI tenI puSTi mATenI-vRdhdhi mATenI je kAMi pravattio jIvanamAM thAya te azubha pariNAmavALI pravRtti kahevAya che. (3) zubha pariNAma (upayoga) vALI pravRtti eTale jIvanamAM sArI pravRtti-dharmanI pravRtti-dAnAdi dharmanI kriyAo-deva-gurU dharmanI ArAdhAnAo-Aloka-paralokanA sukhanA udezathI karavI. AvelA du:khonA nAzanA hetuthI pravRtti karavI te zubha pariNAma vALI pravRtti kahevAya che. A traNe prakAranI pravRttithI jIvo pApAnubaMdhi puNya upArjana karatA jAya che ane saMsAranI vRdhdhi karatA jAya che. eka laghukarmI AtmAo je hoya che teja jIvone guNahIna guNasthAnakamAM rahIne paNa-odhadraSTimAM rahIne paNa Atmika guNonI prApti karavA mATenA ughADarUpe je je guNonI khIlavaTa pedA thAya che te kramasara AtmAnA ughADamAM upayogI bane e rIte deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karatAM jAya che. A jIvonI zubha ArAdhanA paNa zudhdha pariNAma pedA karavAnI lakSyavALI ja hoya che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AthI sarala svabhAva ane ni:svArtha budhdhi aMtaramAM rahelI hoya che. teonI sAdhanA A prakAre hoya che. jJAna ane kriyAnI AvazyaktA - A jagatamAM sAdhanA koNa nathI karatuM ? yathArtha ke ayathArtha, sukhada ke duHkhada, alpa ke adhika-e nirALI vastu che. e vicAraNAne dUra rAkhIe, to jyAM jyAM kAmanA che tyAM tyAM sAdhanA che. kAmanAnI paripUrNatAne uddezIne karavAmAM AvatA prayatno, e sAdhanA che. kAmanAvattA vizvanuM jIvana sAdhanAmaya che. Ama chatAM "sAdhanA' ne aMge viziSTa vicAraNAnI AvazyakatA che. kAmanA mAtrathI jema iSTasiddhi saMbhavita nathI. siddhi prApaka sAdhanA mATe sAdhano viSenuM yathArtha jJAna paNa Avazyaka che ane tene anusaratI kriyAzIlatA paNa Avazyaka che. jJAnanya kriyA kiMvA kriyAzUnya jJAna siddhisAdhaka banI zake nahi. sAdhanonA yathArtha jJAnanA abhAve iSTaprAptinI avarodhaka kriyAo iSTaprAptinA hetuthI thAya che : ane sAdhanonuM yathArtha jJAna hovA chatAM tadanusArI kriyA na hoya, to viparIta kriyA cAlu hovAnA kAraNe iSTaprApti dUravartIja banatI jAya che. kAmanAnA yoga sAdhanAmAM pravartamAna banelA jIvamAtre A vastune samajI levI joie. kAraNa ke-sAdhanonA yathArtha jJAna vinA ane vAstavika sAdhanonA AsevanamAM dattacitta banyA vinA, A anAdikAlIna vizvamAM anantakAle paNa koi ja AtmA iSTane sAdhI zakayo nathI, sAdhI zakato nathI ane sAdhI zakaze paNa nahi, e nivivAda vastu che. sAdhanAno hetu A saMsAramAM manuSya mAtranI pravRttinuM kendrita dhyeya kayuM che ? koI paisA mATe mathe che, koi kIrti mATe mathe che, koI strI mATe mathe che, koi putra mATe mathe che ane koi sattA mATe mathe che. ArItie manuSyo bhinna bhinna prakAranI kAmanAothI bhinna bhinna prakAranI pravRttio potapotAnI zakayatA, anukULatA ane samaja mujaba karI rahyA che. parantu A saghaLI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 papa ja kAmanAo ane A saghaLI ja pravRttionI pAchaLa saunuM dhyeya ekasarakhuM che. e dhyeya che-du:khano nAza ane sukhanI prApti. duHkha, e saunI nApasaMdagInI vastu che ane sukha e saunI pasaMdagInI vastu che. du:khathI. sarvathA rahita, sukhathI paripUrNa ane koi paNa kALe emAM parivartana Ave nahi ke eno nAza saMbhave nahi-evI dazA prApta thaI jAya, to koi prayatna kare ? koi kAmanA kare ? nahi ja. aniSTanI ane apUrNa iSTanI vidyamAnatA ja kAmanAne pedA kare che. aniSTa TaLe, saMpUrNa iSTa prApta thAya ane emAM koi kALe alpatAno paNa asaMbhava nizcita hoya, to kAmanAne avakAza ja nathI. sukha evuM maLI jAya, ke je du:khanA eka aMzathI paNa rati hoya : evI koTinuM saMpUrNa hoya, ke jenAthI koI paNa kALe koi paNa jIvane vizeSa sukha maLe e zakaya ja na hoya : ane evuM duHkharahita tathA saMpUrNa sukha koi paNa kALe jo alpatAne ke vinAzane pAmavAnuM na hoya, to evA sukhane pAmanAra AtmAone koi paNa prakAranI kayAreya kAmanA jAge, e saMbhavita ja nathI. sAdhanA tyAM sudhI ja Avazyaka che, ke jyAM sudhI A jAtinA sukhanI prApti thai nathI. pracalita sAdhanA siddhisAdhaka nathI ? manuSya A jAtinA sukhanI vAstavika sAdhanA karavAmAM ja potAnA jIvananI saphalatA mAnavI joie. manuSyane duHkha gamatuM nathI eTaluM ja nahi, paNa duHkhavALuM sukhe ya gamatuM nathI. ghaNA sukhamAM paNa alpa duHkha hoya, to te manuSya mAtrane khaTakayA kare che. ene ema thayA ja kare che ke"kayAre mAruM ATaluM paNa duHkha nAza pAme ?' eja rItie jene apUrNa sukha prApta thayuM che, te zeSa sukhanI icchA karyA ja kare che ane prApta sukha paNa cAlyuM javAnuM che' -e vicAra paNa mANasane muMjhave che. AthI saune pasaMda to eja sukha che, ke je du:kha-rahita paNa hoya, saMpUrNa paNa hoya ane zAzvata paNa hoya. AvA viziSTa koTinA sukhane jhaMkhanArUM jagatu Aje kayI jAtinI sAdhanA karI rahyuM che ? zuM jagatanI vartamAna sAdhanA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ene A jAtinuM sukha pamADavAne samartha che? nahi, to vartamAna sAdhanA e bhama nathI ? iSTaprAptinI avarodhaka nathI ? sAdhaka mAtra A prazna vicAravA jevo che. je kAmanAthI je prayatna karavAmAM Avato hoya, te kAmanAthI viparIta pariNAma jo teja prayatnathI AvatuM hoya agara to te prayatnathI te kAmanA siddha thatI na hoya, to tenA kAraNano to vicAra karavo joie ne ? sAdAmAM sAdI rItie paNa A praznane vicArI zakAya che. duHkharati, saMpUrNa ane zAzvata sukha, zuM nAzavatta sAdhanothI prApya che ? je sAdhano pote ja nAzavanta che, je sAdhano pote ja parivartananA svabhAvavALAM che, te sAdhano zAzvata sukha kema ja ApI zake? dhana, strI, kIrti, sattA ane putraparivAra Adine sukhanAM sAdhano tarIke kalpanAra jarA thobhe. vivekI banI vicAra kare. emAMnI kayI vastu zAzvata che ke alpatA Adi parivartanane pAmavAnI zakayatAthI para che ? eka paNa nahi. kei dhanavAno bhikhArI thai gayA ane keda kItizAlio bhayaMkara kalaMkanA bhoga banI bure hAle maryA. ke sattAzAlIo sattA gumAvI beThA, ema itihAsa kahe che ane strI tathA putraparivAra Adino nAza to nirmAelo ja che. Ama chatAM mAno kedhana maLyuM, kItimaNI, sattA maLI ane strI tathA putraparivAra AdinI ya prApti thai gai : mAno ke e badhuMya ApaNI pAse barAbara vidyamAna rahyuM. paNa eka divasa ApaNuM mRtyu to niyata che ne ? Aja sudhImAM koi evo jabhyo nathI ane bhaviSyanA ananta kALamAMya koi evo janmavAno nathI, ke jenuM mRtyu na thAya janmanI sAthe mRtyu to saMkaLAyeluM ja che. A saMsAramAM evo janma saMbhavita ja nathI, ke je janma mRtyu sAthe saMkaLAyelo na hoya. hAM, evuM mRtyu jarUra saMbhavita che, ke je tevA janma sAthe saMkaLAyelu na hoya : ane evuM mRtyu ja, te pachInI ApaNI duHkharahita, saMpUrNa ane zAzvata sukhavALI dazAnuM sUcaka che. A saMsAramAM ApaNe evA mRtyune nikaTamAM lAvavAno prayAsa karavAno che ane eja sAcI sAdhanA che. e sivAyanI je koi sAdhanA che, te nAma mAtranI sAdhanA che. evI sAdhanAo tathA vArA gumAvI
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 pa7 ISTanI prApaka nathI, paNa avarodhaka che. ajJAna jagata iSTanI avarodhaka sAdhanAone iSTaprApaka mAnI beThuM che ane eja kAraNa che ke-te jIvananI saghaLI ja kSaNo dhana, kIrti, sattA ane putraparivArAdine meLavavA mATe kharcI nAkhe che. mRtyu bAda, dhana Adi koi ja vastu sAthe AvatI nathI. AtmA prayANa karI jAya che ane sukhanA sAdhana rUpa mAnIne meLavela dhana Adi jyAMnAM tyAM rahI jAya che. ApaNI AMkha sAme aneko gayA ane dhanAdimAMnuM kAMi ja sAthe lai jai zakayA nahi, e ApaNe joyuM. Ama chatAM, eja dhanAdine sukhanA sAdhanarUpe mAnIne, ApaNe ApaNuM jIvana enI ja sAdhanAmAM kharcI nAkhIe, e zuM bhrama nathI ? ajJAnapUrNa kriyA nathI ? vaLI dhanAdi vastuo zuM kevaLa parizramathI prApya che ? A jagatamAM dhanAdi mATe prayatna karanArA keTalA ane dhanAdinI prAptithI zrImanta Adi bananArA keTalA ? eka paNa mANasa evo zodhI zakazo, ke jene paripUrNa dhanAdinI prApi thai hoya ane ethI jenI dhanAdi mATenI kAmanA nAza pAmI hoya ? dhanAdi mATenA prayatno karanArA lagabhaga badhA, chatAM zrImanna Adi thoDA, -e eka evI vastune sucave che, ke nI parizrama karanArane paNa apekSA rahe che. e che-puNya. game teTalI mahenata karavAmAM Ave, paNa puNyanA abhAvamAM dhanAdinI prApti ya zakaya nathI ane prApti mATenuM puNya hovA chatAMya jo bhoga mATenuM puNya na hoya, to prApta dhanAdino bhogavaTo ya zakaya nathI. AvI vastuo puNyanA nAza sAthe ja nAza pAmI jAya che. jIvananA anta sudhI puNyodaya vartato rahe ane ethI prApta dhanAdino nAza na thAya, toya atte mRtyu beThuM ja che, ke je eno viyoga karAvanAra che. A rItie mAnava mAtre sauthI pahelAM e vAta to nizcita karI ja levI joie ke- "dhanAdinI prApti mATenI sAdhanA e yathArtha sAdhanA nathI. kANe ke-e du:kharahita, saMpUrNa ane zAzvata sukhane pamADanArI nathI.' ATalo nirNaya thayA vinA, yathArtha sAdhanAnI rUci jAge e saMbhavita ja nathI..
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 coda guNasthAnaka bhAga-1 yathArtha sAdhanA : "dhanAdinI sAdhanA bAdhaka che.' -evo nirNaya karyA bAda, kayI sAdhanA sAdhaka che ? -eno nirNaya paNa karavo rahyo. duHkharahita, saMpUrNa ane zAzvata sukhamaya dazA pAmavAne mATe, evA mRtyune meLavavAno prayatna karavo joie, ke je mRtyu pAchaLa janma na hoya. jyAM janma che, tyAM duHkhano sarvathA abhAva ane sukhano ekAnta saddabhAva zakaya nathI. AthI janmanA kAraNano viyoga sAdhavo joie. je janmanA kAraNathI para che, te duHkhanA kAraNathI para che. bhinna bhinna gatiomAM, bhinna bhinna yonio Adi dvArA bhinna bhinna sAmagrI sAthe thato janma, AtmAnA bhUtakAlIna ane bhaviSyakAlIna jIvanano sUcaka che. AtmA ja eka gatimAMthI anya gatimAM ane eka sthAnamAMthI anya sthAnamAM paribhramaNa kare che. vastutaH AmA janmane ke mRtyune pAmato nathI. e to hato, che ane rahevAno che. mRtyu, e to AtmAnuM gatyantara kiMvA sthAnAntaranu sUcaka che. anantakAlathI ApaNo AtmA A rItie bhinna bhinna gatiomAM paribhramaNa karI rahyo che. e paribhramaNanuM kAraNa jaDa karmano saMyoga che. je mRtyunI sAthe AtmA jas karmanA saMyogathI sarvathA mukata banI zake che, te ja mRtyu bhAvi janmathI saMkaLAyeluM hotuM nathI. eka vAra jas karmanA saMyogathI AtmA sarvathA mukata banI jAya, pachI ene puna:saMyoga thato ja nathI ane ethI punaH janma paNa thato nathI. A ja kAraNa che ke-A saMsAramAM jo koi paNa. yathArtha sAdhanA hoya, to te eka ja che ane te AtmAne jas karmanA saMyogathI mukata banAvanArI sAdhanA. A sAdhanAmAM layalIna bananArA AtmAo, kramazaH potAnA AtmAne jas karmanA alpa alpa saMyogavALo banAvatA jAya che, alpa paNa saMyogane tenA viyogasAdhaka banavAmAM sahAyaka banAvI de che ane anta utkaTa sAdhanAnA pratApe evA mRtyune pAme che, ke je mRtyunI sAthe ja AtmA jas karmanA saMyogathI sarvathA mukata banI jAya che. AtmAnI e zAzvata sthiti hoya che : kAraNa ke-janmanuM kAraNa
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 59 hotuM nathI eTale mRtyuno saMbhava nathI ane e sthiti duHkharahita tathA saMpUrNa sukhamaya hoya che : kAraNa ke-du:khanA kAraNano sarvathA abhAva hovA sAthe, AtmA saMpUrNa svabhAvasthatAne pAmyo hoya che. sAdhanAdarzaka saMbaMdhI nizcayanI jarUra : A jAtinI sAdhanA eja iSTaprApaka sAdhanA che, paNa AvI sAdhanA karavAne mATe viziSTa AlaMbananI AvazyakatA che. dhana AdinI sAdhanAno niSedha karavA chatAM paNa, evA aneka sAdhanAdarzako pUrvakAlamAM thai gayA che, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM thavAnA che, ke jeo cetana, jaDa ane cetana-jaDano saMyoga-e viSe yathArtha jJAnane dharanArA na hoya. AvAoe darzAvelI sAdhanA cetanane jaDa karmanA saMyogathI sarvathA mukata banAvI, duHkharahita ane saMpUrNa evA zAzvata sukhano bhokatA banAvavAmAM niSphaLa nivaDe, e svAbhAvika che. A kAraNe, potAnA AtmAne karmanA saMyogathI sarvathA mukata banAvavAnI sAdhanAmAM layalIna banAvavAne icchanArA prANioe, sauthI pahelAM sAdhanAdarzakanA svarUpa viSe nizcita thavuM joie. ema nahi karanArA AtmAo, yathArtha sAdhanAthI vaMcita rahI jAya che ane ayathArtha sAdhanAthI anekavidha kaSTo sahavA chatAM paNa, kaSTamaya saMsAraparibhramaNanI sthitine nAbUda karanArA nivaDavAne badale, tene vadhAranArA ja nivaDe che. sAdhanAnA mULabhUta darzakonuM svarUpa ane teo dvArAsthApita zAsana : - yathArtha sAdhanAnA mULabhUta darzaka teo ja hoi zake, ke jeo asatyavAdanAM saghaLAM ja kAraNothI para banyA hoya. rAga, dveSa ane moha Adi evA durguNo che, ke je irAdApUrvakanA asatyamAM kAraNabhUta bane ane ajJAnanA yoge asatya bolavAno irAdo na hoya toya asatya bolAya e saMbhavita che. rAgAdi durguNo ane ajJAnanA eka lezathI paNa rahita hovAnA kAraNe, zrI vItarAga ane sarvajJa evA parama purUSo
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ SO cauda guNasthAnaka bhAga-1 ja yathArthasAdhanAnA mULabhUta darzako hoi zake che. e tArakoe potAnA AtmAnA ananta jJAnaguNane paNa pragaTAvyo hoya che ane ethI e tArako ananta bhUtakAlanuM, vartamAna kAlanuM ane ananta bhaviSyakAlanuM saMpUrNa jJAna dharAvatA hoya che. cetana ane jaDa, pratyeka padArthanuM tenA pratyeka parivartana ane te parivartananA kAraNa AdinuM sarvatogAmI jJAna te tArakone hoya che. zrI vItarAga ane sarvajJa banelA e AtmAo paNa, eka kAle to saMsAranA musApharo ja hoya che. pUrve to e tArakoe paNa ananta kAla paryanta A saMsAramAM paribhramaNa karyuM hoya che. evA AtmAomAM eka viziSTa koTinI anAdikAlIna yogyatA hoya che, ke je jarUrI sAmagrInA yoge bhAsamAna thAya che. e yogyatA, e tArakone sAcI sAdhanAnA mArganI prApti thAya e pUrve paNa, aneka rItie uttamajIvI banAve che. kramazaH teo potAnI yogyatAnA baLe sAcI sAdhanAnA mArgamAM suvizvasa bane che. ema sAcI sAdhanAnA mArgamAM suvizvasta banelA te tArako parama ArAdhaka banavA sAthe, paropakAranI sarvazreSTha bhAvanAthI atizaya otaprota thai jAya che. sArAya vizvanA, duHkhathI rIbAtA ane sukha mATe talasatA jIvone, sAcI sAdhanAno vAstavika mArga pamADavA dvArA, duHkhamukata ane sukhabhA banAvavAnI e bhAvanA hoya che. e jAtinI utkaTa bhAvanAmAM ramatA teo, evuM ajoDa ane anupama puNyakarma upArja che, ke jenA pratApe e tArako zrI vItarAga ane sarvajJa banatAnI sAthe ja nivRttimArganA pratipAdaka, sarva padArthonA prarUpaka ane unmArganA ucchedaka evA zAsananA sthApaka bane che. e zAsanane ja zrI jainazAsana kahevAya che. jagatanA sarva padArthonA svarUpane yathArtha rUpamAM batAvavuM, sAcI sAdhanAnA yathArtha mArganuM pratipAdana karavuM ane ethI viparIta mArgonI akalyANakaratA darzAvavI, eja zrI jainazAsananuM kArya che. AvA zAsana pratye paNa zraddhALu teo ja banI zake che, ke jeonuM bhAvinA janmathI alipta evuM mRtyu nikaTamAM hoya che. AvA AtmAo ja jana che. koi paNa jAti ane koi paNa kuLa ke
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 61 dezamAM utpanna thayelo AtmA, Avo zraddhALu banavA dvArA, jana banI zake che. sAcI sAdhanAnA arthI evA dareka AtmAne mATe zrI jainazAsana che. vastu mAtrano tenA yathArtha svarUpamAM svIkAra karavo, enuM nAma jainatvanI prApti che. A jainatvanI prApti je koipaNa AtmAne thAya che, tene ema ja lAge che ke- "zrI vItarAga ane sarvajJa evA zrI jinezvaradevoe jIva Adi tattvonuM je prakAranuM svarUpa darzAvyuM che, teja vAstavika che.' AvA zrI jinezvaradevo Aja sudhImAM anantA thai gayA che, vartamAnamAM letrAntare vIsa viharamAna che ane bhaviSyamAM anantA thavAnA che. A rItie zrI janazAsana anantA AtmAo dvArA prakAzita thatuM hovA chatAMya, tenI paraspara avirUkatA akhaMDita rItie jaLavAi rahe che : kAraNa ke-e sarva tArakonuM tathAvidha anantajJAnAdi guNonuM sAmya hoya che. pravAhanI apekSAe A zAsana anAdi paNa che ane vyakitanI apekSAe A zAsanane AdivAnuM paNa mAnI zakAya che. vAstavika rItie zaraNabhUta zAsana : A jAtino Adi-anAdino viveka karAvanAra siddhAnta "svAduvAda' tarIke oLakhAya che. koIpaNa vastunA koi paNa dharmanA apalApathI bacavuM hoya ane sarva vastuonA sarva dharmono svIkAra karI mithyAvAdane tajavo hoya, to A anekAnta siddhAntane svIkAryA vinA cAle tema nathI. ekAntavAda e ApekSika satya hovA chatAMya, vastunA svIkRta dharmanA AgrahathI te ja vastunA asvIkRta dharmono apalApa karanAra hoine, mithyAvAda ja Thare che. zrI jainazAsana vivalAthI gauNamUkhya Adi rItie vastunA dharmane avazya varNave che, parantu syAdvAdinuM pratyeka kathana sApekSa hoine vastunA koi ja dharmano temAM apalApa thato nathI. AthI ja A vizvamAM jo koi yathArthavAdI hoya, to te teja che, ke je zuddha syAdvAdanA siddhAntane svIkAranAro che. A ja kAraNa che ke zrI jagadarzananuM saghaLuM ja varNana viziSTa, svataMtra ane saMpUrNapaNe yathArthavAdI che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AthI ja ame kahIe chIe ke- "sAcI sAdhanAnA arthI mATe zrI nazAsana eja eka vAstavika rItie zaraNabhUta che.' cetana ke jaDa udabhava ke vinAza pAme nahi : anantajJAnanA svAmI zrI kleizvaradevo pharamAvI gayA che ke- A jagata anAdi ananta che. eno koi straSTA, saMrakSaka ke saMhAraka nathI. jagata hatuM, che ane haze. je che teno koi kALe mULamAMthI nAza nathI ane je nathI tenI koi kAle utpatti nathI. je kAMi uddabhava ane vilaya dekhAya che, te teno amUka rUpe uddabhava kivA vilaya che, paNa mUla rUpe to vizvamAM eka paNa vastu navIna udbhavatI nathI ke nAza pAmatI nathI. vastu rUpe vizva sthAyI paNa che ane avasthA rUpe parivartana pAmanArUM paNa che. vizvamAM cetana ane jaDa-ema be prakAranI ja vastuo vidyamAna hatI, che ane rahevAnI che. anantAnanta AtmAo ane anantAnanta pudgalonuM dhAma, enuM ja nAma jagata che. cetana sAthe jaDa karmono anAdikAlIna saMyoga hovAthI, cetananI bhinna bhinna prakAre utpatti ane vinAzamayatA jaNAya che. vastutaH cetana udubhavane ke vilayane pAmato nathI, paNa enAM avasthAntarone ja janma-maraNa Adi tarIke oLakhAvAya che. pudgalo paNa bhinna bhinna avasthAne pAme che, chatAM teno mULathI nAza kadi ja thato nathI. mAno kekoi ghara bhAMgyuM. ethI gharano vinAza thayo, pudgalonA e prakAranA samUhano nAza thayo, paNa pudgalonuM astitva to naSTa thayuM nathI ja. e ja rItie jas karmanA yogathI mukata bananAro AtmA, zAzvatakAlIna sukhamaya avasthAne pAme che, saMsAranA janma-maraNAdimaya paribhramaNane karato nathI, chatAM tenuM astitva to banyuM ja rahe che. - A jIvone mohanIya karmanI utkRSTa sthiti sIttera koTAkoTI sAgaropamanI je kahelI che te sthitine akAma nirjarA vaDe khapAvIne agosIttera koTAkoTI sAgaropama ane tenAthI kAMika adhika eTale palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI adhika sthiti khapAve eTale kSaya
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 63 kare. jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya-vedanIya ane aMtarAya karmonI trIza koTAkoTI sAgaropamanI utkRSTa sthiti je bAMdhelI hoya che tene akAma nirjarA vaDe ogaNatrIza koTAkoTI sAgaropama ane palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI adhika sthiti khapAve tathA nAma ane gotra karmanI utkRSTa sthiti vIza koTAkoTI sAgaropamanI ja baMdhAyelI hoya che temAMthI ogaNIza koTAkoTI sAgaropama ane palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI adhika sthiti khapAve. A rIte sAte karmonI utkRSTa sthiti khapAvI darekanI eka koTAkoTI sAgaropamathI kAMika nyUna sthiti sattA prApta thAya tyAre te jIvo graMthIdeze AvelA kahevAya che. dharma be prakArano zAstramAM kahelo che. (1) yatidharma ane (2) zrAdvadharma. yatidharma zreSTha che ane zrAddhadharma tethI utaratA darajjAno che. mAganusArapaNuM prApta karavAthI ApaNe zrAddhadharma athavA gRhasthadharma pAmI zakIe chIe, jyAre yatidharma te mArgamAM AgaLa vadhavAthI suprApya thAya che ane pariNAme iSTa phaLanI siddhi thai zake che. e mArgAnusAranuM zuM lakSaNa che te jANavAnI AvazyakatA che tenuM jo jJAna thAya to te raste ApaNuM vartana vALI zakIe. kalikAlasarvajJa bIrUdadhAraka zrImAnuM hemacaMdrAcArya potAnA suprasiddha yogazAstra nAmaka graMthanA prathama prakAzane aMte gRhasvadharmanI yogyatA athavA adhikArIpaNA mATe nIce mujaba kahe che : nyAyasaMpannavibhava: siSTAcAraprazaMsaka: / kulazIlasame: sArdha, kRtodAho DanyagotrajaiH / / pApabhIru: prasiddhaM-ca, dezAcAraM samAcaran / avarNavAdI na kvApi, rAjAdiSu vizeSata: / / .. anativyaktagupte ca, sthAne subhAtivezmike | anekanirmamadArAvivarjitAniketana: / /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 kRtasaMgaH sadAcArairmAtApitrotya pUjakaH | tyajannapaplutaM sthAnamapramaTTattazca gahite || vyayamAyocitaM lRrvana, veSaM vitAnusArataH / aSTamidhIguNayuktaH, zRNvAno dharmamanvaham || ajIrNe bhojanatyAgI, kAle bhoktA ca sAlyataH / anyoDanyAprativandhena, trivargamapi sAdhayan // yathAvadatiyau sAdhau, dIne ca pratipratikRt / sadAnaminiviSTazva, pakSapAtI guNepu ca / / adezAkAlayozcaryA, tyajanma jAnan valAvalam ! vRttasthajJAnavRddhAnAM, pUjakaH popyapoSakaH / / dIrghadarzI vizeSajJaH, kRtajJo lokavallabhaH / salajjaH sadaya: saumyaH, paropakRtikarmaTha: || aMtaraMgAripavargaparihAraparAyaNaH / vazIkRtendiyagrAmo, gRhidharmAya kalpate || jaina zAstramAM arthakAma kyAM che ? zAstranA arthanuM vidhAna karatAM bahu ja sAvacetInI jarUra che. jUo jainatattvAdarza-pAnuM 435 "ihAM jo arthaciMtA hai so anuvAda rupa hai, kyoMki dhana upArjanekI ciMtA lokameM svataH hI siddha hai. kucha zAstrakArake upadezaseM nahIM. 'aru dharma nirvAhayan' yaha jo kahanA hai, so vidheya karane yogya hai, kyoMki isakI AgeM prApti nahIM hai. zAstrakA jo upadeza hai, so aprApta arthakI prApti vAste hai, zeSa sarva anuvAdAdi rupa hai. " bhAvArtha:- "aDIM ke artha dravya ciMtA che me anuvAda 35 che, kemake-dhana upArjana karavAnI ciMtA lokmAM svata:sidva svAbhAvika ja che. e kaMi zAsrakAranA upadezathI nathI ane dharma nirvAhanuM kahevuM e vidheya-karavA 64
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65. cauda guNasthAnaka bhAga-1 yogya che, kemake-enI AgaLa prApti nathI. zAstrano upadeza aprApta artha (samyagu-darzanAdi) nI prApti mATe che. bIjuM badhuM anuvAdAdirUpa vidhAna ane anuvAda : gRhastha amuka samaya, dharmano nirvAha karato thako, arthanI ciMtA kare.' A zabado zAsanA che. AmAM dharmanuM vidhAna che. arthanuM vidhAna nathI. artha to anuvAda che. A tyAgI mahApurUSe AmAM arthanuM vidhAna kahyuM nathI. jema ke-mArgAnusArIno pahelo guNa "nyAyasaMpannavibhava:' tyAgI paNa ema upadeza ApI zake ke-meLavarvA hoya to nyAyapUrvaka arthane meLavavo joie. emAM artha e vidhAna nathI. artha e anuvAdita ne nyAya e vihita. artha meLavatA ho to nyAyane na cUko. nyAyane oLakhatAM zIkho. bAra mahInAnuM eka varasa ema bolavuM, e anuvAda che. gRhastho Ama mAne che mATe ema lakhavuM ke bolavuM, e anuvAda che. vidhAna nathI. dhanopArjananI ciMtA to lokamAM svataH siddha che. dharmagurUo mojuda na hoya to tamArI peDhIo, hoTala, nATaka, ceTaka, sInemA, e badhuM eTake ke cAlu rahe ? vadhe ke jAya ? dharmagurUnA abhAve baMdha zuM thAya ? kahone ke-sAmAyika, pUjA vigere baMdha thAya. nyAyopArjita vitta : saMsAramAM rahelA AtmAone jaya, yaza ane dhananI kAmanA vadhatAochA pramANamAM avazya rahelI che. temAM paNa jaya ane yaza vinA haju calAvI zakAya che, paNa dhana vinA eka dina paNa saMsArIothI calAvI zakAtuM nathI. saMsArIone dhananI jarUra Dagale ne pagale rahelI che, tethI jaya ane yazanI kAmanA karatAM paNa dhananI kAmanA sahaja rIte adhika hoya emAM leza mAtra Azcarya nathI. dhananI kAmanA jeTalI vyApaka che, teTalI jaya ane yazathI nathI ja. baLavAnane jayanI kAMkSA che, baLavAna ane dhanavAnane yazanI kAMkSA che, parantu dhananI kAMkSA to nirbaLa, baLavAna,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 nirdhana, dhanavAna sarva koine ekasarakhI che. dharma, artha ane kAmanI pRthaka pRthak vyAkhyA karatAM eka jagyAe pharamAvyuM che ke "yata: sarva prayojana riddhiH sarve: " jenAthI sarva prayojana siddhi thAya te artha che." jenAthI abhyadaya (paugalika AbAdI) ane niHzreyasa (Atmika kalyANa)nI siddhi thAya te dharma che, jenAthI sarva indriyone AbhimAnika (kAlpanika) sukhanI prApti thAya te kAma che. e rIte artha, dharma ane kAma, e traNenI pRthaka pRthaka vyAkhyAo uparathI paNa arthanI jarUrIAta gRhasthone ochI siddha thatI nathI. arthanA abhAvamAM gRhasthano nirvAha ja cAlavo azakaya bane che ane nirvAhano uccheda thavAnI sAthe ja dharmanA parama hetubhUta cittanI samAdhino paNa nAza thAya che. kahyuM che ke "vittIvocheryAmi 2 miLio, sIyaMti saC viriyA3mo | niravekkhassa u nutto, saMpUuLo saMgamo veva IIT" vRttinA vicchedamAM gRhasthonI sarva kriyAo sidAya che. vRttithI nirapekSa banelA AtmA mATe to saMpUrNa saMyama e ja zreyaskara che.' jo gharamAM rahelo gRhastha vRtti-nirvAha mATe koi paNa anuSThAna na ja kare, to tenI sarva zubha kiyAo thoDA ja kALamAM aTakI jAya che ane zubha kriyAo aTakatAMnI sAthe ja adharmanI prApti thAya che. * gRhasthanA sarva prayojananI siddhi jyAre arthathI ja thAya che, tyAre te arthanI prAptino mArga paNa vicAravo Avazyaka bane che. kalikAlasarvajJa AcAryabhagavAna zrImad hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA eka sthale pharamAve "nahyanyAye na jayaM yazo dhanaM vA mahAtmAna: samohante / " . "mahAtmA purUSo jaya, yaza ke dhanane anyAyamArge kadI icchatA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 nathI.' e uparathI dhananI jo jarUra ja che, to pachI tene anyAya-mArge paNa kema icchavuM nahi ? e savAla ubho thAya che. jyAM sudhI nyAyanA mArge te maLI zakatuM hoya tyAM sudhI anyAyanA mArge tene na ja icchavuM e barobara che, paNa jyAre nyAyanA mArge tenI prApti azakayavat jaNAya, to pachI anyAya-mArge tene meLavavAmAM hAni zI ? nahi meLavavAmAM aneka prakAranI hAni che, e upara spaSTa karI gayA chIe. dhananA abhAve gRhasthanuM koi paNa zubha kArya siddhi thai zakatuM ja nathI, to pachI tene anyAya mArga paNa meLavavAnI anumati zAstrakAro kema ApatA nathI ? e praznano uttara nIcenA eka ja vAkayamAM AcAryabhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja taraphathI maLI rahe che. - "nyAya eva hi arthAptyupaniSat pareti samayavida: / " zAstrajJoe arthanI prAptino rahasyabhUta ane sarvotkRSTa upAya nyAyane ja pharamAvelo che. (kintu anyAyane nahi ja.)'' pUrvokata eka ja vAkayamAM arthaprAptinuM saghaLuM rahasya mahApurUSe samajAvyuM che ane TIkAkAramahaSie sAthe ja pharamAvyuM che ke-arthaprAptinuM A rahasya sthUla mativALAothI svaye paNa samajAya tevuM nathI. yogyAyogyano vibhAga karavAmAM akuzaLa evA purUSo vaDe arthaprAptinuM A rahasya samajAvuM azakaya che. e samajAya ke na samajAya, paNa zAsavedionI draSTie to arthaprAptino upAya nyAyane choDIne bIjo eka paNa nathI, e siddhAMta che. enuM kAraNa e che ke-arthaprAptimAM pratibaMdhaka koi paNa vastu hoya to janmAMtaramAM upArjana kareluM lAbhAMtarAya karma che. anyanA lAbhamAM upaghAta karavA lArAme te karma baMdhAyeluM hoya che. te karmano nAza karavA mATe A janmamAM anyanA lAbhamAM upaghAta karavAnI pravRttithI aTakavuM ja joIe. to ja te pUrvanuM karma nAza thai zake che. adhika khAvAthI thayela,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 jvara, atisArAdi roga jema laMghanAdi vinA maTI zake ja nahi, tema anyanA lAbhamAM upaghAta karavA dvArA upArjana thayela karma, e upaghAta cAlu rAkhavAthI nahi paNa choDavAthI ja nAza pAmI zake. pratibandhaka karma nAza pAmavAnI sAthe ja abhilaSita padArthonI prAptimAM aTakAva karanAra koi rahetuM ja nathI. vaibhavanI prAptimAM aMtarAyabhUta thanAra karma anyAya-mArge cAlavAthI ja upArjana thayuM che ane nyAya mArge cAlavAthI ja teno vinAza zakaya che, e nizcaya anipuNa mativALA purUSone thai zakartA duSkara che, to paNa nipuNamatine dhAraNa karanArA kuzaLa purUSone te nirNaya thavo duSkara nathI ja. kevaLa artha ja nahi, kintu koi paNa icchita vastunI prAptino upAya kevaLa tenI icchA ja karyA karavI ke nyAya-anyAyano vicAra karyA vinA koi paNa mArge tene meLavavAnA purUSArthamAM ja rakata banavuM, te nathI ja. kevaLa icchAthI ke purUSArthathI athavA te baMnethI ja jo kAryanI siddhi thatI hoya, to A gatamAM icchita padArtho meLavAnI icchA kone nathI ? te mATe ghora purUSArtha phoravanArAonI saMkhyA paNa kayAM ochI che ? chatAM abhIpsita padArthonI prApti keTalAne thAya che ? jvalle ja. mATe vastunI prAptino rahasyabhUta upAya icchA ane purUSArtha uparAMta bIjo koi raheloja che, e mAnya rAkhavuM ja joie. e rahasyabhUta upAyane zAstrakAroe bIjA zabdomAM 'yogyatA' kahelI che ane e yogyatAne prApta karAvanAra AcaraNane ja zAstromAM nyAya zabdathI saMbodhavAmAM Avela che. 'yogyatA' vinA koi paNa vastunI prApti A jagatamAM thai zakatI nathI ane yogyatA prApta thayA pachI vastunI prAptimAM koi pratibaMdhaka paNa thai zakatuM nathI. je kuvAmAM pANI che, te kuvAmAM deDakAone bolAvavA vuM paDe che ? nahi ja. athavA je sarovara bhareluM che, tyAM pakSione AvavA mATe AmaMtraNa ApavuM paDe che ? nahi ja. ethI paNa siddha thAya che ke-vastunI prAptimAM yogyatA e ja mukhya cIja che. dAtArane tyAM ja yAcako jAya che. kRpaNane 68
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. temAM samakanI -dramAM sarvaga Adi alpa cauda guNasthAnaka bhAga-1 69 tyAM kema jatA nathI? tema lakSmI paNa puNyavAnane tyAM ja jAya, nipuNyakane tyAM nahi ja, e niyama che. anyAyAcaraNamAM rakata rahenAranA zubha karmano nAza thAya che ane nyAyAcaraNamAM tatpara mahApurUSane zubhakarmanI vRddhi thAya che. zubhakarmanI vRddhi thayA bAda vastu meLavavAne icchA karavAnI paNa jarUra rahetI nathI. icchA karyA vinA ja vastu tenI sAme Ave che. samudra kadI icche che ke badhuM pANI mArAmAM AvIne bhaLo ? chatAM badhuM pANI samudramAM ja jaine bhaLe che. temAM samudranI pAtratA sivAya bIjuM zuM kAraNa che ? samudra rUpI pAtra ja eTaluM vizALa che ke-temAM sarva jaLAzayomAM pANI paNa sahelAithI samAi zake che. tenI apekSAe nadI, taDAga Adi alpapAtro che. temAM navuM pANI samAveza thavAnI yogyatA ja kayAM che ? jagatanI saghaLI saMpatti rUpI nadIo paNa zubha karmavALA pAtrapurUSane vivaza thaine varte che. alpa pAtra ke apAtra samAna alA puNyavAna ke apuNyavAna jIvone lakSmIne potAnI tarapha AkarSavAnI yogyatA ja kayAM che ? ane yogyatA vinA karelI icchA ke phoravelo purUSArtha svaparane kaleza sivAya bIjuM phaLa paNa zuM ApI zake ? je gAya dUdha ja nathI ApatI, te gAyane ghaMTAo bAMdhavAthI koi thoDuMkaja tene kharIde che ? tema je AtmAmAM zubhakarma rUpI yogyatA ja nathI, te AtmA moTI moTI icchAo ke prabaLamAM prabaLa purUSArtho kare, tethI tenI icchA zuM pUrNa thavAnI che ke purUSArtha saphaLa thavAno che ? kadI ja nahi. nipuNamativALA mahApurUSoe svaabhilaSitanI siddhi mATe pAtra banavAne prayatna karavo, e ja eka rahasyabhUta ane zreyaskara marga pharamAvelo che. lokamAM paNa lAyakAtanI parIkSA pahelI karavAmAM Ave che ane pachI adhikArIpade sthApana karavAmAM Ave che. pramANapatra (Sertificate) vinAnA vidyArthine nizALamAM koNa dAkhala kare che ? umedavArane nokarI koNa rAkhe che ? vahepArIne bajAramAM nANAM koNa dhIre
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 che ? umaralAyakane paNa kanyA koNa Ape che ? game tevA huMziyAranI sAthe paNa saMbaMdha koNa bAMdhe che ? game tevA cAlAkano paNa vizvAsa koNa rAkhe che ? game tevA rUpALAne paNa pAse koNa besavA de che ? loka-lokottara sarva kSetramAM yogyatAnuM sAmrAjya chavAyeluM che. yogyatAnA pramANamAM ja athavA yogyatA pramANe ja vastunI prApti thAya che. zubhakarma e paNa AtmAnI eka prakAranI yogyatA che. e yogyatA nyAyAcaraNathI ja saMbhavita che. anyAyAcaraNathI yogyatA nAza pAme che. jo anyAyAcaraNathI paNa kavacit arthAdinI prApti dekhAtI hoya, to te viSamizrita anna jevI ke jhera bheLavelA pakvAna jevI che. pariNAme adhika nAzane mATe ja te AvelI hoya che. athyAdi zalyohita bhUmi upara bAMdheluM ghara jema adhikakALa TakI zakatuM nathI, tema anyAyapAkti vitta paNa dIrdhakALa TakI zaratuM nathI ane pUrvanA prabaLa puNyavazAt kadAca Take, to paNa pariNAme dArUNa. vipAka ApyA sivAya rahetuM nathI. keTalAkone e saMzaya thAya che ke-nyAya e ja jo arthaprAptino rahasyabhUta upAya che, to pachI keTalIka vakhata anyAya AcaraNa karanArane paNa adhika dhananI prApti thAya che, tenuM zuM ? tenuM samAdhAna e che ke-jyAM anyAya AcaraNathI paNa dhananI prApti dekhAtI hoya, tyAM pApAnubadhI puNyano udaya samajavo joie. puNya be jAtinAM che. (1) puNyAnubalpi ane (2) pApAnubadhi. temAM pApAnubalpi puNyano svabhAva ja evo che ke-te tevA prakAranI anyAya AcaraNa Adi azuddha sAmagrI meLavIne ja udayamAM Ave che. parantu te anyAya AcaraNa Adi azuddha sAmagrInA AsevanathI upArjana thayela azuddha karma AgAmI kALe tene avazya karka vipAkane Ape che, kAraNake-tIva rasathI baMdhAyeluM koi paNa karma tenuM phaLa cakhADyA sivAya nAza pAmatuM ja nathI. sarva zAsakArono e siddhAMta che ke- "kareluM zubhAzubha karma avazya bhogavavuM ja paDe che. kroDo kahyuM paNa teno bhogavyA sivAya nAza thaI zakato nathI.'
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 : 71 jyAre puNyAnubaMdhI puNya e nyAya AcaraNa Adi zuddha sAmagrIne pAmIne ja udayamAM Ave che ane tenA udayathI prApta thayelI saMpatti ja ni:zaMkapaNe bhogavI zakAya che tathA teno satpAtrAdine viSe viniyoga thai zake che. anyAyopAkti vitta jema ubhaya lokano nAza kare che, tema nyAyopAkti vitta ubhaya lokamAM sukha karanAra thAya che. AjanA kALamAM nyAyapAkti vitta kahevuM kone ? e eka moTo prazna che. parantu enuM samAdhanA paNa zAsakAronAM vacananone sthira citte vicAravAthI yogya AtmA avazya meLavI zake che. zAsakAronuM pharamAna che ke"kul kramAgataM anindyaM vibhavAdyape kSayA nyAyatoDanuSThAnam / " nyAyayukata anuSThAna tene ja kahevAya, ke je kuLakramAgatA hoya, aninda hoya ane potAnA vaibhava AdinI apekSAe vyAjabI hoya.' (1) kuLakramAgata :- pitRpitAmahAdi pUrva-purUSanI paraMparAnI AsevanA dvArA potAnA kALa sudhI AveluM hoya. (2) aninda - pUrvapurUSanI paraMparAe AveluM paNa nindanIya hoya, te varjavA yogya che. e jaNAvavA mATe bIjuM vizeSaNa che. nindanIya eTale tathAvidha paralokapradhAna sAdhupurUSoe jene atyaMta anAdaraNIya tarIke jaNAveluM hoya. jemake-mAMsa-madirAdino vyavasAya. (3) vaibhavAdinI apekSAe vyAjabI :- kulajhamAgata ane aninya anuSThAna paNa svavibhAvAdinI apekSAe vyAjabI hovuM jovuM joie. vANijyAdi anuSThAna e potAnA vaibhavanA tRtIya bhAgAdi vaDe ja hovuM joie ane zuddha tolAM, mApAM ane kalAdinA prayogathI yukata hovuM joie. rAjasevAdi anuSThAna paNa sevanIya varganA cittanI ArAdhanAdi vaDe saMtoSa utpanna karanAra avasarocita ArAdhanA rUpa hovuM joie. kRdhyAdi anuSThAna paNa ati kaThora karma AdithI vivakti hovuM joie.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 cauda guNasthAnaka bhAga-1 e rIte kulajhamAgata, aninya ane nyAyayukata anuSThAnanuM Asevana karIne vittopArjana karanAra gRhasthane sarva apAyanI hAni ane sadudharmanI vRddhi thAya che. kAraNa e che ke-zuddha dhana thoDuM paNa satpAtramAM vapana thavAthI ananta puNyane upArjana karAvanArUM bane che. dharma karavAne adhikArI purUSonuM varNana karatAM zAstrakAroe tenuM sauthI paheluM lakSaNa- "jAyopAnita vijozo' kahela che. zrI jinamaMdirAdi baMdhAvanAra sahurUSo paNa nyAyapAkti vittanA mAlika hovA joie, ema zAstrakAronuM spaSTa pratipAdana che. alpa dhanathI dharma thAya ke adhika dhanathI dharma thAya ? eno uttara zAstrakAro eka ja Ape che ke-dharma thavAmAM dhananI alpAdhikatA e mukhya vastu nathI, nti nyAyopArtitA e ja pradhAna vastu che. dharmanuM anaMtara kAraNa. zubha bhAva che ane zubha bhAvanI prApti nyAyapAkti vittathI ja sulabha che, paNa anyAyopArjita vittathI nahi. anyAyopArjita vittanA svAminuM citta avyAkulita rahevuM, e sulabha nathI ane vyAkulita cittapaNe thayeluM anuSThAna e saMpUrNa zubha bhAvanuM utpAdaka thai zakatuM nathI. AjanA kALamAM saTTA karIne dhanavAna thayelA mANasone nyAyapAkti vittavAna kahevAya ke kema ? e praznano uttara paNa uparokata vivecanathI maLI rahe che. cittanI vyAkulatA-rahitapaNe anuSThAna karanAro AmA ja zuddha dharma ArAdhavAne adhikArI banI zake che. e vyAkulatAne haranAra uparokta traNa vizeSaNovALuM anuSThAna ja che. dhanopAna mATe bIjI eka mahatvanI vastu khyAlamAM rAkhavAnI che ane te e che ke-gRhasthoe je dhanaupArjana karavAnuM che, tenI pAchaLa teno Azaya tene dharmanAM sAdhanasvarUpa samajIne upArjana karavAno hovo joie, nahi ke-kevaLa viSayavilAsa mATe ke lobha ane tRSNAno khADo pUravA mATeno hovo joie. kevaLa viSayavilAsa mATe dhananuM upArjana thAya che, te bIja khAi janAra kheDutanA jevuM che ane kevaLa lobhano khADo ke tRSNAnI khAi puravA khAtara dhana upArjana te hAthIno vadha karanAra siMhanA jevuM che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 73 bIja khAi gayA pachI kheDuta jema sadA mATe du:khI thAya che athavA hAthIno vadha karanAra siMhanA parizramanuM phaLa jema bIjAnA ja upabhogamAM Ave che, tema viSayavilAsa ane lobha-tRSNAnI khAtara ja dhana upArjana karanAranA bhAgyamAM duHkha ane kaleza sivAya bIjuM kazuM ja nathI. dhana upArjana karavAno mukhya Azaya gRhasthone e ja hovo joie ke-te dvArA gRhasthAzrama sukhapUrvaka cAle ane potAnuM dhana dIna-anAtha Adi pAtronA upabhoga ane upakhaMbhamAM kAma Ave. dharmanAM irAdAvALuM ane dhananAM sAdhana rUpa baneluM dhana ja dharmanI uttarottara vRddhi karAvI adhika kalyANanA kAraNabhUta bane che. dhana upArjana karIne dharma karAvo, enA karatAM dhanano tyAga karIne ja dharma zA mATe na karavo ? viSTAmAM hAtha nAkhIne pachI dhovo, enA karatAM viSTAmAM hAtha ja na ghAlavo, e zuM khoTuM ? e prazna vyAjabI che. zAsakAronuM paNa e ja pharamAna che, paNa e pharamAnanuM sarvAMze pAlana karavA mATe jeo asamartha che, evA gRhastho mATe bIjo upadeza che. gRhasthAzramamAM rahevuM ja che ane tene choDavAnI vartamAnamAM taiyArI nathI ja, to jyAM sudhI te na chUTe ane gRhavAsamAM rahevuM paDe, tyAM sudhI ja dhanAdinuM upArjana karavAnuM thAya che paraMtu te bhoga mATe ja nahi kiMtu dharma mATe paNa hovuM joie. dharma mATe dhana upArjana karanArane AnuSaMgika je bhoga maLI jAya, te tene teTalA hAnikara thatA nathI, jeTalA hAnikara, dharmanI buddhi sivAya kevaLa bhogopabhoga khAtara ja dhana upArjana karanArane thAya che. nirvAha mATe ucita dhana maLI gayAM pachI adhika dhana meLavavAno prayAsa karanAramAM dharmabuddhi rahI zake ? evo paNa eka prazna che. teno uttara paNa e ja che ke-nirvAha mATe ucita dhana maLI gayA pachI teNe ANaMda kAmadevAdi mahA zrAvakonI jema saMtoSavRttine tathA parigrahaparimArA vatane aMgIkAra karI levuM joie. parantu e na lai zakAya tyAM sudhI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 cauda guNasthAnaka bhAga-1 bali kAmanI ja pArjana 5 paNa dhanopArjana mATe je udyama thAya, temAM dIna-anAthAdinA upabhogAdi mATenI buddhi kAyama rahevI joie. dhana pratye virAga utpanna thayA bAda dhanopArjana mATenA udyamanI jarUra ja nathI, paraMtu jyAM sudhI tevo virAga utpanna thayo nathI, tyAM sudhI dhanopArjana pAchaLa kevaLa sva upabhogano ja nahi, kintu dIna-anAthAdinA upabhogano paNa uddeza rahevI ja joie, e zAsakAronAM vacanonuM tAtparya che. gRhastha dharmanuM adhikArIpaNuM prApta karavAne mATe je je guNonI AvazyakatA che. temAM prathama guNa nyAyasaMpanna vimava paNAno darzAvelo che. e guNa jo ApaNe prApta karelo na hoya to dharmamArga prApta karavAnI prathama yogyatA ApaNAmAM cheja nahIM ema ni:saMzaya samajavAnuM che. svAmIdroha, vizvAsaghAta, corI Adi aneka prakAranAM nindanIya AcaraNano purepuro tyAga karIne phakata sadAcAranuM sevana karI je potAnI saMpatti prApta kare che. tene nyAyasaMpanna vimava evuM vizeSaNa ApI zakAya che. ane tevo purUSa gRhasthadharmane mATe jarUranAM aneka lakSaNomAM sauthI prathama darajjo dhAraNa karatuM lakSaNa pAmelo gaNI zakAya che, paraMtu jenI saMpatti nyAyane raste prApta karavAmAM AvelI nathI ane aneka prakAranAM anyAya AcaraNathI saMcita thayelI che te gRhastha dharmane mATe adhIkArI ja nathI ema kahIe to temAM kAMi khoTuM gaNAze nahIM. sarva guNomAM A guNa prathama darajjo bhogavato hovAthI te bAbata ApaNe khUba lakSa pUrvaka vicAra karavAno che. ApaNA dareka AcaraNa sAthe A guNano thoDo yA vadhAre saMbaMdha rahelo hoya che. paisA vagara koi paNa gRhasthanuM vyavahArika vA dhArmika kArya thavuM ghaNe prasaMge azakaya bhAse che ane te paiso jo anyAyathI meLavelo hoya to tenI madadathI zubha phaLa kema maLI zake? moTA ane nAnA, garIba ane tavaMgara saghaLAe A bAbata vicAra pUrvaka manana karavAnuM che. keTalIka vakhate ApaNe lakSa pUrvaka upayoga pahoMcADatA nathI eTale ApaNe anyAya AcaraNa ApaNI draSTi AgaLa joI zakatA nathI. draSTAMta tarIke relvenI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 75 musApharImAM amuka umara sudhI TIkITa vagara athavA to aDadhI cakITa cAle che, ane amuka vakta sudhI bojo sAthe maphata lai jai zakAya che. chatAM paNa te hada oLaMgI gayA hoie tyAre paNa paisAnI khAtaraja te hadavALAne ApavAmAM AvelA hako khoTI rIte bhogavavA ApaNuM mana lalacAya che ane te lAlacanI preraNAthI asatya bhASaNa paNa karavAmAM Ave che. tIrthayAtrA jevA pavitra nimitte musApharI karatI vakhate paNa cAra varSanuM bALaka traNa varSanI aMdaranuM che ema jaNAvI vagara thakITe te bALakane sAthe yAtrA karavA lai vAnA thoDA dAkhalA maLaze nahIM. tene prasaMge bhAgyeja ApaNA manamAM evo vicAra paNa Avato haze ke AvI gatanI ThagAithI bacAvelo paiso anyAyathI saMprApta karelo kahevAya ane tema thavAthI mArganusArInuM prathama lakSaNa ApaNe ApaNI jAtathI dUra rAkhIe chIe ane tema karIne ApaNA gRhastha dharmanA adhikArIpaNAmAM nyUnatA utpanna karIe chIe. uparanuM draSTAMta eka sAmAnya che. paraMtu vyApArIoe potAnA vyApAramAM, rAjyAdhikArI vargavALAoe potAnA adhikAravAnA kAryamAM, nokarIAta vargavALAe potAnA zeTha taraphanI pharajamAM, kArIgara vargavALAoe potAnA dhaMdhAmAM, ane vakIla dAkatara vagere dhaMdhAdhArIoe potAnAM kula ane bIjAonI sAthenA vyavahAramAM ekaniSThAthI ane saMpUrNa pramANikapaNAthI potAnuM vartana calAvI nirmaLa nyAyane mArge dravya upArjana karavuM joie. aneka trasa jIvono jemAM vinAza thAya evA mahAmaMtrAdi calAvavAnA dhaMdhAthI saMprApta thayeluM dravya paNa anyAyathIja meLaveluM gaNAya che. jema asatya saMbhASaNa, adattAdAna ane brahmacaryanA bhaMgathI meLaveluM dravya pratyakSa rIte anyAyathI saMcita. kareluM aMgIkAra karavAmAM Ave che te mujaba anekaprakAranA trasa jIvonI virAdhanA karIne upArjana karI zakAtuMdravya paNa anyAyathI saMcita kareluM kema gaNavuM joie nahi te samajI zakAtuM nathI. jinezvara bhagavAne gRhasthadharmane mATe anusaravAnAM je je vato ane AcaraNo darzAvelAM che
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 te vato ane AcaraNo paikI eno paNa bhaMga thavAthI prApta thatuM dravya anyAyathIja prApta kareluM dravya che, ane trasa jIvanI hiMsA sarva prakAre tyAga karavI joie evuM zrAvaka dharmane mATe sauthI prathama pharamAna che. to te pharamAnanuM ullaMghana karIne je dravya prApta karavAmAM Ave te nyAyathI saMprata kareluM kema kahevAya ? A viSaya bahuja vicAravA lAyaka che. ApaNA dararojanA kArya sAthe te saMbaMdha dharAvato che. tethI tenI AvazyakatA anya viSaya karatAM vizeSa che, ane te tarapha haMmezAM ApaNI draSTi rAkhI ApaNA AcAra vicAra zuddha karavA sArU cAlu prayatna karavo joie. e prayatna saphaLa thAya teTalA mATe ApaNA pUrvAcAryoe tevI prArthanA karavAnI ApaNI jinapUjana jevI nityanI kriyAmAM gokvaNa karelI che, jethI ApaNuM lakSyabindu haMmeza ApaNI najara AgaLaja rahe ane ApaNI manobhAvanA dina pratidina zuddha thaIne ApaNe prAnta akhaMDa sukha prApta karavA bhAgyazALI thaie. mArgAnusAripaNuM prApta karavAnA aneka Avazyaka guNo mAMhelA prathama guNa paratve ATaluM ja jaNAvI ApaNe bIjA guNa viSe vicAra karIe. mArgAnusArInuM bIjuM vizeSaNa ziMAvAra prazaMsa: e prakAranuM ApavAmAM AveluM che. potAnAM zubha AcaraNa ane zubha Azaya vagerethI anya purUSonA karatAM jeoe vizeSatA prApta karelI che temane ziSya evuM vizeSaNa ApavAmAM Ave che. evA ziSTa purUSo anyajanone draSTAMta rUpa thaI paDe che, tevA purUSonAM AcAranI prazaMsA karavAthI tevA AcAra tarapha ApaNo bhAva vizeSa vRddhi pAme che ane pariNAme ApaNe tevA purUSanI barAbarI meLavI zakIe chIe. teTalA mATe dareka dharmAbhilASI manuSya ziSTa purUSanA AcAra tarapha anuttara prazaMsA darzAvavI joie. posaha pAratAM je gAthA, ApaNe bolIe chIe temAM paNa eja Azaya samAyelo jaNAya che. prANAnta ThakTane paNa nahi gaNakArI sAgaracaMda, kAmajI, caMdrAvataMsa rAjA, sudarzana zeTha, sulatA, AnaMda ane kAmadeve pote aMgIkAra karelAM vata akhaMDa rIte pALelAM hovAthI teonI zlAghA ane prazaMsA ApaNe
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 77 karIe chIe te eTalAja hetuthI ke ApaNe paNa temanA jevA draDhavatavALA thaie, mATe ApaNA AcAravicAranI zuddhi karavA arthe uttama ane zlAghanIya AcAravicAra dharAvanAra mahApurUSonI hameza ApaNe prazaMsA karavI e mArgAnusArIno bIjo guNa che ane te prApta karavA ApaNe paramAtmAnI prArthanA karIe chIe. pbhIla samai: 3mgotrajaiH sAI kRtodvAdaH e prakAranuM trIjuM vizeSaNa mArgAnusArIne ApeluM che. gRhasthadharmamAM potAnA sagA saMbaMdhI taraphanI koipaNa prakAranI harakata Ave nahi ane rUDI rIte te pANI zakAya teTalA mATe A guNa avayano che. strI"tAranuM kuLa ane zIla sarakhA darajjAnAM hoya to teono banAva sArI rIte rahe che ane temane potAne temaja temanA vaDIlone A banne viSama hovAthI je vipattio sahana karavI paDe che te sahana karavI paDatI nathI. svagotrIyanI sAthe vivAha karavAthI paNa aneka prakAranAM dUSaNo zAstramAM darzAvelAM che ane saghaLI AryaprajA evA prakArano saMbaMdha karavo ayogya gaNe che. mATe ApaNo gRhasthadharma nivikhe pALI zakIe teTalA mATe sarakhAM kuLa ane zIkhavAnA anyagotrIyanI sAthe vivAhita thavAno guNa ApaNe prApta karavo joie. A guNa prApta karavA mATe Adhunika kALanI vivAhapaddhati jotAM potAnA putraputrInA hitArthe mAbApane vizeSa dhyAna ApavAnuM che. kanyAvikraya karanArAo ane kanyA vikrIta lAvanArAo vivAhita joDAne A guNathI haMmezane mATe moTe bhAge dUra rAkhe che ane tene pariNAme potAne mATe ane vivAhita joDAne mATe haMmezanuM duHkha mAthe vhore che. gRhasthadharmanI abhilASA dhAraNa karanAra dareka sane A guNa prApta karavA udyamavaMta thavuM joie. cothuM vizeSaNa pApabhIru evuM ApeluM che. je karma pratyakSa rIte athavA parokSa rIte aneka prakAranA apAyanuM kAraNa thAya che te pApakarma kahevAya che, te thakI haMmezA bhIrU eTale DaratA rahevuM e kharekhara avazyanuM
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 che. ApaNA cittanI vRtti e prakAranI sakhavAthI uttarottara ApaNe vizeSa guNa prApta karavAne samartha thaie chIe. gRhastha hovAthI aneka prasaMgo evA AvI paDe che ke te veLAe azuddha AcaraNa karyA vagara ApaNo chuTakAro thato nathI. paraMtu jo ApaNI vRtti tevA AcaraNothI haMmezA DaratA rahevAnI hoya ane manamAM evA bhAva rahetA hoya ke kayArene AvA vartanathI huM vegaLo rahevAne samartha thAuM to te AcaraNothI karmabaMdha majabUta thai zakaze nahIM. vaMditA sUtramAM spaSTa jaNAveluM che ke sammaddiTThI jIvo, jaivi hu pAcaM samAyarai kiMci / __ apposi hoi vaMdho, jeNa la nidadhasaM kuNai / / taM pi hu sapaDikkamaNaM, sappariAvaM sauttaraguNaM ca / khippaM uvasAmei, vAddivva susikhio vijjo / / "sakhyadraSTi jIva joke kiMcit pApa kare che topaNa tene baMdha thoDo thAya che kAraNa ke tenA pariNAma nirdaya hotA nathI. te alpa karmabaMdha paNa pratikramaNa kriyAthI, pazcAttApa karavAthI ane uttara guNa sahita thaine eTale gurU pAse prAyazcita lai te pUrNa karavAthI, jema suzikSita vaidya vyAdhine zAMta kare che te mujaba te purUSa nizcayapaNe jaladIthI zAnta pamADe mATe haMmezA pApathI DaratA svabhAvavALo gRhastha cIkaNo karmabaMdha je ke bhogavavAthIja upazAnta thAya che tevo kadI bAMdhatoja nathI. paraMtu teno karmabaMdha ghaNoja alpa hoya che ane te amuka kriyAthI nAza karI zakAya che. A svabhAva haMmeza kAyama rAkhavo e dareka dharmanI vAMchA rAkhanAra manuSyane jarUranuM che. - pAMcamu vizeSaNa prasiddha dezAvAraM samAvaran evuM ApavAmAM AvyuM che. anya jano ApaNI niMdA kare nahIM ane tethI ApaNI ane ApaNA dharmanI halakAi gaNAya nahIM ane ApaNane aneka prakArano paritApa na thatAM ApaNI dharmakriyA sukharUpa banI rahe teTalA mATe je dezamAM ApaNe
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 rahetA hoie te dezanA je je prasiddha ane lokamAnya AcAro hoya te samyak prakAre AcaravA e khAsa jarUranuM che. te kAraNathI ja upara jaNAvyA mujabanuM pAMcamuM vizeSaNa ApavAmAM AveluM che, ane ApaNe te pramANe vartana rAkhavuM joie e yogyatAnuM sUcaka che. mArgAnusArInuM chaThThuM vizeSaNa pravarNavAnI navagapi rAnAvipu vizeSataH e prakAranuM ApavAmAM AveluM che. varNavAva no artha aprazaMsA, azlAghA, niMdA ityAdi karavAmAM Ave che. je aDhAra pApasthAnaka zAstramAM darzAvavAmAM AvelAM che ane jenI AlocanA dararoja ubhayakALa-savAre ane sAMje-pratikramaNa karatI vakhate karavAmAM Ave che te mAMhenA soLamAM paraparivAda nAmanAM pApasthAnamAM eno samAveza thAya che. dareka dharmAbhilASI purUSa eno tyAga karavoja joie. guNavAna purUSonI prazaMsA karavI ane nirguNI upara mAdhyavRtti rAkhavI e mArga sadAkALa ApaNA AtmAne ucca guNa prApta karAvI zake che. koi paNa purUSano avarNavAda bolavAthI tenA kharA athavA ApaNe khoTI rIte mAnI lIdhelA avaguNo sAthe ApaNI jAtane ApaNe saMsakata karIe chIe ane tema karavAnuM pariNAma eTaluM ja Ave che ke ApaNAmAM te avaguNonI asara dhIme dhIme prasaratI jAya che ane ante ApaNe poteja te avaguNonuM AvAsasthAna thai paDIe chIe. A aniSTa phaLa uparAMta je purUSano avarNavAda ApaNe karIe chIe te purUSanI svabhAvika rIte ApaNA upara dveSayukata lAgaNI thAya che ane te vadhatAM vadhatAM paraspara vairabhAva utpanna thai aneka bhavomAM tenA du:khadAyaka pariNAma ApaNe sahana karavAM paDe che. avarNavAdarUpa doSa eTalo badho prAbalyavALo che ke tenA prasaMge bIjA sarva prakAranA pApasthAna ApoApa ApaNI comera tenI madadamAM vIMTalAi rahe che, ane Abhava ane parabhavamAM ApaNuM hareka prakAranuM aniSTa sahelathI karavAne samartha thAya che. teTalA mATe khAsa jarUranuM che ke koi paNa purUSano guNI athavA nirguNI, nAnA 79
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ke moya koino paNa kiMcitmAtra avarNavAda bolAvo nahIM ane temAM rAjA Adi mahAnuM samartha purUSono nahIM bolavAnuM khAsa karIne sUcavavAmAM AveluM che. dareka ne rAjA tarapha potAno bhakitabhAva AkhaMDa rAkhavAno che ane jyAM bhakitabhAvanI prabaLatA hoya che tyAM avarNavAdane kadI sthAna maLI zakatuM nathI. janono rAjA tarapha eTalo badho bhakitabhAva hoya che ke teno avarNavAda bolavo e pApanuM kArya teo gaNe che eTaluM ja nahIM paraMtu tenI hareka prakAranI zAnti icchavI ane te mATe prArthanA karavI e paNa eka potAnuM avazya kartavya gaNe che. gRhazAMtirastotra je haMmeza pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa kriyAmAM paThana karavAmAM Ave che mAM zrI rAjAdhipAnAM zAntirbhavatu . zrI rAjasannivezAnAM zattirmavatu evo spaSTa maMtroccAra karavAmAM Ave che. hAla dareka janadharmInI potAnA rAjyakartA tarapha je saMpUrNa ane aDaga bhakita (Loyaity) jovAmAM Ave che te teonA dharmanA upara mujabanA pharamAnone mukhyatve karIne AbhArI che, ane tethI teo taraphathI rAjya prati kiMcitmAtra paNa avarNavAda uccAravAmAM Avato nathI. ApaNI A prakAranI manovRtti ApaNe haMmezA dharmanuM adhikArIpaNuM prApta karavA mATe ane tene jALavI rAkhavA mATe kAyama rAkhavI joie. tema na karavAthI A bhavamAM zI zI Apattio bhogavavI paDe che ane dharmadhyAna keTaluM ApaNAthI dUra jatuM rahe che te viSe jarApaNa vivecana karavAnI jarUra nathI. e bAbatamAM draSTAnta hAlanA samayamAM ApaNe pratyakSapaNe joIe chIe. parabhavamAM enuM zuM phaLa thAya che te A bhavanI ApaNI sthiti parathI saheja kaLI zakAze. A bhavamAM dharmadhyAnathI dUra rahI Arta-raudra dhyAnamAMja rahevAnuM thAya to parabhava kadI paNa sudharI zake ja nahIM. mATe koipaNa purUSano ane vizeSe karIne rAjAdi mahA samartha purUSono koi paNa prasaMge kiMcitmAtra avarNavAda bolavAthI dUra rahevuM e khAsa avazvanuM che, ane te guNa prApta karavA mATe ApaNI caityavaMdananI kriyAnI phaLayAcanAmAM paramAtmA pratye haMmezA prArthanA
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 karIe chIe. u anati vyaktagupte supAtivezmike sthAne 3nirNamadvAravivanita nivetana: A prakAranuM sAtamuM vizeSaNa. gRhastha dharmanA adhikArIne ApavAmAM AveluM che. A vizeSaNathI jainagRhasthanuM rahevAnuM sthAna kevA prakAranuM hovuM joie ane kevA prakAranuM na hovuM joie te darzAveluM che. te sthAna atyaMta vyakata temaja atyaMta gupta na hovuM joie. atyaMta vyakata sthAnamAM raheThANa hoya eTale AjubAju anya gRha nahIM hoya to aneka prakAranI bhItI rahe che, e saheja anubhavaparathI spaSTapaNe samajI zakAya che. temaja atyaMta gupta sthAnamAM vAsa hoya eTale AjubAju sarva tarapha anya gRho virTalAi rahelAM hoya to potAnA gharanI zobhA bahAra jaNAtI nathI eTaluM ja nahIM paNa agni AdinA prakopane avasare ghaNIja muzkelI naDe che. dharmadhyAnamAM evAM kAraNone lIdhe vikSepa paDe nahIM teTalA mATe potAnuM rahevAnuM ghara anati vyakata gupta sthAnamAM rAkhavuM e salAha bhareluM che, eTaluM ja nahIM paNa te sthAna suprAtirmika eTale rUDA AcAravALA pADozI jyAM vasatA hoya tevuM hovuM joie. rUDA AcAravALA pADozIo na hoya to ApaNe temanI sAthe koi prakArano paricaya rAkhIe nahIM topaNa teonA vividha prakAranA AlApa zravaNa karavAthI ane ceSTAo jovAthI ApaNA upara pracchannapaNe mAThI asara thAya che ane pariNAme ApaNA saguNonI hAni saMbhave che. e vigere aneka prakAranAM dUSaNo mAThA pADozathI uddabhave che, potAnuM rahevAnuM sthAna zodhatI vakhate dareka manuSya sAro pADoza meLavavAne mATe prayatna kare che, eTale A vizeSaNanI jarUriyAta viSe kAMipaNa vizeSa kahevAnI AvazyakatA rahetI nathI. have rahevAnA gharanA saMbaMdhamAM je trIjuM vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che te tarapha ApaNuM lakSa doDAvIe. potAnA raheThANanA gharane javA AvavAnAM aneka kAro na hovAM joie, evuM vizeSa pharamAna karyuM che. ghaNAM kAro hovAthI potAnAM
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dhana dhAnyAdinuM saMrakSaNa karavuM ghaNuM durlabha thai paDe che temaja cora ane jAra purUSono bhaya rahyA kare che e pratyakSa vAta che, ane tema hovAthI potAnA cittanI samAdhi rahI zakatI nathI, mATe dareka dharmAbhilASI manuSya potAnA rahevAnA makAna bAbata upara NAvyA mujaba purepuro upayoga rAkhavo joie. saddAvAre: dhRtamaMga: e prakAranuM AThamuM vizeSaNa mArgAnusArInuM darzAveluM che. Aloka ane paralokane hitakArI jeonI pravRtti che temane sadAcAravALA kahevAmAM Ave che. tevA purUSonI sAthe saMga rAkhavo e sarva prakAre lAbhakArI hovAthI tema karavAnI jarUrIyAta batAvavAmAM AvI che. zrAvakane nitya karavA yogya kRtyo maniLALanI sajhAyamAM darzAvelAM che. temAM mmiganaLasaMso evuM spaSTa heluM che. sadAcAravALA jhono saMsarga ahaniza rAkhavAthI zuM zuM lAbha prApta thAya che te saMbaMdhI vivecananI kAMi paNa jarUra nathI. e vAta pratyakSa siddha che. mATe tevI saMgati karavA ApaNe jarUra prayatna karavo ane tevo saMga ApaNane maLI Ave ne cirakALa banyo rahe te mATe paramAtmAnI prArthanA karavI. navamuM vizeSaNa mAtApitrozya pUnaH evuM NAveluM che. ApaNA mAbApano ApaNA upara eTalo badho upakAra hoya che ke teno badalo koi prakAre vALI zakAya tema nathI. jeoe aneka prakAranAM saMkaTo veThI ApaNane hAlanI dazAe pahoMcADyA, jeonA satata prayAsa vinA ApaNI jIMdagAnI, ApaNI keLavaNI ane ApaNI ArogyatA paNa asaMbhavitaprAya jmAya che, teone ApaNuM sarvasva arpaNa karIe topaNa te kAMi visAtamAM nathI. ApaNe je kAMi prApta kareluM che-tana, mana ke dhanate sarva temaneja AbhArI che ane temanA vaDeja che. teone hareka prakAre saMtuSTa rAkhavAmAM ApaNe udyamavaMta thaie to temAM ApaNe kAMi paNa vizeSa karatA nathI. phakata temanI pAsethI ApaNe je prApta karyuM che teno tema karIne asaMkhyAtamo bhAga paNa bhAgye ApatA hoie, mATe teonI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 83 sadAkALa sevAbhakita karavI eTaluM ja nahIM paraMtu temanuM Aloka ane paralokamAM hita thAya evAM anuzAsananI yojanA jarUra karavI joie. ApaNane te mujaba vartana karavAnI abhilASA ane sAmarthya prApta thAya teTalA mATe sarvadA paramakRpALu prabhu pAse akhaMDa prArthanA karavI e avazyanuM che. 3papputa sthAnaM tyana evuM dazamuM vizeSaNa che.svacakra, mArI, marakI (plega) ityAdithI asvastha thayeluM sthAna tajI devuM e sukhakArI che; tema na karavAthI aneka prakAranI viTaMbaNA ane duHkho sahana karavAM paDe che. ardite bhramatta: e agyAramuM vizeSaNa che. deza, jAti ane kuLanI apekSAthI je je karma nindita gaNAtAM hoya te karma karavAmAM ApaNe kadI pravRtta thavuM nahIM, gati karma karavAthI ApaNuM azeSa dhAmirka karma upahAsanaka thai paDe che. AyoSitaM vyayaM rvat e bAramuM vizeSaNa che. AvanA pramANamAM kharca karavo e saghaLA sujJanuM lakSaNa che. Avaka karatAM vizeSa kharca rAkhavAthI thatA geralAbho suprasiddha che, temaja Avakane anusarIne yogya kharca na karavAthI paNa nasamUhamAM apakIrti thAya che. mATe A vizeSaNa tarapha khAsa lakSa ApavuM ghaTe che. teramuM vizeSaNa tevuM vittAnusArata: bhurvam e prakAranuM che. uparanA vizeSaNamAM eno samAveza thai gayelo che, paraMtu vizeSa lakSa kheMcavA mATe A vizeSaNa pRthapaNe darzAvavAmAM AveluM che. potAnI pAse jeTaluM vita eTale dravya hoya tene anusAre potAno paheraveza rAkhavo joie. dhanavAna hoine vastrAlaMkArAdi sArAM ane mUlyavALAM na rAkhe to upahAsanuM bhAna thAya che. teja pramANe paisA saMbaMdhI sthiti nabaLI hoya ane paheraveza kharacALu rAkhe to tethI paNa temaja thAya che, eTaluM ja nahIM paNa aneka prakAranI vipattio AvI paDe che. khAlI
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 cauda guNasthAnaka bhAga-1 moTAi ane khAlI kaMjusAi kadI DhAMkI rahetI nathI. khuba yAda rAkhavuM ke janasamAja ethI kadipaNa chetarAto nathI. kharI sthiti ghaNI jaladIthI jaNAi Ave che. mATe kadI paNa khoTI moTAi ke bInakAraNa kaMjusAi karavI nahIM. 31MmighAryo : e caudamuM vizeSaNa che. ATha prakAranA buddhinA guNathI yukata mArgAnusArI hovo joie. zuzrUSA zravaNaM caiva, grahaNaM dhAraNaM tathA / do podo :31rthavijJAnaM, tattvajJAna 1 ghaMI: II A zlokamAM darzAvelA buddhinA ATha guNo samajI te dhAraNa karavA. (1) zuzraSA - zAstra zravaNa karavAnI icchA karavI. (2) zrava - zAstra sAMbhaLavuM. (3) graha - zAstra sAMbhaLIne teno artha grahaNa karavo. (4) ghAraV - te sArI peThe yAda rAkhavo. (5) 3: - dhAraNa karelA zAstrArtha uparathI tenI sAthe saMbaMdha dharAvanArA anya padartho viSe tarka calAvavo. (6) upoda- te thakI virUddha artha bAbata yutithI vicAra karIne tethI dUra rahevuM. (7) 31thavijJAnaM - UhApohathI saMdeha dUra karIne vizeSa jJAna meLavavuM. (8) tattvajJAnaM - teno yathArtha nizcaya karI rAkhavo. A prakAranAM buddhinA ATha guNa prApta karavAthI ucca prakAranuM zAsajJAna saMpAdana thai potAnA avaguNo saheja dUra karI zakAya che. zrAvaka zabdano mULa arthaja sUcave che ke teNe haMmeza dharmazravaNa karavoja joie. jo dharmazravaNa na kare to "zrAvaka' evuM vizeSaNa kadipaNa yathArtha kahI zakAya nahIM. sukhoti rati zrAva: ahIM kahevAnI jarUra che ke "zrAvaka' evuM vizeSaNa amuka kuLamAM ke gotramAM utpanna thavAthI prApta thAya che ema kAMi nathI. vyavahAramAM game tema ho paraMtu zAstradraSTie ane vAstavika rIte e vizeSaNa amuka guNa dhAraNa karanAra zakhsane - pachI te game te jAtikuLamAM utpanna thayo hoya topaNa lAgu paDe che. e guNamAM sarvathI mukhya guNa dharmazravaNa karavAno hovo joie. mATe upara jaNAvelA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ naka bhAga-1 85 ATha guNopara khAsa dhyAna rAkhIne te prApta karavA udyamavaMta thavuM. - zrakhavAno gharmamavaMdam e paMdaramuM vizeSaNa che. uparanA vizeSaNamAM eno samAveza thayelo che, chatAMpaNa upara jaNAvyA pramANe dararoja dharmazravaNa karavuM e zrAvaka nAma dhAraNa karavAne mATe prathama daraje avazyanuM hovAthI te tarapha ApaNuM lakSa sArI rIte rahe teTalA mATe A vizeSaNa juduM jaNAvyuM che. soLamuM vizeSaNa 8nI monAlyAgI evuM darzAvyuM che. prathama khAdheluM bhojana pAcana thayuM na hoya tyAMsudhI bIjIvAra bhojana karavuM nahIM e kharekhara hitakArI vacana che. sarvaroganuM mULa kAraNa ajIrNa hoya che. 3nIpramavA rogI: e vaidaka zAstranuM prasiddha vAkaya che. ajIrNa nAza karavAno sarasa upAya bhojana tyAga eTale bhUkhyA rahevuM e che. bhojana karatI vakhate haMmezAM uNodarIvata karavuM eTale khAvAnI jeTalI rUci hoya tenA karatA pAMca sAta koLIyA uNA rahevuM e khAsa jarUranuM che, tema karavAthI ajIrNa thavAno saMbhava ghaNe bhAge raheto nathI. paraMtu kadAca koI prasaMge ajIrNa thAya to te vakhate bhojanano tyAga karavAthI bIjo vyAdhi udbhavato nathI. ' rAttaramuM vizeSaNa chAje mora' ve sAmyata: evuM che. bhojatyAga viSe kuhatuM. ahIM bhojana kayAre ane kevI rIte karavuM te jaNAvyuM che. sAbhyapaNe eTale potAnA zarIrane mAphaka Ave te padArthonuM potAne sukha thAya tevI rIte yogya kALe (je vakhate bhukha lAgI hoya tyAre-paNa te pahelAM ke pachI nahIM) bhojana karavuM joie. tema karavAthI zarIra haMmezAM sukhI rahe che ane dharmakaraNI sArI rIte thai zake che. tenuM lakSaNa nIce pramANe ApeluM che. pAnAhArAdayo yasya, virudhdhA: prakRterapi / sukhitvAyAvakalpante, tatsAtmyamiti gIyate / / aThAramuM vizeSaNa 3nyonyAprativadhena trivargamAM
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 cauda guNasthAnaka bhAga-1 sAyan evuM ApeluM che. gRhasthane mATe dharma artha-kAma e traNe varga jarUranA che. mATe eka bIjAne paraspara upaghAta na thAya tevI rIte e traNe varga sAdhavA. tema karavAthI dharmArAdhana rUDI rIte thai zakaze ane koi prakAranuM vighna vacamAM naDaze nahIM. yAyAvaratiyoM sAgho vine 5 pratipattiv -e ogaNIzamuM vizeSaNa che. potAnI zakita anusAre atithi-muni, sAdhu-rUDA AcAravALA purUSa ane dIna-hInazakitavALA-eone annapAna Adi ApavuM e gRhasthane avazya AdaravA yogya guNa che. supAtradAnathI ane anukaMpAdAnathI aneka prakAranA lAbha meLavI zakAya che. saMprApta karelA dravyano paNa kharekharovyaya dAna ApavAthIja thai zake che ane vAstavika rIte te vyaya vyaya nathI paNa anaMtagaNuM prApta karavAno upAya che. jema kSetramAM eka dANo vAvavAthI aneka dANA meLavI zakAya che tema dAnamAM vyaya karavAthI vizeSa dravya maLe che, ane pariNAme vadhatAM vadhatAM kharekharI atmariddhi paNa prApta thAya che. savAminiviSTa: e vIzamuM vizeSaNa che. haMmezAM abhinivezaeTale haTha, kadAcahathI rahita rahevuM, arthAt sarala AzayavALA thavuM. muLevuM pakSapAtI e evIzamuM vizeSaNa che. guNa (saujanyAdi) upara pakSapAta (bahumAna) rAkhavo ane avaguNathI dUra rahevuM athavA avaguNanA pratipakSI thavuM ane teno nirAdara karavo e dareka sajjane ucita che; tema karavAthI potAnAmAM saddaguNonI vRddhi thAya che ane durguNono nAza thAya che. guNa tarapha pakSapAta hoya toja sajjana purUSono saMga karavAnI icchA thAya che ane AThamuM vizeSaNa ttasaMga savAre: ApavAmAM AvyuM che te prApta thai zake che. jo saguNa tarapha ApaNI draSTija na hoya to te dhAraNa karanArano saMga karavAnI icchA ja kayAMthI thAya ? ane satsaMganA je pratyakSa lAbha che te kayAMthI maLe ? mATe hamezAM guNa tarapha pakSapAta rAkhavo, arthAt tenI cAhanA rAkhI bahumAna karavuM e
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 jarUranuM che. uddezAlayozvaryA cAn e bAvIzamuM vizeSaNa che. pratiSedha karelA deza ane kAnamAM vartana karavAthI aneka prakAranA upadravoja sahana karavA paDe che ane icchita vastunI prApti bhAgyeja thAya che. mATe teno tyAga karavo ane je deza ane je kALa niSedha karavAmAM AvyA nahIM hoya temAM potAnuM vartana calAvavuM e salAha bhareluM che. vabhAvamAM nAlan e trevIsamuM vizeSaNa che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI potAnI ane paranI zakita ane nabaLAI jANavAthI ApaNuM hareka prakAranuM vartana phaLadAyaka thai zake che, mATe dareka gRhastha e jANavAno prayatna karavo joie. , vRttaracajJAnavRddhAnAM pULa - e covIsamuM vizeSaNa che. anAcArano parihAra karIne samyak AcAranuM jeo pratipAlana kare che te vRttatha kahevAya che. teonA ane jJAne karI jeo vRddha (moTA) hoya (vaye karI moya na hoya to tenI kAMi jarUra nathI) teonA pUjArI thavuM, teonA upara atyaMta prIti rAkhavI ane teonI sevAbhakita karavI e kevaLa hitakAraka che. tema karavAthI ApaNe sadAcAravALA ane jJAnI thaie chIe. samyajJAna, samyakdarzana, samyakUcAritra prApta karavAno A sIdho rasto che. A vizeSaNa AmA tathA ekavIzamAM vizeSaNane (saddAvAre: kRtasaMja: gukhopu pakSapAta:) ghaNe aMze maLatuM ane kharekhara AdaravA yogya che. pothapoSaNa: e pacIsamuM vizeSaNa che, avazya bharaNapoSaNa karavA yogya kuTuMbavarga vigerenuM poSaNa karavuM e ihaloka ane paralokamAM sukhadAyI che. tema na karavAthI aneka anartho uddabhave che. tIrtha, vizeSajJa:, chata:, bhodpvabhama:, sabha:, saya:, saunma:, paropakRtavarma : evAM chavIzathI tetrIza sudhInA vizeSaNo che. hareka kAryamAM dIrghadraSTi rAkhavAthI eTale lAMbI nIdhA
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 cauda guNasthAnaka bhAga-1 pahoMcADavAthI zubha, azubha pariNAma, vacamAM AvI paDanArAM vibo vagerenI AgaLathI jANa thAya che, ane ApaNA vartanamAM ghato pheraphAra ApaNe veLAsara karI zakIe chIe, mATe dIrdhadardIpaNAno guNa ghaNo lAbhakArI che. vizeSajJa - kRtya ane akRtya, vastu ane avastu e vagerenA svarUpano ane tenA aMtarano jANakAra. djJa: - potAnA upara pArakAe je kAMi upakAra karyo hoya tene nahIM chupAvatAM teno potAnAthI bane teTalo badalo ApanAra.novazvabhrama: - potAnA vinayAdi guNothI sarva viziSTa janone priya. sabhaLa: - lajjALu-maryAdArahita vartana nahIM karanAra. saya: - dayAvAna-du:khI jananuM duHkha dUra karavAnI satata abhilASAvALo. comA: - soma eTale caMdramAM tenA jevI zAMta AkRtivALo koipaNa vakhate krodhayukata prakRtithI krUra AkAravALo bane nahIM te. paropakRtivarma? - paropakAra karavAmAM haMmezA zUro. A sarva guNo mArgAnusArIne kharekharA AdaraNIya che. utta2ripakvaparihAra5rAyaUT: e cotrIzamuM vizeSaNa che. gRhasthadharmanI yogyatA batAvatAM upara jaNAvyA mujabanA guNonI AvazyakatA darzAvI te guNonI prApri karavAmAM vizeSa kAraNabhUta guNa cotrIzamA tathA pAMtrIzamA vizeSaNamAM darzAvavAmAM AvelA che. kAma, krodha, mAna, lobha, mada ane harSa e cha ziSTa gRhasthanA aMtaraMga vairI che. jyAM sudhI e zatruo ApaNo parAbhava karI rahyA che, tyAM sudhI ApaNIsvAbhAvika svataMtratA mevavavA mATe ApaNe je kAMi sAmagrI ekaThI karatA hoie teno teo ekadama nAza karI nAkhe che. upara jaNAvelAM vizeSaNo te svataMtratA saMpAdana karavAnI sAmagrIbhUta che. tethI te vizeSaNo prApta karavA mATe A cha vairIono nAza karavo, agara teonuM sAmarthya dabAvI rAkhavuM e khAsa jarUranuM che. e vairIo dabAyA ke tarata ApaNA svAbhAvika guNo pragaTa thavAmAM DhIla thavAnI nathI, kAraNake te svAbhAvika che. mATe A tarapha bIjI badhI bAbato paDatI mUkIne jo ApaNuM lakSa
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 doravIzuM to icchita phaLa prApta thavAmAM vilaMba thaze nahIM. vazawtendriyagrAma: e pAMtrIzamuM ane chelluM vizeSaNa che. upara je cha zatruono jaya karavA jaNAvyuM ke jyAMsudhI ApaNI iMdriyosparza, rasa, dhrANa, calu ane zrota-ApaNA kAbumAM AvelI nathI tyAM sudhI kadipaNa thai zakatoja nathI. kharuM jotAM e cha zatruonI taraphathI ApaNA upara rAjya calAvanAra A iMdriyo che ane tenI AjJAmAM ApaNe rahetA hoIe to cha zatruonA parAjayanI vAtaja kayAMthI ? mATe ApaNuM svAbhAvika sAmrAjya prApta karavA sArU sarvathI zreSTha ane prathama upAya iMdriyono ApaNA uparano kAbu dUra karIne temane haMmezane mATe baMdIkhAnAmAM rAkhavI. tema karyuM eTale ApaNA zatruonuM jora nAza. pAmaze, ApaNuM upara varNavelA sadguNa rUpa dhana ApaNe hAtha Avaze, ane pariNAme ApaNo svAbhAvika sAmrAjyano vijayavAvaTo akhaMDa pharakato raheze. upara jaNAvelA pAMtrIza vizeSaNoyukata manuSya gRhastha dharmanI yogyatA dharAve che. eTale bIjA zabdamAM kahIe to mArgAnusArIpaNuM prApta karavA mATe A pAMtrIza vizeSaNothI pradarzita thayelA pAMtrIza guNo saMpAdana karavA joie. e guNo saMpAdana thAya tyAre ApaNe vAstavika zrAvakapaNuM pAmyA kahevAie. e guNone abhAve guNasthAnanI apekSAe zrAvakapaNAnuM astitva prAya: saMbhavatuM nathI. caudaguNasthAnaka paikI cothA apariti samyaktva guNasthAna ane pAMcamA dezavirati guNasthAne vartato jIva zrAvakapaNuM pAmelo kahI zakAya che. ApaNe vata pratyAkhyAna karIne pAMcamA dezavirati guNasthAne vartavAno dAvo karIe chIe. paraMtu jyAM sudhI upara jaNAvelA guNo ApaNe saMpAdana karyA hoya nahIM tyAMsudhI yathArthapaNe vicAratAM te guNasthAna ApaNe prApta kareluM kahI zakAya nahI. jo e guNasthAna ApaNe prApta karyuM hoya to je je karmapravRtiono e guNasthAne zAstramAM udayaviccheda jaNAvelo che te karmaprakRtio ApaNane udayamAM
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 cauda guNasthAnaka bhAga-1 hovI joie nahIM. e guNasthAne udayaviccheda pAmatI anya karmaprakRtiomAM daurbhAgyanAmakarma, anAdeyanAmakarma ane apayazanAmakarmano udayaviccheda prarUpelo che. karmagraMthamAM kahyuM che kemnnutirinnuputvi viuvaThTha, duhaga aNAijjaduga satara chetryo / sagasIi desi tirigai, Auni ujjoa ti kasAyA | (varmaca-cha-) daurbhAgyanAma karma-je karmane udaye jIva avaguNa karyA vinA tathA vairAdika saMbaMdha vinA paNa parane aniSTa lAge che. anAdeya nAmakarma-je karmane udaye jIvanuM vacana bhaluM hoya topaNa koi Adara karI mAne nahIM te. apayazanAmakarma-je karmane udaye jIvano apayaza-niMdA sarvatra prasare che. A karmaprakRtiono udaya ApaNAmAM keTale aMze che te sUkSmabuddhithI vicAra karatAM ApaNe samajI zakIe chIe; e karmaprakRtiono jyAre sarvathI udayabhAve nAza thAya tyAre pAMcamA guNasthAnanI hada ApaNe pAmyA ema mAnI zakAya. upara jaNAvelA mArgAnusArInA pAMtrIza guNo saMprApta karavAthI e dazA saMpAdana karavA ApaNe saheje bhAgyazALI thaie emAM koi prakAranI zaMkAnuM sthAna jaNAtuM nathI. eTalA mATe ApaNI caityavaMdana jevI nityanI kriyAmAM mArgAnusArIpaNuM prApta karavAnI prArthanAnuM saMyojana karavAmAM AveluM che. jethI te tarapha haMmezA ApaNI draSTi avicchinnapaNe kAyama rahe ane te meLavavA mATe ApaNe udyamavaMtA thaie ane te udyamamAM gadgura zrI vItarAga devanA apUrva prabhAvathI ApaNe phatehamaMda thaie. A prakAranI ghaNI agatyanI bIjI prArthanA karIne ApaNe eja prathama gAthAmAM vizeSa vizuddhi saMprata karavA trIjI prArthanA karIe chIe ne temAM iSTa phaLanI siddhi thAo evuM yAcIe chIe. prathamanI be yAcanA karanAra eTale bhavanirvaditA ane mArgAnusArIpaNAnI mAMgaNI karanAra nuM iSTa phaLa zuM hoyate ughADIja vAta che. potAnA AtmAnuM zuddha svarUpa pragaTa thAya ane sarva prakAranAM karmano saMpUrNa kSaya thAya enA karatAM bIjI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 91 koipaNa vastu iSTa hoi zake ja nahIM. tevA iSTa phaLanI siddhine mATe paramAtmAnI nirantara prArthanA karavI ane tene mATe satata udyama karavo e dareka bhavabhIrUne jarUranuM che. akhaMDa nirAbAdha sukha tethIja prApta karI zakAya tema che. mATe e yAcanA dararoja karavAnI je rUDhI caityavaMdanakriyAmAM rAkhavAmAM AvelI che te upara ApaNuM lakSa yathArthapaNe rAkhavuM ane zuddha bhAvathI te mujaba vartavuM. A traNe apUrva yAcanAo saphaLa thAya teTalA mATe have pachInI gAthAmAM je vastuno tyAga karavo joie ane jeno Adara karavo joie te darzAvIne tyAga ane Adara ApaNe saMprApta karIe te hetumATe te bAbatanI vizeSa yAcanA karavAnuM jaNAvavAmAM AveluM che. je AcaraNa lokaviruddha che teno tyAga karavo. vaDIlano satkAra karavo, paramArtha karavA haMmezA tatpara rahevuM, zuddha gurUno samAgama rAkhavo, ane temanAM vacana pramANe ApaNuM vartana rAkhavuM e kRtyo upara jaNAvelI traNa yAcanA paripUrNa thavA mATe khAsa jarUranAM hovAthI jyAMsudhI saMsAramAM paribhramaNa. karavAnuM maTe nahIM ane iSTaphaLa-mokSa saMprApta thAya nahIM tyAMsudhI akhaMDapaNe ApaNe karyA karIe evI vizeSa yAcanA paramakRpALu prabhunI pAse karavAmAM Ave che. A yAcanAo hamezAM karavAthI ApaNI jIMdagInuM draSTibindu kayAM che ane te saMprApta karavA mATe zAnI zAnI jarUra che te ApaNe pragaTapaNe joi zakIe chIe ane te joine ApaNuM vartana te pramANe calAvavAmAM udyama karavA tatpara thai zakIe chIe. tevo udyama karavAmAM Ave to paramAtmAnI kRpAthI te saphaLa thayA vinA raheja nahIM. mahApurUSono prabhAva avarNanIya che. temanA prabhAvathI jarUra phaLaprApti - thAya ja che. A prakAranAM uttama pariNAmavALI kriyA hamezAMnizcala dhyAnathI ananya draSTithI karavI ApaNane ucita che. - iSTaphaLanI prApti karavAmAM sabaLa sahAyakArI vizeSa yAcanA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9ra cauda guNasthAnaka bhAga-1 trIjI gAthAmAM karavAmAM Ave che. te gAthAmAM ApaNe evI prArthanA karIe chIe ke "he vItarAga ! tamArA siddhAntamAM yadyapi niyANuM bAMdhavAnuM nivAraNa kareluM che tathApi janmojanmane viSe mane tamArA caraNonI sevA maLo.' tIrthaMkara bhagavAnanA caraNanI sevA atyaMta durlabha che. taravAranI dhAra upara cAlavuM tenA pramANamAM sulabha gaNeluM che. zrI AnaMdadhanajI mahArAja caudamA zrI anaMtanAtha bhagavAnanI stavanA karatAM kahe che ke dhAra taravAranI sohalI, dohalI caudamA jinataNI caraNasevAT dhArapara nAcatA dekha bAjIgarA, sevanA dhArapara rahe na devA | devatA sarakhA paNa tIrthaMkara bhagavAnanA caraNanI sevAnI dhArapara, rahI zakatA nathI, jyAre taravAranI dhArapara cAlatA aneka bAjIgaro najare paDe che. AvI durlabha sevA jyAM sudhI ApaNA bhavano aMta Avyo nathI tyAMsudhI ApaNane sadAkALa maLatI rahe evI icchA rAkhavAthI ane prabhu pAse tevI yAcanA karavAthI te meLavavA ApaNe bhAgyazALI thaizuM, arthAt ApaNuM vartana tIrthaMkarabhagavAne prarUpelA mArgane anusaratuM thaze ane prAnta ISTaphaLanI prApti thai bhavaviccheda paNa thaze. | itara darzanamAM ane jainadarzanamAM zuM taphAvata che tathA deva, gurU, dharma upAsyarUpe koNa hoi zake e jaNAvatAM lekho: mAnavamAtrane kAMi ne kAMi upAsya hoya che, kemake uddeza AgaLa rAkhIne ja pravRtti AdaravAno svabhAva prAya:mAnavajAtino che. mAnavAmAM mukhyatayA nAstika ne Astika A be prakAra che. A prakAra mujaba teonI pravRttimAM paNa phera paDI jAya che. vaLI nAstikomAM svArthI ane sevArthI temaja AstikomAM paNa svArthI, paropakArArthI, paraloka sukhArthI ano mokSArthI AvA bheda kalpI zakAya che. nAstiko paralokAdi mAnatA nathI, eTale teonI badhI pravRttio aihika hitane AgaLa dharIne thayA kare che. e aihika hitanI draSTi mAtra ekalA puratI jenI hoya te nAsikane svArthI kahevAya ane jenI aihika hitano draSTi kuTuMbIjana, iSTamitra, jJAti, kula,
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 samAja, deza, mAnavajAti, ane samasta prANImAtra saMbaMdhI hoya, tene sevArthI nAstika kahevAya. je Astika mahAzaya deva, guru, dharmano paNa. upayoga potAnA aihika svArtha mATe kare che. te svArthI kahevAya, bIjA mATe kare te paropakArArthI gaNAya, paralokamAM ApaNane pIgalika sukha maLe evA hetuthI je Astika-ziromaNI () deva, gurU, dharmano upayoga kare te paralokasukhArthI gaNAya ane je mAtra mokSanI draSTithI ja deva, gurU, dharmanI upAsanA kare te mokSArthI kahevAya. ema udiSTamAM cAhe jeTalAM bheda hoya to paNa mAnavamAtrane kAMi ne kAMi upAsya hoya che e vAta spaSTa che, kAraNa ke- "prayojanamadizya na madoDapa pravartata " eTale kAMika prayojana vagara nibudhdha paNa pravRtti karato nathI. have ahIM jovAnuM e che ke-pravRtti sArI kai ane khoTI kai. sArI duniyA mAne che ke-svArthI pravRtti khoya, to paNa AstikanI svArthI pravRtti keTalAka aMze sArI gaNAya che. paNa thoDA sukSma vicArathI ema jaNAi Avaze ke- deva, gurU, dharmanI upAsanA mokSa ke paraloka sudhAravA mATe hovAthI pIgalika svArtha mATe te karavI e khoTuM che. eTaluM ja nahi paNa svArthI nAstika karatAM paNa evo svArthI Astika ghaNIvAra vadhAre bhuMDI nivaDe che, kemake-nAsika svArthI ghaNAMne duHkha ApIne pote Dubaze, jyAre Astika svArthI bIjAne duHkha Apato nahIM hoya to paNa pote DUbI bIjAne paNa DUbAvavAmAM kAraNarUpa thAya che, kAraNa ke-kAmyabhakitano khoTo dAkhalo te duniyAnI AgaLa dhare che. aihika paugalika svArthanI draSTi khoTI e badhA kabUla kare, paNa te draSTithIja deva, gurU, dharmano upayoga karanArane keTalAMka sArA gaNe che paNa, e mahAmithyAtva che. ethI DhoMga vadhe che ane svapara hAni moTA pramANamAM thAya che. eTale Astino svArtha nAstikanA svArtha karatAM paNa vadhAre anarthakArI che. dharmanA nAme e anartha duniyAmAM cAlyA kare che, eTale nAsikanA svArthanI jema Astikano e svArtha sAmAnya janatAnI AMkhe
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 cauda guNasthAnaka bhAga-1 caDhato nathI. e anarthakArI svArthano khyAla zrI jinazAsane ghaNI sArI rIte Apyo che. svArthanA A bhedo oLakhavA eya samyajJAna che. tevA svArthano sAco tiraskAra Avavo e samyagadarzana che. A banne svArthIne choDI dai mAtra mokSa meLavavA mATe ja saMyama pravRtti AdaravI e samya cAritra che ane evI pravRtti icchAnirodhathI ujALavI e icchAnirodhane samyak tapa kahevAya. vArU, sevArthI nAstiko svArtha keTalAka aMze mUkI de che tethI sArA lAge che paNa teonI badhI pravRttio kuTuMbIo, jJAtijano, mitro, samAjabAMdhavo ke dezabaMdhuo ane samasta mAnavo ke prANIonA aihika sukhanA lIdhe ja hoya che. teo sevAkArya ghaNuM kare che, paNa te svapaghAta nivaDe che, kemake-padugalika cIja mAtra nAzavaMta hoi tenI lAlasAthI karelI sevA paNa pariNAme AtmaghAtaka hoya che. Astika paropakArArthI paNa eja rIte niSphaLa nivaDe che. kemake dravya paropakAra lAbhakAraka hoya che ema kAMi nakkI nathI. A jamAnAmAM nAstika sevArthI ane Astika paropakArArthI saMkhyAmAM khUba vadhyA che ane te sArA gaNAya che, e mAmithyAtva che. janasevA eja izvarasevA ane dravya paropakAra e ja mahAdharma che, evI mAnyatA judA judA dharmonI che. jinazAsanamAM tevAM vivekahIna dharmone mithyAtva gaNavAmAM AvyuM che. keTalAMka dharmagraMthomAM paralokamAM sukha maLe e hetuthI nIti ane dharma AcaravAnI bhalAmaNa, khullI rIte karavAmAM AvelI che, paNa e kAMi dharmAcaraNanuM dhyeya hoi zakatuM nathI evI jinazAsananI mAnyatA che. mokSanA hetuthI ja dharmAcaraNa karavuM. mola na maLyo to paraloka jarUra sudharaze, eTale svargAdimAM athavA manuSyagatimAM paNa sukhAnukULa sAmagrImAM janma thaze. na draSTie vicAra karatAM mokSArthIno zivAya bIja khoTA che, e uparanA vivecana parathI khulluM thAya che. nAstika svArthI to niMdyaja che paNa nAstika sevArthI, khAstika sevArthI, paropakArArthI ane paraloka sukhArthI A badhA sAcA vivekathI para hovAne kAraNe jaina zAsanamAM mithyAtvI kI nathI. che. e mahA paropakArAthI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 95 gaNAya che. A mithyAtvane puSTa karanArU jJAna jJAna nathI, darzana darzana nathI ane cAritra cAritra nathI. mithyAtvI uddiSTathI je kaSTone veThe che te tapa nathI.-te vagaranuM je samyajJAna, samyagdarzana, samyacAritra ane samyakRtapa hoya che teja jainone mATe upAsya che. mokSanuM jJAna, mokSa meLavI Ape evuM darzana, mokSasAdhaka cAritra ane mokSadAyaka tapa e sivAya sarvottama, duniyAmAM bIjuM zuM hoi zake ema che ? evA ratnatraya ane tapamaya dharmanI prasthApanA jeoe karI te zrI arihaMtadevo, te dharmanI prarUpaNA je AcAryoe ane upAdhyAyoe karI te dharmagurUo, je mahAtmAoe te dharmanuM pAlana karI yukitapada meLavyuM te sidhdho ane je mahApurUSo te dharmane saMpUrNatayA AcaraNamAM mUke che te sarva zrI navapadamAM che. duniyAbharamAM mumukSu mATe je sArAmAM sArUM ane Avazyaka hoya che teno samAveza zrI navapadamAM che. A zrI navapadanA saMsthApaka ane prarUpakone bhUri bhUri vaMdanA. huM eja icchuM chuM ke-zrI navapadanI ArAdhanA karavAnI pAtratA mArAmAM Ave ane zrI navapadArAdhanano manoratha saphaLa thAya. duniyAmAM mumukSu jIvonI saMkhyA kAMi ochI nathI, paNa mokSanI irachA hovA chatAM paNa saMkhyAbaMdha jIvo viruddha mArge jAya che. mokSa sAdhavA mATe deva, gurU, dharmanI sAcI kalpanA AvavI joie. e kalpanA AvyA pachI paNa aMtarAyarmanA lIdhe ke bIjI khAmIonA kAraNe jIva mokSakriyA karI na zake ema bane, paNa deva, gurU ane dharmanI yogya kalpanA nahi AvavI e moTAmAM moTI khAmI che. lAyakAta hovA chatAM paNa deva, gurU ane dharmanI khoTI kalpanA laine ghaNA jIvo avaLe raste dorAya che ema ApaNe joie chIe. potAne deva tarIke oLakhAvanAra, gurU tarIke kahevaDAvanAra ane koi paNa mArgane dharma tarIke upadezanArAonI pharaja keTalI moTI che te spaSTa che. sudeva jema ghaNA jIvonA tAraNa mATe kAraNa bane che tema kudeva ghaNA jIvone hAni pahoMcADavA sAdhanIbhUta thAya che. eTale badhA devo sarakhA che e mAnyatA mArgabhraSTa karanArI che. tame
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 cauda guNasthAnaka bhAga-1 sakarmazIla che to koi paNa deva tamane tAraka thaze ema kahevuM e paNa ekadama bhUlabhareluM che. deva vagara paNa cAle, e kalpanA to tadana nakAmI che. gurUnI bAbatamAM paNa ema ja kahevAya. sadagurU to jIvatA-jAgatA devarUpa che. ajJAnone mATe paNa sadgurU tAraka bane che ane kugurUnA yoge lAyaka jIva paNa lAyakAta gumAvI bese che. lAyakane sadagurano yoga vakhatasara maLyo to beDo pAra che. keTalAka AtmAone sadudharmano khyAla kudaratI hoya che athavA sudevanA sudarzanathI, sadgaranA yogathI ke saddharmanA vAMcana, zravaNa ane mananathI khyAla AvI jAya che. paNa bhavitavyatA sArI na hoya to sadudharmano kudaratI khyAla paNa kudeva, kugurU ane kuzAsanA yogathI bhUMsAI jAya che ane jIva mithyAtvamAM phase che. abhavI jIvane to sudeva, sadgurU ane sacchAsano yoga paNa phaLavAno nathI ane kudeva, kugurU ane kuzAsano sarakho meLa sarakhAne maLavAno, eTale deva, gurU, dharmanuM svarupa jANavA upara ja jIvonuM bhAvI sArUM thaze ke narasuM thaze e vAta nirbhara che. deva, gurU, dharmane pArakhavAnI zakti je jIvomAM hoya ane je jIvo te zakitano upayoga rAkhI dhyeya tarapha kuca karavA jeTalI hiMmata dharAvatA hoya, teone bhUrI bhUrI vaMdanA hejo. dhyeya prApta karavAnI zakti kadAca na hoya, paNa je jIvonuM samakti zuddha hoya te paNa vaMdanIya manAya, kemake yadyapi teo Adarza nathI chatAM te mArgajJAtA to kharAja. bIjAne avaLe mArge lai javAmAM kAraNa to te nahIM ja thavAnA. paNa je jIvomAM deva, gurU, dharmane pArakhavAnI zakti nathI evA asaMkhya jIvo durgatimAM jAya che. te jIvo jo mahattvAkAMkSI hoya to bIjAone paNa avaLe mArge lai javA mathe che. kugurUo kuzArA prarupe che ane kudevanI bhakita pravartAve che. teonA mithyAtvI bhakato adharmano pracAra kare che. A adharmanA kAraNe paNa jIvo durgati pAme che. laukika sukhane mATe je adharma thAya che tenA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 karatAM mithyAtvI dharmonA kadAgrahamAM vadhAre adharma thAya che. ema kahevuM atizayokitabharyuM nathI. pachI bhale te kathana ghaNAkharA dharmI kahevaDAvanAra lokone ghaNuM khoTuM lAge. tethI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina zAsanapremIo ja hAlamAM sudeva, sugurU ane sacchAsanuM yogya svarUpa samajyA che, ema huM kahevA mAguM chuM. mAruM kahevuM kadAcahabhareluM ke pakSapAtavALuM nathI e huM ahIM TuMkAmAM siddha karUM chuM. sudeva, sadgurU ane sacchAne mAnanArA tarIke je digaMbara, sthAnakavAsI, terApaMthI ane sudhArako kahevAya che teono ja vicAra prathama karIe. digaMbaro pAse sarvajJapraNIta sArA che ja nahi. jinAgamano viccheda thayo che ema samajI teo paMDitonA ja graMtho pramANa mAne che, paNa ApaNe jANIe chIe ke-keTalAMka Agamo viccheda gayAM che to paNa jinAgamo maujUda che. te sUtrone digaMbaro mAnavA icchatA nathI ane jene tene mAnavA lAgyA che. tethI te usUtraprarUpaka banyA che. nagnatva vagara mola nathI, e vacana sarvajJanuM hoi zake ja nahi. manuSyagatinA bhavyajIvo mokSa meLavavA mATe lAyaka che, e anaMtajJAnionuM vacana che, tethI strI mokSa mATe nAlAyaka che evuM pakSapAtI vacana sarvajJa vItarAga bhagavAnanA zAsanamAM hoyaja nahi. tIrthakara kavalAhArI hotA nathI-ema mAnavAnuM paNa ayukitaka che, kAraNa ke deha hoya che tyAM sudhI paNa yogo hoya che eTale kavalAhAra levAmAM ja mAtra traNa yoga cAlu rahe che ane tethI kaSAyatA Ave che ema paNa mAnavAnuM kAraNa nathI. valAhAra laine paNa vItakaSAyatA saMbhave che. mUrtine alaMkAra caDhAvyA mAtrathI te vItarAga bhagavAnamAM sarAgatA AvI jAya che, e kathana tadana bhUlabhareluM che. TuMkamAM ema kahI zakAya ke-digaMbaroe usUtraprarUpaNA calAvI zAsananI ghaNI hAni karI che. digaMbaronA kadAcahathI munisaMsthA nirbaLa thai. strI mokSane mATe anadhikArI che ema TharAvatAM sAdhvIo na thai eTale catusaMgha
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 cauda guNasthAnaka bhAga-1 digaMbaromAM rahyo nathI. cakSu, alaMkArAdimAM sarAgatA mAnIne jainomAM jhaghaDA pedA kIdhA. nagnatvanI haThathI na sAdhuo AcAra jinAgama mujaba pALI zakatA nathI ane jainadharmanI prabhAvanA paNa thai zakatI nathI. vaidikonA varNAcArano svIkAra keTalAka aMze karIne janomAM aneka upajAvavAnA paNa digaMbaro kAraNabhUta thayA. sthAnakavAsio e paNa anaMtajJAnionI AjJAno bhaMga karIne svaccheda calAvI jinazAsanane vagovyuM che. jyAM sudhI mANasa saMsAramAM che ane zarIravibhUSA kare che tyAM sudhI jinabiMbanI pUjA sevA karyA vagara rahevuM e tenA mATe pApa che. A pUjAsevAmAM je hiMsAdi thatuM hoya te laukika vyavahAramAM thatAM hiMsAdi pAponuM paripAna karavA upayogI thAya che. temaja sAmAnya zaucanuM pAlana paMcamahAvatadhArione paNa karavuM joie ane te mATe amukAyAdinI keTalIka hiMsA thAya che evo bacAva karavo khoTo che. sAdhvIonI maryAdA paNa rathAnakavAsIo pALatA nathI, e jinAjJAno bhaMga che ane keTalAka aMze AcArahInatA paNa che. samAjasudhAraka kahevaDAvanArAo to laukika vyavahArane mahattva ApI anaMtajJAnionI AjJAono anAdara karavAmAM ja sudhAraNA mAnavA lAgyA tethI sudhAraNA thavAne badale dharmanI virAdhanA ja thavA mAMDI che, e khulluM dekhAya che. mAtra sAdhu avasthAmAM je AcAra amuka padhdhatie yogya gaNAya teno upadeza gRhasthone paNa karI terApaMthIoe sevApUjA, dayAdAnAdika dhArmika AcArano lopa karyo, e dharmanI moTI virAdhanA che. keTalAMkone dharma joito ja nathI. temAM vaLI AvA upadezako maLyA eTale puchavuM ja zuM terApaMthIo dina pratidina vadhatAM jAya to emAM kAMi navAi nathI, kemakedharmanA nAme saMgraha, pramAdAdi ghaNAM pApo teo khUba pramANamAM AcarI zake che. vaidikoe hisA, parigrahAdi pApo jema dharmanA nAma para vadhArI mithyAtvano phelAvo karyo temaja digaMbara, sthAnakavAsI, terApaMthI ane samAjasudhArakonI vAta che. sarvajJanA trIkALAbAdhita zAsanamAM sudhArAne
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 cauda guNasthAnaka bhAga-1 jagyA kayAM che ? sarvajJanA zAsanane anusarIne jo kAMi sudhAraNA Avazyaka hoya to tenI nA nathI, paNa syAdvAda ke dravya, kSetra, kALa, bhAvanA nAme A loko svacchaMda pravartAvavA lAgyA che. vaidikomAMnA dvaita, advaita, sAMkhya Adi matavALA ane zaiva, vaiSNava, zAkatAdi paMthavALA Ama ekAMtika banI mithyAtvI banyA che. krizciyana, pArasI, bauddha, zIkha, mahaMmadI AdI dharmavALAoe paNa ekAMtamata prarUpyo che. sarvaza bhagavAnanA jinazAsanamAM deva, gurU, dharmanuM svarapa vI rIte yuktisaMgapaNe prarUpeluM che tevI rIte te bIjAkoi paNa dharma ke paMthamAM prarUpeluM nathI. tethI ja AjanA budhdhivAno potapotAnA dharmanI virudhdha baLavo karI rahyA che. khedanI vAta eja che ke-teo jema mithyAtvI dharmonuM khaMDana karavAmAM purUSArtha batAve che tema anaMtajJAnionA jinazAsananI yuktisaMgatatA joi te sevavAmAM purUSArtha AdaratA nathI. jainAcAra pALavAno purUSArtha kadAca nahIM thato hoya to paNa graMthaprasAranA A mAnAmAM sAcA khoTA dharmano viveka karavA jeTalI mahenata levAmAM kAMi paNa harakata jevuM nathI. vyakitasvAtaMtrya A mAnAmAM sAco dharma gamyA pachI tema khullI rIte kahevAnI ane zakti mujaba te AcaravAnI himata batAvI zakAya tema che. vaidikonA karoDo deva, bhinna bhinna kakSAnA gurUo ane dharmanA bhinna bhinna abhiprAya eja sucave che ke-vaidika zAsanane koi jJAnI zAstA ja nathI. pachI evuM dharmazAsana mAnavA lAyaka kema bane ? baudhdha dharmanA deva budhdha, gurUo bhikSubhikSaNI ane budhdha tathA baudhdhAcAryonAM vacano eja dharma eTale te paNa ekAMtika dharma banyA. piznano, pArasIo, mahaMmadIo ane yahudIo AkAzamAMnA adrazya devane mAne che ane yez jharakrRSTa, mahaMmada ane bhinna bhinna jJAnAnAM preSitoe kIdhelA vacanone anukrame pramANa dharma mAne che. pAdarIo, dasturo, phakIro vigere anukramathI teonAM gurUo che. e rIte upara uparathI jotA paNa nizAsananA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 cauda guNasthAnaka bhAga-1 anaMtajJAnioe nirUpaNa karela deva, gurU, dharmanA svarUpanI sAthe bIjA dharmothI praNita deva, gurU, dharmanuM svarUpa sarakhAmaNimAM utarI zake evuM nathI ja. janone ATaluM bhAgya paraMparAthI jaDyuM che to paNa keTalAMka jano tenI azAtanA kare che ane netaro sarvajJapraNita deva, gurU, dharmanuM svarUpa jANavA jeTalI paNa darakAra sevatA nathI e teonA mAnavapaNAne paNa. kalaMkabhUta che. kadAca mUkI daine koi paNa vastuno svIkAra karavA jevo hoya to te dharma ja che, paNa duHkha e che ke-dharmanI bAbatamAM kadAca sevAya che, to pachI deva, gurU, dharmanuM sAcuM svarUpa kema samajAya ? ane te samajyA vagara sukha zAMti maLavAnI nathI e vAta ni:saMzaya che. jIvana pragati : mArgAnusArI, samakitadhArI ane paMcANuvatadhArI banavA mATe bAhya saMyogo ucita lAgyA eTalA mATe ja hu tema banuM chuM. mAtra dravya thakI. bhAva thakI banavAnuM mArA purUSArtha para ane sArI bhavitavyatA para nirbhara che. te kayAre thaze e kevaLI jANe. atyAre to mArgAnusArIpaNAnA pAMtrIsa guNo yogya pramANamAM mArAmAM nathI, ane mithyAvAsanA ghaNI bAkI che. haju viSaya AkarSe che, kaSAyo tIva che, laukika kAryomAMthI paNa dharmabuddhi gaI nathI, judA judA dharmonA deva, gurU, graMthAdi mATe pUjyabuddhi manamAM vase che ane kliAgamonuM jJAna nahi dhuM ja che. saMsAra asAra lAge che ane jenadharma sarvazreSTha lAge che emAM zaMkA nathI. e bhAvanAnA AdhAre dravya thakI paMcANuvatadhArI banavAnuM manovairya e AzAthI ja karI rahyo chuM ke-mArUM badhuM mithyAtva vinAza pAmaze, nahi to paMcANuvato pALavAM e kAMi bALaceSTA nathI. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha A guNonI mahattA badhA mAnavI gAya che ane tenuM pAlana karI rahyAno DoLa ghaNAkharA kare che, paNa vivekapUrvaka pramANikatAthI A guNonuM pAlana karavuM e loDhAnA caNA cAvavA samAna che. samakita to guNarAja che. samakti AvyA pachI kaSAyAdi doSo paNa guNa nIvaDe. tenI gerahAjarImAM
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 guNo paNa doSarUpa thAya. tyAga zreSTha che, e vAta sarvasaMmata che. tyAga eja dharmano AdhAra che ane laukika bAbatomAM paNa ema ja jovAmAM Ave che ke-tyAgI mANasa vadhu samartha ane sukhI hoya che. eTale laukika bAbatomAM mahattA meLavavA mATe tyAga amuka aMze AdarI kaSTa veThavAnI bhalAmaNa badhA kare che ane dhaNAkharA tema vartavAno zrama paNa kare che. je zrama sevatA nathI te niAya che : ALasu, nAdAna, nikammA kahevAya che. paNa lokottara dharmanI bAbatamAM ethI ulaTo prakAra jovAmAM Ave che. tyAganI vAto to badhA kare che, paNa tyAga vagara jeTalo dharma ArAdhAya teTalo ja ArAdhavAnuM pasaMda kare che. jema kaSTa veThyA vagara saMsAramAM saphaLatA maLatI nathI, tema dharmamAM paNa tyAga vagara saphaLatA maLatI nathI, chatAM natAne dharmanI kAMi garaja nahi hovAthI kaSTa veThyA vagara paNa dharmanI ArAdhanA thAya ema mAne che. te mAnyatAne lIdhe ghaNA mithyA mato phelAyA che. anaMtajJAnioe zrI jinazAsana prarUpatAM evI khabaradArI lIdhI che ke-mithyAtvane sthAna nahi maLe, to paNa nAmadhArI jaino mithyAtvane poSe che, e khedanI bInA che. deva, gurU ane zAsra A traNa tyAganA stroto che. A stroto jo ugamathI dUSita hoya to tenA pravAhanA kAMThe rahenArane eTale anuyAyIone zuddha tyAga game ja nahi. ghera sAcavIne dharma thAya, deha poSIne paNa AtmAne khIlavAya AvI AvI je khoTI kalpanAo samAmAM phelAi che, te badhI A mithyAtvane lIdhe ja che. devane kaSAyI, pAdhivALA, pakSapAtI ane saranAra mAnavAmAM AvyA. gurU, saMsArIone laukika bAbatomAM paNa salAha ApanArA, tathA pote gharabArI, maThapati ane svacchaMdathI prarUpaNA karanArA hoya che. AvA koi paNa sAdhue ane paMDite lakhelA graMtho dharmazAsra manAya che. eTale duniyAmAM asaMkhya dharmagraMtho, dharmagurUo ane deva saMbaMdhI kalpanAo prasAra pAmelI che, 101
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 cauda guNasthAnaka bhAga-1 chatAM ghaNAkharA loko tyAganA vairI jaNAya che. evI rIte tyAganA stroto jyAMthI strave che, te deva, gurU zAstranAM ugamo jo aviratithI dUSita thayela hoya to pachI anAdi kALathI jaDathI jakaDAelA saMsArI jIvo tyAga kema pAmaze ? anaMtajJAnioe zrI jinazAsananI anupama yojanA akhaMDa ane zuddha rAkhI, bhavI jIvone virati pamADavAnI vyavasthA parama upakArabukie karelI che. sarvajJa bhagavAnoe A yojanA ghaDI eTale te tIrthakaro kahevAya che. zrI jinazAsana bhavI jIvone tAre che tethI te tIrtha kahevAya che ane e tIrthanA pravartako tIrthakara kahevAya che. A tIrthakaro koI mahaMmadI, pistI, pArasI, yahudI, zikha, AryasamAjI Adi matavALAnA kalpita izvaranI jema nirguNa, nirAkAra, sRSTinI utpati, sthiti ane laya karanArA hotA nathI, temaja vaidikonI mAnyatA mujaba pharIthI avataranArA paNa hotA nathI. teo anya jIvonI jema bhavabhramaNa karI mukata thayelA hoya che. pUrvanI parama upakArabuddhithI muktino mArga teo batAve che, eja enI vizeSatA che. pote mukitane jANIne ane bhavabhramaNano anubhava laine ja tenI prarUpaNA kare che. mukita meLavyA pachI pharI te saMsAramAM saguNa rUpe AvatA nathI, chatAM AdarzarUpe bhavya jIvone mArgadarzaka banyA ja kare che. duniyA anAdi anaMta hovAthI tenI utpatti, sthiti, laya karavA mATe koinI jarUra hotI nathI ane e kAma tIrthakara ane siddha javA izvaro karatA ja nathI. evuM zuddha svarUpa tIrthaMkara ane sikanuM hovAthI teonI sevApUjAmAM paNa zuddhatA rAkhavI paDI che. carcAmAM jema laukika kAryo karI zakAya, majIdomAM jema rahevAya, hiduM devAlayo jema gharanI mAphaka vAparI zakAya, agyArIomAM jema agni saLagAvAya tema jinAlayamAM kAMi paNa karI zakAya nahi. tyAM to sevA-pUjA vagara kAMi paNa thAya ja nahi. sevA pUjAnI vidhi paNa keTalI vizuddha ! sArAmAM sArI cIjo tyAM lAvI prabhune
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 103 arpAya, paNa prasAdI tarIke teno bhogavaTo bhakato nahi karI zake. judI judI cIjo arpavAmAM mokSaprAptino ja hetu hoya. izvaranI mUrti thAya nahi evo Agraha nathI, temaja manuSyanA judA judA vikArone poSaNa maLe evI mUtione paNa prabhunA nAme karavAno niSedha zrI jinazAsane karelo che. jinAlayo ane tIrthakSetro eTale mukitanI sAdhanAnAM dhAmo. laukika hetu sAdhavAno tyAM irAdo rakhAya nahi. pAralaukika uddISTa pAra pADavA mATe zrI jinAlayonI yojanA che. zrI jinamaMdira ane tenI sevApUjA mATe zrI jinazAstramAM ucita vidhi ThIka ThIka kahevAelo che. te jaDa che tethI karIne ja zrI jinamaMdiro ane sevApUjAnI jaina praNAlI duniyAmAM vakhaNAya che. devadravyanI yojanA to ekadama anerI ja che. judA judA dharmanA loko je dAna Acare che te samAjanAM dhArmika manAtAM kAmomAM kharcAya che, paNa zrI jinamaMdiramAM je cIjo AvI te badhI mAtra zrI jinabiMba ane zrI jinamaMdiro mATe ja kharcI zakAya che. AthI zrI jinamaMdiro AlezAna bane che ane tenI kalA duniyAbharanA lokone AkarSe che. A devadravyane bIjA kAryomAM vAparavuM, e mahA pApa manAya che temaja te vadhAravuM e mahA puNya manAya che. devadravya mATe anItithI kamAyeluM dhana ApavAno niSedha karavAmAM Avyo che. lakhyuM che ke- jiNavara ANArahiye vadhAratAvi kevi jiNavyuM | buDaMti bhavasamudra, mUDhA moheNa annANI || zrI jinanI AjJAno bhaMga karIne eTale anItithI je koi nidravya vadhAraze, te ajJAnI mUrto bhavasAgaramAM DUbaze. eTale judA judA matanA zrImaMto anItithI kamAyelI saMpatti pApa dhovA mATe jema maMdiro bAMdhavAmAM vApare che, majIdo ane carcAne Ape che, tema zrI jinazAsanamAM thai zake ja nahi. eTale dharma jaina nItimAna hoya ja. jananI bAbatamAM anIti saMbhave ja nahi. khristIonA dharmagurU pAdarIo ane nanso bhAre vetana laine
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dharmopadezanuM kAma kare che, eTale judA judA sattAdhArIonI jema teo paNa svacchedI amaladAro hoya che. bIjA paNa keTalAka dharmomAM gurUpada bhogavanArA bhogI ane kaMgAla hoya che. dharmagurUonI cAritrahInatA ane julmanA lIdhe popazAhI ane khilAphatanI virUdhdha vaLavA tenA anuyAyIoe ja kahela che. pistI ane mahaMmadI dharmagurUoe mAnavajAtine saikAthI keTalI pIDA ApI che tenI sAkSI itihAsa Ape che. hiMduonA makvAsI dharmagurUo ane bAbA vairAgIo temaja bauddhonAM bhikSu-bhiluNIo ane pArasI dastaro keTalAka aMze sArA hoya che, to paNa teo gharabArI hovAthI ane anuyAyIonI laukika bhAMjagaDamAM bhAga lenArA hovAthI saMyama jALavI zakatA nathI ane padabhraSTa thAya che. AvA kugurUo anuyAyIone laukikavRttithI pAchA vALI muktimArge kevI rIte lai javA samartha banaze ? - zvetAMbara jaina guruo makvAsI hotA nathI, kaMcana-kAminIne aDatA paNa nathI, koi paNa laukika bAbatamAM paDatA nathI. teo pAdacArI, bhilAnnabhojI, zvetAMbaradhArI, kezaluMcanAdi tapa karanArA hoya che. evA tyAgI mahAtmAone joine, mUDha mANaso paNa virati pAme, emAM navAI zI ? itara itara dharmamatomAM rahenArA dharmagurUo svacchedI ane julamI hoya che temaja jaina dharmagurUo paNa evA hoyaja ema kalpIne AjanA bhaNelA keTalAka loko devagurU virodhI hilacAla karI rahyA che. A paThita mUrkha ane keTalAka nAstiko na deva-gurU-dharmanA virodhI hoya che, paNa emAM kazI navAi nathI. izvaranuM vItarAgatva ane nirUpAdhikatva temaja dharmagurUonuM nircathapaNuM, A virati pamADavAnI zI jinazAsananI yojanAmAMnI mahattvanI vastu che. nazAstramAM sudeva ane sugurUonAM ja maMDana hoya. sarvajJa bhagavAneja kahAM te paMca mahAvratadhArIoe lipibaddha karyuM ane eja sacchAstra kahevAya. alpajJonAM je te dharmane dharmagraMtha mAnIne ja loko avaLe mArge dorAya che. jana janatAmAM paNa ghaNAM matamatAMtaro thayA che. tenuM kAraNa keTalAMka
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 svacchaMdIoe utkRprarUpaNA karI e che. e sivAya bIjuM kAMi nathI. jaina dharmagraMthomAM sAcA tapasvIonAM varNano sakala vizvanuM ajaba Alekhana ane deva-gurU-dharmanuM vAstavika svarUpa spaSTa rIte dekhAi Ave che. jaina zAstramAM prarUpeluM dAna mUrccha utAranArUM ja hoya. e dhananI mahattAne vadhAranAru nathI. zrI nizAsanapraNita tapa, kAyakaleza, mana:saMtApa, e budhdhibhraMza ane AtmaghAta karanArU nathI paNa Atmazudhdhi karanArU che. te tapa viratI lAve, paNa mamatva vadhAre nahi. Atmazakti lAve paNa tene ghaTADe nahi. zrI jinazAsane nirUpeluM zIla paNa sacoTa che. game teno Agraha e zIla nathI, paNa vivekapUrvaka keLavAyeluM AtmabaLa eja zIla che. mohamAM phasyA vagara AtmazudhdhikArI vataniyamonuM pAlana karavAmAM zIlarakSaNa raheluM che. bhAvanI zudhdhimAM paNa virati rahelI che. 105 duniyAmAM sukhethI rahevuM hoya to khuzIthI yA vagara khuzIthI nItimaryAdAnuM avalaMbana karavuM ja paDe che. A nIti dharmane sahAyakArI banI zake che paNa mAtra nIti e kAMi dharma nathI. dharmanuM kSetra lokottara che, pAralaukika che, tethI ihalaukika hitanI sAthe dharma sIdho meLa khAya ema nathI. laukika bAbatomAM dharma hoya ja nahi paNa laukika bAbatonI sahAyathI pAralaukika dharma AcaravAmAM Ave che, eTale laukika lAbha hAni parathI sAcA dharmanI yogyAyogyatA AMkI zakAya nahi. jaina sAdhuono kAMi paNa upayoga laukika kAmo mATe hoto nathI. zrI jinamaMdira, devadravya, upAzrayo Adi deva-gurU, dharmanI cIjo laukika kAmomAM vAparI zakAya nahi, eTale jaina dharmano virodha karanArA ghaNAM che. paNa virati pamADavAnI jaina dharmanI eja anupama yojnA che. virati vagara dharma nathI. e vinA paraloka sudharato nathI. paraloka eja dharmano mukhya viSaya che. ihalokamAM dharma AcaravAno hoya che paNa te paraloka mATe hoya che, tethI ilokamAM zuM sArUM chuM te nahi jotAM dharmanI bAbatamAM paraloka mATe zuM hitakArI che te ja jovAnuM hoya che. A draSTine samyak kahevAya che.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 cauda guNasthAnaka bhAga-1 jaina hovA chatAM jeo paralokane bhulI jAya che teo sAcA jaina nathI. kuLanuM jainapaNuM temanAmAM bhale hoya paNa dharmanuM jainapaNuM nathI. dharmanA jainapaNA vinA kalyANa thAya e to banavAjoga ja nathI. jainakuLa sAthe sudeva-sugurU-sudharmanI suMdara prakAranI ArAdhanA karI zakAya evI jogavAi pAmyA chatAM, jeo dharmadrohanA ghora pApamAM paDyA che, teone mATe to kahevuM paDe ke teo pApavadhAravA mATe ja jainakuLamAM janmelAM hoya che. A sudhArako tarapha durlakSa karIne virati pamADavAnI zrI jainazAsananI anupama yojanAno purato lAbha lai levo eja mumukSu jIvone mATe yogya che. laukikane bhulavuM eja dharmI banavA mATenI yogyatAmAMnuM paheluM pagathIyuM che. je dharmazAsana laukine bhUlavI paraloka sudhAravAnI dizA jIvone batAve che, teja sarvazreSTha che. eneja virati kahevAya che ane virati pamADavAnI zrI nizAsananI yojnA anupama che, e vAta nirvivAda che. sarala svabhAva jIvane zuM kArya kare che te jaNAve che jevI saralatA tevI ja kRtajJatA : parama upakArI, AcArya bhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe racelA sarva grantho jo upalabdha hoya, to atyAre to e sarva granthono abhyAsa paNa eka mANasa potAnA AkhA jIvana daramyAna karI zake ke kema, e paNa eka moTo savAla che. are, e AcAryabhagavAnanA racelA je grantho upalabdha che, te sarva granthono paNa sAMgopAMga abhyAsa Aje muzkela banyo che. AvA samartha dharma zAstrakAra dharmAcArya mahAtmA zrI jainazAsanane kevI rItie maLyA, e ApaNe TUMkamAM joi AvyA. ApaNe mATe, e parama upakArI mahApurUSano e Akhoya prasaMga, jo samajAya to ghaNI ja suMdara doravaNI Ape tevo che. potAnI vidvattAno emane je ghamaMDa hato, te mithyAtvanA gharano ane heya koTino hato, chatAM paNa emanI vidvattAno vicAra karIe to ApaNane jarUra lAge che ke- 'poluM Dhola vAge ghaNuM' evo e sAva polo to nahoto ja; ane e vidvattA tathA e
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 107 vidvattAno ghamaMDa hovA chatAM, emanAmAM je saralatAnuM darzana thAya che te to ati virala che. eka sAmAnya nimitta maLatAM e upakArI mahApurUSa emanuM je sundara bhAvi ghaDyuM - e vAta to koi paNa rItie visarI visarAya tema nathI. e mahApurUSa samartha dharmazAsakAra dharmAcArya banyA pachI paNa, pelAM vayovRddha sAdhvIjInA upakArane visarI gayA nathI. e mahApurUSe e vayovRddha sAdhvIjIne dharmamAtA tarIke ja mAnya rAkhyAM hatAM ane ethI e mahApurUSe jyAM ne tyAM potAne "yAkinI mahattarA-sanu' eTale e yAkinI nAmanAM mahattarAnA putra tarIke ja oLakhAvela che. sAdhAraNa rItie vicAranArane ema lAge ke-e mahApurUSa upara e. sAdhvIjIe kayo moTo upakAra karI nAkhyo hato ? e je gAthA. bolyAM hatAM, te gAthA kAMI temane saMbhaLAvavAne mATe ane e gAthAne saMbhaLAvIne temane sanmArge lAvavAne mATe bolyA nahotAM. je kAMI banyu hatuM, te akasmAta ja banyuM hatuM. te pachI paNa e sAdhvIjIe to mAtra potAnA dharmagurU pAse javAnuM ja sUcana karyuM hatuM. Ama chatAM paNa, e mahApurUSane ema lAgyuM ke huM sanmArgane pAmyo, temAM nimitta to A sAdhvIjI ne ! mATe e ja mArAM dharma-mAtA.' A kRtajJatA guNa paNa asAdhAraNa koTIno che. uttama AtmAo anyanA leza mAtra upakArane paNa svakheya bhUlI zakatA nathI ane anyanA moya paNa apakArane svapraya yAda karatA nathI. adhama AtmAonI dazA enAthI viparIta prakAranI hoya che. adhama AtmAo anyanA moya paNa upakArane ghaNI ja sahelAithI bhUlI jai zake che ane anyanA nAnA paNa apakArane svayeya visarI zakatA nathI. A svabhAvanA kAraNe, uttama AtmAo sadAya prazAnta cittavALA rahI zake che ane adhama AtmAonuM haiyuM sadAne mATe keSathI dhamadhamatuM rahe che. uttama AtmAo potAnA tevA prakAranA svabhAvane kAraNe dina-pratidina caDhatI kalAe guNazreNinA svAmI banatA jAya che ane adhama AtmAo potAnA tevA prakAranA svabhAvane kAraNe dina-pratidina caDhatI kalAe
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 doSazreNinA svAmI banatA jAya che. e mahApurUSamAM uttama AtmAone chAztA uMcI koTinI saralatA ane uMcI koTinI kRtajJatA Adi guNo hatA, mATe ja teo eka sAmAnya nimitta prApta thatAM unmArgane tajIne sanmArganA parama sevaka banI zakyA. 108 phulanIti dharmanuM varNana : have trIjI vizikAno viSaya joie. AnuM nAma che 'kulanItidharmaviMzikA' granthakAra paramaSie A viMzikAmAM viziSTa lokamAM pravartatA ane keTalAMka bhinna bhinna prakAranAM zAstroe kahelA keTalAka kuladharmo tathA nItidharmonuM byAna ApyuM che. e kuladharmo tathA nItidharmonuM byAna ApavAno hetu e che ke-e dharmo e vastutaH dharmo nathI ane ethI e dharmone sArI rItie sevavA chatAM paNa te jIvo parama kalyANane pAmI zakatA nathI. brAhmaNa Adi vargonAM brahmacarya Adi Azramo che. A Azramone aMge teonA potapotAnAM zAstrothI siddha evA dharmo yatanAdi bhedathI nAnA prakAranA varNavelA che. e dharmo svargAdikanuM sAdhana thatA hovA chatAM paNa pariNAme virasa che. kAraNa ke-temAM ajJAna hoya che ane mohano abhAva hoto nathI. evA mANasomAM vairAgya nathI ja hoto ema nahi, paNa teono vairAgye ya mohagarbhita hoya che, kAraNa ke-teo pote mopradhAna hoya che. saMsAranI vAsanAnA sarvathA kSayano hetu temAM hoto nathI. AvA loko jUdA jUdA prakAre potapotAnA zAstroe nakkI karI ApelA kuladharmonuM ane nItidharmonuM pAlana kare, to paNa te mokSasAdhaka banI zake nahi. mAtra AmAMnA keTalAka loko, ke jeomAM mokSano Azaya pragaTa thayo che, teo e mokSanA AzayathI je dharmone Acare te dharmone apekSAe zuddha kahI zakAya. koi paNa dharmAnuSThAna vastuta: to viSayazudva paNa hovuM joie, svarUpazudva paNa hovuM joie ane anubandhazuddha paNa hovuM joie; paNa je anuSThAnamAM svarUpazuddhi ane anulabdhazuddhi na hoya toya viSayazuddhi hoya to teno apalApa nahi karavo joie. mokSano Azaya, e viSayazuddhino
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 cauda guNasthAnaka bhAga-1 sUcaka hoine, svarUpAdithI azuddha evA paNa dharmo jo mokSanA ja AzayathI AcaravAmAM AvatA hoya, to tene apekSAe zuddha kahI zakAya che. viSayazudva anuSThAna : mokSano Azaya acaramAvarta kAlamAM pragaTI zakato ja nathI. mokSano Azaya pragaTe to caramAvarta kAlamAM ja pragaTe. viSayazuddha ane svarUpazuddha dharmAnuSThAnonuM sevana carama parivartamAM AvelA jIvo ja karI zake che. AthI cothI vizikAmAM carama parivartanuM varNana karavAmAM AvyuM che ane cothI vizikAnuM nAma paNa "caramaparivarta-vizikA' che. kayA jIvo caramAvartana pAme che. ane kayA jIvo caramAvartana pAmatA nathI. e vigere vAto karatAM pahelAM ahIM prasaMga Avyo che to viSayazuddhi dharmAnuSThAno viSe vicAra karIe. viSayazuka, svarUpazuddha ane anubandhazuddha -e traNa prakAranAM anuSThAno paikInAM pahelA be prakAranAM dharmAnuSThAnone temAMnA mokSanA AzayanI pradhAnatAdine laine ja suMdara dharma tarIke oLakhavAmAM Ave che. anubandhazudva anuSThAna bhinacanthI jIvo sivAyanA jIvone nathI hoi zakatuM, jyAre viSayazudva anuSThAna ane svarUpazudva anuSThAna caramAvartana pAmelA mithyAdraSTi jIvone hoi zake che. AvI mithyAtvanI hAjarImAM sarvathA dharmAbhAva ja hoya, evuM kahI zakAya nahi. keTalAko kahe che ke-mithyAtvanI hAjarImAM dharma Ave ja nahi, paNa evuM mAnanArA ane kahenArA e bIcArAo eTaluM bhUlI jAya che ke-cAra draSTi sudhIno vikAsa, ke je vikAsa paNa sAdhAraNa koTino nathI, te mithyAtvanI hAjarImAM thai zake che ane sabhyatvane pAmavAnI taiyArI paNa mithyAtvanA kAlamAM ja thAya che. "mokSano Azaya pragaTavAne mATe ane mokSanA AzayathI dharma tarapha draSTi thavAne mATe mithyAtvanI ghaNI ja mandatA thavI joie." -e vAta barAbara che, paNa mithyAtvanI hAjarImAM dharma Ave ja nahi. ema kahevuM, e barAbara nathI. viSayazuddha anuSThAnomAM to atyanta pApavyApAra rUpa anuSThAnono paNa samAveza thai jAya che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 cauda guNasthAnaka bhAga-1 koi paNa anuSThAna viSayazudhdha che ke nahi ? eno nirNaya karavAno hoya, tyAre e anuSThAna sarvathA niravadha che ke nahi, e anuSThAna sAvadya che ke nahi athavA to e anuSThAna atyanta sAvadya che ke nahi teno vicAra ja karavAno hoto nathI. koI paNa anuSThAna viSayazuddha che ke nahi ? eno nirNaya karavAne mATe mAtra eka ja vastu tapAsavI paDe che ane te e ke-e anuSThAnane AcaranArano Azaya kayo che ? e anuSThAna bhale ne kadAca atyanta pApavyApAra rUpa hoya, paNa jo tene AcaranArano Azaya kevala mokSano ja hoya, to e anuSThAnane paNa zAsakAra paramaSio "viSayazuddha anuSThAna' kahe che. viSayazuddha anuSThAnanA vicAramAM mAtra viSaya ja jovAno ane e viSaya jo mokSano ja hoya, to e viSayazuddha anuSThAna che. atyanta pApavyApAra rUpa anuSThAno, e svarUpathI to azudva anuSThAno ja che ane parama kalyANanA arthI AtmAoe to ja anuSThAno viSayathI paNa zuddha hoya, svarUpathI paNa zuddha hoya ane anubadhathI paNa zuddha hoyaevAM sarva prakAre zuddha anuSThAno mATe ja yatnazIla banavuM joie, paNa. vivekI AtmAoe je anuSThAnomAM jeTalI jeTalI zuddhi hoya, teTalI teTalI zuddhino paNa apalApa nahi ja karavo joie. svarUpathI azuddha athavA to mAtra anubadhathI ja azuddha evA anuSThAno tarapha jIvo dorAi jAya nahi temaja viSayathI, svarUpathI ane anubadhathI paNa zudhdha anuSThAno tarapha ja jIvo dorAya, enI kALajI avazya rAkhavI joie, paNa eno artha e nathI ke-je anuSThAna zudvAzuddha hoya, te anuSThAnanI azuddhine kahevI ane te anuSThAnanI zuddhine chUpAvavI ! viSayazuddha anuSThAnomAM to jemAM jhaMpApAta Adi dvArA AtmaghAta Avato hoya, tevAM atyanta pApavyApAra rUpa ane ethI svarUpe sarvathA azudva anuSThAnono samAveza paNa hoi zake che. keTalAka jIvo evA paNa hoya che ke emane A saMsAra asAra che ane eka mokSa ja sAdhavA yogya che ema lAgI jAya, emane A asAra saMsArathI mukitane meLavavAnuM mana thai jAya, mokSanA
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 111 abhilASamAM te jIvo ramatA hoya, paNa emanuM ajJAna evuM joradAra hoya ke-koi paNa prakAre e jIvone jo evo khyAla AvI jAya kepRpApAtAdi dvArA AtmaghAta karavAthI mokSa maLe, to e jIvo evo vicAra karavAne paNa thobhe nahi ke- "AtmaghAta jevA atyanta pApavyApArathI te mokSa maLato haze ?' eto jhapApAtAdi kare che. evA jIvonI e atizaya mUrkhAibharI kriyA paNa viSayazudva anuSThAnanI koTimAM jAya che, kAraNa ke-evuM bhayaMkara paNa pApakArya e kevala molanA ja irAde Acare che ane mokSanI sAdhanAne mATe AvuM thai zake nahi evuM emane jJAna nathI. mokSanI sAdhanAne mATe jhapApAtAdi dvArA AtmaghAta. karavAnuM paNa huM kahuM chuM, ema to tamane nathI lAgatuM ne ? sa. mokSanA hetue paNa AtmaghAtAdi nahi ja karavuM joie, evuM to Apa spaSTa kaho cho. vAta spaSTa thAya toya jeone irAdApUrvaka udhuM bolavuM hoya, temanuM zuM thAya ? evAo to evuM paNa lakhe ane bole ke-mokSanA hetue jhapApAta karIne AtmaghAta karavAnI salAha Ape che ! kharekhara, evA jIvo e jagatanA bhadrika jIvonA niSkAraNa vario che ane ethI kalyANanA arthI AtmAoe evAothI paNa sadAne mATe sAvadha rahevuM joie. mAtra viSayazuddha anuSThAnamAM anuSThAnanI zuddhi hoi zakatI ja nathI, paNa ekalA AzayanI ja zuddhi hoya che ane AzayazuddhinA kAraNe ja tene viSayazuddha dharma tarIke oLakhavAmAM Ave che. AvuM mAtra viSayathI ja zuddha anuSThAna paNa svarUpAdithI azuddha evuM anuSThAna, atyanta sAvadha eTale pApavyApAra rUpa hoya che ane ethI te ekAnta niravadyasvarUpa je mokSa, teno hetu banI zakatuM nathI; to paNa, evA pApavyApArane AcaranAramAM paNa mukitano je Azaya hoya che, te Azaya te jIvanI mukitamAM hetu banI zake che. evA anuSThAnanA pratApe mokSanI prAptimAM bAdhaka evA doSano nAza thato ja nathI, kAraNa ke-e anuSThAnanA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AcaranArano Azaya sAro hovA chatAM paNa tenuM ajJAna joradAra che. evA anuSThAnonA yoge je kAMi sArU thAya, temAM AzayanA sArApaNAno ja pratApa manAya. keTalAka zAsakAra mahaSionuM kahevuM ema paNa che ke-evA anuSThAnathI doSanA nAza mATe ucita evI jAti ane kulAdika guNathI yukata evA bhavAntaranI prApti thAya che. kAraNa ke-evA paNa anuSThAnamAM mukitano je abhilASa che. te prazaMsApAtra che ane mukitanA abhilASane mohanA nAzaka tarIke mAnelo che. TUMkamAM kahIe to, evA korA viSayazuddha anuSThAnanI mahattA anuSThAnanI kriyAne AbhArI nathI ja, paNa e anuSThAnanA AcaranAranA mokSane meLavavAnA sAcA abhilASane ja AbhArI che. A anAdi anaMta saMsAramAM sarvathI prathama to jIvane mokSano abhilASA ja durlabha che. mokSanA abhilASathI ja ane mokSanuM sAdhana mAnI laine AcareluM sAvadhamAM sAvadha karma paNa viSayazudva anuSThAnanI koTimAM jAya che; jyAre molAnA AzayathI rahitapaNe athavA to saMsAranA AzayathI sahitapaNe AcareluM anuSThAna, bAhA kriyAmAM khUda bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelAM anuSThAno paikInuM hoya to paNa, teno to koi paNa prakAranA zuka anuSThAnamAM samAveza thato nathI AthI sau koie eka mAtra mokSanA AzayathI ja svarUpAdithI zuddha evAM anuSThAnone AcaravAmAM tatpara banavuM joie. parama kalyANa joituM hoya to pahelAM mokSanA abhilASane pragaTAvavo joie ane mokSano abhilASa na pragato hoya toya dharmakriyAomAM e abhilASane pragaTAvavAno Azaya rAkhavo joie, paNa viparIta prakAranAM eTale saMsAranA Azayano to sarvathA tyAga ja karavo joie. ema karyA vinA game teTalo dharma karavAmAM Ave, toya te vAstavika rItie phalaprada nivaDe nahi ane nukazAna karanAro kevo nivaDe e vicAravAnuM rahe. bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelAM anuSThAnonI bAhA kriyAone je koi Acare che, te badhA ja kevala molanA AzayathI ja Acare che-evuM che ja nahi. chatAMya, jo koi evuM kahetuM hoya, to te sarvathA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 113 khoTuM che ane e mATe khAsa karIne abhalona tathA durbhavyonAM draSTAnto to AMkha sAme rAkhavA jevA che. svarUpazuanuSThAna : A badhI vAtothI tame e vAta paNa samajI zakayA hazo ke koi paNa anuSThAna dekhItI rItie svarUpathI zuddha hoya eTale bAhA draSTie pApavyApArathI rahita hoya, to paNa te anuSThAna jo viSayazuddha na hoya to, tevA anuSThAnanI gaNanA sAcAM svarUpazuddha anuSThAnomAM thai zakatI ja nathI. je anuSThAna anubadhazuddha nathI hotuM paNa viSayazuddha ane svarUpazuddha hoya che, te anuSThAnamAM hoya che to yamo ane niyamo AdinI ja AcaraNA, paNa te AcaraNA bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvela zAstrone anusaratI nathI hotI, paNa lokadraSTine anusaratI hoya che. enuM kAraNa e hoya che ke-ene AcaranAra AtmAmAM samyajJAna ane samyakuzradvAnano abhAva hoya che. saMsArathI khUba khUba virakata hovA chatAM paNa samyajJAnAdinA abhAvane kAraNe tevo AtmA suvizuddha zAstrane anusaratI pravRtinuM ja Alambana karavAne mATe samartha banI zakato nathI. jo ke-tevo AtmA rAMsArathI khUba virakata hoya che ane mukitane sAdhavAnA dhyeyavALo hoya che, eTale tevA AtmA dvArA kadAcit ane te paNa kiMcitmAtra suvizukazAstrane anusaratI kriyA thai jAya e zakaya che, paNa sAmAnya rItie to te AtmAnI yama-niyamAdinI pravRtti lokadraSTine ja anusaranArI hoya che. A kAraNe ja, svarUpazuddha anuSThAnamAM kAya mAtranI kriyAnuM pradhAnapaNuM mAnavAmAM AvyuM che. jema ke zAstraprasiddha pUraNa Adi tApasonI yama-niyamanI AcaraNA. e pUraNa Adi tApaso pahelA guNasthAnake ja vartanArA hatA ane tema chatAM paNa teo saMsArathI vairAgyavALA tathA mokSanI AkAMkSAvALA hatA. saMsAranA vairAgyathI ane mokSanI AkAMkSAthI teo yama-niyamone ugrapaNe AcaratA hatA, paNa te yama-niyamonuM AcaraNa lokadraSTithI vyavasthita hatuM, suvizuddha
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 cauda guNasthAnaka bhAga-1 zAstrAnusArI nahi hatuM. emAM bAhAzuddhi jarUra hatI, paNa javI joie tevI Attarazuddhi nahotI. jo vI joie tevI Attarazuddhi hoya to to e anuSThAna anabandhazudva anuSThAnanI kakSAmAM ja jAya, paNa samyajJAnAdinA abhAvamAM tevI Antarazudvi saMbhavatI nathI. A vAtane zAsakAra paramaSioe kurAjAnA draSTAttathI paNa samajAvI che. mAno kenagaranuM rakSaNa karavAne mATe nagarane pharato sAro killo che. e killAne bhedIne duzmano nagarano kanjo lai zake tema nathI. AvuM surakSita nagara paNa sarvathA upadravarahita kayAre rahI zake? nagarano rAjA sAro hoya to ja ! jo nagarano rAjA sAro na hoya, to nagarajanone lUMTArA Adino upadrava vekvo paDe. yama-niyamAdi e killo che, samyajJAnAdi e sArA. rAjAnA sthAne che ane sacajJAnAdino abhAva e kurAjAnA rAjya jevo che jema nagarane killo hovAthI nagarane bAhA zatruothI rakSaNa to maLe, paNa kurAjAnuM rAjya hoya eTale Antarika upadravo Ave eTale paripUrNa rakSaNa maLyuM ema kahevAya nahi, tema tevA prakAranA svarUpazuddha anuSThAnathI kaSAyAdinA nirodha rUpa doSanigama na ja thAya ema nahi, kaSAyAdinA nirodha rUpa doSanigama jarUra thAya, paNa te doSavigaya Atmattika prakArano nathI thato. e anuSThAnamAM guNanI gurutAne ane doSanI laghutAne viSaya karanArI vAstavika koTinI ciMtA hoi zakatI nathI. anubandhazuddha nahi evA svarUpazudva anuSThAnamAM bAhA doSa nahi hovA chatAM paNa tene AcaranAro AtmA vAstavika koTinA tattvajJAnathI vikala hovAne kAraNe, e anuSThAna zreSTha koTinI guNavRddhine pamADI zakatuM nathI. ajJAnadoSa emAM upaghAta karanAra che. sAruM paNa anuSThAna ajJAnane arne ajJAnanI nizrAmAM rahenArane tevuM upakAraka nivaDI zakatuM nathI. anubandhazuddha anuSThAna : A be anuSThAnonA vivaraNa uparathI ane pAsa karIne svarUpazuddha anuSThAnanA vivaraNa uparathI anubadhazudva anuSThAna kevA prakAranuM hoi
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 cauda guNasthAnaka bhAga-1 zake, eno tamane Acho khyAla AvI ja gayo haze. je anuSThAnanA yoge uttarottara doSavigama thayA ja kare ane ethI uttarottara guNavRddhi paNa thayA kare, paNa kyAreya jenAthI doSavRddhi ane guNahAni thavA pAme nahi, evA anuSThAnane anubandhazuddha anuSThAna kahevAya che. bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelA prakAranuM, mokSanA ja AzayavALuM ane jIvAjIvAdi tatvonA saMvedanapUrvakanuM yama-niyamAdinuM je AcaraNa, tene anubandhazudhdha anuSThAna kahevAya che. jIvAjIvAdi tatvonA samyajJAnanA abhAvamAM AvuM anuSThAna saMbhavatuM nathI ane ethI zAstrakAra paramaSio pharamAve che ke-A anuSThAna bhinnagraMthI jIvone ja hoi zake che. abhinnagraMthI jIvomAM A anuSThAna saMbhavatuM nathI. rAga ane dveSanA gADha pariNAma rUpa granthine bhedyA vinA AvA anuSThAnane AcaravAne koi paNa AtmA samartha banI zake e zakaya ja nathI. jIvAjIvAdi tattvonA samyajJAnavALuM AvuM anuSThAna prazAntavRttivALuM eTale kaSAyAdinA vikArono jemAM nirodha che tevuM hoya ane ethI te autsukaya Adi doSonuM paNa nAzaka hoya, te svAbhAvika ja che. AvI vAto cAlatI hoyatyAre to khAsa karIne dareke potapotAnI pravRttinuM sUkSma avalokana karavAnI kALajI rAkhavI joie. pote je kAMi dharmapravRttine Acare che, temAM mokSano Azaya che ke nahi temaja te potAnI pravRtti bAhya prakAre temaja Abhyantara prakAre paNa zuddha che ke nahi, enI sau koie tapAsa karavI joie. jo mokSano Azaya na hoya, to to e pravRttimAM eka paNa prakAranI zuddhi saMbhavatI ja nathI; eTale sauthI pahelAM to mokSanA Azayane pedA karavAnA prayatnamAM lAgI vuM joie. mokSanA Azayane pedA karavAne mATe jJAnioe vividha prakAre saMsAranA svarUpanuM je varNana karyuM che-teno abhyAsa karIne, tenuM manana karatAM rahevuM joie. saMsAranI asAratAnuM sAcuM bhAna thayA vinA mokSano abhilASa pragaTe nahi, eTale mokSanA abhilASane pAmavo hoya to saMsAranI sarvAMga asAratAno sundara prakAre khyAla AvI jAya
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 cauda guNasthAnaka bhAga-1 evA prayatno karavA joie. jo evA prayatno karavAmAM Ave ane kAla pAkayo hoya, to laghukamitA ane bhavitavyatA AdinA yoge jIvamAM mokSano abhilASa jarUra pragaTI jAya. cothI viMzikAmAM caramAvarta eTale ? mokSano abhilASa jo pragaTe to te caramAvartavartI AtmAomAM ja pragaTI zake che. AthI adhikAronA sUcananI pahelI viMzikA, lokanA anAdipaNAnI siddhinI bIjI viMzikA ane kuladharmo tathA nItidharmo ke je svargAdinuM kAraNa banavA chatAMya mokSanuM kAraNa banI zakatA ja nathI, tenuM trIjI vizikAmAM vivaraNa karyA bAda, zuka dharmamAM javAne mATe parama ane prathama Avazyaka evo mokSAbhilASa caramAva kAlamAM ja pragaTI zakato hovAthI, parama upakArI AcAryabhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAje cothI viMzikAmAM caramAvarta saMbaMdhI vivaraNa karyuM che. kAlano caramAvarta evo je vibhAga kahevAya che. te jIva vizeSanA saMsArakAlanI apekSAe ja kahevAya che. kAla kayAreya nahoto evuM banyuM nathI ane kayAreya nahi hoya evuM banavAnuM nathI. pudgalaparAvarta, e kAlano eka vibhAga che. kAlanA amuka pramANane eka pudagalaparAvarta kAla kahevAya che. jema divasa, pakSa, mAsa, varSa ane yuga Adi zabdo kAlanA amuka amuka pramANane sUcavanArA che, tema "pugalaparAvarta' e zabda paNa kAlanA amuka pramANane sUcavanAro che. kAla anantAnanta pudagalAvarta pramANa che. eka pudgalaparAvarta kAlanuM pramANa paNa eTaluM moTuM che ke-eka pudagalaparAvarta kAlanA pramANanI kAMika jhAMkhI thai zake ane eka "pudgalaparAvarta kAla e paNa kAlanuM kevuM moTuM pramANa che' -teno vicAra thai zake, evI rItie tenA kAlapramANanuM varNana zAstrakAra mahAtmAoe kAla-lokaprakAzAdimAM kareluM che ane ethI bIjAM paNa ghaNAM kAlamAnono bodha thAya tema che, paNa e varNanamAM javuM e ahIM aprastuta che. TUMkamAM, eka pudagalaparAvarta kAlanA pramANane mATe ema kahI zakAya ke-eka utsapiNI-avasarpiNInuM eka kALacakra vIsa koTAkoTi
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 117 sAgaropama pramANa kAlanuM thAya che, ane evAM anaMtAM kAlacakrothI eka pudgalaparAvarta pramANa kAla bane che. jIva mAtrano saMsArakAla evA anantAnanna pudgalaparAvarta pramANa hoya che, kAraNa ke-jIva paNa anAdi che ane kAla paNa anAdi che. A anAdi ananta evA lokamAM anantA jIvo anantA pugalaparAvarno thayAM paribhramaNa karyA kare che. e badhAya jIvonA saMsArakAlano anta AvI jAya, evuM paNa kayAreya banavAnuM nathI. mAtra amuka jIvonA ja saMsArakAlano atta AvI zake che, chatAM potAnA saMsArakAlanA antane pAmanArA e jIvonI saMkhyA paNa nAnIsUnI nathI. atyAra sudhImAM anantA jIvo potAnA saMsArakAlanA attane pAmyA che, vartamAnamAM paNa kSetrAntare amuka saMkhyAmAM jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAmI rahyA che ane bhaviSyamAM paNa anantA jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAmavAnA che. Ama chatAM paNa anantAnanta jIvo sadA kALane mATe saMsArakALavALA ja rahevAnA che. AthI tame samajI zakazo ke-je jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAme che, te jIvo kevA parama bhAgyazALI che ! AvI rItie vicAra karavAthI paNa yogya jIvomAM potAnA saMsArakAlanA antane pAmavAno abhilASa pragaTI zake che ane e abhilASanA baLe tevA prakArano prayatna karavAnI preraNA paNa maLI zake che. je jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAmyA che, je jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAmI rahyA che, je jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAmavAno prayatna karI rahyA che ane je jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAmavAnA che, tevA jIvone ja caramAvartanI prApti hoi zake che. e sivAyanA jIvone caramAvartanI prApti hoi zakatI ja nathI. caramAvarta kAla eTale jIvane potAnA saMsArakAlanA attanI prAptino je samaya, te samayathI mAMDIne pUrvano eka pudgalaparAvarta pramANe kAla. mAtra purUSArthanI ja khAmI che" -evuM nathI : A caramAvarta kAlanI prApti purUSArthasAdhya nathI jeo ema kahe
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 cauda guNasthAnaka bhAga-1 che ke- "eka purUSArtha vinA ja AtmAo saMsAramAM rUle che ane kAlAdinI kAMi ja kimata nathI' -teo bhagavAna zrI jinezvaradevonA zAsananA paramArthane pAmyA ja nathI. "bhavitavyatA, svabhAva, karma, kAla ane purUSArtha' -e pAMceya kAraNonAM samAgama vinA koi paNajIvanI koi paNa prakAranI kAryasiddhi thai zakatI ja nathI. A pAMca kAraNomAMnA eka paNa kAraNane je mAne nahi, te jIva samyagadraSTi hoi zake ja nahi. e jIva niyamA mithyAdraSTi che, ema kahI zakAya. jIvanI dareke dareka kAryasiddhimAM A pAMca kAraNono samAgama joie ja, bhale pachI, A pAMca kAraNomAMnuM eka eka Adi kAraNa bhinna bhinna prasaMge mukhya mukhya hoya ane bAkInAM badhAM kAraNo gauNa gauNa hoya. vAta e che ke-caramAvartanI prApti purUSArtha sAdhya nathI. caramAvartanI prAptine jo purUSArtha sAdhya ja mAnavAmAM Ave, to to ema ja mAnavuM paDe ke-je koI jIva purUSArtha kare, tene caramAvartanI prApti avazya thAya; paNa tema nathI. jo tema hoya to pachI, bhavyatva-abhavyatva Adi svabhAvanI vAtane paNa avakAza ja rahevA pAme nahi. svabhAvadoSanI khAmI : : A anAdi ananta saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvomAM, evA ravabhAvanA jIvo paNa che, ke je jIvo potAnA tevA prakAranA svabhAvane kAraNe ja koi paNa kALe potAnA saMsAra kALanA antane pAmavAnA ja nathI. evA jIvone game teTalI ane game tevI uttamottama prakAranI dharmasAmagrI prApta thAya, to paNa e jIvo svabhAve ja evA ke-emane potAnA saMsArakALano anta lAvavAnI kayAre paNa icchA ja thAya nahi. - sa. evI icchA sarakhI paNa thAya nahi ? nA, e jIvone potAnA saMsArakALano anta lAvavAnI icchA sarakhI paNa koi kALe thAya nahi. e jIvone saMsAramAM sukhI thavAnI icchA thAya-e bane, saMsAramAM sukhI thavAne mATe e jIvo prayatnazIla bane-eya bane ane saMsAramAM sukhI thavAne mATe e jIvo ugrapaNe
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dharmakriyAone karanArA bane-eya bane, paNa evA jIvone khUda bhagavAna zrI jinezvaradevono sAkSAt yoga anantI vAra thai jAya to paNa, temane potAnA saMsArakAdhano anta lAvavAnI to icchA sarakhIya janme nahi. kema ema ? to ke-e jIvono svabhAva evA prakArano che. evA svabhAvanA jIvone zrI jainazAsanamAM abhavya jIvo tarIke oLakhAvavAmAM AvyA che. potAnA saMsArakALanA antane pAmavAnI icchA sarakhI paNa te ja AtmAomAM pragaTI zake che, ke je AtmAo caramAvartane pAmyA hoya che jIvo potAnA saMsArakALanA antima pudagalaparAvarta kAlane pAmyA hatA nathI, te jIvomAM to potAnA saMsArakAlanA antane pAmavAnI abhilASA koi paNa rItie pragaTI zakatI ja nathI. potAnA saMsArakALanA attane pAmavAnI icchA kaho ke mokSane pAmavAnI icchA kaho, -e sarakhuM ja che. AvI icchA mAtra caramAvarta kAlamAM ja pragaTI zakatI hovAthI abhavya jIvone to sadAyane mATe acaramAvartavartitA ja hoya che. evA jIvoe A saMsAramAM anantA yugalaparAvarte vItAvyA che ane haju temane A saMsAramAM anantA pugalaparAvarte vItAvavAnA che. koi paNa kALe e jIvo saMsAranA paribhramaNathI chUTI zakatA nathI. ane temAM jo koi paNa kAraNa mukhya hoya to te, te jIvono tevA prakArano abhavya svabhAva ja che. A svabhAvane mAnanArAo, ema kahI zakaze kharA ke-evA AtmAo mokSane je pAmatA nathI, te teo purUSArtha karatA nathI mATe ? nahi ja, kAraNa ke mokSane mATe purUSArtha karavAnuM mana thAya evI yogyatA e jIvomAM svabhAvathI ja hotI nathI. zrI jainazAsanamAM koi paNa naya evo nathI, ke je ema kaheto hoya ke-abhavya AtmAo mAtra purUSArthanA abhAve ja mokSagAmI banatA nathI. kharekhara, e bIcArA jIvono svabhAvadoSa ja jyAM evo che, tyAM bIjuM thAya paNa zuM ? bhavitavyatAnI khAmI A to svabhAve abhavya evA AtmAonI vAta thai, paNa
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 cauda guNasthAnaka bhAga-1 bhavya svabhAvavALA sarva jIvone mATe paNa ema kahI zakAya nahi ke-evA AtmAo eka purUSArtha vinA ja saMsAramAM rUle che ane kAlAdinI kAMi ja kiMmata nathI. bhavya svabhAvavALA, eTale potAnA saMsArakALanA antane athavA to mokSane pAmavAnI svabhAvasiddha lAyakAtavALA jIvonA paNa bhinna bhinna apekSAe traNa vibhAgo pADavAmAM AvyA che. bhavya, durbhAvya ane jAtibhavya. je jIvo potAnA saMsArakAlanA antima pudugalaparAvartana pAmelA hoya, te bhavya; je jIvo potAnA saMsArakAlanA antane avazya pAmavAnA hoya paNa haju jeo potAnA saMsArakAlanA antima pudgalaparAvartane na pAmyA hoya, te durvyavya; ane je jIvo potAnA saMsArakAlanA antane pAmavA jogA svabhAvane dharanArA hoya te chatAM paNa je jIvo potAnA sahaja tathAbhavyatvAdi bhAvathI dharmanI sAmagrIne kadi paNa pAmavAnA nathI ane tethI jeo kadi paNa potAnA saMsArakAlanA antane pAmavAnA ja nathI te jAtibhavya. sa. evA paNa jIvo kharA ke jeo muktigamana-yogyatva svarUpa svabhAvavALA hoya, te chatAM paNa teo kadi ja mokSane pAme nahi ! hA, evA jIvo paNa kharA. tevA prakAranI te jIvonI bhavitavyatAnA vazathI, te jIvone koi paNa kAle dharmasAmagrInI prApti ja thatI nathI. bhavyatva svabhAvavALo AtmA dharmasAmagrIne pAme ane te pachI te koi paNa kALe mokSane pAme nahi evuM to bane ja nahi. sa. eTale je koi jIvo dharmasAmagrIne pAmyA hoya, te jIvomAM jeo abhavya na hoya, evA jIvo to niyamA mokSane pAmavAnA ema ja ne ? hA, niyama evo ja che ke-svabhAve bhavya evo AtmA jo dharmasAmagrIne pAme, to e jIva koi paNa kALe mokSane pAme ja nahi, evuM bane ja nahi ! sa. bhavyatva svabhAvavALA hoie to dharmasAmagrI maLe eTale
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 - 121 tarata mokSanI abhilASA pragaTe ja, evo niyama kharo ? nA, evo niyama nathI. jo evo niyama hoya, to durbhavya AtmAo ke jeo acaramAvartavartI hoya che, teo aneka vAra dharmasAmagrIne pAmavA chatAM paNa, caramAvartane pAmyA pahelAM mokSanA abhilASane pAmI zakatA nathI, e bane ja nahi. sa. to to ame bhavya hoie, ema paNa bane ne ? tame bhavya cho, evI kalpanAthI ja A dharmopadezanI pravRtti karavAmAM Ave che. Ama to jIva vizeSano bhavyatva svabhAva agara to abhavyatva svabhAva, e kevalajJAnanA svAmiothI ya che, to paNa jJAnioe eka evo upAya batAvyo che, ke je upAya dvArA bhavya jIva potAno bhavyatva svabhAva che evo nirNaya karI zake. bhavyatvasvabhAvavALA AtmAo mukitagamananI anAdisiddha yogyatAvALA che, jyAre abhavyatva svabhAvavALA AtmAomAM mukitagamananI yogyatA svabhAvathI ja hotI nathI-AvI vAta koi paNa prakAre jANavAmAM AvatAM, jo antaHskuraNA evA prakAranI thAya ke- "huM bhavya hoiza ke abhavya hoiza ?' -to e atmAe samajI levuM joie ke-huM bhavya ja chuM. AvI anta:phuraNA jema abhavya AtmAomAM pragaTI zakatI nathI, tema anAdisiddha bhavyatva svabhAvane dharAvanArA hovA chatAM paNa je AtmAo durbhavya hoya che, teomAM paNa AvI antaHskuraNA pragaTI zakatI nathI, vicAra karo kejIvamAM AvA prakAranI anta:skuraNA pragaTe kayAre ? mukitagamananI ayogyatA kheMcyA vinA ane mukitagamananI yogyatA gamyA vinA AvI antaHskuraNA pragaTavI e zuM zakaya che ? mukitagamananI yogyatA game, to ja evI anta:skuraNA pragaTe ke-mArAmAM tenI yogyatA che ke nahi ? abhavya jIvo ane jAtibhavya jIvo zAzvata kALane mATe saMsAramAM ja paribhramaNa kare che ane teo koi kALe mukitane pAmatA nathI. AvI AvI vAto jANavAmAM AvatAM, laghukarmI bhavyAtmAomAM evI
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 cauda guNasthAnaka bhAga-1 antaHskuraNA pragaTavI e susaMbhavita che ke-to mArI mukita thaze ke nahi ? AvI anta:kuraNAnI aMdara Acho Acho paNa mukitano abhilASa jarUra hoya che. AvI anta:skUraNAnI vAtane keTalAko taraphathI evAM rUpamAM paNa kahevAya che ke- "potAnA bhavyapaNAne athavA abhavyapaNAne jANavAno jJAnioe batAvelo A upAya che." paNa e kathana barAbara nathI. bhavya jIvone potAnA bhavyapaNAnuM A prakAranI antaHskuraNAthI bhAna thai zake che, nahi ke-A prakAre abhavya jIvone potAnA abhavyapaNAnuM bhAna thai zake che. abhavya jIvomAM to AvI anta:skuraNA ja pragaTI zakatI nathI. vaLI, bhavyatvasvabhAva ane abhavyatva svabhAvanI vAta sAMbhaLavA AdimAM Ave, te chatAM paNa je jIvomAM AvI antaHskuraNA pragaTe nahi, teo badhA ja niyamA abhavya che ema paNa kahI zakAya nahi kema ke-bhavyatva svabhAvavALA jIvamAM paNa acaramAvarta kAlamAM AvI anta:skuraNA pragaTI zakatI nathI. ApaNI cAlu vAta to e hatI ke- "eka purUSArtha vinA ja AtmAo saMsAramAM rUle che ane kAlAdinI kAMi ja kimata nathI' -AvuM jema abhavya AtmAone mATe kahI zakAya tema nathI, kAraNa ke-abhavya jIvono svabhAva ja evo che ke e sadA kALane mATe saMsAramAM rUle, tema saghaLA bhavya jIvone mATe paNa evuM kahI zakAya nahi - "o purUSArtha vinA ja saMsAramAM rUle che ane kAlAdinI kAMi ja kimata nathI. kAraNa kejAtibhavya AtmAo bhavyatva svabhAvavALA hoya che, paNa te jIvone purUSArthano samaya ja prApta thato nathI. jAtibhavya jIvonI bhavitavyatAja evI hoya che ke-e jIvo dharmanI sAmagrIne koi paNa kALe pAmI zakatA ja nathI, eTale te jIvo kadi paNa nathI to mokSanA abhilASane pAmatA ane nathI to mokSane pAmatA ! abhavya jIvo dharmasAmagrIne pAmavA chatAM paNa mokSAbhilASa Adine pAmI zakatA nathI eTale tevA jIvonI amukitamAM svabhAvadoSanI mukhyatA che, jyAre jAtibhavya jIvo jo dharmasAmagrIne pAme to mokSabhilASa Adine avazya pAme evA svabhAvavALA hoya che, paNa
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnakaM bhAga-1 123 kamanasibe teo koi paNa kAle dharmasAmagrIne pAmI zakatA ja nathI, eTale tevA jIvonI amukitamAM bhavitavyatAdoSanI mukhyatA che. AvA jIvo saMsAramAM rUle temAM te jIvonA purUSArthanI ja khAmI che, evuM to koi paNa rItie kahI zakAya nahi. Aja sudhImAM anantA zrI tIrthaMkaradevo AdinA AtmAo anAdi nigodamAMthI je bAra AvyA, te potapotAnA purUSArthanA bale ja anAdi nigodamAMthI bahAra AvyA, evuM paNa zrI nazAsanane samajanAra mAne, bole ke lakhe nahi. vaLI Aje paNa anantA atmAo bhagavAna zrI tIrthaMkaradevonA paNa, eTale zrI tIrthaMkaradeva thaine ja mukitane pAme evA tathAbhavyatvavALA AtmAo paNa, anAdi nigodamAM vidyamAna che. teo atyAra sudhImAM anAdi nigodamAMthI bahAra nathI AvyA, temAM teonA purUSArthanI ja khAmI che ? ahIM purUSArthanI khAmI che, evuM to ajJAna athavA to abhinivezI ja kahI zake. anAdi nigodamAMthI bahAra AvavAno anAdisiddha krama ja evo che ke-jeTalI saMkhyAmAM AtmAo zrI siddhipadane pAme che, teTalI saMkhyAmAM ja AtmAo nigodamAMthI bahAra AvI zake che. A asaMkhya pradezAtmaka lokAkAzamAM nigodanA asaMkhya goLAo che, eka eka goLAmAM asaMkhya asaMkhya nigodo che, ane e eka eka nigodamAM paNa ananta ananta jIvo che. nigodamAM rahelA eTalA badhA jIvomAMthI je jIvonI bhavitavyatA pAkI hoya, te ja jIvo nigodamAMthI bahAra Ave che. jeTalI saMkhyAmAM jIvo nigodamAMthI bahAra Ave, paNa e vakhate te ja jIvo nigodanI bahAra Ave, ke je jIvonI nigodamAM bhavitavyatA pAkI hoya. jyAM Avo anAdisiddha sunizcita krama hoya, tyAM ekalA purUSArthanI khAmIthI ja jIvo saMsAramAM rUle che, ema kahI zakAya ? kAladoSanI khAmI : jema svabhAvadoSanI pradhAnatAnA sthAne svabhAvadoSanI pradhAnatAne
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ane bhavitavyatAdoSanI pradhAnatAnA sthAne bhavitavyatAdoSanI pradhAnatAne mAnyA vinA chUTako nathI, tema kAladoSanI pradhAnatAnA sthAne kAladoSanI pradhAnatAne paNa mAnyA vinA chUTako nathI. je AtmAo abhavya paNa nathI, jAtibhavya paNa nathI, nigodamAMthI bahAra AvelA che ane dharmasAmagrIne paNa pAmelA che; evA AtmAomAM paNa je durbhavya AtmAo hoya che, teomAM je mokSAbhilASa pragaTato nathI, tyAM kayuM kAraNa mukhya che ? kharekhara, teo bIcArA evA kAlamAM che, ke je kAlamAM teomAM koi paNa rItie mokSAbhilASa pragaTa thai zake ja nahi. jyAM sudhI je jIvamAM mokSano abhilASa pragaTe nahi, tyAM sudhI te jIva mokSane mATe purUSArtha kare, e bane ja zI rItie ? jene meLavavAno leza paNa abhilASa na hoya,tene meLavavAno koi prayatna kare evuM bane ja nahi. Ano artha evo nathI kekoi jIva mokSano abhilASa pAmyA pahelAM dharmane Acarato ja nathI. mokSanA abhilASane pAmyA vinA paNa, dharmane AcaranArA jIvono A anAdi anaMta saMsAramAM toTo nathI, kAraNa ke-mokSano abhilASa nahi hovA chatAM paNa, saMsAranA sukhano abhilASa to che ne ? du:khano trAsa ane saMsAranA sukhano abhilASa hoya, emAM jo ema lAgI jAya ke-A dharmane AcaravAthI amuka svargAdinuM sukha maLI jAya tema che, to mokSanA abhilASane nahi pAmelA jIvo paNa dharmane AcaravA maMDI jAya, temAM navAi pAmavA jevuM kAMi che ja nahi. evA to anantA jIvoe anaMtI vAra paudgalika sukhanI abhilASAthI dharmane sevyo che, paNa teonA te dharmasevananA purUSArthane upakArioe mokSasAdhaka purUSArtha nathI kahyo paNa saMsArasAdhaka purUSArtha ja kahyo che. e rItie dharmanuM sevana karanArA jIvo navamA traiveyaka sudhInA svargasukhane paNa pAmyA che, paNa e jIvo e sukhanA kALamAM paNa sAcA sukhanA AsvAdane lai zakayA nathI ane pariNAme paNa teo ghaNA ghaNA du:khane pAmyA che. mAtra abhavya jIvo ja AvA prakAranuM dharmasevana kare, evo paNa niyama nathI. bhavyatva svabhAvane
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 125 dharanArA jIvo paNa AvA prakAranuM dharmasevana karanArA hoya che. bhavyatva svabhAvane dharanArA hovA chatAM paNa je jIvo acarama pudgalaparAvarta kAlamAM hoya che, teo A rItie dharmane seve e bane, tema chatAM paNa e jIrvAno e dravyadharma apradhAna koTino gaNAya che ane apradhAna koTino dravyadharma bhAvadharmanuM kAraNa paNa banI zakato ja nathI. pradhAna koTino dravyadharma ja bhAvadharmanuM kAraNa banI zake che. jeo ema kahe che kemAtra abhavya AtmAonI dharmakriyAo ja apradhAna dravya rUpa gaNAya." teoe samajavuM joie ke-abhavya AtmAonI jema durbhavya AtmAo paNa acaramAvarta kAlamAM dharmakriyAone AcaranArA hoi zake che ane temanI dharmakriyAo paNa apradhAna dravya rUpa ja che; kAraNa keapunarbalpakapaNAne pAmyA pahelAM pradhAna dravya rUpa dharmapravRtti jIvamAM AvatI nathI-ema paNa zAstrakAra mahApurUSo pharamAve che ane apunarbalpakapaNAnI bhavya jIvone je prApti thAya che, te prApti paNa mAtra caramAvarta kAlamAM ja saMbhave che, ema paNa zAstrakAra mahApurUSo pharamAve che. durbhavya jIvonI A vicitra dazAno to vicAra karo ! svabhAve mukitagamananI yogyatAvALA, potAnI bhavitavyatA pAkavAnA yoga nigodamAMthI bahAra AvIne ume karIne TheTha paMcendriyapaNAmAM paNa manuSyapaNAne pAmelA, manuSyapaNAmAM paNa uttama koTinI dharmasAmagrIne pAmelA ane dharmasAmagrIne pAmIne dharmakriyAone AcaranArA banelA; ATaluM badhuM chatAM paNa, eka mAtra kAladoSanI pradhAnatAne kAraNe ja e jIvo mokSAbhilASane pAme nahi. e jIvo mokSAbhilASane pAmavAnA-e nakkI vAta, kemake-svabhAve bhavya che, paNa te kayAre? te jIvono saMsArakALa eka pudagalaparAvartathI adhika bAkI nahi rahe te pachI ja ane temAM paNa bAkInAM cAreya kAraNono samAgama thatAM teo mokSAbhilASane pAmavAnA A kALadoSa TaLe zI rItie ? kALa kAMi kheMcyo kheMcAto nathI. kALane aniyata banAvavAnI koinI tAkAta nathI. kAla to kamasara ja cAlavAno
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 cauda guNasthAnaka bhAga-1 eTale bhavyatva svabhAvavALA jIvone paNa carama pudgalaparAvartanI prApti purUSArthathI thai zake tema che ja nahi. A vastune samajanAra paNa mAtra purUSArthanA abhAve ja jIvo saMsAramAM rUle che ane kAlAdinI kAMi ja mmita nathI, evuM kahI zake nahi. jyAM kAladoSanI pradhAnatA hoya, tyAM te paNa mAnavIja joie. karmadoSanI pradhAnatA : ApaNe svabhAvadoSa, bhavitavyatAdoSa ane kAladoSanI pradhAnatAnI jaima vicAraNA karI, tema karmadoSanI pradhAnatAnI paNa vicAraNA karavA jevI che, ke jethI bhavitavyatA, svabhAva, karma, kAla anepurUSArtha -e pAMceya kAraNonA samAgama vinA koi paNa kAryasiddhi thai zakatI ja nathI, e vAta barAbara khyAlamAM AvI jAya. mAtra samyagdarzanane ja nahi, paNa sarvavirati dharmaneya pAmelA temaja AtmAnA e pariNAmonuM sArI rItie rakSaNa thai zake e mATe sarvottama koTimAM gaNI zakAya evA purUSArthane paNa AcaranArA AtmAo, tevA prakAranA nikAcita karmanA baLe sarvathA patana avasthAne paNa pAmI jAya che, evuM varNana paNa zAstragranthomAM spaSTa rUpamAM kareluM che. cauda pUrvane dharanArA zrutakevalI bhagavaMto, ke jeo niyamA samyaktvane dharanArA hoya che-eTaluM ja nahi paNa jeo saMpUrNa zrutajJAnane paNa dharanArA hoya che, teo paikInA paNa anantanI saMkhyAmAM patanane pAmyA che. emAM paNa karmadoSanI ja pradhAnatA mAnavI paDe. vaLI bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAno AtmA marIcinA bhavamAM munipaNAmAMthI patanane pAmyo, emAM paNa karmadoSanI pradhAnatAne ja mAnavI paDe tema che. munipaNAmAMthI patana pAmatAM pahelAM bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAno AtmA, marIcinA bhavamAM samyagdarzana, samyagnAna ane samyakcAritrane nahoto pAmyo athavA to je cauda pUrvadhara zrutakevalI bhagavaMto patanane pAmyA teo paNa samyagdarzana, samyajJAna ane samyakUcAritrane nahotA pAmyA, AvuM koi paNa zAstrajJAtA to kahI zake tema che ja nahi. evA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 127 paNa AtmAo tevA prakAranA nikAcita karmanA udayathI patanane pAmyA ane e rItie paNa tevI ucca dazAne pAmelA AtmAoya patanane pAme e banavAjoga che. A vastuno jo sAco khyAla hoya, to "eka purUSArtha vinA ja AtmAo saMsAramAM rUle che ane kAlAdinI kAMi ja kimata nathI' -AvuM DAhyA mANasathI to bolI zakAya ja nahi. caramAvarnamAMca chelle bhaveya pamAya : kAryasiddhinA pAMca kAraNo paikI kAla e paNa eka mahattvanuM kAraNa che ane bhinna bhinna prasaMge jema svabhAvAdi eka Adi kAraNonI pradhAnatA hoya che tathA bIjA kAraNonI gauNatA hoya che, tema niyamA molane ane ethI mokSAbhilASa Adine paNa niyamA pAmanArA jIvo, jyAM sudhI potAno saMsArakALa eka pudgalaparAvartathI adhika bAkI hoya tyAM sudhI mokSAbhilASa Adine pAmI zake ja nahi temaja jyAM sudhI potAno saMsArakALa ardha pudgalaparAvartathI adhika bAkI hoya tyAM sudhI samyagdarzanAdine pAmI zake ja nahi, emAM kAladoSanI ja pradhAnatA che-e vAta to A badhA varNana uparathI tamane sArI rItie samajAi ja haze. je jIvo mokSane pAme che, te jIvo niyamA caramAvarta kAlane pAme che. caramAvarta kAlamAM AvyA pahelAM koi paNa rItiei te jIvomAM mokSAbhilASa Adi pragaTI zake nahi. e ja rItie, jyAM sudhI ja jIvono saMsArakAla ardha pudgalaparAvartathI paNa adhika bAkI hoya che, tyAM sudhI te jIvomAM samyagdarzanAdi guNo pragaTI zake e paNa zakaya nathI. dharmazAstronA AvA kathanane jeo barAbara samajI zakayA na hoya, teo dharmazAstronA A kathanane bIjAone samajAvavAne mATe evuM paNa bolI nAkhavAnI bhUla kare che ke- "mokSamAM strI nathI; kuTuMba, gharabAra, khAvApIvAnI sagavaDa nathI; tevA sthAnamAM jaine karavuM zuM ? evA vicAravALA jIvone to eka pudgalaparAvartathI vadhAre saMsAramAM rahevAnuM che. jene mokSanI icchA thai zake che tene eka pugalaparAvarta saMsAra
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 cauda guNasthAnaka bhAga-1 bAkI che, ema samajavuM.' have zAstra zuM kahyuM che, te to yAda che ne? mokSano Azaya zaramAvarta kAla pahelAM pragaTato nathI. caramAvartane pAmyA vinA koi jIva mokSanA Azayane pAmI zakato nathI. AthI thayuM zuM ? caramAvarta kAla, e mokSanA Azayane pAmavAne mATeno yogyakAla che. A rItie kAlanI yogyatAne pAmyA pachIthI paNa jyAM sudhI pAMca kAraNo paikInA eka paNa kAraNano samAgama hoya, tyAM sudhI mokSAbhilASane pAmI zakAya. nahi. caramAvarta kAlano ghaNo ghaNo kALa vItI jAya, tyAM sudhI paNa jIva, pAMca kAraNo paikInA koi ekAdA kAraNanA asamAgamanA kAraNe paNa mokSAbhilASane pAme nahi, to e paNa zakaya ja che. evuM paNa bane che kejIva potAnA cheka chellA bhavamAM, ke je bhavamAM te mukitane pAmavAno hoya, te bhavamAM ja mokSAbhilASa Adine, samyaktvane ane bAkInA paNa zeSa guNone pAmIne motane pAme. evA jIvo, potAnA cheka chellA bhava sudhI na pAme mokSAbhilASa Adine ane ethI na pAme samyagdarzanAdine, chatAM cheka chellA bhavamAM teo badhuM ja pAmIne mokSane pAme. AthI niyama bAMdhavo hoya eTale ke niyama bAMdhIne A vAta samajAvavI hoya, to ema kahI zakAya ke- "koi paNa jIva jo vahelAmAM vahelo mokSAbhilASane pAmI zake, to te caramAvartana pAmatAMnI sAthe ja pAmI zake, ane koi paNa jIva jo vahelAmAM vahelo samyagdarzana guNane pAmI zake to te caramAvartanA ardha pudagalaparAvartana pAmatAMnI sAthe ja pAmI zake." je koI jIvamAM mokSanI icchA pragaTe, te dareka jIvane eka pudagalaparAvarta saMsAra bAkI hoya jaevo niyama zrI jainazAsanamAM nathI ja. samajavAnuM e che ke-acaramAvata kAlamAM, jIvamAM mokSanI icchA pragaTe e mATe jarUrI pAMca kAraNonA samAgama paikI kAlanA kAraNano samAgama to thaI zakato ja nathI; e kAlamAM tevI bhavitavyatA Adino samAgama paNa thai zakato ja nathI, paNa tyAM kAlanuM aparipakavapaNuM e pradhAna kAraNa che. mokSanI icchA pragaTavAmAM kAlanA kAraNano samAgama paNa joie ja ane te caramAvartamAM ja hoi zake che,
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 129 paNa jyAM sudhI jarUrI pAMceya kAraNono samAgama thato nathI, tyAM sudhI to caramAvarta kAlamAM paNa jIvamAM mokSAbhilASa pragaTI zakato nathI. bhavabAla kALamAM : A-caramAvarta-rvizikAmAM, canthakAra paramarSoie, acaramAvata kAlane "bhavabAlakAla' tarIke ane caramAvarta kAlane "dharmayauvanakAla' tarIke oLakhAvyo che. ahIM ApaNe ema kahI zakIe ke-kAlanI apekSAe caramAvarta kAlamAM purUSArthanI pradhAnatA saMbhavita che. caramAvarta kAlamAM Avelo jIva jo dharmasAmagrIne pAmIne purUSArthano upayoga karavA mAMDe, to purUSArtha dvArA te sundara pariNAmone nipajAvI zake, evo A kAla che. mokSagamananI yogyatAvALA jIvomAM, mokSagamanano abhilASa, jAgavAnI yogyatA paNa anAdisiddha ja hoya che, paNa jyAM sudhI kAlano paripAka thato nathI, tyAM sudhI jIvanI e yogyatA koi paNa prakAranA amalI svarUpane pAmI zakatI nathI. acaramAvI kAlamAM kAlanI aparipakavatA hoya che ane zaramAvarta kAlane paripakavatAla kahevAya che, acaramAvarta kAlamAM jIvonuM saMsAraparibhramaNa niyamA khUba ja joradAra hoya che. jyAM sudhI jIvonuM saMsAraparibhramaNa joradAra hoya che, tyAM sudhI game tevI sArI svabhAvasiddha yogyatAvALA jIva paNa niyamo tyAjya padArthone svIkArya padArtho tarIke ane svIkArya padArthone tyAjya padArtho tarIke jue che. tame cakaDoLa to joyuM che ne ? cakaDoLamAM besanArane kevAM cakkara Ave che, te to je emAM beThuM hoya te jANe. pahelAM to e cakaDoLane goLa ghumAvI ghumAvIne emAM bhramaNazakita pedA karavAmAM Ave che. e vakhate cakaDoLamAM beThelAomAM paNa eka prakAranI bhramaNazakita pedA thAya che. cakaDoLane khUba khUba ghumAvyA pachI ene choDI devAmAM Ave che, toya enAmAM pragaTelI bhramaNazakitanA baLe e keTaloka samaya ghumyA ja kare che. enI sAthe cakaDoLamAM beThelAomAM paNa je bhramaNazakti pedA thavA pAmI hoya che, tene lIdhe temanuM magaja paNa
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 : cauda guNasthAnaka bhAga-1 , ,... "jANe cakarAvA letuM hoya che. bhramaNazakita pedA thatAM magaja jyAre cakarAvA levA mAMDe che, tyAre zuM thAya che? e uMdhuM dekhe che. vRkSo, makAno vigere je je sthira vastuo tenI najara caDhe che, te tene bhamatI lAge che. cakarAvA pote khAya che, chatAM ene lAge che ke-AkhuMya jagat-pRthvI paNa cakarAvA khAi rahela che. jyAM sudhI e bhramaNazakitano vega maMda paDato nathI, tyAM sudhI e jIvane badhuM sthira chatAM asthira lAge che. chokarAMo pheraphudaDI rame che, eya jANo cho ne ? pahelAM to e dhIme dhIme goLa phare che. ema karatAM teomAM bhramaNazakita pedA thai jAya che, eTale bhramaNanuM jora vadhe che. e vakhate emane makAno, vRkSo ane jamIna vigere uthalapAthala thai jatuM hoya ema lAge che. e vega evo hoya che ke-ene ekadama rokI zakAto nathI. bhamavA mAMDelo chokaro vegamAM AvyA pachIthI ekadama sthira thavA mAMge toya ekadama sthira thai zakato nathI. jo te vegane sahI zakato nathI, to te vegamAM ne vegamAM jamIna upara pachaDAya che ane tema nathI banatuM toya vega maMda paDyA pachIthI ene ekadama nIce besI javuM paDe che. nIce besI gayA pachIthI paNa keTalAka samaya sudhI enI AMkhe tammara AvatAM hioya che ane enuM magaja cakarAvA khAtuM hoya che, eTale te vakhateya badhuM ja tene bhamatuM dekhAya che. AthI keTalIka vAra evA chokarAonI AMkhone hAtha daine dAbI devI paDe che. jJAnio pharamAve che ke-acaramAvarta kAlamAM jIvonuM saMsAraparibhramaNa joradAra hoya che. e paribhramaNanA yoge jIvomAM je bhramaNazakita pedA thAya che, tenA vegane lIdhe jIvo heyane upAdeya ane upAdeyane heya mAnavAnI evI to bhramaNAvALA hoya che ke-e jIvone heyopAdeyanA svarUpane samajAvanArano game tevo sArAmAM sAro yoga thai jAya toya te temane mATe niSphaLa ja nivaDe. dharmayauvana kALamAM : caramAvarta kAlamAM ja e vega mandatAne pAme che ane e Avartano antabhAga AvatAM to jIvanuM saMsArabhramaNa sarvathA aTakI jAya che, ane
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 131 te paNa sadA kALane mATe aTakI jAya che. A chellA AvartanA kAla daramyAna jIvane jo puNyodaye dharmasAmagrI maLI jAya che ane laghukamitA Adino jo yoga thai jAya che, to te mokSAbhilASa Adine pAmI zake che. mokSabhalASa Adine pAmavA chatAM paNa jIvane heyopAdeya AdinuM samyajJAna to jyAM sudhI teno saMsArakALa chellA aDadhA pudgalaparAvartathI adhika bAkI hoya che, tyAM sudhI pragaTI zakatuM ja nathI. Ama chatAM paNa caramAvarta kAlanA te ardha pagalaparAvartanI pahelAnA kALamAM jIvane heyopAdeyano sAmAnya khyAla AvI zake che. chellA aDadhA pudgalaparAvartamAM AvyA pachIthI laghukamitA Adino yoga thayA bAda saojJAnane pAmelA jIvonuM paNa te samyajJAna chellA aDadhA pudgalaparAvartanA anta sudhI TakayuM ja rahe, evo paNa niyama nathI. ema paNa bane ke-aDadhA pudgalaparAvarta kAlamAM AvyA pachIthI laghukamitA Adino yoga thatAM samyagdarzana tathA samyajJAnAdi pragaTyuM hoya ane samyakUcAritra guNa paNa pragaTyo hoya, chatAM paNa tevA prakAranA nimittAdine pAmIne karmanA vazathI jIva patanane pAmI jAya ane teno heyopAdeyano viveka to rahe. pharI pAcho te upAdeyamAM heyabuddhivALo ane heyamAM upAdeyabuddhivALo banI jAya. mokSAbhilASane pAmyA pachIthI mokSAbhilASA AdinA saMbaMdhamAM paNa AvuM banI zake. mokSAbhilASa Adina mATe ane samyagdarzanAdine mATe AvuM sarva jIvone mATe banatuM nathI, paNa je jIvone mATe AvuM banI jAya che, te jIvo paNa punaH mokSAbhilASAdine ane samyagdarzanAdine pAmIne e ja Avartane atte niyamA mokSane pAme che. AthI spaSTa thAya che ke-mokSane mATeno puruSArtha A caramAvarta kAlamAM ja jIva karI zake che. A kALa pahelAM to jIvamAM mokSane mATeno purUSArtha karavAnI vRtti ja pedA thai zakatI nathI. sAco dharmarAga paNa. jIvamAM A caramAvarta kAlamAM ja pragaTI zake che, paNa te pahelAM tevo dharmarAga paNa jIvamAM pragaTI zakato nathI. te pahelAMnA kALamAM to jIva
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 cauda guNasthAnaka bhAga-1 bhagavAna kAra vilikAomAM dharma kare to tenAmAM molatuka dharmarAga hoya ja nahi, mAtra saMsArarAga ja hoya. AthI jJAnioe acaramAvarta kAlane bhavabAla-kAla ane caramAvarta kAlane dharmayauvana-kALa kaho che. dharmayauvana kALamAM saMsArarAga na ja hoyaema nahi, paNa A kALamAM AtmAmAM nAnA prakArano dharmarAga paNa pragaTI zake che. caramAvarta kALamAM sAco dharmarAga pragaTavAmAM kALa bAdhaka nivaDato nathI, chatAM sAcA dharmano sAco rAga to e Avartano adhdho bhAga vItyA bAda ja pragaTI zake che. sAcA dharmano sAco rAga pragatAM pUrve paNa jIvamAM mokSanA hetuvAno dharmarAga Adi ghaNuM pragaTI zake che ane te caramAvata hAlamAM ja pragaTI zake che, mATe caramAvatI kAlane jJAnioe dharmayauvana phaLa kahyo che. parama upakArI, suvihitaziromaNi, samartha zAsakAra, AcArya bhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe racelI vIsa viMzikAo paikInI pahelI cAra vizikAomAM mukhya mukhya kayI kayI bAbato che te ApaNe joi AvyA ane tene aMge ApaNe keTalIka prAsaMgika vicAraNA paNa karI AvyA. have pAMcamI vizakAmAM mukhya viSaya kayo che, te ApaNe joie. pAMcamI vizikAnuM nAma che - "bIjAdi-vizikA' A nAma ja ema sUcave che ke-A vizikAmAM mukhya viSaya bIjAdi saMbadhI che. cothI caramaparivarta-vizikA' pachI ja A pAMcamI bIjAdi-vizikA kema racavAmAM AvI che, teno khulAso paNa A viMzikAmAMthI maLI rahe che. cothI vizikAnI mukhya bAbatanuM avalokana karatAM, ApaNe e vAta vicArI AvyA chIe ke bhavitavyatA, svabhAva, karma, kAla ane purUSArtha, A pAMca kAraNonA samAgama vinA jIvanI koi paNa prakAranI kAryasiddhi thaI zakatI nathI. A pAMca kAraNo paikInuM koi paNa ekAdi kAraNa pradhAna hoya ane zeSa kAraNo gauNa hoya e bane, paNa dareke dareka kAryasiddhi A pAMceya kAraNonA samAgame ja zakaya bane che. A vizikAmAM zuddha dharmarUpa kalpavRkSanA bIja AdinA svarUpanuM varNana karyA pachI, A bIjanI saMpatti paNa keTalIka prA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAga-1 133 paNa bhavya jIvane carama pudgalaparAvarta kAlamAM ja prApta thAya che-ema kahIne, zAsakAra paramaSie tenA samarthanamAM bhavitavyatA Adi pAMceya kAraNonuM, tenA pradhAna-gauNabhAvanuM ane tenA samAgamathI thatI kAryasiddhi AdinuM varNana karyuM che. 'bhava-bAlakAla' nI upamAnuM kAraNa H upakArioe caramAvartanI pahelAMnA kALane 'bhavabAlakAla' tarIke ane caramAvartanA kAlane dharmayauvanakAla' tarIke oLakhAvyo che. bhava eTale saMsAra ane saMsAra eTale viSaya-kaSAyanI AdhInatA. e AdhInatA paNa kevI ? bAlakane jema bAlakrIDAmAM ja AnaMda Ave. bAlakrIDAne choDavAnI vAta jema bALakane sAMbhaLavI paNa game nahi, ene tame parANe bAlakrIDAmAMthI rokI rAkho agara saMyogavaza ene bAlakrIDAmAMthI rokAi rahevuM paDe toya enuM mana to jema bAlakrIDAmAM ja ramatuM hoya, tema caramAvartanI pUrvenA kALamAM jIvane viSaya ane kaSAyanI AdhInatAmAM ja AnaMda Ave che. e kALamAM viSaya-kaSAyanI AdhInatA pratye suga pedA karavAnA tame lAkha prayatno karo, toya enA haiyAmAM koi paNa rItie viSaya-kaSAyanI AdhInatA pratye suga jye ja nahi. viSayakaSAyanI AdhInatAnA yoge janmatI bAlakrIDAono jyAre saMyoga na hoya, tyAre paNa acaramAvartavartI jIvanuM mana to viSaya-kaSAyanI AdhInatAnA AnaMdamAM ja ramatuM hoya. evo jIva jo tevA prakAranA saMyogo prApta thatAM dharmakriyAo karavAne anyanI preraNAthI agara anyanI preraNA vinA paNa prerAya, to paNa enuM mana to viSaya-kaSAyanI krIDAono bAhApaNe karelo alpa tyAga paNa, e krIDAone sArI rItie AcaravAnA hetuthI ja athavA to gatAnugatikapaNe ja hoya. AthI e jIva kadAca anaMtIvAra paNa dharmakriyAo kare, toya enA haiyAmAM sAco dharmarAga janmI zake ja nahi. viSaya-kaSAyajanya sukhanuM rasAdhana puNya che ane A dharmakriyAo e puNyanuM kAraNa che-AvuM to enA haiyAmAM ugI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 cauda guNasthAnaka bhAga-1 zake ane ethI e jIvamAM evA prakArano dharmarAga paNa janmI zake; parantu sAco dharmarAga to koi paNa rItie tenA haiyAmAM janmI zake nahi. acaramAvarta kAla, e viSaya-kaSAyanI AvI jabarI AdhInatAno kALa hoya che ane ethI ja ene upakArioe "bhava-bAla-kAla' nI upamA ApI che. dharma-yauvanakAla" nI upamAnuM kAraNa : caramAvartakAla, e yuvAnIno kALa che. purUSArthanI vadhumAM vadhu zakayatA koi paNa kAlamAM hoya to te yuvAnInA kALamAM ja hoya che. yuvAnanuM lohI thanagane che. enI tAkAta uchALA mAre che. anubhavio yuvAnIne dIvAnI kahe che, kAraNa ke-e uMmaramAM jayAre bhogarAga janme che, tyAre bhogarAganA baLe jIvapUrvanI badhI bAlakrIDAone mUrkhAibharI mAnato bane che, bhogamAM sukha mAnato bane che ane jora karatI zakitao ene bhogamAM bhAnabhUlo paNa banAvI zake che. ekavAra e ja jIva dhULanAM ghara banAvavA vigere ramato AdinI bAlakrIDAomAM ja rAcyo-mAthyo raheto hato. juvAnI AvatAM, e krIDAonI arUci janme che ane tenuM kAraNa bhogarAga che. AvI ja rItie, anantAnanta kALathI saMsAramAM paribhramaNa karI rahelA jIvane mATe caramAvarta kAla e yuvAnIno kALa che. e. yuvAnInA kALamAM ja jIvamAM sAco dharmarAga pragaTI zake che. jIvamAM jyAre sAco dharmarAga pragaTe che, eTale bhogarAganA yoge yuvAnane jema bAlakrIDAo tarapha arUcibhAva pragaTe che ane bhogamAM ja AnaMda AvavA mAMDe che, tema sAcA dharmarAgane pAmelA caramAvartavartI bhavya jIvane paNa viSaya-kaSAyanI AdhInatAmAM acaramAvarta kAlamAM je AnaMda Avato hato te AnaMda Avato nathI ane viSaya-kaSAyanI AdhInatAnA baLe je kIDA Adi te karato hato, tenA tarapha arUcibhAva pragaTe che. pachI to juvAnane jema bhogavinA cena paDatuM nathI, tema caramAvartamAM AvavAthI yuvAnIne pAmelo ane tenI anukULatA thatAM bIjAM paNa kAraNono samAgama thayethI dharmarAgane pAmelo
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 135 jIva, me karIne evI dazAneya pAme che ke-dharma sivAya ene cena paDatuM nathI. AthI ja upakArioe caramAvarta kAlane dharmayauvanakAla' nI upamA ApI che. yuvAnImAMrya sAmagrInA abhAve bhogarAga janme nahi valkalacIrInuM udAharaNa : sAmAnya rItie ema kahevAya ke-juvAnI Ave eTale bhogarAga Ave, paNa evuM ya bane che ke-juvAnI AvavA chatAMya keTalAMka kAraNosara bhogarAga janmato nathI. tevA prakAranI sAmagrInA abhAvamAM paNa juvAnI AvavA chatAMya, bhogarAga janme nahi, e suzakaya che. jema ApaNAM zAstromAM zrI valkalacIrI nAmanA eka puNyAtmAno prasaMga Ave che. emano janma jaMgalamAM thayo hato. e jaMgala paNa evuM ke-prAyaH tyAM koi strIno samAgama ja thAya nahi. strI najare paNa caDhavA pAme nahi, kemake-tyAM vaTemArguono paNa khAsa pagarava nahi. baneluM evuM ke-enA pitA somacaMdra rAjA hatA. e rAjA eka vAra gavAkSa eTale jharUkhAmAM beThA hatA ane temanAM patibhakatA rANI dhAriNI potAnA svAmInA kezonuM saMmArjana karatAM hatAM. rAjAnA kezonuM saMmArjana karatAM karatAM, rAjAnA mAthAmAM ugelo eka dhoLo vALa rANInA jovAmAM Avyo. ethI rANIe kahyuM ke- 'svAmin ! dUta Avyo.' rAjAe badhI dizAoe najara pheravI joi, paNa dUta jevuM kAMi nare paDyuM nahi. eTale rAjAe rANIne pUchyuM ke- 'kayAM che dUta ?' rANIe dhIre rahIne rAjAnA mAthAmAMnA pelA dhoLA vALane ukheDyo ane te rAjAnA hAthamAM mUkyo. mANasane potAnA mAthAmAM athavA to potAnA snehI AdinA mAthAmAM, vRddhAvasthAne sUcavanArA dhoLA vALane Avelo joine, kAMika vicAra to Ave ne ? e dhoLA vALanA darzananI kAMikane kAMika asara to thAya ne ? tame vicAra karI jUo ke-tamane e vakhate zuM thAya ?
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 cauda guNasthAnaka bhAga-1 yauvana, e mANasane keTalI badhI priya vastu che ? enA rakSaNane mATe mANasa keTakeTalA prayatno kare che ? yauvananA rakSaNane mATe jarUra lAgI jAya, to bhayaMkara hiMsAne AcaravAnuM mana paNa thAya ne ? jene yauvana ATaluM badhuM priya hoya, tene vRddhAvasthA atizaya apriya hoya-te svAbhAvika ja che. yauvana ane jIvananI lAlasA jeTalI tIva hoya, teTalI ja vRddhAvasthA apriya hoya; kAraNa ke-vRddhAvasthA Ave eTale bhogamAM vAMdho paDe ane maraNa have nahikamAM che ema lAge. ne bhoga mATe ja jIvanano ane juvAnIno khapa hoya che, teo to dhoLA vALanA darzana mAtrathI paNa AghAta pAme che. vivekI AtmAo evI rItie muMjhAtA nathI. dhoLA vALane jotAM ja temane ema thAya che ke-have to bephAma nahi ja rahevuM joie. have to maraNa Ave te pahelAM jeTaluM sadhAya teTaluM sAdhI levuM joie. vRddhAvasthAne ane e dvArA maraNanI paNa nikaTatAne sUcavanArA dhoLA vALane joine to ema mAnavuM joie ke-A dharmarAjAno dUta che. evuM mAnavAne badale muMjhAi javuM ane maraNane AvuM ThelavAno prayatna karavo, emAM kazuM ja zANapaNa nathI. maraNane ThelavAno prayatna karavAthI, te AvatuM aTakI jAya evuM banatuM nathI. janmelA e maravAnA ja. je Le e niyamA mare, e to saune mATeno zAzvata niyama. AthI zANA mANaso to e kahevAya, ke jeo vahelA nahi to chevaTe maraNanI AgAhIne pAmyA pachI to ekadama sAvadha banI jAya ane kALa potAne teno koLIyo banAvI de, te pahelAM to sAdhavAjoguM sAdhI levAne tatpara bane. zANA mANaso to evA avasarane pAmIne potAnA snehio Adine paNa ucita rItie evuM ja sUcana kare. ahIM rANI dhAriNIe ema ja karyuM che. potAnA pati somacandra rAjAne temanA mAthAmAMno dhoLo vALa batAvIne rANIe kahyuM ke- "prANeza! A kezarAja dharmanA dUtanuM kArya karanAro hoine prazasya che.' - rANInI A vAtane sAMbhaLIne rAjAnA mukha para glAni AvI
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ gai. enA ghAtaka evAthI tene e gAvA Apaze cauda guNasthAnaka bhAga-1 137 gai. e glAni rANInI vAtane AbhArI nahotI, paNa rAjAe potAnA vALane yauvananA ghAtaka evA vRddhAvasthAnA zastra tarIke lekhyo ane emAMthI rAjAne je vicAra udbhavyo. tene e glAni AbhArI hatI. rAjAnA manane dUbhAtuM joine rANIe kahyuM ke- "deva ! Apa zuM vRddhAvasthAthI lAjo cho ?' ke jethI mAtra eka ja dhoLA vALane joine du:kha pAmo cho ? Apane jo ApanA vRddhabhAvanA prakAzanathI duHkha thatuM hoya, to ApaNe paTakanI uddaghoSaNA karIne lokane evI niSedha AjJA pharamAvI daie ke- ApanA vRdvabhAvanI vAta paNa koi kare nahi. A zabdo rANInA hRdayamAM rahelI rAjA pratyenI sAcI hitacintAnA sUcaka che. potAne dhArI preraNA karavI hatI, e mATe ja rANIe AvuM kahyuM hatuM, paNa rAjA ya aNasamaju nahi hato. dhoLA vALane joine, ene to ema thaI gayuM hatuM ke- "huM kevo mUoM ke ATalI umara vahI gai tyAM sudhI huM rAjagAdI upara cITakI rahyo chuM ane bhogasukhomAM ja lIna banI rahyo chuM.?' mArA pUrvajonI rItine baTTo lagADyo. mArA pUrvajo to vRddhAvasthA AvatAM pahelAM rAjyano ane bhogano tyAga karIne vanavAse cAlyA jatA. emano uttarAdhikArI huM gharaDo thavA Avyo toya haju ahIM beTho chuM. A rAjA zrI jinadharmane pAmelA nathI, miththAmati che, paNa itaromAMya evuM hatuM ke-mANasa jyAM umara lAyaka thayo eTale to eNe bhogAdikano tyAga karavo joie. mAthAno dhoLo vALa jotAM Aje A vicAra sparza paNa kharo ? pUrogAmiothI ya tamane Avo bodhapATha maLe kharo ? te nahi to uttarAdhikArione Avo bodhapATha ApI zakAya to sArUM evI paNa tamArI icchA kharI ? rAjAe to jhaTa nirNaya karyo ke-nAnI uMmaranA paNa putrane rAjagAdIe besADI daine vanavAse cAlyA javuM ane potAnI A vicAraNA rANIne paNa vAtacItamAM jaNAvI dIdhI. rANI kahe che ke-huM
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paNa sAthe ja AvuM. rAjAe samajAvavA chatAMya rANIe mAnyuM nahi. e kahe che ke- 'ApanA vinA huM ahIM sukhamAM rahuM e bane nahi. mAre paNa bhogasukhano tyAga. ApanI sAthe huM paNa vanamAM rahIne ApanI sevA karIza.' rANI te vakhate sagarbhA hatI, chatAM koi rItie e potAnA nizcayamAMthI caLI nahi ane rAjA to have ahIM eka kSaNa paNa rahevAne rAjI nahotA. rAjAe to tarata ja potAnA 'prasannacandva' nAmanA bAlavayaska putrane gAdI upara sthApana karI dIdho ane matrione tenA rakSaNa AdinI bhalAmaNa karIne vanano mArga lIdho. tenI sAthe rANI tathA eka dhAtrI bAi paNa gayAM. vanamAM ine teoe eka uTaja bAMdhI ane temAM te traNeya rahevA lAgyAM. phaLa-phula AdithI jIvananirvAha karavo ane tapa tathA izvarabhA karavuM, e temanuM nityakartavya banyuM. ema karatAM karatAM yogya samaye rANIe eka putrane janma Apyo. jaMgalamAM to valkalanAM vastronuM paridhAna hatuM, eTale tenuM 'valkalacIrI' evuM nAma pADavAmAM AvyuM. rAjAne Azta bhogavavAnI, eTale banyuM evuM ke-valkalacIrI haju dhAvaNo ja hato, tyAM to rANI mRtyu pAmI. AthI rAjAe e nAnA putrane ucheravAnuM kAma pelI dhAtrIne soMpyuM, to e paNa thoDA samayamAM mRtyu pAmI. AvuM banavAthI tApasa jIvana gujAratA rAjAne mAthe, potAnA ati bAlaputrane ucheravAnI ghaNI moTI jvAbadArI AvI paDI : kAraNa ke-tyAM emane koi sahAyaka nahi hatuM. jaina munipaNuM hoya, to A vakhata Avata nahi. bhoganI arUci hatI, tyAga gamato hato, paNa zudhdha mArga maLyo nahoto. je mArga maLyo hato, tene anusarato tyAga karyo hato. ati bAla putrane ucherIne moTo karavAnI jvAbadArI mAthe AvI paDavA chatAMya, pAchA nagaramAM jvAno ke putrane nagaramAM mokalI ApavAno vicAra temane thayo nathI. AvA AtmAone jo sadgurUno yoga thai jAya ane teo jo abhigrahika
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAnaka bhAga-1 139 mithyAtvathI pIDAtA na hoya, to teone zuddha dharmanI prApti ghaNI ja sahelAithI thai zake che. e rItie zuddha dharmanI prApti thayA pachI to teo zuddha dharmanI ArAdhanA paNa ghaNI ja suMdara prakAre karI zake che. e rAjAne jo zuddha mArga maLyo hota, to sarva saMganA tyAgavALI ane sarva pApavyApArothI rati hovAthI ekAnta niravadya evI zrI kta dIkSAno ja svIkAra karata ne ? tema thayuM hota to rANI sAthe preta nahi ane ethI paNa A ati bAla putrane ucheravAnI ati moTI ane ghaNA mohanI kAraNabhUta javAbadArI mAthe AvI paData nahi. rAjAe jAta jAtanI muzkelIone veThIne paNa valkalacIrIne moTo karyo. krame karIne valkalacIrI yuvAvasthAne pAmyo. have te potAnA pitAnI cAkarI karyA kare che. ApaNe joyuM che e ke, juvAnI AvavA chatAM paNa tathAvidha sAmagrIno jo abhAva hoya, to bhogarAga janma nahi. mAtra e avasthA evI che ke-sAmagrI Adi maLI jAya to bhogarAga jhaTa janmI zake. juvAnI eTale bhogArAgane janmavAne mATeno anukUla kAla ! e ja rItie, zaramAvartakAla e sAcA dharmarAgane janmavAne mATeno anukULa kALa kharo, paNa e kALamAM ya bhavya jIvane jyAM sudhI tathAvidha sAmagrI Adi maLe nahi, tyAM sudhI dharmarAga na paNa janma. valkalacIrI yuvAvasthAne pAmyo, paNa enAmAM bhogarAga jabhyo nahoto. bhoganuM pradhAna sAdhana strI ane strI rUpe paNa jIvo hoi zake che, e vAtanI ja valkalacIrIne khabara nahotI : kAraNa ke-je vanamAM e vasato hato, e vana strIrahita hatuM. valkalacIrI to ema ja mAnato hato ke, A saMsAramAM mANaso tarIke je jIvo che, te badhA munio ja che : kAraNake ene mAtra tapasvI saMnyAsiono ja yoga thayo hato. A vAta tame AgaLanA prasaMgathI sArI rItie jANI zakazo. ahIM ApaNe vacce prasanacaMdrane yAda karavA paDaze, ke jemane nAnI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 cauda guNasthAnaka bhAga-1 uMmaramAM ja rAjyagAdI upara sthApIne rAjA somacaMdre rANI dhAriNI sAthe jaMgalamAM AvIne tApasa tarIkenuM jIvana gujAravA mAMDyuM hatuM. rAjA prasannacaMdra moTI uMmaranA thayA bAda, temanA jANavAmAM AvyuM ke-vanamAM mArI mAtAe eka putrane janma Apyo hato. AthI temane potAnA sahodarane jovAnI ane maLavAnI tIvra utkaMThA thai. potAnI e utkaMThAne saphaLa karavAne mATe rAjA prasannacaMdre citArAne bolAvIne, temane jaMgalamAM ine nAnA bhAinuM rUpa AlekhI lAvavAnI AjJA pharamAvI. rAjAnI AjJA mujaba citArAoe vanamAM AvIne valkalacIrInuM Abehuba citra citaryuM ane potanapuramAM pAchA jaine te citra rAjA prasanacaMdrane suprata karyuM. e citrane jotAM rAjA prasannacaMdrano bhAtRsneha uchALA mAravA lAgyo. bhAi to jaMgalamAM che, paNa ahIM bhAinA citrane rAjA prasannacaMdre AliMgana karyuM, tene mastake vAraMvAra cuMbana karyuM ane khoLAmAM paNa potAnA nAnA bhAine ja besADatA hoya tema te citrane mUkyuM. sneharAgano uchALo, zANA mANasane paNa AvI mohamaya ceSTAo karavAne prere, emAM navAi nathI. rAjA prasannacaMdrane have nAnA bhAine koi paNa bhoge nagaramAM lAvIne, tene pitAnA rAjyano bhAga ApavAnuM mana thayuM. 'huM ahIM rAjyasukha bhogavuM ane mAro nAno bhAi araNyavRttithI jIve e bane nahi' - evo rAjAne vicAra Avyo. rAjAne thayuM ke- 'vRddha pitA vratanuM AcaraNa kare te to yukta che, paNa A mAro nAno bhAi vanamAM vase te yogya nathI.' paNa rAjA prasannacaMdra jANatA hatA-ke pitAnI pAsethI potAnA nAnA bhAine sahelAithI nagaramAM lAvI zakAya tema nathI. AthI temaNe lAMbo vicAra karIne nagaramAMthI kuzaLa vezyAone bolAvI. valkalacIrImAM bhogarAga jnmAvIne tene nagaramAM ghasaDI lAvavAnI A peravI cAlI rahI che ! e kAraNasara ja vanamAM mokalavAne mATe vezyAone pasaMda karavAmAM AvI che. rAjA prasannacaMdre vezyAone AjJA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 141 karI ke- "tamAre muniveSe jaMgalamAM jaine tamArA komaLa aMgonA sparzathI, madhura vAkayathI ane sAkaranAM banAvelAM vanaphaLo jevAM phaLothI mArA nAnA bhAine lobhAvIne, tene jema bane tema jaladI ahIM laI AvavAno rAjAnI AjJA mujaba te vezyAo jaMgalamAM jaine valkalacIrIne maLI. e vezyAone jotAMnI sAthe ja valkalacarIe temane pUchayuM kemaharSio ! Apa koNa cho ane Apano Azrama kayAM che ?' vezyAoe paNa kahyuM ke- "ame potana nAmanA AzramanA RSio chIe ane tamArA atithi banIne ahIM AvyA chIe. kaho, tame amAro zo satkAra karazo ?' valkalacIrIe, pote je pAkAM ane madhura phaLo jaMgalamAMthI vINI lAvyo hato, te phaLone batAvIne kahyuM ke- "Apa AnuM bhojana karo !' ' vezyAoe kahyuM ke- "amArA AzramamAM AvAM nIrasa phaLone to koi ati nIrasa evA maharSi paNa khAtA nathI; mATe amArAM AzramanAM vRkSonAM je phaLo amArI sAthe ahIM letA AvyA chIe, te tame cAkho.' ema bolIne eka jhADanI nIce vezyAo beThI ane valkalacIrIne paNa temaNe tyAM besADyo. pachI temaNe potAnI pAsenI sAkaranI banAvelI miThAi, ke je AkAra AdithI vanaphaLonA jevI ja hatI, te tene potAnA AzramanA phaLa tarIke khavaDAvI, e miThAinI miThAze valkalacIrIne lobhAvyo ane pote potAnA pitAnI sAthe roja je bilvAdika phaLo khAto hato, tenA tarapha tenAmAM arUcibhAva jabhyo. pachI vezyAoe rAjA prasannacaMdranI AjJA mujaba valkalacIrIne potAnA aMgono sparza karAvavA mAMDyo. temanA zarIrane komaLa ane temanA vakSa:sthalane unnata joine valkalacIrInA Azcaryano pAra raho nahi. atyAra sudhImAM teNe je je tApasone joyA hatA, temAMnA koinuM hato, tenA potAnA pitA miThAinI hatI, te tene paNa
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paNa zarIra AvuM nahotuM. AthI vismita banelA ane mtanI sapATI para strInuM paNa astitva che-e vAtane paNa nahi jANatA te valkalacIrIe, pelI vezyAone, temanuM zarIra AvuM sukomaLa tathA unnata vRaHsthalavALuM kayA kAraNathI che te pUchyuM. vezyAoe kahyuM ke- "amArA AzramanAM mA rasavALAM je vanaphaLo che, tenuM AsvAdana karavAthI zarIra AvuM bane che.' valkalacIrIe e vAta paNa mAnI lIdhI. juo ke-vaya yuvAna che, chatAM ajJAna evuM che ke tenAmAM bhogarAga janmyo nathI. AvI ja rItie, je jIva caramAvartamAM AvI jAya, te jIva tarata ja dharmarAgane pAmI jAya evo niyama nahi. jIva caramAtartamAM Avyo eTale kAla pAkayo, paNa bAkInAM cAre ya kAraNono paNa samAgama thavo joie ne ? kALa paripakva thayo, e sUcave che ke-svabhAvanI pritakULatA paNa nathI. have to athaDAmaNa mukhyatve karma ane puruSArtha vacce rahevAnI; kAraNa ke-caramAvartamAM Avyo eTalI bhavitavyatAnI paNa anukULatA kharI ne ? jo ke-samyagdarzana guNanA prakaTIkaraNa aMge ardha pudgala parAvarta kAla zeSa rahe tyAM sudhI paNa kAladoSanI mukhyatA gaNAya che. Ama chatAM paNa, caramAvartamAM AvelA jIvane puNya jo yArI Ape, ethI ene jo sArI sAmagrI maLe, to ene mokSAbhilASane ane e abhilASApUrvakanA dharmarAgane pAmavAno avakAza che. e saMyogomAM purUSArthanI pradhAnatAthI jIva pariNAme zuddha dharmane pamADe evA dharmAcaraNone sevanAro paNa banI zake che. ApaNe ahIM evA bhavya jIvanI vAta karI rahyA chIe, ke je jIvamAM zuddha dharmano rAga pragaTe evI svabhAvasiddha yogyatA paNa che ane je jIva zuddha dharmano rAga pragaTe evA kAlamAM paNa AvI gayo che. e mATe ja ApaNe valkalacIrInuM udAharaNa lIdhuM che. caramAvarta kAlanA dharmarAganA svarUpane samajAvavAne mATe upakArioe yuvAnanA bhogarAgane AgaLa dharyo che. bhogarAganA yoge yuvAnane jema bAlakrIDAomAM kazo ja rasa
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 143 raheto nathI, tema zuka dharmanA rAgane pAmelA jIvane paNa saMsAra pratye udvega Ave che. bhogarAgane janmavAne mATe jema yuvAnInI apekSA pradhAnapaNe rahe che. tema dharmarAgane janmavAne mATe caramAvarta kAlanI apekSA pradhAnapaNe rahe che. caramAvarta kAlane pAmyA pachI ya jIvane zuddha dharmarAganI prApti, jarUrI sAmagrInI prApti tathA laghukamitAnI prApti-e vagerenA abhAvamAM thaI zakatI nathI. jema yuvAnIne pAmelA ane bhogarAga jenAmAM janmI zake evuM che evA paNa jIvamAM sAmagrIno abhAva, ajJAna Adi kAraNe bhogarAga janmI zakato nathI tema ! e mATe A valkalacIrInuM udAharaNa. ghaNuM ja baMdhabesatuM che. "amArA AzramanAM mahArasavALAM vanaphaLonuM je koi AsvAdana kare che, tenuM zarIra AvuM sukomaLa banI jAya che ane tenuM vakSa:sthala paNa AvuM unnata banI jAya che.' -AvuM vezyAoe kaha, eTale valkalacIrIe to vezyAonI e vAta paNa mAnI lIdhI; ethI vezyAone to lAgyuM ke-Ane AkarSaNa to thayuM, eTale taka joine valkalacIrIne vezyAoe kahyuM ke- "maharSi ! tame paNa tamArA A Azramane ane A sAra vagaranAM phalone have tajI do; padhAro amArA AzramamAM ane tame paNa bano amArA jevA !' valkalacIrI to miThAinI madhuratAthI ane tenA AsvAdananA tene kahevAmAM AvelA pariNAmathI eTalo badho lobhAi gayo hato kete jANe vezyAonA AvA AmaMtraNanI rAha ja joI rahyo hato. valkalagIrI tarata ja te vezyAonI sAthe javAne mATe taiyAra thai gayo. temaNe aMdara aMdara nakkI karI lIdhuM ke ApaNe have amuka samaye ane amuka sthaLe maLIzuM. A mujabano saMketa karIne vezyAo ane valkalacIrI chUTAM paDyAM. valkalacIrI potAnA maThamAM gayo. tyAM jaine teNe potAnI pAse je tApasapaNAnAM upakaraNo hatAM te mUkI dIdhAM ane je sthAne vezyAone
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 cauda guNasthAnaka bhAga-1 maLavAnuM nakkI karyuM hatuM te sthAna tarapha te cAlyo. bhavitavyatAno yoga evo vicitra che ke-rAjA prasannacaMdrane potAnA nAnA bhAine maLavAmAM vilaMba thavAno che temaja banne bhAio maLe te pahelAM to valkalacIrInuM eka vezyAputrInI sAthe lagna thavAnuM che tathA e nimitte ja banne bhAionuM milana thavAnuM che, eTale ahIM ATale sudhI AvelI vezyAonI bAjI bagaDI jAya che. purUSArtha karavA chatAM paNa kAryasiddhimAM bhavitavyatAnI anukULatAnI paNa keTalI badhI jarUra paDe che, te A prasaMga uparathI paNa samajI zakAya tema che. vezyAoe valkalacIrIne je sthaLe maLavAnuM kaheluM, te sthaLa tarapha eka taraphathI jema valkalacIrI AvI rahyo hato, tema bIjI taraphathI tenA pitA somacaMdra tApasa paNa AvI rahyA hatA. valkalacIrI bhAgI javAno che agara to vezyAo tene phosalAvIne uThAvI javAnI che, e vAtanI somacaMdra tApasane gaMdha AvI gaI che ane ethI ja te A tarapha AvI rahyA che-evuM nathI; e to vanamAM pharatAM pharatAM kudaratI rItie ja A tarapha AvI rahyA che, paNa temanuM A tarapha svAbhAvika Agamana paNa vezyAone mATe to moTI gabharAmaNanuM ane bhAgAbhAganuM kAraNa banyuM. vezyAo valkalacIrIne yena kena lalacAvIne tene potanapura uThAvI javA AvI hatI, eTale sAthe carapurUSone paNa lAvI hatI. je sthAne valkalagIrIe tathA vezyAoe maLavAnuM nakkI karyuM hatuM, te sthAna tarapha koNa AvI rahyAM che, tenI tapAsa rAkhIne mAhitI ApavAne mATe vezyAoe carapurUSone vRkSa upara caDhAvyA hatA, ke jethI je koi A tarapha AvatuM hoya tene dUrathI paNa joi zakAya. carapurUSoe somacandra vApasane e. sthAna tarapha AvatA joyA, eTale vezyAone e jaNAvyuM. vezyAoe javuM sAMbhaLyuM ke-somacandra tApasa A tarapha Ave che, tevI ja te tyAMthI zIkArIne dekhIne jema haraNIyA bhAge tema bhAgavA mAMDI, eka-bIjAno saMgAtha karavA paNa ubhI nA rahI; kemake-somacaMdra tApasa zrApa Apaze,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 evI e vezyAone bIka lAgI hatI. have valkalacIrInuM zuM thAya ? tenA pitA somacaMdra tApasa potAnA sthAne cAlyA gayA, eTale valkalacIrIe pelI vezyAone DhuMDhavA mAMDI. vezyAo bhAgI gai, ethI valkalacIrIne potAnuM sarvasva lUMTAi gayuM hoya ema lAgyuM. te AkhAye vanamAM zodhI vaLyo, paNa tene pelI vezyAo maLI nahi. hatAza thaine te mRgalAnI jema vanamAM AmathI tema AMTA mAravA lAgyo. 145 eTalAmAM teNe rathane haMkArI jatA eka purUSane joyo. valkalacIrIe mAnyuM ke-ApaNa eka RSi ja che; kAraNake-A duniyAmAM RSi sivAyanA koi mANaso ja nathI, evo eno khyAla hato. valkalacIrIe potAnA mAnelA e RSine saMbodhIne kahyuM ke- 'tAta ! Apane mArA namaskAra ho.' . rathie pUchyuM ke- 'kumAra ! tuM kayAM jAya che ?' valkalacIrIe kahyuM ke- 'maharSi ! potana nAme je AzramasthAna che tyAM mAre vuM che.' rathike kahyuM ke- 'mAre paNa potanAzramamAM jyuM che.' AthI valkalacIrIe tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA mAMDyuM. rathika strI rathamAM beThI hatI. valkalacIrIe raste cAlatAM vAta vAtamAM teNIne paNa vAraMvAra 'tAta' tarIke saMbodhavA mAMDI. AthI teNIe potAnA svAmine pUchyuM ke- 'A kumAra mane kema 'tAta' 'tAta' kahyA kare che ?' rathike kahyuM ke - 'strInazUnya evA A vanamAM rahenAro A mugdha kumAra strI-purUSanA bhedane jANato nathI ane ethI te tane paNa purUSa mAne che.' valakalacIrIe jema RSi sivAyanA mANasone jANyA nahotA, tema mRgalAM sivAyanAM ghoDA vigere doDanArAM moTAM pazuone paNa jANyAM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 cauda guNasthAnaka bhAga-1 nahotAM. AthI rathane joDelA azvone joine valkalacIrIe rathikane kahyuM ke- 'tAta ! A mRgone tame kema rathe joDyA che ? munine A chAje nahi.' rathike smita karIne kahyuM ke- 'A mRgalAonuM A ja kAma che, eTale AmAM doSa jevuM kAMi nathI.' A vAto uparathI tame samajI zakazo ke valkalacIrI keTalo badho mugdha hato ? tenA AvA mugdhapaNAnA yoge ja, tene pahelAM bhogarAga gAve evI sAmagrI maLI hatI toya, tenAmAM bhogarAga jAgyo nahoto. pelI vezyAonI sAtheno pahelo paricaya, e bhogarAga jagAve evI sAmagrI hatI ne ? A ja rItie, jIva caramAvartane pAmelo hoya to paNa, jo e ati mugdha hoya che, to tene zuddha dharmano rAga pragaTAve tevI sAmagrI maLI jAya toya, te tarata dharmAgane pAmI zakato nathI. caramAvartane pAmelA AtmAomAM AvA mugdha AtmAo paNa na ja hoya, evuM to koi paNa sujJa kahI zake nahi. khUbI to e che ke-valkalacIrIno jIva e ja bhavamAM dharmarAgathI mAMDIne te zuddha bhAvadharmane pAmI, kSapakazreNine pAmI, vItarAga banI, kevalajJAna pAmIne mokSane pAmela che. je bhavamAM e jIva mokSa rUpa parama larna pAmanAra che, te bhavanI A mugdhatA che ! pachI rathike vakkalacIrIne lADavA khAvAne mATe ApyA. valkalacIrI te khAine tenA AsvAdathI khUba AnaMdamagna banyo thako kahevA lAgyo ke'potanAzramamAM rahenArA maharSioe AvAM ja vanaphalo mane ApyAM hatAM ane te meM khAdhAM hatAM.' A rItie vAto karatA karatA teo cAlyA jatA hatA, tyAM raste temane eka baLavAna cora maLyo. e cora ane rathika vacce yuddha jAmyuM. temAM rathike gADha prahAra karIne te corane haNI nAkhyo. core maratAM pahelAM rathikane kahyuM ke- 'duzmanano paNa ghA ja vakhANAya che. prahArathI teM mana jItI lIdho, tethI huM tuSTa thayo chuM. ahIM mArUM je vipula dhana che, tene tuM grahaNa kara !' AthI traNeya maLIne coranuM dhana rathamAM caDhAvyuM.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 147 Ama teo potanapure AvI pahoMcyA. rathike valkalacIrIne kahyuM ke- 'A ja tAro potanAzrama che.' pachI, potAnI pAsenA dhanamAMthI keTaluMka dhana valkalacIrIne ApIne, rathike potAnA te mArgamitrane hasatAM hasatAM kahyuM ke- 'A AzramamAM dravya vagara Azraya malI zakato nathI, mATe A dravya koine ApIne tenA badalAmAM Azraya meLavaje.' Ama kahIne rathika, te to potAnA sthAne cAlyo gayo ane A valkalacIrI nagaranAM makAnone joto joto ane 'huM AmAM jAuM' ke 'temAM jAuM' ema vicAra karato karato AkhA nagaramAM bhaTakavA lAgyo. rastAmAM je koi strI ke purUSa maLe, te sarvane maharSi kalpIne mugdha buddhivALo A kumAra, temane namaskAra karavA lAgyo. vanamAM ene maharSi sivAyano paricaya nahoto ane je koi maharSi maLe temane namaskAra karavAnuM ene zikSaNa maLyuM hatuM. e mujaba te ahIM paNa je maLe tene mahiSa mAnIne namaskAra karavA lAgyo ane ethI nagarano teno upahAsa karavA lAgyA. AvA mANasane joine teno upasAha karAya ke tenI hakIkatane jANavAno prayatna karAya ? lokamAM anyano upahAsa karavAno eTalo badho rasa hoya che ke-taka maLI jAya to e game teno upahAsa karavAnuM cUke nahi. hIna guNavALAne, alpa buddhivALAne, baherA-muMgA-bobaDA vigerene joine, temano upahAsa karanArAoe, samajavuM joie keevo upahAsa bhavAntaramAM ApaNane ethI paNa vadhAre upahAsanaka hAlatamAM mUkI de che. A rItie loko jyAre valkalacIrIno upahAsa karavA lAgyA, eNTale valkalacIrI dhanuSyamAMthI chUTelA bANanI mAphaka jarAya skhalanA pAmyA vinA eka makAnamAM, jhaDapathI pesI gayo. e makAna eka vezyAnuM hatuM. valkalacIrI to vezyAnA e makAnane paNa Azrama mAnato hato ane vezyAne muni mAnato hato, eTale vezyAne joine teNIne paNa 'tAta' kahIne teNe namaskAra karyo. pachI potAnI pAse je dravya rathikanuM ApeluM
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 cauda guNasthAnaka bhAga-1 hatuM, te teNe vezyAnI sAme dharIne prArthanA rUpe kahyuM ke- "mane eka kuTIra Apo ane tenA bhADAnuM A dravya lo.' vezyAe kahyuM ke- "A tamArI ja kuTIra che, mATe Ane tame grahaNa karo.' Ama kahIne vezyAe valkalacIrInA aMgasaMskArane mATe hajAmane bolAvyo. valkalacIrI nA pADato rahyo ane hajAme to vezyAnI AjJAthI tenA hAtha-paganA nakha, tene kazI ja takalIpha pamADyA vinA, utArI lIdhA. have tene snAna karAvavAne mATe vezyAe tenuM valkalanuM vastra utArI laine bIjuM vastra paherAvyuM. A vastu valkalacIrIne mATe khUba asahA banI. te bALakanI mAphaka raTaNa karatAM karatAM vezyAne kahevA lAgyo ke- "he mahAmuni ! je muniveSameM janmathI dhAraNa karyo che, tene Apa lai lo nahi !' vezyAe javAbamAM kahyuM ke- "A AzramamAM je mahaSio atithi tarIke padhAre che, temano Avo ja upacAra karAya che, to tamo kema nA pADo cho ? muniputra ! jo tame amArA AzramanA AvA AcArone svIkArazo, to ja tamane ahIM kuTIra maLI zakaze.' vezyAe AvuM kahyuM eTale valkalacIrI to, maMtrathI vaza karelA sApanI jema, sthira thai gayo; kAraNa ke-ene ahIM rahevAno lobha hato. pachI vezyAe jAte ja valkalacIrInA mAthAmAM tela nAkhIne tenA jaTila kezapAzane coLyo ane tenA eka eka vALane chUTo pADyo. te pachI teNIe valkalacIrInA zarIre telanuM mardana karyuM ane te valkalacIrIne eTaluM badhu mIThuM lAgyuM ke-enI AMkho enA sukhathI gherAvA lAgI. ATaluM karIne vezyAe valkalacIrIne uSNa ane sugaMdhavALA pANIthI snAna karAvIne uttama prakAranAM vastrAbhUSaNo paherAvyAM. pachI te vezyAe potAnI eka nyAnuM valkalacIrInI sAthe lagna karyuM. te vakhate tyAM AvI maLelI badhI vezyAoe vara-vahune gAvA mAMDyAM, tyAre valkalacIrI vicAra kare che ke- "A RSio zAno pATha kare
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 che ? tyAM to vaLI vezyAoe maMgala vAMjitro vagADyAM. e vAjiMtronA nAdathI 'A zuM ?' ema saMbhrAnta thai ine valkalacIrIe potAnA banne hAthathI potAnA banne kAnone DhAMkI dIdhA. 149 ATaATaluM thavA chatAM, valkalacIrInI mugdhatA haju gai nathI ane tenAmAM bhogarAga pragaTyo nathI. Ama jUo to vaya yuvAna che, chatAM A dazA che. ApaNo muThThI e ja che ke-caramAvartane pAmelo jIva paNa jo tevo gurUkarmI Adi hoya to zuddha dharmarAgane sahelAithI pAmI zakato nathI. tamane ema thatuM haze ke-ajANI vezyAe valkalacIrInI ATalI badhI AgatA-svAgatA kema karI ? paNa tema karavAmAM teno uMDo svArtha hato. ahIM vezyAnA AMgaNe gAjato vAjiMtrono nAda, cheka rAjA prasannacaMdranA kAna sudhI pahoMcI gayo. rAjA te samaye du:khanI atizaya atithI, mAchaluM jema thoDA pANImAM taraphaDe tema, taraphaDato zayyAmAM paDyo hato. rAjAnA duHkhanuM kAraNa e hatuM ke-valkalacIrIne yena kena lalacAvIne potanapuramAM lai AvavAne mATe rAjAe je vezyAone muniveSa dhAraNa karAvIne jaMgalamAM mokalI hatI, te jevI gai hatI. tevI pAchI AvI gai hatI. temaNe AvIne rAjAne kahyuM hatuM ke- 'Ape sUcavelA prakArothI ame te vanecara kumArane lalacAvavAmAM to saphala nivaDI; kumAre ahIM AvavAne mATe amArI sAthe saMketa paNa karyo; parantu te ja vakhate temanA pitAne dUrathI AvatA joine, temanA zrApanA bhayathI ame tyAMthI bhAgI chUTI : kAraNa ke-ame strIo svabhAvathI ja kAyara hoie chIe te kumAra amArA pralobhanane eTalo badho vaza banI gayo hato ke-have te amane zodhato zodhato vartavana rakhaDaze, paNa tenA pitAnA AzramamAM pAcho nahi jAya.' A sAMbhaLIne rAjA pazcAttApanA du:khamAM DUbI gayo. te vicAravA lAgyo ke- 'jaDa evA meM A karI zuM nAkhyuM ?' meM pitA-putrano viyoga karAvyo ane nAno bhAi to mane
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 cIda guNasthAnaka bhAga-1 maLyo nahi ! pitAthI vikhUTo paDI gayelo te have kema karIne jIvaze ? A duHkhanA yoge becenIthI taraphaDato rAjA je vakhate zayyAmAM paDyo hato, te vakhate tenA kAne vAjiMtrono dhvani pahoMcyo. vAjiMtrano e dhvani tene apriya atithinA jevo lAgyo. te bolyo ke- je vakhate AkhuMya nagara mArA duHkhe duHkhita baneluM che, te vakhate A kayo lokottara sukhI che, ke jenA AMgaNe vAjiMtrano ghoSa thAya che ? athavA to sau koi svArthaniSTha che, kAraNa ke-mRdaMgano A avAja koikane AnaMda Ape che, jyAre mane to jANe mRdugaranA ghA jevo lAge che.' ahIM e paNa vicAravA jevuM che ke rAjAne vAjidrano nAda kSata upara bhAra nAkhavA jevo lAge che, chatAM rAjA e nAdane aTakAvavAno hukama karato nathI. rAjAnA duHkhe duHkhI nahi thatAM, potAnA AnaMdamAM masta rahIne vAjiMtra vagaDAvanArane pakaDIne bAMdhI lAvavAno hukama rAjA karato nathI. e vicAra kare che ke-mane jema mAro svArtha priya che, tema ene eno svArtha paNa priya hoya ne ? rAjA hovA chatAM AvA samaye Avo viveka rahevo, e bahu muzkela vAta che. zeThIyAo paNa nokaronA AvA kRtyane sahI le kharA ? paNa ahIM bane che evuM ke-rAjA je bolyA, te koike sAMbhaLyuM. eNe bIjAne vAta karI, bIjAe trIjAne vAta karI, ema e vAta ekadama phelAi gai ane e vAta pelI vezyAnA kAne paNa pahoMcI gai. tarata ja te vezyA rAjA prasannacandranI pAse pahoMcI gai. vezyA che eTale tene dhRSTatAbharI pragabhavANI vadatAM to AvaDe ne ? rAjAne namaskAra karI, hAtha joDIne te kahevA lAgI ke- 'deva ! mAre tyAM keTalAka vakhata pahelAM eka deva# Avyo hato. teNe kahyuM hatuM ke-tAre ghera RSiveSane dharanAro eka yuvAna Avaze ane tene tuM tArI kanyA Apaje. e davaSe kahyA mujaba Aje mAre tyAM eka RSiveSane dharanAro yuvAna Avyo. baLadIyA jevo te vyavahArane to jANato ja nathI, paNa meM to devaze kahyA mujaba mArI kanyAne tenI sAthe
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 151 paraNAvI. deva ! e vivAhanA utsava nimitte mAre tyAM vAjiMtro vAgatAM hatAM. Apa duHkhI cho-evuM huM jANatI nahotI, to Apa mArA aparAdhanI kSamA karo !' ajANI vezyAe valkalacIrInI eTalI badhI AgatA-svAgatA kema karI, tenuM kAraNa have samajAyuM ne ? nimittanA jANakAro AvI bhaviSyanI vAto paNa karI zake che. nimittaze kahyuM haze ke-tAre tyAM je yuvAna RSikumAra Avaze te rAjasukhane bhogavanAro banaze, eTale vezyA maLelI tevI takano lAbha levAmAM vilaMba kare kharI ? vezyAe to aparAdhamAMthI chUTavAne mATe potAnI hakIkata kahI paNa e hakIkata sAMbhaLIne rAjA prasannacaMdrane tarata ja e vicAra Avyo ke- "A vezyA je RSikumAranI vAta kare che, te kadAca mAro nAno bhAi valkalacIrI hoya to ?' AthI rAjAe te mANasone bolAvyA, ke jemaNe agAu valkalacIrIne joyo hato ane temane pelI vezyAne tyAM jaine e RSikumAra te "valkalagIrI jAte ja che ke nahi' -tenI khAtrI karI AvavAnI AjJA pharamAvI. e mANaso jAte jaine valkalacIrIne joi AvyA ane rAjA prasannacaMdrane kahyuM ke- "Apa dhAro cho te ja e RSikumAra che.' suMdara svamanA darzanathI mANasa jeya harSa pAme tema rAjA prasannacakra paNa e vAtane sAMbhaLIne atizaya khuza thai gayA. tarata ja rAjA prasannacandra pelI vezyAnA ghare gayA ane valkalacIrIne tenI navavadhU vezyApatrInI sAthe hAthI upara besADIne potAnA mahelamAM lai AvyA. ahIM parama upakArI, kalikAlasarvajJa, AcArya bhagavAna zrImad hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke "risvatyivadAro, rIMgabiAra me sa: I" eTale ke-rAjA prasannacandra krame karIne te valkalacIrIne akhila vyavahArane jANanAro banAvyo. have ApaNe A pAMcamI vizikAmAM sadudharma rUpa kalpavRkSanA
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara cauda guNasthAnaka bhAga-1 bIja AdinI vAtamAM jatAM pahelAM, caramAvartana pAmelA paNa jIvone keTalAka kAla paryanta keTalAMka kAraNosara zuddha dharmano rAga prApta thai zake nahi e zakaya che-e vAtanA samarthana mATe je valkalacIrIne yAda karyA hatA, temano zeSa prasaMga pUro karI laie. bALakane jema dhULanAM ghara banAvavAMe vigere bAlakrIDAomAM ja AnaMda Ave che, paNa yuvAnavaya AvatAM jyAre tenAmAM bhogarAga janme che, tyAre tene e ja bAlakrIDAo pratye arUcibhAva pragaTe che ane bhoganI sAdhanAmAM ja AnaMda Ave che, tema acaramAvarta kAlamAM jIvane viSaya ane kaSAyanI AdhInatAmAM ja AnaMda Ave che, paNa carAvarta kAla rUpa dharmayauvananA kALamAM AvatAM jyAre tenAmAM dharmarAga janme che, tyAre tene viSayakaSAyanI AdhInatAmAM pahelAMnA jevo AnaMda Avato nathI, paNa te tarapha arUcibhAva pragaTe che ane dharmanI sAdhanAmAM ja sAco AnaMda AvavA lAge che. e vAtane aMge ApaNe vicAryuM ke-sAmagrInA abhAva Adi kAraNe jema yuvAnavayane pAmelA paNa. mANasamAM bhogarAga janme nahi. e zakaya che, tema caramAvartana pAmelA paNa jIvamAM, sAmagrIno abhAva, gurUkamitA Adi kAraNe keTalAka kAla paryanta dharmarAga janma nahi-e zakaya che. e vAtane aMge ApaNe valkalacIrIne yAda karyA ane te yuvAvasthAne pAmyA pachI paNa kayA kAraNe bhogarAgane pAmyA nahi temaja keTalI muzkelIe e bhogarAgane pAmyA, e ApaNe joi AvyA. e puNyAtmA e ja bhavamAM kevalajJAnanA svAmI banIne potAnA pitA tathA potAnA vaDila bhAinA paNa tAraka banyA hatA ane ethI ja ApaNe e puNyAtmAnA zeSa prasaMgane jovAne icchIe chIe. - rAjA prasannaca valkalacIrIne saghaLA vyavahArane jANanAro banAvyo-eTaluM ja nahi, paNa pitAnA rAjyano eka vibhAga valkalacIrIne ApIne rAjAe kRtArthatA anubhavI. AvI rItie potAnA nAnA bhAine bolAvIne pitAnI saMpattimAMthI bhAga ApanArA Aje keTalAka nIkaLe ? nAnA bhAine bolAvIne teno
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 153 nAnA cha sAga icchA mujaba temane yAda to paTa rAjAe bhAga tene suprata karI devA sudhI na pahoMcAya, to paNa e levA Ave to to AnaMdathI tene teno bhAga ApI devAnI taiyArI kharI ne ? ene adAlatano Azaro levAnuM kahevAjogI hAlata to nahi ne ? A vAtano paNa tame vicAra karI jojo. rAjA prasannacaMdra to valkalacIrIne rAjyano vibhAga ApyA pachIthI, tene apsarAo jevI rAjakanyAo paNa paraNAvI. have to valkalacIrImAM bhogarAga utpanna thai gayelo che, eTale bhoganI vAta Ave che. sukha rUpI sAgaranA jalamAM valkalacIrI hAthInI jema potAnI patnIonI sAthe sArI rItie ramavA lAgyo ane tenI sarva abhilASAo pUrNa thavA lAgI. ' valkalacIrI ATalI badhI sukhasAhAbIne pAmanAro ane tene icchA mujaba bhogavanAro banyo, te chatAM paNa tene pelA rathino upakAra yAda hato. tamane yAda to haze ja ke-valkalacIrIne yena kena lalacAvIne potanapuramAM lai AvavAne mATe rAjAe je vezyAone vanamAM mokalI hatI, te somacaMdra tApasanA zrApanA bhayathI valkalacIrIne lIdhA vinA ja bhAgI gai hatI ane valkalacIrI rajhaLato thai gayo hato. te vakhate tene mArgamAM eka rathavALo maLyo hato ane teNe valkalacIrIne potanapura sudhI lAvIne keTaluMka dravya paNa ApyuM hatuM. e dravya coranI milkata hatI, e vAta paNa yAda che ne ? potanapuramAM AvyA pachIthI te rathika pelA core ApelAM ghareNAMne vecavAne mATe nagaramAM nIkaLyo. pelA core A nagaramAMthI ja corI karIne milkata karI hatI, eTale A rathika jyAM nagaramAM core dIdhelA dAgInA vecavA nIkaLyo, tyAM ja sapaDAi gayo. saue potapotAnA dAgInAone oLakhI kADhyA ane pelA rathikane ja cora mAnIne tene koTavALonI pAse pakaDAvyo. koTavALo tene bAMdhIne rAjakAre lai AvyA. tyAM tene valkalacIrIe jotAMnI sAthe ja oLakhI, kADhyo ane tenA tarapha amRtabharI najara karI. pachI valkalacIrIe te
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 cauda guNasthAnaka bhAga-1 valarI vaLyA evI jA AvIne sathakane potAnA mArganA upakArI tarIke oLakhANa karAvIne choDI dIdho. valkalacIrI to ahIM sukhasAhAbImAM kALa nirgamana karato hato, jyAre vanamAM somacandra tApasanA du:khano pAra nahoto. pahelAM to temaNe valkalacIrIne joyo nahi, eTale te valkalacIrIne zodhavAne mATe AkhAya jaMgalamAM pharI vaLyA. koI jhADa evuM nahotuM, ke je jhADa valkalacIrIne zodhatA somacaMdra tApasanA AMsuthI bhIMjAyuM na hoya pachI rAjA prasannacaMdra mokalelA mANasoe somacaMdra tApasanI pAse AvIne valkalacIrInA saghaLA samAcAro kahyA ane tethI somacaMdra tApasa praphulla netrovALA banyA, paraMtu putranA viyogathI somacaMdra tApase eTaluM badhuM rUdana karyuM hatuM, ke jene laine te adhapaNAne pAmyA hatA. e vRddha ane abdha banelA somacaMdra tApasane bIjA tApaso la vigere lAvI ApatA hatA ane te phalAdikathI somacandra tApasane tapanuM pAraNuM karAvatA hatA. Ama bAra varSanA vahANAM vahI gayAM. te pachI eka vAra valkalagIrI madhyarAtrie jAgI gayo. e vakhate ene enA pitA somacandra tApasa yAda AvyA. teNe potAnA pitAnA upakArone yAda karavA mAMDyAM. teNe vicAryuM ke- "manda bhAgyavALo huM jabhyo ke tarata ja mArI mAtA maraNa pAmI; eTale pitAjIe araNyamAM vasavA chatAM paNa bALaka evA mArI cAkarI karI. huM ahaniza pitAjInI keDamAM raheto hato ane ethI durAtmA evA meM pitAjIne tapanA kaSTathI paNa adhika evuM kaSTa ApyuM hatuM. te pachI yuvAvasthAne pAmelo huM jyAM pitAjInA pratyupakArane mATe samartha banyo, tyAM to ajitendriya ane pApI evo huM devanA yoge ahIM Avyo. kharekhara, pitAjIno mArA upara evo moTo upakAra che ke-eka bhavamAM to huM temanA RNamAMthI mukata thai zakuM tema nathI ? kAraNa ke-pitAjIe pote kaSTone sahana karIne mane cheka nAnecI ATalo moTo karyo che !' rasAsvAdanA lobhamAM ane pachI bhogarAganI AdhInatAmAM pitAjI bhUlAi gayA hatA-e sAcuM, paNa jyAre pitAjI yAda AvyA tyAre te
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 155 kevA prakAre yAda AvyA, e jovAnuM che. A yAdamAMthI to, have, jabarajasta zubha pariNAma nipajavAnuM A pramANe pitAjInA upakArano vicAra karIne, te valkalagIrI, potAnA baMdhu rAjA prasannacandranI pAse gayA ane temane kahyuM ke- "deva ! pitAjInAM caraNonuM darzana karavAne mATe huM khUba ja utsuka banyo chuM.' rAjAe kahyuM ke- "e ApaNA bannenA pitA che, e jema tArA pitA che tema mArA paNa pitA che, eTale emanAM caraNonuM darzana karavAnuM jevuM sukaya tane che, tevuM sUkaya mane paNa che.' pachI banne bhAio, parivAra sAthe potAnA pitA somacandra tApasanAM caraNothI je Azrama vibhUSita hato te Azrame pahoMcyA. banne ya bhAi tyAM AvIne javA vAhanamAMthI nIce utaryA, ke tarata ja valkalacIrIe kahayuM ke- "A tapovanane joine rAjyalakSmI to mane taNakhalA samI lAge che. A te sarovara che, ke jyAM huM haMsanI jema kIDA karato hato, A te vRkSo che, ke jemanI sAthe huM mitranI mAphaka dhULamAM ramyo hato, ane A te mAtA samI bheMso che, ke jemanAM dUdha meM pIdhAM che. svAminuM ! A vanamAM keTalAM badhAM sukho che, tenuM huM keTaluMka varNana karuM? are, bIjAM badhAM ya sukhonI vAta to dUra rahI, paNa ahIM pitAjInI sevAnuM je eka sukha che, te paNa rAjyamAM mane kayAM maLe tema che?" valkalacIrInA antaHkaraNamAM kevuM moTuM parivartana AvI javA pAmyuM che, teno khyAla temanAM A vacanothI paNa AvI zake tema che. pachI banneya bhAio AzramamAM peThA. somacandra RSine joine rAjA prasannacandra namaskAra karatA kahyuM ke- 'tAta ! Apano putra prasannacandra Apane namaskAra kare che.' namaskAra karatA evA rAjAne dehe somacandra RSie evI rItie hAtha pheravavA mAMDyo, ke jANe tenAM aMgo uparanI mArgamAM uDelI dhULane sApha karatA hoya. rAjAe paNa e vakhate romAMcano
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 cauda guNasthAnaka bhAga-1 anubhava karyAM. . have valkalacIrI paNa somacandra RSine praNAma karatAM bolyA ke 'A valkalacIrI ApanA caraNakamaLanA bhramarapaNAne pAmyo che.' eTale ke-have pote ahIMthI pAcho jvAna icchato nathI, ema valkalacIrIe sUcavI dIdhuM. pramodane pAmelA somacandra RSie tenA mAthAne maLanI jema saMdhyuM ane parvatane jema varasAda AliMge, tema tenAM sarva aMgone AliMgana karyuM. te vakhate harSanA atirekathI somacandra RSinI AMkhamAM sheja uSNa AMsu AvI gayAM ane e AMsuoe te ja kSaNe temanA andhapaNAno nAza karavAne mATenA pama auSadhanuM kAma karyuM. tatkAla prakAzavALAM banelAM potAnAM banneya netrothI somacandra RSie potAnA banneya putrone joyA. potAnA gRhasthapaNAnA snehanuM baMdhana punaH AvRtta thayuM hoya, evI temanI te vakhate dazA thai te pachI temaNe potAnA banneya putrone sukhapRcchA karI ane te bannee kahyuM ke- 'kalyANa rUpI vRkSanA dohana samAna ApanI kRpAthI amAro samaya sukhe pasAra thayo che.' pachI valkalacIrIne vicAra thayo ke- 'ATalo kALa thayAM tApasapaNAnAM je upakaraNone meM joyA nathI, tenI hAlata to huM jouM !' Avo vicAra karIne te tyAMthI uThyo ane jhapathI te uTanI aMdaranA bhAgamAM peTho. tyAM tApasapaNAnAM upakaraNone joine tenAmAM pUrvakAlIna mamatvabhAva jAgRta thayo ane teNe potAnA uttarIya vasranA cheDAthI te tApasapaNAnAM upakaraNonuM pratilekhana karavA mAMDyuM. e upakaraNonuM pratilekhana karatAM karatAM tene vicAra thayo ke- 'zuM pAtrone pratilekhavAnI pAtrakesarikA eTale komaLa vasra vaDe meM pUrve yatinAM pAtronu kyAMka pratilekhana karyuM haze kharUM ?' AvI rItie vicAra karatAM karatAM temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ane e jJAnanA utpanna thavAthI zrI valkalacIrIne potAnA pUrvanA deva ane manuSyapaNAnA bhavo yAda AvyA. . pUrva bhavamAM pote je zramaNapaNAnuM pAlana karyu hatuM, te paNa temane
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 1pa7 jAtismaraNa jJAna thavAthI yAda AvyuM ane nirvANa rUpI lakSmInA mitra samAna parama vairAgyane te pAmyA. pachI to tarata ja, parama vairAgyane pAmelA te zrI valkalacIrI dhyAnArUDha banyA ane dharmadhyAnane ullaMghIne zukaladhyAnamAM AvI jaine cAreya ghAtI karmono kSaya karavA dvArA zrI valkalacIrI mahAtmAe kevalajJAna upAryuM. - ujvala kevalajJAnane pAmelA zrI valkalagIrI mahAtmAe tatkAla potAnA pitAne tathA vaDila bhAine sudhA samI dharmadezanA dIdhI ane te banneyane bodha pamADyo. te pachI devatAoe arpaNa karelA muniveSane kevalajJAnI mahAtmA zrI valkalacIrIe dhAraNa karyo, eTale zrI somacandra tathA zrI prasannacanTe temane vandana karyuM. - kevalajJAnane pAmyA pachI paNa zrI valkalacarI mahAtmAe potAnA pitA zrI somacakra munivarane rajhaLatA mUkayA nathI. jyAre bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA vicaratA vicaratA potanapura pAsenA manorama nAmanA udyAnamAM padhAryA, tyAre potAnA pitAne te tArakane soMpyA pachIthI ja, pratyekabuddha evA zrI valkalacIrI mAtmA anyatra viharI gayA hatA. - ahIM zrI valkalacIrI mahAtmAno prasaMga pUro thAya che. zrI prasannacanTe paNa, te vakhate je vairAgya pragaTyo, tene sArI rItie jALavI rAkhyo hato, pachI dIkSA lIdhI hatI ane e rAjarSi paNa kevalajJAnane pAmIne mukitae padhAryA hatAM. vicitra prakAranI kAlanI pradhAnatA : tame joyuM ne ke-yuvAvasthAne prApta thayA pachI paNa keTalA samaye ane keTalI mahenate valkalacIrImAM bhogarAga janmyo ? bhogarAga janmI zake evuM haiyuM hoya ane yuvAna vaya AvI lAge, to paNa AvAM keTalAMka kAraNosara yuvAnIno keTaloya samaya pasAra thai jAya tyAMsudhI bhogarAga, pragaTa thavA pAme nahi, e zakaya che ne ? basa, eja vAta ahIM dharmarAganA viSayamAM paNa samajavAnI che. caramAvarta kAla, e dharmayauvanakALa che, vAna vaya pragaTa thavA sunIno
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paNa kALa ane svabhAva-e benI anukuLatA thavA mAtrathI kAMi jIvamAM dharmarAga pragaTI jAya nahi. puNyodayanA yoge tevI sAmagrI maLe, yathApravRttikaraNathI jarUrI laghumitA thAya, ethI AtmA purUSArthavALo bane ane bhavitavyatA anukULa hoya to ja caramAvartamAM AvyA pachI paNa jIvane zuddha dharmanA rAganI, mokSAbhilASanI, sadharma rUpa kalpavRkSanA bIjAdinI ane samyagdarzanAdine pamADavAmAM kAraNabhUta bane tevAM pradhAna anuSThAno AdinI zakaya prApti thAya. AvuM badhuM je jIvone mATe banavAnuM hoya te jIvone mATe bane kharUM. paNa te caramAvarta kAlamAM ja ! acaramAvarta kAlamAM to nahi ja ! ane e ja caramAvarta kAlanI mahattA che. AthI ApaNe e vAta paNa samajI zakIe evuM che ke-caramAvarta kAlamAM paNa jyAM sudhI jIvane saddharma rUpa kalpavRkSanA bIjAdinI prApti thatI nathI, tyAM sudhIno kAla caramAvartanI apekSAe 'dharmayauvana kALa' mAM gaNAto hovA chatAM paNa, te jIvane mATe e kALa paNa 'bhavabAlakAla' jevo ja hoya che. vaLI mokSAbhilASa vigerene mATe jema upakArI mahApurUSo pharamAve che keje jIvano saMsArakAla jyAM sudhI eka puddagalaparAvarta kAlathI adhika bAkI hoya che, tyAM sudhI te jIvane mokSAbhilASa vigerenI prApti thai zakatI nathI; tema upakArI mahApurUSo pharamAve che ke-jIvano saMsArakAla jyAM sudhI ardha pugalaparAvarta kAlathI adhika bAkI hoya che tyAM sudhI te jIvane samyagdarzanAdinI prApti paNa thai zakatI nathI; eTale samyagdarzanAdinI apekSAe antima ardha pudgalaparAvarta kAlanI pUrvenA kALamAM kALadoSanI pradhAnatA paNa gaNI zakAya. e ja rItie, paripUrNa mokSanI apekSAe vicArIe to, jIvanA saMsArakAlanA antima samaya sudhInA kALamAM paNa kALadoSanI pradhAnatA mukitanI aprAptimAM gaNI zakAya. e ja rItie, jIvane je bhavamAM mukitanI prApti thavAnI hoya che, te bhavamAM ja akhaMDa kSapakazreNinI-vItarAgapaNAnI ane sarvajJapaNA AdinI prApti thai zake che, eTale te te vastuonI aprAptimAM antima bhavanI pUrvanA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 1pa9 saghaLAya bhavomAM kAladoSanI pradhAnatA paNa mAnI zakAya. vaLI attima bhavamAM paNa garbhathI agara to janmathI mAMDIne utsargamArge ATha varSoneya bAda karavAM paDe tema che ? kAraNa ke-khAsa koi jIva vizeSanA apavAda sivAya antima bhavamAM agara to chellA ardha pudgalaparAvarta kAlamAMnA koi paNa manuSyabhavamAM jIvanuM zarIra pramANa jyAM sudhI ATha varSanuM bane nahi, tyAM sudhI te jIvamAM sarvaviratinA pariNAmo pragaTI zakatA ja nathI; vaLI anittama bhAvamAM jIvane akhaMDa bhapakaNi avazya prApta thAya che, paNa janmathI ATha varSa vItyA pahelAM to te prApta thatI ja nathI. vaLI te akhaMDa kSapakazreNi AdinI prApti sarvaviratinA pariNAmo vinA paNa, prApta thai zakatI ja nathI. karmo AdinI pradhAnatA : | samyagdarzanathI mAMDIne mokSanI prApti paryantanI unnata avasthA purUSArthathI ja sAdhya che, e nirvivAda vAta che, paNa AtmAnA purUSArthane saphala nahi thavA devAmAM jema tevA prakAranAM balavAna karmonuM jora ane bhavitavyatA kAraNa rUpa hoi zake che, tema kAla paNa kAraNa rUpa hoi zake che. ugra purUSArthanA yoge AtmA game tevAM balavAna karmonI paNa nirA, karI zake che, tema chatAM paNa evAMya balavAna karmo hoya che, ke je karmo bhalabhalA purUSArthI AtmAne paNa paTakI nAkhe. tyAM ApaNe purUSArthane saphala nahi thavA denAra e karmonI pradhAnatAne paNa svIkAravI paDe. keTalAMka karmo to evA paNa hoya che ke-sAyika samyagdarzanane pAmelA AtmAmAM paNa ugra purUSArthanA pariNAmone pragaTavA de ja nahi. tyAM paNa ApaNe karmonI pradhAnatAne ja svIkAravI paDe. AthI to purUSArtha joradAra banIne sakala karmonI nirA sAdhI zake evI dazA jyAM sudhI prApta thatI nathI, tyAM sudhI jIva akhaMDa kSapakazreNine pAmI zakato ja nathI. karmomAM tevuM baLa na hoya ane purUSArtha joradAra hoya, paNa vItarAgatA Adine pAmavAno kALa Avyo na hoya, toya koi ne koi nimittane pAmIne jIva
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tevA prakAranA purUSArthane pAmI zakato nathI. anima ardha pudagalaparAvartamAM paNa jIvanI bhavitavyatAne anusAre ja karma ane purUSArtha saphala nivaDI zake che. pAMca kAraNonA samAgamanI ane te pAMcamAM kayA, vakhate kayA kAraNanI pradhAnatA hoya che, tenI vAta paNa kalyANanA athioe A ane AvI bIjI paNa yogya rItioe suvyavasthitapaNe samajI levAnI jarUra mokSasAdhaka purUSArtha mATe utsAhita bano : je jIvo A pAMca kAraNonA samAgamanI ane tenI pradhAnatAgauNatAnI saMkalanAnI vAtane yathAsthitapaNe samajI zake che ane tene sArI rItie hRdayastha banAvI zake che, te jIvone eka mAtra mokSasAdhaka purUSArthamAM ja lAgyA rahevAnuM mana thAya che. teone ema thAya che ke- "ApaNI A samaja ane A rUci sUcave che ke-ApaNe niyamA bhavya chIe, eTale svabhAva paNa anukULa che, kALa paNa anukULa lAge che ane bhavitavyatA paNa anukULa lAge che. have rahA kama; te to purUSArtha dvArA nirI zake che. badhA jIvone kAMi evAM nikAcita karmo hotAM nathI, ke je karmo purUSArthathI nikarI zake nahi ane tene vipAkodayathI bhogavyA sivAya chUTako ja thAya nahi." teone ema paNa thAya che ke- "Ama to kAla ane bhavitavyatA anukULa lAge che, paNa koi viziSTa siddhine mATe te kadAca anukULa nahi hoya, toya mokSasAdhaka purUSArtha karavAmAM mAre kAMi khovApaNuM to che ja nahi. mAro purUSArtha, mane, kAla ane bhavitavyatAnI tevI anukULatA prApta thAya tyAM sudhI saMsAramAM paNa sArI sAmagrImAM ja rAkhaze. mokSasAdhaka purUSArthane AdarIne huM to mokSanA pragaTIkaraNamAM rodhaka karmone kSINa karI nAkhavAne ja mathIza, chatAM koi karma bahu balavAna hovAthI mane dhakko mArIne pAcho haThAvavAmAM kadAca saphala nivaDaze, toya mAro purUSArtha kAMi eLe javAno nathI. e karma bhogavAi gayA pachI puna: mokSasAdhaka purUSArthanI prApti thavAmAM mAro A purUSArtha avazya madadagAra nivaDaze." AvA
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 161 prakAranA vicArothI jIva potAne mokSasAdhaka purUSArthanI sAdhanAmAM utsAhita banAvI zake che. tevA prakAranAM karmono udaya joradAra hoya, to mokSasAdhaka purUSArtha AdaravAnA pariNAmo pragaTe nahi e zakaya che, paNa A sAmagrInaeN pAmelA jIve prayatna karavAnuM choDavuM nahi joie. pharI pharI prayatna karatA rahevuM joie. abhavya ane durvyavya AtmAne jema mokSasAdhaka purUSArthanI vAta rUcatI nathI, tema karmagurU bhavyAtmAone paNa temanI karmagurUtAnA pratApe mokSasAdhaka purUSArthanI vAta rUce nahi e zakya che; paNa ApaNane to A badhI vAto samajAya che ane rUce che ne ? jeone A badhI vAto samajAya che ane rUce che, teoe to have eka mAtra mokSasAdhaka purUSArthanI sAdhanAmAM ja kema lAgI zakAya, teno vicAra ane prayatna karavo joie. mokSasAdhaka purUSArthanI sAdhanAnA pariNAmo na jANatA hoya, toya hatAza thayA vinA e pariNAmone gavavAnA prayatno karyA karavA joie. e mATe sadgurUono paricaya, sacchAstronuM zravaNa, tenuM manana tathA zrI jinapUjAdi niyamita rItie karavuM joie, ema karavAthI samyagdarzana zuddha bane che ane viratinA pariNAmone rodhanAra karma kSINa thai jAya che. samyagdarzana guNane nahi pAmelA AtmAo paNa, AvA prayatno dvArA mokSAbhilASane teja banAvIne samyagdarzana guNanI prAptimAM sahAyaka evI suMdara AtmadazAnA svAmI banI zake che. svabhAva bhavya hoya to : ahIM kALanI vAta AvavAthI ane pAMca kAraNomAM tenI pradhAnatA kayAre kevI hoya che-te vAta AvavAthI, e vAta kAMika vistArathI varNavI che; paNa A vAta yathArthapaNe samajyA pachI to 'kALa pAkaze tyAre sau thai raheze' -evo vicAra paNa samaju AtmAne sparzI zake nahi. kALa to pAMca kAraNomAMnuM eka kAraNa che. vaLI kALanI AvI parivatAnI vAta paNa caramAvartavartI AtmAne ja rUcI zake che, eTale kALanuM, svabhAvanuM tathA bhavitavyatAnuM paNa anukULapaNuM ja che-ema
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 cauda guNasthAnaka bhAga-1 samajIne ApaNe to mokSasAdhaka purUSArthanI sAdhanAmAM ja lAgI javAno prayatna karavo joie. mukhyatve purUSArthathI ja karmonI kSINatA thavAnI che ane samyagdarzanathI mokSa paryantanI guNasamRddhi prApta thavAnI che. ApaNane kALa naDe, bhavitavyatA naDe, karma naDe-e badhuM zakaya che, paNa Akhara jIta to mokSasAdhaka purUSArthanI ja ghavAnI che. ApaNe vyavahArarAzimAM to AvelA ja chIe ane vyavahAramAM AvelA jIvo jo abhavya na hoya to teo koine koi kALe paNa kAlAdikanI anukULatAne pAmIne purUSArthanI pradhAnatAthI mokSane pAme ja che. jeone mokSanI prAptine anulakSIne ghatI caramAvarta-acaramAvartanI vAta rUce che, teo to abhavya paNa nathI, durbhavya paNa nathI. vyavahArarAzine pAmelA hovAthI teo jAtibhavya hovAno paNa asaMbhava ja che, eTale teo niyamA bhavya che. bhavyone guNanI prAptimAM kALa, bhavitavyatA ane karma naDe-e bane, aMtarAya kare-e bane, tenA purUSArthane rokI zake ema paNa bane, paNa e karI karIne chevaTa karI zuM zake ? vilaMba thAya eTaluM ja. atte to pAMceya kAraNono samAgama thai jAya ane temAM purUSArthanI pradhAnatAthI ja samyagdarzanAdi guNonI prApti thAya. AthI ApaNe to mokSasAdhaka purUSArthane sevavAne lakSyavALA ja banavuM joie. "ekAnta mokSamArgane ArAdhavo che ane te gRhasthapaNAmAM banI zake tema nathI, A kAraNe mAre mArA gRthvAsano tyAga karIne sAdhujIvana svIkAravuM joie.' AvI vRttithI sAdhujIvanane svIkAranAro puNyAtmA mokSamArganI ArAdhanA mATe tathA tenI prabhAvanA ane rakSA Adine mATe keTalo badho prayatnazIla hoya ? auSadhakALa : caramAvarta kAlane upakArioe jema dharmayauvana kALa' tarIke oLakhAvyo che, tema "cikitsyakAla' tarIke paNa oLakhAvyo che. acaramAvarta kAla eTale bhavabAlakAla, e vyAdhinA udayano kAla gaNAya
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 auSadha devAnI ja levAya tyAre tyAre ja e evo ? cauda guNasthAnaka bhAga-1 che ane zaramAvarta kAla eTale dharmayauvanakAla, e auSadhakAla gaNAya che. vyAdhino udayakALa te kahevAya che, ke je kALamAM samaju cikitsako auSadha ApavAnuM pasaMda ja kare nahi. e kALamAM ApeluM Sadha roganivAraNanuM kAraNa to bane nahi, paNa kadAca rogavRdhdhinuM kAraNa bane. e kALamAM rogane aTakAvavAno prayatna, e rogane vadhAre gaMbhIra banAvavAno prayatna karavA samAna che. acaramAvarta kAlamAM bhavaroga mATe AvuM ja bane che. e kALamAM, bhavarogane nAbUda karavAne mATe akasIra evuM paNa auSadha, koi rItie kAragata nivaDatuM nathI. e kALamAM auSadha devAnI agara levAnI bhUla na ja thAya-evo niyama nahi, paNa jyAre jayAre auSadha levAya tyAre tyAre pahelAM roga jarA dabAyelo lAge, paNa pachI ekadama viphare. caramAvarta kAla, e evo kAla che kee kAlamAM apAeluM auSadha jo bIjI koi pratikULatA naDe nahi to saphala nivaDyA vinA rahe nahi. bhavyone uddezIne ja upadeza kema ? - AthI ja, upakArio jyAre jyAre dharmopadeza ApavAne mATe pravRtta thAya che, tyAre tyAre teomAM sarva jIvonA hitanI kAMkSA hovA chatAM paNa, teno mAtra bhavya jIvone uddezIne ja dharmopadeza Ape che. upakArio icche che ke- "sarva jIvo eka mAtra mokSa purUSArthane ja sAdhanArA bane to sArUM' teo mAtra bhavya jIvonA ja kalyANane icche che ane bhavya sivAyanA jIvonA kalyANane icchatA nathI, evuM nathI ja. koi paNa jIvanA akalyANanI icchAthI rahita ane sarva jIvonA kalyANanI icchAthI sahita-evA paNa upakArI mahApurUSo jyAre mAtra bhavya jIvone ja uddezIne dharmopadeza Ape, tyAre ApaNe samajavuM joie ke-ati prabala kAraNa vinA evuM bane ja nahi. e kAraNa bIjuM koI nathI, paNa te e ja che kemokSasAdhaka dharmanA upadeza pratye sAdhaka rUyi paNa mAtra bhavyAtmAomAM ja eTale caramAvartI AtmAomAM ja pragaTI zake che. abhavyo ane
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ja tenAmAM kAlamAM ane bAkInA pAmI che durbhavyomAM to niyamA mokSasAdhaka dharmanA upadeza pratye sAdhaka rUci paNa. pragaTI zakatI nathI. bhavyomAM te pragaTI zake che, paNa bhavyomAM paNa jeo gurUkarmI hoya che, teomAM paNa e gurUkamirtAnA kAraNe, mokSasAdhaka dharmopadeza pratye sAdhaka rUci pragaTI zakatI nathI, samaje tenAmAM bhAvadayA janmaH caramAvarta kAlamAM AvelA jIvo jo puNyodayanA pratApe dharmasAmagrIne pAmyA hoya ane laghukamitAnA pratApe samyaktvanI, dezaviratinI athavA to sarvaviratInI pravRttine pAmyA hoya, to-evA samaye jo teo gADha mithyAtvamohanIyanA udayathI rIbAtA na hoya toteomAM saMsArano udvega ane mokSano abhilASa prAyaH pragaTyA vinA rahe ja nahi. evA samaye, e AtmAone to, sadgarano suyoga ghaNI ja sahelAithI saMsArathI virakata ane mokSanI sAdhanAmAM pravRtta banAvI zake che. AvA AtmAone - "dharmanA ArAdhanamAM mokSano abhilASa avazya hovo ja joie evuM nathI; saMsAranA virAganI khAsa jarUra che evuM nathI ane saMsArasukhanA uddezathI paNa dharmakaraNI vihita che." -AvuM AvuM upadezanA kugurUno yoga na thai jAya, e ja hitAvaha che. A badhI vAto jenA haiyAmAM ramatI hoya, tenAmAM kevI sundara bhAvadayA hoya ? koi paNa jIva, tene dharma pamADavAno ghaNo ghaNo zrama karavAmAM Ave toya, jo te dharmane pAme nahi, to paNa dayA ja Ave; ane ATaluM badhuM sAMbhaLavAjANavAnuM maLe te chatAM paNa, potAno AtmA jo saMsArathI virakatabhAvavALo ane mokSanI rUcivALo na banato hoya, to potAnA AtmAnI paNa dayA ja Ave. vaLI dharmane pAmavo e keTaluM badhuM muzkela che-eno khyAla AvavAthI, je koI jIvo dharmane pAmatA hoya ane dharmane pAmelA hoya, temane joine khUba khUba AnaMda thAya. e AnaMda paNa krame karIne zuddha dharmano prApaka banI zake che.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 165 karma ane purUSArthanI sarakhI pradhAnatA : A prasaMga uparathI ApaNe joi zakIe chIe ke-anittama bhAvamAM paNa kevI gADha mugdhatA hoi zake che. antima bhavamAM ya jema gADha mugdhatA saMbhavita che, tema viSaya-kaSAyanI tIvratAnA prakAro Adi paNa saMbhavita che. anittama bhavamAM, evI kAramI hAlata hoya to paNa mukitanI prAptino kAla najadika hovAthI, tevA prakAranI tathAbhavyatA hovAthI ane jIvano tevA prakArano svabhAva hovAthI, koi ne koi nimittane pAmIne jIva ekadama dharmanI ArAdhanAmAM unmAla bane che. mukitasAdhaka purUSArthane kheDavAmAM usmAla banelA e jIvane karmanI anukULatA paNa maLI ja jAya che. jIva mukitane pAmyo, ema kayAre kahevAya ? e jyAre sakala karmothI rahita bane tyAre ja ! eTale mukitane mATeno purUSArtha pUrepUro saphala banyo, evuM kayAre kahevAya ? jIvanA sakala karmo sarvathA kSINa, thai jAya tyAre ja ! karma ane purUSArthano A saMbaMdha che ane ethI nizcaya nayanI apekSAe upakArioe mukatane karmajAnata tarIke paNa varNavela che. karmajAnita kema ? to ke-pUrvakRta sakala karmo jAya to ja jIva mukitane pAmI zake che mATe ! to pachI purUSArthanuM zuM ? to ke-enA dvArA ja jIva sakala karmothI rahita banI zake che. A apekSAe samyaktvathI mukitanI prApti paryanta purUSArthanI ane karmanI sama pradhAnatA paNa mAnavAmAM AvI che. upakArioe sva-paranA sAcA upakArane mATe racelA zAsagranthono jo abhyAsa karavA mAMDo, to AvA kArya-kAraNanA anekavidha saMbaMdhono paNa khyAla AvyA vinA rahe nahi. A mATe paNa pahelo nirNaya to e karavo joie ke mAre mArAM sakala karmone kSINa karIne evI avasthA prApta karavI che, ke je avasthA zAzvata che ane je avasthAmAM mAtra AtmaramaNatAnuM ja nivikAra sukha che. Avo nizcaya karIne e nizcayane saphaLIbhUta banAve, evA prayatnamAM lAgI javuM joie.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 purUSArthanI sAdhanA : kAryasiddhi pAMca kAraNonA yoga vagara thavAnI nathI, paNa ApaNe mATe to eka mAtra mokSasAdhaka purUSArtha tarapha lakSya ApIne cAlavuM e hitAvaha che. e purUSArthane AcaratAM karma naDe che ema lAge, toya mAnavuM ke-karmonI nirjarA sAdhavAno upAya A sivAya koi nathI. vagara bhogavye kSINa thAya nahi evAM karmone samabhAvathI vedI levAnI kuzaLatA paNa prApta karavI joie. karmonA udayanuM samabhAve vedana, e paNa eka prakArano mokSasasAdhaka purUSArtha ja che. sArUM dhyAna, e paNa mokSasAdhaka purUSArtha ja che. e purUSArthanA baLe zrI valkalacIrI jevA eka vakhatanA ati mugdha jIve paNa ujvala kevalajJAnane upArjya ane AyuSyane prAnta sakala karmothI rahita banIne e mahAtmA paramAtmapadane pAmyA. temanA moTA bhAi zrI prasannacaMdra, utkaTa virAgI banIne muni banyA te pachI, nimittavaza evA durdhyAnane vaza banyA hatA ke-jo e vakhate temanA AyuSyano anta Ave to temanuM durdhyAna temane cheka sAtamI narake mokalyA vinA rahe ja nahi; paNa e mahAtmA nimittavaza jema evA utkaTa durdhyAnane pAmyA hatA, tema nimittavaza pAchA dharmadhyAnane pAmyA ane dharmadhyAnane ullaMghI jaine zukaladhyAnane paNa pAmIne temaNe vItarAgadazAne tathA kevalajJAnane paNa pAmI AyuSyane ante zrI nirvANapadane paNa upArjyuM. kharAba nimittothI paNa bacavuM : zrI valkalacIrIno ane zrI prasannacandrano prasaMga, e paNa sUcave che ke-mokSasAdhaka purUSArthane sAdhavAne tatpara banelA AtmAoe kharAba nimittothI paNa bacatA rahevuM joie ane tevAM koi nimittono-yoga thai jAya tyAre tenI asarathI bacI jvAya tenI paNa kALajI rAkhavI joie. ATalA sAvadha rahevA chatAM paNa, bhavitavyatA evI ja hoya ane tevA samaye duSkarmano tevo koi udaya thai jAya, to mokSasAdhaka purUSArtha vegaLo 166
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 167 rahI jAya ane jIva meLavelI guNasamRddhine paNa hArI jAya, evuM paNa bane. evA paNa jIvane potAnA dhyeyane sidhdha karavAne mATe pharIthI pAcho jyAre avasara maLe tyAre mokSAsAdhaka purUSArthane AcarIne ja guNasamRddhina prApta karavI paDe che ane e ja rItie sakala karmonA yogathI rahita evI mukatAvasthAne prApta karavI paDe che. AthI ApaNe mATe to eka mAtra mokSasAdhaka purUSArtha pratye lakSyavALA banavuM, e ja hitAvaha che. AvA zravaNathI ya vairAgya janme : mahAtmA zrI valkalacIrInA prasaMgamAM ApaNe e paNa joyuM ke-e mahAtmAnA jIve pUrvabhavamAM ratnatrayInI je ArAdhanA karI hatI, te ArAdhanAnI yAda mAtre paNa keTaluM badhuM sundara kAma ApyuM ? pUrvabhavamAM karelI cAritraratnanI ArAdhanA yAda AvavAnA pratApe ja zrI valkalacIrI utkaTa vairAgyane pAmyA hatA ne ? mokSane mATe Acarelo mokSasAdhaka purUSArtha keTalo badho upakAraka che, e vicAro ! enuM smaraNa paNa tAraka nivaDe che. e mahAtmAne jema pUrvabhavanA zramaNapaNAnA smaraNe vairAgyavAna banAvyA, tema evA mahAtmAonA jIvanaprasaMgonuM zravaNa Adi karavAthI ane tenuM manana karavAthI, ApaNAmAM paNa jo lAyakAta hoya ane tevI *koi gurUkamitA na hoya, to vairAgyabhAva pragaTyA vinA rahe nahi. AvA prasaMgone sAMbhaLIne vairAgya na Ave, to AvA prasaMgono khUba khUba jhINavaTathI vicAra karIne vairAgyane pAmavAno prayatna karavo. ema karavAthI paNa AtmAmAM vairAgyane pragaTavAmAM ADe AvanArA karmone kSINa karI zakAya che. AthI pAMca kAraNonI svarUpanI, tenA samAgamanI, tenI saMkalanAnI ane tenI pradhAna-gauNatAnI samaja meLavIne paNa mokSanA arthI paNAne mATe kAma to mokSasAdhaka purUSArthane sAdhavAno prayatna karavAnuM ja rahe che. karma naDe-e bane, koi vAra tevuM karma kSINa thAya tyAM sudhI kALakSepa karavo paDe-ema paNa bane, paNa e vakhate ya lakSya to mokSasAdhaka purUSArthanI sAdhanA taranuM ja hovuM joie.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 naka bhAga-1 parama phlanuM dhyeya : jIva mokSapurUSArthanI sAdhanA karanAro kevI rItie bane che, e jANavAne mATe A pAMcamI "bIjAdi-viMzikA' mAM parama upakArI, suvihitaziromaNi, samartha zAstrakAra, AcArya bhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe pharamAvelA bIjAdinA kamane paNa sArI rItie samajI levo joie. ahIM A zAsakAra paramaSie zuddha dharmane kalpavRkSanI upamA ApI che. kalpavRkSa te kahevAya che, ke jenI pAsethI mAgyuM maLe. je jAtinAM kalpavRkSa hoya te jAtinI mAgaNI jo tenI pAse yathAvatuM karavAmAM Ave, to e mAgaNI karanAra game te hoya, paNa tene tenA icchitanI prApti thayA vinA rahe ja nahi. zudva dharma, e evuM kalpavRkSa che keenA dvArA jIva iSTa phalane pAmI zake che. e kalpavRkSamAM parama la eTale ke mokSane ApavAnuM sAmarthya paNa che, mAtra ApaNAmAM te phalane pAmavAjonuM sAmarthya pragaTavuM joie. ApaNe jo enA parama phalanA arthI banI jaie tenI ArAdhanA karavA mAMDIe, to tenI paripUrNa ArAdhanAne ane ApaNane parama la to maLe ja, paNa je kALamAM ApaNI ArAdhanA cAlu hoya te kALamAM paNa e kalpavRkSa dvArA ApaNAM saghaLAya iSTo paripUrNa bane. jeone A zuddha karma rUpa kalpavRkSanA parama phalane pAmavAnuM lakSya nathI hotuM. te jIvo A kalpavRkSanI sAcI ArAdhanA karI zakatA nathI. temAMya je jIvo e parama phalanI vAtane mAnatA ja nathI ane ethI je jIvonuM lakSya e parama phalathI viparIta prakAranA phalanuM ja hoya che, teo to khAsa karIne. A kalpavRkSanI sAcI ArAdhanA karI zakatA ja nathI. evA jIvo je bAhya kriyAonA utkaTa paNa AcaraNa rUpa nAma mAtranI ArAdhanA kare che, te AradhanAthI temane nava raiveyaka paryantanAM sukhonI prApti thaI zake che, paNa e sukhonA kALamAMya e jIvo antarathI to dukhI ja hoya che ane pariNAme te jIvonI ghaNI ja dayAjanaka hAlata thAya che. sukhanA kALamAM paNa e jIvo evA prakAranAM duSkarmona upArja che, ke je duSkarmo emanA
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 169 narakAdipAtanuM kAraNa bane che. AthI zuddha dharma rUpa kalpavRkSanA parama phalane lakSyamAM rAkhIne ja zuddha dharma rUpa kalpavRkSanI ArAdhanA karanArA banavuM joie. emAM koi nimitta vaza paNa parama phalano virodhI bhAva AvI jAya nahi, tenI kALajI rAkhavI joie. jo parama phalano virodhI bhAva Avyo ane teno ja Agraha thai gayo, to karyuM-kAravyuM dhULamAM maLI jatAM vAra nahi lAge. bIjAdino krama : iSTa phlane ApavAmAM kalpavRkSa samAna zudva dharma, zAsrakAra paramaSi pharamAve che ke-caramAvarta kAlamAM ja bhavya jIvone bIja AdinA me karIne prApta thAya che. tamane paNa Avo zuddha dharma prApta thAya, evIto tamArI icchA kharI ne ? zuddha dharmanA arthioe zuddha dharmanI prAptinA A kramane sArI rItie samajI levo joie, ke jethI zuddha dharmanI prAptina mATe pote kevo prayatna karavo joie, tenI samajaNa paDe. vRkSano AraMbha bImAMthI thAya che. bImAAMthI aMkurA pragaTe che, aMkurAmAMthI thaDa tathA DALAM pedA thAya che ane temAMthI pAMdaDAo pedA thAya che. pachI e vRkSane puSpo thAya che ane tyAra bAda phalo thAya che. zuddha dharma rUpa kalpavRkSano paNa evo ja krama ahIM darzAvavAmAM Avyo che. zuddha dharma rUpa lpavRkSanuM bIja, tenA aMkura, tenuM thaDa vigere, tenAM pAMdaDAM, tenAM puSpo ane tenuM phala-korna kahevAya, e tAta A viMzikAmAM parama upakArI zAstrakAra paramaSie TUMkamAM paNa suMdara rItie samajAvI che. dharmavRkSanuM bIja : zuddha dharma rUpa kalpavRkSanA bInI pichAna karAvatAM, zAsrakAraparamarSi pharamAve che ke-dharmane AcaranArA puNyavAnone joine, temanA pratye je bahumAna eTale hRdayano AdarabhAva janme, e bahumAnanA yoge temanI zuddha evI prazaMsA karAya ane tenI sAthe te dharmane AcaravAnI AtmAmAM je icchA pragaTe, te zuddha dharma rUpa kalpavRkSanuM bIja che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dharmakriyAothI zuM thAya che ? ananta upakArI bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelI dharmakriyAo, jo e tArakoe pharamAvelA vidhithI zuddha AzayapUrvaka karavAmAM Ave, to e dharmakriyAothI azubha Azravano rodha thAya che, azubha karmonI nikarA thAya che ane baMdha thAya che to paNa evA prakArano zubha baMdha thAya che ke bhaviSyamAM vizuddha vizuddha dharmane pAmavAnI tathA ArAdhavAnI je ja sAmagrIonI jarUra hoya che, te sarvane jIva e zubha baMdhanA udaya yoge meLavI zake che. e zubha baMdha AtmAne saMsAramAM bhaTakAvanAra banato nathI, paNa saMsAramAM bhaTakatA AtmAmAM saMsAramAM bhaTakAvanArAM karmonI nirjarAne sAdhavAnI vRtti pragaTe evI sAmagrIno yoga AtmAne karAvI de che. je dharmakriyAothI baMdha thAya to paNa AvA prakArano thAya ane je dharmakriyAothI azubha Azravano roMdha thavA sAthe azubha karmonI nirA thAya, e dharmakriyAo pratye to kalyANanA kAmI AtmAe sadAne mATe sadubhAvavALA banyA rahevuM joie. jo koi paNa prakAre dharmakriyAo pratye teSa thai gayo, to e veSa AtmAne keTalA badhA kALa paryanta saMsAramAM rajhaLAvaze, te kahI zakAya nahi. kadAca kharAbamAM kharAba prakAranuM puNya paNa AtmAne eTalA badhA kALa paryanta saMsAramAM rajhaLAvI zake nahi. AthI dharmakriyAo na banI zake athavA to dharmakriyAo tarapha rUcibhAva na pragaTI zake, to paNa dharmakriyAo pratye leza mAtra paNa veSa thai jAya nahi, tenI to pUratI kALajI rAkhavI joie. dharmakriyAonI sAcI rUci, e. to dharmavRkSanuM bIja che. dharmacArI AtmAone jotAnI sAthe ja AtmAmAM bahumAnabhAva pragaTe, evI anta:karaNanI zuddhatA jyAM sudhI na thAya, tyAM sudhI dharmavRkSanuM A bIja AtmAmAM pragaTI zake nahi. dharmavRkSano aMkuro : * bIjanI sArthakatA paNa phalane ja AbhArI che, phalanI kimata na hoya to bIjanI kazI ja kimata nathI; bIja dvArA phala nipaje, e mATe bIjamAMthI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 pahelAM to aMkurA phuTavA joie. e mujaba saddharma rUpa kalpavRkSanA bIne aMkuro phuTavo joie ne ? bImAM dharmakriyAone karavAnI jevI sundara icchA, tevo ja te icchAno sundara evo je anubaMdha, ene upakArI mahApurUSoe sadharma rUpa kalpavRkSanA aMkurA tarIke pharamAvela che. A saMsAramAM jIvanI saghaLI ja icchAo anubaMdhavALI hoya, evo niyama nathI. ghaNI icchAo to evI hoya che ke-e janmyA pachI lAMbo kALa jIvI zakatI paNa nathI; tyAM enA phaLasaMpAdananI to vAta ja zI karavI ? janmelI icchAo jIve, virUpa barna nahi ane prabaLa banatI jAya, to e icchAono samala kema karavo, tenA upAyonuM anveSaNa thAya. dharmane AcaratA AtmAnuM darzana thayuM, e puNyodayanuM sUcaka che. puNyodaya vinA to sArI cIjyuM darzana paNa jIvane labhya thatuM nathI. puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI dharmacArI AtmAnuM darzana thayuM hoya, to to e darzanane pAmanAra AtmAmAM e dharmacArI AtmAnI dharmakriyA pratye tathA dharmacArI AtmA pratye paNa bahumAna jAgyA vinA rahe nahi. dharmacArI AtmAne jotAM durbhAva jAge to samajyuM ke-e darzana thayuM puNyodaye, paNa e puNya pApAnubaMdhI hovuM joie. je puNyanA udayathI dharmacArI AtmAnuM darzana thayuM, te puNya keTaluM joradAra che-e paNa jovuM paDe. dharmacArI AtmAne joine khAsa kAMi asara thAya nahi, -ema paNa bane. e vakhate sadbhAva agara durbhAva jAge ane dharmacArI AtmA AMkha AgaLathI dUra thatAM e vAta visarI jvAya-ema paNa bane. dharmacArI AtmAnuM darzana thatAM dharmakriyA ane dharmacArI AtmA pratye bahumAnabhAva jAgyo ane ethI uttama AtmAo AvI uttama kriyAone AcarIne potAnA jIvanane dhanya banAve che. A jIMdagImAM AvI uttama kriyAo ja karavA lAgaka che -AvA prakAranI zuddha prazaMsA paNa jIve karI temaja 'huM paNa AvI kriyAo karUM' -AvI icchA paNa jamI : A bIja to prApta thayuM, paNa pachI zuM ? e icchA dabAi vI joie nahi, tema e 171
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 cauda guNasthAnaka bhAga-1 icchAmAM koi paNa prakArano viparItabhAva AvI javA pAme nahi, tenI paNa kALajI rAkhavI joie. dharmakaraNanI icchA rUpa je bIja, te icchAno je niSkalaMka anubaMdha, te aMkura. sArI paNa bhUmimAM paDelAM bIjone jo jarUrI sAmagrI prApta na thAya, te bIjone jo jarUrI sAmagrIthI sahita banAvavAnI kALajI rAkhavAmAM Ave nahi, to te bIjone vaNasI jatAM vAra lAgatI nathI. ahIM paNa dharmakaraNanI janmelI icchA jo kamasara vRddhine pAme nahi, to te aMkurapAne pAmI zakatI nathI. dharmakriyAonI ane dharmacArI AtmAonI bahumAnapUrvakanI zuddha prazaMsA jema dharmane AcaravAnI icchAne janmAvavAmAM saphaLa nivaDe che, tema e icchAne anubaMdhavALI banAvavAne mATe paNa e ja upAyane sArI rItie Acaravo joie. dharmakriyAonI ane dharmacArI AtmAonI bahumAnapUrvakanI zuddha prazaMsA dvArA, potAnI dharmAcaraNanI icchAne prabala banAvavI joie. e icchAne nirNayAtmaka dazAe pahoMcADavI joie. "mAre paNa A dharmakaraNI karavI ja che' -evA sundara nizcayAtmaka bhAvane AtmAmAM pedA karavAno prayatna karavo joie. dharmavRkSanuM kASTha kone kahevAya ? - "mAre paNa A dharmakaraNI karavI ja che' - Avo nizcayAtmaka bhAva AtmAmAM janmyo, eTale AtmA, potAnA te bhAvane 'sala banAve tevA upAyo kayA kayA che, tenuM anveSaNa kare. A anveSaNane, parama upakArI zAsakAra paramaSi sadudharma rUpa kalpavRkSanA kASTha tarIke oLakhAve che. icchA janmI, e icchA vadhate vadhate prabala paNa banI, paNa e icchAne saphala karavAnA upAyo hAtha lAgavA joie ne ? AcaravI che dharmakriyAone ja, e vAtano to nirNaya che, paNa have potAnI zakti , sAmagrI Adino vicAra karavo paDe ne ? kayI dharmakriyAo AcaravI ane te kema AcaravI, tenoya vicAra to karavo paDe ne ? game tema AMdhaLIyA kare, to e Take keTalo vakhata ? yathAzakitanI je vAta upakArioe kahI che, te paNa
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 173 upakArabuddhithIja kahI che. yathAzakita eTale zuM ? zaktine gopavavI paNa nahi ane zaktine ullaMghavI paNa nahi. zaktine joine, jeTalI zakti hoya teno sArAmAM sArI rItie upayoga karavAno vicAra karavo joie. dharmakriyAo te badhI AcaravA lAyaka ja che, paNa jyAM potAnI zaktino savAla Avyo, eTale jovuM paDe ke- 'A dharmakriyAomAM huM AcarI zakuM ane meM AcaravA mAMDelI dharmakriyAono cheka sudhI huM sArI rItie nirvAha karI zakuM-evI dharmakriyAo kayI kayI che ?' je puNyAtmAne dharmakriyAone AcaravAnI utkaTa icchA thai che, te puNyAtmA evo paNa vicAra kare ke- 'mAre je dharmakriyAone AcaravI che, te dharmakriyAone AcaravAne mATe mAre kayA kayA upAyo levA joie ?' A badhuM sadharma rUpa kalpavRkSanA kASTha tarIke gaNAya. kASTha eTale zuM ? vRkSanuM thaDa ane tenAM DALAM-DALIo, e vigere kASTha kahevAya. dharmakriyAo, ke jene pote AcaravAne icche che, tenA nAnA prakAranA upAyonuM je anveSaNa karAya e sadharma rUpa kalpavRkSanuM kASTha gaNAya. chiesi puSpa ane phlaH thaDa tathA DALAM-DALI vigere janmyA pachI zAno udbhava thAya ? DALAM-DALI AvyA pachI pAMdaDA Ave ne ? dharmakriyAone athavA to dharmakriyAo dvArA dharmane AcaravAne mATenA jUdA jUdA prakAranA upAyonuM anveSaNa karyA pachIthI, te upAyone viSe vividha pravRtti karavI, e sadharma rUpa vRkSanAM pAMdaDAMonI upamAne pAme che. ane pachI temAMthI gurUsaMyogAdi rUpa puSpa pedA thAya che ane te pachI sadgurUnI sudezanA AdinA yoge jIvane je samyaktva rUpa bhAvadharmanI prApti thAya che. tene parama upakArI zAsrakAra- paramaSi phala tarIke varNavIne, pharamAve che kesamyaktva rUpa A phala avazyameta mokSa rUpa parama phalanuM sAdhaka bane che. pAMcamI viMzikAno upasaMhAra : samyagdarzana rUpa bhAvadharmanI prApti to caramAvarta kAla paikIno
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paNa aDadho kAla vyatIta thayA pahelAM thatI ja nathI ane ApaNe sadharma rUpa kalpavRkSanA je bIno vicAra karI AvyA te bInI prApti paNa jIve caramAvartamAM AvyA pahelAM thatI ja nathI. A vAta temaja bAkInAM cAreya kAraNonI vAta paNa ApaNe vicArI AvyA chIe, eTale ve kaTelIka upasaMhArAtmaka vAto karIne, ApaNe chaThThI vizikAmAM parama upakArI zAsakAra paramaSie je pharamAvyuM che, temAM mukhya mukhya kayI hakIkato che, e jovAnuM prApta thAya che. anAdi mithyAdraSTi jIva caramAvartamAM AvyA pachI sAmAnya rItie to AvA ja krame karIne samyaktva rUpa bhAvadharmane pAme, e vAta yogya AtmAone sahelAithI samajI zakAya evI che. A krma one barAbara samajAyo hoya, teoe bhAvadharmanI prAptinA mATe pahelAM to potAnA hRdayane nirmala banAvavAno prayatna karavo joie. potAnA hRdayane eTaluM nirmala to jarUra banAvavuM joie, ke jethI puNyodayanA yoge prApta thayeluM dharmacArI AtmAnuM darzana nukazAnakAraka to nivaDe nahi, paNa te niSNeya nivaDe nahi. dharmane AcaratA jIvone jotAMnI sAthe ja ApaNA antaramAM bahumAna janme ane e bahumAnanA yoge temanI tathA teo je dharmane Acare che tenI zuddha prazaMsA karavAnuM mana thAya, eTaluM nirmaLa to hRdayane avazya banAvavuM joie. tame jainakuLamAM janma pAmyA cho eTale vAta judI che, paNa badhA ja AtmAone kAMi zrI jinabhASita dharmane AcaranArA jIvonuM darzana thatuM nathI. teone itara darzanonA yamAdikane AcaranArAonuM darzana paNa thAya. evakhate ya jo hRdaya eTaluM nirmaLa thayuM hoya ke-dharmanuM darzana thatAM ja dharma dharma tarIke rUce, to itara darzanonA yamAdikane AcaranArAone joine paNa anAdi mithyAdraSTi jIvonA hRdayamAM teo pratye tathA teothI AcarAtA dharma pratye bahumAna jAge, tenI svArthAdika doSothI rahita zuddha prazaMsA karavAnuM mana thAya ane potAne dharmane AcaravAnI icchA paNa janme. e icchA jo prabala bane to dharmane AcaravAnA upAyonuM anveSaNa karavAnuM mana paNa thAya ja. dharmanA nAme
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 175 aneka mo hayAtine bhogavatA hoya, eTale kayA dharmano karyA upAya Acaravo, enuM paNa jIva anveSaNa kare, e suzakaya che. e pachI e jIva potAne je upAyo yogya lAgyA hoya te upAyomAM pravRtti kare, paNa jo te AbhigrAhika mithyAtvavALo na banI jAya ane mAdhyasthyabhAvane dharato thako vividha upAyomAM pravRtti karato rahe, to teno vikAsa aTakI paDe nahi. e jIvane puNyodaye jo sadgurUno suyoga prApta thai jAya, to e sadgurUnI sudezanA AdithI e jIvane samyaktva rUpa bhAvadharmanI prApti paNa thai jAya. atyAra sudhI e je deva-gurU-dharmanA svarUpanA saMbaMdhamAM anizcita hato, te sunizcita banI jAya. ApaNe to evA bhAgyazAlI chIe ke-ApaNane jainakulamAM janma thavAnA pratApe ati durlabha evI sundara sAmagrI maLI gai che. tamane jo khyAla AvI zake, to tame pote evI kalpanA karI zako ke-kharekhara, ApaNA sadbhAgyanI avidha che. ATalI badhI sAmagrI maLyA pachI paNa, tamane jo tamArA AvA sarvottama koTimAM gaNAya tevA sabhAgyanuM sAcuM svarUpa khyAlamAM na Ave, to e kamanasibI paNa asAmAnya koTinI gaNAya. tamAre mATe bhAvadharmanI prAptino A paNa eka upAya che ke-tame tamArA A mahat sabhAgyanA svarUpane yathArthapaNe pichAno ! jJAnio je kAraNasara tamane mahat sabhAgyavALA tarIke varNave che, te kAraNane jo tame yathArthapaNe samajI zako ane e kAraNa jo tamane rUcI jAya, to tamane A bhavamAM paNa bhAvadharma ane tenI sundara ArAdhanA prApta thai zake, evI tamane prApta thayelI sAmagrInA AdhAre kalpanA thai zake tema che. A viSayamAM jeTalo upekSAbhAva hoya te jo nIkaLI jAya ane parama upakArI paramaSionuM pharamAveluM atyAre je kAMi sAMbhaLavA maLe che tenuM manana Adi karIne tene haiyAmAM sArI rItie rUcAvavAno prayatna thAya, to anantAnanta bhavomAMthI A bhava guNasamRddhinI prAptinI apekSAe nokho paDI gayA vinA rahe nahi. tame samajo to Aje bAjI tamArA hAyamAM che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 cauda guNasthAnaka bhAga-1 DhIla hoya to te mAtra tamArA prayatnonI ja che. sadgurUonI sudezanA Adino saMyoga ja koi jIvone jyAre maLe, tyAre jo teomAM yogyatA hoyato te suMdara pariNAma nipajAvyA vinA raheto ja nathI; ane jIvo ayogya hoya to temAM bIjo koi upAya paNa nathI. dharmadarzana dharmakriyAothI : dharma, e koi evI vastu nathI, ke jene carmacakSuo dvArA joi zakAya. vastuno svabhAva-e dharma, e niyama mujaba AtmAno svabhAva e ja AtmAno dharma che ane ethI te AtmAnI sAthe ja hoya che. AtmA e jema carmacakSu dvArA dekhAya evo padArtha nathI, tema AtmAno svabhAva paNa carmacakSu dvArA dekhAya tevuM nathI. have jyAre AtmAnA svabhAvane carmacakSu dvArA joi zakAya nahi, tyAre dharmanuM darzana zI rItie thAya ? cetanayukata dehamAM rahelA AtmAnuM darzana je rItie thai zake che, te rItie amuka dehamAM AtmA rahelo che ke nahi, te ApaNe jema lakSaNo dvArA jANI zakIe chIe, tema dhamimAM rahelA dharmane paNa dharmakriyAo Adi dvArA jANI zakAya che. dharmakriyAo kyAM kyAM saMbhave ? dharmakriyAo kAM to dharmanA sAcA arthI AtmAmAM saMbhave ane kAM to dharmasiddha AtmAmAM saMbhave. dharmanA sAcA arthI paNa nahi ane dharmasiddha paNa nahi, evAya AtmAomAM dharmakriyAo saMbhavI zake, paNa tenuM bahu mahattva nathI. evA AtmAonuM paNa vargIkaraNa karavuM paDe tema che. keTalAka AtmAo gatAnugatikapaNe ja dharmakriyAone AcaranArA hoya che, tyAre keTalAka AtmAo evA mugdha hoya che ke-temane samajAvavA mAtrathI teo saMsAranA ane mokSanA svarUpane samajI zake ja nahi. ejIvomAM samajazakita eTalI badhI ochI hoya che ke-temanA aMtaramAM jema mokSano Azaya pragaTI zakato nathI, tema temane saMsAranA AzayathI ja dharmakriyA karavAno Agraha paNa hoto nathI. teone dharmakriyA game che, odha rItie kalyANakArI dharmakriyAo ko to dharmanA sAtha artha paNa nahi
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 177 lAge che ane ethI ene AcaravAnuM temane mana thAya che. AvA jIvone kame karIne bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelA dharmanI prApti thAya, e hetuthI gItArtha mahAtmAo temane saubhAgyAdi taponuM dAna kare che. zrI valkalacIrInA prasaMgamAMthI tamane mugdha jIvo kevA hoya che, teno khyAla to Avyo haze. zrI valkalacIrI evA mugdha hatA, mATe ja temane bhogarAgI banAvavAne mATe rAjA prasannacandra vezyAone aMgasparzAdi karAvavAnuM sUcana karyuM hatuM. evuM kAMi amugdha jIvone mATe karI zakAya kharuM? bhoganA rAgI AtmAne e aMgasparza jevI asara karI zake, tevI asara kAMi mugdha jIvone e aMgasparza karI zake nahi. mugdha evA zrI valkalacIrIne e aMgasparzathI paNa bhoganI icchA thai nahotI, e tame jANo cho. e ja rItie, mugdha jIvone mArga pamADavAnA hetuthI gItArtha pahAtmAo je saubhAgyAdi tapo rUpa dharmakriyAo karAve, te pariNAme to prAya: gharmanA sAcA arthipaNA Adine pamADanArI nivaDe che ane te kriyAonA kAlamAM paNa te mugdha jIvomAM evA dunyavI sukhanA hetuthI ja dharmakriyAone AcaravAno Agraha pragaTato nathI. vaLI keTalAka jIvo evA paNa hoya che ke bhagavAna zrI kleizvaradevoe A kriyAo kahI che, evI sadUbhakitathI dharmakriyAo karatA hoya, paNa temAM Azaya saMsAranA sukhano hoya. AvA badhA jIvone choDIne, ke je jIvo dharmanA sAcA arthI paNa nathI temaja dharmasiddha paNa nathI, tevA jIvomAM je dharmakriyAo dekhAya, te to vastutaH dharmanuM darzana nathI ja. kalyANanA arthIio mATe evA prakAranuM dharmAcaraNa tyAjya ja che. enI anumodanA paNa thai zake nahi. Ama chatAM paNa, one e jIvonA viparIta AzayanI mAhitI na hoya, teone e jIvone dharmanuM AcaratA joine paNalAbha thai jAya e zakaya che. teone evo lAbha thAya, to paNa viparIta AzayavALA jIvone to e lAbhano lAbha maLe ja nahi ! kAraNa zuM? kAraNa e che kee lAbha thavA pAmyo temAM hetu eka to dharmakriyAo nija svarUpe sundara
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 cauda guNasthAnaka bhAga-1 che e che ane bIjo hetu ene jonAro AtmA lAyaka che e che, paNa viparIta AzayavALo jIva evo lAyaka nathI ke-e enI lAyakAtanA baLe, pote je dharmakriyAone Acare che, tenA darzanathI bIjAone lAbha pamADI zake. gatAnugatikapaNe karanArA tathA mugdha jIvonI dharmakriyAono to A viSayamAM bahu vicAra ja karavA jevo nathI. parama phlane pamADanArI dharmakriDyAo : dharmanA sAcA arthI athavA to dharmasiddha AtmAonI dharmakriyAo ja dharmavRkSanA parama phalane pamADI zake che. e banneya AtmAo dharmavRkSanA parama phalanA arthI che. dharmano sAco arthI AtmA dharmakriyAone Acare che, kAraNa ke-ene parama phalane pamADanAra dharmano khapa che. e ene meLavavo che. tyAre dharmasiddha AtmA dharmakriyAone kema Acare che? temAM be kAraNo che : eka to ene dharmakriyAo sivAyanI koi paNa kriyAmAM cena paDatuM nathI. bIjI koi kriyAmAM ene jo cena paDatuM hoya, to ema samajI levuM ke-tenI e kriyAnI antargata paNa koika sthale dharmano aMza rahelo che ane e aMzanA pratApe ja e tevI dharmakriyA sivAyanI kriyAmAM paNa cena anubhavI zake che. dharmasiddha AtmA dharmakriyAone Acare che, temAM paheluM kAraNa to e che ke-ene dharmakriyAo sivAya cena paDatuM nathI ane bIjuM kAraNa e che ke-potAno jeTalo dharma haju paNa siddha nathI thayo, tene sidhdha karIne tene parama phalane prApta karavuM che. A uparathI tame samajI zakayA hazo ke-saMpUrNa svabhAvasthatAne pAmelA dharmasiddha AtmAonI A vAta nathI, paNa evA dharmasiddha AtmAonI A vAta che, ke jeo bIjA jIvo paNa carmacakSu dvArA joi zake evI paNa dharmakriyAone Acare chedharmakriyA-kArakonA cAra vibhAga : A rItie dharmakriyAone AcaranArA AtmAone cAra vibhAgomAM paNa vaheMcI zakAya. pahelo vibhAga-dharmasiddha AtmAono, bIjo vibhAgadharmanA sAcA arthI AtmAono, trIjo vibhAga-dharmakriyAo jinokata che
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 evI sadgatithI tene AcaranArA jIvono tathA gatAnugatikapaNe ja dharmakriyAone AcaranArA AtmAono tathA mArganA pravezanA hetuthI dharmakriyAomAM yojAelA mugdha jIvono ane cotho vibhAga-kevaLa paudgalika sukhanA AzayathI ane mokSano Azaya joie-evuM jANavA maLe toya e samajane haiye sparzavA dIdhA vinA ja dharmakriyAone AcaranArAono. A cAra prakAranA jIvonI dharmakriyAonuM darzana thAya. A cAra prakAranA jIvomAMthI kayA kayA prakAranA jIvonI dharmakriyAonA darzanathI sadudharma rUpI kalpavRkSanA bInI utpatti thai zake, e vAta paNa vicAravA jevI che. dharmasiddha AtmAonI dharmakriyAo : samyagdarzanAdi guNone pAmelA AtmAo, e dharmasiddha AtmAo che. dharmasiddha AtmAonI dharma:krayAo, ghaNI ja sundara ane ethI laghukarmI vicakSaNa AtmAone jhaTa AkarSI zake evI hoya, e svAbhAvika che : kAraNa ke-e AtmAono bhagavAna zrI jinezvaradevonI AjJAo pratyeno rAga anupama koTino hoya che. zAstra je je sthAne je je dharmakriyAo je je rItie karavAnI kahI hoya tathA temAM je je prakAranI bAhya ane Abhyantara zuddhi jALavavAnI kahI hoya, te te sthAne te te dharmakriyAo te te rItie karavAnI tathA temAM te te prakAranI bAhya ane Abhyantara zuddhi jALavavAnI, dharmasiddha AtmAone khUba ja kALajI hoya che. eTalI kALajI hovA chatAM paNa, aneka kAraNosara, dharmasiddha AtmAonI dharmakriyAomAM avidhidoSa AvI jAya, e susaMbhavita che; paNa e avidhidoSa paNa dharmasiddha AtmAone khaTakayA vinA raheto nathI. dharmasiddha AtmAomAM vidhibahumAna eTaluM jodAra hoya che ke-thoDIka avidhi thai jAya toye te emane gamatuM nathI ane ethI potAnI sthAnocita dharmakriyAone sarva prakAre vidhi mujaba ja karavAno temano prayatna cAlu hoya che. AvA mahAtmAonI dharmakriyAone joine konA haiyAmAM bahumAna 179
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 cauda guNasthAnaka bhAga-1 pragaTe nahi ? kone enI prazaMsA karavAnuM mana thAya nahi ? ane kone ema na thAya ke- "huM paNa AvI dharmakriyAone karuM !' jenAmAM svAbhAvanI, samajanI, laghukamitAnI athavA to evI ja koi bIjI khAmI hoya, tene ja evA dharmasiddha AtmAonI dharmakriyAone joine bahumAna Adi thAya nahi. keTalAka dharmasiddha AtmAo evA paNa hoya che, ke jeoe bhagavAna zrI jinezvaradevonI AjJAnI akhaMDa ArAdhanA dvArA evI yogyatA prApta karI hoya che ke-pachI e tArakanI AjJAnA AlaMbana vinA paNa e tArakanI AjJAnA AlaMbanathI jevuM sAruM vartana karavuM joie, tevuM ja sAruM vartana karanArA hoya. vaLI keTalAka dharmasiddha AtmAo zrI vItarAga ane sarvajJA banelA paNa hoya che. AvA saghaLAya dharmasiddha AtmAonI dharmakriyAo, anya lAyaka AtmAone mATe zuddha dharma rUpI kalpavRkSanA bIjane pamADanArI nivaDe ja, e vAtane samajAvavAne mATe have yukita ApavAnI jarUra hoya nahi. sAcA dhamarthionI dharmakriyAo : je AtmAo haju samyagdarzana guNane pAmyA nathI, paNa samyagdarzanAdi dharmane pAmavAnA arthI che ane ethI ja jeo dharmakriyAone Acare che, evA AtmAonI dharmakriyAo paNa prAya: anya yogya AtmAonA antaramAM bahumAna Adine pragaTAvanAra nivaDe tevI hoya che: kAraNa ke-arthI mANasano e svabhAva hoya che ke-potAno artha sare evA upAyo paNa, potAno artha sare evA prakAre AcaravAno prayatna karavo. AvA AtmAo paNa vidhibahumAnavALA banIne vidhi mujaba karavAnA tathA avidhine TALavAnA prayatnavALA hoya che. evA AtmAone mithyAtvano udaya hoya che, paNa te manda koTino hoya che. mithyAtvano udaya manda koTino hoya, paNa teya koI koI vAra kAMi kAMi asara to nipajAve ne ? tema chatAM paNa, je AtmAone mithyAvano udaya manda koTino hoya che, e dazAmAM jeo zuddha dharmane pAmavAnA abhilASavALA hoya che ane
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 181 e mATe ja o bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelI dharmakriyAone AcaranArA banyA hoya che, evA AtmAonI dharmakriyAo bAhA rItie bahu doSavALI hovAno saMbhava ghaNo ocho che, temaja tevA AtmAomAM Attara zudvino sarvathA abhAva hoya che ema paNa kahI zakAya nahi. caramAvartamAM AvelA AtmAo ja zuddha dharmanA AvA arthe hoi zake che. temanA haiyAmAM mokSAbhilASa jarUra pragaTyo hoya che ane ethI zuddha dharmanA arthipaNAnA yoge e AtmAo je dharmakriyAone Acare, te dharmakriyAo paNa anya yogya AtmAone mATe zudva dharmarUpa kalpavRkSanA bIjanI prApaka nivaDe te svAbhAvika ja che : kAraNake-AvA AtmAomAM paNa vidhibahumAna hoya che. trIjA ane cothA vibhAganA AtmAonI dharmaksiAo : A banne prakAranA AtmAonI dharmakriyAomAM eTale dharmasiddha AtmAonI tathA mokSaprApaka dharmanA arthI AtmAonI dharmakriyAomAM, anya AtmAone mATe zuddha dharma rUpa kalpavRkSanA bIjanI prApaka banavAnI je yogyatA hoya che, te yogyatA dharmakriyAone AcaranArA bAkInAonI dharmakriyAomAM nathI hotI. A be prakAranA dharmakriyAone AcaranArA puNyAtmAonI dharmakriyAo niyamA svane ane parane upakAraka nivaDe che. A sivAyanA AtmAonI dharmakriyAone mATe evuM nizciMtapaNe kahI zakAya nahi. gatAnugatikapaNe athavA to mugdhadazAmAM dharmakriyAone karanArAonI dharmakriyAo AkarSe tevI na hoya, to temAM navAi pAmavA jevuM nathI temaja bhagavAna zrI jinezvaradevoe A dharmakriyAo vihita karelI che-evI sadubhakitathI paNa paugalika phalanI apekSAthI dharmakriyAo karanAra paNa yathAvidhi kriyA karanAra to nathI ja. evA jIvo bhagavAna zrI jinezvaradevone bhagavAna zrI jinezvaradevo tarIke svIkAre che tathA e tArako pratye teonA haiyAmAM bhakitabhAva che, eTale e bhakitabhAvathI e jIvonI pIgalika apekSA nAza pAmI zake che ane ethI ja te
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kriyAo bhAvadharmanuM kAraNa banI zake che, evI paNa kriyAo bhAvadharmanuM kAraNa bane che, temAM sadUbhakita e ja kAraNa che. bAkI mugdha jIvone lAbha ja thAya evo niyama nahi ane gatAnugatikapaNe dharmakriyAone karanArAomAM to koi koine ja lAbha thai jAya che. have dharmakriyAone karanArAomAMnA cothA vibhAganA AtmAo to vidhibahumAnathI rahita ja hoya che. vidhibahumAnathI rahita hovA chatAM paNa, teo potAnI paugalika lAlasAne saphala karavAne mATe dharmakriyAonA bAhA kalevarane sArI rItie jALavanArA. hoya e zakaya che. A badhuM chatAM, trIjA vibhAganA ane cothA vibhAganA AtmAo je dharmakriyAone AcaratA hoya che, te dharmakriyAo anya AtmAone mATe bahumAnanuM kAraNa nathI ja banatI-evuM ekAnta kahI zakAya nahi, paNa e rItie zuddha dharma rUpa kalpavRkSanA bIjanI prApti je AtmAone thAya, teo jo e trIjA ane cothA vibhAganA AtmAonA paricayamAM Ave, to pachI tenuM bIjanAzAdi pariNAma AvavAno saMbhava paNa kharo. evo bhaya pahelA be vibhAganA AtmAo mATe nahi. ApaNI dharmakriyAo kayI kakSAmAM ? ApaNe paNa dharmakriyAo to karIe ja chIe ne ? ApaNe dharmakriyAo karIe to chIe, paNa te kayA hetuthI karIe chIe ? ApaNe mokSaprApaka dharmanA arthI chIe e mATe dharmakriyAo karIe chIe ke dharmasiddha chIe e mATe dharmakriyAo karIe chIe ? jo dharmasiddha paNa nathI ane mokSaprApaka dharmanA artha paNa nathI, to ApaNI gaNanA kayA vibhAgamAM thAya tema che ? bhagavAna zrI jinezvaradevo pratye bhakitabhAva jAgyo hoya ane ethI ema thayuM hoya ke bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelI A dharmakriyAo che, mATe kalyANanA hetuthI A ja karavA lAyaka che, to to jyAre khabara paDe ke- "bhagavAna zrI jinezvaradevoe mokSanA AzayathI ja A dharmakriyAone AcaravAnI kahI che ane saMsAranA ihalaukika agara pAralaukika sukhanA AzayathI A dharmakriyAone AcaravAno niSedha karyo
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 183 che,' tyAre potAno dharmakriyAone AcaravA pAchaLa je paugalika Azaya hoya, te khaTakayA vinA rahe kharo ? e pApAzayane tajI devAnuM mana thayA vagara rahe kharUM? bhagavAna zrI kleizvaradevonA pratye bhakitabhAva hovAnA kAraNe ja che e tArakoe pharamAvelI dharmakriyAo upara rUci thai hoya, to e tArako ja Azayano niSedha karatA hoya, te AzayanA niSedhanI paNa e tArakonI ja AjJA che, evuM jANyA pachI e Azayane tavAnuM mana thAya nahi, e bane ja nahi. paugalika AzayanA niSedhanI AjJA jAyA pachI, e Azayane jo tajavAnuM mana thAya nahi ane e ja Azayano Agraha rahe, to to samajavuM joie ke-mULa bhaktinI vAtamAM ja khAmI che, bhagavAna zrI jinezvaradevo pratyenI sadubhakitathI ja e tArakoe pharamAvelI kriyAo rUcI nathI, paNa paugalika AzayathI ja e kriyAo rUcI che. sabhakitavALA AtmAomAM paugalika Azaya hoya to paNa, tenA dharmAcaraNamAM paugalika Azaya pradhAna hoto nathI, paNa sadubhakita ja pradhAna hoya che ane e sadubhakitamAM pIgalika Azayane nivAravAnI tAkAta hovAnA kAraNe ja, paudgalika AzayavALA paNa evA AtmAonI dharmakriyAo bhAvadharmane pamADanArI banI zake che. ApaNI dharmakriyAo A kathAmAM jAya evI paNa che kharI ? ApaNI dharmakriyAo jo A kakSAmAM jAya tevI paNa hoya, to mokSanA Azaya AdinI ATalI badhI vicAraNA pachI to, ApaNo paugalika Azaya kAM to naSTa thai gayo hoya ane kAM to ene naSTa karavAno ApaNo udyama cAlu hoya; evuM kAMi che ? jo e na hoya, to ApaNe kAMi mugdha to nathI ja. A vAta uparathI dareke potAnA Azayano vicAra karavAno che. pote je kAMi dharmakriyAo kare che, te dharmakriyAo kayA AzayathI kare che ane te kayA AzayathI karavI joie, teno vicAra pote ja karavo joie.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ArAdhanA sAthe prabhAvanAno lAbha paNa maLe : A vAta ahIM ApaNe eTalA pUratI karIe chIe ke-ApaNI dharmakriyAo kevI che, teno ApaNane khyAla Ave ane je khAmI hoya tene kADhavAnuM mana thAya. ApaNI dharmakriyAo evI che kharI, ke je dharmakriyAone joine anya yogya AtmAonA aMtaramAM A dharmakriyAo pratye bahumAna bhAva pragaTe ? kharekhara, koi paNa doSane vaza banIne je potAnuM bagADe che, te bIjAnuM paNa prAya: bagADe ja che. dharmakriyAo jeTalI sArI rItie vidhipUrvaka thAya, teTalI ja te sva-para ubhayane upakAraka thAya. vidhibahumAnapUrvaka, bAhA ne Attara zuddhinA prayatnapUrvaka, dharmakriyAone jevI rItie karavAnuM zAstra pharamAvyuM che, tevI rItie jo A dharmakriyAo thAya, to A dharmakriyAomAM paNa asAdhAraNa zakita che. evI rItie dharmakriyAone AcaravAnA prayatnavALA puNyAtmAo zAsananA ArAdhaka banavA sAthe zAsananA prabhAvaka paNa banI zake che. je AtmAonA attaramAM bhagavAna zrI kleizvaradevonA zAsana pratye sAco ArAdha bhAva pragaTe che, te AtmAo jema zakita mujabanI ArAdhanAmAM ujamAla bane che, tema teomAM jo puNyodayAdinA yoge amuka amuka viziSTa prakAranI zakitao hoya che, to teo zAsananA prabhAvaka paNa bane che. zAstramAM pravacanika, dharmakarthika Adine zAsananA prabhAvaka tarIke varNavyA che, temAM bhagavAna zrI jinezvaradevoe mokSane mATe pharamAvelAM dharmAnuSThAnone sArI rItie vidhi mujaba AcaranArA puNyAtmAone paNa zAsananA prabhAvaka tarIke varNavyA che. ApaNAmAM bIjI koi viziSTa zakita na hoya to paNa, ApaNe jo bhagavAna zrI kleizvaradevoe pharamAvelAM dharmAnuSThAnone, eka mAtra mokSanA AzayathI sArI rItie vidhi mujaba AcaravAno prayatna karIe, to paNa ApaNe zAsananA ArAdhaka banavA sAthe zAsananA prabhAvaka paNa banI zakIe. ArAdhanAnA yoge je lAbha thavAno hoya te to thAya ja, paNa temAM jyAre prabhAvanAno lAbha umerAi jAya, eTale to kamAla thai jAya ne ?
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 cauda guNasthAnaka bhAga-1 pachI meLavavA dhAreluM parama phala keTaluM jaladI maLe ? e ArAdhanA ane prabhAvanAnuM la ekaThuM thaine bhavAntaramAM dharmArAdhana AdinI kevI sundara sAmagrI pUrI pADe ? zAsananA prabhAvaka banavAnI sAcI abhilASA bhAvadayAmAMthI ja jyuM che. 'jema huM A mokSanA sAdhanane pAmyo chuM, tema sau koi mokSanA sAdhanane pAmo' -evI manovRtti bhAvadayAnA gharanI che; paNa potAnA AtmAnI ja jyAM AvI bhAvadayA na hoya,tyAM anya AtmAone mATenI bhAvadayA jye zI rItie ? tame thoDI-ghaNI paNa dharmakriyAo karo cho, mATe ja tamane khAsa karIne kahevAnuM mana thAya che keje dharmakriyAone tame karo cho, te dharmakriyAone tame evI rItie karavAne mATe prayatnazIla bano, ke jethI tamane ArAdhanAno temaja prabhAvanAno lAbha paNa maLe. bIjanI prApti kevI rItie thAya che ? zuddha dharmanI prAptinA krmamAM pahelI vAta dharmakriyAonI kahI. bIjAone dharmakriyAone karatA joine, e kriyAone karavAnuM potAne mana thAya, e dharmavRkSanuM bIja che. dharmakriyAone karanArAone joine ema thai jAya ke- 'huM paNa A dharmakriyAone AcarUM !' AvI paNa icchA kevI rItinI hovI joie ? bahumAnapUrvakanI tenI zuddha prazaMsApUrvakanI ! tenA pratyenA bahumAnathI saMgata evI tenI zuddha prazaMsA karavAnuM mana thAya ane e prakAre e dharmakriyAone karavAnI icchA thAya. sAcI anumodanAno A prakAra che. dharmakriyAone AcaranArAonuM darzana thayuM; e darzana thatAMnI sAtheja e dharmakriyAo pratye hRdayamAM AdarabhAva pragaTyo; dharmakriyAo pratye AdarabhAva pragaTe, eTale dharmakriyAone AcaranArA puNyavAno pratye paNa AdarabhAva pragaTe ja; dharmakriyAo pratye ane dharmakriyAone AcaranArA puNyavAno pratye AdarabhAva pragaTe, eTale enI koi paNa prakAranA svArthathI rahita, upahAsathI paNa rahita ane 'AnI prazaMsA karavAmAM ApaNuM zuM jAya che ?' -evA vicArathI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paNa rahita evI zuddha prazaMsA karavAnuM mana thAya; ane e prazaMsA evI ja hoya, ke jemAM huM paNa A dharmakriyAone AcarUM evI icchAne janmAvavAnuM sAmarthya na hoya, evuM bane ja nahi. AvI rItie, dharmakriyAone AcaravAnI AtmAmAM je icchA janma, tene upakArI mahApurUSo zuddha dharma rUpI kalpavRkSanA bIjanI upamA Ape che. AjanI moTA bhAganI dharmakriyAo : ahIM ApaNe e vAtano paNa vicAra karavo joie ke-ApaNe keTalIka dharmakriyAone to pAmyA chIe, paNa dharmakalpavRkSanA bIjane pAmyA chIe ke nahi ? ema mAnatA nahi ke-A bIjJA abhAvamAM dharmakriyAo saMbhavatI ja nathI. A bIjanA abhAvamAM paNa dharmakriyAo saMbhave che. abhavyonI-durbhavyonI ane caramAvartana pAmelA bhavyomAM paNa jeo gurUkarmI hoya che teonI dharmakriyAo A jAtinA bIjvALI hotI nathI. evA AtmAone dharmakriyAo dharmakriyAo tarIke gamatI nathI. sadAcaraNa. sadAcaraNa tarIke ja gamavuM-e judI vastu che ane "mAro amuka svArtha A sadAcaraNa dvArA ja siddha thAya tema che' -evuM lAgavAthI sadAcaraNa gamavuM e judI vastu che. dharmakriyAo dharmakriyAo tarIke rUce-evuM nirmala haiyuM jenuM hoya, tene to dharmakriyAonA phalano vizeSa ane spaSTa khyAla na hoya to paNa, dharmakriyAo rUce; jyAre kevaLa pIgalika svArthavALAne mATe koi dharmakriyAo dharmakriyAo tarIke tene rUcI che ema kahevAya nahi. ene to evI khAtrI thai che ke- "A kriyAothI mAro amuka svArtha siddha thavAno che' mATe ja ene A dharmakriyAo gamI che. bIjI kriyAothI jo ene potAno svArtha siddha thaze ema lAge, to A dharmakriyAone choDatAM ane bIjI anAcArAdikanI pApakriyAone vaLagatAM paNa ene vAra lAge nahi. Aje dharmakriyAone AcaranArAomAMnA moTA bhAganI dazA evI jaNAya che ke-emane dharmakriyAo dharmakriyAo tarIke to rUcI nathI, paNa "mAro amuka paudgalika svArtha A dharmakriyAothI to avazya siddha thaze'
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 187 -e prakAre paNa dharmakriyAo rUcI nathI. A rItie svArthanA hetuthI ja dharmakriyAo rUce e sAruM che-ema nathI, paNa A rItie ya jeone dharmakriyAo race che, temanI dharmakriyAo paNa ATalI badhI mAyakAMgalI, ThAma-ThekANA vagaranI, bAhA vidhinI paNa darakAra vinAnI, A kriyAo kevI rItie karavI joie-tevI jijJAsAthI paNa hIna ane dareke dareka dharmakriyAo jhaTa jhaTa ATopI levAnI vRttivALI hotI nathI. AjanI dharmakriyAomAMnI ghaNA bhAganI dharmakriyAo AvI che. temAM mukhyatve be kAraNo che. eka to gatAgatikatA ane bIjuM potAne je svArthane siddha karavAnI icchA che, te svArtha paNa avazya siddha thaze ja-evA draDha vizvAsano abhAva. keTalAkane ema thAya che ke- "A badhA kahe che ke A kriyAothI pApa TaLe ane puNya baMdhAya, to ApaNe paNa Aya thoDuM-ghaNuM karatA raho, ke jethI A badhA kahe che te sAcuM haze to vaLI ApaNI A bhavanI bhIDa paNa bhAgaze ane paralokamAM lhera karavAnI maLaze.' AvI rItie dharmakriyAone karanArAo to zuddha dharma rUpI kalpavRkSanA bIjane paNa pAmelA nathI. evA jIvone mATe teo bIne pAmelA che, ema koi paNa rItie kahI zakAya nahi. AvI rItie thatI dharmakriyAo, jeonI pAse dharmakriyAo dharmakriyAo tarIke rUce evuM nirmala heluM che, teonA hayAmAM bahumAnane pedA karanArI nivaDe nahi, to emAM Azcarya pAmavA juM kazuM ja nathI. dharmakriyAone AcaranArA hovA chatAM paNa ApaNe A bIjathI paNa jo vaMcita rahI gayA, to ApaNe mATe e, taLAve jaine tarasyA AvavA karatAM paNa vadhAre kharAba gaNAze. dharmakriyAo samyagdarzananI prAptimAM ya. sahAyaka banI zake che : samyagdarzana eTale zuM ? sAcuM tattvadarzana, e samyagdarzana che. je jivA svarUpe che, tene tevA svarUpe ja jovAnI ane mAnavAnI atmAnI je lAyakAta, tenuM nAma che-samyagdarzana. rAga ane dveSanA gADha pariNAma rUpa
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 cauda guNasthAnaka bhAga-1 granthi bhedAyA pachIthI ja AtmAne samyagdarzananI prApti thai zake che. AtmAnA potAnA rAga ane dveSanA gADha pariNAma rUpa granthi bhedAyA vinA samyagdarzananI prApti thai zakatI nathI. rAga ane dveSanA gADha pariNAmo AtmAne padArthanA sAcA jJAnane pAmavA detA nathI tathA je kAMi sAco khyAla Avyo hoya temAM sunizcita banavAmAM aMtarAya kare che. samyagdarzana guNa pragaTatAM, AtmAne heyopAdeyano heyopAdeya tarIkeno khyAla Ave che ane e khyAlamAM te sunizcita hoya che. AthI ja, tattvanA zradvAnane jema samyagdarzana kahevAya che, kudeva-kugurU-kudharmanA tyAga pUrvakano sudeva-sugurUsudharmano je svIkAra, ene paNa samyagdarzana kahevAya che. tattvanA svarUpano sAco khyAla pAmIne, temAM sunizcita banavAnI atmAnI je lAyakAta, te samyagdarzana guNanI apekSA rAkhe che, A samyagdarzana guNanI prAptimAM paNa sAcA bahumAnapUrvakanI dharmakriyAo suMdara phALo Ape che. dharmakriyAomAM deva-gurU-dharmanI ja upAsanA hoya che. e upAsanA, tenA upAsakane devagurU-dharmanA svarUpanuM jJAna meLavavAne prere che. dharmakriyAone AcaranAranI AMkha sAme mukhyatve deva, gurU ane dharmacArI AtmAo hoya che. devanI pUjA karatAM devanA svarUpa viSe, gurUnI sevA karatAM gurUnA svarUpa viSe ane bIjI dharmakriyAo karatAM dharmanA svarUpa viSe temaja e badhAmAM potAnA svarUpa viSe vicAraNA Adi karavAnI paNa sundara taka prApta thAya che. e kriyAo AtmAne parabhAvathI nivRtta thavAmAM ane svabhAvamAM pravRtta thavAmAM khUba ja madadagAra nivaDe che : eTale adhigama dvArA samyagdarzanane upArjavAnI kAmanAvALAoe potAnA cittane khAsa karIne dharmakriyAomAM parovavuM joie. adhigamane mATeno sArAmAM sAro avakAza paNa dharmakriyAomAM labhya che. bhagavAna zrI jinezvaradevonI bhakti, dharmagurUonI sevA, dharmacArI AtmAonuM darzana ane bIjI paNa dharmakriyAonuM AcaraNa-AtmAnI rAga ane dveSanA gADha pariNAmo rUpa granthine bhedavAmAM apUrva kAMTenI sahAya karI zake che. mAtra AtmAno hetu
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 189 kamanI bhaya satA prApti thaI tevo sAro hovo joie. carama AvartamAMya karmonI carama utkRSTa sthiti pradhAnapaNe bAdhaka nivaDe che : AtmAnA zubha pariNAma rUpa samyaktva, apUrva koTinA AtmapariNAma rUpa "apUrvakaraNa' dvArA sAdhya che ane te apUrvakaraNa paNa, jyAM sudhI karmonI carama utkRSTa sthiti kSINa thatI nathI, tyAM sudhI prApta thatuM nathI. caramAvarta kALa daramyAnamAM ja jyAre karmonI carama utkRSTa sthiti kSINa thAya che, te pachIthI ja, pAMcamI vizikAmAM ApaNe je bIja AdinuM svarUpa joi AvyA, te bInI paNa prApti thaI zake che. acaramAvarta kAlamAM paNa karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya thai zake che, paNa tyAM kAladoSanI pradhAnatA evI antarAya karanArI beya che kekarmonI carama utkRSTa sthitino kSaya thavA chatAM paNa, jIva vizeSa vizeSa karmasthitino kSaya sAdhavA dvArA evI dazAne pAmI zakato ja nathI, ke jethI tene bIja AdinI prApti thAya. A vastune samajavAne mATe, carama Avarta kone kahevAya che-teno ApaNe jema vicAra karyo, tema karmonI carama utkRSTa sthiti kone kahevAya che, teno paNa vicAra karavo paDaze. acaramAvarta kAlamAM jema kAlanI pradhAnatA sunizcitapaNe che, temaja karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya na thAya tyAM sudhI caramAvartamAM paNa karmanI pradhAnatA sunizcitapaNe che caramAvartamAM AvyA pachI jema tarata ja jIvane krame karIne samyaktvane pamADanAra bIja AdinI prApti thAya ja-evo niyama nathI; tema caramAvartamAM paNa karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya na thAya eTale tevA sarva bhavya jIvone tarata ja, jIvane krame karIne samyaktvane pamADanAra bIja AdinI prApti thAya ja-evo paNa niyama nathI. AthI samajavAnuM e che ke-jIvane krame karIne samyaktvane pamADanAra bIja AdinI prApti jyAre thAya che, tyAre te caramAvarta kAlamAM ja thAya che ane acaramAvarta kAlamAM koi paNa rItie te bIja AdinI prApti thai
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 cauda guNasthAnaka bhAga-1 zakatI ja nathI; tema caramAvartakAlamAM paNa jIvane krame karIne samyaktvane pamADanAra bIja AdinI prApti jyAre thAya che tyAre karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya thayA pachIthI ja thAya che, paNa jyAM sudhI jIva karmonI carama paNa utkRSTa sthitimAM hoya che, tyAM sudhI to tene niyamA te bIja AdinI prApti thaI zakatI nathI. eTale ke jIvane krame karIne samyaktvane pamADanAra bIja AdinI prAptina mATe, pahelAM acaramAvarta kAla pradhAnapaNe bAdhaka ane kAlanI e bAdhA TaLI gayA pachI karmonI carama utkRSTa sthiti pradhAnapaNe bAdhaka, jaDa no anAdikAlIna yoga : zrI jainazAsanamAM e vAta prasiddha che ke-AtmA jema anAdikAlIna che, tema jas karmo paNa anAdikAlIna che ane mArI sAtheno jas evAM karmono yoga paNa anAdikAlIna che. AtmAnA suvizudhdha svarUpane AvanAra jo koi paNa vastu hoya, to te eka karmono yoga ja che. je samaye AtmA e jas karmonA yogathI sarvathA rahita bane che, te samaye ja e paripUrNa mukitane pAmyo ema kahevAya che. AtmAne jo kharekharI parAdhInatA hoya, to te jaDa karmonA yoganI ja che. saghaLIya parAdhInatAonuM mULa AtmAnI sAtheno jaDa karmono yoga che. AtmAne je kAMi dukho Adi bhogavavAM paDe che, te A jaDa karmonA yogane kAraNe ja bhogavavA paDe che. AtmAnI ekAttika ane AtyaMtika sukhamaya evI svAbhAvika avasthAne rodhanAra paNa eka mAtra jas karmono yoga ja che. A jas karmono AtmAnI sAtheno yoga pahela-vahelo kayAre thayo ane zAthI thayo, e sarvajJa paramAtmAothI paNa kahI zakAtuM nathI; kAraNa ke-AtmAnI sAtheno jaDa karmono yoga anAdikAlIna che. sarvathA suvizuddha svarUpavALo AtmA koi paNa kAraNe kadI paNa jas karmonA yogavALo banI zakato ja nathI. jo sarvathA suvizuddha svarUpavALo AtmA koi paNa kAraNe kadI paNa jas karmonA yogavALo banI zakato hoya, to muktinI sAdhanAno mArga nirarthaka banI jAya che,
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 kAraNa ke-muktine meLavavAno kAMi vizeSa artha raheto nathI. mukatAtmA banelo AtmA paNa jo puna: karmabaddha thai zakato hoya athavA thato hoya, to saMsAranAM maLelA paNa sukhone tajIne mokSane meLavavAno prayatna kare koNa ? temaja jene saMsAranAM sukho na maLyAM hoya,te paNa saMsAranAM sukhone ja meLavavAno prayatna karavAne badale virakata banIne zA mATe muktimArganI kaSTamaya ArAdhanA karIne mokSane meLavavAno prayatna kare ? parantu vastusthiti e che ke-koi paNa mutAtmA kadI paNa jaDa karmonA yogavALo banato ja nathI. AtmA eka vAra paripUrNa mukatadazAne pAmyo, eTale to haMmezane mATe te potAnI paripUrNa ekAntika-Atyantika sukhamaya dazAne ja bhogave che. A kAraNe ja, ApaNe, izvaranA avatAravAdanI itaronI mAnyatAno paNa virodha karIe chIe. 191 jaDa karmonA yogathI sarvathA rahita banAya tevA mArganI prarUpaNA zA mATe ? A uparathI ApaNe e vAtanI paNa sArI rItie sAcI kalpanA karI zakIe evuM che ke-bhagavAna zrI neizvaradevoe ane e tArake pharamAvelA mArgane anusaranArA paramaSioe mAtra puNyano ja mArga kema darzAvyo nahi ane eka mAtra muktimArganI prarUpaNA karIne tenI antargata Avazyaka evA puNyamArganI prarUpaNA kema karI ? bhagavAna zrI jinezvaradevonA AtmAo dharmatIrthanI sthApanA karavAnuM ane mukitamArganI svatantrapaNe prarUpaNA karavAnuM puNya, keTalA badhA dayALu banIne upArja che, e to jANo cho ne ? jagatano nAnAmAM nAno, kSudramAM kSudra jIva paNa e tArakonI dayAmAMthI bAtala rahevA pAmato nathI. saMsAranA saghaLAya jIvo dehkArI che. saMsArano koi paNa jIva deharahita nathI. deharahita jIvo to mAtra mukatAtmAo ja che. saMsAranA saghaLAya jIvo dehadhArI hovA chatAM paNa, saghaLAya dehadhArI jIvonA dehane carmacakSuthI joi zakAto nathI. saMsAravartI je dehkAro jIvone carmacakSuthI joi zakAya evA ja
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 coda guNasthAnaka bhAga-1 jIvono samAveza bhagavAna zrI jinezvaradevonI dayAmAM thato hato evuM nathI; carmacakSuthI joi zakAya evA jIvono ane carmacakSuthI na joi zakAya evA jIvono paNa-ema saghaLAya dehadhArI jIvono samAveza bhagavAna zrI jinezvaradevonI dayAmAM thato hato. bhagavAna zrI jinezvaradevonA AtmAomAM Ama saghaLAya dehadhArI jIvone mATe je dayA pragaTI hatI, te paNa sAmAnya koTinI nahi hatI. saghaLAya jIvo du:khathI mUkAya ane sukhane pAme, eTalo ja bhAva e dayAmAM nahi hato. e dayAmAM to evo bhAva hato ke-saghaLAya jIvo duHkha mAtrathI evI rItie mUkAya, ke jethI temane duHkhanuM koI kAraNa ja rahe nahi tathA tenuM kAraNa utpanna thavAya pAme nahi, eTale pharIthI kadI paNa teo duHkhanA eka aMzane paNa pAme nahi temaja saghaLAya jIvo je sukhane pAme te sukha paNa na to adhurU hoya ke na to koi kALe koi aMze paNa kSINa thAya evuM hoya. saghaLAya jIvo AvA ekAntika ane Atmattika sukhane pAmo-evI rAttama koTinI dayAbhAvanA bhagavAna zrI jinezvaradevonA AtmAomAM hatI. e tArakonA AtmAonI AvI sarvottama koTinI dayAnA pariNAmo paNa haLavA nahi hatA, paNa sarvotkRSTa koTinA hatA. sarvotkRSTa koTinA e pariNAmo eTale zuM ? jo te samaye zakaya hoya, to e tArakanA AtmAo eka paNa jIvane mATe, tene ekAntika ane Atmattika sukhanI prApti karAvavAmAM, eka kSaNano paNa vilaMba kare ja nahi, evA e sarvotkRSTa koTinA pariNAmo hatA. Ama sarvotkRSTa koTinI dayAnA sarvotkRSTa pariNAmo hovA chatAM paNa, e tArakonA AtmAone e ja vicAra karavo paDyo ke-saghaLAya jIvone huM bhagavAna zrI jinezvaradevonA zAsananA rasika banAvI dauM saghaLAya jIvone huM bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelA eka mAtra mukitamArganA rasika banAvI dauM ! kema ema ? kAraNa e hatuM ke-saghaLAya jIvone pote icchatA hatA tevA ekAttika ane Atmattika sukhanA bhokatA banAvavAno eka mAtra ilAja e ja hato. bIjo eka paNa ilAja evo nahoto ja, ke
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 193 je ilAjane ajamAvIne e tArakonA AtmAo saghaLAya jIvone potAnI bhAvanA mujaba ekAntika ane Atmattika sukhanA bhokatA banAvI zake, puNyathI sukhasAmagrI maLe-e sAcuM, puNya vinA koi paNa sArI sAmagrI maLI zake nahi-eya sAcuM, paNa koi ja puNya evuM che ja nahi ke-e puNya prApta thayuM eTale pachI te sadA kALane mATe TakI rahe ! vaLI puNyamAM paNa je sundara koTinAM puNyo che, te puNyo, je jIvo viSayasukha tathA kaSAyasukhanA ja athio che, temane prApta thatAM ja nathI. keTalAMka puNyo to mAtra mokSanA ja AzayathI mokSa sAdhaka dharmanuM AcaranArAone ja prApta thai zake che. vaLI puNyodyanA kALamAM paNa bIjA paNa karmo AtmAne duHkhI karI zake che. AthI bhagavAna zrI jinezvaradevonA AtmAo jo saghaLAya jIvone puNyanI prAptinA mArganA rasika banAvI devAno vicAra kare, to e e vicAra tArakonI bhAvanAne baMdha besato gaNAya ja nahi. bhagavAna zrI jinezvaradevonA AtmAo, jagatanA rAghaLAya jIvone je ekAntika ane Atmattika sukhanA bhokatA banAvavAnI bhAvanAvALA banyA hatA, te sukhano lAbha jIvane te ja sarva karmonA yogathI rahita bane to ja thai zake ema hatuM, eTaluM ja nahi paNa karmonA yogathI sarvathA rahita banavAne mATeno eka mAtra upAya e ja hato kejIvane sarva karmonA yogathI rahita banavuM hoya, te jIve pote ja bhagavAna zrI jinezvaradevoe pharamAvelA zAsananI ja ArAdhanA karavI joie; AthI, sarvotkRSTa koTinI bhAvadayAnA sarvotkRSTa pariNAmavALA banelA bhagavAna zrI kleizvaradevonA AtmAoe, potAnA e pariNAmonI saphalatAne mATe, evI ja bhAvanA bhAvavA mAMDI ke- "jagatanA saghaLAya jIvone huM bhagavAna zrI jinezvaradevonA zAsananA rasika banAvI dauM !' AvI bhAvanAnA yoge e tArakonA AtmAoe potAnA antima bhavathI trIjA bhave evuM sarvottama koTinuM puNyakarma upAryuM, ke je puNyanA vazathI ja e tArakoe, potAnA antima bhavamAM kevaLajJAnI banyA bAda,
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dharmatIrthanI sthApanA karI ane mukitamArganI svataMtrapaNe prarUpaNA karI. eka mAtra mukatAtmA ja, sarva prakAre sukhI hoi zake che ane ekeya prakAre duHkhI hoi zakato nathI temaja mukatAtmA te ja banI zake che, ke je potAnA AtmAnI sAthenA anAdikAlIna karmayogathI sarvathA rahita bane che. AthI ja bhagavAna zrI jinezvaradevoe ane e tArake pharamAvelA mArgane anusaranArA paramaSioe mAtra puNyano ja mArga nahi darzAvatA, AtmAne karmonA yogathI sarvathA rahita banAvavAno mArga ja batAvyo. karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya kAmano kyAre ? AtmAne, anAdikAlIna jaDa karmonA yogathI sarvathA rahita banAvavAne mATe, sauthI pahelI AvazyakatA bhavyatva-svabhAvanI che. pachI bhavitavyatAnI che, pachI kALanI che ane te pachI karma tathA purUSArthanI che. jo bhavyatva svabhAva na hoya; to bhavitavyatAnA vazathI jIva vyavahAra rAzimAM Ave to paNa te kadI ja kALanI anukULatAne pAmI zake nahi ane jIvano bhavyatva-svabhAva hovA chatAM paNa jo bhavitavyatAnI anukULatA maLe nahi, to jIva jyAM vyavahAra rAzimAM paNa AvI zake nahi. tyAM vaLI tene kALanI anukULatA to maLe ja zI rItie ? jIvano bhavyatva-svabhAva hoya ane bhavitavyatAe anukULa banIne jIvane vyavahAra rAzimAM lAvI mUkayo hoya, to e jIvane game tyAre paNa kALa AdinI anukUvatA prApta thavAnI, e vAta to nakkI ja, paNa jyAM sudhI kALanI anukULatA prApta thAya nahi, tyAM sudhI karmanI amuka anukULatA prApta thAya to paNa te, e. draSTie to nakAmI ja javAnI; karmanI e anukULatA, koi paNa rItie, jIvane potAno je anAdikAlIna jas karmono yoga che, tene sarvathA dUra karavAnI icchA sarakhI karAvavAne paNa samartha nivaDavAnI nahi. jIva jyAre caramAvartana pAme, te pachIthI ja karma saMbaMdhI anukULatA, bhavitavyatA Adi anukULa hoya to ja, jIvane kAryasAdhaka nivaDavAnI. AthI ja, zAsakAra paramaSie pahelAM caramAvartanI vAta karI. caramAvartamAM paNa,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 195 karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya thayA bAda ja, zudva dharma rUpa je samyaktva, te rUpa je sarva iSTone pUravAne samartha evuM kalpavRkSa, tenA bIjanI prApti thAya che. ahIM e vAta dhyAnamAM rAkhI levAnI che kecaramAvarta kAla mAtra bhavya AtmAone ja prApta thaI zake che, jyAre karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya kAMi mAtra bhavyAtmAone ja prApta thAya evo niyama nathI. karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya to abhavyone paNa prApta thai zake che, durbhavyone paNa prApta thai zake che ane bhavyone paNa prApta thaI zake che. vaLI caramAvarta kAlane pAmyA pachIthI jIva acaramAvarta kAlane kadI paNa pAmato nathI, jyAre karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya thayA bAda paNa jIvane, karmonI utkRSTa sthitino baMdha to vAraMvAra eTale ke anantI vAra paNa thai zake che. karmonI carama utkRSTa sthiti kone kahevAya ? have ApaNe pahelAM e joie ke-karmonI carama utkRSTa sthiti kone kahevAya che ? kAraNa ke-karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya thayA bAda ja jIvane bIja AdinA krame karIne samyaktvanI prApti thAya che ane te krame karIne paNa samyaktva apUrvakaraNathI sAdhya che-ema zAsakAra paramaSie A chaThThI viMzikAnI AdimAM pharamAvyuM che. jIvanI sAthe anAdikAlathI jaDa karmono yoga che. e karmonA mukhya vibhAgo ATha che, ema jJAnio pharamAve che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, Ayu, nAma, gotra ane aMtarAya- A ATha mukhya vibhAgomAM saghaLAMya karmono samAveza thai jAya che. A ATha prakAranAM karmomAMthI pahelAM traNa ane chelle eka, eTale jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane aMtarAya A cAra karmo ghAtI karmo tarIke oLakhAya che. A ATheya karmonI sthiti eka sarathI nathI. karmonI sthitino artha e che ke-vadhumAM vadhu teTalA kALa paryanta e karmane e karma udayamAM AvyA pachIthI bhogavI zakAya; athavA to e karma udayamAM AvyA pachIthI te
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 thAnaka bhAga-1 jo vadhumAM vadhu samayane mATe TakI zake, to te tenI jeTalI sthiti baMdhAelI hoya teTalA samayane mATe ja te AtmAnI sAthe TakI zake. badhAM karmo potapotAnI utkRSTa sthitivALAM ja baMdhAelAM hoya che athavA baMdhAya che, evo paNa niyama nathI. jema ke-jJAnAvaraNIya karmanI utkRSTa sthiti trIsa koTAkoTi sAgaropamanI che, chatAM badhAM jJAnAvaraNIya karmo trIsa koTAkoTi sAgaropamanI sthitivALAM ja hoya, evo niyama nathI. jJAnAvaraNIya karmo ethI vadhAre sthitivALA na hoi zake, paNa ethI ochI sthitivALA to jarUra hoi zake, jJAnAvaraNIya karmanI utkRSTa sthiti jema trIsa koTAkoTi sAgaropamanI che, tema bAkInAM traNa ghAtI kamonI eTale darzanAvaraNIya, vedanIya ane aMtarAya- e traNa karmonI paNa utkRSTa sthiti trIsa koTAkoTi sAgaropamanI che. mohanIya karmanI utkRSTa sthiti sIttera koTAkoTi sAgaropamanI che, jyAre nAma karma ane gotra karya- e be karmonI utkRSTa sthiti vIsa koTAkoTi sAgaropamanI che. chelle rahyuM che eka AyuSya karma, tenI utkRSTa sthiti tetrIsa sAgaropamanI che. granthakAra paramarSi pharamAve che ke- "jIva jyAre A ATheya karmonI utkRSTa sthitimAM vartato hoya che, tyAre to e evo kilaSTa AzayavALo hoya che ke- te sadudharmane pAmI zakato ja nathI.' sadharmane pAmavA jogI sthiti to karmonI carama utkRSTa sthitino kSaya thayA bAda ja prApta thai zake che. e carama utkRSTa sthiti kathI ? AyuSya karma sivAyanAM sAteya karmonI sthiti jyAre eka koTAkoTi sAgaropamanI thAya, tyAre e sthitine te sAteya karmonI carama utkRSTa sthiti kahevAya. AyuSya karma sivAyanAM sAta karmonI sthiti jyAM sudhI eka koTAkoTi sAgaropamanI paNa hoya, eTale ke-jIve mohanIya karmanI 70 mAMthI 99 koTAkoTi sAgaropamanI sthiti khapAvI hoya, jJAnAvaraNIyadarzanAvaraNIya-vedanIya tathA aMtarAya e cAra karmonI 30 mAMthI 29 koTAkoTi sAgaropamanI sthiti khapAvI hoya ane nAma karma tathA gotra karmanI 20 mAMthI 19 koTAkoTi sAgaropamanI sthiti khapAvI hoya, tyAM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 197 suthI to jIva samyaktvanA bIjane paNa pAmI zakato nathI; eTaluM ja nahi, paNa tyAM sudhI to jIva zrI nizAsananI koi mAtra korI kriyAne paNa pAmI zakato nathI. evA jIvane to zrI navakAra maMtranA prathama padano je uccAra, te paNa prApta thato nathI. tyAre prazna e che ke-A badhAnI prApti jIvane jo thAya to te kayAre thai zake ? tyAre ja, ke jyAre sAteya karmonI sthiti eka koTAkoTi sAgaropamathI paNa ochI thavA pAme ! granthidezane tathA dravya zrutane ane dravya cAritrane pAme to paNa apUrvakaraNane pAme nahi evA jIvo zAsrakAra paramarSi pharamAve che ke-jIvo jyAre AyuSya karma sivAyanAM sAta karmonI eka koTAkoTi sAgaropamanI sthitimAM paNa ochI, eTale ke-palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI nyUna eka koTAkoTi sAgaropama pramANa sthitivALA bane che; tyAre evA jIvomAMno koika jIva apUrvakaraNa dvArA zuddha dharmane pAme che. karaNa eTale adhyavasAya, ke je pariNAma tarIke oLakhAya che. karaNonA mukhya vibhAgo traNa che : paheluM yathApravRtti-karaNa, bIjuM apUrva-karaNa ane trIjuM anivRtti-karaNa. AyuSya karma sivAyanAM sAta karmo jyAre eka koTAkoTi sAgaropamanI sthitimAM paNa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI nyUna sthitivALAM bane che, tyAre jIva granthideze Avyo-ema kahevAya che. granthidezane sudhI to, abhavyo ane durvyavyo paNa anaMtI vAra AvI zake che. granthidezane jIva puraSArthanA bale ja pAme che, evuM nathI. granthidezane pAmavAmAM paNa pAMceya kAraNono samAgama to joie ja, paNa granthidezane pAmavAmAM puruSArthanI pradhAnatA gaNI zakAya ema nathI. granthidezanIprApti jIvane nadIdholapASANa-nyAye thAya che. nadImAM athaDAtA pattharo jema TIcAtA TIcAtA evA goLa banI jAya che ke-kadAca kArIgaro paNa e pattharone evA goLa ane sparzamAM mulAyama banAvI zake nahi; evI rItie je je kAryoni niSpatti thAya, te te kAryo nadIgholapASANa-nyAye niSpanna thayAM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ema kahevAya che. e nadIgholapASANa-nyAye jIvane yathApravRttikaraNa dvArA granthidezanI prApti thAya che. A rItie granthideze AvelA jIvo, jo temanI bhavitavyatA tevA prakAranI hoya, to yathApravRtti-karaNamAM ja vartatA thakA paNa karmalaghutAne pAmatA pAmatA dravya zrutane ane dravya cAritrane paNa pAmI zake che. evA kAlamAM koi koi jIvo mokSano adveSa keLavavAnA yoge dravyathI utkaTa gaNAya evuM sAdhupaNuM pALanArA banIne, nava caiveyaka sudhI paNa pahoMcI zake che. granthideze AvelA jIvo nava pUrvathI uparanA ane dazamA pUrNa pUrvathI nIcenA jJAnane paNa pAmI zake che. jIva jyAM sudhI granthidezane pAme nahi, tyAM sudhI to te AvuM paNa kAMija pAmI zakto nathI. granthideze AvelA jIvo paikInA koi koi jIvo yathApravRttikaraNamAM vartatA thakA paNa adhika adhika karmanirjarAne pAmatA pAmatA jevA utkaTa koTinA dravya sAdhupaNAne pALe che, tevA utkaTa koTinA sAdhupaNAne jo zuddha bhAva sahita pALavAmAM Ave, to mokSa to hAtha-veMtamAM ja che; paNa eka mAtra zuddha bhAvanI khAmInA yoge ja, e jIvone, e sAdhupaNAnA pAlananuM vAstavika phaLa maLatuM nathI. evA jIvone vadhumAM vadhu navamAtraiveyakanI prApti thAya che, paNa e devalokmAMya te jIvo potAnA rAga-dveSanA gADha pariNAmonA pratApe, tyAM jevo sukhano anubhava karI zakAya tevo sukhano anubhava karI zakatA nathI; eTaluM ja nahi, paNa e kALamAM e jIvo evAM azubha karmone upArje che, ke je karmo e jIvone du:khamaya saMsAramAM khUba khUba bhamAvanArAM nivaDe che. Ama abhavyAdine granthidezanI prApti ane te pachI ja dravya zruta tathA dravya cAritranI prApti thavA chatAM paNa te, te jIvonA saMsAraparibhramaNano nAza karavAne mATe koi paNa rItie smartha banI zakatI nathI. granthideze AvyA pachI jo apUrvakaraNane pAmavA jogI lAyakAta jIvamAM pragaTe, to ja candhidezanI ane te pachInI bIjI prAptionI paNa sAcI saphaLatA che. bIcArA abhavya jIvo to svabhAve ja evA che keteo granthideza Adine pAme che, to paNa teomAM apUrvakaraNane pAmavA
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 199 jogI lAyakAta pragaTI zakatI ja nathI, jyAre durbhavya jIvone kALanI aparipakavatA pradhAnapaNe naDe che, eTale teo svabhAve mukitagamananI yogyatAne dharanArA hovA chatAM paNa, teone thayelI canthideza AdinI paNa prApistha, teomAM apUrvakaraNane pAmavA jogI lAyakAta pragaTAvavAne samartha banatI nathI. bhavya AtmAone mATe paNa asthideza AdinI prApti tyAre ja saphala banI zake che, ke jyAre temane bhavitavyatA AdinI anukULatA prApta thAya che. dharmanI jarUrIyAta : jIvanamAM dharmanI jarUrIyAta zI che, manuSya mAtra dharma karavAnI zA mATe jarUra che, e viSe tattvajJAnI mApurUSoe ghaNI ghaNI vAto jaNAvI che, ane bhArapUrvaka pharamAvyuM che ke A manuSyagati uttamamAM uttama hovA chatAM paNa, enI prApti atizaya durlabha hovA chatAM paNa, jo e pAmyA pachI dharmathI, sarvathA vaMcita rahevAya, to e mahAkamanazibI che. dharmanI jarUrIyAta to duniyAnA sAmAnya vyavahAro uparathI paNa samajI zakAya tema che. nIti Adi sAmAnya dharmone, dharmamAM nahi mAnanAra ane adharmamAM ni:zaMkapaNe pravartanArane paNa mAtavA paDe che. kAraNa ke-e vinA vyavahAra paNa nibhavo muzkela bane che. anItimAnane paNa, pote nItimAna tarIke oLakhAya ane nItimAna tarIkenI-potAnI nAmanA banI rahe, evA prayatno karavA paDe che. eTale e draSTie vicAranArane paNa dharmanI jarUra samajAyA vinA rahe tema nathI. bAkI jeo AtmAnA ane karmanA saMbaMdhane ane svarUpane samaje che ane mAne che, teo to dharmanI jarUrIyAtane samaje ja che. kAraNa ke-eka dharma ja evI vastu che ke-enI jo jJAnionI AjJA mujaba AcaraNA thAya, to AtmA jyAM sudhI A saMsAramAM rahevuM paDe tyAM sudhI ArAdhanA mATe anukULa sAmagrIthI vaMcita rahe nahi ane anta sarva sukhanA sthAna rUpa mokSane paNa pAmyA vinA rahe nahi. jJAnio pharamAve che ke-A uttama paNa jIvananI kimata dharma zivAya nathI
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 cauda guNasthAnaka bhAga-1 : kAraNa ke jo dharma ja na hoya, to A jIvananI je hetuthI moTI kimaMta AMkI, te hetu ja uDI jAya che. eTale jIvanamAM dharmanI jarUrIyAta pUrepurI che : paNa dharma vinA lAyakAte Ave nahi. dharma jarUrI hovA chatAM paNa, jyAM sudhI AtmAne dharmanI vAstavika bhUkha nathI lAgatI, tyAM sudhI AtmA dharmanA mArge je rItie vaLavo joIe te rItie vaLato nathI : AtmAmAM dharmanI vAstavika bhUkha jAgyA vinA, jo AtmA dharma tarapha vaLelo hoya, to mAnavuM ke-AmAM hetu bIjo ja che : ane bIjo ja hetu hovAnA yoge, dharmanuM je phaLa maLavuM joie te maLe nahi. viparIta hetu hoya to viparIta phaLa paNa maLe, e dekhItI vAta che. bhojana zA mATe ? bhUkhane zamAvavA mATe ne ? bhojanamAM bhUkhane zamAvI, zarIrane tAkAta ApavAno guNa che ke nahi ? paNa e ja bhokta jo ajIrNathI lAgelI bhUkhanA yoge levAya to ? ajIrNanI bhUkha e vAstavika bhUkha na kahevAya. evI bhUkha vakhate levAeluM bhojana phAyado to nathI karatuM, paNa nukazAna kare che. jema ajIrNa hovA chatAM paNa khAvAnI khoTI bhUkha lAge che, tema dharmanI bhUkha na lAgI hoya chatAM AtmA dharma tarapha vaLe, tyAre emAM hetu koi bIjo ja che ema nakkI thAya. dharmanI sAcI bhUkha lAgyA vinA AtmA dharma tarapha vaLe, to samajavuM ke-bhUkha bIjI ne khorAka bIjo. emAM bhUkhane bIjI rItie poSAya che. sAmAnya guNo paNa kema nathI ? - jo vastutaH dharmanI bhUkha lAgI hota, to Aje keTalAka dharmI gaNAtAomAM, dharma pAmavAne lAyaka AtmAomAM paNa je guNo joie te bIlakula nathI dekhAtA, te ema banata nahi konAmAM dharmanI sAcI bhUkha che ane ethI dharma thAya che temaja konAmAM dharmanI vAstavika bhUkha nahi hovA chatAM paNa dharma thAya che, eno vyakitagata nizcaya jJAnI sivAya bIjA karI zake nahi : mATe samUhagata vAtano vicAra karIne, dareke svayaM potAnAmAM dharmanI sAcI bhUkha che ke nahi, eno nirNaya karI levo joie. je guNa.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 cauda guNasthAnaka bhAga-1 vyavahArane sArI rItie calAvavAne mATe paNa joie che, kuTuMbane nibhAvavAne mATe paNa joie che ane gharanA keTalAka rivAjone jALavavAne mATe paNa joie che, te guNa zuM dharmane meLavavAmAM nahi joie ? jarUra joie - Ama chatAM paNa Aje keTalAkomAM dharma pAmavAne mATe paNa je guNa jarUrI gaNAya, te guNa nathI. jo e guNa hota to Aje je pArakA doSo ane potAnA achatA paNa guNo jovAnI Teva paDI che te paData nahi. AnI jema vagara joye, vagara jANye, vagara tapAsya, vagara vicArye nirdhA karavAnI Teva, dharma pAmavAne lAyaka AtmAomAM paNa hoya nahi, to dhamimAM to hoya ja zAnI ? gaMbhIratA ane dhIratA vinA, sAmAnA achatA doSo paNa bolAya che, tyAM sAmAnA dabAvavA yogya doSone paNa haiyAmAM pacAvavAnI tAkAta Ave ja kyAMthI ? Avazyaka gaMbhIratAno abhAva ane nindAvRtti, e bhayaMkaramAM bhayaMkara durguNa che. ApaNe sheja gaMbhIratA tajIe, temAM ya bIjA AtmAne keTaluM nukazAna thAya, eno kadi vicAra karyo che ? sajjana prAyaH doSa tarapha draSTi kare nahi ane doSa dekhAi jAya, to paNa hita jmAya to ja bole, nahitara game tevA pArakAnA doSane bole paNa nahi. e mATe prazAntAtmA vijyano prasaMga dareke vicAravA jevo che. zrI vijaya zeThanuM draSTAMta : A bharatakSetramAM vijyavardhana nAmanuM eka pura hatuM. e puramAM vizAla nAmano eka zreSThI hato ane te suprasiddha hato. vizAla nAmanA e suprasiddha zreSThine eka putra hato enuM nAma "vijya" hatuM. e vijya, karyo che krodha rUpa yoddhAno vijya jeNe evo prazAntAtmA hato. uttama AtmAo janmathI zAMta svabhAvavALA hoya che. svabhAvathI prazAnta AvA AtmAone, jo sAmagrI suMdara maLI jAya, to to kramazaH teono e uttama svabhAva khUba ja khIlI uThe, e paNa svAbhAvika ja che. mahA bhAgyavAna vijya mATe paNa ema ja banyuM che.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 cauda guNasthAnaka bhAga-1 koi eka divase vijayane bodha ApatAM, tenA upAdhyAye kahyuM ke"AtmAnuM hita icchatA purUSe kSamApradhAna thavuM joie. potAnA upAdhyAyanA mukhethI uccArAeluM A kathana vijyane ghaNuM ja gamyuM. upAdhyAye eTaluM ja kahIne mauna nahotuM sevyuM, paNa samAguNanI mahattA khUba ja samajAvI hatI. kSamAguNanI mahattA samajAvavA sAthe, vinayaguNanI mahatA ane krodha tathA mAnanI anarthakAritA tarapha paNate upAdhyAye vijyanuM dhyAna kheMcyuM hatuM. anaMta upakArioe kaheluM che ke "khaMtI suhANa mUlaM, mUlaM koho duhANa sayalANaM / viNao guNANa mUlaM, mUlaM mANo aNatthANa ||9||" "kSamA, e sukhonuM mUla che : krodha, e saghaLAya duHkhonuM mULa che: vinaya, e guNonuM mULa che : ane mAna, e anarthonuM mUla che." mahApurUSonA A kathanane sAMbhaLanAro AtmA jo Atmahitano arthI hoya ane laghukamitAnA pratApe zraddhALu hoya, to te krodhanA tyAgapUrvaka kSamAnI upAsanA karavAne ane mAnanA tyAgapUrvaka vinayanI upAsanA karavAne sajja banyA vinA rahe ja nahi. krodha, e jyAre saghaLAya duHkhonuM mULa che, tyAre kSamA e saghaLAMya sukhonuM mULa che : ane e ja rItie mAna, e jyAre anarthonuM mULa che, tyAre vinaya e guNonuM mULa che. prANI mAtra potAnI jAtane sukhI banAvavAne icche che, emAM to be mata che ja nahi, Ama chatAM paNa, krodhanA upAsaka lagabhaga badhA che, jyAre kSamAnA upAsaka koika viralA ja che. "jagatanA jIvomAM duHkhI sau koi ane sukhI koika ema kema dekhAya che ?' Avo prazna, A vastune jANyA pachI to nahi ja uThavo joie. duHkhanA kAraNane sevavrArA sau hoya, to duHkhI paNa sau hoya emAM kAraNAnurUpa kAryane mAnanArAone muMjhavaNa na ja thAya. sukhanA kAraNanI sevA vinA sukhanI AzA rAkhavI, e to aMgArAmAM hAtha ghAlIne ThaMDakanI AzA rAkhavA jevuM che ane evI AzAo to sadA vaMdhya ja rahevAne sarajAyelI hoya che. anaMta upakArio
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 cauda guNasthAnaka bhAga-1 'kSamA' ne saghaLAya sukhonuM mULa kahe che, chatAMya ajJAnio krodhamAM ja jANe sarva sukha samAyela hoya ema mAnI, vAta-vAtamAM krodhAviSTa banI sAkSAt caMDa caMDAlanuM rUpa dhAraNa kare che. AvA ajJAnio krodhanI hayAtinA samayamAM saLage che tathA AvezamAM akaraNIya AcaravAthI pAchaLa paNa teone mATe pastAvAno samaya Ave che ane pariNAme teone duHkhadAyaka kAramAM saMsAramAM cirakAla paryaMta paribhramaNa karavuM paDe che. saMsAramAM ghaNA mANaso to evA che, ke jeo pUrvanA puNyanA pratApe phAvatA hoya che, te chatAM paNa, jANe pote avasare krodha karI zake che. e ja kAraNe pote phAve che, ema mAnI krodhanI upAsanAmAM nimagna banyA kare che.mAtra pote ja krodhanI upAsanAmAM lAgI jAya che eTaluM ja nahi, paNa anya AtmAone paNa evAo krodhanI upAsanA mATe salAha Ape che ane samajAve che ke- 'avasare samajAvI devuM joie ke- mane cheDavAmAM mAla nathI.' AvA unmatto, vadhArAmAM, krodhanI du:khamUlakatA samajAvatAM zAstro mATe paNa elaphela bolatA banI jAya che. kSamAzIla AtmAonI paNa evAo thekaDI kare che. jagatanI A dazA jotAM, jagatamAM sau koi du:khI hoya ane keTalAMka ja sukhI hoya ethI Azcarya pAmavA jevuM zuM che ? sukhanuM arthI jagata guNathI to jANe beparavA ja hoya evuM bhAse che, paNa te sukhanA sAdhanathI paNa beparavA che ane e ja rItie potAnI jAtane guNavAna tarIke oLakhAvavAnI khvAheza rAkhanArAo paNa guNanA kAraNanA vairI bane che tathA anarthonA kAraNa rUpa mAnanA upAsaka bane che. mAna jyAre saghaLAya anarthonuM mULa che, tyAre vinaya e saghaLAya guNonuM mULa che, ema anaMta upakArio pharamAve che ! chatAM paNa mAnanI upAsanAmAM paDI vinayathI paravArI cUkelA, potAnI jAtane guNavAna banAvavA bhAgyazAlI nivaDe, e banavuM kayI rItie zakaya che ? paNa ajJAna jagata AvI zakayatA-azakayatAnA abhyAsa mATe
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paNa taiyAra kayAM che ? Ano abhyAsa e jAtino che, ke je abhyAsathI durguNo poSAya ane kalyANanA arthI AtmAo paNa akalyANakArI mArganA upAsaka banI jAya. sukhanA athie krodhano ane guNanA athie mAnano tyAga karavo joie temaja kSamA tathA vinayano svIkAra karavo joie. krodha, e sarva duHkhonuM mULa che ane kSamA e, sarva sukhonuM mULa che. e ja pramANe mAna, e saghaLAya anarthonuM mULa che, tyAre vinaya, e saghaLA guNonuM mULa che." -AvuM samajAvanArAo paNa Aje vizvamAM durlabha thai paDyA che. evuM zikSaNa ApavAnI Aje ghera mA-bApone ane nizALe zikSone darakAra ja kayAM che ? suMdara zikSaNa hoya to guNa-doSano viveka ane doSono tyAga tathA guNano svIkAra thavo, e ghaNI ja sahelAithI zakaya bane che. kSamAnI pradhAnatA : AtmahitanA arthI nare hAmApradhAna thavuM joie' -A vAtanI siddhi mATe kSamAnI sukhadAyakatA mahApurUSanA vacanathI puSTa karyA bAda, have kSamAnI pradhAnatA varNavatAM paNa te upAdhyAya vijayane kahe che ke'jinnjnnnnii ramaNINaM, maNINa cintAmaNI jahA pavaro | chappayiA ya bhayA, tathA pramA saQghawAi liaa" "iha ikkaM ciya khanti, paTiSaNjiya jiyprishksaayaa| sayAtamaujtA, sattA pattA payaM paramaM zA" ramaNIomAM jema zrI jinezvaradevanI jananI e pradhAna che : maNiomAM jema ciMtAmaNi pravara che : ane latAomAM jema kalpalatA e pradhAna che : tema sarva dharmomAM pradhAna dharma mA che jagatamAM eka samAne ja aMgIkAra karIne, jItI lIdhelA che pariSado ane kaSAyo jeoe evA anaMtA satyo, anaMta che zAtA jemAM evA paramapade pahoMcyA che." AvA mahattvabharyA samAdharmanA svarUpane jAyA pachI to ema ja lAgavuM joie ke-kSamAM e ja sarvasva che. kSamAnI e paNa eka mahattA ja che ke-apakAranA
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 205 bhayathI paNa kSamAnuM sevana karanArA AtmAo kAramA apakArathI bacI jAya che. e ja rItie upakArane dhyAnamAM rAkhIne, upakAranA kaThora vacana AdinI sAme krodhane mArI kSamAne dharanArA AtmAo, A gatamAM paNa kRtajJapaNAnI nAmanAne pAmI, anekomAM mAnanIya bane che ane aneko mATe anukaraNIya paNa banI jAya che. A rItie apakAra ane upakArane nimitta banAvI kSamAnuM sevana karanArA jyAre AvA lAbhone pAme che, to pachI jeo- 'krodhanAM phala kaTu che' -ema samajIne krodhanA zaraNe nahi jatAM kSamAnA upAsaka bane che, teo adhika nAmAMkita banI, sva-paranA zreyamAM vadhu nimitta bane, emAM Azcarya paNa zuM che ? evA AtmAo mATe zatruo paNa nirbhaya rahe che. evAonA zatruo paNa samaje che ke- "A bhAgyavAna AtmAo -'krodhanAM la kaTu che* -ema mAnI, game tevA nimitte paNa krodhanA zaraNe jvAne badale eno kSamA dvArA saMhAra karI, kevala kSamAnI upAsanAmAM ja ujvALa rahenArA che." A rItie sAcA kSamAzIla AtmAo gusse thai anartha karaze, evo bhaya evAonA zatruone paNa nathI hoto. krodha, e AtmAno parama zatru che ane e kAraNe zAstre krodhano niSedha karyo che. 'zAstre krodhano niSedha karyo che, mATe krodha thAya ja nahi' -ema mAnI, kSamAnA sevaka banelA mahApurUSonI dazA to anupama ja hoya che. 'anaMtajJAnionI AjJA' -e ja jeonuM jIvanasarvasva hoya che, teo mATe ja uttamamAM uttama koTinI kSamAnuM Asevana zakaya bane che. AvI jAtinI vacanakSamAnA sevako pariNAme kSamAmaya svabhAvavALA banI jAya che. pachI e paramaSione zAsravacananI apekSA paNa kSamA mATe rAkhavI paDatI nathI. pachI to e paramaSio ja mUrtimaMta kSamA banI jAya che. AvI lokottara kSamAnA svAmio to ahIM ja mukitasukhano AsvAda anubhave che. upAdhyAye vijyane kSamAno upadeza Apyo ane - 'AtmahitanA arthI nare kSamApradhAna thavuM joie' -ema kahI kSamAnI mahattA varNavI
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 cauda guNasthAnaka bhAga-1 vijyane kSamAzIla banavAnI upAdhyAye preraNA karI. upAdhyAyanI A preraNA vijayane khUba ja rUcI. kSamAdharmanI ArAdhanAno e upadeza, vijyane amRta samAna lAgI.. amRtanI vRSTi jeTalI priya lAge, teTalI ja priya vijayane upAdhyAyanI ukitao lAgI ane ethI amRtanI vRSTi jevA te vacanane te vijaye tattvabuddhithI grahaNa karyuM. A rItie kSamAlIla banela vijya abhyAsa karatAM karatAM vidvAna banyA ane atizaya zuddha tarUNapaNAne pAmyA. yauvanane pAmelA potAnA putra vijayane, tenAM mAtA-pitAe vasaMtapuramAM rahetA sAgara nAmanA zreSThinI "gozrI' nAmanI putrI sAthe paraNAvyo. vijaya paNa te vakhate te potAnI paraNelI strIne tenA pitAne ghera ja mUkIne potAnA nagara pratye Avyo. A pachI koi eka divasa potAnI patnIne potAne ghera lAvavAne mATe, vijaya potAnA zvasuranA phule gayo. potAno jamAtA teDavA mATe Avelo hoi, vijayanA zvasure paNa potAnI te gozrI nAmanI putrIne vijyanI sAthe ravAnA karI. gotrI vijayanI sAthe ravAnA to thai, parantu teNInI icchA koi paNa kAraNe pitAnuM ghara tavAnI nahi hatI. rasate cAlatAM teNInA hRdayamAM e ja vicAra ramato hato ke- "mAre mArA pitAne ghera pAchA javuM che, paNa. e bane zI rItie ?' A vicAramAM ne vicAramAM gozrIe kAramo nirNaya karyo. potAnI icchAne saphaLa banAvavAne mATe teNIe potAnA svAmI vijayanuM mRtyu nipajAvavAno vicAra karyo. vicAro ke- A keTalI badhI krUratA che? patinI sAthe nathI javuM ane pitAne ghera pAchA pharavuM che, eTalA mATe gotrI potAnA pati evA paNa vijayano vinAza sAdhavAno nirNaya kare che. adhama AtmAo potAnA thoDAka svArtha mATe sAmAnA bhayaMkare paNa nukazAnane karatAM acakAtA nathI. adhama AtmAone sAmAnA lAbha-nukazAnanI cintA ja hotI nathI. adhama AtmAo to pota pAnelI potAnI anukULatA prApta thAya, e mATe nIcamAM nIca karmo AcaramAM paNa
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 207 acakAtA nathI. evA AtmAo vizvAsu ane upakArI evA paNa AtmAono nAza sAdhavAne ya tatpara banI jAya che. gozrI evA adhama AtmAomAMnI ja eka che ane ethI pitAnA ghare pAchA javAnI utkaMThAvALI banelI teNIe vijayane kahyuM ke"he nAtha ! mane khUba ja tRSA lAgI che, tRSA rUpI pizAcaNI mane khUba ja pIDI rahI che." adhama strIo potAnI bUrI icchAne pUrNa karavA mATe bhayaMkara DhoMga paNa AcarI zake che. kharekhara strIsvabhAva koi vilakSaNa ja hoya che. kudaratI sutAM Adi aneka svAbhAvika doSo strIomAM hoya che. jo ke-ati pavitra evI paNa mahAsatIo aneka thai che, ke je mahAsatIo phAsananI parama ArAdhaka ane prabhAvaka banI, kevalajJAna pAmI, zrI siddhipadane paNa sAdhI gai che : parantu je strIo uttama guNane pAmelI hotI nathI ane dharmathI aparicita hoya che, evI strIomAM to sukatA Adi aneka doSono anubhava Dagale ne pagale thavo, e sahaja che. gotrI tRSAthI pIDAtI hatI ane e mATe ja teNIe vijayane tRSAturatAnuM kahyuM hatuM ema nathI : teNI to prapaMca ramI rahI hatI ane prapaMcathI ja teNIe potAnI tRSAtura dazA evI bhayaMkara batAvI, ke jethI vijayane ema nizcita lAgyuM ke- "jo Ane atyAre ja pANI nahi maLe, to A jIvI zakaze nahi.' Ama lAgavAthI, viye paNa tarata ja potAnI te patnIne kahyuM ke- "he priye ! tuM Ava, A kuvAmAMthI huM tane pANI pAuM chuM." A pramANe bolato vijaya kuvA tarapha cAlyo ane potAnI pAchaLa AvatI potAnI strI sAthe vikya kuvA upara pahoMcyo. vizvarata evo viya kuvAnuM avalokana karavAmAM tatpara banyo ane jeTalAmAM te pANI kADhe che, teTalAmAM to tenI priyA gotrIe pAchaLathI vijyane dhakko mArI kuvAmAM nAMkhyo. potAnA pati vijayane kuvAmAM nAkhIne gozrI jaldI bhAgI ane potAnA gAmamAM AvI pitAne ghera pahoMcI gai.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 cauda guNasthAnaka bhAga-1 samajI zakAze ke-dharmamArgane nahi pAmelI strI jAta keTalI kAramI nirdaya hoi zake che ? potAnA vizvAsu patine, ke je pati potAnI tRSA maTADavAne mATe junA kuvAnA upara jai tapAsI pANI kADhavAno prayatna kare che, evA premALa patine paNa dhakko mArI kuvAmAM nAkhI kAramo vizvAghAta karavo ane sahaja paNa dayA lAvyA vinA temaja AvA kAramA kuvAmAM patinuM zuM thaze eno sahaja paNa vicAra karyA vinA, nAsIne potAnA pitAnA ghera, pahoMcI javuM, e zuM kAramI nirdayatA vinA zakaya che ? kahevuM ja paDaze ke-nahi. potAnI putrIne teNInA pati sAthe zvasuragRhe mokalavA chatAM paNa teNI pAchI AvI, eTale - "te pAchI kema AvI ?' e jANavAnI icchA, mAtA-pitAne thavI e sahaja che. teNIe paNa potAnA mAtA-pitA pUche agara to na pUche, to paNa uttara ApavAno nakkI karI ja rAkhyo hato. mAtA-pitA na pUche, to paNa pAchI cAlI AvelI teNIe kAMika kahevuM ja paDaze, ema teNI jANatI ja hatI ane e mATe paNa gozrI taiyAra ja hatI. AvuM kAramuM sAhasa karanArI strI evA uttaro agara kalpita vAto kahevAmAM huMzIyAra ja hoya. teNIe paNa tAMnI sAthe ja, mAtA-pitA pUche te pahelAM ja, saMtoSakAraka kahevAnuM nakkI ja karI lIdhuM hatuM. AthI teNIe ghera pahoMcatAnI sAthe ja kahyuM ke- "apazukanapaNAthI te mane laI na gayA.' -A kathana evuM hatuM ke- mAtA pitAne sAruM lAgI ja jAya. mAtA-pitA paNa, teNInA e kathanathI ema samajI gayA ke- mArge jatAM koi bhayaMkara jAtinA apazukana thayA haze, ethI amArA jamAi, amArI dIkarIne nahi lai jatAM pAchI mokalI, pote ekalA ja potAne ghera cAlyA gayA haze ! AthI teonuM mana paNa vihuvala na banyuM ane A bAi paNa zAMtipUrvaka mAtApitAne ghera rahevA lAgI. gozrI to have nizcitapaNe rahetI hatI : kAraNa ke- teNInI e dhAraNA hatI ke-AvA kuvAmAM paDela vijaya jIvavAno nathI ane enA tathA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 cauda guNasthAnaka bhAga-1 mArA sivAya A vAtane trIjuM koi jANatuM nathI : parantu ahIM banAva jUdo ja banyo che. gozrIe vijyane dhakko mAryo ane vijya kuvAmAM paDyo, paNa te kuvAmAM eka vRkSa ugeluM hatuM. ane kuvAmAM paDatA evA vijyanA hAthamAM te vRkSa AvI gayuM. AthI te vijya acAnaka prApta thaelI mRtyunI kAramI ApattimAMthI sahaja rItie bacI gayo. e vRkSanA avalambanathI te vinA vighne kuvAmAMthI bahAra nIkaLyo. bhAgyano udaya jAgRta hoya che, to koi ja vAMko vALa karI zakatuM nathI. AyuSya balavattara hatuM e kAraNe, potAnI abhilASA pUrNa karavA mATe potAnI ja strIe mArI nAkhavAno kAramo prayatna karyo e chatAM paNa vijyane kazI ja hAni na pahoMcI. prabaLa puNyodaya hoya to Apatti paNa saMpatti rUpa banI jAya che. zatrunA manoratha paNa puNyazAlithI nathI phaLatA. kuvAmAM paNa vRkSanuM AlaMbana maLI jve ane e AlaMbana paNa koinI ya sahAya vinA bahAra nIkaLI zakAya evuM maLavuM, e prabaLa puNyodaya vinA zakaya nathI. pApanA udaye strI kuvAmAM nAkhanArI maLI, paNa puNya akhaMDita rAkhanAra maLyuM. AvuM AvuM saghaLuMya saMsAramAM susaMbhavita che. have Avo bhayaMkara aparAdha karanArI strI upara paNa svabhAvathI saumyapaNAne dharanAro vijya kopa nathI pAmato. kopa nathI pAmato eTaluM ja nahi, paNa svabhAvathI saumya evo vijya potAnA cittamAM ciMtave che ke- 'teNIe mane kuvAmAM zA mATe nAkhI dIdho haze ?' A rItie gozrInA te duSTa paNa kRtyanA kAraNano vicAra karatAM karatAM, te evA nizcaya upara Avyo ke- potAnA pitAnA ghera jvAmAM teNI pravaNa cittavALI jvAtI hatI ane evA cittavALI hovAnA kAraNe ja teNIe ema karyuM hoya ema lAge che. potAnI sAthe AvatI potAnI strInI rItabhAta AdithI vijya A vAta jANI zakayo hoya,to e asaMbhavita nathI : paNa AvA
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 cauda guNasthAnaka bhAga-1 hetuthI eka patnI AvuM kAramuM akArya Acare, e sAmAnya draSaTie kSantavya na ja gaNAya. sAmAnya draSTie to A kArya akSantavya ja gaNAya ane e mATe sakha zikSA karavAnI taiyArI thAya : paNa vijya, e koi sAmAnya vyakti nathI. vijya to kSamAnA marmane pAmelo che. e ja kAraNe, tenA antaramAM AvA prasaMge paNa krodha utpanna thato nathI. A banAvane anulakSIne vijya to potAnA AtmAne ja hitazikSA devA mATe tatpara bane che ane portAnA jIvane uddezIne te cintave che ke "he jIva ! teNInA upara tuM roSa na kara ane roSa karIne dehano zoSa na kara !" ATaluM samajAvIne ja vijya aTakato nathI, paNa potAnA te vicArane puSTa karavAne mATe, e potAnA AtmAnI sAthe vAta karatAM potAnA AtmAne kahe che ke "satvo purvAzvAnaM, jhmAnuM pAvaNa lavivAnuM / travAhetu guOsu ya, nimittamimAM paro hopha |1911" "napha si drosavaMte, tA tuha tor3a ho vayaso | aha na khamasi to tuha avi, sayA akhaMtoha vAvArA ||2||" "he jIva ! sarva koi pUrve pote ja karelA karmonA phala vipAkane pAme che ane aparAdhomAM ke guNomAM para to nimitta mAtra ja hoya che : vaLI jo tuM doSavaMtone khame, to ja tAre mATe kSamAno avakAza che : paNa jo tuM doSavaMto upara kSamA nahi kare, to tArA mATe paNa sadAya akSamAno ja avakAza che." vijyanA AvA umadA vicAro, e upAdhyAyanA vacanano hitakara tarIke teNe karelo je svIkAra, tene ja AbhArI che. 'AtmahitanA athie kSamApradhAna banavuM joie.' -A hitazikSA sAcI Astikabudhdhie svIkArAya, to ja bhayaMkara krodha utpanna karanArA prasaMge paNa kalyANakArI kSamAnuM Asevana thai zake. anyathA, bhayaMkara krodha Ave evA prasaMge
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 211 kSamAnuM sevana thavuM, e zakaya nathI. sAcA Astikaya vinA AvA anupama vacano paNa hitakara nivaDatAM nathI. zAstrIya vacano paNa hitakara rItie samajAvA mATe mArgAnusArI kSayopazamanI AvazyakatA che. suMdara jAtinA kSayopazama vinA zAstrIya vacanono sAco khyAla Avavo e ja asaMbhavita che. potAnI ja patnI, rastAmAM, potAnA pitAne ghera pAchA javAnI eka lAlasAthI kuvAmAM pheMkI daine cAlI jAya, evA samaye paNa kAramo gusso AvavAnA badale, upAdhyAyanA vacanano amala thavo ane potAnA AtmAne kSamAzIla banAvavAjoga umadA vicAro AvavA, e nAnIsUnI vAta nathI. vijaya potAnA AtmAne samajAve che ke-azubhanA udaye kuvAmAM paDavuM paDyuM. have enA pariNAme kopa karavo, e to A zarIrane bALavA javuM che ane punaH azubhanuM upAna karavAno ja prayatna karavA barobara che. mAro kuvAmAM paDavAno banAva, e koi vinA kAraNe ja banelo banAva che ema nathI, paNa mArA pUrvanA pApanuM ja e pariNAma che-e vAta vijayanA hRdayamAM barAbara AvI jAya che. kAryanA vAstavika kAraNano Avo vicAra, e mArgAnusArI vicAraNA vinA Avavo ja muzkela che. AvA umadA vicAra mATe vivekanI AvazyakatA che, ema koine paNa lAgyA vinA rahe tema nathI. "vartamAna aparAdha rUpa ke guNa. rUpa banAva, emAM anya to nimitta mAtra ja hoya che, paNa vAstavika rItie e pariNAma potAnAM ja pUrve karelAM karmonuM ja che.' -Avo anupama khyAla, yogya AtmAomAM ja janme che. vijayanA aMtaramAM A khyAle ghaNI ja sahelAithI jabhyo, e enA AtmAnI nirmalatAno ja prabhAva mAnavo rahyo. sAmAnya AtmA AvA prasaMge sAmAnA doSane ja pradhAnatA ApI, sva-paranuM kAramuM ahita AcarI nAkhe che, tyAre vivekI AtmA AvA prasaMge potAno doSa joine potAnuM tathA paranuM ahita na thavA detAM, sva-paranuM sAcuM hita sadhAya evo mArga akhatyAra kare che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 kSamAnA Asevana mATe jarUrI vicAro karatAM zrI vijye je vicAro karyA che, e vicAro AtmahitanA sAcA abhilASI evA sau koie khUbaja yAda rAkhavA jevA che. 'sukha ke du:kha, e svakRta karmano vipAka che ane anya to nimitta mAtra ja temAM thAya che.' -A vicAra jema Avazyaka che, tema vijye je bIjo paNa vicAra karyo che te paNa Avazyaka che. zrI vijye potAne udezIne kahyuM che ke- 'jo tuM doSavaMta upara kSamA nahi kare, to kSamAno avakAza tArA mATe kadI AvavAno ja nathI. doSavaMtone tuM khamaze to ja tArA mATe kSamAno avakAza che ane doSavaMtone tu nahi khame, to to haMmezane mATe tAre akSamAne ja avakAza che.' kSamAnA upAsaka mATe zuM A vicAra ocho jarUrI che ? kahevuM ja paDaze ke- A vicAra paNa kSamAnA abhyAsI mATe atizaya jarUrI che. kSamAnI AvazyakatAno prasaMga tyAre ja Ave che, ke jyAre koi ApaNo aparAdha kare. 'koi aparAdha kare e samaye to gusso Ave ja ane Avavo ja joie.' -evuM mAnanAra kSamAnI upAsanA kayAre karavAno ? kahevuM ja paDe ke-e bIcArAne kSamA karavAno prasaMga maLavAno nathI ane gussAnA prasaMgo ene vakhatovakhata maLavAnA che. 'huM to koi mAro aparAdha kare tyAre ja gusse thAuM chuM ane te ati jarUrI che.' -A pramANe kahenArane kahevuM che ke- 'bhAi ! tArA mATe kSamAnI upAsanAno koi avasara ja nathI. kSamAnI upAsanAnA prasaMgane to tu gusso karavA mATeno jarUrI prasaMga mAne che, eTale tAre kSamAnI upAsanA karavAnI rahI ja kayAM ?' kSamAnI upAsanAnA prasaMgane gusso karavA mATeno jarUrI prasaMga mAnanArA bIcArA, kSamAnA svarUpane ja nathI samajyA-ema kahevAmAM Ave to paNa cAle. 'aparAdhI to gussA mATe lAyaka ja che' ema mAnanArA zrI jainazAsananA marmane samajyA ja nathI. 'aparAdhI paNa upakArI che' -ema mAnanAro ja sAcI rItie kSamAno upAsaka banI jAya che. 'potAnI jAtano aparAdha karanAra upara paNa gusso jarUrI che' -ema mAnanAra zrI jainazAsananA rahasyathI ajJAta ja che. evA ajJAno jyAre 212
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 213 prazasta kaSAyanAM vartana sAme paNa prazasta kaSAyano niSedha karavAne mATe kSamAnI vAto kare che, tyAre khare ja teo vadhu dayApAtra lAge che, evAonI samAnI vAto, e khare ja mithyA ADaMbara sivAya bIjuM kazuM ja nathI. ghora mithyAtvathI rIbAtAonI saghaLI ja sArI vAto, e ajJAna yA to dakhkhanA nRtya sivAya anya kazuM ja hotuM nathI. evAonI sArI vAto Adi paNa khoTA mATe ja hoya che. A jAtinA uttama vicAro dvArA, kSamApradhAna AtmAnI mAphaka e pramANe cittavIne vijaya potAne ghera pahoMcyo strIne lIdhA vinA ja AvelA putrane joine, vijayanI mAtAe vijayane pUchayuM ke- "bhAI ekalo kema ? mAtAnA eka praznano uttara ApatAM vijaye, paNa jevo uttara tenI strIe potAnA mAtA-pitAne Apyo hato, tevo ja uttara Apyo. potAnI mAtAne uttara ApatAM vijaye kahyuM ke- "he mAtA ! apazukananA kAraNathI meM vahune ANI nathI.' vijaya jevo vicakSaNa AtmA A uttara Ape che, tyAre te jarUra samajapUrvaka Apato haze ema mAnavuM ja rahyuM. sAmAnya rItie uttama AtmAonI koi paNa pravRtti vicArapUrvakanI hoya che. sAmA AtmAnuM ahita na thai jAya, evI zuddha buddhinA yoge apAyelo Avo uttara yogya ja manAvo joie. mAtA paNa potAnA putranA uttarathI saMtoSa pAmI. A pachI prasaMge prasaMge vijayanAM mAtA-pitA vijayane vahune lai AvavA mATe ghaNI ghaNI rItie kahetAM hatAM, paNavijayane teDavA javAno utsAha thato ja na hato. mAtA-pitA vastusthitithI ajJAta hatAM eTale teo preraNA karatAM hatAM, paNa vijaya vastusthitithI sujJAta hato, mATe tene utsAha nahoto thato. utsAha nahi thavAmAM vijayane teNInA upara veSa na hato. vijayanA manamAM ema ja thatuM hatuM ke- "e bIcArIne AvavuM nathI, to pachI levA jaine teNIne zA mATe duHkha ApavuM joie ?"
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 cauda guNasthAnaka bhAga-1 jyAre jyAre mAtA-pitA vahune lAvavAnuM kahetAM hatAM, tyAre tyAre te vijya - 'koNa te garIbaDIne du:khI kare ?' -AvA prakArano vicAra karIne utsAhita banato nahi. potAno bhayaMkara gunho karanArI evI paNa potAnI patnIne du:kha na thavuM joie, e ja vijyanI dhAraNA hatI. potAne iSTano viyoga bhogavavo paDe-enuM kAMi nahi : paNa ene duHkha na thavuM joie, A ja eka vijyano vicAra hato. vicArAya to A manodazA paNa sAmAnya na lAge. have AgaLa je banAva bane che, te paNa vicAravA jevo che. vijya kayI rItie gozrI mATe prazamanimitta bane che, te have jovAnuM che. have jema jema divaso jvA lAgyA, tema tema vijyane preraNA karanArA vadhatA gayA. vijyanA mitro aneka rItie teno upahAsa karavApUrvaka gotrIne teDI lAvavAnI preraNA karavA lAgyA. vijya to eka ja vicAramAM hato ke- 'e bIcArIne AvavuM ja nathI, to pachI ene teDI lAvIne zA mATe pIDA upajAvavI ?' paNa divase divase upahAsa ane preraNA vadhavA lAgyA. pariNAma e AvyuM ke-vijyane pharajIyAta potAnI patnI gozrIne teDI lavAvAne mATe vuM paDyuM. vijya potAnA zvasurane ghera gayA bAda paNa keTalAka divaso sudhI tyAM ja rokAyo. vijyanA zvasura Adi paNa vijyanA AgamanathI ane tenA rokAvAthI AnaMda pAme te svAbhAvika hoi vijye gauravapUrvaka tyAM rahIne keTalAka divaso pasAra karyA. A pachI koi eka divase vijya potAnI patnIne laine nIkaLyo. je gozrI gai vakhate AvavAne sarvathA nArAja hatI : nArAja hatI eTaluM ja nahi paNa vijyanI sAthe na vuM paDe ane pitAne ghera pAchA i sukhapUrvaka rahI zakAya, e mATe je gotrIe prapaMcathI vijyane kuvAmAM dhakelI dIdho hato,te ja gotrI atyAre te ja viyanI sAthe AnaMdathI zvasuragRhe i rahI che, e pratApa vijyanI kSamAzIlatA ane gaMbhIratAno
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 215 ja che. vijya potAnA zvasuragRhe eTale gozrInA pitAne ghera keTalAka divaso sudhI rokAyo, te chatAM teNe sIdhI ke ADakaratI rItie koine paNa pelI vAta karI ja nathI. evo kAMi aniSTa banAva jANe ke banyo ja na hoya ane apazukananA kAraNe pAchI mokalelI patnIne ja jANe pote punaH teDavA mATe Avyo hoya, e ja jAtino vijyano vartAva hato. vijyano evo vartAva gozrInA antaramAM sArI asara upajAve, e svAbhAvika ja che. rastAmAM paNa gozrInI sAthe vijye pelI vAta cheDI ja nathI. samajAvavA ke hitazikSA nimitte paNa vijyuM e vAta gozrIne pUchI nathI. kharI vAta to e che ke-AvA prasaMgomAM e banAvane yAda karIne hitazikSA devA karatAM, gaMbhIratA jALavI gunho karanAra tarapha mIThAzabharyuM vartana rAkhavuM, e ja sAmA AtmA upara upakAra karavAno sundaramAM sundara upAya che. gaMbhIratA kevaLa vANInI ja nahi, paNa vartananIya jALavatAM AvaDavI joie. vartanamAM jo upekSA agara durbhAva NAya, toya sAmA AtmA upara teTalI sundara asara na nipaje. tame banelI vAtane bIlakula saMbhAro nahi, koine ya kaho nahi ane vartana pUrvanA jevuM ja mIThAzabharyuM rAkho, to kAramI ayogyatAthI pIDAtA AtmAo sivAya, bIjAo upara sArI asara na thAya e zakaya nathI. kAMike ya yogyatA dharAvanAra mANasane to e ja jAtino vicAra Ave ke- 'Ane meM mArI nAkhavAno prapaMcamaya prayatna karyo-e vAta A sArI rItie jANe che, chatAM koine e kaheto nathI ane mane paNa A Thapako Apato nathI temaja mArA tarapha pUrvanA jevo ja bhAvabharyo vartAva rAkhe che, e AnI keTalI badhI uttamatA che ?' ane uttama AtmA mATeno Avo vicAra doSitamAM paNa uttamatA pragaTAve, e sahaja che. pUrve bhayaMkaramAM bhayaMkara doSa karanAro AtmA paNa e vicAranA yoge sAmAnya koTinA paNa doSathI vimukha banI jAya. prazAnta AtmA AvI AvI rItie ja anyone mATe prazamanuM kAraNa banI zake che. vijya potAnI
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 patnI gozrIne laine potAne ghera Avyo. have to gozrI paNa ahIM AnandamAM ja potAnA divasone pasAra kare che. vaimanasya jevI koi vastu ja bemAMthI ekanAya antaramAM nathI : ane ethI banneyanuM jIvana premapUrvakanA vartAvamAM pasAra thAya che. 216 A rItie keTaloka samaya gayA bAda, e banAva banyo ke je banAva A saMsAramAM svAbhAvika ja che. A vizvamAM evo koi nmyo nathI ane janmavAno paNa nathI, ke jenuM mRtyu na thAya. saMsAramAM janmanI sAthe maraNa saMkaLAeluM ja che. je janmyo che te maravAno ja che -e vAta eka ne eka be jevI sunizcita che. AvI sunizcita vastumAM paNa ajJAna AtmAo AkaLa-vikaLa banI jAya che. divasonA divaso sudhI pote sAMlakhyuM ane joyuM paNa hoya ke-janmelA vahelA yA moDA mare ja che, chatAM maraNanA nAme AvA jIvo keTalA Akala-vikala banI jAya che ? maraNathI DaranArA AtmAe janmathI bacAya evo prayatna Adaravo -e ja DahApaNanuM kAma che; paNa ajJAnione eno to vicAra karavAnI paNa darakAra nathI. huM kayAMthI AvIne ahIM janmyo ane ahIMthI marIne huM kayAM iza ? -eno vicAra karanArA keTalA ? maryA pachI jyAre kAMka paNa janmyA vinA chUTako nathI, to pachI enI kALajI rAkhavI joie ke nahi ? paNa Aje to parabhavanI vAto koi kare, toya keTalAkone pIDA upaje che. vastuta: to DAhyo te che, ke je parabhavane sudhAravAno prayatna kare che ane e prayatna e ja dhyeyathI kare che ke-kramazaH janma ja na levo paDe evI dazA pamAya. Avo prayatna karanArA ja sAcA vivekI che ane vAstavika satkArane pAtra che : chatAM ajJAna AtmAone evA puNyAtmAone mUrkha kahetAM ane e puNyAtmAono tiraskAra karatAM paNa AMcako Avato nathI: A duniyAmAM bhaNelA chatAM abhaNathI paNa vadhAre bhUMDA ane buddhizAlI chatAM buddhihInathIya vadhAre mUrkha mANasonI saMkhyA moTI hoya che. enuM kAraNa e ja che ke-e bhaNatara ane e buddhi sAcA vivekathI para
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 217 hoya che. avivekI AtmAonI vidyA ane buddhi, nathI to teone lAbhadAyaka thatI ke nathI to anyone lAbhadAyaka thatI : prAya: to, e vidyA ane e buddhi ubhayano vinAza sAdhanArI bane che. A ja kAraNe bhaNatara ane buddhi karatAM paNa viveka pradhAnatA bhogave che. vivekI AtmA bhale thoDuM bhaNelo hoya ane ochI buddhi dharAvato hoya, paNa te potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhI zake che ane bIjAone mATe paNa te upakAranuM ja kAraNa bane che : paratu puNyodaya ane laghukamitAnA yoga vinA vivenI prApti thavI e zakaya nathI. vivekI AtmAo mRtyuthI muMjhAtA nathI, paNa mRtyune uttamamAM uttama banAvavAvano prayatna kare che. vivekI AtmAonI jIvanacaryA uttama mRtyu mATenI taiyArI rUpa hoya che ema paNa kahI zakAya. "mRtyu thavAnuM sunizcita che' ema jANanArA vivekIo, samAdhipUrvaka mRtyu pamAya e mATe banatuM karavAnuM cUkatA nathI. jIvana evuM keLavavuM joie ke-mRtyuno Dara ja na lAge, paNa e jIvana parabhavanA vicAra vinA ane yogya nizrAne svIkAryA vinA kema jIvAya ? parabhavano jene vicAra nathI ane janma levo paDe evI sthitithI mukata banavAnI jenI bhAvanA nathI, te AtmA suMdara jIvanane jIvI zake e zakaya ja nathI. astu ahIM to je bane che, te e che ke- vijayanAM mAtA-pitA mRtyu pAme che ane ethI gharanuM svAmitva vijayane ane gozrIne prApta thAya che. mAtA-pitA jIvatAM gharamAM putra ane putravadhunuM svAmitva hoya. nahi, paNa Aje dazA jUdI ja che kAMto mAtA-pitAne putranuM ane putravadhunuM svAmitva svIkAravuM paDe che ane kAM to mAtA-pitAne tarachoDIne putra ane putravadhU jUdAM rahe che. vinaya jAya ane svacchadatA Ave, tyAM zuM na thAya ? Aje raLAu dIkaro ane tenI vahu mAtA-pitAnI cAkarI karatAM hoya, evI dazA bahu ja oche sthale jovA maLe che. moTe bhAge dIkarAnIne vahunI AmanyA mAtA-pitAne jALavavI paDe che ane temAMya pahelAM mA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 cauda guNasthAnaka bhAga-1 bApa garIba hoya ke pachI dIkarI sAruM kamAyo hoya, to to pUchavuM ja zuM ? mAtA-pitAnI sevA, e to saMsAramAM rahelA putrano parama dharma che. saMsAramAM rahelo dIkaro jo mA-bApanI sevA na kare, avagaNanA kare, to e kuputra ja che. vijaya evo kuputra nahi hato. vijya to vinayazIla to. enA ja pratApe, vijayanAM mAtA-pitA jIvyAM tyAM sudhI gharamAM vijayanuM ke vijyapatnI gozrInuM svAmitva nahi hatuM. mAtA-pitAnA mRtyu bAda vijya ane gotrI gharanA svAmitvane pAmyAM ane gRhasvAmipaNAne ucita vartana rAkhatAM teo premabhAvathI divaso pasAra karavA lAgyAM. paraspara prItibhAvathI vartatAM te vidyA ane gozrI anukrame cAra putronAM pitA ane mAtA banyAM. A rItie gozrIne vijaya pratye anurAgavatI banAvanAra vijayano kSamAguNa ja hato, e ni:saMzaya bInA che. vijayanA prazAnta svabhAve ja gozrI jevI bhayaMkara pApakarmane AcaranArI strIne gRhiNI tarIkenA guNothI alaMkRta banAvI dIdhI. Ama gozrI sudharavAthI vijayane e paNa eka phAyado thayo ke-tenA kuLanuM gaurava jaLavAi rahyuM. kSamAguNanA pratApe A lokamAM paNa aneka prakAranA pratyakSa lAbho thAya che ane paralokanuM paNa. sadhAya che. eka vAra samAguNanA mahimAno ane potAne prApta thayelI anukULa sthitino vicAra karatAM, viye vicAra karyo ke- "aho, upAdhyAye mane je upadeza kIdho hato te yathArtha ja hato. kSamAthI thatA lAbhano to meM pratyakSa anubhava karyo." kharekhara, samAguNano pratyakSa lAbha pAmyA bAda Avo vicAra Avavo e svAbhAvika ja che. vAstavika koTino guNa, e eka anupama vastu che. guNane jo guNa rUpe sevAya, to te cittAmaNi AdithI paNa adhika phaLe che, e nisaMzaya bInA che. AtmAnA vAstavika guNanI pAse cintAmaNi AdinI to kazI ja kimata nathI. prazamAdi guNo AtmAne apUrva koTinI samAdhi ApanArA che. samAdhinA pratApe A loka paNa sudhare che, paraloka paNa sudhare che ane pariNAme mukitasukhanA paNa, bhokatA banI zakAya che. prazamAdi guNonA upAsaka AtmAo A lokamAM
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 219 je zAnti bhogavI zake che, te sAmAnya koTinI hotI nathI. evA AtmAone paraloka sudhare ane muktisukha temanAthI dUra na rahe, emAM paNa zaMkAne avakAza nathI. zarata eTalI ja che ke-guNa guNa rUpe pragaTavo joie ane guNa rUpe ja sevAvo joie. vijaya upAdhyAyanA upadezanI yathArthatAno ane potAne thayelA kSamAguNanA sAkSAtkArano vicAra karIne aTakI gayo che ema paNa nathI. vijaye AgaLa evo paNa vicAra karyo che ke- "have huM parahitamAM rakata banuM." guNanI e eka mahattA che ke-eka guNano mAlika banelo AtmA kramaza: aneka guNono mAlika banI jAya che. doSa doSane AkarSe che ane guNa guNane AkarSe che. eka pApano Dara aneka pApono preraka bane che ane eka guNano Adara aneka guNonA pragaTIkaraNanuM kAraNa bane che. pachI to vijaya jema prazAntAtmA banyo che, tema parahitArthakArI paNa banyo che. vijaya jema kSamAzIla hato tema gaMbhIra paNa hato ja ane ethI enAmAM akSakatA rUpa guNa paNa hato. jo tenAmAM agaMbhIratA hota, to te gozrInA aparAdhane paNa je rItie potAnA haiyAmAM rAkhI zakayo e rItie rAkhI zakata nahi. jo ke bhaviSyamAM eka bhUla thai che ane enA pratApe gozrInuM mRtyu nipajyuM che, paraMtu tethI vijayane je pazcAttApa thayo che ane vijayanI je sthiti thai che, te jotAM vijayamAM kSudratA doSa hato, ema kahI zakAya evuM che ja nahi. koi tevI vicitra bhavitavyatAe ja vijayane bhUlavyo, ema saMyogo Adino vicAra karatAM lAgyA vinA nahi rahe. e prasaMga ApaNe hamaNAM ja joie chIe, paNa pahelAM ApaNe te pUrvenI hakIkata joi laie. zAsakAra-paramarSi pharamAve che ke"have huM parahitamAM rakata banuM." -evo vicAra karIne, te vijaya dIna Adine viSe dAna devAne pravRtta thayo. A rItie te vijaya potAnI lakSmIno paNa savyaya karavA lAgyo. Ama parahita sAdhavAmAM pravRtta thayelo ane prakRtithI ja saumya
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 cauda guNasthAnaka bhAga-1 svabhAvane dharanAro vijya ghaNAM pApone haNanAro banyo. prakRtithI saumya svabhAvavALo vijya prAyaH junAM pApone toDato to hato ane navAM pApothI bacato hato. guNasaMpanna AtmA mATe AvI sthiti banavI e sahaja che. hRdayanA saumya AtmAo ghaNAM pApothI bacI jAya che ane potAnA tevA suMdara svabhAvane laine ghaNA prAcIna pApone paNa haNanArA bane che. AvI dazAne laine te vijya parina, mitro ane svano Adine mATe sukhe karIne sevanIya banyo. teno sAroya parivAra tenI hradayapUrvaka sevA karato, mitro tenI AjubAju viCAine ja rahetA ane svajano paNa enI chAyAmAM kallola karatA. AvA guNIyala mAlika tarapha parivArano sAco sevakabhAva rahevo, mitrone AvA mitra tarapha sAco mitrabhAva rahevo ane svanone AvA guNIyala svajana tarapha sAco svAbhAva rahevo emAM kazuM ja Azcarya nathI. zrI vijya potAnA parivAra mATe, mitro mATe ane svano mATe sukhasevanIya banyo, eTaluM ja nahi, paNa prakRtithI saumya svabhAvavALA zrI vijyanA saMsargathI anya paNa ghaNA lokone lAbha thayo. parama upakArI, bRhavRttikAra AcArya bhagavAna zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke-te zrI vijyanA saMsargathI ghaNA mANaso prathama rUpa eka dhananA svAmI banyA. zrI vijyanA saMsargamAM AvelAo paNa prazamaguNanI mahattAne samajyA ane prazamaguNanA upAsaka banyA. anekoe zrI vijyanA saMsargathI prazamane ja eka potAnuM dhana banAvyuM. uttamanA saMsargathI uttamatA AvavI sahaja che, kAraNake-jIvone saMgathI guNo athavA aguNo eTale doSo thAya che: ane e ja kAraNe kaheluM che ke"sNtptaaysi saMsthitasya payaso nAmApi na jJAyate, muktAkAratayA tadeva nalinIpaprasthitaM rAjate / svAtau sAgarazuktisampuTagataM tajjAyate mauktikaM, prAyeNADadhamamadhyamottamaguNaH saMsargatA draSyate ||1|| " - kavi ema kahe che ke-A vizvamAM adhama, madhyama ane uttama guNa
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 221 pANI enuM ekamAtInI zobhA thatA je jovAmAM Ave che, te pratApa saMsargano che. adhamano saMsarga adhama guNane pedA kare che, madhyamano saMsarga madhyama guNane pedA kare che ane uttamano saMsarga uttama guNane pedA kare che. saMsarganA pratApe utpanna thatI A sthitine kaSTAnta dvArA samajAvavAno kavie prayatna karyo che. loDhuM sArI rItie tapeluM hoya ane enA upara pANI paDe to ? to pANInuM nAmanizAna paNa na rahe ! e ja rItie enuM e pANI jo kamalinInA patra upara paDyuM hoya to te pANInAM binduo motInI jema zobhe che. A rItie adhama ane madhyamanuM udAharaNa ApI, kavi uttamanuM varNana kare che. tamane khyAla to haze ke-motI darIyAmAMthI nIkaLe che. darIyAmAM moTI chUTAM hotAM nathI, paNa zukitamAM rahelAM hoya che. svAti nakSatramAM varasAda varasato hoya ane e vakhate jo te varasAdanA pANInuM bindu zakitasampaTamAM jai paDe, to tenuM motI thai jAya che. pANI enuM e, paNa tapelA loDhA upara paDIne baLI jAya, kamalinInAM patra upara paDIne motInI zobhAne pAme ane svAti nakSatramAM sAgaranI aMdara rahela zukitamAM jai paDe to motI banI jAya. e ja rItie prAyaH karIne adhama, madhyama ane uttama guNa saMsargathI dekhAya che. A uparathI paNa samajI zakAya tema che ke-duniyAmAM saMsarga paNa zuM kAma kare che ? saMsargano mahimA samajanArAoe sadAne mATe uttama AtmAonAM ja saMsargamAM rahevuM joie. adhama AtmAono saMsarga sAmAnya AtmAone mATe to avazya hAni karanAro nivaDe che. A kAraNe, doSonA varI ane guNanA premI AtmAoe to adhama ane madhyama koTinA saMsargamAM nahi rahetAM uttamanA saMsargamAM ja rahevAnA dhyeyavALA banavuM joie. jeo khAsa kAraNa vinA adhama AtmAonA saMsargamAM rahevA chatAM guNanA premanI vAto karatA hoya, teo prAya: damabhanA ja upAsaka hoi zake che. onA saMsargathI vidyamAna guNo paNa vinAzane athavA to malinatAne pAme tema hoya ane aneka doSono AvirbhAva thAya tema hoya, teono banI jAya
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 cauda guNasthAnaka bhAga-1 saMsarga guNano premI AtmA koi khAsa viziSTa kAraNa vinA kadI paNa na kare e zaMkA vinAnI vAta che. zrI vijya kSamAguNanI mahattA ghaNI ja sArI rItie samajI zako che, eTale te bIjA paNa AtmAone avasara pAmIne kSamAguNanA upAsaka banavAno upadeza Ape te svAbhAvika ja che. kSamAguNane nivRttinA dAnamAM pradhAna kAraNa tarIke jANIne, enI upAsanAmAM zubha manavALo banelo vijya jo koine paNa kalaha karato jUe che, to kahe che ke- "vilasI rahyo che parama pramoda jeono evA he loko ! tame kSamApradhAna thAo ! krodha, e bhavasamudranA pravAha jevo che, mATe tame krodhane koi paNa rItie na karo : jema kalahaMso kaluSita jvano tyAga kare che, tema tame paNa dharma, artha, ane mokSa- A cAreya purUSArthono nAza karanAra seMkaDo du:khonA kAraNa rUpa kalahane tajo ! koino paNa aparAdha hoya, to tene bolavo nahi, pUchavo paNa nahi ane sAMbhaLavo paNa nahi. anyonA aparAdhane bolavA karatAM nahi bolavo e sArUM che ane nipuNa mativALA parane paNa pUchyA karatAM nahi pUchavuM e sArUM che." kAma zrI vijya dvArA sau koine apAtI A salAha anupama hatI. kSamAno mahimA sAmagrI Adi mujaba paNa yathArtha rItie samajAyA vinA AvI samaja AvavI e zakya nathI. zrI vijyanA aMtaramAM kSamAnIpradhAnatA otaprota thai gai hatI. kSamAnI pradhAnatA samajAyA vinA kSamA AtmasAt banavI e zakaya nathI ane e vinA pratyeka AtmAne AvI jAtinI salAha ApavAnuM niraMtara dIla thavu e muzkela ja che. zrI vijyane e vAtano, barAbara nizcaya thayo hato ke-krodha e svaparanA pramodano nAzaka che. krodhI AtmA prathama potAnA pramodano nAza kare che ane anukULa sAmagrI maLe to te anyanA paNa pramodano nAza karavAnuM parAkrama karyA vinA raheto nathI. e ja kAraNe, jyAre pramodathI vilAsa karatA loko paNa jANe jIAmAM ja AnaMda che ema mAnI kalaha
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 223 karavAmAM ujamALa banatA, tyAre vijaya teone kahetA ke- "are loko ! tame kSamApradhAna bano ane tamArA pramodane e rItie tame vilasato rAkho. kalahanA yoge tame svaparanA pramodanA vinAzaka na bano.... kSamApradhAna AtmAo ja kajIAthI para rahI zake che ane jeo kajIAthI para rahI zake che, teo ja sAcA AnaMdano upabhoga karI zake che. jeo ema mAnatA hoya ke- "sukhe jIvavA mATe kajIo paNa jarUrI che' -teo to khare ja ajJAna che. evAM ajJAna AtmAo svaparanA AnaMdanA parama zatruo che. kalahane ane AnaMdane zItoSNa jeTalo virodha che. jema zIta jyAM hoya tyAM uSNa nathI rahI zakatuM, tema jyAM kalaha hoya tyAM AnaMda rahI zakato ja nathI. A kAraNe pramodamAM magna rahevAne icchatA AtmAoe kalahathI sarvathA dUra ja vasavuM joie. zrI vijaya e paNa jANatA hatA ke- "kSamApradhAna banavA mATe krodhano parityAga eya ati Avazyaka che. krodha e saMsArasamudranA pravAha jevo che. saMsAranI vRddhi mATe krodha e prabala kAraNa che. e vAtamAM zrI vijayane sahaja paNa zaMkA na hatI. e ja kAraNe jeone kSamApradhAna banavAnI zrI vijya salAha ApatA, teone koi paNa rItie krodha na karavAnI paNa zrI vijaya avazya salAha ApatA. krodha e cAre purUSArthono nAzaka che ane seMkaDo duHkhonuM kAraNa che, e vAta paNa zrI vijayanA aMtaramAM barAbara sthira thai gai hatI. e krodha vinA kalaha e saMbhavita nathI. e ja kAraNe te lokone salAha ApatA hatA ke-krodhathI bacavuM hoya to kalahane tajyA vinA chUTako ja nathI. jema rAjahaMso kaluSita jalano tyAga kare che tema tame loko kalahano parityAga karo, ema bhArapUrvaka zrI vijaya lokone jaNAvatA. kSamApradhAna banavA mATe krodha ane kalahathI dUra rahevuM e ati Avazyaka che, e vAta to atyaMta spaSTa che : paNa krodha ane kalahano tyAga karavo e kAMi sAmAnya vastu nathI. krodha ane kalahano tyAga karIne kSamApradhAna banavuM haze, to e mATe hRdayane ghaNuM ja
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 cauda guNasthAnaka bhAga-1 sthira banAvavuM paDaze. hRdayanI zuddhatA vinA anyanA aparAdhane hRdayamAM rAkhavo e zakaya nathI. potAnA doSane chUpAvavAnI jeTalI vRtti jagatanA jIvomAM hoya che, teTalI ja nahi paNa tethIya adhika vRtti bIjAnA doSane pragaTa karavAnI hoya che. AvA AtmAo kalaha ane krodhathI bacavA dhAre to paNa bacI zakatA nathI.' AthI zrI vijya saune kahetA ke-saunA paNa aparAdhane jAyA chatAMya bolavA karatAM nahi bolavAmAM ja sAruM che ane pUchavA karatAM na pUchavuM e ja sAruM che. nahi bolavAmAM ane nahi pUchavAmAM zreSThatA evI che ke-ethI kalaha thato nathI ane krodhathI bacI jvAya che temaja pariNAme kSamApradhAna banAya che. jagatanA yuddha mANasonI bIjAnA doSane jANavAnI vRtti ghaNI sateja hoya che. anyano doSa jo pote ja potAnI meLe na jANI zake, to te jANavA mATe anyone pUchavAnI vRtti khUba ja rahe che. e vRtti prAya: tuccha mativALAonI ja hoya che. evA AtmAone evI vAto sAMbhaLavAmAM ghaNo rasa hoya che. hitakara vAtomAM evAone jeTalo kaMTALo Ave che, teTalo ja evAone evI vAtomAM rasa Ave che. anyanA doSone sAMbhaLavAnI vRtti nipuNamativALAmAM to na ja hovI joie, paNa kadAca AvI jAya to evA AtmA mATe paNa zrI vijaya e salAha ApatA ke- "evI aparAdhanI vAta pUchavA karatAM nahi pUchavI e ja sArUM che.' krodha ane kalahanI viSamatA temaja kSamAnI zreSThatAne barAbara samajanAra zrI vijaya jyAre jyAre koine paNa vivAda karatA jotA, tyAre tyAre te tevAone joine priya vacano bolatA ane potAnAM priya vacano dvArA teone zAMta karatA. zrI vijaya kahetA ke-svajana saMbaMdhI paNa vipriya joyuM hoya toya tene hRdayamAM dharI rAkhavuM, paNa bahAra na bolavuM ? kAraNa ke-bolavA karatAM nahi bolavuM e ja sArUM che : eTaluM ja nahi,paNa bIjAne
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 225 e saMbaMdhamAM pUchavuM paNa nahi : kAraNa ke-parane paNa pUchavA karatAM nahi pUchavuM e ja sArUM che : ane evI vAto sAMbhaLavI paNa nahi : kAraNa keevI vAto sAMbhaLavA karatAM nahi sAMbhaLavI sArI che. A rItie vipriyane jeo bolatA paNa nathI, anyone pUchatA paNa nathI ane vagara pUchyuM koi kahe toya tene sAMbhaLatA paNa nathI, teono svanabhAva sukhAvaha thAya che. upAdhyAyanA vacanane yathArtha rItie aMgIkAra karI,potAnA svabhAvasiddha guNane sUsthita banAvI, potAnA saMbaMdhamAM banelA bhayaMkara paNa banAvane hRdayamAM rAkhavAthI je uttama pariNAma AvyuM, enAthI zrI vijyane ema ja thatuM ke- "sau koi AvI dazA keLavI le, to vizvamAMthI kalahano to abhAva ja thai jAya." kalaha vinA krodhane to marye ja chUTako che ane krodha maryA pachI kSamAnuM sAmrAjya niSkaMTaka bane e sahaja che. temaja kSamAnA evA sAmrAjyamAM vasatA AtmAo saMsAramAM paNa sidvisukhanA AsvAdano anubhava kare, e paNa tardana svAbhAvika ja che. ApaNe jANIe chIe ke-zrI vijyane potAnI patnI gotrIthI thayelA cAra putro che. cAramAM je moTo putra hato, tene potAnA pitAnI A pravRttithI ghaNuM ja Azcarya thAya che. ene ema thAya che ke- 'zA mATe mArA pitA saune Avo ja upadeza ApyA kare che ?' eTalA ja mATe haMmezAM e prakAranA upadezane ApatA potAnA pitAne teno moTo putra koi eka divase pUche che ke- "he pitAjI ! Apa sau koine pharI pharIne enI eka vAtano upadeza kema Apo cho ?" A praznanA uttaramAM potAnA moTA putrane zrI vijya kahe che ke"he vatsa ! e vAta mane anubhavasiddha che ane je kAraNathI e vAta mane anubhavasiddha che, te kAraNathI huM saune eno ja upadeza ApuM chuM." zrI vijyanA A uttarathI te moTA putre punaH paNa potAnA pitAne pUchyuM ke- "he pitAjI ! Apa kaho cho ke-evAta Apane anubhavasiddha
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 cauda guNasthAnaka bhAga-1 che, to Apane e vAta kevI rItie anubhavasiddha che e Apa mane kaho : kAraNa ke e Apano anubhava jANavAnuM mane kautuka che." A pramANe ati AgrahapUrvaka pUchatA potAnA moTA putrane zrI vijaya kahe che ke- "meM tane kaheluM ja che ke- "bolavAthI nahi bolavuM sArUM, pUchavAthI nahi pUchavuM sAruM ane sAMbhaLavA karatAM nahi sAMbhaLavuM sArUM' A kAraNathI e anubhavane jANavA mATe Agraha karavAe karIne saryuM : arthAtutuM have e vAtane jANavAno Agraha choDI de." potAnA pitAnA e uttarathI, zrI vijayanA moTA putranuM kutUhala ati majabUtapaNe vadhavA lAgyuM. je vAtane sAmo mANasa pUchavAnI nA kahe, te vAta pUchavAnI adhika ne adhika vRtti thAya, evuM sAmAnya mANaso mATe khUba ja bane che. zrI vijayanA putra mATe paNa ema ja banyuM. potAnA pitAnA anubhavane jANavAnuM jenuM kutUhala khUba khUba vadhyuM che, evo te putra vAraMvAra e anubhavane jANavAnI ja jhaMkhanA kare che. A rItie potAnA anubhavane jANavA mATe ati AdaravALA banelA potAnA putra dvArA vadhune vadhu Agraha karavAthI, potAnA te anubhavane kahevAnI icchA nahi hovA chatAM paNa, tevI ja koi bhavitavyatAnA pratApe zrI vijaya zreSThie paNa potAno te anubhava potAnA te vaDila putranI samakSa kahyo. potAno anubhava kahetAM zrI vijayazreSThI potAnA putrane kahe che ke "he putra ! pahelAM tArI mAtAe mane vikaTa kuvAmAM nAkhI dIdho hato, paNa e vAta meM teNIne paNa kahI nathI ane ethI ja A suMdara pariNAma AvyuM che. meM tArI mAtAne paNa je na kahyuM, te sukhAvaha ja thayuM. A kAraNe tAre paNa A vAta anya koine kahevI nahi." - A banAva koi tevI vicitra bhavitavyatAnA yoge ja banavA pAmyo che, ema mAnyA vinA cAle tevuM nathI : anyathA, zrI vijayazreSThI javAnA mukhamAMthI A vAta nIkaLavI, e koi paNa rItie saMbhavita na hatI. A vAta jANyA pachI, zrI vijayazreSThIno te moTo putra ochI mativALo
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 hovAthI, tene hRdayamAM rAkhI zakayo nahi. jo ke-teNe anya koine e vAta nathI karI, paNa koi eka divase ochI mativALA teNe hasIne potAnI mAtAne ja pUchyuM ke "he mAtA ! zuM e sAcuM che ke-teM mArA pitAne kuvAmAM nAkhyA hatA ?" 227 potAnA putrano Avo prazna sAMbhaLIne, tenI mAtA Azcarya pAmI ane teNI potAnA putrane pUche che ke "he putra ! tuM A vAta kyI rItie jANe che ? arthAt- teM A vAta zAthI jANI !" paoNtAnI mAtAe pUchelA A praznano uttara ApatAM, te putra paNa kahe che ke "mane A vAta mArA pitAe ja kahI che : A vAta huM mArA pitAnA vacanathI ja jANuM chuM." potAnA putranA A kathanathI gozrI khUba ja lajjAne pAmI. vicAra karo ke-gozrInuM haiyuM kevuM parivartana pAmI gayuM che ! te samaye je bhayaMkara kRtya AcaratAM paNa gozrIne saMkoca nahoto thayo, te ja kRtyanI vAta sAMbhaLatAM paNa Aje te khUba ja lajjAne pAme che. gozrI evI to bhAre lajjAne pAmI ke-tenA yoge teNInuM hRdaya dhasa daine phuTI gayuM ane hRdaya phUTavAthI teNI mRtyu pAmI. AthI ekadama gharamAM hAhAkAra macI gayo. e hAhAkArane sAMbhaLIne vijyazreSThI paNa tyAM AvyA ane acAnaka gozrInuM mRtyu zAthI thayuM -tenI tapAsa karatAM, temaNe sAcI hakIkata jANI e jANIne temane khUba ja viSAda thayo ane du:khathI te jhuravA lAgyA. temane lAgyuM ke- 'A mAro ja doSa che huM gaMbhIratAjALavI zakyo nahi, tenuM ja A phala che. kharekhara, huM khUba ja tuccha Azayano mANasa chuM.' Ama te pazcAtApa karavA lAgyA. pachI potAnI patnInA
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 28 cauda guNasthAnaka bhAga-1 mRtakAryane karIne temaNe potAnA AtmAne zuddha banAvavAne mATeno, dIkSA grahaNa karIne bharacaka prayatna Adaryo. mokSe nahi jaSAmAM sahAyabhUta guNonuM varNana duSamakAlanA jIvonuM guNavarNana : e ja kAraNe parama upakArI mahApurUSa kahe che ke"mnne kalikAlajiA sevayajaNavacchalA acalacittA | nillohA ya akiviNA, sAhasiyA nerisA puTvi / / 3 / / " huM mAnuM chuM ke-kalikAlanA jIvo "rAgAdi sevakajana pratye vatsala che, mithyAtvAdikamAM acalacitta che, svargAdikamAM saMtoSane dharanArA che, garvAdikamAM potAnA sukRtyono udAratApUrvaka tyAga karanArA che ane iSTa viyogAdika ApattiomAM paNa pApathI na kare tevA sAhasika che :' pUrvanA jIvo evA prakAranA na hatA." mokSamAM jatAM rokanAra ane saMsAramAM rAkhanAra- 1. sevakajana-vatsalatA, 2. acalacittatA, 3. nirlobhatA, 4. akUpANatA ane 5. sAhasikatA : A pAMca guNo duSamakALanA jIvomAM rahyA che. pahelo guNa sevakana pratye vatsalatA sevaka koNa ? rAgAdi sevako ! rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA ane lobha vigere sevakone ? moharAjAe potAnA e sevakone AtmAnI sevA mATe sevaka tarIke soMpyA che. e sevako pratye A kalikAlanA jIvonuM eTaluM badhuM vAtsalya che, ke jeno sumAra nahi. mohe samarpelA sevaka pratyenA premamAM duSamakAlanA jIvo jarA paNa khAmI nathI AvavA detA. ethI ja sevakanavatsala kahyA. bIjA guNa tarIke "acalacittatA' kahI : te kayAM ? mithyAtvAdi pratye ! game teTalA prayatno karo paNa A jIvonuM citta mithyAtvAdikamAMthI jarA paNa calAyamAna thAya nahi. mithyAtvAdi eTale mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga mana, vacana kAyA-no azubha vyApAra tathA pramAda : pramAda eTale
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 229 madya, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA ! trIjo guNa nirlobhatA kaho. A jIvo lobhIyA nahi. svargAdi maLe eTale AnaMda, vadhAre lobha ja nahi. cotho guNa akRpaNatA ! garvAdika karavA vaDe karelAM sukRtyono nAza thAya che. "huM Avo, meM Ama karyuM, tema karyuM' -ityAdi kahevAthI karelAM sukRtyo nAza pAme che, te chatAM paNa A jIvo udAra evA ke-tema karI teno nAza kare. evA kRpaNa nahi ke-e nAza na thAya mATe garvAdika na kare. pAMcamo guNa sAhasikatA : A jIvone sAhasika paNa kahyAA. jene bhaya na hoya te ja ayogya sAhasa kare, mATe A jIvo bhaya vinAnA. game tevI Apatti Ave paNa pApathI jarA paNa Dare nahi. pUrvanA jIvo AthI viparIta hatA, mATe eone saMsArasukha mUkI mUkIne molamAM javuM paDyuM ! je molamAM gADI, ghoDA, moTara, baMgalA, bagIcA kazuMe nahi tyAM javuM paDyuM. AjanA guNavAnone tyAM vuM paDe tema che ja nahi e nakkI thayuM. bahu gAMDAne DAho na kahevAya, paNa khoTuM na lagADavA "bahu DAho' kahevAya ! evI rIte A zabdono prayoga karavAmAM Avyo che. bahu DAhyo kahe, tyAM bahu marmo samajavo 1 badhA jIvone je sukha joie chIe te sukha mokSamAM che, paNa saMsAramAM nathI : mATe anAdi nagara yAne saMsArano tyAga thAya to mokSe javAya ane e sukha maLe, paNa e saMsArano tyAga karavA mATe paNa A kahyA te guNono tyAga karavo paDe ane e guNono tyAga AduSamakALanA jIvone mATe durlabha che. moharAjA mahA mutsadI che : have graMthakAra pUrvanA mahApurUSonAM thoDAMka nAmo Ape che ane kahevAnuM kahe che. zrI neminAtha svAmI, zrI pArzvanAtha svAmI, zrI bharata mahArAjA tathA temanA bhAio, zrI bAhubalIjI, zrI rAmacaMdrajInA bhAi bharatajI, zrI zivakumAra, zrI pRthvIcaMdra, zrI thAvastrAputra ane zrI jabUsvAmI vigere AtmAo moharAjAe anAdikAlathI soMpelA rAgadveSAdi sevakone jALavI na zakayA : kAraNa ke mahApurUSo rAgAdi DAhyo hu gAMDAne DAunane tyAM ja
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 cauda guNasthAnaka bhAga-1 pratye sevakanavatsala nahotA. te sevakana pratye vAtsalyano guNa emanAmAM nahoto. bhagavAna zrI nemanAthasvAmI tathA bhagavAna zrI pArzvanAthasvAmInA nAmathI badhA ja zrI tIrthaMkara devo tathA bIjAonA nAma vaDe bIjA tamAma mokSagAmI AtmAo levA. e zrI tIrthaMkaradevo, zrI gaNadharadevo, pUrvAcAryo AdimAM A sevako pratye vatsalatA hatI ja nahi, paNa duHSamakALanA jIvone to teo pratye vatsalatA pUrepUrI che. rAgadveSAdi nokaro che to mohanA : paNa A badhA jIvo mokSamAM bhAgI na jAya mATe moharAjAe A badhA potAnA nAmacIna nokarone emanA (jIvonA) nokara tarIke rAkhyA. che. moharAjA ocho mutsadI che ? paNa jIvo evA ke-e sevakone jarA paNa takalIpha na paDe, enI kALajI pahelI rAkhe : ApaNA AtmAnuM cAhya tema thAya tenI paravA nahi paNa ene takalIpha na paDavA daie evA upakArI : AvA sevakanavatsala A kalikAlanA jIvo che. badhA zrI tIrthaMkaradevo, zrI gaNadhara devo ane bIjA puNya purUSo to evA ke- AvA sevakone vagara kAraNe lAta mArI mArIne cAlyA gayA. A badhA rAdvi vigere sAhyabImAM hatA, sukhamAM hatA, emane sukhanI kamInA na hatI, chatAM rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobhAdi sevakone lAta mArIne kADhyA. A sevako anukULa hatA toya lAta mArIne kADhI mUkayA ane pote saMsAra choDI cAlI gayA. AnA jIvo to A sevako ulaTA paDe toya ulaTA ene vaLage che. potAne kharAba karIne paNa rAgAdine barAbara sAcave che ! A ocho sadguNa che ? sadguNa zabda sAMbhaLI phulAtA nahi hoM ! A badhA zrI tIrthaMkaro ane muktigAmI jIvoe, anAdikAlathI samarpAyelA sevaka rAgAdi viSe upadrava macAvyo mATe prema na jALavI zakayA. ane mATe ja saMsAramAM rahI zakayA nahi. tame bahAdUra ! pelA AtmAone mohe saMgharyA nahi ane tamane choDe nahi ! tame mAlIkano evo prema meLavyo che ke-khAmI nahi. tamArAmAM e yogyatA akhaMDapaNe AvI che. pUrvapurUSomAM e guNa nahoto. pUrvanA puNyapurUSone rAgAdika sarva prakAre anukULa hovA chatAM
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 231 tathA Rddhi ane siddhino sumAra na hovA chatAM, teo tenI pratye vatsalatA na rAkhI zakayA ane AjanA jIvo pAse tuccha saMpatti paNa rItasaranI nathI hoi zakatI. te chatAM teo potAnI rAgAdi pratyenI vatsalatA nathI choDI zakatA. e kAMi nAnIsunI AdhInatA nathI. moharAjAnI mutsaddIgIrImAM phasI jaine khoTI mamatAne AdhIna thanArA zudra saMpattimAM moTAi mAnavAnA vyasanI thai jAya che, eTale e moTAImAM teonuM saghaLuM ja satya harAi jAya che. moha2Ajano parivAra pratyeka sakarmaka jIvane eka cittavRtti rUpI mahATavI che. temAM pAMca pramAdasthAno rUpI "pramattatA' nadI che. madyAdi pramAdonAM Asevana rUpa 'takilasita' nAmano pulina che. pramAdityAganA upadeza upara azradvAna rUpa cittavikSepamaMDapa che. vRddhAvasthAmAM paNa viratino anaMgIkAra te rUpa tRNAvedikA che. kevala yatnanA abhAve dhanAdino nAza thAya che, te viparyAsaviSTara che gurvAdie nivAraNa karavA chatAM bhukatoSTi bhogone viSe pravRtti, te avidyAgAtrayaSTi che. sannipAta te mahAmoha che. mahAmohanA samAna guNavALI mahAmohanI DAbI bAjumAM beThelI mahAmUDhatA nAmanI mahAdevI che. tenI najIka ja atyaMta kRSNa varNavALo sarvAdhikArI mithyAdarzana maMtrI che. tenA ardhAge rahelI kudraSTi nAmanI tenI bhAryA che. jamaNI bAjue mahAmohano rAgakezarI nAmano jyeSTha putra che. tenI ja najIka lAla varNavALA draSTirAga, neharAga ane kAmarAga nAmanA tenAM traNa mitro che. rAgakezarInA samAna guNavALI mUDhatA nAmanI tenI bhAryA che. cAra prakAranI mAyA ane cAra prakAranA lobha rUpa tenA ATha apatyo che. DAbI bAjue mahAmohano nAno putra teSagajendra ane enI bhAryA avivekitA che. cAra prakAranA krodha ane cAra prakAranA mAna, e ATha tenA putro che. mahAmohanI peThe lAla varNavALo, puMveda, strIveda ane
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 cauda guNasthAnaka bhAga-1 napuMsakaveda nAmanA traNa purUSothI yukata ane ratihAryAthI parivarelo kaMdarpa nAmano maMDalika che. enI najIka mUchatA nAmanI bhAryAthI yukata hAsya nAmano subhaTa che. tenI pAse arati nAmanI strI che. tenI najIka hInasattvA nAmanI bhAryAthI yukata sAta purUSothI viTAyelo bhaya nAmano yoddho che. tenI AgaLa bhavAvasthA nAmanI bhAryAthI yukata zoka nAmano bhaTa che. tenI pAchaLa jugupsA nAmanI strI che. vedikAnI najIka beThelo sparzanAdi pAMcano pitA ane rAgakezarIno maMtrI bhogatRSNA nAmanI potAnI bhAryAnI sAthe beThelo viSayAbhilASa che. tenI najIka duSTAbhisadhi Adi subhaTo beThelA che. mahAmoharAnuM A aMgata sainya che. vilokamaMDapamAM bIjA sAta rAjAo che. temAM pahelo matijJAnAvaraNAdi pAMca purUSothI parivarelo jJAnasaMvaraNa, rAjA che, bIjo nidrApaMcaka ane cakSudarzanAvaraNAdi cAra maLIne kula nava purUSothI viTAyelo darzanAvaraNa nAmano che, zAtA-azAtA sahita trIjo vedanIya nAmano che, cotho deva, manuSyAdi cAra parikaravAno Ayu nAmano rAjA che, beMtAlIza purUSothI parivarelo pAMcamo nAma nAmano rAjA che, uca gotra ane nIca gotra nAmanA be purUSothI yukata chaThTho gotra nAmano rAjA che ane dAna-lAbhAdi pAMca purUSo sahita sAtamo aMtarAya nAmano rAjA che. e badhA jano drohI che. sarvajJAgamathI bhAvita purUSo ja mAtra tene jItI zake che. bIjA badhAo tenAthI jItAi jai A bhavacakrapuramAM anaMta kALa sudhI aneka prakAranAM kaSTone pAme che. sadAcAranuM varNana che. temAM pahelo hiMcaka ane zaka che, zAtA dAna ubhayanuM upakAraka jaie : dharmanA arthI AtmAoe "lokapriyatA' guNa prApta karavo, e paNa eka Avazyaka vastu che. A lokapriyatA' nAmano guNa meLavavA mATe ghaNuM ghaNuM karavuM jarUrI che. ziSTa lokamAM priya banavA mATe paranidA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 : 233 Adi ihalokavirUddha kAryo, kharakarma Adi paralokavirUddha kAryo ane dhUta Adi ubhayalokavirUddha kAryo jema tavAnAM che : tema dAna, vinaya ane zIla -A traNane jIvanamAM jIvavAnAM che. paranindA Adi lokavirUddha kAryo, e ziSTa lokone jyAre vimukha karanArAM che. tyAre dAna, vinaya ane zIla e ziSTajanone AkarSita karanArAM che. dAna, e kharekhara eka evI vastu che ke-enI prazaMsA upakArioe aneka zabdothI varNavI che. dAnathI sattvo vaza thAya che, dAnathI vairo paNa nAza pAme che ane dAnathI para paNa badhupaNAne pAme che.' -A pramANe pharamAvIne, upakArio dAnane satatapaNe sArAmAM sArI rItie devAnI preraNA kare che. dAnane dharmanA Adipada tarIke paNa upakArioe pharamAvyuM che. kharekhara, dharmanA Adipada tarIke gaNAtA dAnane vidhipUrvaka AcaravuM joie. lenArane ane denArane-ema ubhayane mATe je dAna upakAraka hoya, e dAnane vidhipUrvakanuM dAna kahevAya che. dAna paNa rogagrastane apathya ApavA jevuM na ja hovuM joie ane e ja kAraNe musala ane hala AdinAM dAno niSiddha che. vidhipUrvaka devAeluM svapara-upakAraka dAna dAridranuM nAzaka bane, eTale ke-lAbhAntarAya karmanA upaghAta dvArA A bhava ane parabhavamAM viziSTa lAbhane pamADI durgatinuM nAzaka bane, e svAbhAvika ja che. vidhipUrvakanuM dAna janapriyakara eTale lokasaMtoSanA hetubhUta bane temaja kIrti AdinuM vardhaka paNa bane, emAMya Azcarya pAmavA jevuM kAMi nathI. jo ke-dAnano sAco premI zrImaMtAino ke kIti Adino arthI nathI hoto : dAna dvArA e kIti Adine kamAvavAnI abhilASA rAkhanAro nathI hoto, paNa eTalA mAtrathI e vastu dAtArane maLatI nathI evuM nathI banatuM. AvA uttama dAnanI siddhi mATe pAtrApAtrano vicAra paNa Avazyaka che. dayAdAnano kayAMka niSedha nathI, paNa mokSaphalaka dAna kupAtra ane apAtranA tyAganI jarUra apekSA rAkhe che. mokSalaka dAna pAtramAM ja hoI zake ane e pAtra uttama, madhyama ane jaghanya ema traNa prakAre che.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 cauda guNasthAnaka bhAga-1 yatio, e uttama pAtra che : dezaviratidhara zrAvako, e madhyama pAtra che. ane vratAdine viSe ni:saha chatAM samyagdarzana guNathI samalaMkRta evA AtmAo, e jvanya pAtra che. tajvA lAyaka je kupAtro te kutIthiMkI che ane apAtro te hiMsAdi pApomAM parAyaNa, kuzAsanA pATha mAtrathI sadAya paMDitamAnI ane tattvathI nAstika prAya: AtmAo che. ucita pratipatti rUpa vinaya : 'lokapriyatA' guNanA arthI AtmAe dAnanI mAphaka vinayanI upAsanA paNa avazya karavI joie. vinaya, e evo guNa che, ke je rmakSaya dvArA mokSano sAdhaka bane che. AtmA jema jema unnata banato jAya che, tema tema tenA vinayanI viziSTatA vadhatI jAya che. sAmAnya rItie 'ucita pratipatti' e vinaya che ane e ja vinaya A sthAne anaMta upakArI zAsrakAraparamaSioe lIdho che. kharekhara, ucita pratipatti rUpa vinaya, e ziSTa lokonuM AkarSaNa karanAra hoine, e guNathI saMpanna AtmA ziSTalokamAM avazya premanuM pAtra thai paDe che. gandha vinAnuM caMdana e jema lokapriya nathI banatuM, tema vinaya vinAno AtmA kadI ja lokapriya nathI banI zakato. caMdana caMdana hovAthI prItinuM pAtra nathI, paNa te sugaMdhamaya che mATe ja lokapriya che. e ja sthiti, vinaya mATe samajvAnI che. ucita pratipatti rUpa vinayathI hIna AdamI game tevo rUDo-rUpALo hoya ke zrImannAi, dhImannAi Adine dharanAro hoya, chatAM ziSTanonI prItinuM pAtra nathI banI zakato. AthI je AtmAo sadharmanI prApti ane tenA paripAlananA hetuthI lokapriyatAne pAmavAnI icchAvALA hoya, teoe to jarUra A 'ucita pratipatti' rUpa vinayanI upAsanA karavI joie, 'ucita pratipatti' rUpa vinaya, e eTalo jarUrI ane upakAraka che ke-enuM varNana vANImAM utAravuM e paNa muzkela thai paDe tema che. 'pratipatti' zabdanA aneka artho thAya che : emAM- 'gaurava, kriyA, karma, upacAra, sabhyatAnI cAla, zAMti, kartavyatAnuM jJAna, pravRtti, ApavuM eTale ke bakSIsa karavuM te'
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 235 -A artho paNa che. A artho sAthe "ucita' vizeSaNa lAgavAthI keTalI suMdara vastuo sarjAya che, e vAtane vicAraka AtmAo ghaNI ja sArI rItie samajI zake tema che. "ucita pratipatti rUpa vinayamAM ghaNI ghaNI vAto AvI jAya che. "ucita pratipatti rUpa vinayanI upAsanAmAM rata AtmA evo lokapriya banI jAya che, ke jenuM varNana vacanAtIta che. "ucita pratipatti rUpa vinaya AtmAne namra Adi banAve che ane namratA Adi guNone dharanAro AtmA ziSTa lokamAM khUba khUba priya bane, emAM to jANe zaMkAne avakAza ja nathI : paNa keTalAka aziSTo ane ajJAna evA loko paNa emanA tarapha sanmAnanI draSTie jotA thAya ane pariNAme evAo paNa potAnI bhUlane samajatA thAya, e atizaya zakaya che. namatA Adi guNonA svAmI AtmAna to, aziSTo ane ajJAno upara keTalIka vAra ajaba jevI sundara asara paDe che. gauravayogyanuM sanmAna : | 'pratipatti' no "gaurava' artha laine "ucita pratipatti' rUpa vinayano artha karIe, to e spaSTa thAya che ke-e vinayane AcaranAro AtmA gauravane yogya AtmAonA ucita gauravane karyA vinA rahe ja nahi. abhyasthAna vigere dvArA sanmAna ApavuM, enuM nAma gaurava kahevAya che. evuM sanmAna AtmAmAM laghutA dharyA vinA ane bahumAnane yogya evA AtmAo tarapha bahumAna janmyA vinA niSkapaTabhAve thavuM e zakaya nathI. AjanAM saMtAno mAtA-pitAne ane evA ja gauravane yogya vaDilone namaskAra Adi karavAmAM paNa nAnama mAnatAM agara to bedarakAra dazA bhogavatAM jovAya che, tyAre spaSTa lAge che ke- A "ucita pratipatti rUpa vinaya lagabhaga naSTa thaI gayo che. "ucita pratipatti rUpa vinaya jyAre sArAM sArAM sthAnomAM paNa nathI jovAto, tyAre kharekhara ghaNI ja glAni thAya che. mUrtimaMta vinaya rUpa manAtA munio paNa jyAre A ucita pratipAti' rUpa vinayathI para dekhAya, tyAre to vivekine bhAremAM
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 cauda guNasthAnaka bhAga-1 bhAre glAni thAya, emAM Azcarya pAmavA jevuM kazuM ja nathI. gauravane yogya AtmAonA gauravane karavAmAM paNa jeo zaramAya che, teone lajjALu mAvanA ke potAnI jAtane mahAnuM mAnanArA mAnavA eno vicAra karavA besIe, to ApaNane jarUra bIjI ja vAta tarapha DhaLavuM paDe. gauravane lAyaka AtmAonA gauravane karavAmAM zarama, e guNa nathI paNa abhimAnajanya eka bhayaMkaramAM bhayaMkara doSa ja che. saMtAno mAtApitAdi gauravAI vaDilonA abhyatyAna Adi ucita vinayane cUke, ziSyo gurUnA vinayane cUke ane nAnA moTAnA evA vinayane cUke, emAM zarama karatAM paNa ahaMkArano phALo moTo hoya che. Aje A "gaurava' rUpa pratipattino lagabhaga vinAza thai gayo che. pagAradAra evo nAnAmAM nAno sIpAi paNa zista Adine aMge, potAthI sahaja AgaLa vadhelA tarapheya je gauravabharyuM vartana kare che, teno jyAre vicAra karavAmAM Ave che, tyAre AjanAM saMtAno ane ziSyo AdinA keTalAka vartana mATe bhAre glAni utpanna thayA vinA rahetI nathI. sa. tyAM to peTano savAla che. guNa karatAMya peTanI kimata jo vadhatI hoya, to pachI kahevAnuM kazuM ja rahetuM nathI. peTa khAtara gaurava jALavanArAo paNa jo guNa khAtara gaurava na jALavI zake, to e khare ja bhayaMkara dayApAtra AtmAo che. teone guNanI kazI ja kimata nathI. evAo toguNanA veSI hovA agara banavA eya susaMbhavita che. ajJAnonI vAta dUra rahI, parantu potAnI jAtane samaju ane zANA manAvatA AtmAo paNa jyAre "ucita pratipatti rUpa vinayane cUkatA jovAya che, tyAre to temanI karapINa abhimAnavRtti khUba ja tiraskArapAtra che, ema lAgyA vinA rahetuM nathI. potAnI jAtane samaju mAnanArA AtmAo, gauravane yogya AtmAo tarapha gauravabharI rItinuM vartana na rAkhe- e, emanA samajupaNAnuM kAramuM kalaMka ja manAvuM joie. potAnI adhika guNI AtmAnuM ubhA thaine sanmAna karavuM tathA
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 237 bIjuM paNa ucita sanmAna karavuM, emAM potAnI laghutA mAnanArA. AtmAo, potAmAM guNa na Ave evI ja peravI karanArA che. guNanI sAme paNa ahaMkAra, e to guNanI prAptino ja virodha che. jyAM namratAthI bolavAnuM haya tyAM ugratAthI bolavuM, AjJA zirasAvaMdya karavAnA sthAne khoTI carcAo karavI, saumyabhAve vinavavAnA sthAne ugratAbharI AjJAo karavA jevI rItie vartavuM ane hAtha joDIne ubhA rahevA yogya sthAne paNa akaDAibharyuM ubhuM rahevuM, A vigere evuM che, ke je ucita gauravano vinAza karanAra che. A jAtinuM vartana mithyAbhimAna sivAya zakaya nathI. ghamaMDInI kriyA aucityane laMghanArI : pratipatti' thI sUcita kriyA, karma ane pravRtti A traNa artho jo ucita rItie sarva sthAne upayogamAM levAya, to AnI sAmAnya asara nathI. dareka sthAne ucita kriyA, ucita karma ane ucita pravRttine AcaranAro AtmA "ucita pratipatti rUpa vinayano ghaNo ja suMdara amala kare che, e vAta vivAda vinAnI che. AtmAmAMthI mithyAbhimAnano vinAza thayA vinA ucita kiyA, ucita karma ane ucita pravRttino amala, e asaMbhavita vastu che. ghamaMDIyonI kriyAo Adi ucitapaNAne laMghanArI ja hoya che. potAmAM nahi mAi zakanArAonuM vartana sadAya cityathI para hoya che. evAmAM jarUrI zAMtino vAsa hovo zakaya nathI ane e ja kAraNe evA AtmAomAM ucita kartavyatAnuM jJAna nAza pAmeluM hoya che. ucita zAMti ane ucita kartavyatAnA jJAnathI rahita banelA AtmAo vidvAna hoya, lekhako hoya ke vakatAo hoya, to paNa teo potAnuM ke paranuM vAstavika zreya kadI ja sAdhI zakatA nathI. ucita pratipatti rUpa vinaya e keTalo jarUrI che, e A vAta uparathI paNa spaSTa thAya che. mithyAbhimAnathI jeo kartavyatAnuM jJAna gumAvI beThA hoya, teomAM sabhyatAnI cAla rahevI e paNa zakaya nathI. sabhyatAnI cAla paNa gumAvI beThelAo pAsethI ucita gauravanI, ucita kriyAnI,
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ucita karmanI, ucita pravRttinI ane ucita zAMtinI apekSA rAkhavI, e koi paNa rItie zakaya nathI. sabhyatAnI cAlane gumAvI beThelAonuM dAna paNa dIpatuM nathI ane evA prasaMga Avye nida Adi ihalokavirUddha, kharakarma Adi paralokavirUddha ane dhUta Adi ubhaya lokavirUddha kAryo paNa na kare, ema mAnavAne koI ja kAraNa nathI. kharekhara, A "ucitta pratipati rUpa vinayamAM ghaNuM ghaNuM AvI jAya che. kartavyatAnA jJAna vinA sAcI udAratA AvavI nathI ane e vinA tyAga rUpa dAna na Ave ane enA vinA sAcI namatA Adi guNo dUra rahe, e paNa banavAjoga che. sevyanI sevA : kartavyatAnA jJAnathI paravArelA AtmAomAM "pratipatti' no artha je upacAra, te paNa Avavo zakaya nathI. upacAranA paNa aneka artho che. temAM - "sevA, vyavahAra, dharmanuM anuSThAna ane yathArtha bolavAthI saMtoSa pamADavo.' -A artho paNa che. jeo kartavyatAnA jJAnathI ja benaziba rahevA pAmyA hoya, teo sevAnA pAtranI ucita sevA rUpa "ucita pratipatti kayI rItie karI zake? game tenI pAsethI sevA levI, e ja manodazAmAM mAlanArAo sevyanI ucita sevA karavAne sajja thAya, e eTaluM badhuM asaMbhavita che ke jenI vAta ja na thAya. sevyanI sevA karavAmAM paNa nAnama mAnanArA ane nirUpAye karavI paNa paDe to temAM paNa damabhano Azraya lenArA pAmaro, A "ucita pratipatti' rUpa vinayathI paravArelA ja che. ucita pratipatti rUpa vinayanA A sevana mATe sAcA sevaka banavAnI ja bhAvanAthI otaprota banavuM paDaze. sAcA sevako mATe ja sAcuM sevyapaNuM che, paNa sevya banavAnI lAlasAmAM ja marI rahelAo to sevAthI benaziba rahe che, eTale sevyapaNuM to nathI ja pAmatA paNa evI gulAmI pAme che kejenA nAmathI paNa kampArI chUTe. sevyonI ucita sevAthI dUra bhAganArAone, mohe upajAvelI evI evI gulAmIo karavI paDe che ke-je gulAmI karatAM anaMta kAla sudhI e AtmAone anIcchAe paNa narakanigoda AdinI
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 239 bhayaMkara duHkhamaya musApharI karavI paDe che ane kAramI rItie saDavuM paDe che. je AtmAone sevyonI sevA karavI nathI gamatI ane sevyo pAse paNa sevA karAvavI game che, te AtmAo e evA AtmAo che ke-emanAthI ucita vyavahAranuM pAlana ke ucita dharmanA anuSThAnanuM AcaraNa thai zakatuM ja nathI. ucita vyavahAranA pAlana mATe ane ucita dharmAnuSThAnanA AcaraNa mATe AtmAmAM ghaNI namatA Avazyaka che. enA vinA yathArtha bolIne koine paNa sAco saMtoSa pamADavo ke bakSIsane yogya hoya tene ucita bakSIsa ApIne "ucita pratipatti rUpa vinaya sevavo e zakaya nathI. kharekhara, guNahIna AtmAo jyAre anadhikArapaNe guNamaya sthAne AvI paDe, tyAre teo A "ucita pratipatti' rUpa guNanuM khUna karIne guNamaya sthAnane kalaMkita karavAnuM mahApAtaka upArja che ane ethI teo A anAdi-anaMta evA bhavasAgaramAM rUlanArA ja bane che. A guNa vinAnA AtmAo sAcI rItie dharma pAmavAnI ke pALavAnI lAyakAta dharAvatA nathI ane kadAca dharma pAmI jAya to te pachI paNa jo A guNane na pAme to pAmelA dharmane kAramI rItie hArI, jAya che ane anaMta kAla sudhI paNa saMsAramAM rakhaDI jAya che. candanamAM gaMdha tema mANasamAM vinaya : - ATalA varNana pachI tamane samajAze ke- "ucita pratipatti rUpa vinayamAM ghaNA ghaNA guNo samAviSTa thAya che. Avo vinaya ziSTa lokonuM vadhu AkarSaNa kare ane potAnA sevane adhika adhika lokapriya banAve, e vAtamAM zANAne to zaMkA thAya ja nahi. sa. "lokapriyatA' guNanuM varNana to gajaba che. AthI tamane khAtrI thai gai haze ke-lokapriya banavA mATe jeo dharmathI paNa virUddha vartana karanArA che, teo "lokapriyatA' guNane pAmI zakatA ja nathI : eTaluM ja nahi paNa sAcI lokapriyatA tevA AtmAothI dUra ja rahe che.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 cauda guNasthAnaka bhAga-1 sa, ema ja bane. lokapriya banavA mATe jema nindA Adi ihalokavirUddha kAryo, kharakarma Adi paralokavirUddha kAryo ane jugAra Adi ubhayalokavirUddha kAryo tajavAM e Avazyaka che, tema tyAgamaya dAna sAthe A "ucita pratipatti rUpa vinayanA Asevana mATe kartavyatAnuM jJAna meLavavuM paDaze : ucita zAMtinA dhAraka banavuM paDaze : ucita vyavahAra, ucita kriyA ane ucita pravRttimAM ja magula rahevuM paDaze. ucita dharmanuM anuSThAna paNa AcaravAnI AvazyakatA, "ucita pratipatti rUpa vinayanA Asevana mATe che ja. ucita sthAne bakSIsane yogya AtmAne ucita bakSisa ApavAmAM aMtarAya karatI kRpatAno tyAga karavo, e paNa "ucita pratipatti rUpa vinayanA Asevana mATe ati jarUrI che. ucita sabhyatAnI rItine AMca na Ave evI jAtinuM vartana ghaDavuM, e paNa "ucita pratipatti rUpa vinayanA Asevana mATe ghaNuM ja jarUrI che. sevAyogyanI sevA karavAnA ullAsa vinA "ucita pratipatti' rUpa vinayanuM Asevana zakaya nathI. bolatAM paNa evuM ja zIkhavuM paDaze, ke jethI vinA kAraNe koine asaMtoSa na thAya. gauravane yogya AtmAonuM sanmAna, e paNa "ucita pratipatti rUpa vinayanA Asevana mATe upayogI che. A jAtinA vartanathI bedarakAra banelA AtmAo anucita vartanane karanArA hoya che ane ethI teo sAcI lokapriyatAne pAmI zakatA nathI temaja potAnA paNa zreyane sAdhI zakatA nathI. "ucita pratipatti rUpa vinayanA svarUpane jANyA pachI samajI zakAya tema che keihalokavirUdha, paralokavirUddha ane ubhayalokavirUddha kAryono tyAga karanAra ane tyAga rUpa dAna karanAro AtmA tathA mAnAdi aneka doSo upara vijaya meLavavA mATe pravRtta thayelo AtmA ja A "ucita pratipatti' rUpa vinayanuM yathArtha rUpamAM Asevana karI zake che. kharekhara, "gaMdhathI caMdana lokapriyapaNAne pAme che, saumyatAthI caMdra lokapriyapaNAne pAme che ane madhura rasathI amRta lokapriyapaNAne pAme che : e ja rItie bhuvanamAM
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 241 mANasa vinayathI lokapriyapaNAne pAme che." A vAtamAM A rItinuM vinayanuM svarUpa jANyA pachI to jarA paNa saMzaya rahevA pAme tema che nahi. caMdananI lokapriyatA caMdanane nahi paNa sugaMdhane AbhArI che, caMdranI lokapriyatA caMdrane nahi paNa saupatAne AbhArI che ane amRtanI lokapriyatA amRtane nahi paNa madhura rasane AbhArI che : e ja rItie AtmAnI lokapriyatA paNa enA "ucita pratipatti rUpa vinayane AbhArI che. A guNa paNa dharmanI prApti ane dharmanA pAlana mATe ziSTa lokamAM lokapriya banavA icchatA AtmAne mATe khUba ja Avazyaka che. muktinA dhyeyane sunizcita banAvo : AjIvikAnA athipaNAthI agara to pIdgalika svArthanA hetuthI bIjAone khUza karavA agara to potAnI jALamAM phasAvavAne mATe paNa vinaya hoi zake che, parantu "ucita pratipatti' nuM upakArioe je jAtinuM varNana karyuM che, te jotAM teomAM "ucita pratipatti rUpa vinaya hoi zakato nathI. avasare teo kAramA avinayazIla paNa banI zake che. Aje teo jenuM bhavya sanmAna karatA hoya che, tenuM ja kAle garaja saratAM kAramuM apamAna paNa karanArA bane che. AtmAnA kalyANano hetu, e dareka dharmAnuSThAnamAM keTalo badho Avazyaka che, e vAta A uparathI paNa samajI zakAya tema che. peTa mATe vinayazIla bananArAo paNa jyAre guNijanonI avagaNanA kare che, tyAre to teo guNazleSI ane nAstika jevAM ApoApa pUravAra thai jAya che. keTalAko potAnuM dhAryuM karAvavA mATe paNa vinayazIla bananArA hoya che : kAraNa ke e rItie teo sAmAnA premane saMpAdana karI tenI pAse dhAryuM karAvI zake che. vinayanI A paNa eka mahattA che ke-kevaLa AjIvikAnA arthIione ane bIjAone khUza karI temanI pAse dhAryuM karAvavA icchanArAone paNa vinayano Azraya svIkAravo paDe che. AthI e paNa samajI zakAze ke vinayamAM lokapriyatA pamADavAnI keTalI badhI tAkAta rahelI che. AvA vinayane jo upakArionI
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AjJA mujaba AtmakalyANanA hetuthI sevAya, to mInA zI rahe ? paNa AtmakalyANanI cintA keTalAne ? AtmakalyANanI cintA vinAnA AtmAo game tevA zrImaMta agara sattAdhIza hoya to paNa amUka amUka prakAre to temane vinayane sevavo ja paDe che : paNa sthiti e thAya che ketemane ayogyonuM paNa sanmAna Adi karavuM paDe che ane yogyonuM apamAna karatAM teo khacakAtA nathI. AthI teno e vinaya paNa temanA kAramA ahitanuM ja kAraNa bane che. kharekhara, ayogya AtmAo potAnI ayogyatAthI dareka sArI paNa kriyAne potAne mATe DUbAvanArI banAvI de che. ayogya AtmAonI sArI paNa kriyA temanA nAzanuM kAraNa bane, emAM doSa te te kriyAono nathI, paNa te te AtmAonI ayogyatAno ja che. evI ayogyatA TALavAne mATe kalyANanA arthI AtmAoe khUba ja prayatna karavo joie ane e mATe mukitanA dhyeyane sunizcita banAvI devuM joie. mukitanA dhyeyane sunizcita banAvanArA AtmAo ucita pratipatti rUpa vinayanI ghaNI ja sundara rItie ArAdhanA karI zake che. pahelo sadAcAra-lokApavAdabhIrUpaNuM : lokapriyatAnA guNa pAmavAne mATe traNeya prakAranAM lokavirUddha kAryono tyAga karavAnuM pharamAvanAra, parama upakArI, zAsrakAraparamaSie dharmaratnanA arthI AtmAone dAna, vinaya ane zIlathI paripUrNa banavAno paNa upadeza Apyo che. dAna ane vinayano vicAra karyA pachI, have ApaNe zIla viSe paNa kAMika vicArI laie. ahIM 'zIla' no artha karatAM upakArI paramaSio pharamAve che ke-zIla eTale sadAcAraparatA sadAcAra kAMi eka prakArano nathI. enA prakAro aneka che ane bhUmikAbhede e bhinna bhinna paNa hoi zake che. AtmA jema jema unnata bane, tema tema tenA sadAcAro paNa unnata bane-e svAbhAvika che. A sthAne 'lokapriyatA' nAmanA guNa mATe upayogI thai paDe evA thoDAka sadAcAro ApaNe joie. ApaNe A sthAne evA evA sadAcAro varNavavA che, ke je
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 243 sadAcArothI lokapriyatA guNa meLavavA mATe je je vastuo pahelAM varNavavAmAM AvI che, ene khUba khUba puSTi maLe. evA sadAcAromAM prathama naMbarano sadAcAra che- 'lokApavAdabhIrUpaNuM' kharekhara, A eka evo saMdAcAra che ke- jo A sadAcAra jIvanamAM AvI jAya, to AtmA aneka prakAranAM akAryothI bacI jAya che. zANA lokomAM evA mANasanI apakIti thAya che, ke je mANasa akaraNIya kAryono jIvanamAM amala kare. 'apavAda' nA arthomAM-nidA, apakIti, mithyAvAda ane kutsita vAkaya- A artho paNa che. zANA mANaso dvArA te ja AdamInI ninA Adi thavAno saMbhava che, ke je na karavA lAyaka kAryone kare. 'zANA mANaso mArI nidha na thAo athavA apakIti na thAo tathA zANA mANasomAM mAro mithyAvAda thAo ane zANA mANasone mAre mATe kutsita eTale kharAba vAkaya bolavuM paDe evuM mArA jIvanamAM kadI paNa na bano !' -AvI icchAvALA AtmAmAM ja 'lokApavAdabhIrUpaNuM' AvI zake che. A jAtinuM 'lokApavAdabhIrUpaNuM' e eka evo sadAcAra che, ke je sadAcAra AtmAne anekavidha sadAcArono upAsaka banAvI de che. dharmanA arthI AtmAone mana lokApavAda e maraNathI nivizeSa che. sajjana lokamAM apavAdane pedA karanArAM kAryono, dharmanA arthI AtmAoe avazya tyAga karavo joie. lokamAM apavAdane pedA karavAnA svabhAvavALAM kAryo karavAmAM jeone AnaMda Ave, teonuM dAna ane teono vinaya paNa zobhAyukata na banI zake e sahaja che. tyAgavRttivALuM dAna ane 'ucita pratipatti' rUpa vinaya jo sAcA svarUpamAM Ave, to 'lokApavAdabhIrUpaNuM' AvavuM e tardana svAbhAvika che. jeo zANA lokomAM apavAda nme evAM kAryo karavAmAM rakata hoya che, teo kharekhara koi jUdI ja manodazAvALA hoya che. evI ayogya manodazAne tajI devI, e dharmanI prApti ane tenA pAlana mATe jarUrI evA 'lokapriyatA' nAmanA guNane meLavavAne mATe atizaya Avazyaka che. ziSTanomAM
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 cauda guNasthAnaka bhAga-1 apavAdane pedA karanArAM nidha kAryono tyAga kevaLa apavAdanA Dare ja karavAno che ema nathI, paNa ahIM enI pradhAnatA che ema samajjAnuM che. ziSTa lokamAM apavAda thAya, e dharmI agara to dharmanA arthI AtmAne pasaMda hoya ja nahi, eTale lokApavAdabhIrUtA e paNa eka jAtino sadAcAra ja che. e sadAcArane sevanAro AtmA kAMika paNa sArI manovRttine dharanAro hoya ja che ane ethI tenAmAM bIjA paNa aneka sadAcAra sahelAithI Ave bIje sadAcAra-dInoddhArano Adara : lokapavAdabhIratA' e jema pahelo sadAcAra che, tema "dIna ane anAthono uddhAra karavAmAM Adara' e bIjo sadAcAra che. "lokapriyatA guNane meLavavA mATe A sadAcAra paNa keTalo jarUrI che, e vicakSaNone rAmajAvavAnI jarUra paDe ema lAgatuM nathI. dIna ane anAtha evA AtmAo upara upakAra karavAnI, eTale ke-evAo dInadazA ane anAthadazAthI para thai jAya ema karavAnI manodazA tyAga rUpa dAnanA sevakanI ane ucita pratipatti rUpa vinayanA upAsakanI na hoya, e banavA joga ja nathI. jeo Aje potAnI jAtane dharmI manAve che ane zakitasaMpanna che, teomAMnA paNa jyAre dIno ane anAtho tarapha dhRNAbharI najare jotA jovAya che, tyAre to teo zANA AtmAnI draSTie ghaNI ja kaniSTha koTinA bhAse che. dIna ane anAtho e jANe mANaso ja na hoya, evuM vartata e mANasajAtane na chAje evo eka bhayaMkara jAtino anAcAra ja che. dIna ane anAtha dazAne bhogavatA AtmAonI dInadazA ane anAthadazA jeonuM hRdaya pIgaLAvatI nathI, evA AtmAo dharmanI prApti mATe lAyaka hoya e saMbhavatuM nathI. evA nirdaya AtmAo ziSTa lokomAM priya bane, e kalpanA ja vAhIyAta che. dIno ane anAthone joine ArTa hRdayavALA banavAne badale jeo tiraskArayukata bane che, teo mANaso nathI paNa mANasanA rUpamAM rahelA bhayaMkara jAtinA rAkSaso che, ema kahevuM
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bAga-1 245 emAM jarAya atiSazayokita jevuM nathI. anukampA, e to AryahRdayano alaMkAra che. dIna ane anAtha atmAonA uddhArano Adara jabhyA vinA e alaMkAranuM astitva ja nathI hotuM. anukampA, e sadAya AryahRdayane ArTa banAvI rAkhe che. ziSTa AtmAo sadAya anukammAbhAvathI otaprota hoya che. anukampAthI otaprota evA hRdayanA svAmI banelA ziSyonI prIti kadI ja anukampAnA vario upara DhaLatI nathI. anukampAnA vario game tevA huMziyAra Adi hoya, te chatAM paNa ziSTo temane zrApa rUpa gaNe che. AnA yugamAM manuSyadayAnA nAme A anukazmAnI kAramI katala thai rahI che. Aje zudra jIvone jANe jIvavAno hakka ja na hoya, evI jAtinI manodazAne AjanA zikSita gaNAtA gulAmo sevI rahyA che. kroDonI saMkhyAvALA hindustAnano uddhAra karavAnI vAto karanAra paNa AjanA keTalAka AgevAna gaNAtA AdamIo, zudra jIvonA vinAzamAM jANe pApa ja na mAnatA hoya, evA niSphara hRdayanA svAmI banelA jovAya, tyAre sahaja rItie e prazna upasthita thAya ke-AvAo hindustAnano kayI jAtino uddhAra karavA mAge che ? kUtarAM mAravAM, vAMdarAM mAravAM, vAcharaDA mAravA, uMdaro mAravA ke anya kSudra jatuonA saMhAra karavA, e to emane mana jArI ramata ja hoya evuM banI gayuM che. AvA lokonA aMta:karaNamAM anukampA hovI ke sAcA rUpamAM mAnavadayA paNa hovI, e vAta koi paNa rItie baMdhabesatI lAgatI nathI. evAo avasara Avye mAnavonI katalanAM kAmonI paNa anumodanA karavAnuM kAma karatAMya na kaMpe, evA ja anukampAhIna hRdayane dharanArA hoya te svAbhAvika che. dharmI rAjAone yuddha karavAM paDatAM, paNa teo hRdayamAM rahelA dharmanA pratApe yuddhanAM anumodanothI sadAya kaMpatA rahetA : paNa AjanA ahiMsAnA nAme lokapUjA lUMtA evA anukampAhIna paNa hoya che ke-mukhethI yuddhano virodha karavA chatAM prasaMga pAmI enA prazaMsaka tathA preraka paNa bane ! eTaluM ja nahi, paNa pAchA emAM dharma paNa manAve, evI jAtinA e
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ahiMsAnA ThekedAra hoya che. e mAnavomAM mAnavatAno vAsa haze ke nahi, e paNa vicAraNIya vastu ja che. evAonI mahattvAkAMkSA Adi evuM kAramuM hoya che ke-teo avasara Avya anukampAnuM paNa lIlAma karatA hoya, to temAM sujJone leza paNa Azcarya thAya nahi. evAonI ahisAne cakora rAjyAdhikArio paNa hRdayamAM rahelI hiMsakabhAvanAne DhAMkavA mATenA burakhA tarIke oLakhI cUkela hoya che. mAtra ajJAna ane dunyavI svArthathI prerAelA no ja evI ahiMsAnI vAtothI muMjhAi jAya che ane ahiMsaka tarIke oLakhAvAtI paNa vastutaH hisaMka evI kAryavAhIne dharma rUpa mAnI levAnI bhUla kare che. A rItie paNa anukampAnI katala thai rahI che, e samajavAnI khUba ja jarUra che. hiMsaka pravRtti karatAM paNa hiMsAne ahisA tarIke jaNAvI lokahRdayamAM tevI mAnyatA draDha banAvavI e bhayaMkara pApa che, paNa evAone pApanI sAcI darakAra ja keTalI hoya che ? pApabhIru tarIke pote potAnI jAtane oLakhAvavI e eka vAta che ane pApabhIrU banavuM e bIjI vAta che. je koi potAne pApabhIrU tarIke oLakhAve, te sarva pApabhIrU ja hoya, ema mAnI levAnI utAvaLa karavA jevuM nathI. komaLa ane kaThora hRdaya : dayALu hRdayane jANavAnuM sAdhana A- "dIna ane anAthanA uddhArano Adara' nAmano sadAcAra che. baLavAnane namI paDanArA ane sattAdhIzo AgaLa komaLa zabdo bolanArA dayALu ja hoya ema mAnI levA jevuM nathI. evAo to ghora ghAtakIo paNa hoi zake che. ghAtakI manodazA dharAvanArA AtmAo paNa baLavAno samakSa namradazAne dharanArA hoya che. baLavAna mAravA Ave tyAre pITha dharanArA maLavA kaThIna nathI. samartha AgaLa eka dhola khAine bIjo gAla dharanArA A jagatamAM jarUra maLI zake che. sattAdhIzonI goLIo khAvAnI vAta karanArA paNa anukammAzIla ja hoya, ema mAnavAne lalacAvA jevuM nathI. sattAdhIzonA julmane zAMtithI sahavAnI salAha ApanArA paNa, zAkabhAjInI vADImAM vAMdarAo zAkabhAjI
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 247 khAi jAya, ethI ene mArI nAkhavAnI salAha ApavAjogA kasAio rA paNa kaMpyA vinA banI zake che ! macchara AdithI roga thAya che' - ema jaNAvI e jIvone mArI nAkhavAnI salAha paNa evAo ghaNI ja dhIDhAithI ApI zake che ! "kutarAM bhasIne uMgha bagADe che ane kadAca haDakAyAM thAya to jAnane paNa jokhamamAM mUke evo saMbhava che, mATe teone dayALuo pALavA icche to pALavA devAM, nahi to mArI nAkhavAmAM harakata nahi' evI salAha paNa evAo hasatAM hasatAM ApI zake che ! ane udaro Adi paNa upadrava rUpa hovAthI teone paNa jIvatA ukALI zakAya ane pachIthI ghAsatela chAMTI bALI zakAya emAM harakata nathI, ema paNa evAo kahI zake che. AvA mANasomAM anukampAnuM astitva mAnanArA paNa kAramA ajJAnathI pIDAtA ane anukampAhIna banelA ja hoi zake che. mAMsAhArI prajA mATe mAMsa paNa upayogI che, evI evI vAto bolavI, e AjanA dayAnA pegambara tarIke potAne manAvatA AtmA mATe muzkela nathI. kharekhara, A ja kAraNe kahevAnuM mana thAya che ke-evA anukampAhIna hRdayane dharanArA AtmAonAM bIjA suMdara lakhANo ane suMdara bhASaNothI doravAi evAone dayALu mAnatAM bacavuM e ghaNuM ja zreyaskara che. dIna ane anAtha gaNAtA AtmAo tarapha teonuM vartana kevuM che, enA upara ja emanA hRdayanI pavitratAno AdhAra che. zakitasaMpanno AgaLa komaLa rahenArA hRdayathI komaLa hoya che, ema mAnanArA sAcA arthamAM buddhizALI ja nathI. dIna ane anAtha AgaLa komaLa haiyuM rAkhI zakanArA ja sAcA komaLa hoi zake che, A vAta khUba ja dhyAnamAM rAkhavAnI che. ahiMsAmAM sAcA dilathI mAnanArAo, nAmanA ke adhikAranA madamAM caDhI pramANika dalIla ke AdhAra vinA mahApurUSo mATe bhUMDuM bolI, dharmI AtmAonA aMtarane ghAyala karavAnuM pApa kampatAM kampatAM paNa na karI zake. dharmazAstrone bALI mUkavAnuM bolavuM ke mahApurUSo mATe yA talA bolavuM, e dayALu hRdayonuM kAma ja nathI. dayAnI vAto
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 cauda guNasthAnaka bhAga-1 karanArA jyAre sattA pAmIne jIvonI katalamAM uttejanA thAya evuM Acare, tyAre paNa jeone anukampAno abhAva na jaNAya, evAone dIvAnA ja mAnavA paDe. dIna ane anAthanA uddhArano prayatna, e anukampAne jovAno sAco Ariso che. A kAraNe A "dIna ane anAthanA uddhArano Adara' nAmano bIjo sadAcAra paNa dharmanI prApti ane dharmanA pAlana mATe lokapriyatA' nAmanA A cothA guNane pAmavA icchanAre jarUra AtmasAt karavo joie. trIje sadAcAra- kRtajJatA : lokApavAdabhIrUtA' ane "dInodvArano Adara' A be sadAcAro pachI trIjo sadAcAra Ave che- "kRtajJatA' eno bhAva e che ke- "anya karelA upakArane barAbara jANavo, paNa kadIe bhUlavo nahi.' A sadAcArane ApaNe ahIM varNavatA nathI : kAraNa ke-ApaNe je ekavIsa guNonuM varNana karI rahyA chIe, emAM AgaLa ogaNIsamAM guNa tarIke "kRtajJatA' ne sUcavela che : eTale enuM varNana e prasaMge karavuM vadhu ThIka thai paDaze. cotho sadAcAra-sudAkSiNya : * cotho sadAcAra che- "sudAkSiNya' eno artha che- "gaMbhIra ane dhIra cittanA svAmI tathA matsararahita evA AtmAno paranA kRtya mATe svAbhAvika ja Agraha athavA to te mATenI svAbhAvika udyogaparatA.' A sadAcAranuM varNana paNa ekavIsa guNo paikInA AThamA guNamAM AvatuM hovAthI, atre mulatvI rAkhIe chIe. pAMcamo sadAcAra-nindAtyAga : - pAMcamo sadAcAra che- "sarvatra nindAno saMtyAga.' jaghanca koTinA AtmAo, madhyama koTinA AtmAo ane uttama koTinA AtmAo, arthAt - koinI paNa nindA eTale apavAda, eno parityAga karavo e paNa eka uttama koTino sadAcAra che. AnuM varNana to ihalokavirUddha kAryonA varNana prasaMge thai gayuM che.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ SathI sArI konI prazaMsAmAM rasabhA mATe pUrva cauda guNasthAnaka bhAga-1 249 chaThTho sadAcAra-sAdhupurUSomAM varNavAda : chaThTho sadAcAra che- "sAdhupurUSomAM varNavAda' nAmano. A sthAne sAdhupurUSo' eTale "sadAcAra saMpanna AtmAo' ema samajavAnuM che. evAono varNavAda eTale temanI prazaMsA. A sadAcAra AtmAnI uttamatAne pragaTa karanAra guNonA arthI AtmA mATe khUba ja jarUrI che. sadAcArasaMpanna purUSonI prazaMsAmAM rasa dharanAro AtmA ja paranindAnA doSathI sArI rItie bacI zake che. sadAcArasaMpanna AtmAonI prazaMsAno svabhAva jenAmAM nathI, te ziSTapurUSomAM priya banavo e zakaya ja nathI. traNe prakAranAM lokavirUddha kAryono tyAgI, tyAga rUpa dAnano denAro ane ucita pratipatti' rUpa vinayanuM Asevana karanAro AtmA, jema lokApavAdabhIrUpaNA rUpa sadAcArane, dIna ane anAthanA utAranA Adara rUpa sadAcArane, kRtajJatA rUpa sadAcArane, sudAyi rUpa sadAcArane ane sau koinI nidAnA satyAga rUpa sadAcArane sevanAra joie, tema A "sadAcArasaMpanna AtmAonI prazaMsA' rUpa sadAcArano paNa upAsaka hovo joie. A sadAcAra AtmAmAM anupama koTinI sujanatAne janmAvanAra che. sadAcArano premI sadAcArasaMpanna AtmAono prazaMsaka na hoya, e banavuM ja azakaya javuM che. A sadAcAra vinAno AtmA koinA paNa apavAda rUpa anAcArano tyAgI banyo rahevo, e zakaya nathI. koinI paNa nirdathI para rahenAro AtmA sahelAithI A sadAcArano upAsaka banI zake che. A sadAcAra jene bhAre paDato hoya, tene mATe prathama je sadAcAro kahevAyA che ane AgaLa kahIzuM te sadAcAro paNa bhAre paDavA e svAbhAvika jevI vAta che. sadAcArI AtmAonI prazaMsA, e sadAcArasaMpanna AtmAonI sadAcArasaMpannatAne ane sadAcArapremI AtmAonA sadAcArapremane sujJAta karanArI che. sadAcArano premI ane sadAcArano upAsaka, e to sadAcArasaMpanna AtmAonI prazaMsAno pUjArI hoya ja. sadAcArasaMpanna AtmAonI prazaMsA, e AtmAmAM sadAcArano
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 cauda guNasthAnaka bhAga-1 prema na hoya to e premane janma ApanAra che ane sadAcArano prema hoya to ene khUba khUba puSTa karanAra che. sadAcArano prema, e vastu ja evI che keAtmAne sadAcArasaMpanna AtmAnI prazaMsA mATe karyA vinA rahe ja nahi. sadAcArano sAco prema, AtmAne sadAcArasaMpanna AtmAonA caraNakamaLamAM jhukato banAvI de che. sadAcAranA premathI AtmA sadAcArasaMpanna AtmAonI prazaMsAno vyasanI banI jAya che. sadAcArasaMpanna AtmAonI prazaMsAnuM vyasana, e kAMi tyAjya vyasana nathI. e vyasana to kalyANakAmI AtmAone kalyANanI sAdhanA mATe, suratathI paNa adhika che. dharmanA arthI AtmAoe to A 'sAdhunonI prazaMsA' nAmanA sadAcArane khAsa karIne AtmasAt banAvI devo joie. A sadAcAranA pratApe 'lokapriyatA' ke je dharmanI prApti ane dharmanA pAlana mATe atizaya jarUrI che, te sahelAithI maLI zake che. sAtamo sadAcAra-ApattimAM ati adInatA : have sAtamo sadAcAra che- 'ApattimAM atizaya adInatA.' A koi sAmAnya prakArano sadAcAra nathI. A sadAcAra to AtmAne du:khamAM paNa sukhamaya banAvanAra che. duHkhamaya dazAmAM paNa sukhamaya dazA bhogavavAne mATe A sadAcAra khUba ja jarUrI che. ApattimAM paNa atizaya adInatAne dharanArA AtmAo to ziSTa lokamAM khUba ja priya barna, emAM kAMi kahevApaNuM hoya ja nahi. kharekhara, A sadAcAra koi paNa AtmAne AnaMdamaya rAkhanAra che, A sadAcAra pAmavA mATe saMsAranI du:khamayatAno khyAla hovo, e paNa Avazyaka che. e khyAlanA pratApe, saMsAramAM Apatti e to eka svAbhAvika che ema e AtmAne lAge che. saMsAra potAno svabhAva na choDe, to AtmAe potAno svabhAva zuM kAma choDavo ? -A jAtinI manodazA vinA 'ApattimAM atizaya adInatA' rUpa sadAcAra AtmasAt thavo, e koi paNa rItie zakya nathI. ApattinA samayamAM AtmAo kevI kevI dInatAne anubhave che, e vAta tamArA paNa anubhavathI para
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 251 nathI. sa, vAta ja na pUcho. kAraNa ke-jagatu ApattiothI gabharAya che, paNa ApattionAM je kAraNa, tainA AsevanathI gabharAtuM nathI. pApamAM parAyaNa rahevuM ane Apatti na Ave ema icchavuM, e mUrkhatAnuM ja lakSaNa che. ApattisamayanI dInatA, e jagatanA jIvonI mUrkhatA sivAya anya kazuM ja nathI. "Apatti, e pote karela pApakarmanuM ja pariNAma che.' -A vAta barAbara samajAi jAya, to ja e mUrkhatA TaLe, pApamAM rasa rAkhanAra icche ke na icche to paNa Apattio AvavAnI ja ! pApanA pariNAme AvI paDelI Apattione AnaMdapUrvaka sahavAno nizcaya karyA vinA, bhayaMkara jAtinI dInatA AvyA vinA rahetI ja nathI. 'ApattimAM, atizaya adInatA' nAmanA sadAcArane jo jIvanamAM jIvavo hoya, to- "Apatti e akasmAtu nathI paNa pote karela azubha karmanA vipAkanuM ja pariNAma che." -e vAtamAM khUba ja nizcita banI javuM joie. pApakarmathI nivRtta banyA vinA ApattithI mukata banAya, e vastu ja zakaya nathI. ApattithI DaranArAoe pApathI DaranArA banI javuM joie. pApathI DaranArA banI niSpApa jIvana jIvavAmAM prayatnazIla banavuM, e bhaviSyanI Apattine aTakAvavAno upAya che ane vartamAnamAM Avela Apattine samabhAve sahavI emAM ja kalyANa che. bhUtakALanA pApanA pariNAma rUpe Avela Apattine samabhAve sahavI ane jIvana evuM banAvavuM ke jethI bhaviSyamAM Apatti Ave nahi. Apattine samabhAve nahi sahI zakanArAo ApattithI bacI ktA nathI, paNa teo jo dInatAnA yoge durgAnAdimAM rata bane che, to bhaviSyanI Apattine vadhAranArA bane che. A jAtino nizcaya thai jAya, to AtmA ApattinA samaye atizaya adInatAne jALavI zake ane pariNAme Apatti mAtrathI mukata paNa banI zake che.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 sa. Avo nizcaya thai jAya to ApattinA samayamAM dInatA na ja Ave, e dekhItI vAta che. e ja kAraNe evA vAstavika nizcayane apanAvI levo e khUba ja jarUrI che. dharmanA arthI AtmAne mATe Avo nizcaya e kAMi muzkela nathI. saharmanI prApti ane saddharmanA pAlana mATe lokapriya banavA icchato AtmA Avo nizcaya ghaNI ja sahelAithI karI zake che, Apatti jo karela pApanA udayanuM ja pariNAma che, to pachI esamaye dInatAno Azraya levo e ghaNuM ja ayogya che. karela pApanI sajA bhogavAi vAthI e pApa aneka pApone laine jAya che, paNa zarata eTalI ke-e pApano bhogavaTo karatAM AvaDavuM joie. pApanA udayathI AvI paDelI Apattine samabhAvathI sahAya ane pApanA vipAkano vicAra karI sadAya pApathI para rahevAnA bhAvamAM ramAya, to udayamAM Avela pAparmanI to nirjarA thAya ja che, paNa enI sAthe anya paNa aneka pApakarmonI nirjarA thAya che. mahApurUSo to ApattinA prasaMgane karmakSayano prasaMga mAnI, khUba ja prasannatA anubhave che. evI prasannatA bhogavavAnI tAkAta ApaNAmAM na hoya, to paNa ApaNe, kamathI kma dInatAthI to bacI ja jyuM. . Apatti sahavAnuM sAmarthya to hovuM joie ne ? sAmarthya na hoya to keLavavuM joie. tame ema kahI zakazo keApatti Ave tyAre hAyavoya karavA mAtrathI Apatti bhAgI jAya che ? sa. ema to nahi, paNa tenA nivAraNa mATe upAyo to karavA joie ne ? evA upAyo karavA paDe, to paNa e upAyo evA to na ja hovA joie ne ke-je upAyo AcaravAthI bhaviSyanI Apatti khUba khUba vadhI jAya ? 252 sa. nahi ja. vaLI nivAraNanA upAyo AcaravA paDe, to paNa dIna zA mATe
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 253 banavuM joie ? mAno ke-tevA prakAranA sAmarthyano abhAva hoya ane e kAraNe ApattinivAraNa mATenA upAyo yojavA paDyA : e rItie ApattinivAraNa mATenA upAyo yojavA chatAM paNa dIna to nahi ja banavuM. ApattinA nivAraNa mATe yojelA upAyo saphala nivaDe evo niyama nathI. niSkaleya nivaDe ane nukazAnakArakeya nivaDe. e vakhate AtmAmAM kaleza na janme, e kayAre bane ? asala vAta to e che keAvela Apattine samabhAve sahana karavI. tevuM sAmarthya na hoya to e zakaya che ke Apatti asamAdhinuM kAraNa bane. evA samaye samAdhinI rakSA pUratA bane teTalA nirdoSa upAyo yojavA, e judI vastu che. ApattinA nivAraNano prayatna karatI veLAe paNa jo AMkha sAme samAdhinuM dhyeya rahI jAya, to e upAdyomAM AtmA ghaNI ghaNI virakatatA jALavyA kare ane ethI paNa tene ghaNo lAbha thAya. mULa to samabhAve sahI levAne ja udyamazIla banavuM joie. jyAre samAdhibhaMgano prasaMga lAge tyAre upAyo yojavA paDe, toya sakhyadraSTinI saMsAra pratyenI virakatatAnI jema virakatatA jALavavI joie. yojavA paDatA upAyonuM dhyeya paNa samAdhi banI javuM joie ? paNa Aje samAdhinI darakAra keTalI che ? AtmAne samabhAvamAM susthita banAvavAnI kAmanA keTalI che ? samAdhimaya dazAno arthI AtmA kevuM jIvana jIvavAne talasato hoya ? zakaya hoya tyAM sudhI e pApane Acare kharo ? sa. A to bahu vikaTa vAta che. chatAM atizaya jarUrI che. A vastune samajIne jIvamAM utArye ja chUTako che. ApattimAM atizaya adIna banyA rahevuM, e sAmAnya vastu nathI. dIna baje ApattithI bacI javAya e zakaya nathI, eTale ApattinivAraNano prayatna karavo paDe toya te karavAmAM dIna to nahi ja banavuM. bhikSArthe nIkaLelA sAdhu jema maLe to saMyamavRddhi mAne ane na maLe to tapovRddhi mAne, tema ApattinivAraNanA upAyo yojavA paDe
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 cauda guNasthAnaka bhAga-1 toya mana:zuddhi khUba khUba jaLavAi rahe, evI kALajI rAkhavI. ApattimAM atizaya adInatA keLavavA mATe AvA AvA vicArothI otaprota banI javuM joie, ke jethI krame krame paNa "ApattimAM atizaya adInatA' rUpa sadAcAra AtmasAt banI jAya. A sadAcArane jeNe sundara prakAre AtmasAt banAvI lIdho hoya, e AtmA lokapriyapaNAthI vaMcita rahI jAya, e zakaya nathI : eTale sadudharmanI prApti ane tenA sundara pAlana Adi mATe lokapriyatA guNane pAmavA icchatA AtmAoe, sadAcArane paNa AtmasAta karI levI e atizaya jarUrI che. AThamo sadAcAra-saMpatti veLA namratA : AThamo sadAcAra che- "saMpattinA samayamAM aucitya pUrvakanI namanazIlatA.' ApattinA samaye jema atizaya adInatA jarUrI che, tema saMpattinA samAgamamAM aucitya pUrvakanI namanazIlatA paNa jarUrI che. A ja kAraNe, sAtamAM sadAcAra tarIke- "ApattinA samayamAM atizaya adInatA' ne varNavyA bAda, upakArI mahApurUSa AmA sadAcAra tarIke"saMpatti samAgamamAM aucitya pUrvakanI namanazIlatAne' varNave che. kharekhara, sAtamA sadAcAranI jema A AThamA sadAcArane paNa game tevo AtmA apanAvI zakato nathI. vivekahIna AtmAone mATe ApattimAM atizaya dIna banavuM e jema svAbhAvika che, tema saMpattimAM aucityathI para banI jaine bhayaMkara jAtinA udhdhatabanI javuM, e paNa tevAone mATe svAbhAvika ja che. ApattinA samayamAM dInatAne vaza na thavuM-e jo ke ati muzkela che, parantu saMpattinA samayamAM aucitya pUrvakanI namanazIlatA na gumAvavI-e to ethI paNa vadhu muzkela che. vibhavano samAgama, vivekazUnya AtmAne koi bhayaMkara jAtinuM audhdhatya samarpe che. e samaye sau koie mane potAne anukULa Ave evuM ja bolavuM joie, evI mAnyatAno e svAmI banI jAya che. koi paNa potAne anukULa na bole to ene e sahaja paNa sahana karI zakato nathI. evAoe mAnelA devanI pAse paNa evAonI
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 255 udhdhatAinAM darzana thAya che. evAone to gurUo paNa potAne gamatuM ja bolanArA joitAhoya che. dharmane to prAya: evAo mAnatA ja nathI ane mAne toya phAvatI rItie ja. deva, gurU ane dharmanI sAthe jeonI A dazA hoya, teo anyo sAthe aucitya pUrvakanI namanazIlatA rAkhI zake, e kayI rItie saMbhavita thAya evuM che ? sa. bane ja nahi. AthI dharmanI prApti ane dharmanA pAlana mATe 'lokapriyatA' guNane meLavavAne mATe abhilASI banelA AtmAoe, lokavirUddha kAryono parityAga karavA pUrvaka tyAgamaya dAnanA ane 'ucita pratipatti' rUpa vinayanA upAsaka banavA sAthe, uttama prakAranA sadAcAronA paNa upAsaka banavuM joie. 'lokApavAdabhIrUtA, dIna ane anAthonA upakArano prayatna, kRtajJatA, sudAkSiNya, sarvatra nindAno saMtyAga ane sAdhupurUSomAM varNavAda'- e sadAcAronI sAthe 'ApattimAM atizaya adInatA' e rUpa sadAcAra jeTalo jarUrI che, teTalo ja 'saMpattinA samAgamamAM aucitya pUrvakanI namanazIlatA' rUpa A sadAcAra paNa jarUrI che. 'ApattimAM atizaya adInatA' nAmano sadAcAra ane enI sAthe 'saMpattinA samAgamamAM ucitapaNAvALI namanazIlatA' nAmano sadAcAra jenAmAM hoya, te dharmanI prApti ane tenA pAlana mATe jarUrI evI lokapriyatAne jarUra meLavI zake che. zarata eTalI ke-tevo koi pApodaya hovo joie nahi. na dIna bano-na udhdhata bano Apatti jema avivekine ati dIna banAve che, tema saMpatti paNa avivekine udhdhata banAve che. ApattimAM dIna na banavuM ane saMpattimAM udhdhata na banavuM, e sAmAnya koTinA sadAcAro nathI. mahApurUSonA sadAcAro AgaLa A sadAcAro bhale sAmAnya manAtA hoya, paNa sAmAnya manuSyonI draSTie to A sadAcAro ghaNI ja unnata koTinA che. Apatti
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 cauda guNasthAnaka bhAga-1 veLAe paNa susthita rahevuM ane saMpattiveLAe paNa aucitya pUrvakanI namanazIlatA gumAvavI nahi, e vAta ghaNI moTI che, paNa eTalI ja jarUrI che. AtmAnA AnaMda khAtara ane dharmane pAmI tathA ArAdhI anaMta AnaMdanA svAmI banavA mATe, ApattimAM adIna ane saMpattimAM ucita rItinA namanazIla banavAnI to khUba ja jarUra che. AjanA vibhAvasaMpanna mANasonI hAlata jonArane, Dagale ne pagale temanI udhdhatAinAM darzana thayA vinA na rahe, evuM bhAgye ja bane. udhdhata banelA zrImaMtone dIna ane anAthanAM darzana khUba ja garama banAvI de che. udhdhata banelA zrImaMtone ema ja lAge che ke- "dIna ane anAtho eTale edIo ja.' jANe pote ja AvaDatavALA che, parizramI che ane saghaLuM karavAne zaktimAna che, evI to e udhdhatonI manodazA ghaDAi jAya che. tevA koi avasare to puNya ane pApanI vAta sAMbhaLatAMnI sAthe ja teolAlacoLa banI jAya che. paralokane sudhAranAra ane mukitane pamADanAra dharmanI vAto, e udhdhotone hambaga ja lAge che. evAo ajJAna lokamAM bhale mobho bhogave, paraMtu ziSTa lokanA manamAM to evAonI kANI koDI jeTalI paNa kimata hoi zakatI nathI. evAo mATe dharmanI prApti moTe bhAge zakaya nathI. pApAnubaMdhI puNyanA udayathI maLelI saMpatti AtmAne udhdhata banAvyA vinA rahetI nathI. AthI vivekIoe evA puNyathI ane evA puNyathI maLelI saMpattithI sAvadha ja rahevuM joie. saMpatti puNyathI maLe che ane puNyathI Take che tathA bhogavAya che : ema chatAMya aMte ene choDIne to avazya paDe che, mATe enA madamAM AvI udhdhatabanavuM e bhayaMkara bevakuphI che. AthI'kabahIka kAjI kabahIka pAjI, e saba pudgalakI bAjI' -A vAta dhyAnamAM rAkhI, ApattithI uddavigna banI atidIna banavAmAMthI ane saMpattithI utsukayukata banI udhdhata banavAmAMthI bacIApattimAM atizaya adInatA' ane "saMpattimAM aucitya pUrvakanI namanazIlatA' A be sadAcArone AtmasAt karI. dharmanI prApti ane tenA
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 pAlana mATe jarUrI evI lokapriyatA meLavI ma!navajIvanane saphala manAvavuM, eja zreyaskara che. 257 navamo sadAcAra-satya ane mita vacana : have navamo sadAcAra- 'asatyatvAdithI rahita ane avasarocita mita-hita-bhASaNazIlatA' nAmano che. AsadAcArane AtmasAt banAvavA mATe mANase ghaNA ghaNA doSone tajjA paDe tema che ane ghaNA ghaNA guNone keLavavA paDe tema che, eTale A sadAcAra paNa atizaya muzkela to che ja : paNa AnI AvazyakatAya jevI-tevI nathI. ziSTanapriya banavA mATe A sadAcAra khUba ja Avazyaka che. vANI jeTalI upakAraka thai zake che, eTalI ja apakAraka paNa thai zake che. vANIthI paNa kula, zIla ane jAti Adi oLakhI zakAya che. vANI dvArA mANasanA svabhAvane paNa sArA rUpamAM parakhI zakAya che. bhayaMkara dammazIlatAnI vAtane bAjue rAkhIne, ApaNe ema paNa kahI zakIe ke-vANIthI mANasanA aMtarane paNa pIchAnI zakAya che. bolavAnA vyasanI loko AsadAcArane kadI ja jIvI zakatA nathI. moDhuM che mATe bolavuM ja joie, AvI mAnyatAvALA mANaso A sadAcArane pAmI ja zakatA nathI. e ja rItie ochuM paNa yadvA-taddA bolanArA, dAtA Adi hoyato te chatAM paNa ziSTa lokamAM miMta vinAnA ja banI jAya che. sa. ziSTa lokamAM priya banavA mATe to AkhuM jIvana ja badalavuM paDe, evuM lAge che. AthI to ApaNe kahI cUkayA chIe ke- 'lokapriyatA' guNa meLavavA mATe daMbha Adi aneka doSo tajvA paDaze. mukhe mIThA paNa hRdayathI melA AtmAonI lokapriyatA kadAca dekhAtI hoya, to paNa e takalAdI che ema ja mAnavuM. durjanomAM jIbhanI mIThAza nathI hotI ema nahi, paNa emanA sahavAsamAM AvanArAo paricaya bAda teonA saMsargathI dUra ja rahevAnI manodazAvALA banI jAya che. vANImAM madhuratA
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 cauda guNasthAnaka bhAga-1 e ghaNo ja anupama guNa che, paNa e madhuratA dabhathI kharaDAyelI na ja hovI joie. daMbhionI vacanamadhuratA, e to bhadrika AtmAo mATe tAlapuTa viSa karatAM paNa bhayaMkara che. daMbhionI vacanamadhuratAmAM phasAyelA AtmAo pAyamAla thayA vinA rahetA ja nathI. daMbhio potAnA svArthanI siddhi mATe gadheDAne bApa kahevAjogI madhuratAne paNa rAkhI zake che. evAonI madhuratAe viSayonI jema ApAtaramya hovA sAthe pariNAme ghaNI ja bhayaMkara paNa hoya ja che. kevaLa vANInI madhuratAthI moha pAmanArAo durjanonA phaMdAmAM AbAda kusI jAya che ane pAyamAla thayA vinA athavA to anekAneka rItie pAyamAla thai jvA chatAM paNa chUTI zakatA nathI. koi paNa rItie pIgalika svArtha sAdhavAne sajja banelA AtmAo vANImAM madhuratA sArAmAM sArI rItie rAkhI zake che. evI madhuratA mAranArI hovA chatAM, hitakara kaTu paNa nahi sahI zakanArA, ethI lobhAi jAya che ane pariNAme e bIcArAo evI madhuratAthI maryA vinA rahetA ja nathI. bahubolA mANaso moTe bhAge svArthI hoya che. mUrkhAo paNa bahubolA hoi zake che. vAtonA zokhIno paNa A sadAcAranA zatru ja hoya che. evAone bolavA mATe avasara jovAno hoto nathI. vAtoDIyA banelAone to keTalIka vAra temanI vAto sAMbhaLanArA meLavavA paNa muzkela thai paDe che. vyasanio jema vyasananI sAmagrI nahi maLavAthI rIlAya che, evI ja rIbAmaNa vAto sAMbhaLanArA nahi maLavAthI vAtoDIyAonI thAya che. koi paNa zANA AtmAe, A navamo sadAcAra meLavavA mATe vANInA upayoganA viSayamAM khUba ja vicakSaNa banavuM joize. sAcA dAtAro, ke jeo udAratA guNanA svAmI hoya che, teo paNa dAna mATe avasaranI apekSA rAkhe che. e ja mATe-udAra sAro paNa uDAu nahi sAro evI lokokita che ane ene zAstrano paNa Teko che. artha saMbaMdhI uDAupaNA karatAMya vANIno durUpayoga ghaNo ja bhayaMkara che. mukhavALAe bolavuM ja joie, evo kAyado nathI. vivekasaMpanna AtmAo ja A
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 259 sadAcArane sAcA svarUpamAM jIvI zake che. vivekahIna AtmAo to A sadAcArathI sadAya dUra ja rahenArA hoya che, e nisyadeha bInA che. avasare bolavuM : avasare bolAelI vANI kadAca guNagaNathI rahita hoya to paNa viparItatAvALI na hoya to zobhe che, paNa vinA avasare bolAelI vANI game tevI hoya to paNa zobhatI nathI. avasarabhASipaNe AvyA vinA A sadAcAramAM jarUrI evA bIjA guNo AvI paNa zakatA nathI. avasarabhASipaNuM lAvavA mATe prathama e ja nizcaya karavo jarUrI che kevANIno prayoga svaparanA hita mATe karavAno che ke mAtra jIbha maLI mATe ja karavAno che?' sa. A praba bhAre che. bolatAM pahelAM Avo vicAra kare che ja koNa ? evo vicAra nathI thato, enuM ja e pariNAma AvyuM che keAje vANI dvArA anekonA hitano saMhAra thai rahyo che. vANI svaparanA hita mATe avasaranI apekSA rAkhe che. sAcA vaidyo auSadha mATe paNa avasaranI apekSA rAkhatA hatA, jyAre AjanA upadezazokhIno upadeza mATe avasaranI apekSA nathI rAkhatA. vinA avasare bolAelI sArI paNa vAta mArI jAya che, e vAta zANAoe samajavAnI jarUra che. AthI, jeo avasare paNa jarUrI ane hitakara nathI bolatA, teoe malakAvavAnuM nathI ane AvA zabdono AdhAra laine ema bolavAnuM nathI ke- "jUo ame kahetA hatA evuM have Amane paNa kahevuM paDyuM.' satyanI katala karanArA AMkho mIMcIne yAhoma karye jatA hoya, eve samaye- "satyanI katala karanAro mArI upara paNa truTI paDaze.' -evA vicArathI, samartha evA paNa je AtmAo satyanA pakSamAM ane asatyanI sAme nahi bolatAM mauna seve che, teo to paMcedriyapaNAmAM paNa ekendriyapaNuM anubhave che ane bhaviSyane mATe paNa ekendriyapaNAnI
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 cauda guNasthAnaka bhAga-1 musApharI karavAnI ja kAryavAhI kare che. prabhuzAsananI vacanagumi avasare paNa hitakara vANIno virodha nathI ja karatI. A navamA sadAcArane AtmasAt karavA mATe, AtmAe prathama to vinA avasare bolI na javAya evI manodazA keLavavI paDaze. jeone vinA avasare paNa bolavAnI kuTeva che, teone ghaNI vAra potAnuM koI na sAMbhaLe to paNa bolyuM rAkhavuM paDe che ane pariNAme teo evA bolatA banI jAya che ke-teo bole che e samaye zANAonA mukha upara paNa smita pharake che. sAMbhaLanAra sAMbhaLavA na icchato hoya e chatAMya bolanAro bolTe rAkhe, e samayano dekhAva khare ja dayA pedA karanAro hoya che. bolavAno avasara na Ave tyAM sudhI mauna ja rahevuM, evo niyama A. sadAcAra mATe atizaya jarUrI che. AvuM mauna AtmAne ghaNA ghaNA guNane mATe thAya che. AvuM mauna kalyANano kAmI ja dharI zake. jo AvuM mauna mAnavI mAtra grahaNa kare, to bIcArI nindA ane cADIcugalIne to naSTa thaye ja chUTako. vinA kAraNe bolanArAo ja jagatamAM nindA Adine jIvaMta rAkhanAra che. jo sau koi sadAcArane AtmasAt karavA mATe vinA kAraNe bolavuM baMdha kare, to nindA AdinI jagatamAM hayAti ja na hoya. jo kesaghaLA ya mAnavIo evuM mauna ghare e saMbhavita ja nathI, chatAMya kalyANakAmioe to AvuM mauna koI paNa bhoge dharavuM ja joie. kuTevanuM kAsaLa kADho : vAto karavAnuM jeone kAramuM vyasana che, teone A vAta na rUce e svAbhAvika che. prakaTa virodha karavAnuM sAmarthya na hoya eTale sAMbhaLI le e bane, paNa manamAM to locA ja vALe ane e rItie virodha kare. durjano dvArA pratyeka sArI vAtano virodha thAya che, to pachI A vAtano paNa virodha thAya, ethI Azcarya pAmavAnuM kazuM ja kAraNa nathI. vAtonA vyasanione A vAtathI potAnuM vANI svAtaMtraya luMTAtuM lAge, to emAM navAi pAmavA jevuM nathI : paNa emAM vANInuM svAtaMtrya mAnavuM e ja eka
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 261 jAtinI kAramI mUrkhAi che. vAtanuM vyasana mANasane vAyaDo banAvanArUM che. vinA kAraNe bolavAnI Teva ane prayojana vinAnI vAta karavAnI Teva, e svaparanA AtmAnuM ahita karanArI kAramI kuTeva che. A nakAmI vAto karavAnI ane vinA kAraNe bolavAnI Teva jeone paDI teo potAnA AtmA mATe ane emanA paricayamAM AvanArA bIjA paNa saMkhyAbaMdha AtmAone mATe zrApa rUpa ja banI jAya che. A kuTevane AdhIna banelA sAdhuo potAnA sAdhupaNAnuM lIlAma karI rahyA che ane sArA gaNAtA gRhastho paNa potAnA sadgRhasthapaNAnuM lIlAma karI rahyA che. vacanagupri. ane bhASAsamiti jevI mAtAonA upAsaka manAtA ane mahAvatonA pAlaka manAtA muniomAM to, teo munipAnA svAdathI vaMcita na hoya to, A kuTeva svamamAM paNa hovI na saMbhave. vinA kAraNe bolavAnI ane prayojana vinAnI vAto karavAnI Tevane AdhIna banelAo, vacanagupti ane bhASAsamiti jevI mAtAono kSaNe kSaNe vinAza karavAmAM TevAi jAya che ane ema karatAM karatAM teo potAnA bIjA mahAvatane paNa bhUlI jAya che. pariNAme evA munio mAtra veSadhArI ja rahI jAya, ema banavuM e jarA paNa asaMbhavita nathI. sAdhupaNAnA premI sAdhuoe ane sagRhasthoe to A kuTevanuM kAsaLa ja kADhavuM joie. dharmanA arthI AtmAe lokapriyatA meLavavA mATe A kuTevathI bacavAno khUba khUba prayatna karavAnI jarUra che. A Teva kADhyA vinA A navamo sadAcAra jIvanamAM jIvAvo e zakaya nathI. A navamA sadAcArane jIvanamAM jIvavA mATe, sauthI prathama bolavAnA avasara vinA bolavuM ja nahi, arthAtuvinA kAraNe bolavuM nahi ane prayojana vinAnI vAto karavI nahi, evo nizcaya khUba ja draDha banAvavo joie. ATaluM jo yogya rUpamAM jIvanamAM jIvavAno nizcaya thai jAya, to e pachI A navamA sadAcArane jIvanamAM jIvavo e kAMI bahu muzkela nahi rahe : paNa Avo nizcaya thavo ane teno jIvanamAM yathArtha amala thavo, e khUba ja muzkela che. khAsa karIne
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 cauda guNasthAnaka bhAga-1 vAtoDIyA banI gayelA sAdhuone ane gRhasthone mATe to A niyamano amala dussAdhya ja che. parimita, hitakara ane avisaMvAdI bolavuM hoya to. bolatAM pahelAM vicAro : vinA kAraNe nahi bolavAnA ane prayojana vinAnI vAto nahi karavAnA nizcaya upara Avelo AtmA, vinA vicAre bole e zakaya ja nathI. vicAra pUrvaka bolavAnA svabhAvavALo AtmA mitabhASI, hitabhASI ane avisaMvAdavALuM ja bhASaNa karanAro banI zake che. mitabhASaNano artha evo nathI ke-amUka zabdo Adi ja bolavA, paNa jarUrathI adhika na bolavuM enuM ja nAma mitabhASaNa che. saddavicArathI jeTaluM bolavA mATe jarUranuM hoya eTaluM bolavAthI amitabhASaNapaNuM AvI jatuM nathI. jeo mitabhASaNanA nAme jarUrI bhASaNanA paNa akhADA kare che, teo to koi jUdI ja manodazAnA svAmI che ema ja mAnavuM raho. jJAnionI AjJA mujabanuM jeTaluM jarUrI hoya teTaluM, mitabhASI, vinA saMkoce bolI zake che. vicArapUrvaka bolanArA jema mitabhASI hoya che, tema hitabhASI paNa hoya che. hitAhitanA vicArapUrvaka mitabhASaNa karanAra moTe bhAge ahitabuddhithI para banI jAya che ane e ja kAraNe evAonI vANImAM avasarayukatatA parimitatA ane hitakAritA ghaNI ja sahelAithI AvI zake che. evA AtmAo potAnA vacanane avisaMvAdI eTale visaMvAda vinAnuM ja rAkhanArA hoya, e paNa nirvivAda che. visaMvAda eTale khoTuM kahIne bhamAvavuM te athavA jJavuM te ane maLatuM na Ave evuM ke virodha Ave evuM bolavuM te. Avo visaMvAda avasare vicArapUrvaka ane mita tathA hitakara bIlanAramAM na ja Ave, e vAtasamajAya evI che. avasare ja bolanAra ane te paNa. hitakara ane mita bolanAra kadI ja potAnA vacanane visaMvAdavALuM na ja thavA de. A navamo sadAcAra keTalo uttama che ? -e samajAvavAnI have jarUra na rahe, e svAbhAvika ja che. AvuM bolanAra e vartanamAM paNa vivekI
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 263 hoya, emAM koine ja vikalpa uThe tema nathI. A sadAcArathI paravArelo AtmA, dharmanI prApti ane dharmanA pAlana mATe jarUrI evA "lokapriyatA' nAmanA guNane pAme, e paNa zakaya nathI. A sadAcAranA abhAvamAM bIjA guNo hoya, to te paNa moTe bhAge doSa rUpa ja banI jAya che ane aneka doSonA svAmI banyA vinA A sadAcArathI virUddhano AcAra jIvanamAM jIvAvo paNa muzkela che. avasara vinAnuM, aparimita, ahitakara ane visaMvAdI vacana bolanArA AtmA aneka doSonA svAmI hoya e sahaja che : e kAraNe aneka doSothI bacavA mATe ane aneka guNonA svAmI banavA mATe A sadAcAra khUba jarUrI che. dazamo sadAcAra-vratAdino nivaha : dazamo sadAcAra che- "aMgIkAra karela vataniyamAdino nirvAha karavo.' e aMgIkAra karela vataniyamo Adino bhaMga karanAra anAcArI ja gaNAya. vato ane niyamonuM yathAsthita pAlana e jyAre sadAcAra che, tyAre vato ane niyamonuM apAlana e anAcAra che. aMgIkRta vato ane niyamonuM pAlana nahi karanArA AtmAo ziSTa lokomAM priya banavA, e koi paNa rItie zakaya nathI. durjano paNa jyAM evAo upara vizvAsa na mUke, tyAM sajjano to vizvAsa kema ja mUke? "lokapriyatA' guNanA arthI AtmAe, aMgIkAra karela hato ane niyamono nirvAha karavA mATe paNa sadAya sajja rahevuM joie. dharmanI prApti ane dharmanuM pAlana nirmAlya AtmAothI zakaya nathI. jeo sAmAnya hato ane sAmAnya niyamone paNa vAta-vAtamAM bhAMgI nAkhe che, teo yathArtha rUpamAM dharmane pAmI zake ane pAmelA dharmanA pAlanamAM niSpakampa rahI zake, e kalpanA ja pAyA vinAnI imArata jevI che. agIAramo sadAcAra-kulAcArapAlana : agIAramo sadAcAra che- "dharmathI avirUddha evA svamulanA AcAronuM pAlana.' A AcAra sanmArga upara AvavA mATe suMdara
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 cauda guNasthAnaka bhAga-1 nIsaraNI jevo che. jenakulamAM janmelA AtmAo jo Aje jainakulanA AcAronA pAlanamAM sudraDha hota, to paNa jaina gaNAtAono Aje je adha:pAta dekhAya che, te kadAca na dekhAto hota. jeo dharmane abAdhaka evA paNa kulAcArane baMdhana mAnI, enA vinAzamAM ja buddhi Adino sadupayoga mAne che, teo potAnA ja hAthe potAnA AtmAnuM ahita karanArA che. nakulanA AcAro evA che ke-e AcAronuM pAlana karanArA sAmAnya AtmAo paNa, vinA prayatna aneka prakAranAM pApothI dUra thai jAya ane sAcA svarUpe koi paNa jAtinA damabha Adino Azraya karyA vinA ja ziSTa samAjamAM priya banI, dharmane pAmavAnI ane pALavAnI umadAmAM umadA lAyakAtanA svAmI banI jAya. je kulamAM zrI jineMndra deva manAya, sAcA nigraMtha evA sAdhuo sadgurU manAya ane dharma ahisAyama manAya, te kulanA AcAro niSpApa hoya, e vAta to koi paNa vicAraka samajI zake tema che. samajyA vinA paNa jo avajJAdi bhAvathI rahitapaNe zrI jineMdradevo javA devAdhidevanAM darzana, pUjana ane sevana karavAmAM Ave, to ethIya AtmAnI dizAmAM sudhAro thayA vinA rahe ja nahi : sAcA tyAgI sagurUonA vandana AdimAM pravRtta thavAthI, tevA mahApurUSonA paricaya yoge suMdara lAbha thayA vinA rahe nahi : ane ahiMsAmaya dharmano vAsa je kulamAM hoya, te kulamAM rAtribhojanano tyAga, abhakSyabhakSaNano tyAga, apeyanA pAnano tyAga ane koinI paNa lAgaNI na du:khAya evuM vartana-e Adi ja AcAro hoya, e svAbhAvika che. AvA uttama koTinA kulAcAronuM pAlana karanArA, ziSTa samAjamAM vinA prayatna priya bane ane eno pariNAme sadhdharmanuM pAlana svAbhAvika bane, e vAta vivAda vinAnI ja che. Ama hovA chatAM paNa svataMtratAnA nAme svachaMdatAnA upAsaka banelAone A dharmathI avirUddha evA svamulAcAronA pAlana -rUpa sadAcAranuM Asevana arUcikara lAge che. AthI teo dharmathI avirUddha evA kulAcAronA pAlana virUddhamAM vAraMvAra lakhe-bolyuM jAya che. evAonA pracArathI svacchadatA
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 vadhe nahi, enI bane teTalI kALajI rAkhavI joie. pote tevA kulAcAronA pAlanamAM susthita banavuM ane bIjAone paNa kulAcArapAlanamAM sudraDha banavAnI preraNA karavI. uttama kulAcArone tajI dai svecchAcArI banavAthI A lokamAM paNa keTalI badhI hAni thAya che, te jovA mATenAM udAharaNo Aje to ghaNAM maLI zake tema che. uttama kulAcArone tajI, svacchandasevI banelA keTalAkonI Aje je dazA che, te to koine paNa kaMpArI upajAve evI che. svataMtratAnA nAme uttama paNa kulAcArone tajI svacchaMdI banelAo, potAnA jIvanane kevuM vicitra ane viSama banAvI rahyA che, e Aje vivekvanta vicArazIlonA dhyAnabahAra naM ja hoi zake. dharmathI avirUdva kulAcArothI virUddha vartanArAo Aje maryAdAhIna banelAo hoi,teo koi paNa jAtinI hitazikSA sAMbhaLavAjogA paNa rahyA nathI. itarakulanA paNa AcArasaMpanna mANaso Aje vaDilonA upAlaMbho sAMbhaLI zake che, jyAre jainakuLamAM janmelA paNa zuddha kulAcArothI para banelAo Aje madhura zabdothI apAtI hitazikSAne sAMbhaLavAjogA paNa rahyA nathI. AthI ja kahevuM paDe che ke-A agIyAramo AcAra, jeo dharmane pAmavAnI ane pALavAnI lAyakAta meLavavA mATe ziSTa samAjnAM priya banavA mAge che. teo maTe khare ja kalpatarU jevo che. Avo sadAcAra paNa jeone rUpe, teo khare ja uttama kulane pAmavA chatAM paNa jarUrI uttamatA gumAvIne ja AvyA che : anyathA, sau koi sajjananA hRdayane AnaMdita kare evA paNa zuddha kulAcAro jIvanamAM jIvavAnI icchA thAya nahi, e na bane evI bInA che. bAramo sadAcAra-asadvyayaparityAga : have bAramo sadAcAra. 'asadbayano parityAga karavo.' -e bAramo sadAcAra che. purUSArthamAM anupayogI evo je vyaya, tene asavyaya kahevAya che. lakSmI tyAjya che e vAta ni:zaMka che, chatAMya eno evI rItie viyoga nathI karavAno, ke je purUSArthamAM anupayogipaNAnA 265
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 cauda guNasthAnaka bhAga-1 yoge asuMdara tarIke oLakhAya. tyAjya evI paNa lakSmIno viyoga purUSArthamAM anupayogI thAya evI asuMdara rItie na karavo, e A bAramA sadAcArano paramArtha che. A sadAcArano premI lakSmI dvArA jema svacchaMdI svaparano nAza kare che, tema svaparanA nAzano premI nahi thAya. AvA AtmA pAse lakSmI paNa evI ja Ave, ke je bhayaMkara jAtinA pApanA kAmamAM vaparAya nahi. Avo AtmA potAnI lakSmI dvArA koine ApattimAM mUkavAnuM pApa ke potAnA AtmAne aneka kAramAM pApomAM yojavAnuM pApa Acarato nathI. svacchaMdI banelA zrImaMto ane zrImaMta kuTuMbonA nabIrAo Aje lakSmI dvArA zuM zuM kare che, e kAMI chUpuM nathI. zrImaMta ane zrImaMta kuTumbonA nabIrAo jo potAnI lakSmIno asaduvyaya karatA aTake, to paNa Aje samAjamAMthI aneka prakAranAM pApo ghaNI ja sahelAithI aTakI jAya. zrImaMto puNyanA yoge ghaNe sthaLe samAja AdimAM AgevAnasthAne hoya che. teonAM e puNyanI irSA karavI e pApa che. puNyanA yoge zrImaMtAi maLI che ane enA pratApe AgevAnI paNa maLI jAya, e kAMi Azcaryajanaka vastu nathI. puNyanA prabhAve paiso ane AgevAnI maLavI, e to mAmulI vAta che : paNa e paiso ane AgevAnI jyAre aneka pAponI puSTimAM ane pAponA pracAramAM upayogI thAya, tyAre to jarUra e TIkApAtra paNa gaNAya evAo puNyathI paisA ane AgevAnI pAmavA chatAM paNa, jo A sadAcAranA upAsako na hoya, to khare ja svaparane mATe zrApa rUpa AtmAo che. evAonA hAthe lakSmIno asatraya eka prakAre nahi paNa aneka prakAre thAya che. jo teo pAse hisAba mAgI zakAto hoya agara to teo potAnA vyayano sAco hisAba pradhvaTa karatA hoya agara teo pAse ema karAvI zakAya, to teo koi paNa sArA sthAne paga mUkavAnI lAyakAta paNa nathI dharAvatA-evuM ghaNI ja sahelAithI pUravAra thai jAya. kharekhara, A sadAcAra vinA teo sAcA rUpamAM lokapriya banI dharmanI prApti ane dharmanI ArAdhanA mATe lAyaka thAya e
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 267 cauda guNasthAnaka bhAga-1 azakaya che. teramo sadAcAra-sthAne vyaya : bAramA sadAcAra dvArA asadvyayano parityAga karavAnuM upadezanA paramarSi teramA sadAcAra dvArA lakSmInA cayanI kriyA sadAya sthAnamAM ja thavI joie. asahyayanA niSedha dvArA jema upakArio uDAupaNAno niSedha kare che, tema "sadAya sthAnamAM ja upayoga' pharamAvavA dvArA upakArio sAcI udAratAnuM vidhAna paNa kare che. devapUjana Adi suMdara kriyAo, e lakSmInA sadupayoganuM suMdaramAM sudaMra sthAna che. lakSmInA sadupayoganAM suMdaramAM suMdara sthAno ja e che. potAnI lakSmIno e suMdaramAMsuMdara sthAnomAM ja sadupayoga karanArA A sadAcAranA sAcA upAsako che. AvAo ziSTa samAjamAM priya banI, dharmanI prApti ane tenA pAlana mATe lAyaka banI javA, e kAMi moTI vAta nathI. A sadAcAranA upAsakonI prazaMsA na kare, evo kamanasiba to A jagatamAM pApAtmA ja hoya. dharmano premI AtmA evI kamanazibIthI sadAya para ja hoya che. dharmAcAryo paNa prasaMga pAmIne A sadAcAranA upAsakonI prazaMsA mukatakaMThe kare che : eTaluM ja nahi, paNa sAcA dharmAcAryo to evAonA draSTAnta dvArA anya paNa yogya AtmAo A sadAcArane AtmasAt karavA sajja bane, evI amImaya preraNAnAM pAna karAve che. sAcA dharmazIla dharmAcAryo AvAonI mukatakaMThe prazaMsA karanArA hovA chatAM paNa, bhATavRtti to kadIja nathI dharatA. eka mAtra potAnI nAmanAnA lobhathI ja, jeo potAnI samajavAnI zakita hovA chatAM ane avasare samajAvavA chatAM paNa, A sadAcAranA svarUpane samajavAnI darakAra nahi karatAM A sadAcArane sevavAno ADambara kare che, teone sudharavAnI cAnaka lAge evuM avasare paNa nahi karI zakanArA dharmAcAryo, jo A sadAcAranI prazaMsA karavAno dekhAva karatA hoya, to teo bhATavRttinA che ema ja mAnavuM rahyuM. "nahi karavA karatAM avidhithI paNa karavuM sArUM' - vAta karavA javAthI
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AvI vAtanA AlaMbanathI jeo irAdApUrvaka vidhino anAdara karI AdarapUrvaka avidhinuM Asevana karanArAone paNa sArA manAvavAnI ceSTA kare che, teo to- "nahi karavA karatAM avidhithI paNa karavuM sArUM' evA upakArI mahApurUSonA kathananA rahasyane pAmyA nathI ane pAmyA che to ene chUpAvavAnuM bhayaMkara pApa AcaranArAo ja che. evAo jo dharmAcArya tarIke oLakhAtA hoya, to teone dharmAcArya mAnavA karatAM adharmAcArya mAnavA, e ja baMdhabesatuM gaNAya, eTale prazaMsA paNa tenA sthAne ja hovI ghaTe. prazaMsAnA nAme bhAyai karI paudUgalika lAlasAne poSavA mathavuM, e to kAramuM apakRtya ja che. caudamo sadAcAra-mradhAnakAryamAM Agraha have caudamo sadAcAra che- "pradhAnakAryamAM Agraha' viziSTa koTinA phalane ApanArUM je prayojana, tene pradhAnakArya gaNAya che. AvA kAryamAM Agraha, e paNa sadAcAra che. dharmakAryamAM paNa Agraha na joie' ema kahenArA ane mAnanArA, sadAcAronA svarUpathI paricita ja nathI, ema kahevAmAM paNa atizayokita nathI. je kArya uttama pariNAmajanaka hoi uttama che, te kAryanI sAdhanAmAM Agraha hovo, e paNa suMdaramAM suMdara koTino sadAcAra che. ajJAna lokonA virodhathI uttama kAryone sAdhavAmAM paNa jeono utsAha maMda paDI jAya che, teo A sadAcAra sAdhavAmAM nAsIpAsa ja thAya che. ziSTa lokonI priyatA evA namAlA mANaso nathI meLavI zakatA ane dharmanI prApti tathA tenA pAlana mATe to evA lokonI priyatA e paNa atizaya jarUrI che. jeo uttama kAryonI uttamatAno ane uttama kAryonA pariNAmano vicAra nahi karatAM, mAtra ajJAna lokonI lAgaNIno ja vicAra karyA kare che, teo A caudamA sadAcAranA AsevanathI sadAya vaMcita rahe che. pApa karavAmAM ziSTa lokathI paNa nahi karanArA ane uttama kAma karatAM aziSTa lokathI paNa DaranArAo to A sadAcAranA vario che, ema kahIe to paNa cAle potAnA mAnapAnAdi mATe ziSTa lokanI
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 269 lAgaNI upara ghA karIne paNa game tevuM kAma karanArAo, jyAre uttama kAma thatuM aTakAvavA Adi mATe durjanonA virodhane AgaLa dhare che, tyAre to teonI adhama manodazA sAmAnya paNa vicakSaNonA khyAlamAM AvI gayA vinA rahetI ja nathI. A caudamo sadAcAra lokaherIthI para thayA vinA AtmasA thavo e zakaya nathI. prazaMsA karanArAnI khoTI vAtamAM paNa hA kahenArA ane prazaMsA nahi kanArAnI sAcI vAtano paNa, virodha karanArA loko, A caudamA sadAcArane pAme e vAta ja asaMbhavita che. A caudamA sadAcAra upara jema jema vicAravAmAM Avaze, tema tema enI uttamatA vadhune vadhu samajAze. aneka jAtinI duSTa lAlasAonA tyAganI ane aneka jAtinA uttama guNonI apekSA A sadAcAra rAkhe che. A sadAcAra sauno cAha meLavavA cAhanArA kadI ja AcarI zakatA nathI. sauno cAha meLavavAnI lAlasA, e eka evI jAtinuM pApa che keje A sadAcArane kadI ja pAmavA detuM nathI ema chatAM paNa potAnI jAtanI vAhavAha karAvavAne ja mathanArA keTalAko, samaju ane vidvAna gaNAtA hovA chatAM paNa, A mahApApa rUpa lAlasAno tyAga koi paNa, rItie karavAne taiyAra thatA nathI, e teonA karmanI ja vicitratA che ema mAnavuM rahyuM. paMdaramo sadAcAra-pramAdanuM vivarjana : have paMdaramA sadAcAranuM nAma che- "pramAdanuM vivarjana." madyapAnAdi rUpa pramAdanuM parivana, e atyAra sudhImAM ApaNe je sadAcArone joi AvyA tenA ane have pachI paNa je sadAcArone joizuM te sadAcAronA sevana mATe paNa ghaNuM jarUrI che. AtmAne unmatta banAvanArI saghaLIya pravRttio pramAdamAM samAya che. nazo pedA karanArI cIjo e jema AtmAne pramAdano pUjArI banAve che, e ja rItie utkaTa viSayalAlasA, kaSAyonI kAramI AdhInatA ane pApajanyavAtono zokha, e paNa yAtmAne pramAdano pUjArI banAve che. lokApavAdabhIrUpaNAthI mAMDIne je je sadAcAro varNavAyA
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI marI javalle ja hoya che 270 cauda guNasthAnaka bhAga-1 te ane haju bIjA varNavavAnA che te badhAya sadAcAronA AvanamAM pramAda, e bhayaMkaramAM bhayaMkara viM rUpa che. eno parityAga e ja A paMdaramA sadAcArano paramArtha che. Ama chatAM paNa pramAdanA pUjArIo A vAtane sIdhI rItie svIkArI le, e vAta ghaNI ja asaMbhavita che. pramAdanI zatrurUpatAnuM bhAna ekadama saune thatuM nathI. kArya vaNasI gayA pachI pramAda upara AMsu sAranArA ApaNA jovAmAM aneka Avaze, paNa pahelAM cetanArA javalle maLaze. koi kArya viNasI gayA pachI AMsu sAranArA ghaNA kharA to evA hoya che ke thoDI ja vAra pachI pharIthI paNa teone ApaNe pramAdanI upAsanA karatA nihALI zakIe chIe. kharekhara, pramAde AkhAe gata upara potAnuM sAmrAjya pAtharyuM che. pramAde aneka rUpe potAnI sattA jagata upara jamAvI che. utkaTa viSayanI lAlasA : krodha, mAna, mAyA ane lobha rUpa kaSAyonI AdhInatA : madyapAna AdimAM mastatA : nukazAnakAraka vAto karavAmAM AnaMda ane nidrAnI parAdhInatA, - A badhA pramAdanA ja prakAro che. A pramAdanA parivarjana rUpa paMdaramo sadAcAra AtmasAta thai jAya, to saghaLAya sadAcArI jIvanamAM ekI sAthe otaprota thai jAya. kharekhara, pramAde aneka svarUpe anaMtAnaMta AtmAonI kAramI pAyamAlI karI che, paNa ajJAnatAnA pratApe pramAdanI A jAtinI zatrurUpatA jagatano moTo bhAga jANato nathI. pramAdanI parAdhInatA jIvane maravAnuM nizcita chatAM paNa tene bhUlAvI de che. pramAdanI parAdhInatA koI paNa vastune vastusvarUpe samajavA mATenI taka levA detI nathI. pramAdanI parAdhInatA AtmAne upakArI pratye paNa sadabhAva nathI janmavA detI. kharekhara, pramAda e eka bhayaMkara jAtino anAcAra che, mATe ziSyalokanI prItipAtratA pAmI jeo sadhdharmanI prApti ane tenI ArAdhanA mATe lAyaka banavA icchatA hoya, teoe A paMdaramA sadAcArane paNa AtmasAt karavA mATe saghaLuMya zakaya karI chUTavAnI pUratI jarUra che.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 271 solamo sadAcAra-lokAcArAnuvRtti : A pachI solamo sadAcAra che- "lokAcArAnuvRtti' nAmano bahuznomAM-rUDha thayela ane dharmano avirodhI evo ja lokavyavahAra-enuM anupAlana karavuM, e A solamA sadAcArano paramArtha che, je lokanA AdhAra vinA dharmanuM pAlana zakaya nathI ane je lokanI sahAyanI vakhatovakhata aneka rUpe apekSA rahyA kare che. te lokno rUDha ane dharmathI avirUddha evo je vyavahAra, te vyavahAranA pAlanano virodha, e to eka jAtino durAgraha ja manAvo joie. evo durAgraha e durAcAra che ane A durAcArathI bacavA mATe A sadAcAra khUba ja Avazyaka che. aneka lokoe Acarelo tathA aneka lokothI AcAramAM mUkAI rahelo ane ema chatAMya dharmanI ArAdhanAmAM ADe nahi Avato evo ja vyavahAra, enA pAlanamAM zA mATe dharmanA arthI ane dharmanA pAlakane AnaMda na Avavo joie ? evA vyavahAranA pAlanamAM paNa jeone AnaMda nathI Avato ane ethI jeo yatheccha rItie vartI evA paNa lokavyavahArathI virUddha varte che, teo khare ja ziSTa samAjamAM apriya banI jAya che. khoya vyavahArano virodha karavo e jema Avazyaka che, tema sArA vyavahAranuM pAlana karavuM e paNa Avazyaka che. eka ja bAjune yAda rAkhanArA ane bIjI bAjune bhUlI janArAo, e kharekhara, sadAcAranA premI ja nathI. koi paNavyavahArano virodha ja karavo, AvI mUrkhAibharI vAto karanArA A sadAcAranI chAyAmAM paNa AvI zakatA nathI. potAnA bhejAmAM je vicAra janmyo e ja kharo ane mAro aMtara Avaja ja sAco, evI jAtino kepha jeone caDhyo che, teo khare ja A sadAcArano khyAla paNa. pAmI zake e azakaya che. A sadAcArane jIvanamAM jIvavA mATe AtmA upara khUba ja kAbU prApta karavo joie. A sadAcArane svacchaMdajIvio to svape paNa kabUla nahi rAkhe. A sadAcAra svacchaMda jIvanano vinAza karanAra che. A sadAcAra sAthe svacchaMda jIvananuM astitva ja azakaya
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 cauda guNasthAnaka bhAga-1 che. pramAda e svacchaMdatAno sAthI che, jyAre 'pramAdaparivarjana' nAmano sadAcAra e svacchaMdatAno vairI che, eTale e sadAcAranA sevaka mATe A solamo sadAcAra ghaNo ja sahelo thai paDe che. bahuno je vyavahAranuM paripAlana karatA hoya ane je vyavahAra dharmanI virUddhamAM na Avato hoya, evA vyavahAranA pAlanamAM paNa khAmI jonArAo, ziSTa samAmAM apriya bane che ane ethI teo potAnI meLe ja saddharmane pAmavAnI ane tene ArAdhavAnI potAnI nAlAyakAta jAhera karI de che. sattaramo sadAcAra-sarvatra aucityapAlana : have sattaramo sadAcAra che- 'sarvatra aucityanuM pAlana' nAmano ! svapakSamAM ke parapakSamAM 'aucityapAlana' eTale sArI rItinA ucita AcAranuM pAlana karavuM, e A sadAcArano paramArtha che. A 'sarvatra aucityapAlana' rUpa sadAcAra, e AtmAne aziSTa koTimAMthI kADhI ziSTa koTimAM mUkanAra che. jyAM sudhI AtmA aziSTatAne tarja nahi ane ziSTatAne meLave nahi, tyAM sudhI te ziSTa koTimAM mUkAto ja nathI. ziSTatAnI koTimAM AvyA vinA, ziSTano prema saMpAdana karavAnI icchA vAMjhaNI rahevAne sarajAyalI che. potAnA sAthe ke paranA sAthe jIvanamAM ucita AcAra sevavA mATe keTakeTalA doSothI bacavuM joie, e to A sadAcAranA sevakane ja mAlUma paDe. svecchAcArio mATe e vastuno khyAla paNa zakaya nathI. sarvatra ucita AcAra ane te paNa suMdaramAM suMdara lAge tevI rItie sevavAne mATe, prathama to AtmAe jIvanamAM ghaNI ghaNI suMdaratAone jIvavA mAMDavI paDaze. mana, vacana ane kAyA upara sAcA kAbU vinA A sadAcAra sAdhya nathI. A sadAcAranA sevakanI apakIti tIvra pApanA udaya vinA kadI ja thatI nathI. tIvra pApano udaya hoya to ja AvA AtmA upara koine paNa aprIti thAya. durjana AtmAo to hamezAM apavAdamAM ja rame che, eTale teonI aprItino vicAra karavAno raheto ja nathI. bAkI jeo potAnA sAthe ke paranA sAthe ucita AcAro AcaravAnuM nathI karI.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga 1 273 zakatA, teo ziSTa sapAmAM kadI ja prItipAtra banI zakatA nathI ane dharmanI prApti tathA ArAdhanA mATe to A vastu paNa ghaNI jarUrI che. aDhAramo sadAcAra-gahiMno tyAga : have aDhAramo sadAcAre che- "prANo kaMThe Ave to paNa gahirtakAryamAM pravRtti na ja karavI.' -e nAmano A sadAcAra paNa ghaNo ja uco ane jarUrI che. "kuLamAM dUSaNa lAge evA anAcAro karavA karatAM maravuM sArUM -AvI manodazA vinA A sadAcAra jIvanamAM jIvAya e banavAjoga nathI. "maraNAMta Apatti Ave e chatAM paNa kuladUSaNa Adi pravRttiomAM na ja paDavuM.' -Avo sunizcaya dharAvanArA AtmAo A sadAcArane jIvanamAM sArAmAM sArI rItie jIvI zake che. A sAdAcArane jIvanamAM jIvanAra AtmAo moTe bhAge kula, jAti ane vaDilonA nAmane laMka Adi lAge, evA anAcArothI ghaNI ja sahelAithI bacI jAya che. A sadAcAra to jIvanamAM svabhAvabhUta ja banI javo joie. A sadAcAra jeo mATe svabhAvabhUta banI jAya che, teo ziSTapurUSonI khUba ja prazaMsAnA pAtra banI jAya che. lokapriyatA mATe dharmane tajAya paNa nahi ane adharmane sevAya paNa nahi ? ATaluM varNana sAMbhaLyA pachI have A "lokapriyatA' guNanA nAme jo koi sadhdharmane choDavAnI ke koi jAtinA adharma Adine AcarI levAnI salAha Ape, to tema karavAne tame taiyAra na thAva e vAta to nizcita ja ne ? sa. amArAthI thAya-na thAya e vAta judI che, paNa have ame tevI salAhane vyAjabI to na ja mAnIe. "lokapriyatA' guNa mATe dharmane choDavAnuM ke adharmane AcaravAnuM hoya, e saMbhavita ja nathI. je guNa dharmanI prApti ane dharmanA pAlana mATe che, te guNa mATe dharmane choDavAnuM ane adharmane AcaravAnuM hoya ja nahi.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 cauda guNasthAnaka bhAga-1 lokapriyatA guNane meLavavA mATe traNa prakAranAM lokavirUdhdha kAryono tyAga karanAra ane tyAga rUpa dAna, 'ucita pratipatti' rUpa vinaya ane 'sadAcAraparatA' rUpa zIlane upakArioe varNavelI rItie jIvanamAM jIvanAro AtmA, ziSTalokamAM priya bane, e vAtamAM zaMkA rahe evuM che ? sa. jarA paNa nahi, paNa A kAma saheluM nathI. A uttara ghaNI ja samajathI bharelo che. sAcA hRdayapUrvaka sAMbhaLanAranA ane sAMbhaLeluM jIvanamAM utAravAnI icchAvALAonA uttara hamezAM samathI bharelA hoya che. 'A kAma saheluM nathI.' -ema kahevAmAM uMDI vicAraNAnuM darzana thAya che. sAMbhaLeluM jIvanamAM utAravAnI icchAvALA AtmAo heyane tajvAnA ane upAdeyane aMgIkAra karavAnA vicAramAM masta banavAthI, varNavelI vastuo jIvanamAM utAravI, e keTalI muzkela vastu che ene barAbara samajI zake che. have amalanI vAta. abhyAsa yoge muzkela paNa saheluM bane che, e to jANo cho ne ? sa. jarUra. atizaya muzkela lAgatI vastuo paNa abhyAsathI sAdhya che, ema samajanArA AtmAoe to sadAcArone AtmasAt banAvavAmAM AvatI muzkelIone gaNakAryA vinA ane muzkelIone pariNAme rahetI uNapothI muMjhAyA vinA, jIvanane sadAcAramaya banAvavAno prayatna karyo ja jvo joie. prayatna karatAM karatAM to A sadAcAro svAbhAvika jevA banI jaze. pachI to ema thaze ke- 'ATaluM ya ApaNAmAM na hoya to ApaNAmAM ane pazumAM phera zo ?' athavA 'ApaNAmAM ane ajJAnomAM bheda zo ?' AtmAno evo avAja paNa me me anAcArothI sarvathA mukata ane sadAcAronA paripUrNa upAsaka banavAmAM sahAyaka thaze. je je kAryo muzkela hoya chatAM AcaraNIya hoya, te te kAryo karavAmAM AvatI muzkelIthI gabharAvAnuM hoya nahi. muzkelI khAtara sadAcArone tajAya nahi ane sahelAi khAtara anAcAronuM Asevana thAya nahi. tamane lAgI vuM joie ke- 'A -
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 275 : sadAcArone mAre koi paNa rItie AtmasAt banAvavA che ane e rItie ziSTapriyatA pAmavA dvArA paNa mAre sadharmanI prApti ane tenI ArAdhanAne lAyaka banavuM che.' -ATalo draDha nizcaya thai jyAMnI sAthe ja, keTalIka kalpita muzkelIo to dUra thai jaze : eTale pahelAM draDha nizcayavALAM bano ane sAthe ja sadAcArone AtmasAt banAvavAno prayatna AraMbho. ema karazo to tame tamArA jIvanane ghaNI ja sahelAithI sudhArI zakazo ane pariNAme saddharmanI prApti tathA ArAdhanA dvArA muktisukhanA paNa bhokatA banI zakazo. lokapriyaMtA na pamAya toya : je AtmAo dharmanA arthI hoya, teoe to lokapriyatA pAmavAno je mArga upakArioe upadezyo che, tenA amala mATe sajja banavuM joie. lokapriyatA nAmano cotho guNa pAmavA mATeno upakArioe je mArga upadezyo che, teno amala karavAne udyuta banelo AtmA ziSTajmapriya bane ja che, paNa mAno ke-koi tevA prakAranA tIvra pApodayanA kAraNe tevI lokapriyatAne na paNa pAmI zake : chatAM e vAta to cokkasa ja che ke-A lokapriyatA guNa je hetuthI prApta karavAno che, te hetu to tevA lokapriya nahi banI zakelA AtmAno paNa siddha thAya ja che. koi tevA prakAranA azubhodayanA pratApe tathAprakAranI lokapriyatAne nahi pAmavA chatAM paNa, e AtmA sadharmanI prApti ane tenI ArAdhanA mATenI lAyakAtane to pAmI ja zake che, eTale lokapriyatA guNa pAmavAne mATe upakArI mahApurUSoe pharamAvelA mArganuM Asevana koi paNa rItie niSphala to nivaDatuM ja nathI. A kAraNe lokapriyatA guNane pAmavAnA upakArioe pharamAvelA mArgane sevanArAoe- 'huM lokapriya banyo ke nahi ? ane banyo to keTalo lokapriya banyo ?' -e vigere tarapha lakSya nahi rAkhatAM upakArioe pharamAvelA mArganA sevanamAM ja rata banyA rahevuM joie. bezaka, 'ziSTanone haju paNa huM apriya chuM, mATe mArAmAM
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 cauda guNasthAnaka bhAga-1 khAmI hovI ja joie' evI rItie khAmI hoya to tene zodhIne dUra karavA mATeno vicAra karI zakAya che ane koi khAmI na dekhAya to pUrvanA duSkarmanI khAmI mAnI AgaLa vadhI zakAya che. sAmAnya rItie to ema ja kahevAya ke-sadAcArothI suvizuddha jIvanane jIvanAro AtmA A lokamAM kItine ane yazane pAmavA dvArA sarvajanavallabha bane che ane paralokamAM paNa zubha gatino bhAgI bane che. Ama chatAM, tamAruM e vAta tarapha dhyAna khecavAmAM AvyuM ke koi tevA prakAranA pUrvanA duSkarmanA pratApe A lokamAM kIti ane yaza Adi na maLe e saMbhavita che : jo ke-AvuM kavacit ja bane, paNa bane e zakaya che : parantu paraloknA phaLamAM temaja A loknA samAdhisukhamAM to vAMdho Ave ja nahi, e nizcita vAta che : eTale lokapriyatA na maLe to ya muMjhAyA vinA ja upakArioe pharamAvelA mArganA AsevanamAM dattacitta banyA rahevuM, e ja zreyaskara che. AMkhanA pAMca guNo : AMkhamAM pAMca guNa che. e guNa jIvanamAM keLavavA jevA che. e pAMca guNavALo dharma pAmelo hoya agara dharmane pAmavAnI taiyArIvALo hoya. pAMca guNa kayA ? pahelo guNa e ke-e potAnAmAM doSane AvavA na de. doSa Avato aTakI jAya, enI AMkha satatuM kALajI rAkhe che. AvatA doSanI asara na thai jAya, e mATe jhaTa bIDAi jAya che. tyAre pahelo guNa e ke-doSane AvavA na de. bIjo guNa e ke-doSathI bacavAne mATe banatuM karavA chatAM paNa doSa AvI ja jAya to doSane TakavA na de. nItaravA mAMDe. khaTaka cAlu ja rahe. doSa nIkaLe tyAre ja jhaMpe. trIjo guNa e ke-doSa evo AvI gayo, ke je upAya karavA chatAM paNa nIkaLe nahi, to AMkha uMcI na thAya. ucuM joi cAlavA na de. ADo hAtha dharavo paDe. AMkha potAne batAvavAne rAjI nahi.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 277 cauda guNasthAnaka bhAga-1 cotho guNa e ke-banatAM sudhI te sArUM lAge te jue. 'ghaNA kacarAmAM hIro paDyo hoya to vadhAre najara tyAM jAya ane pAMcamo guNa e ke-kharAba lAgatI vastunI sAme AMkha Thare nahi. kharAba lAgatI vastu jUe eTale jhaTa DoLo phare. Take to sArI lAgatI vastu tarapha, paNa kharAba lAgatI vastu tarapha AMkha TakI rahe nahi. AMkha badhuM jUe che ema ja na bolo, paNa AMkhamAM keTalA guNo che eno vicAra karo ane vicAra karIne meLavavA yogya guNo meLavavAne matho. A pAMca guNo AdamImAM AvI jAya to ? che A guNo ? doSa AvI na jAya enI keTalI kALajI che ? doSa AvI gayA hoya to tene kADhavAnI keTalI utsukatA ane mahenata che ? doSa hoya to moDhuM chUpAvavAnuM kadi mana thAya che ? doSa hoya tenI zarama che ? draSTi pArakA avaguNa tarapha jAya che ke pArakA guNa tarapha ? ane draSTi coMTe che kayAM ? A vicAra karavA jevo che. A pAMca guNo Aje dharmI gaNAtAomAM paNa keTale aMze che ? dharma pAmavAne lAyakamAM paNa A guNo aze aMze hoya ke nahi ? aMtaramAM dharma AvyA pachI dazA ja jUdI hoya. dharma karatA jAya tema guNa vadhatA jAya. Aje keTalAkono dharma Ipato nathI, enuM kAraNa ? dharmakriyA cAlu che, paNa dharma AtmAmAM Avyo nathI. AtmAmAM dharma AvyA pachInI kriyA ane AtmAmAM dharma AvyA pahelAMnI kriyAmAM aMtara rahevAnuM. vicAra karo ke-aMtaramAM dharmanI sAcI bhUkha hovA pUrvaka dharmakriyA thAya che ke dharmanI vAstavika bhUkha vinA dharmakriyA thAya che ? aMtaramAM dharma AvyA vinA paNa dharmakriyA thAya ke nahi ? abhavyonI ane durbhAvyonI je kriyA thai te aMtaramAM dharma AvyA vinA paNa thaine ? tyAre dharmakriyA kare e ja uparathI dharma Avyo ema ekAnte na manAya, dharma aMtaramAM pariNamyo che ke nahi, enI sAmAnyataH parIkSA sAmAnya guNo uparathI paNa thai zake. dharma aMtaramAM pariNamyo hoya, e AtmAmAM
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dharma nahi pAmelA paNa suyogya AtmAmAM je sAmAnya guNo hoya teya na hoya ? e guNono Aje amuka bhAge kAramo abhAva kema dekhAya che ? A vastu Aje khAsa vicAravA jevI che. dharmanI jarUrIyAta che to dharma pAmavA mATenI lAyakAta kayI ? -e sAmAnyapaNe jaNAvavAne mATe AMkhanA pAMca guNa darzAvyA. eTaluM paNa haiyAmAM jo barAbara utarI jAya, to A bhavamAMya prAya: dhAryuM sAdhyA vinA rahevAya nahi. pahelAM sarvaviratinI vAta cAlatI eTale kahetA ke- "kare ene dhanya !' Ano artha "amAre nathI joitI !' ema to nahoto ne ? jo nA to, haju aMtaramAM ema thAya che ke-jIvanamAM eka vAra to chevaTeya e pAmavI ? maratAM pahelAM chevaTa paNa pAmavAnI icchA keTalAne ? jIMdagImAM vahelA-moDA jarUra levI, AyuSyano anna AvatAM pahelAM chevaTa kAMi nahi to eka divasa paNa pAmavI, e pAmyA vinA ja maruM te mane iSTa nathI, AvI umi keTalAne ? dezaviratimAM paNa joyuM ke-AtmAne ja ema thavuM joie ke-ApaNe kAMka ThIka pAmyA e dazA thoDI. tamane sarvavirati ane dezaviratinI vAto kaThaNa lAge che, to have samyaktvanI karaNInI vAta. e kaThaNa lAgaze to ? ghaNuM ja bhayaMkara ! samyaktvano vyavahAra jaNAvavAne mATe A bhUmikA che. sakhyatvanA vyavahAranuM pAlana yathAzakaya na thAya, to e ghaNuM duHkhadAyaka kahevAya ne ? paNa e vAta avasare. sukRtane malina karanAra tera doSo : hamaNAM to e joie ke-sukRtane malina karanArA doSo kayA kayA che ? sukRtane malina karanArA doSomAM eka zaithilya, bIjo mAtsarya, trIjo kadAcaka, cotho krodha, pAMcamo anutApa, chaThTho daMbha, sAtamo avidhi, AThamo gaurava, navamo pramAda, dazamo mAna, agIAramo kugurU, bAramo kusaMgati ane teramo potAnI prazaMsAnI icchA. keTalAka doSa evA kesukRtane zuddha rItie karavA na de, sukRta karyA pachI paNa bagADe ane sukRta sArI rItie karI zakIe e sthitimAM oNvA na de. AmAMnA kayA doSo
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 279 ApaNAmAM che ane kayA doSo nathI tathA nathI to zAthI nathI e vicAravuM paDe ne ? doSothI bacavAnI ane guNane pAmavAnI abhilASA che ne ? e vAtamAM bahu zaMkAne kAraNa nathI, to pachI sukRtane malina karanArA gheSono vicAra karavo e jarUrI che. zithilatAna malina karanArI bhUmikA mujaba | sukRtane malina karanArA tera doSomAM pahelo doSa che zithilatA. zithilatA eTale jJAtie potAnI bhUmikA mujaba je kriyAne karavA yogya pharamAvI hoya, te kriyAmAM pramAda. saue potAnI meLe ja potAne mATe vicArI levuM joie ke ApaNe jJAtie vihita karelI ApaNI bhUmikA mujabanI kriyA karavAmAM zithila chIe ke ughukata chIe ? jJAnie karaNIya tarIke pharamAvelI kriyAmAM ApaNo pramAda nahi jevo che ke ghaNA ja pramANamAM che ? jJAnie ja kriyA Avazyaka kahI che, te kriyA na thAya to paNa ApaNe vagara cittAe calAvI levAne taiyAra kharA ke nahi ? sa. phurasada na maLe to ? phurasada maLe to karavAnI kahI che ke Avazya karavAnI kahI che ? anukULatA mujaba karavAnI kahI che ke takalIpha veThIne paNa karavAnI kaDI che ? pratimaNa ubhA ubhA karavAnuM ke beThAM beThAM ? ApaNI kayI dharmakriyAmAM zithilatA AvI che ? bajAramAM tolATa kema bese che ? akkaDa bese che ne ? duniyAnAM kAryo karavAne mATe jema hAlavuM jarUrI hoya, jema besavuM jarUrI hoya, jema vartavuM jarUrI hoya, tema halAya che ke nahi ? besAya che ke nahi? vartAya che ke nahi? khUrazI ane Tebala maLyAM hoya, paNa cha kalAka jene lakhavAnuM hoya te ArAmathI bese che ke zarIrane akkaDa rAkhI nIcA moDhe bese che ? tyAM ArAmathI Teko daI besavuM e zithilatA gaNAya che. duniyAnAM kAryomAM jarUrI ughukatatA rahe che, prAyaH zithilatA AvatI nathI, jyAre ahIM ? pratikramaNa vakhate koie phoTo lai lIdho hoya to ? ekasarakhI kriyAno ekasarakho dekhAva Ave ? kriyA so
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AdamI eka ja kare, ekI sAthe kare, chatAM paNa ATalAM badhAM Asana kema ? -ema koipUche to uttara zo ? sonAM AsanomAM meLa hoya ? AdithI anna sudhI ekasarakhuM vartavAnuM hoya, jyAM ubhavAnuM hoya tyAM badhAne ubhavAnuM ane besavAnuM tyAM badhAne kriyA mATe jarUrI Asane besavAnuM, chatAM badhAnAM Asana ekasarakhAM hoya ? mAno ke mAMdA vigere beThA hoya, paNa besanAranuM ya Asana DhabasaranuM hoya ne ? A to eke Ama Teko dIdho hoya, bIjAno hAtha. Ama hoya, to trIjAno paga jUdI rItie hoya ! e zenuM darzana ? zithilatAnuM. pahelAM to kriyA karavAnI vAtamAM ja zithilatA. zithilatA, e sukRtane doSita karanArI vastu che. zithilatAnA yoge keTalIka vAra kriyA na thAya emeya bane ane keTalIka vAra thAya to kahI che tema na thAya emeya bane ubhAM UbhAM karavAnI kriyA beThe beThe thAya, beThA yogyAsane karavAnI kriyA Teko daIne vicitrAsane thAya, eka dhyAne karavAnI kriyA karatAM bAra dhyAna hoya ane e vakhate paNa indriyo kAbumAM na hoya, e zuM ? lAge che ke-A doSa jeTalA aMze hoya, teTalA aMze te doSa dharmakriyAne bagADe che ? ATalo ATalo samaya vyAkhyAnAdi sAMbhaLavA chatAM paNa javA joie tevA jJAtA kema na banyA ? samayasara AvyA nahi, beThA teTalo vakhata rItasara sAMbhaLyuM nahi ane chevaTa sudhI TakayA nahi ! zarUnI bhUmikA Adi saMbhaLAya nahi eTale viSayano pUrato khyAla Ave nahi, chevaTa sudhI hAjarI nahi eTale viSayano upasaMhAra saMbhaLAya nahi ane sAMbhaLatAM pUratI dattacittatA nahi eTale viSayanA marma sudhI pahoMcAya nahi ! samayasara AvavuM nahi, dattacitte sAMbhaLavuM nahi, sAMbhaLeluM vicAravuM nahi ane viSayane sAMgopAMga samajavA jeTalA TakavuM nahi, emAM zithilatA paNa kAraNa rUpa che. varSanA bAre mAsamAM, sAmagrI hoya tyAre, niyamita zravaNa karanArA keTalA ? jeno eka paNa divasa na paDyo hoya evA keTalA maLe ? sa. javalle koi hoya to.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 281 e zithilatAthI paNa kharuM ne? jyAre duniyAnuM koi kAma na hoya tyAre A kriyA karavAnI ema ? sa. acAnaka kAma Ave. duniyAnA acAnaka AvatA kAma karatAM AnI kimata ochI ne ? zrAvakathI kadAca tevI zakita Adi na hoya to sAdhu na banAya, paNa zrAvakapaNAnI karaNI to cUkavI joie nahi ne ? vyAkhyAnazravaNa, e samyagadraSTinI paNa karaNI che ne ? sa. joie tevI kimata lAgI nathI. mATe to vicAra karavAnI jarUra che ! sukRtane dUSita karanAro, zithilatA, e pahelo doSa che. mAtsarya : bIjo doSa mAtsarya. mAtsarya eTale pArakA guNane sahana na karavA te. bIjAnA uttama paNa guNone AnaMdapUrvaka joi na zakAya, te matsaratA che. mAtsarya eTale pArakA guNane sahana karavAnI tAkAtano abhAva. A durguNa, koi paNa uttama kriyAne prAya: sIdhI thavA de nahi. A durguNa bIjAnA uttama guNone joi pramoda na thavA de, paNa sAmAne halako pADavAne ya prere. Aje dharmakriyA karanArAomAM paNa amuka evA che ke-pAchaLanA AgaLanAnI ane AgaLanA pAchaLanAnI TIkA kare che. koi TIpa Ave to zuM thAya che ? e dazA zAthI ? evAo koi koinA guNane Aje sahana karavAne taiyAra nathI, zaithilya doSanI jema mAtsarya doSanuM paNa sAmAnya moTA pramANamAM che ne ? AjanA keTalAko potAnAthI sukhIne joI zakatA nathI; potAnAthI AgaLa vadhelAne joI zakatA nathI; koine sAro dharmI banelo joi zakatA nathI. koinI uttamatA joine koi koine uttama kahe, to keTalAkone ullAsa jAgato nathI, paNa ene badale "haze!' ema kahevAnuM mana thai jAya che. A doSa jenAmAM hoya teno dharma dIpe ? zithilatA, e pahelo doSa. zuM karanAro ? dharmane zuddha karavA te mAtsarya e uki
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 cauda guNasthAnaka bhAga-1 nahi thavA denAro agara to dharmane dUSita karanAro ! bIjo doSa mAtsarya. A beya doSa vaLavA jevA che ema lAge che ne ? jeNe potAnA sukRtane dUSita na thavA devuM hoya, teNe A doSothI parAkSukha banavuM joie. e doSo jAya e mATe banatA badhA prayatno karavA joie. kadAgraha : trIjo doSa kadAcaha. kadAca eTale asadugrahanI draDhatA. koi kriyA karatA hoie, ene samajue khoTI kahI, potAne khoTI lAgI, chatAM ene pakaDI rAkhavAnI nahi mUkavAnI je dazA te paNa kadAca che. sAcI vastu na choDavI e vAta judI che. jJAnie kahyA mujaba sAcI vAtane pakaDI rAkhavI, e kadAcaka nathI. sa. pote kadAca nahi paNa satyAgraha mAnato hoya to ? potAne sAcI lAge che, ema kahenAro samajavAnI taiyArI ane tAkAtavALo joie. buddhino bAradAna hoya te ochuM ja cAle ? paNa aMtarathI kabUla thAya ke-dalIlamAM huM rItasara TakI zakato nathI, mArA kahevAmAM kAMika khoTuM che ema lAge che, chatAM paNa e potAnuM pakaDI rAkhe ane choDe nahi, e kadAca che. jJAnInI nizrAne aMgenI vAta ja judI che, paNa jyAM svataMtra mAnyatAmAM AvI dazA hoya tyAM zuM thAya ? sa. na samajAya to ? to mauna rahetAM AvaDe ke nahi? na samajAtuM hoya to kahevuM kesamajAtuM nathI, paNa AgrahamAM samajyA vinA paDavuM nahi. sAcuM samajAya te choDavuM nahi. samajavA taiyAra rahevuM ane na samajAya to AgrahamAM paDavuM nahiM. na samajavA chatAM paNa khoTuM pakaDavuM, e pApa che. badhAne kAMi badhI ja vAto samajAya ane satyano nirNaya karI zake, ema na bane. zAstranI evI vAto hoya ke-vidvAno paNa na samaje e bane. samartha zAtAoe paNa jyAM nirNaya na karI zakayA tyAM lakhI dIdhuM ke-A Ama kahe che. te Ama kahe che, tattvajJAnI jANe. je vAta samajAi te barAbara nirNayAtmaka rItie lakhI.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 283 kadAcathI bacavAnA ghaNA rastA che. kayAre? pakaDelI khoTI paNa mAnyatAne mUkatAM mAna jase e vRtti na hoya tyAre. ApaNuM khoTuM dekhAze, e cintA na joie. khoTuM lAge che paNa mAruM khoTuM hatuM ema kahIza to mane koi mAnaze nahi, mAre mATe koi kharAba vicAra bAMdhaze, e jAtinA vicAra na joie. evI mAnyatAnA yoge, khoTuM lAgavA chatAM paNa khoTuM pakaDI rAkhe to pariNAme samyaktva jAya ane mithyAtva Ave. kayuM ? Abhinivezika. nivone thayuM ne ? kamalaprabhAcArya, jemanuM nAma pAchaLathI sAvadyAcArya tarIke prasiddha thayuM, te zAthI bhUlyA ? pote jANe che kekhoTuM to thayuM, paNa jo khoTuM kahuM to nAmanA cAlI jAya. pATa upara beThA che, tyAM sAcuM kahevuM ke nAmanA jALavavI, e vicAronuM yuddha cAle che. nAmanAnuM palluM namI jAya che. zrI tIrthaMkara-nAmakarmanAM ekaThAM thayelAM daLIyAM vikharAi jAya che. emanI nAmanA eka samartha AcArya tarIkenI hatI. caityavAsione e haMphAvanArA hatA. caityavAsio emanAthI tharatharatA. e Ave to pagamAM paDatA ane vinaMti karatA ke-Apa amAruM na bolatA : kAraNa ? khAtrI ke-avasare bolyA vinA nahi rahe. evA paNa samartha, ke jemaNe pahelAM moTI zAsanaprabhAvanA karI che, te nAmanAnA pallAmAM nakhyA, viparIta bolyA to gabaDyA ane anaMta saMsAramAM rUlyA. sa. khAnagI prAyazcita le to ? paNa pahelAM pote uMghI prarUpaNA karI ethI hajAro unmArge caDhyA tenuM zuM ? pote to prAyazcita lIdhuM, paNa enI udhI prarUpaNAnA yoge je unmArge caDhyA tenuM zuM che ne ke-je vAta khoTI lAge te pakaDavI nahi ? Aje jo A kadAgraha nIkaLI jAya to moTA bhAganA jhaghaDA nIkaLI jAya. kadAcahio potAnI khoTI vAtane sAcI siddha karavA sattaraso bAnAM lAve. potAnAM ja ghanamAM paraspara virodha Ave, eTale ulTI rIte kaheze-A to meM amuka hetuthI kahyuM hatuM ane te phalANI apekSAe
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kahyuM hatuM. are, bhalA AdamI ! bhUla karI hoya to sIdhuM kahI dene kepramAdathI bhUla thai. bhUlane jANyA pachI, e chUpAvavAne mATe boya hetuo ApavA, khoTI dalIlo, karavI, sAcI vAtone uMdhA rUpe kahevI, e bhayaMkara doSa kharo ne ? e badhuM zAthI bane ? kadAgrahathI. je sAcI vAtone, jJAnane pacAvI jANe che, te AtmAo kadAca rUpa bhayaMkara doSothI dUra rahe che. krodha : have cotho doSa kayo ? krodha. sArI paNa kriyA, nahi karavA yogya krodha karavAthI kALI thai jAya che. koi uttama dharmakriyA jaine navA AvanArane ema thAya ke A AtmA uttama che paNa ene ayogya krodha karato bhALe to sabhAva uDI jAya. je bhUmikA mujaba jarUrI che enI vAta judI che. prazasta kaSAya to kaSAyanI jaDane ukheDavAmAM sahAyaka thanArA hoya che, paNa e vAta avasare. sudhAravA mATe jarUrI zabdomAM kahevuM, jarUrI rItithI kahevuM, e krodhamAM na jAya. e krodha avazya nahi karavo joie. ke jemAM AtmA bhAna bhUle : pote kayI bhUmikAmAM varte che, eno khyAla na rahe : bolatI vakhate kAyA dhuja ane na bolavAjonuM paNa bolAi jAya. jyAre hitabuddhinA pratApe jorathI bolAya e bane, paNa je bolAya teno khyAla hoya. ApaNAmAM rAya durbhAva hoya nahi, yogya rItie yogya zabdomAM kahyuM hoya, chatAM sAmAne krodha thAya to e enI nAlAyakAta che : paraMtu bIjAone nAlAyaka kahetAM pahelAM jovuM ke-meM to bhUla nathI karI ne ? zilA enuM nAma ke-zikSA ApatAM haiyuM hAthamAM rahe ane kAyA dhuja nahi. bIjA krodhamAM to vikarALatA Ave, kAyA dhuja ane lohI garama thAya. zikSAmAM ema nahi. zikSA amuka sthiti sudhI jarUrI. bIjo krodha jarUrI nahi. svamAnane na bhUlAve, AtmA bhAna bhUle nahi ane kAma thAya, evI ugatAne avihita koTimAM nathI mUkI. kevaLajJAna utpanna thayA pachIthI, samudAyane kevalajJAnI potAnI sattAmAM na rAkhe. bhagavAna aneka AtmAone dIkSA Ape, paNa sthavirane soMpe kAraNa? A to vItarAga. aMdara kaMikeya hoya to jarUrI paNa ugratA Ave
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 285 ne ? samudAyanA hitane mATe zikSAya jarUrI nathI ema nahi. sthavirone soMpavAmAM sAdhuonuM hita jaLavAya, e hetu che. vihita koTinI kriyAmAM gaNAto prazasta krodha khamavAnI jenAmAM tAkAta nathI, te dharma ArAdhavAne lAyaka nathI. je krodha AtmabhAna bhUlave, zuM bolAya ne zuM nahi-eno khyAla na TakavA de, nahi bolavA lAyaka bolAve, nahi karavA lAyaka karAve, e krodhathI dUra rahevuM joie. bAkI je krodha sAbunI jema karmamaLa dUra karavAnA sAdhana rUpa che, ene mATe A vAta nathI. aprazasta krodha sukRtane malina karanAro che, mATe ene cothA doSa tarIke jaNAvAyo. anutApa : - pAMcamo doSa anutApa. koi paNa sArI dharmakriyA karyA pachIthI pazcAtApa karavo ke-adhika karI nAkhyuM, agara to khoTI utAvaLa thai gaI ema thAya, e paNa sukRtane malina karanAro doSa che. niyama karatAM zuM karI dISo paNa pAchaLathI jo ema thAya ke- "A sAlamAM bahu jhaMpalAi gayA." -to e nukazAnakAraka che. koi sAlamAM dharmamArge dhAryA karatAM vadhu kharcAi jAya, to ema thAya ke- "A ThIka na thayuM' -e doSasUcaka che. anutApa, e paNa bhaMDo doSa che. kevoka bhaMDo ? karelI badhI uttama paNa kriyAne kadAca niSphala karanAro. je kriyA karyA pachIthI anumodanA thavI joie, ene badale pazcAttApa thAya, to AtmAnI nirmaLatA nAza pAme ke bIjuM kAMi thAya ? dharmakriyA karyA pachIthI- adhika karI te ThIka na thayuM' evo vicAra karavo te lAbhakArI nathI, paNa lAbhane badale nukazAna karanAra che. muni AvyA, bhAvanA vadhI, vastu ApI dIdhI, pachI ema thAya ke- "ochI ApI hota to ThIka thAta' e doSa rUpa che. koi TIpa Ave, bhAvanAno jharo khUlI jAya, bhAvanAno vega vadhI jAya, ullAsamAM devAi jAya, paNa ghera gayA pachIthI ema thAya ke- "vaghAre maMDAi gayA, Aje na hota to ThIka thAta' -e vicAra Ave, to samajavuM ke-anutApa nAmano doSa sukRtane malina banAvI rahyo doSa rUpa che. kalAsamAM devAi jAya to chaka thAta' e ko
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 cauda guNasthAnaka bhAga-1 che. paNa Aje bhAvanAno vega keTalAkane ane kayAre Ave che? pUrvakALamAM evAM draSTAnto ghaNAM. vAta vAtamAM, muninI dharmadezanA sAMbhaLI ane seMkaDo dharmanA mArge caDhI gayA. zrI ASADhAbhUtie nATaka bhavyuM, temanI sAthe pAMcaso rAjakumAro paNa nIkaLI paDyA. e nATakanA yoge seMkaDo sAdhuo banI gayA. pariNAme keTalAka lokoe e nATakane saLagAvI mUkayuM. A kALamAM ja mAtra dharma sAme virodha che ema nahi, pUrvakALamAM paNa hato. mULa vAta e che ke-evo umaLakoya Ave che ? pazcAtApano doSa ocho zAthI? evuM thatuM hoya to pazcAtApa thAya ne ? Aje moTe bhAge e doSane mukhyatve utpanna karanArI kriyA nathI. bhAi nAcavA taiyAra hoya paNa paga joie ne ? paga hoya to dhudharA joie ne ? vyavahAramAM ullAsa Ave, benA pAMca thAya, paNa ahIM evA gaMbhIra ke-benA savA be thAya nahi ! bahu Agraha kare to kahe-upara jUo, enA vIsa to mArA be ! koie koi sArUM kAma hAtha dharyuM hoya ane enI zarama ApavuM paDe tema hoya, to AjanA keTalAka ema paNa kahe ke- "jo, jo, phasAvatA nahi.' zAthI ? amukathI adhika javAnuM nathI, ema pahelethI nakkI karyuM che. AvI ghaNI rItie pazcAttApa thAya evuM rAkhyuM ja nathI ne ? dharmakriyAmAM to e dazA joie ke-yathAzakita jema vadhu thAya tema sArUM. dharmakriyA vadhu thAya to AnaMda thavo joie ke- "sAruM thayuM ke evo saMyoga Avyo ke jethI uttama kriyA vadhu pramANamAM thai !' anumodanAnA sthAne pazcAttApa thAya, e to ghaNI ja hIna dazA kahevAya. e pAMcamo doSa. daMbha evo bhayaMkara doSa ke-AtmAnI ekeya vastune sudharavA na de : - have sukRtane malina karanAro chaThTho doSa. A bahu je bhayaMkara che. vAcakazekhara zrImadda yazovijayajI mahArAja kahe che ke-daMbha, e bahu ja kharAba hoya che. AtmAne ghaNuM ghaNuM nukazAna karanAro e doSa che. e doSa AtmAnI eka paNa vastune sudharavA deto nathI. vAcakazekhara zrImad
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 287 yazovijayajI mahArAjAe daMbhanA doSa saMbaMdhamAM ja kahyuM che, te paNa. tamane kahI dauM. te upakArI pharamAve che ke-daMbha, e mA anarthane karanAro che. daMbha, e mukti rUpa velaDI, ke je sarva sukhane ApanArI che, tene bALavAmAM agni samAna che. daMbha, e dharmakriyA rUpa caMdrane malina karanArA rAhu kvo che. daMbha, e sarvajanone je durbhAgya gamatuM nathI tenA kAraNe rUpa che. daMbhI sarvanA aniSTanuM kAraNa bane che. daMbha, e Atmika sukhanI ADe AvanAra argalA rUpa che. daMbha, e jJAna rUpa pahADane bhedanAra vaja rUpa che. bhaNIne ghaNI vidvattA meLavI hoya, paNa jo daMbha rUpa hoya, to e doSa ene bhedanAra vaja samAna che. daMbha, e kAma rUpa je agni-temAM homavAnI vastu jevo che. daMbha. e sarva kaSTonI utpattinuM kAraNa hovAthI, kaSTonA mitra rUpa che. temaja daMbha, e mahAvata Adi je vato-te rUpa lakSmIne corI lenAro che. A pramANe daMbhano mahimA gAyA bAda, daMbhanuM svarUpa darzAvyA bAda, e ja vAcakazekhara zrImad yazovijayajI mahArAjA pharamAve che kedaMbhathI vata laine, je mukitane prApta karavAne icche che, te ajJa che. daMbhathI vata laine mukitanI icchA rAkhavI, e loDhAnI naukAmAM besIne samudranA pelA kAMThe javAnI icchA rAkhavA jevuM che. arthAtu-e zakaya nathI. ' jyAM sudhI mahIM daMbha beTho che, tyAM sudhI vata-tapa-japa vigere kimaMta vinAnAM che. kahe che ke-hRdaya rUpa gharamAMthI jeNe daMbhane kADhyo nathI, tenA te vatathI tene kayo guNa maLavAno ? koi ja nahi. athavA evA tapathI paNa zuM maLe ? kAMi ja nahi. e samajAvavA mATe draSTAtta Ape che. jemanI AMkhonuM AMdhaLApaNuM nathI gayuM, je AMdhaLA che, temane mATe dIvAo ke darpaNa zA kAmano ? jema AMdhaLAone mATe dIvA ane darpaNa nakAmAM che. tema ja daMbhathI thAya to vata-niyama-tapa nakAmAM che. daMbha kone kahevAya ? potAnA doSane chUpAvavA mATe heye kaMi ane hoThe kaMi, mahIM kaMi ane dekhAva kaMi, e daMbha che. loca kare, bhUzayana kare,
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 cauda guNasthAnaka bhAga-1 nava prakAre vizuddha AhAra grahaNa kare, bahmacarya pALe, niSparicahatA rAkhe, ane pariSaha-upasarga Adi sahe, eTalI badhI kaSTakriyA kare, chatAM eka daMbha hoya to vAMdho zo ? kahe che ke-e badhA mokSasAdhaka dharmo daMbhanA yoge dUSita thAya che, niSkala bane che. e kriyAnuM phala maLatuM nathI. A pachI, vAcakazekhara zrImad yazovijayajI mahArAjA pharamAve che ke- daMbha, e dusyaja che. rasAsakita tajavI e saheluM che, devabhUSaNa choDavuM e saheluM che, kAmabhoga tajavA e saheluM che, paNa daMbhasevana e dutyaja che. daMbhasevanano tyAga karavo e bahu muzkela che. have kahe che ke- tuccha buddhinA AtmAo zuM dhArIne daMbha karatA haze ? eno khulAso karatAM e ja paramarSi pharamAve che ke- evA lokono evo svabhAva hoya che ke-potAnA doSa DhAMkavA potAnA doSono apalApa karavo-doSone chUpAvavA. teo dhAre che ke-jo mArI guNI tarIkenI khyAti thAya to huM pUjAuM ! kAraNa ke-pUjA guNavAnanI ja thAya. pUjA satkAra pratiSThA mATe mUrkhaziromaNio AtmAnI kadarthanA kare che. mArI pUjA thAya, mAro satkAra thAya, huM mahApurUSomAM gaNAuM, evo graha vaLagavAnA yoge jeo daMbhanI maitrI karIne AtmAnI viDaMbanA kare che, teone e mahApurUSa mUrkhazirAmaNI kahe che. arthAt jemAM e prakAranI vRtti hoya, teoe potAnA vata-niyama-tapa Adine saphaLa banAvavAne mATe, e vRttine tyAgI devI joie, jethI svapara-aniSTakArakatAthI bacAya. sa. dhIme dhIme vatAbhyAsathI daMbha na jAya ? jAya, paNa kADhavAnI vRtti to hovI joie ne ? bAkI to e mahApurUSa pharamAve che ke-daMbhathI thatuM vatapAlana, e asatInA zIla jevuM che. asatI zIla pALe toya zIlanI vRddhi mATe nahi ! asatI zIla kayAre pALe ? saMyoga na hoya, duniyAmAM ubhA rahevAya tema na hoya, parivArAdino aTakAva hoya, e vigere kAraNa hoya to ne ? kahe che ke-e zIla tIva maithunAbhilASanI vRddhine mATe thAya che. te ja rItie daMbhathI doSAcchAdana
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 289 svabhAvathI, vatapAlana paNa aviratinI vRddhi mATe thAya che. daMbha, e keTalo bhayaMkara doSa che, eno khyAla Ave che ? daMbhathI eTale potAnA doSa DhAMkavAnA svabhAvathI vata paNa avatanI vRddhine mATe thAya che ema kahe che ! "daMbha Avo bhayaMkara hovA chatAM paNa, loka kema daMbha karatA haze ?' A praznanuM samAdhAna karatAM paNa e mahApurUSa pharamAve che ke- "daMbhanA A mahimAne jANavA chatAM ya, eTale mAyAcAranI ceSTAe ApelI viDambanAne potAnI buddhithI jANatA hovA chatAM paNa, duniyAmAM mUrkhazakharone daMbha upara evo vizvAsa jAme che ke-e sukha ApanAro che.' Aje ghaNAne ema thAya che ne ke-daMbha rAkhIzuM to phAvIzuM ? enA yoge doSa DhaMkAya che ane khoya paNa guNa bahAra lavAya che ! keTalAka mukha mAne che ke-A daMbha na AvaDyo hota to bUrI hAlata thAta ! kaheze ke-e to karavo paDe; e vinA na cAle. ema karatAM daMbha upara vizvAsa thai jAya ke-enAthI phlAya che. evAo pagale pagale apamAnAdithI tiraskArane pAme che. A pachI e ja "mahApurUSa' pharamAve che ke aho, mohano prabhAva kevo che? ke-kAjaLanA kucaDAthI jema citranuM rAtyAnAza vaLe tema daMbhathI zrI arihaMta paramAtmAe upadezelI bhAgavatI dIkSAnuM mUrkhAo satyAnAza kADhI nAkhe che : mATe dharmamAM vinAzanA hetubhUta evo upadrava te daMbha che. jema kamaLane mATe hima vinAzahetu che, jema zarIrane mATe rAga vinAzahetu che, jema vanane mATe agni vinAzahetu che, jema divasane mATe rAtri vinAzahetu che, jema zAstrane mATe jaDatA vinAzahetu che ane sukhane mATe jema kalaha vinAza hetu che, tema dharmane mATe daMbha e vinAza hetu che. have AgaLa vadhIne e mahApurUSa pharamAve che ke mAno ke-saMyama lIdhuM. e pachIthI pAMca mahAvata rUpa mUlaguNo ane e mUlaguNonI vRddhi karanArA piDevizuddhi Adi uttaraguNo, e guNonuM pAlana karavAne
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 cauda guNasthAnaka bhAga-1 je samartha na hoya teNe zudva zrAvaka banavuM e yogya che, paraMtu potAnA doSo daMbhathI AcchAdita karI rahevuM te yukata nathI : kAraNa ke-daMbhathI dharma nathI thato, evo zAstrano siddhAnta che. guNa lIdhA, pachI nathI paLatA, nathI sacavAtA ne bahAra kahevAya nahi, e mATe doSa cAlu rAkhavA ? azakitanA yoge uttaraguNanA pAlanamAM nyUnatA Ave e vAta judI che, paNa nahi pALavA chatAM pALIe chIeevo daMbha na joie. sAdhu ane zrAvaka sivAyano paNa eka mArga che. kayo ? saMvijJa pAkSikano. e viSe kahe che ke-sAdhupaNuM maLe nahi ane zAsanamAM draDha rAga hoya tema muniveSa tarapha bahu bhakita hoya ethI prakhyAtithI zAsanApabhAjapanAnI bhItithI muniveSane choDavAne je azakata hoya, te muni zuM kare ? viziSTa saMyamI sAdhuno sevaka banI rahe. saMvijJapAkSika bane. je lajjAthI ke zAsananI apabhrAjavAnI bhItithI muniveSano tyAga karavAne samartha na hoya, teNe sAdhuone svasvarUpanA nivedanapUrvaka sAdhusevAkArI saMvijJapAlikapaNe rahevuM joie. saMvijJapAkSika kevA hoya ? vaMde paNa vaMdAve nahi. upadeza de paNa muMDe nahi. sAdhuone jaNAve ke-huM muni nathI. evo nirdabha ane mandajhiyodyama saMvijJapAkSika, ke je yathArtha munigaNano prarUpaka hoya, tenI svalpa paNa yatanA, nirdabhapaNAnA yoge, karmanI nirjarAne kare che. A rItie nirdabhapaNe jIve to enI thoDIya yatanA, te guNarAgI hovAthI, ghaNo lAbha kare. kayAre ? A vRtti hoya to. A pachIthI vAcakazekhara zrImad yazovijayajI mahArAjA pharamAve che ke-evAnuM nAma levuM eya pApa che. konuM ? pAMca mahAvatanA bhArane, eTale mahAvatone dravya-kSetra-kALa-bhAvane anusAra niraticAratAthI pALavAne asamartha evAM keTalAka lUccAo, potAnA svarUpane jANatA hovA chatAM paNa, "ame sAdhu ja chIe' ema bole che, tevA cAritrabhraSTa daMbhionuM nAma levuM, e paNa pApane mATe thAya che. daMbhanI anarthakArakatA samajavAne mATe A ochuM che? mahAvatanI kriyA paNa niSphaLa nivaDe,
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 291 cauda guNasthAnaka bhAga-1 avatanI vRddhi mATe thAya, e ochI hAni nathI ! evA daMbhionuM nAma levuM e paNa pApa mATe thAya che, ema kema ? e mahApurUSa pharamAve che ke- 'je haMbhio samyak evI kAlocita vrataparirakSaNa rUpa kriyAne pALatA nathI, teothI moTA AzcaryanI vAta che ke-sAdhunAmamAtrathI, bhavya nasamUha chetarAya che ! ane 'huM dharmI chuM' -evA prakAranI prasiddhinA lobhe, potAnA doSane chUpAvanAra temaja guNahIna hovA chatAM paNa, hradayamAM daMbha rAkhanAra jagatane taraNA sarakhuM mAne che ! keTalAka daMbhio to ema mAne che ke-e eka kaLA che. koi jevA hoya tevA oLakhe nahi ema vartavuM, ene kaLA kahI abhimAna lenArA Aje nathI ema nahi ! 'avasare daMbhI potAno utkarSa kare ane potA sivAyanA bIjA guNInono apavAda bole, ethI enI bhaviSyamAM dharmanI prApti durlabha bane che temaja e mahAtapathI paNa durbhedya ane narakAdinI prAptine yogya kaThina karmane bAMdhe che.' e sthiti zAthI Ave ? daMbhathI. evo daMbha ApaNAmAM che ke nahi, e dharmakriyA karanAre sAvacetIthI joyA karavuM joie. daMbhane mATe ATaluM vistArathI NAvyA bAda, vAcakazekhara zrImad yazovijyajI mahArAjA pharamAve che ke- 'daMbhavAna kaThina duSkarmane bAMdhe che e hetuthI, AtmAei, narakAdi du:kho rUpa upadravanA kAraNa evA daMbhano tyAga karavo joie.' nAnoya daMbha karavo, e AtmAthina mATe vyAjabI nathI. bhagavAna zrI neizvaradevoe A vAta ekAnta NAvelI che ke-dareka dharmakriyA saralapaNe, daMbharahitapaNe karavI. vivekanI jarUra : daMbhanA A svarUpane jANyA pachI to, kalyANanA abhilASI AtmAoe, jIvanamAMthI daMbhane dezavaTo devAne mATe taiyAra thai javuM joie. karavuM ochuM ne batAvavuM vadhAre, karavuM kAMi nahi ane kahevuM jUduM, e daMbha che. dareke vicAra karavo : AtmAne pUchavuM : lAge che ke-ApaNAmAM
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 cauda guNasthAnaka bhAga-1 daMbha che ? pachI ema lAgI jAya ke-ApaNe daMbha karIe chIe, to e durguNane kADhI nAkhavAno prayatna zarU karI devo. daMbhano leza paNa nathI, ema AtmA sAkSI pUre che? koi ema kahe ke-pUjA bahu sArI karo cho ? ane jo tema na hoya ke zakita mujaba na karatA to kahevuM ke-haju zakti mujaba, karavI joie te rItie thatI nathI. Aje keTalAkonI e mAnyatA thai gai che ke-duniyAmAM game tema udhAM-chatAM karIe paNa phAvatI rIte thoDo dharma karyo eTale beDo pAra ! evAne e koNe zIkhavyuM ? ghaNI ghaNI viparIta mAnyatAo ghara karI gai hoya ema keTalAko mATe dekhAya che. e dUra karavI hoya to viveka keLavo. viveka Avyo te di zakita-sAmagrI jeTalo dharma nahi thAya to haiyAmAM duHkha thaze. khoTA hovA chatAM paNa sArA kahevAie evI ja icchA te daMbha che. bhAvanA na hoya to paNa dharma karavAnI manA nathI, paraMtu potAnA doSane DhAMkvA mATe daMbhathI dharma karavAnI manA che. dekhAva mATeno dharma e dharma nathI paNa daMbha che. vartanamAM khAmI rahevI, e asaMbhavita nathI. khAmI hoya, paNa daMbha nahi joie. guNI tarIke pUjAvA mATe, guNI tarIkeno satkAra pAmavA mATe, guNIjanomAM khapavA mATe, potAnA doSone DhAMkavA ane achatA guNone kahevA, e bhayaMkara durguNa che. daMbha dutyaja che ema lAge che ? anubhava karavA mAMDo to lAge; uttama kriyA saraLatApUrvaka, ADaMbara vinA, sArUM kahevaDAvavAnI vRtti vinA karavA mAMDo ane te pachI AtmAne pakaDavA mAMDo. daMbhane kADhyA vinA mole vAvAnuM nathI, kAraNa ke-daMbhathI dharma dUSita thAya che. vinacaratnano daMbha : | vinayaratnanA daMbhathI AcArya chetarAyA. evo daMbhI ke- sau karatAM vadhu vinayI lAge. bAra bAra varSa sudhI saMyamanI kriyAo evI rItie karI ke-gurUne ati vizvAsa Avyo enA pariNAme, vinayaratna rAjAne hasyA ane ethI AcAryane svayaM maravuM paDyuM. A sthaLe kahevAze keeTalo vakhata saMyamamAM to rahyo ne ? nahi ja, mATe samajo ke-daMbha sva ane
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 293 para bannene haNanAro che. Aje ghaNAo evo daMbha dharmamAM kare che ke-na pUcho vAta. ahIM kaMi bole, bahAra jaine kaMi bole. sAdhu pAse jAya to vandana kare ane pachI bahAra gALa paNa de ! AtmakalyANanA abhilASI AtmAoe, e daMbhane tajavAmAM jarA paNa pramAdI nahi banavuM joie. sukRtane dUSita karanAro A chaThTho doSa che. bIjAnA doSa pacAvavA : ananta upakArI mahApurUSo pharamAve che ke dharma vinAnuM jIvana, e vAstavika jIvana nathI. jIvananI kimata dharmathI che. jIvanamAM dharmanI jarUra anivArya che. have jyAre jIvanamAM dharma e jarUrI vastu che, enA vinA cAle tema che nahi, dharma vinAnA jIvananI kimaMta nathI, to dharma jIvanamAM Ave kayAre ? AtmAmAM amuka prakAranI dazA pragaTe to ! vAstavika rItie dharma jIvanamAM Ave, e mATe AtmAmAM amuka prakAranI lAyakAta AvavI, e paNa Avazyaka che. dharma, e evI mAmulI vastu nathI keekadama, vagara yogyatAe AvI jAya. Arogya lAvavA mATe roga vo joie ne ? roga jAya kayAre ? yogya auSadhinuM yogya rItie. sevana karAya to ! auSadhi paNa kAma kayAre kare ? jarUrI maLa nIkaLyA bAda ! pahelAM maLa kADhavAnI mahenata ghAya. maLa nIkaLe, peTa sApha thAya, yogya auSadhinuM yogya rItie sevana karAya ane ethI roga jAya to Arogya prApta thAya : tema dharma e paNa AtmAnuM Arogya prApta karAvanArUM anantajJAnioe darzAveluM anupama koTinuM auSadha che. e dharma rUpa auSadha kAma kayAre kare ? AtmAne vaLagelo amUka maLa dUra thAya tyAre ! jyAM sudhI AtmAmAM maLa vadhu pramANamAM beTho hoya che, tyAM sudhI te AtmAne mATe dharma rUpa auSadhi joie tevI kAragata banatI nathI. dharmane pAmavAnI lAyakAta AvavI, eno ja artha e che ke-amUka prakArano maLa dUra thavo : AthI spaSTa che ke-jeNe dharma rUpa auSadhinuM sevana karavA dvArA AtmAnI svAbhAvika nirmaLa dazAne prApta karavI hoya,
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 cauda guNasthAnaka bhAga-1 teNe dharmane pAmavAnI yogyatA prApta karavAmAM bedarakAra banavuM na joie. dharmane pAmavAnI lAyakAtane aMge, pahelAM ApaNe ghaNI bAbato vicArI gayA chIe. jenAmAM dharmane pAmavAnI lAyakAta AvI che, tevo AtmA, sAmAnya rItie potAnA doSone jovAnI ane jANavAnI upekSAvALo na hoya : eTaluM ja nahi paNa potAnA doSane yathAzakaya sudhAravAnI vRttivALo paNa na hoya ema nahi. evo AtmA pArakA doSone irAdApUrvaka aniSTa vRttithI jovAne prerAnAro na hoya. koinA doSa e na ja jUe ema nahi, paNa doSa jovAmAM enI durbuddhi na hoya. pArakAnAM doSane jovAnI vRttivALo na hoya, tema chatAM pArakA doSa dekhAi jAya, to e doSone e pacAvanAro hoya; paNa koinuya aniSTa thAya enI darakAra rAkhyA vinA, hIna vRttivALo banI, enA dhajAgarA caDhAvanAro na hoya. potAnA doSa jovA, jANavA tathA sudhAravAnI AturatA ane pArakA doSa jovAnI duvRtti nahi temaja jovAi jAya to pacAvavAnI vRtti, e paNa nAnosUno guNa nathI. e guNa. Aje lagabhaga visAre paDato jAya che. kAMika aMze e vastu kuTuMbamAM rahI che, paNa tyAMya jo uMDA utarIne "tapAsAya to nAsIpAsI maLe tema che. svArtha upara ghA paDe to tyAMya gaMbhIratA prAya: rahetI nathI. tyAre jyAM mArApaNuM manAyuM che tyAM enI jhAMkhI maLe tema che ! bAkI to Aje pArako doSa jhaTa dekhAya che ema nahi paNa jhaTa jovAya che ane potAno doSa prAya: dekhAto nathI. jyAM AMdhaLo rAga thai jAya che, tyAM keTalIka vAra doSa paNa guNa rUpa lAge che ane anyanA doSane pacAvavAnI tAkAta Aje naSTaprAyaH thai gai che. pUrvakALamAM to dharmane nahi pAmelA paNa suyogya AtmAomAM e guNa svAbhAvika manAto. pArakA doSa jovA, pArakA doSa core ane cauTe kahevA temaja pArakI nindA karyA karavI, e Aje lagabhaga svAbhAvika jevuM manAya che, jyAre pUrvakALamAM e durguNa bahu bhayaMkara manAto pelA vaNikuputranA draSTAntamAM ApaNe e vastu joi. eNe bAinA doSane khamI khAdho, gaMbhIratA rAkhI koine na kahyo, e zAthI ? enAmAM
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 e guNa hato mATe ! eNe kAMi rAgathI gaMbhIratA nahotI rAkhI. guNanA yoge ja ene vicAra thayo ke-nAhaka kokano jAna jokhamamAM mUkAya ke zuMya bane, mATe banyuM te kharUM paNa have koine kahevuM nahi. bAi para tevo rAga thai gayo,hota to vAta judI hatI, paNa bAi para tevo rAga nathI : kAraNa ke-prathama paricaya hato. pahelI ja vAra teDavAne Avela che. temAM bAi jvAne nAkhUza hovAthI ene kuvAmAM pheMkI de che. AvA prasaMge krodha ane dveSanA mAryA, ulTo hoya te karatAM paNa vadhAre doSa Aje gavAya ke nahi ? Aje evuM bane to gaMbhIratA rahe ? guNanA yoge gaMbhIratA jaLavAya to e prazaMsApAtra che. AMdhaLA rAgane AdhIna thai ine, potAnA mAnelA bIjAnA doSo chUpAvAya e guNa nathI. guNa to e kahevAya ke-kevaLa svaparanI hitabuddhithI pArakA doSone pacAvAya ! uttama kuLomAM amuka guNo kudaratI Ave che H AvA svAbhAvika guNo paNa Aje lagabhaga naSTaprAyaH thai gayA che : enuM mukhya kAraNa e paNa che ke-AnAM kuLo moTe bhAge vastutaH sukuLo rahyAM nathI. sukuLa, e paNa amuka guNone pamADanArUM ane TakAvanArUM prabaLa sAdhana che. zAstrakAroe kahyuM ke-Aryadeza, uttama jAti ane uttama kuLanI prApti paNa mahApuNyanA yoge thAya che. Aryadeza, uttama jAti ane uttama kuLa, e sAmagrI paNa AtmAmAM amUka jAtinI yogyatA sheje utpanna karI de che. dharma pAmyA pachIthI AvatA guNo e judA, paNa te sivAyanA guNa, Aryadeza, uttama jAti tathA uttama kuLane pAmelAmAM sAmAnyataH kudaratI Ave che. rAjakuLomAM vinayaguNa kudaratI manAya che. uttama kuLonI aMdara bhASAmAM paNa namratA hoya che. bhASA uparathI paNa kulInatAnuM mApa nIkaLe. amUka kuLamAM amUka guNa lAvavA nathI paDatA, te svAbhAvika Ave che : nahitara kuLa uttama zAnAM ? jema dezanI bhASA baccuM vagara bhaNyo paNa bolatAM zIkhe che, tema uttama kuLomAM amUka guNo kudaratI 295
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 cauda guNasthAnaka bhAga-1 Ave che. jaina jevA uttama kuLane pAmavA sAthe tamane je guNo vArasAmAM svAbhAvika rItie maLavA joitA hatA, te maLyA hoya evuM ochuM che ne ? ane tamArA taraphathI tamArA saMtAnone maLe tevuM zuM che ? moDA uThavuM, doDyA doDyA pUjA karavA javuM, TAima na hoya to ema ne ema bajAramAM javuM, tyAM ADuMavaLuM karavuM, ghera AvIne tapyuM taDuM bolavuM, bacyuM e sAMbhaLe ane jUe, eTale enA upara chAyA to e ja paDe ne ? kAMika gumAvyuM hoya tyAre roSamAM pharyA karo, udAsIna banI beso, bolo to AvezamAM bolo ane kAMika AvI gayuM to nAco, e ja saMskAra baccAne maLe ke bIjA ? prAta:kALamAM vhelA uThIne Avazyaka kriyA gharamAM thatI hoya, to baccAMnA kAne paNa aneka uttama zabdo sAthe satA-satInAM pavitra nAmonA dhvani paDe : paNa Aje gharamAM zuM rahyuM che ? gharamAM kayI vastu evI che, ke je dharmanI rUci pragaTAve ? doSa na jevo ne pacAvavo emAMya muMjhavaNa : Aje zAstramAM kahelI vAto sIdhesIdhI samajavA-samajAvavAnI muzkelI che. bIja nAkhavAnI yogyatA na Ave tyAM sudhI zAsanI vAto sIdhesIdhI gaLe utare kayAMthI ? bIDanA pradezamAM bIja nAkhavAthI zuM thAya ? jo vakhatasara saMbhALAya nahi to saDe, gaMdhAya ane marakI phelAve. A upadeza paNa yogya AtmAone ja rUce ghaNA evA ke-zAsanI vAto sAMbhaLe ne baLe. rUce to nahi paNa roSa caDhe. Aje dharmane pAmavAnI yogyatA keLavavAnI vAtamAM paNa keTalI muzkelI lAge che ? pArako doSa jovAnI buddhi nahi rAkhavI ane jovAi jAya to svapara hitanA kAraNa vinA haiyAmAMthI bahAra nahi kADhavo, emAMya keTalAkane muMjhavaNa thAya che. keTalAka kahe che ke-navarA hoIe to zuM karIe ? navarA paDyA eTale kAMka bolavA joie ! pachI to sAcuM nahi to khoTuM; hitanuM nahi to atinuM paNa bolavA joie ! bahu bolanArA ghaNI vAra kasAithI paNa bhUMDA nivaDe che. zAstra aparimita bolanArAne
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 297 cauda guNasthAnaka bhAga-1 prAyaH mRSAvAdI kahyA. jene bahu bolavAnI Teva paDI hoya tenuM zuM thAya ? tattvanI vAta karyA kare to loka sAMbhaLe nahi ane vAta karanArA ne sAMbhaLanArA to joitA ja hoya, eTale evAne bahAranI vAto karavI paDe. pachI sAcI keTalI lAve ? tyAre hitakara vAta rahI nahi, banAva rUpe paNa sAcI rahI nahi, eTale A vAtothI konuM bhUMDuM thaze ke kevuM kharAba pariNAma Avaze e jovAya nahi ane paranA khoTA paNa doSo gavAya ! uttama AtmAomAM vastuta: doSanI draSTi ja rahevI na joie ane pArakA doSa jovAi jAya to ene pacAvavAnI tAkAta keLavavI joie. pUrve to uttama kuLano A rivAja hato. AnI jema loko core ane cauTe besIne vAto nahi karatA : AnI jema rakhaDavA nIkaLatAM nahi ! Aje AvazyakanA TAime jaino paNa moTe bhAge rakhaDatAM zIkhyA ! rakhaDatAM mUMgA rahevAya nahi, tattvanuM bhAna nahi, tattva jANavAnI garaja nahi, eTale A Avone te tevo-e vAto cAle. sa. zarIrane mATe pharavuM jarUrI che. Avazyaka jo vidhipUrvaka karavAmAM Ave to e mAnasika zudvi kare, vAcika zuddhi kare ane kAyika zuddhi paNa kare. AvazyakamAM kAyAnI zuddhi kudaratI thAya che. emAM paudgalika dhyeya na joie. Aje muMbaimAM Avazyaka kriyA niyamita karanAra hajAre keTalA nIkaLe ? kharekhara, uttama kuLanA rivAja nAza pAmatA jAya che, loka rakhaDatA banatA jAya che ane rakhaDatA nIkaLelA dhaMdho zo kare ? ADI-avaLI vAto kare eTale kokanI nidha ! sa. Aje to vartamAna patro vAMcIne ghaNA uMdhe mArge caDhe che. A jgAno vartamAna patrono hoya to paNa kuLanA AgevAna dhAre to potAnA kuLane, vartamAna patronA vAMcanadvArA nipajtI khoTI asarathI mukata rAkhI zake che. AgevAna DAhyo joie. vaDila dhAre to ghara sudhare. roja vartamAna patronI vAto upara TIkA karavAnuM rAkhe ke-AmAM A khoTuM
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ane AmAM A ahitakara ! paNa AnAo kahe che ke-e ze bane ? Aje upadezathI je asara prasaravI joie te kema prasaratI nathI ? ghera jaine kahevAnAM paccakhANa. AkhuM ghara sAMbhaLavA AvI zake evo baMdobasta che ? baMdobasta evo ke-prAya: bAio AvI na zake ! gharanAM badhA lAbha lai zake nahi ! zrAvakanuM kuLa pAme to zrI jinavANInA niraMtara zravaNathI vaMcita rahe ? peDhIvALA moDA jAya ane nokarIyAta thoDo saMyama keLave, to prAyaH gharanAM badhAMne lAbha apAvI zake. Aje A vicAro nathI. AvavA de nahi ane ghera jaine kahe nahi. keTalAMka kuLone tenA pUrvajoe bagADyAM che ane AjanAo ane puSTa kare che, paNa kuLane sukuLa banAvavAnI jevI joie tevI icchA nathI.tame karmane mAno cho ke nahi ? ApaNe paNa eka di maravuM paDaze, enI khabara che ne ? marIne koika jagyAe javuM paNa paDaze, e mAno cho ne ? ahIM je pApa karo cho te pApono badalo bhogavavo paDaze, ema lAge che ? sa. e badhuM mAnIe chIe. ane chatAM nizcita cho ? paraloka kadi yAda Ave che ? covIsa kalAkamAM paraloka kayAre yAda Ave che ? Aje keTalAkonI e dazA che kee bIcArAone AtmA, paraloka, puNya, pApa vigere yAda AvatuM nathI. vastuta: nAstika e gALa nathI ane Astika e alaMkAra nathI. nAstikatA ane AstikatA, e zabdothI AtmAnuM svarUpa batAvAya che. AstikatA e AtmAnuM svAbhAvika svarUpa che ane nAstikatA e svabhAvika svarUpa che. e rItie sthiti kahevAya emAM gusso kema ? yogya AtmA to gusse thavAne badale coMke ane mArga paNa AvI jAya. mULa vinA ropA joDelA che mATe karamAya che : AvI sthiti jeTale aMze AvI hoya, temAM parivartana thavuM joie ne ? parivartana lAvavAne mATe, khoTAne kADhI sArAne lAvavAne mATe, bhUlAelA sundara AcAra-vicAro punaH tAjA karavAne mATe A kahevAya
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 299 che. ahIM besanAre mAkhaNIA temaja khoTI kItinA lobhI banavuM na joie. mAtra svapara hitanI draSTie anaMtajJAnioe ane mahApurUSoe kahelI vAto kahevI joie. e vAto evI rItie kahevAya ke-sAmAne potAnA doSo khyAlamAM Ave ane guNa keLavavAnI bhAvanA thAya. A pATe besanAra mAkhaNIyA bane to anaMtajJAnie kahelI vAto kahI na zake. A pATa evI jabarI che ke-je bhUle tene mAre. upadezaka ane zrotA bannee mArgamAM rahevAnuM. tame sAMbhaLo cho zA mATe ? doSo kADhavA ane guNo meLavavA mATe ne ? dharma karo cho zA mATe ? e ja mATe ne ? to pachI kadi saravaiyuM kADhyuM ke-A badhuM nAmAM cAle che ke khoTamAM ? vadhe che ke ghaTe che ? vepArIe bAre mahine kAMika ne kAMika raLavuM joie, nokarIAte bAre mahine kAMika ne kAMika bacAvavuM joie, vidyArthIie bAre mahine parIkSA pAsa karavI joie-eba darekane kAMika ne kAMika daravarSe meLavavuM joie evo vyavahAramAM kAyado che, to ahIM ? samaya jAya che tema dharmakriyAmAM utsAha vadhe che ke ghaTe che, enuM mApa kadi karyuM che? keTalAka vakhatathI dharma karo cho ? amUka paryAya thayo ne ? jeo mAtra pUjA ke pratikramaNa karatA hoya, temane mATe te kriyAno paryAya ! tyAre kriyAno paryAya vadhyo tema doSa vadhyA ke ghaTyA ? guNa AvyA ke gayA ? pramAda vadhyo ke ghaTyo ? pratikramaNa roja karatAM, avidhi ane pApa, bemAM ghaTADo thayo ke nahi? Aje A vicAra moTe bhAge dharmakriyA karavA chatAM javA joitA doSa jatA nathI ane AvavA joitA guNa AvatA nathI, tyAre ema paNa dhArI zakAya ke-mULa nathI. mULa vinA ropA joDelA che, mATe karamAya che paNa phulatA-phAlatA nathI. uttama kuLane chAtA guNo jo kuLamAM pAchA lAvavA hoya, to jyAre jyAre sAmagrI hoya, tyAre tyAre AkhuM kuTuMba zrI jinavANInuM zravaNa karyA vinA rahe nahi evI yojanA karavI joie. baccAM roja niyamita sAMbhaLe to to emanA upara prAyaH sundara chAyA paDyA vinA rahe nahi.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 cauda guNasthAnaka bhAga-1 sa. to to bhAre paDe ne ? tyAre kaho ke dharma karavo che paNa saMsArane lIlochama rAkhavo che ! dehare javuM che, upAzraye javuM che, paNa gharane bhUlavuM nathI ! nItinI vAta karavI che paNa lAbha cUkyo nathI; pachI bhalene nItine neve mUkvI paDe ! Aje to evA paNa che, ke je baccAMne zikhAmaNa de che ke-jamavA jaIe to mAla upara hAtha mArIe ! evuM kahyuM ke-khAvAnuM sArUM hoya to paNa emAM lepAie nahi ? Aja to zIkhave ke-lai Avajo paNa ApI Avajo nahi : pArakuM khAjo paNa tamAruM khavaDAvazo nahi ! Aje uttama guNo, je dharma pAmyA pahelAM paNa uttama kuLamAM sTeja Ave, te sthiti nAza pAmI : kAraNa ke moTe bhAge kuLa bagaDyuM ! e guNone keLavavA hoya to roja zrI jinavANI kuTuMbanA darekane saMbhaLAvavAnuM nakkI karo ! roja eka kalAkanuM zravaNa paNa bAkInA trevIsa kalAkamAM potAnI asara karyA karaze. bAkInA samayamAM A kalAka dharmane sAva bhUlavA nahi de. pApa karatAM paNa AtmA DaMkhavA mAMDaze. jainanA sahavAsamAM Avelo chaMdagIbhara enI uttamatAne bhUle nahi, evuM jIvana banAvavuM joie. itarane paNa ema thAya ke- "zrI vItarAga paramAtmAno bhakata, nircantha sAdhuno sevaka ane dharmano karanAra, kharekhara. jJAnio kahe che tema uttama ja hoya !' AvuM jIvana Aje keTalAnuM ? sAdharmikavAtsalyamAM : Aje je guNo joie te guNo te rUpe dekhAtA nathI, ema lAge che ? guNo nathI enuM dukheya che ? guNo meLavavAno prayatnaya che ? ane amUka guNo to joie ja. eno khyAleya nathI eno pazcAtApa paNa thAya che ? bhANe beThA to ApyA vinA khAvuM bhAve che ? A guNa dIna-duHkhI ane sAdhamika mATe gayo eTale AgaLa paNa jAya. A guNa paraMparAthI khIle che navo Avavo muzkela che. bhale, ApaNe mATe ochuM rahe, paNa
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 301 ApaNe sAdhunI ane sAdhaminI bhakita karavI joie, ema thAya che ? sAdhamirka vAtsalya hoya, tame mavA beThA ho, tamArI badhI vastuo AvI gai hoya, pAsenAM bhANAMne na AvI hoya, to tame zuM karo ? khAvA mAMDo ke rAha jUo ? Aje to evA ke-uMdhuM joi khAvA mAMDe. bahu thAya to khAto jAya ane rADa pADato jAya ke- 'e ahIM AvyuM nathI.' pelAne batAve ke-tamAre nathI AvyuM tenI mane cintA che ! paNa potAnA bhANAmAMthI eka TukaDoya pADozInA bhANAmAM mUke nahi. e jo bUma na pADatAM potAnI thALImAMnI vastu mUkI de, to pelo paNa samaje ke-bUma na paDAya. bhalA AdamI, pelAe moTuM sAdharmika vAtsalya karyuM to tuM ATaluM to kara ! 'ATaluM paNa na thAya.' A kevo durguNa che ? sAmAnya rItie to AjubAju badhe pIrasAyA vinA mavuM na joie. pArakAnA doSo rasapUrvaka saMbhaLAya che H Aje ghaNI ghaNI rItie sthiti bagaDI che. keTalAko mATe muzkelI to e che ke-e sAcI ne hitakara paNavAta sAMbhaLI zakatA nathI. sAcI hitakArI TIkAthI paNa emane du:kha thAya che. upadeza jAtane lAge e mATe sAMbhaLavAno che. je di' potAnI khAmI na lAge, je di' upadezanI asara na thAya, te di' du:kha thavuM joie. roja noMdha karI jAva cho - upadeza sAMbhaLatAM Aje mane mArI ATalI khAmIo jaNAi ? Aje to moTe bhAge pArako doSa jovAnI, sAMbhaLavAnI ane bolavAnI kuTeva paDI che. potAno doSa jovAnI Aje moTe bhAge yogyatA nathI, are, potAno doSa koi upakArI he toya sAMbhaLavAnI Aje moTe bhAge yogyatA nathI ane jyAM potAno doSa upakArI kahe toya sAMbhaLavAnI yogyatA na hoya, tyAM upakArinI pAse ine potAnA doSane kabUla karavAnI yogyatA kayAMthI hoya ? A badhI yogyatAo keLavavAnI jarUra che. Aje pArakAnA doSane rasathI saMbhaLAya che, tene badale potAnA doSane rasathI sAMbhaLavAnI Teva pADavI joie. pArakAnI dhRNA karavAne badale potAnI dhRNA karo.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 cauda guNasthAnaka bhAga-1 upakArinI pAsethI doSone jANavAnI ane sAMbhaLavAnI AzA rAkho. potAnI jAtane lAge evo upadeza Ave tyAre khUza thAo. e vRtti Avaze to AtmAne sudharatAM vAra nahi lAge. dharmakriyA zuddha thAya ane zuddha banI rahe e mATe doSothI dUra rahevAno prayatna : ahIM sukRtane malina karanArA doSonuM varNana cAlu che. doSa, e evI vastu che ke kAM to sukRtane thavA na de. bhAvanA thAya ke-karuM, paNa doSanA yoge karavAne mATe joitI ujamAlatA Ave nahi. tyAre doSa kAM to sukatane thavA na de ane kAM to sukRtanI kriyA cAlu hoya te vakhate ene malina banAvI de agara to kriyA thayA pachI paNa ene dUSita kare. je doSa kAM to uttama pravRttine AcaravA na de. AcaravA mAMDI hoya ne bagADe ane kAM to pachI paNa dUSita kare, evA doSathI dharmanA arthIie khUba khUba sAvadha rahevuM joie. A doSonuM varNana sAMbhaLIne paNabIjAnA aniSTa buddhithI doSo jovAne prerAtA nahi, paNa potAnAmAM e doSo keTalA pramANamAM che te jojo. doSo sAMbhaLIne potAnA AtmAnuM nirIkSaNa karavuM joie. mane kayo doSa ane te kayAM tathA keTalo muMjhavI rahyo che, e jovuM joie. e joyA pachI e doSane kADhavAno prayatna karavo joie : kAraNa kepotAnuM sukRta dUSita thAya, e vAstavika rItie koi paNa AtmAne pasaMda hoya nahi. zAsakAra paramaSioe A doSo darzAvavA dvArA eja sUcavyuM che ke-jeo potAnA sukRtane dUSita banAvavAne na icchatA hoya, teoe A doSothI para banavuM joie. dharmanI jarUra che, to dharmakriyAne dUSita karanArA doSothI paNa bacavuM joie ne ? dharmakriyA zuddha thAya ane zuddha banI rahe, e mATe doSone yaLavAno prayatna karavo e jarUrI che ane mATe ja ahIM sukRtane malina karanArA doSone lagatI vastu levAmAM AvI che. sukRtane malina karanAra tera doSo kayA kayA ? yAda nathI. AvA ThoTha - nizALIyA kayA kalAsamAM hoya ? duniyAmAM koI Avo kalAsa che ?
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnaka bhAga-1 303 mAstara vargamAM pahelA Ave ane vidyArthI pachI Ave. mAstara yAda rAkhe paNa vidyArthIne yAda rAkhavAnuM nahi, mAstare niyamita rahevAnuM paNa vidyArthIne game tyAre AvavA-javAnI chUTa, Avo kalAsa to duniyAmAM A eka ja che ne ? enuM kAraNa ? lAge che ke-jarUra kALajI nathI ! garaja hoya to vastune yAda rAkhavAnI mahenata hoya, yAda na rahe to duHkha hoya, jyAre ahIM yAda rAkhavAnI cintA nahi ane yAda na rahe enuM duHkheya nahi. A dazA hovAthI, zravaNanI je asara thavI joie te thatI nathI. AvI dazAnA yoge zravaNathI je pariNAma AvavuM joie te AvatuM nathI. AvI dazAnA yoge javA lAyaka doSa jatA nathI, AvavA lAyaka guNa AvatA nathI, guNa vadhavAne badale ghaTe che ane doSa ghaTavAne badale vadhe che. jeNe potAnA zravaNane vAstavika rItie saphaLa banAvavuM hoya teNe kALajIvALA banavuM joie ane niyamitatA tathA yAda rAkhavAnI vRtti keLavavI joie. zrI jinavANInA zravaNathI thatA lAbha-ahIM zAnti, paraloka sudhare ane mokSa maLe ? zrI nivANIne jo AkhuM kuTuMba sAMbhaLe to temane jainakuLa maLyuM te sArthaka thAya. mokSamArganI sau koi zakaya rItie ArAdhanA karI zake. enAthI gharanI paNa keTalIya upAdhi TaLe. kAraNa ? bajAra che, lAkha maLeya kharA ane jAya paNa kharA. kuTuMba dharmane nahi pAmeluM hoya, to jyAre phAvazo tyAre to mAna Apaze, paNa bajAramAM mUkIne AvyA hazo ane tame cIDAzo to e sAme cIDAze. kuTuMba dharma pAmyuM haze, to evA vakhate tame cintAmAM hazo to tamane AzvAsana Apaze. dharmahIna kuTuMbamAM bajAramAM na phAvyA to ghare phITakAra maLaze. dharmanA saMskAra jo maLyA haze, to tamAre ane kuTuMbane durbAna nahi karavuM paDe, durgAnathI bacAze. dharma pAmela bAi haze to duHkhanA avasare dAgInA tamArA hAthamAM mUkaze nahi to DabbA upara potAnI chApa mAraze. A saMskAra
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 haze to maLaze to dUdha pIze, dUdha nahi maLe to chAza pIze, paNa bahAra vAta nahi kare. nahi to kaheze-zuM kAma paraNyA ? zAthI ? saMskAra gayA. durdhyAnathI bacavuM hoya, upAdhithI bacavuM hoya, to zrI vItarAganA dharmanI vAsanAthI hRdayane ane gharane suvAsita karo. emAM dhyeya saMsArasukhanuM nA rAkhatA. saMsArasukha, e to prAsaMgika phaLa che. dharmanI buddhie jo badhAM niyamita zravaNa karatAM thaze, to lAgaze ke- gharamAM paNa AtmAne thoDI zAnti maLe tema che ! roja niyamita saMbhaLAya ane roja bhegA maLI 'zuM sAMbhaLyuM ?' nI carcA thAya, to azubhanA udaye kadAca pAyamAlIno TAima Avetoya zAnti Take. ghara na chUTatuM hoya to gharamAM paNa amIrIthI jIvI yathAzakaya dharmanI ArAdhanA karavAno A rasto che. e kuTuMba avasare lukhkhA roTalA maLe to lukhkhA roTalA paNa premathI khAya ! 'tamane kayAMthI paraNyAM ke-khAvAne ghI paNa nahi !' -ema e nahi bole. dharmI kuTuMba to bole ke- 'saba pugalakI bAjI.' e kayAre bane ? dharmanA saMskAra hoya to ! pudgalanI bAjIne AdhIna na thavuM, e dharmanA saMskAra maLyA vinA zakya nathI. zrI jinavANInuM niyamita zravaNa, e saMskArane ApanArUM che. A bhavamAM zAnti Ape, paralokane sudhAre ane chevaTa mokSe paNa lai jAya, evI AnI tAkAta che. A to sabhyadraSTinI karaNI che, chatAM e tarapha paNa upekSAno pAra nathI, e zuM ? jaina kuLa puNyazAlI pAme e zAthI ? amUka jIvo tamArA gharamAM janmyA, tamArA kuLamAM AvyA, enuM emane phaLa zuM ? devatAo paNa jaina kuLone icche che. kAraNa ? pAsenA tIrthaMca jIvo paNa dharma pAmI jAya, evAM e ghara hoya. A kuLane pAmelAne navatatva ema ne ema AvaDe, evA saMskAra A kuLonA hoya. e saMskAranA yoge devatAo A kuLonI icchA kare che. zasa kahe che ke-je puNyazAlI hoya te A kuLane pAme ! zAthI ? sAmAnya rItie hareka kALamAM ane hareka saMyogamAM dharma ArAdhavAne maLe ! jaina kahevaDAvo cho paNa jaina tarIke 304
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 cauda guNasthAnaka bhAga-1 jIvavAnI lAlasA nathI. jeomAM e lAlasA che, te puNyazAlI che. emanI vAta nathI. jemanAmAM e lAlasA nathI tenI A vAta che. jainatva keLavavAne mATe bahu prayatna karavA paDaze. dharma vinA dharmI kahevaDAvavAnI lAlasA na hovI joie. dharma vinA doSa DhAMkvA mATe dharmI kahevaDAvavuM, e paNa apekSAe daMbha che. jenAmAM e hoya teNe e tajavo joie. ApaNe ApaNA parIkSaka banavuM : sukRtane malina karanArA tera doSo paikI keTalAka doSo evA paNa che, ke je sAmAnya rItie bIjAnI najare na caDe. keTalAka doSo bIjAnI AMkhe na paNapaDe e bane. A to ApaNe ApaNI jAtanA parIkSaka banavuM joie. ApaNe ApaNI jAtanA parIkSaka na banIe, to e doSanI vAstavika khoDa jJAnI sivAya koNa kADhI zake? sAmo vicakSaNa hoya ane ethI amuka aMze samajI jAya e bane, durguNone DhAMkavAno daMbhathI prayatna karavAmAM Ave chatAM sAmo vicakSaNa sAmAnya rItie samajI jAya, paNa AbAlagopAla samajI zake ema nahi. e mATe. kharI vAta e che ke ApaNe ja ApaNA AtmAnA parIkSaka banavuM joie. mAtra TakAthI doSa na jAya : sAmAmAM yogyatA paNa joie. AtmAmAM ucita viveka AvyA vinA, chatI sAmagrIe paNa, pote potAnA doSone parakhI zake nahi. doSonI khoja thatI rahe to : Aje AtmanirIkSaNa lagabhaga naSTa thavA pAmyuM che, ema kahIe to cAle. zrI kleizvaradevoe kahelA dharmane mAne, mokSamArgane mAne, AtmAne mAne, paralokane mAne, puNyapApane mAne ane te chatAM potAnI AtmadazA kadi jUe nahi, jovAno vicAra kare nahi, e ochA duHkhanI vAta che ? roja niyamita doSonI khoja thayA kare to doSo besI rahe ? sabhA. jAya. kAramAM roga upara paNa AyuSyAdi hoya to, auSadha kAma kare che
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 cauda guNasthAnaka bhAga-1 to A rItie doSa tapAsI doSa kADhavA dharma thAya, e kAma na kare ? keTalAkane to amArAmAM A doSo che enuM bhAna paNa nathI. amUkane doSa kahevAya enoya khyAla keTalAkane nathI. A doSono A pUrve khyAla keTalAne hato ? vyavahAramAM to jhaTa khyAla Ave chene ? have doSo jANyA pachI doSa rAkhavAnA ke mUkavAnA ? doSo jANavA mATe ja che ke jANIne mUkavA mATe che ? jo e doSo mUkyA haze to ApaNAmAM e keTalA pramANamAM che e jovuM paDaze ne ? e doSo kayI rItie kADhavA, eno vicAra paNa karavo paDazene ? doSa ane daridratA karmajantha chatAM te TALavA prayatna ane doSo karmajanya mAnI besI rahevuM ? sabhA. doSo to karmathI hoya ne ? doSo karmathI che ema mAnI agara kahI besI rahevAnuM na hoya, doSa kADhavAne mATe prayatna karavAno hoya. joilIdhuM ke-duzmane mAravAno pAso pheMkayo che, to bacavAnI kALajI rAkhavI. doSa ghaTe ane guNa vadhe, ema karatAM doSa sarvathA jAya ane guNamaya dazA prApta thAya eTale beDo pAra. doSa, e karyajanya che jyAre guNa e kSayopazamAjikya che. koi paNa guNa pahelAM upazamathI ke kSayopazamathI Ave. kayopazama vinA sAyika nahei. sAyika samyaktva pAmavA pahelAM AtmA lAyopathamika samyaktva pAmelo ja hoya. e vinA sIdhuM kSAyika samyaktva Ave ja nahi. zAyika guNa pAmavAne mATe sAdhana kSayopazama che. doSo TaLe tyAre guNa Ave ne ? mATe doSone sarvathA taLavA mATe sAdhana kSayopazama. duniyAnI zubhAzubha banne pIgalika sAmagrI nukazAnakArI che, mATe guNasAdhaka kSayopazama AdinI jarUra che. doSa karmajanya che, ema mAnI aTakatA nahi : kAraNa ke-3LavAnA upAya che. roga Ave tyAre zuM karo cho ? vaidyane tyAM jAva chone? daridratA vaLavA mahenata karo cho ke nahi? tyAM karma samajI besI rahetA nathI ne ? duniyAnA roga ane AtmAnA doSa, e beya karmanya che : chatAM roga ane
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 307 daridratA pheDavAno prayatna cAlu, udho ke chatto paNa cAlu ane doSa vaLavAno vicAra paNa joie tevo nahi ! karmajanyatA to tyAM samajavAnI jarUra khAsa che. samabhAve azubha ke zubha vedatAM zIkhAya to mAlAbha thAya. udaya nirjarA mATe bane. bIjA paNa aneka karma nire. jo samabhAva gumAve to udayamAM AveluM jAya paNa bIjAM navAM ghaNAM baMdhAya. e mATe AtmanirIkSaNa karatA thavAnI jarUra che. vidhinI apekSA : - sukRtane malina karanArA tera doSomAM sAtamo doSa avidhi che je dharmane Acaravo che, te dharmanA vidhine jANavAnI kALajI na karavI, e dharmanA vidhinuM jJAna meLavavAno prayatna nahi, dharmamAM thato avidhi khaTake nahi, dharmanA vidhi pratye bIlakula bahumAna nahi, e dharmane mATenI lAyakAta che ? dharmavidhi mujaba karavAnI vRtti joie. duniyAmAM paNa kayI vastu vidhi vinA ja thAya che ane phaLavI joie teTalI phaLe che ? dALa, bhAta, roTalI, zAka karavAne mATe paNa vidhi joie ke nahi ? vagara pANIe anAja orI de to ? bane. eja rIte bIjo avidhi thAya to dubhAya, khAvA lAyaka na rahe, bhAna bagaDe ane mahenata mAthe paDe. bhAjanamAM rItasara oravAne badale cUlAmAM ore to ? kayAM nakhAya, kema nakhAya, kema upADI levAya, kayAre upADI levAya, emAMya vidhi. roTalI karavAne mATe ghauM pANImAM orAya ? duniyAmAM paNa dareka vastu vidhinI apekSA rAkhe che. jJAnio pharamAve che ke-dharmakriyA paNa vidhi mujaba karavAno prayatna karavo joie. Aje dharmakriyA karanArAomAM paNa moTo bhAga, evo che ke-e kTalI TalI kriyAo kare che, te badhI ja kriyAonA vidhino yathAsthita khyAla paNa nathI. ghaNA kahe che ke-karIe chIe paNa vidhinI khabara nathI. Aje ghaNAone vastutaH dharma karavo nathI ane dharma karyo ema mAnavuM che.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 sthAnaka bhAga-1 vidhinA rAga ane avidhinA trAsa vinA avidhi sevAya to : avidhi eTale ? ahIM pharamAve che ke- "diirdAzva zAstromaryAyA pravartana, taddamAvodavidhi ' zAstra kahelI maryAdA mujaba pravartana karavuM e vidhi ane eno abhAva e avidhi. zAstra karavA lAyaka kriyAne je rItie karavAnI kahI te mujaba nahi karatAM, phAvatI rItie, game tema karavI, e avidhi che, vastuno khyAla hovA chatAM paNa,vidhinA rAga ane avidhinA trAsa vinA ja avidhi sevAya, to e mAryA vinA rahe nahi. avidhi thai jAya e vAta jUdI che ane avidhi karavI e vAta jUdI che. vidhi jANavA chatAM vidhinI upekSA kare, koi vidhi batAve to kaheze - "bahu sArUM, Ama paNa thAya ane avidhinuM ema sthApana kare, to mAryo jA. avidhi jANyA pachI paNa emAM rasa rahe, vidhi mujaba karavAnI vRtti janme nahi, avidhi DaMkhe nahi, to sArI paNa kriyA mAre. zAstranA praNetAone duniyAne dharmI banAvavAnI ghaNI kALajI hatI. AjanA avidhipathionI e puNyapurUSo karatAM upakArabuddhi vadhI haze, mATe vidhinA bahumAna vinAnA avidhine poSatA haze kema ? jeo zAsakAra paramaSioe karelA niSedhane na mAnatAM, manasvipaNe zAstranA nAme vAto ke che, teo zAsano droha karanArA che. cIja sArI paNa : Aje avidhinA zAsamaryAdA mujaba thatA khaMDanathI paNa ghaNAo muMjhAya che. ghaNAnA haiyAmAM e vAta ghara karI gai che ke-gADuM gheluM paNa. sArUM karavAmAM vAMdho zo ? vAta e che ke-vidhi thoDo thAya, vidhi ghaNo thAya. enA karatAM vidhinuM bahumAna nahi ane avidhino trAsa nahi, e bahu bhayaMkara che. sArI paNa cIja yogyatA vinA khavAya to nukazAna thAya. ghera lagna hoya, miSTAnna karyuM hoya, e vakhate chokarAne peTamAM zuLa upaDyuM hoya to ? bIjAne AgrahathI pIraso, jAteya khAva, paNa chokaro mAge to
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 309 ? e na khAi zake e mATe tamane kadAca raDavuM Ave, paNa Apo kharA ? sabhA. nAjI. zAthI ? cIja kharAba hatI ? sabhA. hojarI jovI paDe. hojarI na jUe to nukazAna thAya ne ? e rItie jJAnI kahe che ke-cIja sArI paNa lenAra-denAre levA-devAnI maryAdAno paNa vicAra karavo joIe. sArI cIja jJAnInA kahyA mujaba thAya to kSaNamAMya kAma thAya ane udhI rItie thAya tokAMInuM kAMi pariNAmeya Ave. - krikyA sArI che to zuM vidhi kharAba che ? Aje vidhinI upekSAe evI sthiti paNa ubhI karavA mAMDI che ke-jo ema kahevAya ke- "A Ama na thAya' to keTalAka kaheze ke- "e to thAya. cAlyuM Ave che. mATe avidhi karatA ho ke thai jatI hoya, to paNa vidhino rAga gumAvatA nahi. vidhinuM athipaNuM jAya ane upekSA Ave, to kriyA sArI chatAM pariNAmamAM phera paDyA vinA rahe nahi : avidhi e doSa che, e jANyA pachIthI jANI joine doSanI paDakhe nahi caDhatA. avidhi na choDAya to paNa "e to emaja cAle' ema na kahetA. evuM mAnatA ke bolatA nahi ke-kriyA sArI che mATe game tevA avidhithI paNa thAya ane lAbha maLyA vinA raheja nahi. zuM kriyA sArI che ane vidhi kharAba che ? kriyA game che ane vidhi kema gamato nathI ? Aje avidhinA nukazAnano ane vidhinI jarUrano khyAla uDato jAya che. A veSamAM rahela paNa keTalAka vidhi pratye bahumAnano nAza thAya evI rItie avidhine puSTa karavAnA prayatno karI rahyA che. avidhi na thai jAya ema nahi, paNa vidhi pratyenuM bahumAna ane vidhino rasa temaja avidhi pratyeno aNagamo e badhuM vuM na joie. sanmArganA sthApanarUpa laDAI : sabhA. vastu samajAya che paNa avidhine poSanArAonI sAthe
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 cauda guNasthAnaka bhAga-1 besavAnuM chUtuM nathI. sAthe besavAnuM chUTe nahi to paNa mAkhaNIyA na banatA. sApha sApha kahejo ke-Ape amArA avidhine puSTa karavAno na hoya, paNa amane vidhino khyAla ApavAno hoya. ekalA kriyAnA sArApaNA upara ja bhAra mUkavAmAM Ave to to vidhinI mahattA ja uDI jAya ane vidhinI paNa jarUra che, e khyAla paNa uDI jAya. sabhA. laDAi kema cAle che ? jema AtmA ane karmanI laDAi jArI che tema dharma ane adharmanI laDAi paNa jArI che. e laDAi cAlu rahevAnI. dazakA pahelAM jUdI laData hatI. Aje jUdI laData che. laData dharma ane adharma vaccenI emAM phera nahi. A zAsananI paristhitine samajelAo "kema laDo cho ?" ema na pUche. baM, khoTuM laDanArAne jarUra kahevuM ke- "khoTuM kema laDo cho ?' paNa Aja to kaheze ke-doDhavAMka vagara laDAi hoya ? vicAra karo to samajAya ke-eknA vAMke paNalaDAi hoya. bhADuta bhADuM Ape nahi, mAlika bhADuM mAge, bhADuta gALo devA mAMDe, mAlinne laDavuM paDe, tyAM doDha vAMka kayAM rahyo ? emAM koi DahApaNa karavA jAya ke-haze bhAi, kajIyo na kara, to gharanA mAlIkane kahevuM paDe ke-haThI jA. kajIyo zAno che te samaje che ? teja rItie ahIM paNa AkhI hakIkatane nahi jANanArA, sAcI hakIkata jANavAnI paravA vinAnA, doDhaDahApaNa DoLavA Ave, to temaneya AghA kADhavA paDe. amArA pUrvajo adharmanI sAme laDatA AvyA che. A pustakomAM dharma-adharmanI laDAio bharI che. e laDAino to pratApa che ke Aja sudhI mArga DoLAyo nathI. tamane lAge ke-amUka khoTuM laDe che, to ene jaine kaho ke-"khoTuM kema laDe che ?' paNa unmArganA umUlana ane sanmArganA sthApana rUpa laDAi jarUrI chatAM avasare na karavAnuM kahevuM, e DahApaNa nathI. sabhA. aNasamaju hoya te ema ja kahene ? A aNasamajunI vAta nathI paNa doDhaDAhyAnI vAta che. aNasamaju
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 311 paNa sarala hoya to Ave ane vastu rajU karIe eTale jhaTa samaje, jyAre doDhaDAhyA samaje kAMi nahi ane DoLe badhuM. zAranI nItirIti, zAstranA siddhAnta jALavavAnI laDAi cAlatI AvI che ane cAle che, jethI satyanA arthI ekapakSIya kathana vAMcI ke sAMbhaLI muMjhAya nahi ane A taravAnuM sAdhana DoLAya nahi. AnA pratye jyAM sudhI mArApaNuM nahi Ave, A na sacavAyuM hota to zuM thAta, e nahi samajAya, tyAM sudhI A vAto samajAvI muzkela che. zAsanane pAmelAnI samAdhAnavRttizrI AryamahAgirijI ne zrI AryasuhastijIno prasaMgaAjanI keTalIka sthiti : A zAsanane pAmelAo samAdhAnavRttivALA nathI hotA ema nahi. samAdhAnavRttivALA jarUra hoya che, paNa siddhAnta mUkIne samAdhAna karavAnI vRttivALA nathI hotA. game tenI bhUla thai jAya e bane, paNa bhUlane bhUlarUpe samajI sudhAravAne badale, eka khoTI vAta kahevAI te sAcI pUravAra karavA aneka khoTI vAto kahevAya, tyAre enI sAme bolyA vinA na cAle. zrI AryasuhastijI mahArAja ane zrI AryamaNagirijI mahArAja e be AcArya-bhagavAno vacce eka prasaMga banyo che. zrI AryasuhastijI mahArAja eka vAra bhUla karI che. e mATe zrI AryamahAgirijI mahArAja emane Thapako Apyo. eno uttara ApatAM zrI AryasuhastijI mahArAje mAyA sevI. enA yoge kupita thayelA zrI AryamahAgirijI mahArAjAe kahAM kezAntam pApam ! heva ApaNo saMbaMdha nahi nabhe. samAna sAmAcArIvALAsAdhuonI sAthe rahevuM e yogya che, paNa sAmAcArIthI vibhinna sAthe nahi. ATaluM kahyuM eTale to zrI AryasuhastijI mahArAje potAnA aparAdhanI mAphI mAgI. jyAM e mahApurUSe bhUla kabUla karI ane mAphI mAgI, eTale zrI AryamahAgirijI mahArAje vAta patAvI
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dIdhI. jo bhUla kabUla na karI hota to e vAta Ama patata nahi. tyAre pUrvanA AcArya mahArAjAo samAdhAna vRttivALA hatA nahi ema nahi, paNa e kahetA ke siddhAntane vegaLo mUkIne ke Agamasiddha pravRttino vilopa thAya e rItie samAdhAna na thAya. zAsanamAM siddhAnta mATenI laDAi zA mATe jarUrI ? zAsananI maryAdAo barAbara jaLavAi rahe e mATe ! vAta e che ke-emAM bIjI vRtti AvavI na joie. bIjI vRtti Ave eTale mArga cUkatAM vAra lAge nahi. jo jijJAsutA jIvatI hoya, ghamaMDa na dhyeya, bhUla sudhAravAnI ke sudharAvavAnI sAcI vRtti hoya, to mANasa unmArgathI bacI jAya che, paNa AjanA keTalAka to potAnA khoTAne sAcuM siddha karavAnuM sAdhana nahi eTale ADu-avaLuM lakhI ajJAnone muMjhavyA kare che, mATe samajatAM zIkho. sAtamA nihanava goSThAmAhilano prasaMgasudhAravAne samAdhAna hoya paNa siddhAntano apalApa sahAya nahi : zrI jainadarzanane pAmelAmAM samAdhAnavRtti nathI agara notI, ema kahevuM e ajJAna che. samAdhAnavRtti jarUra che ane hatI, paNa siddhAnta tarapha bedarakArI nahotI ane Aje paNa na hovI joie. samAdhAnavRtti na hota to goSThAmAhilane mArgamAM TakAvavAne mATe ane sAcuM samajAvavAne mATe je mahenata thai te thAta ? e to jyAre naja mAnyA ane unmAdI banyA tyAre bahAra mUkayA, paNa te pahelAM ? zrI AryarakSitasUrijI mahArAjAne goSThAmAhila nAmanA paNa eka ziSya hatA. jabbara vidvAna : vAdamAM mahAvAdione paNa jItI Ave evA samartha : paNa temanAmAM amUka yogyatA nahi hovAthI, zrI AryarakSitasUrijI mahArAjAe zrI durbalikApuSpa nAmanA munivarane svapade saMsthApita karyA. e vakhate e surivare zrI durbalikApuSpa nAmanA navA sUrivarane
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 313 cauda guNasthAnaka bhAga-1 hitazikSA ApatAM kahyuM che ke- "sUripadane pAmIne tuM leza paNa ahaMkArane pAmIza nahi : jema huM goSThAmAhila ane gurakSita para samabhAve varto chuM, tema tAre paNa eja rItie samacitte vartavuM : zikSAmAM koi sthaLe tuM upekSA karIza ane koi sthaLe tuM draDhatA karIza, to tuM sUri hovA chatAM paNa tArI AyavAkayatA nahi Take : eka munino aparAdha rAgathI sahana karyo, to bIjo tenuM avalaMbana leze eTale zikSA karavAnuM zakaya nahi bane : je sUri suziSyone jAtavAna ghoDAonI jema ane bIjAone duSTa ghoDAonI jema samyak prakAre zikSA kare che, te sUrino gaNa vinIta thAya che." A vigere ghaNI hitazikSA ApI che. mULa vAta e che ke-zrI AryarakSitasUri mahArAjAe potAnA pade sthApita karavAne mATe zrI durbalikApuSpane yogya dhAryA, jyAre sAdhuonI svanapaNAnA yoge goSThAmAhilane ane phalgurakSitane e pada maLe evI icchA hatI. e jANIne zrI AryarakSitasUri mahArAjAe potAnA gacchanI ekatA TakAvavAne mATe ghaDAnuM nidarzana karyuM. zrI phalgurakSitane telanA ghaDA jevA NAvyA, goSThAmAhilane ghInA ghaDAnI upamA ApI ane zrI durbalikApuSpa vAlanA ghaDA jevA che, ema kahIne zrI AryarakSitasUrijI mahArAjAe potAnA pade zrI durbalikApuSpane sthApita karyA. e vakhate goSThAmAhila tyAM hAjara nahotA. emane AcArya mahArAjAe eka vAdine jItavAne mATe mokalyA hatA. chatAM pote potAnA ziSyanI yogyAyogyatA to jANe ne ? zrI durbalikApuSpa yogya hovAthI temane potAnA pa sthApita karyA, paNa kahyuM ke- 'jema goSThAmAhila ane phalgurakSita upara huM samacitte varto chuM, tema tAre paNa vartavuM.' A samAdhAnavRtti che ke bIjuM che ? have goSThAmAhilane e vRttAMta jANatAM krodha caDhe che. irSyAthI e pRthak rahe che. eka vAra e upAzraye Ave che eTale badhA sAdhuo ubhA thai jAya che, name che ane kahe che ke- 'Apa ahIM kema rahetA nathI ?' paNa
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 cauda guNasthAnaka bhAga-1 goSThAmAdila mAnanA yoge tyAM rahetA nathI, bahAra rahe che ane gurUno apavAda karatA te munione cudugrAhita karavAno prayatna kare che, paNa te munione vyagrAhita karavAne samartha thai zakatA nathI. teo abhimAnathI gurUnI vyAkhyAne paNa sAMbhaLatA nathI. eka vAra karma ane paccakhANa saMbaMdhI hakIkatamAM abhinivezathI te goSThAmAhila siddhAntathI virUddha bole che. gurU satya paNa kahevaDAve che, paNa gADha mAnathI goSThAmAphila mAnatA nathI eTale emane rUbarU bolAvIne yukitapUrvaka samajAve che.. AcArya mahArAjAe yukitapUrvaka samajAvavA chatAM paNa jyAre goSThAmAhila mAnatA nathI, eTale anya gacchanA bahuzrutoe emane yukitapUrvaka satya jaNAvyuM : paNa goSThAmAhila ghamaMDamAM evA bhAnabhUlA banyA che ane abhinivezamAM evA lepAyA che ke badhA bahuzrutone paNa kahI de che ke- "tame to badhA mUrkhAo cho ? tame jANo cho zuM ? jinoe je jema prarUpyuM tene tema jANanAra huM ja chuM.' have jyAre ahaMkArAdithI goSThAmAhila koinuMya mAnatA nathI, eTale saMgha bhakatadevatAnA AhuvAna mATe kAyotsarga kare che. devatA Ave che ane mahAvidehamAM jai bhagavAnane pUchI AvI kahe che ke- "zrI kleizvaradeve kahyuM che ke A goSThAmAli. e sAtamo nihanava che.' chatAM goSThAmAhile potAnA kadAcakane choDyo nahi, eTale emane saMghe bAra saMbhogathI bAhya karyA. ATaluM ATaluM karyuM chatAM na mAnyuM eTale zuM kare ? A prasaMga vicAro to samajAze ke-zAsanane pAmelA sAdhuomAM keTalI samAdhAnavRtti hoya che. AcArya mahArAjanI zikSA, sAdhuonuM vartana, navA AcArya zrI durbalikApuSpano prayatna, anya gacchanA bahuzrutonI mahenata, saMghanI mahenata, e badhuM zuM sUcave che ? tyAre samAdhAnavRtti nahi hatI ema nahi, paNa siddhAnta bAbata viparItabhASitAne samAdhAna khAtara nibhAvI levAya nahi.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 315 evAne sudhAravAne mATe amUka vakhata prayatna thAya, samAdhAna karAya, paNa e sadhare nahi ane siddhAntano apalApa karyA kare to te sahI levAya nahi. AgamavyavahArie potAnI viziSTatAnA yoge. AcarelI ane sarvasAmAnya vidhAnathI viparIta lAgatI pravRttino dAkhalo na levAya : vidhi eTale zAstramaryAdA mujaba vartavuM te. zAstramaryAdAnuM laMghana karavuM e avidhi. ApaNe mATe AdhArabhUta A zAstra che. AnA vinA jemane cAlI zake evA eka paNa mahApurUSa atyAre vidyamAna nathI. evo kALa hato, ke je kALamAM evA paNa mahApurUSo hatA, ke jeo zAsane anusaryA vinA paNa jJAnabaLe prApta thaelI zakitanA yoge vartI zakatA. evA mahApurUSo zAsane mAna nahi ApatA ema nahi, zAsane mAnatA, paNa teomAM evI zakita pedA thai hatI, ke jenA yoge teo pote sarvasAmAnya mATe zAstrAjJA na hoya evuMya ucita lAge to karI letA. emanA evA prasaMganA dAkhalA AnAothI na levAya. e sthiti zrI AryarakSitasUrIzvarajI mahArAjA pachIthI prAyaHbaMdha thai che. zAsathI nirapekSapaNe paNa vartavAno adhikAra kone ? chane. kevaLajJAnI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, caudapUrvI, dazapUrvI ane navapUrvI. A cha AgamavyavahArI kahevAya che. A cha mahApurUSo sarvasAmAnya zAstrAjJAthI viparIta varyA che ema lAge to paNa na enI thakA thai zake ke na to e kriyAne draSTAntabhUta banAvI zAstrAjJAthI viparItapaNe vartavA maMDAya ! e mahApurUSomAM evI tAkAta AvI hatI mATe ema varyA. Aje e tAkAta che? vidhAnathI viparIta vAto puSTa karavAne mATe e mahApurUSonI pravRttione draSTAntabhUta banAvanArAo svayaM unmArge caDhe che ane bIjAone unmArge dore che. jo ema nahi, to zrI sthUlabhadrajI vezyAne tyAM comAsuM rahyA, te
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kayA zAsanA AdhAre ? gurUe zrI sthUlabhadrajIne vezyAne tyAM comAsuM karavAnI AjJA karI, te kayA zAsanA AdhAre ? Aje koi evI AjJA ApI zake ? zAstramAM strI, paMDaka, pazuthI vati sthAnanI AjJA, jyAre A sthAna vezyAnuM ! zayyAtaranA AhArano zAsamAM niSedha ane emane zayyAtarano AhAra levAno ! AhAramAM paNa amUka rItanI AjJA jyAre emane pasabhojana ! rahevAnuM citrazALAmAM ! nAca-gAna-tAnanI paNa manA nahi ! vezyA sAthe ekAnta ! A badhuM kema saMbhave ? - zrI sthUlabhadrajI AgamavyavahArI nahotA, paNa emanA gurUdeva AgamavyavahArI hatA. emaNe AjJA ApI enuM kAraNa ? Aje enuM anukaraNa koi kare to ? enA eja gurUe siMhaguphAvAsI munine nA pADIne ? siMhanI guphAmAM cAturmAsa rahIne saMyamanI sAdhanA karanArane paNa. nA kema ? gurU yogyatA joi zakatA hatA. pariNAmane jANI zakatA hatA. jJAnanA baLe e paramarSimAM atizaya pragaTelo. AvA viziSTajJAnie AcarelI pravRttinA anukaraNa mATe carcA karIe to ? A ochuM karyuM che ? paNa e karanAra AgamavyavahArI hatA ema Ave, eTale cUpa thai javuM joie. emaja kahevAya ke-zAstranI sarvasAmAnya AjJA ema nathI paNa enI AcaraNA karanAra viziSTatAnI che mATe emane je yogya lAgyuM haze te karyuM haze. ApaNAmAM e tAkAta nathI, mATe ApaNe to AjJA ja jovAnI. e mahApurUSo to jJAnanA baLe aneka bhavo kahI zake. zAstramAM lakhyA haze ? nahi, jJAnathI e jANavAnI zakita pedA thai. emaNe je karyuM temAM 'kema karyuM ?' e prazna ja asthAne che. emanuM e jANe. emane ThIka lAgyuM mATe karyuM. jyAM vidhinI vAta cAle tyAM vidhi bahAranAM draSTAnta nahi levAM joie. vidhAnathI viparIta vartavA, vidhithI bahAranAM draSTAblo rajU karavAM, e mUrkhAi che. ApaNe mATe to AjJA eja pramANa. AgamavyavahArI e rItie draSTAttAtIta gaNAya. vihitanI puSTi mATe e mahApurUSonAM
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 draSTAnto levAya, paNa avitinI puSTi mATe nahi. zrute kahyuM enI puSTimAM Ave te kahevAya. 317 mULa vAta e che ke-AgamavyavahArie potAnI viziSTatAnA yoge AcarelI ane vidhAnathI viparIta evI kriyAnAM draSTAnto laine vidhAnono apalApa karAya nahi. Aje e mahApurUSonI amUka kriyAonA nAme siddhAntanI maryAdAno apalApa thai rahyo che, mATe cetavA jevuM che. gaurava : AThamo doSa che-gaurava. eTale zuM ? meM amUka sukRta karyuM ethI huM mAnu chuM-e pramANe svayaM cittavavuM agara to lokamAM mahattva meLavavAne mATe bIjAonI pAse meM amUka karyuM, meM amUka karyuM' -ema kahevuM, e gaurava nAmano AThamo doSa che. koi paNa sukRta karIne ethI 'huM moTo' evo mAnasika vicAra e paNa doSarUpa che ane lokamAM moTAi meLavavA ene bIjAo pAse prakAzita karavuM e paNa doSarUpa che. Aje koi sArUM kAma jema tema paNa thayuM hoya to ? zrI saMprati mahArAjAe, savA lAkha zrI nimandira navAM baMdhAvyAM, savA karoDa zrI nimUrtio bharAvI ane chatrIza hajAra jIrNa evAM zrI nimandirono udvAra karAvyo, chatAM paNa emaNe zuM vicAryuM che, enI khabara che ? evA paNa vicAre che ke- 'meM kAMi karyuM nathI !' sArA kAmanI sugaMdha svayaM phelAya te vAta jUdI che, paNapotAnI jAtane mahAnuM batAvavA vicAra karavo, mahAn manAvA, moTAi meLavavA bIjAone kahevuM, e yogya nathI. sArAM kAma potAne moMDhe gAnArAone mATe to sArAone mAna upajatuM nathI, paNa evAo emane tuccha buddhinA lAge che. koine preravA kahevuM paDe, e vastu jUdI che. pramAda ane mAna : A pachI navo ane dazamo doSa pramAda ane mAna che. e to prasiddha che. pAMce prakAranA pramAdathI dUra rahevono prayatna karavo joie : temaja mAnano paNa tyAga karavAmAM bedarakAra nahi banavuM joie. pramAda
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 rAja karAve che. saMgita e bhayaMkara cauda guNasthAnaka bhAga-1 jema sutave malina karanAra che tema jJAna paNa sukRtane malina karanAra che. sukRtanI bhAvanA thAya toya A doSa pravRttine kadAca roke. kugurUkusaMgati ane svacchAdhArthitA : . chellA traNa doSa che- kugurU, kusaMgati ane svacchAdhAthitA. saddagurUno yoga na thAya e vAta karatAM paNa kugurUno yoga karavo e bhayaMkara che. ratnatrayIthI rakti dharmAcArya kugurU kahevAya che. kusaMgita. suvihitaziromaNi zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke-kalyANamitrano yoga sAdhavo ane akalyANa mitrano yoga tattvo. ahIM be vAta jaNAvI che. naTaviyadinI sAthe athavA utsutrabhASionI sAthe milana e kusaMgati che. kugurU ane kusaMgati e be doSo evA vadhatA jAya che ke-e viSe koi sAcI sthiti rajU kare to keTalAkane sAMbhaLavI paNa bhAre thai paDe. zAsananA nAzaka kugurU ane anya utsutrabhASinA zAsananA zreya mATe tIraskAra paNa jarUrI che chatAM cAle tyAM sudhI mAno ke-kugurU ane utsutrabhASino tiraskAra na karavo, enuM apamAna na karavuM, paNa eno yoga ane enI saMgati e zuM? ghaNAo samajavA, jANavA ane mAnavA chatAM paNa, eno lokaherIthI tyAga karI zakatA nathI. potAnI zlAghAnI icchA paNa unmArgathI bacavAmAM ane sanmArganI sevA thavAmAM vidhabhUta che. potAnI zlAghAno arthI avasare dharmano artha raheto nathI. zlAghAnI athitA hovAnA yoge keTalAko kusaMgati tajI zakatA nathI. plAdhArthitAno doSa hovAthI Aje kugurU ane usUtrabhASinA pAzamAM ghaNA sapaDAyA che. evAone ethI uttejana maLe che, mATe e doSa paNa mA hAnikara che. upasaMhAra : A zithilatA, matsaratA, kadAca, krodha, anutApa, daMbha, avidhi, gaurava, pramAda, mAna, kugurU, kusaMgati ane svazlAghAthilA e tera doSo sukutane malina karanAra hovAthI, potAnA sukRtane nirmaLa rAkhavAnI bhAvanAvALAe e tera doSothI jema bane tema dUra rahevAno prayatna karavo
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 319 joie. A doSo dharma karavA chatAM paNa dharmanA vAstavika phalanI AtmAne prApti thavA detA nathI. je puNyAtmAo, anaMtajJAnioe darzAvelA dharmanI anaMtajJAnionI AjJA mujaba ArAdhanA karavAne icchatA hoya ane anaMtajJAnioe pharamAvyA mujaba mokSaphaLane pAmavAnI abhilASAvALA hoya, teoe A tera doSothI bacavAne mATe udyamazIla banavuM joie. vairAgya-eka mahAna saha. daMbharahita tyAga ane vairAgya jema nindanIya che tema daMbharahita tyAga ane vairAgya sarvathA prazaMsanIya che. vairAgya eka mahAna sadaguNa che. vairAgyanI koTinA sadaguNo bIjA bahu ochA che. eka vairAgya evo saguNa che ke-te jene prApta thai jAya che, te AtmA aneka guNonI paramparAne ApoApa prApta karyA kare che. parantu vairAgya e jeTalo uMco saguNa che, teTalo ja teno durUpayoga adhika thAya che. kevaLa vairAgya mATe ja tema bane che ema nahi, kintu koipaNa sArI ane kimatI vastu evI maLavI ja azakaya che, ke jeno durUpayoga A jagatamAM na thato hoya. kimaMtI gaNAtI vastuonI ja jagatamAM nakalo thAya che. hIrA ane motI ke suvarNa ane rajatanI nakalo thatI dekhAya che, paraMtu koi paNa sthaLe ke koi paNa kALe dhULa ane DhephAM ke kAMkarA ane kalosAnI nakalo karavA koi prayAsa karatuM nathI. sArI cIjanI nakalo thAya che eTalA ja mATe jo sArI cIjo tyAga karI devA lAyaka hoya, to hIrA, motI ane sonuM, cAMdI Adi vastuo prathama naMbare tyAga karI devA lAyaka Tharaze. parantu e nyAyane Aja sudhI koie paNa mAnya rAkhela nathI. sau koi hajAro nakalomAMthI paNa asala vastune zodhI kADhI tene ja grahaNa karavA prayAsa kare che, kintu
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 cauda guNasthAnaka bhAga-1 nakalanA bhayathI DarI jaine asala vastune paNa choDI devA prayAsa karatuM nathI. evo prayAsa karanArA kAM to asala vastunuM mUlya ja samajyA nathI, agara samajyA che to paNa tene prApta karavAnI potAnI azakita hovAthI bIjAnI AgaLa tenA mUlyane irAdA pUrvaka chUpAve che. vairAgya mATe paNa tevI ja hakIkata che. te eka mahAnuM vastu hovAthI tenI seMkaDo nakalo A jagatumAM vidyamAna che : eTaluM ja nahi paNa je koi AtmA potAnI azakita yA ayogyatAnA kAraNe tene prApta nathI karI zakatA, temAMno moTo varga tenI nindA karavAno ja mArga akhatyAra kare che. parantu teTalA mAtrathI vairAgya e sadaguNa maTI jato nathI. tenI aneka nakalo tathA tenA pratye aneka kaTAkSo ja e vastu pUravAra kare che ke-asala vairAgya e koi mahA mUlyavALI cIja che ane tenI prApti koi bhAgyavAnuM AtmAne ja thai zake che. nakalI vastune asala vastunA mUlyathI khapAvavAno prayAsa karavA mATe jema aneka prakAranI mAyAonuM avalaMbana levuM paDe che, tema nakalI vairAgyane paNa asala vairAgyanA mUle prasiddha karavA mATe mukhya AlaMbana daMbhanuM ja grahaNa karavuM paDe che. eTalA mATe daMbhane asala vairAgyanA mUlamAM agni mUkanAra tarIke vairAgyanA jJAtA mahApurUSoe varNavela che. daMbhane dhAraNa karanAra AtmA jagatamAM potAnI vairAgyavAna tarIke prasiddhi karI zake che, to paNa pote to anantakALa sudhI vairAgya rUpI saguNathI sarvathA vaMcita ja rahI jAya che. eTalA mATe zrI jinazAsanamAM mukitamArganA ArAdhako mATe sauthI prathama zarata jIvanamAMthI daMbhane dezavaTo ApavAnI mUkavAmAM AvI che. jIvanamAMthI daMbhane sarvathA dUra karyA sivAya mukti mATenA eka paNa sadanuSThAnanI sAcI ArAdhanA thai zakatI nathI. samartha paMDita upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA adhyAtmasAra nAmanA prakaraNaratnamAM adhyAtmanuM svarUpa, tenI prApti ane vRddhi kone thai zake, e viSe vivecana karatAM pharamAve che ke
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 321 cauda guNasthAnaka bhAga-1 "ato jJAnakriyArupamadhyAtma vyavatiSThate / etatatpravardhamAnaM syA, nirdambhAcArazAlinAm / / 1 / / " adhyAtma e jJAnakriyA ubhayAtmaka che ane tenI vRddhi niSkapaTa AcAravALA mahApurUSone ja thai zake che.' daMbha e vairAgyanA mArgamAM moTAmAM moTuM viba che. ApaNe e joi gayA ke-jagatamAM je vastunuM mUlya adhika upajI zakatuM hoya, te vastunA bhAve ochA mUlyavALI vastu vecavAnA dhaMdhA paNa dhamadhokAra cAle che : ane cAle e sahaja che. e koithI paNa aTakAvI zakAya tema nathI. evAone oLakhI kADhI teonI jALamAM na phasAvuM, eTaluM ja mAtrazakaya che, athavA evAone "daMbha karI mahAnuM sadguNane pApanuM sAdhana banAvatA aTakAvavA prayAsa karavo' e paNa zakaya ane kartavya che. parantu eTalA mAtrathI vairAgyanI nakalo sarvathA nAbUda thai jAya e kadI paNa zakaya nathI. vairAgya e amUlya cIja che ane tenI nakalo A jagatamAM rahevAnI ja che, to pachI asala vairAgyanA athi AtmAoe asala ane nakala vairAgyane oLakhatAM zIkhavuM eja Avazyaka thai paDe che : ane e oLakhavA mATe vadhu prayAsa karavAnI AvazyakatA nathI. "je vairAgyanI pAchaLa koi paNa prakArano daMbha nathI e vairAgya asala che ane je vairAgyanI pAchaLa thoDo paNa daMbha che te vairAgya asala nathI kintu nakala che." -eTaluM ja samajavuM paryApta che. bIjA AtmAonA hRdayamAM rahela vairAgya e asala che ke nakala te oLakhavuM haju paNa duSkara che, paraMtu potAnA AtmAmAM rahela vairAgya kevo che enI parIkSA karavA mATe uparanI kasoTI basa che. pote je kAMi mukita mATenuM sadanuSThAna kare che tenI pAchaLa koi paNa prakAranI mAyA chUpAyelI che ke kema, enI zodha karavAthI turata ja vairAgyanI satyatA yA asatyatAnI khAtrI thai zake che. satya vairAgyamAM
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 coda guNasthAnaka bhAga-1 daMbhanuM nAmanizAna hoi zakatuM nathI. daMbharati dazA e vairAgya mATenI moTAmAM moTI nikaSa-kasoTI che. e kasoTI upara potAnA AtmAne kasyA pachI ja, pote sAcA vairAgyane varela che ke nahi teno nirNaya pratyeka vairAgyanA arthIi AtmAe karavo joie. e rIte kasoTI upara kasIne zuddha vairAgyane pAmelA AtmAo, nirdabha ceSTAonA anumAnathI anyanA zuddha vairAgyanI paNa parIkSA karI zake che. A rIte vairAgyanI parIkSAno rAjamArga choDI daine je AtmAo nakalI vairAgyanI bahulatAo joi sAcA vairAgya pratye paNa udAsInabhAva seve che, te AtmAo vairAgyanA amUlya sAmarthyane kAM to pAnI zakayA ja nathI athavA pIchAnavA chatAM pote tenI prApti nahi karI zakavAnA kAraNe tenA mUlyane chUpAve che, tenA guNone dUSita kare che thAvatuM tene nindavAno paNa adhati mArga akhatyAra kare che. koi paNa sArI vastunI ayogya rIte thatI nindAne sahI levI, e vivekI AtmAonuM kartavya nathI. vairAgya e paNa jo sArI vastu che, to tene nahi pichAnI zakanAra ke nahi pAmI zakanAra AtmAo taraphathI ayogya rItie thatI tenI nindAno pratikAra karavo, e tenA guNane pIchANanAra AtmAonuM kartavya thai paDe che. eja cAye A jagatamAM nakalI vairAgyanA bdAne mUla (asala) ane amUla (kimaMtI) evo vairAgya paNa nidAi jato hoya ke upekSaNIya banato hoya to tene aTakAvavAnuM kArya karavuM, e guNagAhI sanonuM parama kartavya che. daMbhasahita tyAga ane vairAgya e jeTalA nindanIya che, teTalA ja daMbharahita tyAga ane daMbharahita vairAgya prazaMsanIya che. tyAga ane vairAgyamAM praveza pAmato daMbha e tyAjya che, parantu tyAga ane vairAgya kadI paNa tyAjya nathI. daMbha jeTalo tyAjya che, teTalo ja vairAgya upAdeya che. daMbhanA kAraNe vairAgyane paNa jeo tyajI devA icche che, teo kulaTAonA kAraNe satIono paNa tyAga karI devA taiyAra thai jAya che. strIomAM jema satIo hoya che, tema kulaTAo paNa hoya che, balka satI karatAM kulayaonI
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 323 saMkhyA vizeSa pramANamAM hoya che. eTalA mAtrathI potAnI satIbhAryAno paNa tyAga karI devA taiyAra thanAro jema mUrkhAono AgevAna che, tema vairAgyanI pAchaLa paNa nirdabhatA karatAM dabha adhika rahelo hoya che. eja kAraNe nirdabha vairAgyano paNa tyAga karI devA taiyAra thavuM, e paNa mA mUrkhatAbharyA ceSTita sivAya bIjuM kazuM ja nathI. vairAgyamAM praveza pAmato dabha e avazya tyAjya che, parantu vairAgya e kadApi tyAjya nathI, e vastu khUba bhArapUrvaka samajI levI jarUrI che. Aje keTalAka AtmAo dharmanI pAchaLa thai rahelA adharmone joi zudvadharmane paNa choDI devA taiyAra thayA che. te AtmAo paNa uparanI koTinA AtmAo ja che, e samajI levuM joie. ApaNo cAlu viSaya to vairAgya eka mahAna sadaguNa che e siddha karavAno che ane e vairAgya bIjo koi nahi paNa daMbhanA leza. vinAno hoya te ja. vahANamAM chidrano leza paNa jema tene tathA tenA upara besanAra sarvane DUbADanAra thAya che, tema vairAgyamArgamAM daMbhano leza paNa te vairAgya ane tene dhAraNa karanAra AtmAono avazya vinAza karanAra thAya che. daMbharahita vairAgyanI prAptino AdhAra bhavasvarUpanI cintA che. je AtmAonA aMtaramAM bhavasvarUpanI cintA rUpI agni prajvalita bane che, te AtmAonA aMtaramAM vairAgyanA svarUpano vinAza karI nAMkhanAra daMbha rUpI velaDI eka kSaNavAra paNa TakI zakatI nathI. saMsArasvarUpanI cintAthI bhava pratye abahumAna pragaTa thAya che ane bhava pratye abahumAna pragaTyA pachI aMtaramAM daMbhane praveza pAmavA mATe eka leza paNa avakAza raheto nathI. koI paNa AtmAnA aMtaramAM daMbhane praveza pAmavAno avakAza tyAM sudhI ja rahe che, ke jyAM sudhI te AtmAne A bhava upara thoDo paNa rAga yA bahumAna bAkI rahyuM hoya. bhavasvarUpanI vAstavika cintA bhava pratyenA saghaLA bahumAnane mULathI ukheDI nAMkhe che ane aMtarapaTa uparathI e mULa ukhaDI gayA pachI bhavanA
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kAraNe te AtmAne koi paNa jAtinI mAyA karavAnuM rahetuM nathI. mAyA AcaravAnuM mULa koi hoya, to te guNanI prApti yA doSono tyAga karyA sivAya ja loko taraphathI khyAti yA pUjA meLavavAno lobha che. e lobha saMsAranA svarUpano ane temAM vasanAra lokanA svabhAvano tAtvika vicAra karanArane raheto ja nathI. bhavasvarUpanI cintAthI jema khyAti-pUjA ane nAma-satkAra meLavavAno lobha nAza pAme che, tema e khyAti-pUjA ane mAna-satkAranI prApti arthe karAtI mAyA paNa ApoApa nAza pAme che. tAtparya e che ke-vairAgyamAM daMbhano praveza bhavasvarUpanA vAstavika jJAna ane ciMtanathI rahita AtmAomAM ja saMbhave che, nti bhavasvarUpanA paramArtha jJAtA ane vicArakomAM e kadI paNa praveza pAmI zakato nathI ke TakI zakato nathI. eTalA mATe zrI jainazAsane svIkArela vairAgyanI vyAkhyAmAM mukhya zarata bhavasvarUpanA jJAnanI ane tenAthI utpanna thayela bhavanirguNatAnI draSTinI che. jyAM bhavasvarUpanuM jJAna nathI ke e jJAnathI utpanna thayela bhavanarguNya draSTi nathI, tyAM daMbharati vairAgya paNa nathI. daMbhane lAvanAra lobha che ane e lobha bhavanirveda vinA kadI nAza pAmato nathI : tethI jene daMbhanA leza vinAnA vairAgyanI AvazyakatA che, tene bhavanA vAstavika svarUpathI paricita paNa thavuM ja paDe che, ane bhavanA vAstavika svarUpathI paricita thanAra AtmAne bhavanI nirguNatAno paricaya ApoApa thai jAya che. bhavanirgaLatAno AdhA2 bhava eTale cAra gati rUpa saMsAra. ane e saMsAranI cAre gatimAMthI koi paNa gatimAM AtmapaNe guNano leza paNa nathI. e vAta yathArtha rItie samajavA mATe zrI jinavacana sivAya anya koi AdhAra nathI. cAre gatinuM yathArtha svarUpa sarvajJonA jJAna sivAya bIjI rItie jANavuM
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 325 asulabha che ane e ja kAraNe vAstavika vairAgyanI prApti zrI jinavacananI prApti upara avalaMbelI che, ema kahevuM e jarA paNa khoTuM nathI. zaMkA : zrI jinavacana e sarvajJavacana che ane sarvajJanuM vacana e sarva padArthone viSaya karanAra jJAnathI utpanna thayeluM hovAthI ati vizALa che. ene saMpUrNatayA jANavuM, samavuM, dhAraNa karI rAkhavuM, e vigere vAto lagabhaga asaMbhavita che : to pachI zrI jinavacananI prApti ne thAya tene ja sAco vairAgya prApta thaI zake bIjAne nahi, e kahevuM vyartha TharatuM nathI ? samAdhAna :- Avo prazna karanAra jagatunA padArthonI vyavasthAne samajavA mATe sarvathA niSphaLa nivaDyo che. jagatnI pratyeka vastu sAmAnya ane vizeSa, ema ubhaya dharmayukata hoya che. vizeSa dharmonuM jJAna nahi karI zakanAra sAmAnya dharmonuM jJAna paNa na karI zake, ema kahevuM e sarvathA khoTuM che. zrI jinavANIne sarva vizeSo sahita jANavI, e tevA prakAranA viziSTa kSayopazamane dhAraNa karanAra mahApurUSo sivAya bIjAo mATe bhale azakaya ho, parantu teTalA uparathI maMda bhayopazamavALA AtmAo sAmAnyatayA yA thoDA paNa vizeSo sahita tene na jANI zake, ema kahevuM vyAjabI nathI. maMdamAM maMda layopazamavALo AtmA paNa jo saMjJIpaMcendriya-paryAptapaNAne dhAraNa karanAra hoya, to te zrI jinavANInA sAmAnya svarUpane khuzIthI samajI zake che. zrI jinavacana rUpI mahodadhimAM varNavela cAra gatinA samasta svarUpane nahi jANI zakanAra AtmA paNa zrI jinavacananA anusAre eTaluM ja jANe, samaje ane sadauM ke'phUdaraDA upADro , 30ADUnItArAmato, aNAikammasaMjoganivvattie, du:kkharuve, duHkhaphale, duHkhaannubndhe|' A saMsAramAM nizcayathI jIva anAdi che, jIvano saMsAra anAdi
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 cauda guNasthAnaka bhAga-1 che, e saMsAra anAdi karmasaMyagothI thayelo che tathA duHkha rUpa che, duHkhanA phaLavALo che ane duHkhano ja anubadha karAvanAra che.' to paNa tene zrI jinavacananI prApti thayelI che, ema mAnavAmAM koi paNa jAtinI harakata nathI. sAmAnyathI zrI jinIvananA eka paNa padanI prApti karIne Aja sudhI anantA AtmAo siddhipadane varyA che, ema maharSionuM kathana che. eka pada paNa jo te zrI jinakathita che, zrI nivacanane anusaratuM che, to te paNa AtmAne saMsArasAgarathI tAranArUM thAya che. A hakIkata ja e vAtane siddha kare che ke sAmAnyathI zrI jinavacananI prApti koi paNa saMjJI-paMcendriya-paryApta bhavya AtmAne azakaya nathI, ane eja satya vairAgyanI prApti mATe basa che. bhAvathI thayela sAmAnya jinavacananI prApti e vizeSa jinavacananI prAptimAM pratibaMdhaka nathI kintu sahAyaka che ane sAmAnya yA vizeSa ubhayamAMthI koi paNa prakAranI prApti e vastunI ja prApti che. bemAMthI koi paNa prakAre zrI jinavacananI bhAvathI prApti karanAra AtmA zrI jinakathina nirdabha vairAgyane paNa avazya prApta karI zake che. vairAgya mATe ATalI sAmAnya vAta samajI lIdhA pachI have e zaMkA nahi rahe ke-thoDA jJAnavALAno vairAgya khoTo hoya ane adhika jJAnavALAno vairAgya ja sAco hoya, thoDuM jJAna paNa zrI jinavacananA anusAre hoya to tenAthI utpanna thayelo vairAgya sAco ja che ane ghaNuM paNa jJAna zrI jinavacanathI viparIta hoya to tenAthI udbhavelo vairAgya sAco nathI, AbhAsa mAtra che, yAvat viparIta saMyogomAM cAlI javAvALo che, e ja rIte zrI jinavacanAnusArI jJAnayukata AtmAno thaDo paNa vairAgya daMbharahita hoya che ane zrI jinavacanathI viparIta jJAnayukta AtmAno ghaNo paNa vairAgya daMbhasahita hovAno pUrepUro saMbhava che : kAraNa ke-jyAM sudhI AtmAne saMsAranA svarUpanuM yathAsthita bhAna thayuM nathI, tyAM sudhI tenA pratye utpanna thayelo teno vairAgya kAcA pAyA uparanI ja imArata che.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 327 e imAratane tUTI paDatAM vilaMba thanAra nathI. zrI jinavacanAnusAre utpanna thayela saMsAranI asAratAnuM jJAna cAhe vistArathI ho ke saMkSepathI ho, kintu te yathArtha hoya che. ahIM koine zaMkA jarUra thaze ke- "zrI jinezvaro saMsArane asAra kahe che.' eTaluM ja mAtra jeNe jANyuM che, kintu zAthI asAra kahyo che, e vigere hetuonuM jJAna meLavyuM nathI, tevA atizaya saMkSipta sAmAnya jJAnavALAne nirdabha vairAgya kevI rIte saMbhave ? Ano uttara ame upara ApI ja dIdho che kebhAvasahita zrI nivacananA eka paNa padane prApta karI Aja sudhI ananta AtmAo zrI sidvipadane varyA che. sAcA vairAgyanI prApti mATe saMkSipta yA vistRta jJAna upara bhAra devAnA badale bhAvasati jJAna upara bhAra devAnI vadhu AvazyakatA che. zrI jinavacananuM jJAna paNa vistRta hovA chatAM jo te bhAvasahita nathI kintu bhAvarahita che, to te sAcA vairAgyanI niSpattinuM kAraNa banI zakatuM nathI. ulaTa paze saMkSipta jJAna paNa bhAvasati che, to tenAthI nirdabha vairAgyanI prApti ni:saMzayapaNe thai zake che. bhAvasahita "mArUSa mAtuSa' evA ekAda padanAM jJAna paNa mApatuSAdi mA munivarone tIvra vairAgyanI prApti karAvI ApanAra thai zakayAM hatAM ane bhAvavinAnAM sADA nava pUrva paryaMtanAM jJAna paNa abhavyAdikone bhavanI vRddhi karAvanArAM nivaDyAM hatAM. enuM kharuM kAraNa e che ke-bhAvasati thoDuM paNa samyagujJAna vizeSa jJAnanI prAptimAM bAdhaka nathI kintu sAdhaka che. je AtmAo potAne prApta thayelA thoDA paNa jJAnamAM saMtoSita banI jaine adhika jJAnanI prApti mATe udyama karavAnuM mAMDI vALe che, te AtmAone te kahevAtuM thoDuM samyagujJAna bhAvathI prApta thayeluM che ema kahI zakAya ja nahi. bhAvathI prApta thayelA samyajJAnano artha e che ke te jJAna tene atizaya rUci gayeluM che ? ane je vastunI tIva rUci AtmAmAM eka vakhata jAgrata thai gayelI che, te vastunI adhika prApti mATe te AtmA
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 cauda guNasthAnaka bhAga-1 chatI zakitae udyama na kare e banavAjoga ja nathI. ahIM koi zaMkA karaze ke-saMkSipta bodhathI tIva rUci pedA kema thAya ? koi paNa vastu pratye prema saMpAdana karavAnI rIta ja e che ke-tenA guNonuM prathama sArI rIte jJAna meLavavuM. e jJAnamAMthI jeTalI kacAza teTalI premamAM paNa kacAza ja rahevAnI. e vAta satya hovA chatAM paNa sArI rIte jJAna meLavavAno artha "sarva vizeSo sahita' evo koi karatuM hoya to te sAcuM nathI. ahIM "sArI rIte' no artha "tIva rUci pedA karAve' tevo ane teTaloja grahaNa karavAno hoya che. tIva rUci pedA karAve' teTaluM jJAna pedA karavA mATe sarva vizeSonA jJAnanI AvazyakatA che, ema kahevuM e khoTuM che. bALakane mAtA pratye tIva rUci hoya che, tenuM kAraNa te mAtAnA svarUpane sarva rIte oLakhanAra hoya che te nathI, kintu mAtA mArI tisvinI che teno ja mAtra khyAla tene hoya che. mAtAnI koI paNa ceSTA ke pravRtti bALakanA hita mATe hotI nathI, e jANIne ja bALaka mAtA pratye premavAnuM banela hoya che. eTale mAtA pratye bALakanA premanuM kAraNa mAtAnA saMpUrNa svarUpanuM jJAna nathI, kintu tenI hitakAritA mAtranuM jJAna rUci agara premano AdhAra jJAna che e vAta satya hovA chatAM, te jJAna je padArtha pratye rUci agara prema utpanna karavo che, te padArthanI 'hitakAritA' sivAya bIjI bAbatanuM nahi ja, e barAbara samajI rAkhavuM joie. padArthanI 'hitakAritA' uparAnta tenA bIjA dharmonuM jJAna hoya to harakata nathI, kintu te paNa sAdhaka hovuM joie kintu bAdhaka nahi. mAbApa bALakanA hitacittaka hovA chatAM, tevA prakAranA ullaMTha bALakonI sobatathI rakhaDela banela bALakane- "ramatagamata upara aMkuza mUkanAra mAtApitA mArA sukhamAM aMtarAya karanAra che.' -evI jAtinuM jJAna mAbApa pratyenI bhakti yA premamAM sAdhaka nathI kintu bAdhaka che. teja rIte zrI jinavacana ane teNe pharamAvelA mArga pratye rUci yA bhakitanuM kAraNa zrI jinavacana yA
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 329 teNe darzAvelA mArganA sarva vizeSonuM jJAna nathI, kintu tenI hitakaratAnuMja mAtra jJAna che. jeone tenI hitakaratA nisargathI yA upadezathI samajAya che, teono tenA pratye akhaMDa prema jAgI zake che. zrI jainazAsananI paribhASA pramANe caturtha guNasthAnakanI prApti koi paNa gatimAM koi paNa saMjJI-paMcendriya-paryApta bhavya AtmA karI zake che. pachI tenuM jJAna eka padanuM hoya, yAvatuM cauda pUrvanuM hoya. sarvano phalitArtha e che ke-samyagadarzana prApta thavA mATe jJAna e kAraNa che. parantu te sAdhAraNa kAraNa che, kAraNa ke-teTaluM jJAna to saMjJI-paMcendriyaparyApta koi paNa AtmAmAM hoi zake che. asAdhAraNa kAraNa darzanamohanIya karmano kSayopazama che. tevA sayopazamavALo AtmA adhigamAdi bAhA nimitto vinA paNa zrI nivacananI rUci pAmI zake che ane darzanamohanIya karmanA kSayopazama vinAno AtmA adhigamAdi bAhA nimitto meLave, to paNa samyagdarzanane pAmI zakato nathI. darzanamohanIya karmano kSayopazama thavAmAM jJAna e sahakAri kAraNa, che, parantu te jJAnano vistAra keTalo hovo joie eno niyama nathI. niyama mAtra "hitakAritA' nI pIkAnano che. e pIchAna karAvanAra jJAna upakArI che ane emAM viparyAsa karAvanAra jJAna e teTaluMja apakArI che. e kAraNe samyagdarzananA viSayamAM mAtra jJAnane ja pradhAnatA ApI, alpa jJAnImAM samyagadarzana na saMbhave evo nirNaya karanAra sAco nirNaya karanAra nathI. adhika yA alpa paNa zrI jinavacana pratyenI rUcimAM sahAya karanArUM jJAna e Adeya che. e sivAyanuM jJAna e Adeya nathI kintu tyAjya che. ATalI vAta samajAyA pachI e samajavuM muzkela nathI kethoDAM paNa samyagujJAna pUrvaka thayela vairAgya sAco hoi zake che ane ghaNAM paNa mithyAjJAnathI udbhavelo vairAgya sAco hoi zakato nathI. zrI
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 coda guNasthAnaka bhAga-1 jinavacanAnusAra jJAna, e samyagujJAna che ane ethI viparIta mithyAjJAna che. ahIM samyagujJAna eTale padArthano sAco avabodha karAvanAra jJAna ane mithyAjJAna eTale padArthanA svarUpathI viparIta pratipatti karAvanAra bodha. zrI jinavacana saMsArano je bodha karAve che te yathArtha che, jyAre itaranAM vacano saMsArane viparIta AkAramAM raju kare che. saMsArane tenA yathArtha AkAramAM samajyA vinA tenA pratye thayelo vairAgya lAMbo vakhata TakI zake e banavuM saMbhavita nathI ane kadAca Take to paNa te sarvathA nirdabha hovo te kadI paNa zakaya nathI. vairAgyano paryAya zabda che rAgano abhAva : ane e rAga saMsArI AtmAone koine koirIte vaLagelo hoya ja che. saMsArI AtmAonA duHkhanuM mULa paNa te rAga ja che, kAraNa ke-jyAM rAga hoya che tyAM tethI virUka vastu upara dveSa beThelo ja hoya che : ane rAga-dveSa be jyAM beThA hoya che tyAM bhaya, zoka, arati Adi na hoya ema banatuM ja nathI. bhaya. zoka, arati Adi manovikAronI AdhInatA eja duHkha che. e kAraNe duHkhathI mukita meLavavAnA athi AtmAoe "rAga' thI mukita meLavyA sivAya bIjo upAya ja nathI. e rAgathI mukita thavI vairAgyane AdhIna che ane vairAgya saMsAranA svarUpane te che te rIte samajavA upara AdhAra rAkhe che. saMsArane tenA yathArtha svarUpamAM samajAvanAra zrI jinavacana sivAya bIjuM koi nathI. e kAraNe vairAgyanA mArgamAM zrI jinavacananI upayogitA sauthI adhika che, e svataH siddha thAya che. e zrI jinavacananI paNa bhAvarahita prApti nirarthaka che. bhAvarahita ane bhAvasahita jJAna vacce sUrya ane khadyota jeTaluM aMtara che. khadyotano prakAza akicitkara che, sUryano prakAza kAryasAdhaka che : tema bhAvasahita jJAna eja vairAgyanA mArgamAM kAryanuM sAdhaka che. bhAvarahita jJAna zrI nivacanAnusAra hovA chatAM paNa samyagujJAnanI koTine prApta karI zakatuM nathI. zrI jinavacanAnusAra jJAna paNa abhavya yA durbhavyone vipula pramANamAM
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 331 prApta thai zake che, kintu te saghaLuM bhAvazUnya hovAthI nirdabha vairAgyanuM sAdhaka banI zakatuM nathI. nirdabha vairAgyanuM sAdhaka jJAna jema zrI klivacanane anusaranArUM hovuM joie, tema te hRdayanI rUci, bhAva yA zraddhApUrvakanuM hovuM joie. hRdayanI rUci e mUkhya cIja che ane te ni kevaLa jJAna dvArA labhya nathI. emAM hitakAritAdinA jJAnanI AvazyakatA che ane tethI paNa adhika vinaya, bhakita, AdarAdi bAhA kriyAnI paNa AvazyakatA che. koi paNa padArtha pratye prema utpanna karavA mATe ane utpanna thayela premane TakAvavA ke vadhAravA mATe ekaluM jJAna kAragata thai zakatuM nathI, kintu jJAna sAthe kriyAnI saMpUrNa AvazyakatA che. jJAna e jema premotpAdaka che, tema kriyA e paNa premotpAdaka che. jJAna e premotpAdaka che, parantu kriyA e premotpAdaka nathI ema kahevuM e bhUlabhareluM che. jJAnAbhyAsa mAtrathI samyagdarzananI prApti ane sthiratAdinI AzA rAkhanAra jarUra nAsIpAsa thanAra che. jJAnAbhyAsa e jema sAyaka che, tema vinayAdi kriyA paNa samyagadarzananI prApti AdimAM apUrva sahAyaka che : balka je vizeSatA kriyAmAM che te jJAnamAM prApta thavI azakaya che. jJAna e mAnasika kriyA che, jyAre kriyA e zArIrika ane vAcika kriyA che. abhyAsadazApanna (zarUnA abhyAsI) purUSone mATe kevaLa mAnasika kriyA upara bhAra dai devo, e tene AgaLa vadhAravA mATe nathI, kintu pAchaLa pADavA mATe che: atizaya caMcaLa manane vaza karavA mATe ekalI mAnasika kriyA kAma AvI zakatI nathI. sAdhana vinA jema sAdhyasiddhi nathI tathA upAya vinA jema upeyaprApti nathI, tema zArIrika ane vAcika kriyAne paNa yogya mArge joDyA vinA mana svAyatta banatuM nathI : eTaluM ja nahi paNa ayogya mArge pravartelA vacana ane kAyAvALAnI prayojelI mAnasika kriyA paNa eLe jAya che. saMtA lohapi para paDelA pANInA binduonI jeTalI sthiti che, teTalI ja sthiti ayogya mArge vaparAi rahelA vacana ane kAyA
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 cauda guNasthAnaka bhAga-1 para jananI javAnA vagara upara jJAnanA binduonI che. e turata ja sukAi jAya che arthAt enuM kArya karyA pahelAM ja enI hayAti nAza pAme che. je mAnasika kriyAno zArIrika ke vAcika kriyA upara aMkuza nathI Avyo, te mAnasika kriyAnI hAlata raMka che. e kAraNe zarIra ane vacanane paNa keLavavA e teTalA ja jarUrI bane che. sArI rIte keLavAyelA ane yogya mArge pravartelA zarIra ane vacana upara jJAnanI asara bahu suMdara ane dIrdhakALa sudhI TakI zake tevI paDe che : tethI jJAnanI mukhyatAnA oThA nIce samyaktva ane vairAgyanI poSaka salkiyAone eka aMze paNa avagaNI zakAya tema nathI. zrI vItarAgadevane vandana, pUjana, namaskAra Adi kriyAo adabhuta rIte vairAgyane poSe che ane samyakatvane draDha kare che. gurUvandanAdi kriyAo ane sAdhamikabhakita Adi kAryo paNa samakitanI draDhatA ane vairAgyanI puSTi mATe teTalAM ja jarUrI che. eja kAraNe zrI jinazAsanamAM trikALa jinapUjA, niyamita gurUvandana, ubhayakALa Avazyaka, nirantara sadgurUmukhe zrI nivacanazravaNa, sAmAyika, pauSadha, supAtradAna Adi kartavyo vihita karelA che. e tAraka kriyAonA abhAve ja Aje jJAna haju paNa jovAmAM Ave che, kintu zraddhAno lagabhaga vinAza thato dekhAya che. jo jJAna eja samyaktvanI draDhatAno eka upAya hota, to zraddhAvAna karatAM paNa adhika jJAnane dhAraNa karanAra, deva ane gurUnA svarUponuM laMbANathI vivecana karI zakanAra tathA vairAgyanA prANabhUta anityatvAdi dvAdaza bhAvanA tathA samyaktvanA prANabhUta maitrAdi cAra bhAvanAo upara pRSTho bharI bharIne vivecana karI zakanAra paNa zraddhAzUnya dekhAya che, te kevI rIte zakaya bane ? | kiyA pratye anAdarabhAvane pAmelA jJAnIo ja Aje potAnI zraddhA gumAvI beThA che, eTaluM ja nahi paNa bIjAonI zraddhAnA mULamAM paNa teo ja prahAra karatAM najare paDe che. evAo sudeva, sugurU ane sudharma eja jagatamAM sArabhUta che, ema siddha karyA pachI paNa kudeva, kugurU ane kudharmanuM bahumAna karavA garbhita rIte sUcave che. evAone kudeva, kugurU
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 333 ane kudharmanI AzAtanAno jeTalo bhaya lAge che, teTalo bhaya sudeva, sugurU ane sudharmanI AzAtanAno rahyo nathI. AMzika satyane saMpUrNa satya mAnI lai ubhA thayelA ekAnta darzanomAM teo jeTalo satyano pakSapAta joi zake che, teTalo satyano pakSapAta saMpUrNa satyane ja satya tarIke svIkAravAno upadeza karanAra AgamomAM joI zakatA nathI. asatya vAtane paNa asatya tarIke jAhera karavAmAM teone komIvAdanuM poSaNa dekhAya che ane satyanuM chaDecoka khaMDana karanAra paNa kSamAzIla che, evo temane bhAsa thAya che. anupekSaNIya doSapAtra evA paNa paranI TIkAmAM pApa dekhanArA ane sarvamAM guNa ja jovAnI vAto karanArA potAnI rUcithI pratikULa guNavAnonI nindA karavAnI eka paNa takane tI kastA nathI. hiMsAne pApa mAnanArA ane rAjyakArI kSetramAM paNa ahisAnI himAyata karanArA, jIvanaparyata ahisAvatane AcaranArA svagurUonI sAcI yA khoTI nindA karavAmAM abhimAna le che. zastrasajja rAjya sAme nirbaLonA prANa luTAvI devAnI vAto karanArA temane asatya jhanuna phelAvanArA nathI lAgatA, kintu zrI jinamatanA sAcA ane vizvopakAraka siddhAntonA saMrakSaNArthe sarvasva samarpita karI devAnA upadezo temane dharmajhanuna phelAvanArA lAge che. zrI jinamata e satya hovA chatAM tene nahi svIkAranArA ane teno virodha karanArA AtmAomAM paNa guNa ja jovA ane prazaMsavAnI vAto karanArA, zrI jinamatane AkInapUrvaka svIkAranArA ane kumatano mithyAtvanA kAraNe virodha (khaMDana) karanArAnA saghaLA guNo chUpAvI dai doSone ja AgaLa kare che, tyAre tevA AtmAonI zraddhAnI parIkSA thai jAya che. zrI jinamatamAM prakAzita bhaugolika vAtomAM ke deva, nArakI AdinA varNanomAM jemanI tema zraddhA rAkhavAmAM temane jeTalI aMdhazraddhAnI gaMdha Ave che, teTalI aMdhazraddhAnI gaMdha vartamAnanI vaijJAnika zodhone Apravacana tulya jemanI tema mAnI levAmAM AvatI nathI. zrAvakakuLanA ahiMsaka AcAro ane rAtrIbhojana,
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 cauda guNasthAnaka bhAga-1 abhakSyabhakSaNAdinA tyAgo teone jeTalA pasaMda AvatA nathI, te karatAM keiguNI pasaMdagI teonI rAjyasattAne mAta karavA mATe ane lokanA aihika svArthonI rakSA mATe upajAvI kADhelI kahevAtI paddhatimAM samAyelA tyAga upara utare che. ahiMsA, saMyama ane tapa e utkRSTa maMgaLa che ane sarva dharmonuM parama rahasya che, evI vAto karyA pachI ja ahiMsAmAM saMyama ane tapa ubhayano vinAza che, e ahisA paNa parama dharma che, ema kahetAM teonI jIbha thobhatI nathI. karmavinAzanA amodha upAya rUpe pradarzita karela zrI nidarzita atyaMtara tapanI maktA kayA pachI laukika irAde thatI dhyeyazunya samAjasevAdi laukika kAryone atyaMtara tapanI koTi arpi devA sudhInI bAliza ceSTA karatAM paNa teonA haiyA ke kalama kaMpatA nathI. A badhAne samyakakiyA vinAnA AdarAnya jJAnanA vilasita sivAya bIjuM zuM kahI zakAya tema che ? ahIM prazna Adarano che : lolajjA ke kuLamaryAdAthI thatI kriyAno nathI. je Adara ane antaraMga prema samyaktvapoSaka sankriyAo pratye joie, te nAza pAmavAthI ja ane tene nAza pAmavAmAM abhimAna levAthI ja A sthiti ubhI thai che, ema kahevAmAM jarA paNa khoTuM nathI. anIti Adi nAnA pApone paNa bhayaMkara mAnavAnuM kahenArA mojathI ane vilAsathI mithyAsevanamAM rakata bane, emAM abhimAna dhAraNa kare ane potAnA jJAnanI sAphalyatA samaje, e jJAnIone mana atizaya karUNAno viSaya che. mithyAtva e mahApApa che, bIjA sattara pApothI paNa te caDhIyAtuM che, ananta janma-maraNanI paramparAne vadhAranArA che, ema samajyA ane samajAvyA pachI vAta-vAtamAM e pApanA sevanamAM rasa levAya, tenA jevo dekhato aMdhApo bIjo eka paNa na hoi zake, tevAoe samyagadraSTi AtmAonI dharmakriyAone jAheramAM halakI pADavA jeTalo prayAsa karyo che, teTalo prayAsa dezabhakitanA nAme pravartatA svacchaMdane aTakAvavA karyo hoya, tevuM jANavAmAM ke dekhavAmAM kadI AvatuM nathI. teone zraddhApUrvaka zrI jinabhakita ane tIrthayAtrAdi karavAmAM jeTalo lAbha
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 335 nathI dekhAyo, teTalo lAbha temane manuSyabhakita ane jalayAtrAe javAmAM yA videzagamana karavAmAM jaNAyo che, e samyaktvanuM phaLa che ke mithyAtvanuM, eno nirNaya zAnta citte teo ja kare to vadhAre sArUM. layopazamanI maMdatA ke dharmarUcinA abhAvanA kAraNe AvazyakAdi kriyAmAM avidhi AcaranArA temane jeTalA doSapAtra dekhAyA che, teTalA doSapAtra hajAronA kharce ane te paNa pArakA paise bhaNI-gaNIne vidvAna banelAnA svacchaMdI ane aniyaMtrita jIvano nathI lAgyA. paMcendriyonI hatyA karIne paNa bhaNavuM ke bhaNAvavuM temane jeTaluM sAruM lAgyuM che, teTaluM thAkuM nirdoSa rItie paNa zrI jinavacanane bhaNavuM ane bhaNAvavuM nathI lAgyuM. eTalA ja mATe jJAnIonuM kahevuM che ke-vairAgyanA mArgamAM jJAnanuM prAbalya nathI, kinta zraddhA sahita jJAnanuM che. zravAhIna jJAnI kevaLa anartho ane upadravo macAvavA sivAya kAMi paNa sAruM kArya karI zakato nathI, jyAre vizeSa jJAnathI rahita evo paNa zraddhALu koine paNa upadrava rUpa banyA sivAya potAnA zayopazamAnusAre ArAdhanAnA mArga tarapha ja jIvanaparyata jhUkayo rahe che. e zraddhA sankriyAthI saMprApya che. tethI zrI jinaprarUpita sankriyAo pratye Adara, e vairAgyanA mArgamAM mukhya vastu che. ahIM eka prazna ubho thavAno jarUra avakAza che ? ane te prazna che ke-salkiyAone nirantara AcaranArAo tathA sudeva ane sugaranI bhakita karavAmAM AgevAnI lenArAo tathA jIvanaparyata dharmakriyAomAM rata rahenArAonA jIvanamAM paNa dhyeyazUnyatA, AdarazUnyatA ke viparIta ceSTAo teTalI ja anubhavAya che : to pachI evo niyama kayAM rahyo kezrI vItarAgadeva, zrI nircantha gurUo ane teoe batAvelA anuSThAnone AcaranArAo to potAnA jIvanane uttama banAvI ja zake che ? A praznano uttara tadana spaSTa che. jIvanaparyaMta zrI vItarAgadevanI pUjA, zrI nircantha gurUonI lakita ane zrI jinazAsananI prabhAvanAnA kAryomAM rakata rahenArA paNa potAnA jIvanane suMdara na banAvI zakatA hoya, to te
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 cauda guNasthAnaka bhAga-1 doSa temano potAno che, nahi ke te dharmAnuSThAnono. agara jo te AtmAonA jIvanamAM dharmAnuSThAnonuM AcaraNa paNa na ja hota, to teo Aje jeTalA sArA dekhAya che teTalA paNa sArA rahI zakayA hota ke kema ? e eka savAla che. teone vadhu pApI thatA aTakAvanAra e dharmAnuSThAno ja che. teomAM pravezelI dAMbhika vRtti, jaDatA, AgaLa vadhavAnA utsAhano abhAva, gatAnugatikatA, svArtha sAdhavAnI ja eka vRtti, e vigere doSo e emanI viSakriyAo, garalakriyAo ane samROMimakriyAonAM phaLa che. zrI jainazAsane e kriyAone kadApi vihita koTinI gaNelI nathI. avihita rItie kriyAone AcaranArAonA doSano Topalo vihita rItie kriyA AcaravAno upadeza ApanArAo upara oDhADI devA prayAsa karavo, e sarvathA nyAyavirUddha che. kriyA pratye Adara gumAvI beThelA kahevAtA bhaNelAoe e jAtanI nIti akhatyAra karavI, e temanA bhaNatarane kalaMka lagADanAra che. evI uMdhI nIti aMgIkAra karavAnA badale zarUthI ja jo teoe salkiyAmAM pravezatI avidhino ja mAtra sAmano karyo hota, zuddha vidhipUrvaka thatI kriyAone hRdayathI prazaMsI hota ane jagatamAM teno ja mahimA gAyo hota, to viparIta rItie anuSThAna karanAra ke teonI ATalI kaphoDI dazA thavA pAmata nahi. mArgathI cuta thavAnuM ke bIjAone karavAnuM mukhya kAraNa teonI A ayogya nIti ja che. zrI jinabhASita lokottara anuSThAno, e zraddhA ane vairAgyane poSaka che. eno anubhava Aje na thato hoya to teno doSa viparIta irAde ke anya avidhinA AsevanapUrvaka anuSThAno AcaranArAono che : ane tethI paNa vadhu doSa e avidhinI nindAno mArga choDI dai anuSThAnone ja nindI choDI denArA ke choDI devAno upadeza ApanArAono che. e baMne mArga tyAjya che. tevA ayogya mArgono haju paNa tyAga karI devAmAM Ave, to tevA AbhAone lokottara anuSThAnanA mahimAno svayaM sAkSAtkAra thayA sivAya rahe nahi athavA zuddha vidhipUrvaka lokottara anuSThAno
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 337 AcaravAnI duSkaratAno paNa khyAla AvyA sivAya rahe nahi. avidhithI ubhayakALa Avazyaka karanAranI TIkA karanArAo eka vakhata tevI paddhatino tyAga karI dai svayaM te kriyA AcaravA prayAsa kare, to pote je vastunI thakA kare che te vastu ekadama tyAga thai javI keTalI duSkara che tenuM bhAna karI zake. e rIte (avidhipUrvaka) paNa. Tekasahita jIvananA anta sudhI te kriyAo potAnAthI thavI zakaya che ke kema ? teno paricaya thaze : ane pachI te bhrama bhAMgI jaze ke-nirantaranA dharmAnuSThAna karanArAo irAdApUrvaka avidhinuM sevana kare che ke lokottara anuSThAnanI ArAdhanA vakhate koi paNa vyakita upara moharAjAnI dhADa comerathI AvI paDe che te kAraNa che ! zradvALuono e prazna che kepotAne bhaNelA, gaNelA ane suzikSita mAnanArAo zA mATe vidhipUrvaka dharmAcaraNa nathI karI batAvatA ? jyAM sudhI pote te uttama anuSThAno AcaravAno prayAsa nathI karatA, tyAM sudhI teone te anuSThAno AcaranArAonI TIkA yA nindA karavAno hakka nyAyanI rItie prApta thai zakato nathI. e mArgane AcaranArAonI muzkelIono khyAla karyA sivAya ja tenA upara manaphAvatA abhiprAyonA varasAda varasAvavA utarI. paDavuM, e ja eka potAnI ane paranI ubhayanI zraddhA naSTa karavAnuM pagaraNa che. e paddhatithI ja Aje lokottaradharma ane tenA anuSThAno nindAya che. anyathA, e dharma ane enA AcaranArAomAM kahevAya che tevuM nindA karavA jevuM koi paNa tatva hayAti dharAvatuM nathI. avidhithI AcaranArAo paNa saghaLA irAdApUrvaka avidhi Acare che, ema kahevuM e sarvathA khoTuM che. anAdi bhavaparyaTanamAM A kriyAono abhyAsa keTalo ? temAM paNa vidhiyukata abhyAsa keTalo ? vidhiyukta karavAnI dhAraNA rAkhyA pachI paNa avidhithI thanAra kiyA keTalI ane vidhithI thanAra kriyA keTalI ? A badhI vAto zuM vicAravA jevI nathI ? A vAtono vicAra karavAmAM Ave to amAruM ema mAnavuM
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 naka bhAga-1 che ke vartamAna duniyAmAM zrI jinokata anuSThAno ane tene AcaranArAono DaMko vAge. e anuSThAnonI pasaMdagI ane AcaraNA koi sAmAnya purUSoe karelI nathI, paNa jagatanI sarvazreSTha vyakitaoe te anuSThanone prakAzita karyA che ane sarvazreSTha vyakitaoe tene AcaryA paNa che. Aje jarUra che avidhinA tyAganI ane vidhiyukata anuSThAnanA abhyAsanI. abhyAsakALamAM paNa e anuSThAno avidhino tyAgavALAM banI javAnAM che, ema mAnavuM sarvathA nirmaLa che. vidhino rasa ane rAga (zraddhA) avidhinA doSane dagdha karI nAMkhI anuSThAnone zobhAvanAra bane che. paraMtu Aje TIkAkhorone vidhiyukata anuSThAna AcaravA paNa nathI, zuddha vidhi pratye rAga paNa darzAvavo nathI ane uttama AtmAonI abhyAsakALanI avidhinI paNa peTa bharIne nindA karI levI che. evA kALamAM paMcama ArAnA anta sudhI prabhunuM zAsana avicaLa rahevAnuM na hota, to ATalo paNa vidhirAgayukata dharmAnuSThAnano Adara jovAmAM AvI zakata nahi. vidhinA rogayukata cittathI avidhipUrvaka thatuM lokottara anuSThAnonuM ArAdhana Aje paNa ArAdhaka AtmAone asaMcitya lAbha karI rahyuM ja che. paraMtu tenuM anumodana karanAra varga thoDo che. ane tevI uttama kriyAne paNa halakI pADavAno prayAsa karanAra varga moTo che. tathA te pApanA bhaya vinAno banyo che, tyAre sArI paNa vastunuM teja DhaMkAI jAya temAM bahu navAI pAmavA jevuM nathI. salkiyAo upara ATalo vicAra ApaNe eTalA mATe karavo paDyo che ke-te zraddhAnuM eka aMga che : ane zraddhA e vairAgya nirmaLa banAvavA mATe mukhya bhAga bhajave che. nirmaLa vairAgya e jJAnanuM phaLa che, paNa te jJAna zraddhApUrvakanuM hovuM joie. chamasthanuM jJAna haMmezA apUrNa ja rahevAnuM che, paraMtu zraddhA te apUrNa jJAnane saMpUrNa jJAna banAvavAnI tAkAta dharAve che. je vairAgya ane tenuM phaLa cAvatu cauda pUrvanuM jJAna dharAvanAra gItArtha munipuMgavo prApta karI zake che, te ja vairAgya ane tenuM phaLa e
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 339 gItArthonI nizrAe jIvana vItAvanAra temanA adyadina ziSyo paNa prApta karI zake che. temAM kAraNa teonI gurUonA vacana pratyenI zraddhA sivAya bIjuM zuM kalpI zakAya tema che ? zrI jinavacana pratye zraddhA dharAvanAra zradvALu, e zrI jinanI jema sarvajJa nathI banI jato, to paNa sarvajJanA saghaLA jJAnano lAbha to jarUra uThAvI zake che. pitA pratye zraddhALu bALaka pitAsamAna nathI banI zakato, to paNa pitAnI jema nivina jIvana pasAra avazya karI zake che. zraddhA e apUrva cIja che. zraddhALu AtmA jenA para zraddhA dharAve che, temAM (zraddhAnA pAtramAM) je kAMi sAmarthya che, te sAmarthyano lAbha potAnI zraddhAnA baLe pote paNa meLavI zake che. zrI jinavacana prati niHzaMka zraddhA dharAvanAra AtmA zrI jinanA saghaLA jJAnano upabhoga karI zake che, ema kahevuM e eka draSTie tadana vyAjabI che. "tameva sarva nisaMvaMi naM nirdi payaM I' -A jAtinI sarvajJavayana pratye ni:zaMka zraddhA, e alpajJa AtmAnI unnatinuM bIja che. e bIja je koi AtmAmAM ropAi jAya che, e AtmA kALakrame sarvajJa samAna banyA sivAya raheto nathI. mAnasazAstrano abhyAsa karavAno dAvo dharAvanAra AtmAoe A vastu bahu vicAravA jevI che ane te jo satya mAluma paDe, to manasvI taraMgono tyAga karI dai zrI jinavAna pratye zaMkAnA leza vinAnI zraddhAvALA banI javuM joie ane loko bane e mATe tanatoDa prayAsa karavo joie. anyathA, mukharapaNAno ilkAba meLavI tattvajJonI draSTie mUrkhAonI saMkhyAmAM umero karavAnuM ja mAtra eka saubhAgya prApta thaze. zrI jinavacana pratye janatAne zaMkA vinAnI banAvavI haze, teNe atIniya jJAnIonA vartamAna virahakALamAM AdhArabhUta prAmANika purUSonI paraMparAmAM utarI AvelA satya zrI jinavacananI zodha karavI paDaze ane e zodhAyA pachI enA tarapha potAnI ke paranI eka leza paNa. arUci na phelAya te mATe potAnI jabAna ane kalama athavA mana, vacana
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ane kAyA upara aMkuza mUkI devo paDaze. potAnA vakatavyo ane lakhANothI saMsArasAgaramAM dIpa samAna ane bhavATavImAM bhomIA samAna durlabha evuM zrI jinavacana A duSamAra ghora aMdhArI ranI samAna kALamAM na nindAi jAya tenI pUrepUrI kALajI rAkhavI paDaze. zrI nivacanamAM paNa Aje aneka vivAdo che, mATe ApaNe to saune mAnya hoya teTaluM ja sAcuM mAnavuM, bAkI badhuM matAgrahamAMthI janmeluM mAnavuM, ema bolavA pahelAM matAgrahano e AkSepa potA karatAM keTalI ucca koTinA mahAna purUSo upara pahoMcI jAya che, tenuM bhAna rAkhatAM paNa zIkhavuM paDaze. chevaTamAM chevaTa bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAjA, bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjA ane chellAmAM chellA du:SamakALa rUpI aMdhArI ghora rAtamAM ranIza (caMdramA) tulya upAdhyAya zrImad yazovijyajI mahArAjAe potAnA apUrva buddhibaLe, apUrva zradvAbaLe ane apUrva cAritrabaLe zrInivacanano je nirNaya karyo che, tenI virUddha eka akSarano pralApa karyA pahelAM cUpa thai vuM paDaze. temaNe zrI jinavacananI siddhi mATe ApelI saghaLI dalIlone dhyAnapUrvaka sAMbhaLavI paDaze : e sAMbhaLyA, vAMcyA ane vicAryA pachI paNa saMdeho na TaLe to thobhavuM paDaze. temanA saMdeho dUra thayA ane tArA na thayA, temAM kAraNa temanA karatAM tArAmAM buddhibaLa ke satya sodhavAnI jijJAsAvRtti adhika che ema mAnavA pahelAM, tArA ane temanA buddhibaLanI ke jijJAsAvRttinI tulanA karaje. temanAmAM rahelI satyazodhaka ane satyasvIkAra vRtti ane tArAmAM rahelI te vRttionuM aMtara tapAsaje, jethI tane sAcI sthitinuM bhAna thaze. e vicAra karavAmAM tuM aMdhazradvAnA mArge ghasaDAi jAya che, evI zaMkA rakhe ANato. aMdhazraddhAno tuM jeTalo virodhI che, tenA karatAM keiguNA virodhI teo hatA. chatAM teo upara tane zradvA na bese, to tArI alpabuddhinA madamAM chakIne mithyA gumAnanA zikhara upara ArUDha thayo che ke kema ? tenI tapAsa karaje. e tapAsa na karI ane kalpita gumAnanA zikhare caDhI gayo,
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 cauda guNasthAnaka bhAga-1 to janmAntaramAM hADakAnAM cUrecUrA thai jaze arthAt ekendriyAdi buddhihIna avatAromAM anantakALa paryata rakhaDavuM paDaze. amArI khAtrI che ke-A jAtinA viti ane ziSTa vicAronuM sevana tuM aMta:karaNathI karIza, to jJAnIonA virahakALamAM Aje paNa tuM tArI zraddhAne navapallavita rAkhI zakIza ane zrInivacana pratye zraddhALu banelA evA tane sarva siddhionI saMprApti thaze, emAM koi paNa jAtano saMdeha dharAvavAne kAraNa nathI. bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAja ane temanA vacanonuM anumodana karatAM upAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA pharamAve che ke __ "zAstre puraskRte tasmAdvItarAga: puraskRta: / puraskRte punastasmi, niyamAtsarvasiddhayaH / / 1 / / " zAsane AgaLa karavAthI vItarAga AgaLa karAya che ane vItarAga AgaLa karyA eTale sarva siddhionI siddhi niyamA thAya che." ahIM zAstrano artha vItarAganuM vacana che ane e vItarAganuM vacana AgaLa karanAra vItarAgavacana pratyenI zraddhAvALo che. e zraddhA enI sarva siddhionuM bIja che. zraddhAnuM A mahAphaLa samajanAro e zraddhAne poSaka TalI sAmagrIo che, te sarva sAmagrIonuM sarva prakAre bahumAna kare emAM kazuM ja Azcarya nathI. emAMnI eka paNa sAmagrInI avagaNanA e sAkSAt vItarAganI ja avagaNanA che. A draSTie vicAra karanAra AtmA "nirdabha vairAgyanI prApti zrI nivacananI prApti sivAya zakaya nathI' -e kathananuM tAtparya sahelAithI samajI zakaze. ahIM eka zaMkA thavAne avakAza che ke-zrI jinezvaradeva e sarvajJa che, tethI temanA vacanamAM koine paNa zaMkA thAya e mAnavuM ja asthAne che. vartamAnamAM zrI jinavidyamAna nathI tethI temanA virahamAM temanuM kahevuM vacana kayuM? eno nizcaya nahi thavAnA kAraNe ja koine paNa saMdeha thAya che arthAt zrI jinavacana pratye nizcaLa zraddhA zrI jinanA vidyamAnakALamAM ja zakaya che. sivAyanA kALamAM to zrI jinanA nAme kahevAtA keTalAka
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 cauda guNasthAnaka bhAga-1 vacano uparano saMdeha TaLavo zakaya ja nathI ane zrI jinabhASita eka paNa vacana uparano saMdeha e samyagdarzananI prAptimAM pratibaMdhaka che, ema zAstronuM kathana che : ane e kathana mAnya karI laie to Aje eka paNa, AtmA samyagadarzanaguNane dhAraNa karavAvALo nIkaLI zakaze nahi ? to pachI zrI jinanI AjJAnusAra nirdabha vairAgyAdi mahA saguNone dhAraNa karanAra to kayAMthI ja nIkaLI zake? A prazna adhurI samajaNamAMthI udbhavelo che. gItArtha gurUonI upAsanA karyA sivAya banI gayelA pustakIyA paMDitoe to Aje AvA AvA aneka prazno ubhA karIne bhadrika pariNAmI ane sukhe dharma pAmI zake tevA saraLa adhyavasAyavALA AtmAonA zraddhA rUpI deha upara kAramI katala calAvI che. e katalamAMthI Aje ja koi AtmAo bacI zakayA hoya, tene ame bhAre puNyavAna mAnIe chIe. paraMtu evA puNyavAna AtmAonI saMkhyA AMgaLInA veDhe gaNAya teTalI paNa rahI nathI : ane je rahI che te paNa zraddhAnAzanA mArge javAnI taiyArImAM che, ema sUkSma draSTie jonAra koine paNa lAgyA sivAya rahI zake tema nathI. AvI paristhitimAM uparokata praznanuM samAdhAna sacoTa rIte thavuM joie, ema amane lAge che. zrI jinezvaradeva e sarvajJa che, tethI temanA vacanamAM koine paNa saMdeha thAya e banavAjoga nathI, ema kahevuM e sarvathA khoTuM che. kathana karanAra sarvajJa che, kintu e kathanane jhIlanAra sarvajJa nathI. jhIlanAra jyAM sudhI alpajJa che, tyAM sudhI tenA AtmAmAM saMdezAdi na thAya ema mAnavuM e nyAyavirUddha che. zikSaka samajavo che tethI vidyArthI paNa samajelo ja hovo joie. enA jevuM e kathana che. je divase vidyArthI paNa samaje to banaze, te divase vidyArthI ane zikSakamAM koi paNa jAtano taphAvata haze nahi. tema sarvajJabhagavAna e yathArtha vakatA hovA chatAM, ayathArtha jJAnamAM ja rAcelA, mAyelA ane AgrahI banelA khAtmAo zrI sarvazadevanA vacanane jemanuM tema saMdeha rahitapaNe grahaNa karI le, ema banavuM e koI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 343 paNa rItie saMbhavita nathI. eno artha e nathI ke-alpajJa e zrI sarvajJavacana pratye zraddhALu banI zakato ja nathI. alpajJa AtmA paNa zrI sarvajJavacana pratye saMdeha rahita kALu banI zake che, jo tene potAnA alpajJAnanuM khoTuM ghamaMDa na hoya to. ajJAnatA e bUrI cIja che, paNa, e ajJAnatA uparano Agraha e tethI paNa bhayaMkara bUrI cIja che. zrI sarvajJavacana pratye zraddhALu banavA mATe mAtra e Agrahane ja maLavA jevo che. e Agraha TaLyA pachI ajJAnatA ApoApa TaLI janArI che ane e Agrahane makkamapaNe pakaDI rAkhanArAonI ajJAnatA koTi upAye TaLe tema nathI. alpajJa AtmA potAnA alpajJAnano jyAre AgrahI bane che, tyAre sAkSAt bhagavAna paNa tenA saMzaya vaLavA mATe asamartha bane che. saraLa hRdayanA mArgAnusArI AtmAo A vAta sArI rIte samajI zake tema che. evAomAMnA eke kahyuM che ke "jJa: surasvamArAthya: suprata2mArAthyo vizeSajJa: I jJAnavardhaghA, brahmAdi te nara na nayata TIkA" zrI jinAgamamAM eja vastune ghaNI ghaNI yukitao pura:sara samajAvavA prayatna karavAmAM Avela che. AthI e siddha thAya che ke kathana karanAra sarvajJa hoya to paNa zravaNa karanAra svamatano AgrahI alpeza hoya to zraddhA karI zakato nathI, sarvajJavacana satya che evuM hRdayathI svIkArI zakato nathI, yAvatu ni:saMzaya banI zakato nathI ? eTaluM ja nahi paNa potAnA manathI virUddha jatI sarvajJa bhagavAnanI vAtone paNa khoTI mAne che, khoTI che ema jAhera kare che ene dveSano mAryo bIjAone paNa tema samajAvavA prayAsa kare che. have prazna e bAkI rahe che ke zrI sarvajJAbhagavAnanA virahakALamAM zrI rAvaMzavacana pratye zrI sarvajJabhagavAnanA vidyamAnakALa TalI saMdeharahita pratIti thai zake ke kema? teno uttara e che ke-thai zake. zrI jina atyAre
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 cauda guNasthAnaka bhAga-1 vidyamAna nathI, paNa zrI jinanuM vacana to vidyamAna che. zrI jinanI hayAti vakhate paNa zraddhA to zrI jinanA vacana dvArA e ja karavAnI hoya che. eTalo taphAvata avazya rahevAno che ke-sAkSAt zrI jinanA samAgama vakhate zradhdhA thavA mATe atizayAdi sAmagrInI anukULatA rahevAnI che, te zrI ninA virahakALamAM nathI ja rahevAnI. e kAraNe nirAgrahI AtmAone paNa zrI jinanA vidyamAnakALa karatAM virahakALamAM zraddhAnI prApti kaSTasAdhya to rahevAnI ja che. parantu ahIM prazna du:sAdhyatA-susAdhyatAno nahi, kintu prApi-aprAptino che. zrI jinanA virahakALamAM zrI jinavacana pratye zraddhAnI prApti du:sAdhya hovA chatAM paNa asaMbhavita nathI, e muddo che. zrI jinanA samAgamakALamAM atizayAdi sAmagrI e zraddhAprAptimAM vizeSa nimitta che, ke je te sivAyanA kALamAM nathI, to paNa te avyabhicArI thA antima kAraNa nathI. zrI jinanA vidyamAnakALamAM zrI jinanA samAna bAhA atizayonI dvi vidurvavAnuM sAmarthya anya mAyAvIomAM paNa hoya che. indrajAla Adi dvArA teo pApotAne zrI jinanA samAna batAvI zake che, tethI tevA prasaMgoe koNa jima ? e kevaLa bAhya ki dvArAe kaLI zakavuM muzkela thaI paDe che. eno nirNaya to aMtaraMga atizayonI pratItithI ja thai zake che. aMtaraMga ananta atizayomAM kevaLajJAna e mukhya atizaya che ane tene oLakhavAnuM liMga avisaMvAdI upadeza che. arthAt zrI jinanAM sAkSAt kALamAM paNa zrI jinane oLakhI zrI jinanA pratye nizcaLa zraddhAsaMpanna banavA mATe zrI ninA upadeza sivAya anya koi avyabhicArI mArga nathI. e upadeza Aje hayAti dharAvato nathI, ema sidhdha karavA mATe koi pramANa nathI. hayAti dharAve che, e siddha karavA mATe seMkaDo pramANo che. one seMkaDo pramANothI siddha vAtone paNa avagaNavI che, teonI pramANamArgamAM phUTI koDInI paNa kimata nathI. pramANamArgamAM teonI ja kimata che, ke jeo pramAsika vAtone svIkAravA taiyAra hoya. bIjAonuM kathana prAmANika jagatamAM Adeya vacanavALuM kadI paNa banI bIjA ti che, phI kIDIethI ri
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-1 345 zake nahi. avisaMvAdI upadeza e zrI jinanI hayAti yA bInahayAtimAM zrI jinane oLakhavAnuM asAdhAraNa liMga che. e nakkI thayA pachI jeno upadeza avisaMvAdi siddha thAya, tene ja zrI jina tarIke svIkAravA ane bIjAone zrI jina tarIke nahi svIkAravA mATe koi paNa sajjanane vAMdho hoi zake nahi. avisaMvAdi upadezane oLakhavAnuM kAma kahevAtA pustakIyA paMDito kahe che teTaluM muzkela nathI. sAmAnyamAM sAmAnya buddhivALo mANasa paNa zrI jinanA upadezamAM rahelI saMvAditA ane anionA upadezamAM rahelI visaMvAditAne sahajamAM kaLI zake tema che. zarata mAtra AgaharAhatapaNAnI che. jyAM buddhi hoya tyAM yuktine nahi kheMcI jatAM, jyAM yukita hoya tyAM buddhine dorI javI, e AcArahitapaNAnI nizAnI zrI jinano upadeza avisaMvAdI che e oLakhavA mATe buddhimAno mATe aneka mArgo che, to paNa sAmAnya buddhivALAo mATe te badhA mArgomAMthI saraLamAM saraLa ane sauthI samajI zakAya evA traNa mArgo ApaNe ahIM darzAvavA che. e traNamAM paNa mukhya che- "pUrvApara avirUddha vacana." zrI jinamata sivAya sarvanAM kathano pUrvApara virodhayukata che arthAt pUrvabhAganAM vacanathI uttarabhAganAM vacana bAdhita thAya che ane uttarabhAganAM vacanathI pUrvabhAganAM vacana bAdhita thAya che. ahiMsAmAM dharma kahyA pachI yajJAdika mATe karAtI hisAmAM doSa nathI. asatya ane corI e pApa che, ema kahyA pachI brAhmaNa mATe bolAtuM asatya ke karAtI corI e pApa nathI. maithuna e pApayukata kriyA che, ema siddha karyA pachI kanyAdAnAdi paNa parama dharma che. paricaha e pApanuM mULa che, to paNa dharmArthe kaMcanAdino paricaha dhAraNa karavo e pApa nathI. e vigere vAkayone pratipAdana karanArAM zAstro e sarvajJonAM kahelAM nathI e siddha thAya che.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 cauda guNasthAnaka bhAga-1 vartamAnamAM paNa ahisA e ja sarva unnatinuM mULa che, ema kahyA pachI paNa manuSyo mATe thatI ghora prANIhisA e adharma nathI, ema kahenAsa asaMvAdI nathI. maratA manuSyanI sAravAra karavAthI mahAna dharma thAya che, ema kahenAra paNa maratA pazane bacAvavA prayatna karavAthI adharma thAya che ema kahe, tyAre te avisaMvAdI nathI. kutarAne roTalo na nAkhavo e pApa che ane nAMkhavo e ethI paNa ghora pApa che, evuM samajAvanArA avisaMvAdI siddha thaI zake ema nathI. 'hiMsA paramo gharma : I' -e jAtinA cAMda lagADanArA paNa kutarA ane uMdaraDAonA nAza karavA mATe TharAvo ghaDanArI, cAro maMjura karanArI tathA kattalakhAnAo calAvanArI myunisIpAlITIonA pramukha ane membaro banavAmAM samAjasevA ane prANadayAnuM mahAna kArya karavAnuM abhimAna letAM ke darzAvatAM zaramAtA na hoya, to teo zuM avisaMvAdi che ? ahisAnI khAtara zastrasajja sarakAra sAme ni:zasa prajAnA prANa sukAM homI devAnI himAyata karanArA zuddha devagurUnI AjJAnA pAlana khAtara koine paNa nArAja karavAmAM hiMsA jUe che. ahisA vinA koino paNa udhAra nathI, ema uccAryA pachI svArtha ane svAda mATe masyAdi paMcendriya prANIonI hatyA karanArAo paNa ahiMsaka rahI zake che, ema bolatA saMbhaLAya che. saMpUrNa saMyama e dharma che, ema kahyA pachI prajotpatti mATe sevavAmAM AvatuM mithuna e adharma nathI ema pratipAdana karanAra, pUrvApara avirUddha bolanAra che e koi paNa rIte sAbIta thai zake ema nathI. e rIte pUrvApara virUddha vAkayono vicAra karavA jatAM zrI nimatane choDI sarvatra tenA DhaganA Dhaga khaDakAyelA paDyA che. zrI nimatamAM eka paNa vacana tevuM nIkaLI zake ema nathI ke potAnA ja kathanathI te haNAtuM hoya. ahisAnuM vidhAna karanAra zrI jinamata, zrI jinapUjA nimitte thatI pRthvIkAyAdinI hiMsAne hiMsA tarIkenuM phaLa ApanAra tarIke mAnavAnI nA pADe che, tenuM kAraNa te pUjA ahisAnI ja vRddhi karanAra che te che, nahi ke zrI
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 347 jinapUjA mATe thatI hisAthI maranAranI sadgati thAya che te che : ane eja kAraNe trasa ane sthAvara ubhaya prakAranA jIvonI hiMsAthI virAma pAmelA AtmAo mATe zrI jinapUjA mATe thatI sthAvaronI hisA paNa nahi karavAnuM vidhAna zrI jainazAsanamAM che. trasa ane sthAvaranI hisAthI virAma nahi pAmelA AtmAone paNa sthAvaronI thatI anivArya hiMsAno ja mAtra aniSedha kare che ane maMdirAdi caNAvatI vakhate thai jatI trasajIvonI hiMsA mATe paNa saMpUrNa yatanA rAkhavAnuM vidhAna kare che. zrI janazAsane darzAvelA koi paNa apavAdo ahiMsAdi utsarga mArgonI rakSA mATe ja darzAvelA hoya che, tethI tenA kathanamAM koi paNa jAtano pUrvApara virodha AvI zakato nathI. pUrvApara virodhanuM mULa asarvajJatA che ane asarvajJatAnuM mULa rAgadveSa-sahitatA che. zrI jinezvaradevamAM ubhayano abhAva che ane te atyAre paNa zrI jinamatanAM zAstro dvArAe sidhdha thai zake ema che. ekeMdriyathI mAMDIne paMcendriya parvatanA prANIonuM nizcita varNana, e tenA kathanakAranI sarvajJatAnI sAbItI mATe paryApta che. ekeMdriyamAM paNa nigodanuM svarUpa tathA pRthvIkAyAdimAM rahela asaMkhyAta jIvonuM varNana koi paNa asarvajJanA zAsanamAM zodhyuM jaDe tema nathI. vikalaiMdriyonI be-traNa-cAra Adi indriyonA pratyakSa pramANathI avirUkapaNe maLatAM varNano tathA paMcedriyomAM paNa saMjJI (manavALA) tathA asaMjJI (mana vinAnA) prANIonAM varNano, jaLacara, sthaLacara ane khecaronA avirUddha varNano tathA deva ane narakagatinAM vistRta varNano jyAM maLe che, te mata sarvajJa sivAya bIjAno prakAzita che, ema koi paNa rIte pUravAra thai zake tema nathI. asarvajJa prarUpita matomAM teno sahastrAMza maLavo paNa, azakaya che. jIva che ema badhA kahe che, paNa te keTalA ane kayAM kayAM rahelAM che, tenuM savistara varNana sivAya sarvajJazAsana anyatra kayAM che ? karma che ema badhA ja kahe che, paNa te karma kevAM che, kayAM rahelAM che, kevI
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 cauda guNasthAnaka bhAga-1 rIte AtmAne vaLage che tathA vaLagyA pachI zuM zuM sthitio thAya che, tenuM vaijJAnika varNana zrI jainazAsana sivAya bIje kayAM che ? mukita che ema badhA kahe che, paNa te kayAM che, kevI che, keTalo kALa rahevAvALI che ane tene koNa koNa prApya karI zake che, tenuM buddhimAM utare tevuM vivecana anyatra kayAM che ? jIva, karma, mukita Adi padArthonuM koi paNa jAtino saMdeha na rahI jAya tevuM varNana je zAstromAM maLI Ave che, te zAstrone zrI sarvajJaprarUpita mAnatAM jeone AMcako Ave che, teo madhyastha buddhi dharAvanArA che ema mAnavuM ane manAvavuM e lAjma nathI. potAne guNarAgI, madhyastha ane parIkSaka kahevaDAvanAra AtmA sarvajJanI pratIti karAvanAra ATalAM badhAM pramANo vidyamAna chatAM, zrI nimatanA praNetAone sarvajJa na mAnI zake, temano kahelo mata eja eka sAco che ema na svIkArI zake, to mAnavuM ja rahyuM ke-nathI to te guNarAgI, nathI madhyastha ke nathI parIkSaka. parIkSaka AtmA guNanI parIkSA jarUra kare, paNa e parIkSAmAM guNavAna tarIke siddha thayela vastune te svarUpe svIkAravAnI nA pADe to te madhyastha tarIke TakI zakato nathI : eTaluM ja nahi kintu guNano ja dveSI che, ema ApoApa siddha thai jAya che. zrI jinezvaradevanI sarvajJa tarIkenI pratIti mATe jema aneka sAdhano temanAM kathana karelAM zAstromAMthI upalabdha thAya che, tema rAga-dveSAdi saMpUrNa doSothI rahitatAnI pratIti mATe paNa te ja zAstromAMthI joie teTalAM pramANo maLe tema che. zrI jinezvaradevonAM jIvanacaritro ja te mATe basa che. kevaLajJAnanI utpatti mATe tathA sarve karmono vinAza karavA mATe je jAtinuM jIvana jIvavuM joie, te jAtinuM akhaMDita jIvana zrI jinezvaradevo jIve che ane kevaLajJAna tathA mukita upArjana kare che. temAM asat kalpanAo ke asaMbhavita ghaTanAone leza mAtra sthAna nathI. asat kalpanAo ane asaMbhavita ghaTanAothI bharelA itara devonA caritro upara vizvAsa dhAraNa karIne AstikatAnuM abhimAna rAkhanArA AtmAo paNa jyAre zrI
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 349 jinezvaradevanA sughaTita ghaTanAothI ghaTita karmanAzanA amodha upAyothI bharapUra zrI jinezvaradevanA caritra upara zraddhA dhAraNa na kare, tyAre te mahAmohanA udayathI mUcchita thayelo che, ema mAnyA sivAya bIjo koi upAya ja nathI. rAgAdi AMtara ripuonAM savistara varNana, tene jItavAnA upAyo, tene jItelA ke jItavAno prayatna karanArAone ja pUjavAmAM vidhAno, e vigere ughADI AMkhe dekhavA chatAM zrI jinamata pratye zraddhAnA aMkurA pragaTa na thAya, to tevA hRdaya caitanyahIna pASANanAM ghaDelAM che, ema mAnavuM zuM khoTuM che ? thoDI paNa samavALo caitanyavAna AtmA to je koi jagyAe A jAtinA sarvathA avirUddha ane avisaMvAdI vacano prApta thatAM hoya, te matanI prAptithI potAnA AtmAne dhanya mAnyA sivAya rahe nahi ane jagatano koi paNa AtmA e sivAyanA matone tyajI dai zrI jinamatane aMgIkAra karanAro bane, e rItanA nItisaMpanna prayatno potAnA sarvasvanA bhoge (sarva zakitano sadvyaya karIne) karyA sivAya rahe nahi. zrI jinamatanA praNetA sarvajJa ane vItarAga che, e pratIti thai gayA pachI emanI AjJAnuM pAlana, e ja eka hitano parama upAya che evI sanmati aMtaramAM pragaTyA sivAya rahI zakatI nathI. e sanmatinuM nAma ja suzraddhA che. e suzraddhA je AtmAone prApta thai gai te AtmA bhale pachI alpa jJAnI ho ke atizaya jJAnI ho, tenuM kalyANa hAthaveMtamAM che. te alpa jJAnI haze to atizaya jJAnI banavA prayatna karaze ane te eka bhavamAM zakaya nahi hoyato tenA pratye saMpUrNa Adara dharAvanAro banaze. te atizaya jJAnI haze to alpa jJAnIne atizaya jJAnI banAvavA prayatna karaze ane pote saMpUrNa jJAnInA zaraNe raheze. koi paNa sthitimAM zrI vItarAga mArga pratye sudraDha zradvA e cintAmaNIthI paNa caDhIyAtI che. kAmadhenu, kAmakuma ke kalpatarU te phaLane ApavA samartha nathI, ke je phaLa zrI jinamata pratyenI nizcaLa zradvA ApavA samartha che. zrI jinamata pratye
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 cauda guNasthAnaka bhAga-1 avicaLa zradvALu banelA AtmAne devagatinAM sukha dUra nathI, kintu muktinAM sukha paNa tenI hathelImAM rame che. e zraddhA A kALamAM paNa zakya che. suyogya prayatno dvArAe tenI prApti, prApta thayelanuM saMrakSaNa, rakSaNa karelanuM saMvardhana Adi A kALamAM paNa suyogya AtmAo karI rahyA che, bIjAone karAvI rahyA che ane anekone mArganI sanmukha banAvI rahyA che. ghaNAo ethI viparIta kAravAi paNa karI rahyA che, parantu tevI viparIta kAravAi karanAra AtmAo svaparanA AtmAnA saMhAranuM adhamAdhama kRtya AcarI rahyA che, e kahevAnI jarUra nathI. zrI jinavacana eja eka akhaMDita satya hovA chatAM gurUkarmI yA durAgrahI AtmAone temAM saMdeha paNa thai zake che tathA viparyAsa paNa thai zake che. e ja rIte zrI ninA virahakALamAM paNa avisaMvAdI vacanathI ane tene aMgIkAra mahApurUSonI sevAthI tenA pratye avicalita zraddhA paNa dhAraNa karI zakAya che. e be vAta siddha thayA pachI paNa eka vAta rahI jAya che ke-Aje eka ja nimatane mAnanArAomAM aneka phAMTA che, to karyo phAMTo zrI jinamatano sAco anuyAyI che eno nirNaya zI rIte karavo ? A prazna upalaka draSTie bahu muMjhave tevo che ane vartamAna mAnAmAM to e ja eka vastune AgaLa karI satyanA asthi paNa arnaka AtmAo mArgathI paribhraSTa thatA jovAya che, to tenuM paNa samAdhAna karI levuM Avazyaka che. upalaka draSTie uparano prazna jeTalI muMjhavaNa utpanna karanAro che, teTalo ja sthira citte satyanI ja eka athitAe teno vicAra karavAmAM Ave to ukelavo ghaNo ja sahelo che. AvA praznonI vicAraNA vakhate satyane eka jarA paNa anyAya na thai jAya tenI pUrepUrI saMbhALa rAkhavI ghaTe. parantu Aje teno vicAra bahu ocho karavAmAM Ave che- 'gacchanA bheda bahu nayaNa nihALatAM' -e zrImAn AnandadhanajI mahArAnA stavananI eka ja kaDI gAine satyanI sAme prahAra karatAM sAmAnya buddhivALA AtmAne
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 351 paNa AMcako Avato nathI. zrI AnandaghanajI mahArAjanI e ja e kaDI dvArAe Aje keTalAye AtmAo satyanI sAmuM paNa nahi jovAnI draDha pratijJAvALA banyA che teno vicAra karatAM paNa trAsa chUTe che. zrI jinamatane parama vaphAdAra suvihitaziromaNi zrImAn AnandadhanajI mahArAja, zuM koI paNa gacchamAM satya nathI, badhA ja asatyanA pUjArI che, mATe sarva gaccho ane matone choDI dai alaga thai jAo ane koi paNa gacchane nahi mAnanAra eka navo gaccha kADho, evA kaDhaMgA upadezane devA tatpara thayA haze ? jarA sthira cittavALA banIne vicAra karavAnI AvazyakatA che. sAdhusamudAya ane zrAvakasaMghanI rakSA mATe bhinna bhinna kALe ane bhinna bhinna sthaLe utpanna thayelA gaccho, e zrI jinamata rUpI rathane mArga para calAvavAne atizaya Avazyaka vastu che. gacchanA nAme zrI nimata sivAya svamatikalpanAno dora calAvanArAone cAbakho mAravA mATe kaheluM Apezika vacana gacchonI ja hastI uDADI mUkavAmAM vaparAya, to tenA jevo bhayaMkara anyAya (parama hitakara vAtane kahenAra zrImAnuM AnandadhanajI mahArAjane paNa) bIjo kayo hoi zake ? mahApurUSoe kahelAM vacanonI apekSA gurUgama dvArAe nahi samajavAthI keTalo anartha mace che, tenuM A eka hubahu draSTAMta che. saMghanI surakSA mATe gacchonI jo jarUra ja che, to temAM prAmANika gacchonI sAthe keTalAka apramANika gaccho paNa rahevAnA ja. e rIte aprAmANikatAnA DarathI prAmANika gacchono paNa nAza yA upekSA karavAmAM Ave, to coranA bhayathI zAhukArone paNa phAMsI devA jevuM asaMbadva ceSTita bane che. cora ane zAhukAranAM lakSaNo jANI corathI bacavuM ane zAhukArano Azraya levo, e to vyAjabI che. parantu gatamAM cora che mATe zAhukAra na ja hoya, evA ajJAnI nirNaya upara AvI javuM athavA zAhukArano paNa cora jeTalo ja bhaya dhAraNa karavo, e koi paNa rIte vyAjabI nathI. prAmANika gaccho kayA ane aprAmANika gaccho kayA, enI
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara cauda guNasthAnaka bhAga-1 parIkSAmAM amAre kayAM utaravuM, ane utarIe to paNa amArA javAno te carcAmAM patto kayAM lAge ? e jAtinI eka vicAraNA paNa samAjamAM pracalita che. e vicAraNA ubhI karanArA paNa lagabhaga uparanA matane maLatA ja che. corane paNa be hAtha, be paga ane eka mAthuM che : zAhukArane paNa tema ja che. kapaDAM paNa baMnenA sarakhA che, rItabhAta paNa baMnenI sarakhI ja che, chatAM Aja sudhI koie evo prazna karyo nathI ke-cora ane zAhukArane oLakhavAnI khaTapaTamAM amane kayAM utAro cho ? enuM kAraNa eka ja che ke-e parIkSA game teTalI duSkara hoya to paNa jo karavAmAM na Ave to nukazAna pratyakSa che ; ene oLakhyA vinA ghara ke vyavahAra cAlI zake ema nathI : tethI tenI parIkSA thAya teTalI loko kare che ane chatAM paNa sapaDAya to kapALe hAtha de che. e ja jAya ahIM akhatyAra karavAno che : chatAM nathI thato enuM mukhya kAraNa dharma pratyenI bedarakArI che. aprAmANika gacchane svAkArI levAthI thanArA nukazAnano khyAla ane bhaya rakhAya che, tema koi paNa gacchane nahi svIkAravAthI thatA nukazAnano paNa bhaya ane khyAla lAvavAnI jarUra che. dharma pratye pramAdI ane bedarakAra banela AtmAonuM anukaraNa karIne, dharmanA arthei AtmAoe paNa gItArtha gurUonA gacchone nahi zodhavA ane agItArtha munionA palle paDavuM agara sarvathA munisamudAyathI vaMcita thavuM, e zuM nyAyasaMgata che ? gItArthanI zodha karavA chatAM paNa bhAgyayoge agItArthanI prApti thai jAya, to tethI bhaya pAmavAnuM koi prayojana nathI. tevA vakhate agItArthano tyAga karavAnuM ane anya gacchanA gItArthanuM zaraNa zodhavAnuM paNa zAstrIya pharamAna che : ane e rIte potAnI nirmaLa buddhithI jJAnI ane gItArtha gurUonI zodha karI suvihita munivaronA samudAya rUpI sugacchonI zitaLa chAMyAe rahevuM, e pratyeka hitArthI AtmAnI pahelAmAM pahelI pharaja che. ema karavAthI pote svIkArelA gacchanI prazaMsA thAya che ane anya gacchanI nindA thAya che, ema mAnI levuM e moTAmAM moTI bhUla che ? ane ema
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' paraMtu tattvanA mANasano svIkAra karavAno, kAraNa ke e cauda guNasthAnaka bhAga-1 3pa3 mAnavAthI to zrI jinamatano svIkAra paNa duSkara banaze, kAraNa ke e rIte vicAravA jatAM zrI jinamatano svIkAra karavAthI anya mata halako paDe ja che, paraMtu tattvanA mArgamAM evA vicArane sthAna nathI. zrI jinamatanI prAmANikatA siddha karavA mATe A paNa eka upAya che ke-Aja sudhI jeTalA prAmANika gaccho zrI jinamatamAM utpanna thayA che, tenA praNetAo mukitanA parama pipAsu, bhavanA bhIrU ane jJAna-kriyA ubhayane AcaranArA sarvazreSTha purUSo che. e gacchanA Azraye rahelAM uttama susAdhuo paNa ucca kuLanA, gurUAzAmAM lIna, upazamarasanA bhaMDAra, saMvega ane nirvedanA pAtra, karUNAnA nidhAna tathA zrI jinavacananA nizcaLa rAgI thayelA che. nIca kuLanA paNa koi yogya AtmAoe uttama gurUkuLavAsanI nizrAmAM rahI svaAtmahita sAdhyuM che, jyAre zrI nimata sivAyanA matonA anuyAyIo teTalA sajjana maLavA paNa muzkela che. pU.kalikAlasarvajJa AcAryabhagavAna zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA zrI vIraparamAtmAnI stuti karatAM eka sthaLe pharamAve che ke " hiMsAdyasatkarmapathopadezAda sarvavinmUlatayA pravRtteH / nRzaMsadurbuddhi parigrahAzca, yumaQdunyAnamamavmAm IIkA" he nAtha ! tArA sivAya anyoe prakAzita karelA Agamo apramANa che tenA ghaNA kAraNo che temAM mukhya to e che ke-e AgamomAM hisAdi asat kriyAono upadeza bharelo che, pUrvApara virUddha vAtone kahenAra hovAthI tenA pravartako asarvajJo che ane teno svIkAra karanAra AtmAomAM paNa moTo bhAga ghAtakI, durAcArI ane durbuddhithI bharelo che. zrI jinamatamAM e vAta nathI, kAraNa ke-temAM hisAdi asat karmono upadeza nathI, kintu kevaLa svaparahitano ja upadeza bharelo che. tenA
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 cauda guNasthAnaka bhAga-1 praNetAo sarvajJa che ane tene aMgIkAra karanAra mahApurUSo mumukSu ane uttama prakAranA munino che. A rIte zrI nimata ane itara matomAM tenA anuyAyIonI apekSAe paNa moTo bheda che, eja vAtane pU. kalikAlasarvajJa AcAryabhagavAna zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja nIcenA zabdomAM pharamAve che ke "hitopadezAtsakalajJakkapte:, mumukSusatsAdhuparigrahAcca / pUrvApareDartheDapyavirodhasiddhe savvAnuMmA C satAM pramANam ||9||" hitano upadeza karanAra hovAthI, sarvajJa prakAzita hovAthI, mumukSu ane uttama sAdhunothI svIkArAyela hovAthI tathA pUrvApara virodhano leza paNa nahi hovAthI, he nAtha ! tArA Agamo e ja sajjJone pramANa che. gacchanI prAmANikatAno AdhAra mukhyatve tenA nAyako ane anuyAyIo upara AdhAra rAkhe che. je gacchanA nAyako yAniImahattarAsUnu haribhadrasUrIzvarajI jevA sUripuMgavo che, kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI jevA munipatio che ane jJAnakriyAnA akhaMDa pratipAlaka, tapAbirUddhAraka hIralA jagacaMdrasUri ane temanA uttamottama ziSyavayya che, te gacchane paNa aprAmANika ke te gacchanI kriyAone paNa AgrahathI upajAvI kADhelI manAvavI, enA jevuM satyanuM khUna bIjuM eka paNa nathI. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI Adi mahAnetAo paNa pa2ma zAsanaprabhAvaka carama dazapUrvadhara bhagavAna zrI vajrasvAmijI Adi mahApurUSoe svIkArela sAmAcArIne aMgIkAra karanArA che, mATe teo parama prAmANika che ane teonA ja mArgane anusaranArA anya sarva mahApurUSo teTalA ja prAmANika che. teonI AjJAmAM rahevuM, teonA mArge cAlavuM, teonAM vacano vicAravAM, AcaravA ane pracAravA, eja eka A apAra bhavasAgaramAMthI taravAno anupama mArga che. e mArganI virUddha ajANatAM
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 3papa paNa bolavuM e mahApApa che, eTaluM ja nahi paNa evuM vacana AtmAne durlabhabodhi ane sanmArgano virodhI banAvanAra che. sarala AtmAo mATe zrI jinamatanI prAmANikatA samajavA ane vartamAnamAM paNa prAmANika mahApurUSonI paramparA dvArA zrI jinamatanI prApti zakaya che, e vastune sthira karavA mATe eTaluM vivecana basa che, to paNa pratyeka pAkSikAdi pratikramaNamAM gavAtI zrI jinamatanI eka suMdara stuti gAvAnuM ahIM mana thai Ave che. "arhadvaktraprasUtaM, gaNadhararacitaM, dAdazAzaM vizAlaM, citraM, baharthayuktaM, munigaNavRSabhairdhAritaM buddhimandiH / mokSAgralArabhUtaM, vratacaraNaphalaM, jJeyabhAvapradIpaM, bhaktyA nityaM prapadye, zrutamahamakhilaM, sarvalokaikasAram / / " A stutimAM zrI jinamatane aneka vizeSaNo dvArAe stavela che. zrI arihaMta paramAtmAonA mukhakamaLamAMthI nIkaLela, zrI gaNadharadevonI bIjabuddhithI racAyela ane buddhinadhAna munimArga vahana karavAmAM vRSabha samAna muninAyako vaDe dhAraNa karAyela, e traNa vizeSaNo khAsa dhyAna kheMce che. evA zrI nimata pratye paNa jo zradvA na pragaTe, to duSamakALano prabhAva samajavo athavA to jIvonI gurUkamitAno prabhAva samajyo. zrI jinamatanI upekSA paNa jo AtmAne ananta saMsAra rakhaDAvanArI che, to tenAthI virUddha bhAva dhAraNa karavo e mATe to kahevuM ja zuM? zrI jinamatanI prApti sivAya mukitanA irAde paNa hajAro varSa tapa tapavA chatAM ane seMkaDo yuga sudhI yoganI prakriyAo sAdhavA chatAM muktine pAmI zakAtuM nathI. tapa ane yoga paNa teone ja phaLe che, ke jeone samyak prakAre zrI jinamatanI prApti thAya che. enuM mukhya kAraNa zrI jinamatanI yathArtha bhASitA che. yathArthabhASI zrI nimatanA eka paNa padanI bhAvathI prApti karanAra AtmAno tyAga ane vairAgya nirdabha banI jAya che, e vastu samajavA
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa6 coda guNasthAnaka bhAga-1 mATe have ApaNe zrI jimanatanI nirUpaNa karavAnI zaili tarapha AvIe. zrI jinamatanA eka paNa padamAM sarva padono saMgraha che. | 'pachAM nADu, se savaM nADu, ne savaM nApaDui, se yAM nApA !' e zrI jinamatanuM pradhAna sUtra che. zrI jinamatanA eka paNa padano vicAra sarva padonA jJAnamAM paryavasAna pAme che. e kAraNe sarva duHkhathI mukata thavA mATe bhAvathI zrI jinavacananA eka paNa padanI prApti basa che. ahIM bhAvathI kahevAno uddeza e che ke-eka paNa padane bhAvathI pAmanAra anya sarva padone pAmavAnI abhilASAvALo hoya ja che. enI e abhilASA ja aMtarAyono nAza karavA mATe samartha che. e abhilASAnuM bIjuM nAma rUci che ane e rUcinuM nAma ja ahIM zraddhA che. zraddhAyukata alpa paNa bodha A rIte AtmAno vistAra karanAro thAya che. alpamAM alpa kSayopazamavALo eka paNa padanuM jJAna na karI zake ema mAnavuM e vyAjabI nathI, balka eka nahi kintu aneka padono bodha karI zake ema mAnavuM e ja vadhAre vyAjabI che. e draSTie zrI jinavacanAnusAra bhavasvarUpanA cittanathI bhava pratye virAgavAna banelo AtmA kevI kevI vicAraNA saMkSepathI agara vistArathI kare che, tene ApaNe upara uparathI paNa joi jaie. evI vicAraNAvALA AtmAmAM daMbhano leza paNa na hoya, e kahevuM paDe tema nathI. A saMsAra duHkharUpa che, kAraNa ke-te janma, jarA, maraNa, roga ane zokathI bharelo che. duHkhaphaLavALo che, kAraNa ke-janmAdikanuM pariNAma paNa duHkharUpa che. duHkhanI paramparAvALo che, kAraNa ke-eka ja janmamAM aneka janmonI paramparA karAve teTalA karmono saMcaya thAya che. A saMsAranI cAre gatimAMthI eka paNa gatimAM sukha nathI. devone prapAta, matsara, parAdhInatAnuM duHkha che, manuSyone nirdhanatA, roga, zoka AdinuM duHkha che, tiryaMcone bhUkha, tRSA ane parAdhInatAnuM duHkha che tathA mIna paramparA katimAMthI eka para nirdhanatA rogathI
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 3pa7 nArakIone zIta, uSNa, aMdhakAra, azuci AdinA bhayAnaka duHkho che. manuSyanA eka ja bhavamAM garbhavAsanAM duHkha che, janmatI vakhatanAM, bAlyAvasthAnAM ane vRddhAvasthAnAM bhayaMkara kaSTo che : ane sukha mAtra madhubindu samAna che. ekendriyAdinI kAyasthiti anaMtI ane asaMkhyAtI utsarpiNIavasarpiNI paryaMtanI che. asaMkhyAta varSano eka palyopama che. daza koDAkoDI palyopamano eka sAgaropama che. daza koDAkoDI sAgaropamanI eka utsapirI che ane daza koDAkoDI sAgaropamanI eka avasarpiNI che. vIsa koDAkoDI sAgaropamanuM eka kALacakra che. evA ananta kAcakronuM eka pudgalaparAvarta che. evA ananta pudgalaparAvarta A jIve avyavahAra rAzinI sUkSma nigodamAM gALyA. anantA pudgalaparAvarte vyavahAra rAzinI sUkSma nigodomAM pasAra karyA. bAdara nigodamAM paNa anantokANa gumAvyo. pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, Adi yoniomAM asaMkhya kALa vitAvyo. vikalaiMdriyomAM asaMkhya kALa pUro karyo. asaMjJI paMcedriyapaNAmAM asaMkhya kALa pasAra karyo. saMjJI paMcedriyapaNe paNa sarva gatiomAM anantakALa sudhI pharI cUkyo. pratyeka bhavamAM nAnA prakAranA duHkha anubhavyA. kavacit zubha karmanA yoge sukha anubhavyA, to te adhika du:khane mATe ja thayA. devalokanA vimAnanA sukha anubhavyA, kintu atte pRthvIkAya thayo. manuSyonI rAjaRddhi bhogavI, to pariNAme sAgaropamonAM nArakInAM duHkhone sahyA. pratyeka gatimAM zarIra maLyuM to hisA karI, vANI maLI to jUThuM bolyo, mana maLyuM to durvAna karyuM, sAmagrI adhika maLI to adhika pApa bAMdhyuM. ane sAmagrI thoDI maLI to dIna banyo. koi vakhata rAjA thayo to koi vakhata raMka thayo. koi vakhata buddhimAna banyo to koi vakhata nibuddhimAnano AgevAna banyo. koi vakhata rUpavAna thayo to koI vakhata kadurUpo thayo. koi vakhata uttama jAtimAM janmyo to koi vakhata adhama jAtimAM janmyo. koI vakhata sAruM
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kULa maLyuM to teno mada karyo. koi vakhata adhama kUna maLyuM to adhama dhaMdhA AcaryA. koI vakhata garva to koI vakhata dInatA, koi vakhata harSa to koi vakhata zoka, koi vakhata krodha to koi vakhata lobha, ema aneka vikArone vaza thayo. navAM cIkaNAM karma upArjana karyA, tenA ghora vipAka durgatimAM vAraMvAra sahAAM. koi paNa bhavamAM dharmabuddhi jAgI nahi, vItarAgane oLakhyA nahi, nircanhone pIchAnyA nahi, dayAne samajyo nahi, kadAcakane choDyo nahi, saMsArane asAra mAnyo nahi, saMsArathI chUTavA mATe prayAsa karyo nahi, hitakArInA hitakara upadezone gaNyA nahi, bhavobhava virAdhanA karIne saMsAramAM bhaTakayo, parAdhInapaNe du:o sahIne akAmanirjarA karI, zrI jinadharmanI nikaTa paNa Avyo, parantu anAdinA asadabhyAsanA yoge e dharma rUsyo nahi. duniyAnA duHkhone sahAM, paNa tapanAM kaSTothI pUjArI pAmyo. maratI vakhate mAlamIlkata mUkIne marI gayo, paNa hathe karI dAna dIdhAM nahi. zarIra rogathI grasta banyuM, paNa nirogI kAyA zIlasaMpanna banAvI nahi. pudgalanA bhoga ahonizi cintavyA, paNa zrI vItarAgadevane eka kSaNa vAra dhyAyA nahi. rAtridivasa pApavicArone karyA, paNa puNyavicArone ghaDIbhara sevyA nahi. anta pApathI bhAre thai ekendriyAdika nIca bhAvomAM bhamyo. manuSyabhava ane devabhavAdi kavacit pAmyo, te vakhate pAchuM ananta bhavabhramaNa vadhArIneja maryo. A dayAmaNI hAlatathI mukata karAvanAra zrI kleizvaradeva maLyA, temanI AjJAe vartatA sadgurUo maLyA, temaNe kahelA Agama prApta thayAM, paNa tenA upara sadabhAva thayo nahi. anantI vAra uce AvIne nIce paTakANo. ne anansI vAra pALyA ane poSyA, temAMnA koie paNa Apatti vakhate hAtha jhAlyo nahi. anantAnanta zarIronuM mamatva karyuM, paNa pratyeka bhave dago daine cAlatuM thayuM. anattA svajanone mArA mAnyA, paNa maratI vakhate koi mArA thayA nahi. lakSmIne meLavavA mATe anatuM kaSTa sahyuM, paNa temAMnI gatI pAi paNa sAthe AvI nahi. saMsAranI pratyeka vastue dago dIdho, to paNa huM
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 3pa9 tene mArI mAnatA bhUlyo nahi. zrI jinAgama rUpI dIpaka maLyA chatAM haiyAmAM te dharyo nahi ane ananta kALa sudhI andhakAramAM AthaDyo. have mArA AtmAmAM zrI ktiAgama rUpI dIpakanA prabhAve kicatuM prakAza thayo. e prakAzanA baLe tArakane oLakhyA, tArakanA mArgane pIchAnyo ane anAdinI avidyA samajANI. e avidyAnA pAzamAMthI mukata thavA mATe nizcaya karyo. sarUnI sahAya lIdhI, saMyamarUpI nAva upara ArUDha thayo, paNa e nAvamAM aneka Azrava rUpI chidro pADavA. phera bhayaMkara saMsArasAgaranA taLIye gayo. ema aneka vAra uce Avyo ane nIce DULyo. sAmAnya bAzravane rokayA to mahA Azrava mithyAtvane svIkAryuM. mityAtvanA yoge phera bhaTakayo. jJAna ane cAritra ubhaya pAmyo, to tapa tapavAmAM kAyara banyo. navIna Azrava na thayo, to paNa asaMkhya pradeze. vaLagelI anantI karmanI vaNAo duHkha devA tatpara banI. tene tapAvavA mATe hAthamAM Avelo tapano rAmabANa ilAja na lIdho. A sthiti keTalo vakhata laMbAze tenA vicArathI paNa huM trAsI jAuM chuM. have to game tema thAo, kintu koi paNa bhavamAM zrI jinezvaradeva, tAraka sarU ane temaNe samajAvelo dharma na bhUlAo. te dharmathI sahita dAsapaNuM bhale ho, paratu zrI vItarAga bhASita dharmazUnya cakravartAipaNAnI paNa have mane icchA nathI. A dagAkhora duniyAno vizvAsa meM bahu kALa sudhI karyo. have enA vizvAse eka kSaNa paNa huM cAlavA icchato nathI. zrI vItarAgadeva ane zrI nigraMtha gurUonI AjJA vinA eka Daga paNa bharavA huM mAMgato nathI. bhavobhava mane e tArakonuM zaraNa hojo. e tArakonA mArgano viyoga mane koi paNa bhavamAM nahi paDajo. ATalI ja mArI chevaTanI prArthanA che. e prArthanA acitya zakitasaMpanna zrI vItarAgadeva ane zrI nircantha gurUonA pasAye pAra paDajo, pAra paDajo, pAra paDajo. A jAtinI cittavanA zraddhAsaMpanna AtmAmAM satatu jAge che. e cintA enAM azubha karmone bALI nAkhe che. sudeva, sugurU ane sudharmanA
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AlaMbanathI te AtmAnI pratidina zuddhi thatI jAya che. anAdino moha tene satAve che, to paNa pAcho te sAvadha banI jAya che. mamatA rUpI pizAriNI dhIme dhIme tenA haiyA uparathI adrazya thAya che. samatA rUpI strI tenA hRdayamAM sthAna le che. mamatAnI sAthe zatratA ane samatAnI sAthe te mitratA sAdhe che. mamatvano nAza thatAMnI sAthe ja AtmAmAM samatA pragaTa thAya che. e samatA e ja sakala sukhanuM mULa che. svarganuM sukha dUra che ane mukitanuM sukha to tethI paNa dUra che : paNa samatAnA AvavAthI je sukhano anubhava thAya che te to hRdayane pratyakSa che. emAM koinI sAkSInI AvazyakatA nathI. samatA rUpI amRtarasano AsvAda karyA pachI zRMgArAdi rasano AsvAda, e AtmAne viSasamAna bhAse che. viSayarasano vipAka pariNAme kaTu che. samatArasano AsvAda pariNAme madhura che. vartamAna ane bhAvinA ananta sukhono utpAda karanAra samatArasanI madhuratAne cAkhyA pachI bIjA rasone cAkhavAno rasa AtmAne raheto nathI. e samatA yogione prANathI paNa priya che athavA yogionA prANa ja samatA che. samatA rUpI prANa. haNAyA pachI yogI yogI raheto nathI. e kAraNe yogIpurUSo potAno saghaLo prayatna e samatA rUpI prANanI rakSA karavA mATe ja kare che. enuM ja nAma utkRSTa vairAgya che. e vairAgyanI prApti sivAya sukhanA phAMphAM e vyartha che. saMsAra pratyeno vairAgya e ja anupama sukha che. enI avagaNanA karIne sukhI thavAnI AzA sevanArA, bAvaLIyA sAthe bAtha bhIDIne sukhI thavAne icchanArA che. pANImAMthI mAkhaNa ke reNumAMthI tela kADhavuM jeTaluM duSkara che, tethI keiguNuM duSkara vinA vairAgye sukha prApta karavuM te che. vairAgyanI prApti zrI vItarAgadevanA avalaMbana sivAya zakatha nathI. zrI vItarAgadeva sivAya anya devonA ke temaNe kahelA zAstronA avalaMbanothI prApta thato vairAgya e adhuro che athavA vairAgya ja nathI, kintu vairAgyAbhAsa che. evA virAganI prApti to A jIve anantI vAra karI, paNa saMsAraparibhramaNa eka kadama paNa ghaTyuM nahi. zrI vItarAgadevano
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 361 vairAgya e saMsAranA mULamAM ja ghA kare che, anAdinI mohavAsanAone toDI nAMkhe che. vairAgyanA mArgamAM zrI vItarAgadevanuM zaraNa choDI anyanuM zaraNa svIkAravuM, e hAthamAM Avela nAvane choDI bharasamudramAM pattharanI zilAne paMkaDavA jevuM che. zrI vItarAgadevanuM zaraNa eTale temaNe pharamAvelI AjJAnuM pAlana. zrI vItarAgadevanI AjJA jANavAnuM sAdhana Agama che ane e AgamanuM rahasya samajAvanAra gItArtha munivaro che. teonI nizrA svIkArI je koi AtmAo dattacitte zrI nibhASita grahaNa ane Asevana zikSAno abhyAsa karaze, te AtmAo moharAjAnA marmothI mAhitagAra thai, tenA pratyeka marmone bhedavAnuM avikaLa sAmarthya prApta karI zakaze. vairAgya eka mahAn saguNa che, e kahevAnuM tAtparya paNa e ja che. vinA vairAgye mohanI jALamAMthI chUTavuM e paMDito mATe paNa azakaya che. zrI jinapravacana e vairAgyarasano bhaMDAra che. kalyANakAmI AtmAo tenuM ghuMTaDA bharI bharIne pAna karo. e amRtarasanuM pAna che ane janma-rA-maraNano vinAza karavA mATenuM rasAyaNa che. zrI jinavaidya tenA dAtAra che. e vaidyanA zaraNe jai sau koi potAnA duHkhane kApavAno ane sukhane zodhavAno udyama karo, e ja eka abhyarthanA.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 cauda guNasthAnaka bhAga-1 pariziSTa- 1 AtmAnI yAtrAmAM buddhanI bhUmikA manuSyane maLelAM aneka aNamola varadAno ane vArasAomAM sarvottama kone kahIzuM ? jvAbamAM matabheda to rahevAno paNa moTA bhAganA jvAbo to kaheze-buddhi. manuSya bAda (mAyanasa) buddhi eTale zUnya ho ke na ho, paNa manuSya to nahi ja hoya. caitanya pachInuM sauthI mahatvanuM lakSaNa te buddhinI hAjarI hovI. tethI ja manuSyanI ghaNI oLakhomAMnI A oLakhane lagabhaga sarvAnumati jeTalo Teko maLe che. vyAkhyA che : Man is a rational animal pAMcamAM dAyakAmAM jyAre bhAratamAM badhAM kSetromAM aMkuzonI bolabAlA hatI tyAre aneka vastuonuM rezaniga hatuM. AthI amArA eka zikSaka majAkamAM kahetA : Man is a rational animal manuSya e evuM prANI che, jene potAnA jIvanamAM Dagale ne pagale rezanigano anubhava thato rahe che ! gammata choDIne gaMbhIra banIe to rezanala eTale buddhivALuM, vicAra karavAnI zaktivALuM Reason eTale buddhi. saMsAramAM kadAca manuSya ja eka evuM prANI che, jene Rational animal kahI zakAya, manuSya sivAyanAM keTalAMka prANIomAM buddhinA
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 363 camakArA jovA maLe che kharA, paNa e to kevaLa prasAdI samA ke namUnA rUpanA. buddhinuM vipula mAtrAmAM varadAna meLavanAruM to eka manuSya prANI ene jIvananI AMkha kaho ke saMsArano prakAza kaho, paNa enA abhAvamAM jIvanamAM aMdhAruM dhora ja rahevAnuM. kaMika aMdha ane maMdabuddhi lokone ApaNe joie chIe ane jotAM arerATI nIkaLI jAya che. AnAthI vadhu lAcAra koNa ? chate jIvane maryA barAbaranuM e jIvana. to evI raseMkaDo rathuLa AMkhothI ane saMsAramAM vividha svarUpone mAtrAmAM dekhAtA prakAzathI seMkaDo, hajAro gaNA prakAzathI paNa anekagaNuM caDhiyAtuM varadAna te buddhinuM. buddhinI ApaNe prazaMsA ke nidA karatA rahIe chIe te paNa buddhine ja pratApe ! buddhinI sahAyatAthI ApaNe izvarano inkAra ane izvaranuM mRtyu jAhera karatA hoie temAM paNa madada to buddhinI ja. TUMkamAM kahIe to saMsAranI koipaNa kSetranI sarvocca pratibhA saMpanna vyakitanI buddhi kAma karatI aTakI jAya eTale te vyakitanI kimata hADamAMsanA locAthI vadhu nahi rahevAnI. buddhinI madadathI ApaNe buddhine gALo dai. zakIe chIe anepAchA buddhimAna hovAnuM pramANapatra evA gAlipradAnanA yajJakarmane kAraNe meLavI harakhAtA paNa rahIe chIe ! buddhi ApaNane keTalA budhdha banAvI rahI che e samajavA jeTalI buddhi ApaNAmAM na rahe tyAre buddhi hoya ke na hoya tenuM kazuM mahatva rahetuM nathI. A ja buddhine kAraNe to gautamane buddha nAma maLyuM. ane e bule bauddha dharma saMsArane Apyo. budhane ane bauddhadharmane ApaNe keTalA pramANamAM samajI zakIe chIe e vAta bAju para rAkhIe, paNa eka dharma ane eka dharmasthAnaka sAthe buddhino nAto mAtra nAmano ja na rahetAM ghaNo mahatvapUrNa che, e mudo ja buddhinI zreSThatA siddha karato rahe che. e buddhi mane, tamane ane lagabhaga saune maLI che. paNa ApaNane
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kayAreya vicAra nathI Avato ke mane keTaluM mahAna varadAna maLyuM che. jANe buddhi paNa eka mAmUlI vastu hoya, lagabhaga evo ja vyavahAra ApaNe enA pratyenA abhigama ne AdaramAM karatA rahIe chIe. A buddhi vize gItA atyaMta saMkSepamAM ne mAtra muddA ja sUcavatA ullekha karI, bAkInuM ApaNA jevA 'buddhimAna' ane buddhivAdIo para choDI de che ! buddhine samajvAmAM ja ApaNI buddhinuM pANI mapAi jAya tema che, tyAM ATalA atyaMta saMkSipta ullekhathI to keTaluMka samajI zakavAnA ? tema chatAM buddhino thoDoka upayoga to karIe. : buddhinA traNa bhedo batAvI temAMnA sAttvika bheda vize kahe che pravRtti zuM. nivRtti zuM. kAryAkArya, bhayAbhaya. baMdha zuM, mokSa zuM jANo, gaNI ne buddhi sAttvika. sAttvika buddhi jANe che. samaje che zuM ? bheda konI vacce ? pravRtti ane nivRtti vacce-kArya ane akArya vacce-bhaya ane abhaya vacce tathA baMdhane mokSa vacce ane ema ja AvAM aneka joDakAMnA be ghaTako vacce. pravRtti eTale zaktinA pravAhane kriyAnI dizAmAM mokalavo, ane nivRtti eTale evo pravAha te dizAmAM na mokalavo athavA e dizAmAM pravAha to hoya to pAcho kheMcI levo. evI ja vAta karma-akarma, bhaya-abhaya tathA baMdha-mokSa AdinI bAbatamAM. kArya eTale karavAyogya kriyA, na karavAyogya kriyA te akArya. bhayanI anubhUti karavI ane evI anubhUtithI mukata rahevuM te bhaya, abhaya. aneka prakAranAM sthULa ane sUkSma, mAmUlI ne zaktizALI baMdhanomAM svecchAthI ke lAcArIthI phasAi jyuM ane emAMthI prayatnapUrvaka mukata thavuM te baMdha ne mokSa. A zabdomAM joDakAMone AdhyAtmika tathA sAMsArika baMne prakAranAM kSetro sAthe gADha saMbaMdha rahe che. gItA adhyAtmanI vAta kare che. paNa adhyAtma kaMi jIvanathI sAva judo ekAMta khUNo nathI, jyAM kevaLa adhyAtma
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 hoya ne bAkInA jIvananI pUrepUrI gerahAjarI hoya. tethI A joDakAMone rAvaNa, kaMsa, caMgIjhakhAM, hiTalara, idI amIna ke goDase sAthe jeTalo saMbaMdha, eTlo ja rAma, kRSNa, gautama buddha, mahAvIra, gAMdhI sAthe paNa saMbaMdha. eka vargane teno ghaNo upayoga ane bIjA mATe te nakAmAM evuM nathI. vAstavamAM to A joDakAMne saMsArabharanA sarva mAnavo sAthe eka ja sarakho saMbaMdha che ane tethI saue teno paricaya zakya teTalo karI levo jarUrI che. 365 sAttvika buddhi joDakAMnA saMparkamAM Ave tyAre baMnene temanA yogya rUpamAMsamajI zake. A saMsAramAM nakAmuM kazuM nathI, paNa vividha paristhitinA saMdarbhamAM amuklR vastu upayogI ke nirupayogI banatI rahe che. tethI koi eka vastumAM koi eka guNa anaMta kALa sudhI sthira che ema nahi kahevAya. AthI je kSaNa ApaNe tenA saMparkamAM AvIe te kSaNe te lAbhadAyI che ke hAnikara te jANavuM khUba jarUrI. e na jANI zakIe to jIvanamAM bhAre avyavasthA thai jAya ne jIvanane hAni pahoMce. hisA kharAba che ane dAna prazaMsApAtra che te ApaNe samajIe chIe. paNa evA saMjogo Ave che. jyAre hisA moTAmAM moTuM puNyakarma bane che ane dAna atyaMta nidAjanaka kRtya paNa bane che. A na samajAya to ApaNe gothuM khAi jyAnA ane ghaNI moTI bhUlo karatA rahevAnA. manuSyabhakSI banelA vAghane dayAbhAvathI jIvato rAkhavAmAM Ave, to e hajI paNa aneka manuSyo mArI nAkhaze. e sthitimAM e vAghane pakaDI na zakAto hoya to tene mArI nAkhavo e karma adharmamAM nahi gaNAya. UlaTAnuM e vAghane dayA darzAvI jIvato rAkhavAthI eka pApakRtya ja karyuM gaNAze. ema ja eka rASTradrohI vyakita rASTrane nukasAna karavAnA hetuthI khAnagImAM phaMDa ugharAvI rahyo che. paNa te vyakti je kArya kare che te rASTradrohI karma che te mArI samajaNamAM UtaryuM nathI. tethI huM tene rASTrahitanuM
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kArya samajI sArI evI rakama dAnamAM ApuM chuM. e rakamamAMthI te visphoTaka padArtho kharIdI eka gIca meLAmAM boMba phoDe che. jethI DajhanabaMdhInAM mota ne seMkaDo ghAyala thAya che. evuM pariNAma AvI zakayuM temAM mArA dAnano hisso kharo ja. te sthitimAM mAruM dAnanuM karma eka ghora pApakRtya ja gaNAze. bIjIbAju gAma para tUTI paDelA dhApADuone huM mArI baMdUkathI mArI nAkhI gAmane bacAvI zakuM tema chuM. chatAM hiMsA karavI e pApa che ema samajI huM mArI baMdUkano upayoga na karuM, jene pariNAme dhADapADuo bephAma banI. lUMTa ane hiMsA karavAnI anukULatA meLave che emAM mArI dayAno paNa hisso che. tethI mAruM dayAnuM kRtya puNya na gaNAtAM pApa ja gaNAze. Avo nirNaya buddhi dvArA ja thai zake. jo buddhi sUkSma vicAraNA karavA TevAyelI hoya to te sUkSma bheda karI. hiMsAmayI ahisAne pApamayI ane dayAprerita hisAne puNyakarma samajaze. vAstavamAM to koi paNa karma para kAyamI chApa nathI mArelI ke te puNyakarma ke pApakarma ja che. paristhiti tene A ke te vargamAM mUkaze ane e karma sAce ja puNya che ke pApa ne eno nirNaya ekadama tIkSaNa ane zuddha buddhi ja karI zakaze. eka vyakita sajjana che ke durjana evI kAyamI chApa tenA para mArI nathI hotI. eka vastu sArI che ke kharAba evo kAyama pheMsalo nathI hoto. eka vakhate eka kRtya puNyamAM gaNAyuM eTale bIje vakhate paNa tevuM karma puNyakarma ja gaNAze tevo jaDabesalAka niyama nathI karI zakAto. to A badhI paristhitimAM vyakitane nirNaya karavo paDaze. nizcaya karavo paDaze. evo nirNaya karavAmAM tene buddhi ja sahAyatA karI zake. jIvana eTale pratyeka paLe ne pratyeka Dagale koi ne koi nirNaya karatA rahevo paDe evI paristhiti. savArathI sAMja sudhImAM ApaNe seMkaDo, hajAro nirNayo karavA paDe che. temAM jyAM jyAM thApa khAizuM tyAM mAra paDavAno. jamavA beTho chuM. zarIra be divasathI jarA narama che. sAme thALImAM
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ gADInI buddhi pAya karavAnI mota rAmasanI sthitimAM AvI AMkhanA sI eTale jIvana cauda guNasthAnaka bhAga-1 367 dasa vAnagI che. mAre kai khAvI ne keTalI khAvI -e nirNaya koNa karI Apaze ? pIrasanAro to Agraha karIne Apaze, mAre mATe te yogya che ke ayogya te nirNaya to mAre ja karavo paDaze. Avo nizcaya, sthira, vivekapUrvakano nizcaya eTale "vyavasAya." je buddhimAM Avo vyavasAya' karavAnI satA hoya tevI buddhi vyavasAyAtmikA buddhi kahevAya. vyavasAyAtmikA buddhi eTale jIvananI gADInI AMkha ke sarcalAiTa. evI AMkhanA abhAvamAM aMdhApo ja. AMkhanI kacAzanI sthitimAM mahAhAni ja. AvA aMdhApAvALo mota ke mota samAna ApattiomAM sapaDAto rahe. gADInA enjinana AgaLa atyaMta teja sarcalAiTa hoya che e na hoya to aMdhArAmAM gADImAM besanArAnA je hAla thAya e karatAMya bhUMDA hAla vyavasAyAtmikA buddhinI UNapa ke gerahAjarImAM mAnavInA thAya. manuSya zarIranA sarva aMgomAM rAjA sthAne che magaja. hRdayanuM sthAna mahatvanuM, paNa tenI kAmagIrI puravaThAmaMtrInI. nirNayo levAnI sattA to magaja pAse ja. e magajanI bhItara je izvaradatta mahAna varadAna svarUpa uttama buddhi te vyavasAyAtmikA buddhi. magaja to mAMsano loco che. paNa caitanyanI sattAthI te kAma kare che. e caitanyazaktinI jamaNo hAtha ke maMtrI te vyavasAyAtmikA buddhi, magaja vagaranA ke magaja hovA chatAM buddhi vagaranA mAnavInA jevA hAla thAya tevA ja hAla, jo buddhi yogya nirNaya levAnI zakita na dharAvatI hoya to thai zake. gItAe A buddhi vize bahu lAMbI vAta nathI karI. tema chatAM ATalI kaTokaTInI paLe paNa gItAe buddhi vize kahevA jevuM mahatvanuM ghaNuM kahI dIdhuM che te joI Azcarya thAya che. | gItAmAM buddhi ane tenI sAthe saMbaMdhita zabdono ullekha 60 thI vadhu vakhata thayelo che. gItAmAM ullekha pAmelAM buddhinAM A vividha rUpo ke sthitione ApaNe mukhya rUpe be vibhAgamAM vaheMcI zakIe : hAtha badi vagaranI zakti na dha lAMbI vAta yogya nirNaya buddhi vinA buddhi vize
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 cauda guNasthAnaka bhAga-1 (1) adhogati tarapha lai jatAM rUpo ane (2) Urdhva gati karAvI sarvocca Atmabuddhi (AtmAne vizama karanAra)mAM eka rUpa banavAnI dizAmAM lai jyAM rUpo. e be vibhAgamAM gItAmAM kahelAM vividha bhedo ke rUpone ApaNe A rIte goThavI zakIe. (juo cArTa naM-1 tathA naM-2) AtmAnI yAtrAmAM buddhinI bhUmikA eSA brAhmI sthiti: pArtha nainAM prApya vimulhati. 27ra bahmanirvANa kacchati 2/72 sarvocca sthiti, AtmajJAna, mukita, AnaMdano pradeza prasAda 12 Atmabuddhi 18/37 +11 buddhisaMyoga 6/64 +10 buddhiyoga 10/10, 1857 +9 sthirabuddhi pa/20, 12/19, 2/5 +8 vyavasAyAtmikA, buki 2/41, 2/44 +9samabuddhi 6/9, 12/4 +6 apirta manobuddhi 87, 12/4 +5 asakatabuddhi 1849 +ja yatejiyamano buddhi pa/28 +3 buddhizAhRA 6/21 +2 buddhiyukata 2/50 +1 buddhimAna 4/18, 15/20 laukika, sAMsArika, sAmAnya buddhi , -1 alpabuddhi 16/9 -2 a-buddhi 7/24 -3 durbaddhi 1/23 -4 akRta buddhi 18/16 UrdhvayAtrA pUrNatAnI dizAmAM laukki sAmAnya jIvana adhogati-patana klezane baMdhananI dizA
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 . ' 369 -5 budvibheda 3/6 | -6 buddhinAza 2/63 buddhinAzAt praNazyati-263 | sarvanAza cAra gItamAM buddhi nA ullekho vibhaktirUpo phakta rUpo buddhinAM paryAya che buki-2,39,3/1,241. bauddhagyam-4/11 prajJA-2/pa7,2/58,61. 2/44,2/pa2,2) bodhayanta: 10/- 2/68. pa3,2/65,2/66, budhavA 3/34, prajJAm -2/67 15/20 3/40,3/42,4, vizeSaNa sAthe prajJAvAdyan 2/11 10/4,13/5,18 abuddhaya: 7/24 sthitaprajJa : 2/55 17,18/30,18| alpabukaya:16/9 sthitaprajJasya : 2/54 31, 18/32. buddhimAnuM 4/18, dhImatA 1/3 15/20 . buddhaya:-2/41 samabuddhi 6/6 dhImatAmu 6/42 buDhayA:-2/39,5/11. samabuddhaya:12/4 sthitadhI:2/54,2/56 6/25,1851 sthirabuddhipa/20 dhIra; 2/13,14/24 buddha:-3/42,3/43,18I buddhimatAm 7/10 dhIram - 2/15 durbake :1/23 matiH 6/36,10/70, samAsarUpamAM buddhiyoga 10/10 durmatiH 18/16 buddhiyogAtuM 2/49 sthiramati: 12/19 buddhisaMyogamuM medhA 10/34 6/43 budvibheda 3/26 medhAvI 18/10 buddhinAza 2/63 alpameghasAm 7/23 29
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 cauda guNasthAnaka bhAga-1 buddhinAzAt 2/63 durmadhA : 18/35 budvigAhya 6/27 buddhiyukata 2/50 buddhiyukatA: 2/51 asakata buddhi 1849 apirta manobuddhiH 8/7, 12/14 tabuddhaya: pa/17 patendriyamanobuddhi pa/28 akRta buddhivA 18/16 Atma buddhiprasAdam 18/37 (a) nikha/adhogatisUcaka (ba) Urdhvagatidarzaka (1) alpabuddhi (1) buddhimAna (2) abuddhi (2) buddhiyukata (3) durbuddhi (3) bukigrAhya (4) akRtabuddhi (4) yata buddhi (5) buddhibheda asakata buddhi (6) buddhinAza (6) apirta buddhi (7) samabuddhi (8) vyavasAyAtmikA buddhi (9) sthira buddhi , (10) buddhiyoga (11) buddhi saMyoga (12) Atmabuddhi (prasAda) gItAnA adhyAya 18 sthitaprajJadarzananA zlokonI saMkhyA 18. ema
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 371 ja kevaLa saMyogathI ja ahIM paNa kula 18 zabdo dvArA 18 tabakkAonI sIDI racAya che. prAkRtabuddhi dharAvatA sarerAza sAMsArika mAnavInI sthitine ApaNe madhyabiMdu ke madhyasthiti gaNI a-vibhAganI cha sthitione adhogati tarapha lai jatI sIDInAM pagathiyAM ane be vibhAganI bAra sthitione Urdhvagati tarapha dorI jatAM pagathiyAM samajIe, to A AkhI yAtrA paNa 18 pagathiyAMnI banI rahe che, ApaNe tene AkRtinA rUpamAM A sAthe batAvyA pramANe joi zakIe. A 18 pagathiyAM sUcavatA gItAnA zabdone ApaNe thoDAka UMDANathI joie. buddhi eTale nizcaya. ghaNA vikalpomAMthI koi eka vikalpane svIkArI tyAM sthira thavAnuM buddhinuM valaNa. evI nizcaya karavAnI zakita pramANamAM ghaNI ochI hoya te alpabuddhi, alpabuddhi iyattA (mApa) ane zakita baMne draSTie abhyatA dharAvatI hoya tethI nizcaya thAya. toya Dagamaga rahe. nizcaya karIne pheravI nakhAya. nizcaya karavAmAM ALasa kaMTALo ke bhaya lAge. pariNAme nizcaya karavAmAM je draDhatA hovI joie te ghaNI ochI varatAya, pariNAme kinArI para UbhelA jIva sahaja rUpamAM nIce sarakavAnI sthitimAM AvI jAya. abuddhi eTale buddhihIna, mUrkha, ajJAnI, rAma to abuddhimAMno a alpatA paNa sUcave che, paNa alpabuddhi no ullekha alagarUpe AvI gayo hovAthI jemAM buddhi potAnuM kartavya karavAnI sthitimAM ja nathI evI sthiti evA rUpane abuddhi samajI zakIe. A lagabhaga pazu jevI ja sthiti gaNAya. sahaja preraNAthI karmo karato rahe. paNa temAM buddhino sAtha zUnya ke zUnya jevo ja hoya. pariNAma zuM Ave ? aMdhakAramAM ja ApaNI gADInI lAiTa risAi gai. have ? gADI konI madadathI dizA nakkI karaze ? AmAM Amatema phAMphAM ja mAravAnAM rahe. nIce javAnI kriyA AmAM thoDI vadhu gati meLave. tema chatAM hajI buddhino abhAva ke alpatA che, buddhinuM vikRta,
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 cauda guNasthAnaka bhAga-1 hAnikara rUpa hajI nathI sparyuM. paNa tene ya vAra lAgatI nathI. gothA khAtAM khAtAM sAro naraso ja rasto maLe te pakaDI levAya. sAthevALo khoTo rasto batAve to te paNa svIkArAya, jAte nakkI karavAnI to sthiti rahI nathI. tenuM sAruM ke mAThuM yogya ke ayogya paNa kevI rIte samajavuM ? pariNAme durbuddhi-khoTI buddhi, khoTA mArge kheMcI janArI buddhinuM rUpa sva-buddhi dhAraNa kare toya bacavAno koI rasto nahi. paNa buddhi dubuddhi eTale ke doSapUrNa nirNaya lenArI buddhi bane. eTale doSo para kazo kAbU rahevo muzkela, je paNa doSane AvavuM hoya tene mATe daravAjA khullA. pariNAme durbuddhi akRta buddhi nuM rUpa dhare. akRta eTale saMskAra vagaranuM. saMskAra doSone dUra kare, gatina vyavasthita kare. rUpane nayanaramya ne nirdoSa banAve. evA saMskAra na ghaI zake tyAM buddhi khANamAMthI kADhelA sonA jevI rahe. sonuM che paNa sonA sAthe ne sonAnI AsapAsa aneka prakAranA nakAmA padArtho paNa che, je sonAne DhAMkI de che, tenI kiMmata ghaTADe che ane upayogitAno cheda uDADe che. Rough, unpolished, crude... jevA zabdonI madadathI AnI thoDIka kalpanA thai zake. ene buddhi to viveka khAtara kahevAya. bAkI to ene ne buddhine seMkaDo gAunuM aMtara rahI gayuM che. sAcA-khoTA vikRta jJAnanA khIcaDA vI e sthiti. e koi sAco nirNaya kevI rIte lai zake? pariNAme tevI buddhi potAnI sAmenA jagatane DajhanabaMdhI kAlpanika TukaDAonA rUpamAM jue. jagata ene bhedathI bharapUra jaNAya. koi be vastu sarakhI nathI hotI. zAstro bhalene kahetA hoya, neha nAnAstika kicana -bhailA A saMsAramAM badhu juduM juduM ekamekathI sAva UlaTuM dekhAtuM hovA chatAM emA judApaNuM nathI. e badhuM eka ja che. paNa, A jIvanI bhedabuddhi (buddhimeda) emAM vizvAsa nahi rAkhI zake. jagatuM
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 373 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tene hajAro lAkho TukaDAomAM vaheMcAyeluM lAgaze, jemAMthI pote paNa eka TukaDo che. je sAva na gaNya, tuccha che. AvuM A bhedabuddhi anubhavavA lAgaze. ahIM jene svana, sajjana, vaDIla, mitra, mArgadarzaka, gurU.. kahI zakuM evuM koi nathI. huM sAva ekalo ja chuM. asahAya chuM ApattiothI gherAyelo chuM, AmAMthI huM bacI zakuM tema lAgatuM nathI nakkI mAro vinAza thaze. AvI kalpanAothI A jIva potAne tucchAti tuccha jaMtu samAna mAnI sAva asahAya samajyA lAge che. eTale enI bhedabuddhi vadhu jora pakaDe che. ane aMte tene koi UMDI khAimAM pheMkI de che ke nirjana pradezamAM pheMke che. A anaMta vizvamAM te have potAne sAva ekAkI, asahAya, atyaMta durbaLa, abhAgI ane motanA moMmAM phasAyelo samajvA lAge che. buddhibheda pachI buddhinAzane AvatAM zI vAra ? ahIM budvinAza eTale sAcI samakSNa, paristhitinA sAcA aMdAja vizenuM ajJAna, potAnI zakita vize sAva aparicitatA, ane have potAno nAza ja thavAno che evA bhayanA boja nIce jANe bhIMsAto hoya evI paristhitino anubhava thavo ema samajyuM. vAstavamAM to jIvano nAza thato nathI. Atmatattvano kadI paNa nAza na thai zake. paNa e vAtanuM vismaraNa thayuM che, tethI jIva atyaMta bhayabhIta thai, pote marI gayo ema ja samajyA lAge che. AvI sthiti Ave tyAre mana, buddhi, indriyo badhAM ja Thappa thai jAya che, pariNAme jIvato potAnI chAtI para karoDo maNa ke Trenano bojo anubhavato, marI gayo re ! evI vedanApUrNa mUMgI cIso pADato rahe che. paNa tene koNa bacAve ? kevI rIte bacAve ? jene koie pakaDyo nathI je bhayamAM ja nathI, chatAM je mAne che ke pote motanA momAM che ne huM nahi bacI zakuM ene enA potAnA sivAya bIjo koNa bacAvI zakavAno che ? jyAM sudhI tene potAnA svarUpanuM, zaktinuM, vAstavikatAnuM jJAna nahi thAyatyAM sudhI te jANe motanA momAM jhaDapAi maryo ke maraze nI
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 cauda guNasthAnaka bhAga-1 dazAmAM hoya tevo kAramo anubhava satata karato raheze. tene prakAza ApatI sarcalAiTa bujhAi gai che, te teNe pAchI cAlu karavI paDaze. to ja tene AsapAsa zuM che ane potAnI vAstavika hAlata kevI che tenI jANa thai zakaze. patananuM A jANe ke chelluM biMdu che patananI UMDI khAine cheka taLiye eka vakhatano parama AdaraNIya, tejasvI jIva saDato ne kalapato raheze, bacavAno upAya eka ja battI cAlu kara buddhino dIpa peTAva ane enA prakAzamAM tane kaMi nathI thayuM te jANa, tema te nahi kare tyAM sudhI A ja sthitimAM teNe rahevAnuM. teNe eka jhaTake UbhA thai jai. buddhinAza, buddhibheda. vagere pagathiyAonI nIcethI UMdhA kramamAM, paNa vAstavamAM UrdhvayAtrA zarU karavI rahe che. jo e himata rAkhIne sAta pagathiyA caDhI sAtamA para paga mUkaze, to te prakAzamAM AvI gayo ane have Urdhvagati karavAnI taka meLavI zakaze evI AzA rahe. buddhinAza thI buddhimAna nI sthitimAM AvyA pachI ja te prakAzano, jIvanano, gatino AnaMdano anubhava karavA pAmaze. buddhi sAthe eNe cheDo phADI nAMkhyo hato, te pharathI buddhi sAthe suleha karI. tene apanAvI, pote have buddhimAna che ema potAnA aMtara AgaLa prasthApita na kare tyAM sudhI buddhi dvArA maLI zakatA lAbha te kevI rIte pAmI zakavAno ? paNa jo teNe tevo malma nirdhAra karyo ane tene vaLagI rahI. buddhi no hAtha pakaDI lIdho, to samajI lo ke enA bUrA divaso have pUrA thavAmAM bahu vAra nahi lAge. buddhi bahArathI nathI AvavAnI, te aMdara ja che. paNa ene kheMcIne pakaDavAnI che. evo prayatna karI te buddhinA AzrayamAM pahoMce eTale gaNAya buddhimAna have te buddhithI tarachoDAyelo nathI. have buddhi tenA sAthamAM che. e buddhi vadhu ne vadhu sthira ne spaSTa thatI jaze tema te buddhithI yukata-buddhi sAthe gADharUpe joDAyelo che ema kahevAze. have te je kaMi vicAraze, karaze
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 375 temAM satata buddhinI madada leto raheze. buddhinI salAha je karavAnI ke na karavAnI hoya te tene cAhya raheze. tethI A sthiti buddhigrAhya nI thai. have buddhi tene mATe grAhyA banI che ane te buddhi dvArA saMrakSaNa meLavavA mATe cAhA banyo che. have te buddhinA vadhu gADha saMparkamAM che. te pratyeka pagale buddhinI salAha laine je kaMi paNa kare che. have eno pathapradarzaka Friend, Philosopehr and Guide buddhi ja che. kaho ke teNe potAnI jAtane jANe buddhinA niyaMtraNamAM ja soMpI dIdhI che. buddhimAna..buddhiyukata...buddhicAhA...sudhI hajI kaLaNamAMthI bahAra nIkaLavAno prayatna cAlato rahe che. pahelAM huM A kIcaDamAMthI chUTuM, A buddhi javA parama mitrano hAtha barAbara pakaDuM, pachI AgaLanI vAta. hajI paNa mane Dara che ke kayAMka mArethI eno hAtha chUTI jaze, to vaLI pAchuM mAre UMDI khAimAM athaDAvuM paDaze-Ama A traNa pagathiyAM paga sthira karavAnAM che. te pachI te svastha thAya che. have tarata kaLaNamAM sarakI jaze evA bhayathI te mukata thayo. hAza, have tene nirAMta thai. have te AsapAsa zuM cAlI rahyAM che te tarapha najara kare che, A pahelAM to evI najara karavAnI paNa kayAM hAlata hatI ? have jouM to kharo, AsapAsa je che te zuM kare evuM nirIkSaNa ene batAve che ke AsapAsa je che teo kaMika prayatnapUrvaka nizcayapUrvaka karI rahyA che karatA rahe che... te ghaNo samaya sudhI temanuM nirIkSaNa kare che. temAMnA koine pachI jANavA maLe che. ane te jANavA pAme che ke AsapAsa o che teo potAnA para buddhinuM niyaMtraNa rahe, buddhinuM zAsana cAle te rIte yogya mArga para niyamapUrvaka, saMyamapUrvaka, pUrI jAgRti sAthe cAlavAnI koziza karI rahyA che. temanI pAsethI jANIne e pramANe karavAnuM zarU kare che. pahelAM potAnAM vikAro, vRttio, taraMgo, kAryo para koinuM niyaMtraNa
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 cauda guNasthAnaka bhAga-1 na hatuM. have te A badhAM para buddhinuM niyaMtraNa mUkI de che. tethI te have thatabuddhi bane che jenI buddhi saMyamamAM rahe che, saMyamanA mArga para cAlI rahI hoya evI bane che. atyAra sudhI te ane tenI buddhi beu niraMkuza, aniyaMtrita hatAM. pariNAme buddhi game te dizAmAM rakhaDuM DhoranI jema bhaTakatI hatI. have tenA para jANe lagAma AvI. have tene amuka niyamonA baMdhanamAM mUkI dIdhI. pariNAme tenuM svachaMda vicaraNa baMdha thayuM. tenuM vicaraNa, vartana yogya rUpa dhAraNa karavA lAgyuM. , have buddhi thoDIka vadhu UMDI Utare che. tene potAnI durdazAnuM kAraNa samajAya che. te game tevI cIjomAM Asakata thai jato hato. pariNAme tenI gati naSTa thai jatAM te kaLaNamAM paDyo hato. pahelAM te Asakatabuddhi hato. have te asakata buddhi banavA mathato rahyo. duHkhamAtranuM mULa Asakita. Asakita eTale cIkaNo guMdara, pariNAme gatinAzane AmaMtraNa, gatinAzanuM pariNAma UMDI khAImAM paDavA sivAya bIjuM kayuM Ave ? tethI te asakata buki banavAno yatna karavAlAgyo. jue badhuM paNa potAne koi dvArA kheMcAvA cITakAvavA de nahi A tenI jAgRti thai. draDhatA thai. have dhIme dhIme tenI saMkalpazakita jAgRta thavA lAgI. te have potAnA para potAnuM niyaMtraNa mUkavAmAM saphaLa thavA lAgyo. asakatabuddhi thavAnA prayatnoe tene eka navI dizA sujhADI. viSayomAM Asakita na rAkhavI te to sAruja che, paNa viSayone ja mArA devanI pUjAmAM arpita karI dauM to pachI te mAruM zuM bagADI zakavAnA ? ane te apirta-buddhi banavAnI koziza karavA lAgyo. mArA dvArA je kaMi mana, vacana, karmathI thAya, mAruM je kaMI kahevAtuM hoya, e sarva kaMi huM mArA devanA caraNamAM arpita karI dauM chuM ane te sAthe mArI saMpUrNa jAta paNa devanA caraNomAM soMpI dauM chuM. huM have svataMtra nathI. have huM devano sevaka, dAsa chuM. deva jema mane prere te mAre karavAnuM che. dizA darzAvaze deva, gati karIza huM. Ama te apita buddhi banyo. buddhinI
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 377 sAthe mana to hoya ja. mananI cAlaka buddhi. tethI mana ne buddhi baMne devane arpaNa karI apita-mano-buddhi bane che. pariNAma zuM Ave ? have je kaMi maLe, je sthiti prApta thAya te deva ja ApI rahyA che. evI samajaNa Ave ane te draDha thatI jAya. pariNAma ? deva mane je Ape te uttama, kalyANakArI ja hoya. tethI deva taraphathI mane je kaMi maLe te tarapha mArA mananI bhAvanA eka sarakhI ja rahevAnI. mane svAdiSTa bhojana Ape to huM harSita thai jAuM ane be TaMka bhUkhyo rAkhe to zokamAM DUbI jai ApanArAno vAMka jovA lAguM -e te kevI caMcaLa, kAcI, chIMcharI ane vikRta samajaNa ? devanuM ApeluM kazuM ja mAre mATe sarvottama karatAM ochuM na hoya, tethI te have sama-buddhi thavA lAge che. AvI sama-buddhi nizcita patha para ja cAle. tenA mArgamAM have te Dagamaga na hoya. tenI gatimAM game tyAre game tyAMthI vikSepo AvatA te khaLabhaLe nahi. pahelAM manamAM AvI samajaNa pAkI thAya, pachI bAhyA vyavahAramAM tenuM pariNAma jaNAya, AvI draDha samajaNa pAko nizcaya eTale 'vyavasAya.' evo vyavasAya' jemAM hoya te "vyavasAyAtmikA buddhi.' koI paNa paristhiti AvI. izvarArpaNabuddhithI teno vicAra karyo. pariNAme buddhinI samatA TakI rahI. pariNAme buddhi vyavasAya (nizcaya) karI zako. enuM pariNAma eka ja Ave- sthiratA. have caMcaLatA na rahI zake. have badhuM tophAna zamI gayuM. vAtAvaraNa zAMta thaI gayuM. tethI buddhi eka biMdu para eka dhyeya, eka lakSya para sthira thai jAya, AvIsthiti sthirabuddhi. tenuM ja bIjuM nAma sthitadhI, sthitaprajJA ke sthitaprajJatA. have ahIM A buddhi. A teno saMkalpa lakSya evo bheda, evuM heta ja kayAM rahyuM ? have to buddhi jANe buddhi ja maTavA lAgI. tenAmAM kazuMka mahattvapUrNa AMtarika parivartana thavA lAgyuM. huM buddhi ane A mAro
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 cauda guNasthAnaka bhAga-1 viSaya evI sthiti pahelAM hatI. paNa have buddhi jANe AvA vaitabhAvane bhUlavA lAgI. huM buddhi koNa ? mAro viSaya koNa ? e baMnethI para tattva vaLI koNa? A zuM che badhuM vicitra? ahIM AvuM aLagApaNuM ja kayAM che ? AvI samajaNa jema jema pAkI thatI jAya tema tema te buddhiyoga ne pagathiye paga mUke che. buddhi ane buddhi dvArA prApta karavAnuM lakSya-be judAM che. ane mAre tene pAmavAnuM che-evI samaja have ogaLavA lAgI. tene spaSTa lAgavA mAMDyuM ke ahIM AvuM kazuM ja nathI. huM buddhi pote ja prAptavya tattva chuM ane mAro prApta lakSya buddhi eTale ke huM ja chuM-Ama tenI buddhi, buddhi rahevA sAthe buddhiyoga (buddhi dvArA siddha ekAtmatAnI anubhUti) banI gai, have be DagalAM AgaLa cAle ke te anubhUti vadhu gADha thatAM buddhiyoga eka kadama UMce caDhI buddhi-saMyoga lAge eTaluM ja. paNa A badhA zabdo have kevaLa zabdo rahe che. have jyAM judAi, vaita ja nathI rahyuM, tyAMkoNa buddhi ane koNa AtmA ? budhdhi karatA vaLI AtmA koi svataMtra hastI che ? ane AtmA karatAM buddhinI hastI svataMtra che? nA re nA, have zabado rahyA, paNa e zabdo potAnA artho khoi beThA. vAparo, hajI paNa e zabdo jUnI Tevane kAraNe vAparatA raho. paNa have zabda ane artha ane bhAvanA ane... AvuM kaMi alaga alaga nathI rahyuM. tethI have buddhi je AtmA banI gai. ke AtmA ja budvitama banI gayo. pariNAme evI buddhine Atmabuddhi-Atmabuddhi, AtmasvarUpa buddhi, AtmA nAmathI oLakhAvI zakAya tevI buddhi. AvI sthiti sarajAI. have AgaLa? kayAM AgaLa ? have kayAM javAnuM rahyuM ? aMtima tIrtha to AvI gayuM. have kayAM bhaTakvAnuM rahyuM ? siddha thayelo, AtmasvarUpa thayelo, AtmAne barAbara oLakhI cUkelo yAtrI sAdhaka have vicAre che ke A satya che ke svama ? mane evuM jhAMkhuM jhAMkhu yAda Ave che ke kayAreka huM koi UMDA kaLaNamAM UMDI AdhAra khINamAM,koinI paNa sahAyatA vagara DUbI rahyo hato ane A paLe to huM temAMnuM kazuM nathI jovA pAmato. to zuM
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 379 e bhrama hato ? mAyAjALa hatI ? spama hatuM ? e hatuM ke na hatuM ? ke pachI kyAMka A joi rahyo chuM te svapa nathI ne ? paNa nA, A to svapra nathI ja. tethI peluM smaraNa kadAca svapra hoya tema bane. ahIM A paLe to huM mane pUrNa svataMtra, pUrNazakita saMpanna, koipaNa dizAmAM jvAnI lolupatA vagarano tamAma abhAvothI mukata pUrNatAnI-divyatAnI UMcAmAM UMcI koTinI sthitinI anubhUti karato joi rahyo chuM. tethI jenI mane AchI smRti lAge che ke te moTe bhAge to svapnuM ke taraMga ja haze, kema ke vAstavamAM to ahIM emAMnuM kaMi jovA maLatuM nathI. sAdhakanI A aDhAra pagathiyAnI yAtrA vAstavamAM to manomaya, saMkalpamaya ja rahe che. paNa e saMkalpa eTalo prabaLa hoya che ke tene te satata vAstavika, nakkara satya jevuM lAge che. te kyAMya gayo nahoto, kazuM banyo nahoto, teNe kazuM khoyuM na hatuM, te kyAMya bhaTakato na hato, paNa AvuM AvuM thayuM ema tenA manamAM tene lAgyuM ane hajI A paLe paNa meM AvuM kaMika joyeluM evI jhAMkhI smRti tene rahe che. paNa e jhAMkhI smRti pAMca kSaNamAM UDI jaze ane te pokArI UThaze, cidAnaMdarUpa zivohaM, zivohaM... huM cit (zakti ane jJAna) svarUpa chuM, huM AnaMdasvarUpa chuM, huM ziva (kalyANa, maMgala) svarUpa chuM. gItA kAryakrama goThavIne ArAmathI racAyelo graMthana nathI. te to moTI kaTokaTInI paLe jarUra paDatAM racAi gayelo graMtha che. paNa tenAvakatA eTalA moTA gajAnA hatA ke teo je bolyA te vyavasthita, suvyavasthita zAstra ja banI gayuM. zAstrI race te zAstra na kahevAya, paNa zAstra race te zAstrI kahevAya. gItAgAyaka kRSNa je bole te zAstra, Acare te dharma, svIkAre te puNya, na svIkAre te pApa. apanAve te kRSNa (arjunanuM eka nAma kRSNa che) ane tarachoDe te ? bApa re. enI kalpanA paNa koNa karI zake ? enI kevI gati thaze te jANe anubhavyA vagara koNa kahI zake ?
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paNa e koine tarachoDe nahi. tethI koine mATe evI kalpanA karavAnI jarUra nathI. te tarachoDatA lAge to tene mAtra tenI lIlA ja samajvI. kRSNe koine paNa tarachoDavAnI tAkAta gumAvI dIdhI che. kema ke te gokuLamAM ekthAruM mAkhaNa khAi khAine mAkhaNa karatAMya vadhu mRdu banI gayA che. tethI kRSNa koine tarachoDatA nathI. tarachoDI zakatA nathI. hA, jIva thoDoka samaya aMdhArAmAM ne khADATekarAmAM athaDAya kharo, paNa tenuM amaMgaLa na thai zake. kRSNe potAnA bhakata mATe kahyuM che na me bhakata: paNa ni -mAro bhakata kadI vinAzano zikAra banato nathI. ApaNe bhakata nA vargamAM na AvatA hoie, tethI ApaNane Dara rahe ke rakhe ApaNI AvI dazA thAya, paNa e to kRSNanuM nATaka ja. gopalIlA jevI bhakatalIlA ja. kRSNa ane te koino nAza zuM karI zake ? te pahelAM to temanuM ja hRdaya kaMpavA lAge ne tUTavA lAge. kRSNathI evo Dara choDI daie. kRSNanA sarajelA ApaNe-kRSNano sparza pAmelA ApaNe, jene nATakiya ekvAra sparza thAya te vaLI kadI nAza pAmato haze ? A nATakiyAnAM nATakonI koi sImA nathI. DaryA vagara ApaNe temanA nATakono AsvAda no AsvAda letA rahIe ane te sAthe vahelI take temano sAkSAta moDhAmoDhano meLApa thAya te mATe mathatA rahIe, kemake enA sAnidhyamAM ja adbhuta AnaMda Ave te to enA pUrA mApamAM ahIM na maLI zake ne ? e mATe to emanI moDhAmoDha ja vuM rahyuM. na ane tethI ApaNe ApaNA buddhi-nAza nA pagathiyethI AtmabuddhinA pagathiye pahoMcADatI sIDInI zodha ane zaraNa levAnI ciMtA karavI rahI. buddhi nI A vivecanAmAM gItA buddhi nA saMdarbhamAM AvatI vividha paristhitio batAvI, jIva pote hAlamAM kayAM che ne kayAM vA dhAre che te vize sUtrAtmaka chatAM mAmirka rUpamAM mArgadarzana Ape che. A kaMi ekalA gAMDIvadhArI kuMtAputra arjuna mATe nathI kahyuM tamAre-mAre mATe ja kahyuM che
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 381 AmAM kazuM sarjaka dvArA pharajiyAta batAvAyuM nathI. pharajiyAta to je te jIvane lAge to pharajiyAta nahitara gItAkALamAM ane Aje paNa AthI barAbara 180 DigrIne khUNe UbhA rahelA agaNita jIvo paNa kayAM nathI jovA maLatA ? emane mATe e kayAM pharajiyAta che ? tamane A pharajiyAta che ema lAge to tene tamAre tamArA bhAgyasUryanA udayanuM pUrvacita samajavuM. Ane pharajiyAta samajatA rahezo to kayAreka paNa tamArA jIvanaAkAzamAM sahastra kaLA sAthe e sUrya udita thaze ane tamArA jIvana AkAzane prakAzathI tathA tamane ukhAthI bharI deze. gItAgAyaka kRSNane kharekhara Ama ja kahevuM hatuM te paNa huM (ke anya koi) jANato nathI. Ama te A badhI mArI taraMgalIlA ja gaNAya, paNa tenI khAtarI karavA huM kRSNanuM kArDa kayAM jaine pakaDuM ? tame tamane A prakAza mATe jhaMkhatA anubhavo to te sAcuM che ke khoTuM te paNa tamArA sivAya koNa kahI zakavAnuM ? eTale pratyeka vAcake gItA (ke anya koipaNa graMtha) no artha potAnI rIte samajAya te letA rahevo ane te mArge cAlatA rahevuM. temAM bhUla haze to tenI ciMtA tamAre nahi karavAnI. tame cAlatA raho. pelo (kRSNa bApo) akaLAze ane tamArI bhUla haze. to sudhArI temane sAce raste mUkaze. emAM enI AbarUno paNa moTo savAla che. eTale tame to bedhaDaka, ane thoDAka naphaphaTa thaine. kRSNanI AbarUnA dhajAgarA thavA hoya, to bhale thatA evA mijAjathI tamane samajAyuM hoya. te karatA raho, bicArA devakInA haiyAne ardhI rAtre aDavANe page, doDatA AvIne tamAro hAtha pakaDI, tamane sAce raste na mUkavA paDe to AvuM kahenAra maganalAla chaganalAlane Ta kahejo. paNa maganalAla enI ciMtA nathI karato, kema ke eno e lAlA sAthe ekadama khAnagImAM karAra thayo che ke maganalAle enI badhI guHvAto jAhera karI dai ene muzkelImAM na mUkavo ane badalAmAM te maganalAlanA
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 bhUlabharelA arthane paNa potAnI AbarUne khAtara sAco TharAvavA enI purI zaktithI mathaze. to have lUMTavuM lUMTAvavuM ke lUMTavuM eno nirNaya je te kRSNa-dAse svabuddhithI ja karI levo ! prArthanAnI LA 382 koine prazna thaze ke prArthanAnI te vaLI kalA hoi zake ? hA. prArthanAnI kalA paNa che ne vijJAna paNa che. jeo jIvanamAM prArthanAnA mahattvane samajIne teno upayoga kare che temanA mATe jIvana saraLa, suMdara ane AnaMdamaya banI jAya che. zrI aravi kahetA : tamArA dainika jIvanamAM prArthanAno Azraya nA lIdho hoya to eka mahAna lAbhathI vaMcita rahI gayA cho ema mAnajo. A divya mAdhyama dvArA eka paLamAM ja parivartananA prakAzita patha upara tame AvI jAo cho. jIvanamAM sulabha parivartana kone nA game ? vatte oche aMze aMdhakAramAM aTavAtA mANasane prakAzanI jarUra hoya che ja. prArthanA e prakAza pUro pADe che. zraddhAnI zakti : vizvanAM rahasyo vize ajaba pustaka lakhanArA sara jemsa jInse brahmAMDanA saMcAlana pAchaLa rahelI, divya zakti, zraddhA ne prArthanAnI tAkAta vize mahattvanAM vidhAna karelAM. eka vaijJAnika kahe : tamArA jevA TocanI pratiSThAvALA vaijJAnika AvAM hiMmatabharyA vidhAna kare e jarA Azcarya jevuM lAge che. zraddhAnI A mahAna zakti vize zabdo jaDatA nathI. huM vadhAre zuM kahuM ? kharekhara ? hatuM. zrAvAnanA hAthamAM asIma zaktio AvI jAya che. zraddhAnuM, aMtaranuM, AtmAnuM, bhAvanuM, prArthanAnuM, eka ajaba baLa hoya che. A to navI vAta che.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 383 nA cirapurAtana che. tamane koi anubhava nathI. mATe navI lAge che. sara jInsanA jevo ja anubhava DaoN. bhAbhAno hato. vikhyAta philasupha kenTa paNa ema ja mAnatA. vizvanA mahAnatama vaijJAnikomAMnA eka AinsTAina parama zaktimAM zraddA sakhatA hatA. e niyamita prArthanA karavAnA AgrahI hatA. mahAtmA gAMdhIno prArthanAprema to gatabharamAM jANIto che. abrAhama liMkana prArthanAmArganA pravAsI hatA. svAmI zradvAnaMda prArthanAmAM apAra ruci letA. AvAM to aneka udAharaNa maLI Ave. prArthanA eTale koi ghelA ane bhAvuka mANasonI bhamAtmaka pravRtti che ema nathI mAnavAnuM. vizvanA aneka mahAna puruSo prArthanAmAM rasa letA AvyA che. caitanyanA camatkAra : A pravRtti mahAna mANaso mATe ja che evuM nathI. sAmAnyamAM sAmAnya mANasathI zarU karIne zreSTha kakSAnI vyaktionA prArthanA premanAM asaMkhya udAharaNa noMdhAyelAM che. prAcIna samayamAM dhruva, prahalAda, mArkaMDeya, vibhISaNa, kuntA, dropadI, sisa, mohammada, aSo jarathrustro, elIjAha ne AvAM to asaMkhya vibhUtiudAharaNa jovA maLe che. Adhunika samayamAM paNa evAM udAharaNa ApaNI AsapAsamAMthI maLI AvI zake. evA asaMkhya udAharaNamAMthI mAtra eka ja udAharaNa joie. AnaMdAzramavALA svAmI rAmadAsa bhAratanI tIrthayAtrA daramyAna bhagavAnane zaraNe saMpUrNatA samarpita thavAnA saMkalpa sAthe vicaratA hatA. eka vAra emanI pAse paisoya nahIM ke khAvAnI suvidhA paNa nahIM. zetAna mana dalIla karavA mAMDyuM ke barAbara bAra vAge jo koi acAnaka khAvAnuM laine Ave to bhagavAna ane zakti beya sAcAM. rAmadAsajIe manane paTAvIne besADyuM. ne pote paNa eka aMdhArI guphAmAM ine besI gayA. barAbara bArane Takore koi bhojananI thALI
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 cauda guNasthAnaka bhAga-1 mUkIne cAlyuM gayuM. AvAM to aneka udAharaNa emanA ne anyanA jIvanamAMthI maLI zake che. prArthanA eka divya sIDI che, jenAdvArA AtmA paramAtmA sAthe joDAya che ane jIvane paramanI zakitano lAbha maLavA mAMDe che. vizvavyApI baLa : tibeTI lAmA tIMga-cI eka vAra guphAmAMthI bahAra AvatA hatA. dvAra para UbhelA ziSya pUchayuM : A vakhate to cAlIsa divase bahAra padhAryA. hA, huM AkAzane aDato hato ne pAtALane halAvato hato. nA samajAya, gurudeva ! huM prArthanA karato hato. mane ajaba majA AvI gai. prArthanA AkAzane sparzI zake ne pAtALane halAvI zake che evo anubhavIono mata che. A mata game tema vAtomAMthI nahIM, paNa prArthanAnA pratyakSa paricayamAMthI pragaTelo che. paNa evA anubhava mATe koi taiyAra hoya che ? AkAzapAtALane halAvavAnI vAta javA do, mANasane potAnuM hRdaya halAvatAM ja nathI AvaDatuM ne ! trIsa-cAlIsa divasanI vAta dUra rahI, eTalI sekanDa mATe paNa manovRtti prArthanAlIna bane toya ghaNuM che. tame prArthanA vize zuM mAno cho ? nepALI mahAtmA bholerAmane yAtrIkoe pUchyuM. eno koi niyama nahIM eja niyama. topaNa ? prArthanA bALakanA rudana jevI tAtkAlika ane saraLa, AMsunA jevI spaSTa abhivyakitavALI, hRdayavedanA vI gupta vIjajhabakArA vI tvarita vaMToLa jevI sabaLa prema jevI asarakAraka ane saMtonAM hRdaya jevI divya zeya che. pachI huM zA niyama batAvuM? .
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 385 to paNa prArthanApathe pahelAM pagalAM bharanArAne thoDA niyamo to joize ja. samaNanA evA dIvA mArgadarzaka sthaMbho upara goThavyA haze to ApaNo rasto saraLa thaze. prabhunuM varadAna : mane prArthanAnI kaLA samajAvo. zrI rAmakRSNa paramahaMsane eka vAra rAkhAle vinaMti karI. emAM zuM samajAvavAnuM hatuM ? khUba ja bhAvathI prabhunA varadAnano upayoga karavAnuM rAkhavuM. kayuM varadAna ? prArthanAnuM. enAthI AgaLano rAha prakAzita thai ze. prArthanA prabhunuM varadAna che eTaluM paNa samajI levAmAM Ave to AgaLano rasto kharekhara prakAzita thai jAya. ahIM ApaNane bAibalanI pelI prArthanA yAda Ave che. *he prabhu ! amane prArthanA karatAM zIkhavo.' jo eka A prArthanA karatAM paNa AvaDI jAya toya dhanya banI ie. ApanAmAM A bhAva jAge toya kyAMthI ? dareka zakitane mAdhyama joie che. jema tAMbAnA tAramAthI vidyutazakita jhaDapathI vadhe che tema bhAvabharyA hRdayomAM prArthanAbaLa jhaDapathI pravAhamAna thAya che, ema samajI zakAya che. zradvAbharyuM hradaya prArthanAnuM uttama vAhaka banI rahe che. A vizvamAM koi mahAna zakti che ene ApaNAmAM rasa che, prArthanA dvArA eno e rasa vadhArI zakAya che, ApaNI prArthanA saphaLa thai zake che -vagere samA AvI gai hoya to A mArge yAtrA karavAnuM vadhAre saraLa bane che. bhAva mahattvano : eka gAmamAM navA pUjArI AvyA. emaNe maMdiramAM prArthanA dAkhala karI. e dara pUname ne agiyAraze bIjA mANaso pAse prArthanA karAvatA.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 cauda guNasthAnaka bhAga-1 emAM eka abhaNa kheDUtano vAro Avyo. e kahe : huM tamArA kvo vedavAna nathI. mArI parAthanAmAM zAM ThekANAM hoya ? ene pUjArIjIe Apelo javAba jovA jevo che : vidvAnanI prArthanA loko upara prabhAva pADe paNa saraLa hRdayanI sAdI prArthanA prabhune sparzI jAya che. ApaNe zabdo sAthe nahIM, bhAvonI sAthe kAma che. sAcI prArthanAne zabado sAthe kaMi ja levAdevA nathI hotI. aMtaranA bhAva ja emAM mahattvanA hoya che. parama zaktine emanI ja sparza thAya. pokaLa zabdo havAmAM UDI jAya. eka saMta kahe : ApaNe prArthanA karIe chIe e vAta sAcI. paNa, prArthanA karIe chIe kharA ke ? bahu samajavA jevI vAta che, pelA popaTanI jema prArthanAnA zabdo raTI javA, Tepa calAvI javI e eka vAta che ane aMtaranA bhAva jagAvavA e bIjI vAta che. - paramAtmAne prArthanAnI laMbAimAM nahIM, saccAimAM rasa che, UMDANamAM rasa che. ene zabdazuddhimAM nahIM, hRdayazuddhimAM, divya buddhimAM rasa che. ApaNe bhale jagatune prabhAvita karI zakIe, prabhune prabhAvita karavAnA kImiyA judA che. sanAtana zakti H gurUdeva yagore zAntiniketananA prAraMbhamAM prArthanAno eTalo Agraha rAkhyo hato. nInA nAmanI eka aMgreja vidyArthInI kahe : A to eka navI ja vAta kahevAya. tuM prArthanAne navI vAta kahe che ? hA. A vaLI zuM? jo. e mAnavaAtmAnA Adijanma sAthe saMkaLAyelI pravRtti che. ApaNA mATe e navI vAta hoya ema bane, prArthanAnI zakti sanAtana che. enI vAta navI nathI. ApaNo paricaya navo gaNAya eTaluM ja.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 gurUdevanI A vAta taddana sAcI che. vizvanA sahuthI purAtana sAhitya gaNAtA vedamAM gAyatrImaMtra Ave che. emAM ja divya tenI prAptinI UMDI abhIpsA che e prArthanA ja che. potAnI prajJAne divya tethI rasI devAnI jhaMkhanAnI abhivyaktimAM AtmAnI temAAvanA ja pratibiMbita thAya che. vedomAM AvI to asaMkhya RcAo maLe che je mULagata rIte prArthanAo ja che. uttara kAzIvALA divyendra svAmIe AvI vadokata prArthanAonuM suMdara saMkalana bahAra pADeluM. emanA kahevA mujaba vedomAM ApelI prArthanAomAM mAnavajAtano evo eka paNa prazna nathI jeno jvAba nA maLI zake. 387 upaniSadanI tamaso mA jyotirgamayaM vizvanI uttama prArthanAomAMnI eka che. AkhA jagatano koi dharma eno anAdara na karI zake. sAva nAstika mANasane paNa A prArthanAno svIkAra karavo paDe evI utkRSTa koTinI e prArthanA che. ajJAna-aMdhakAra ane mRtyumAMthI jJAna, prakAza ane jIvana tarapha jvAnI UMDI abhIpsA kone nA hoya ? thoDAM varSo agAu muMbaimAM bAMdrA pAsenA dariyAkinAre AvelA adabhUta prArthanAlayamAM jyaliyAnA nAmanA eka sAdhikAbahenane maLavAnI taka maLI hatI. emaNe bAibalamAM AvatI prArtanAo vize thoDA ja samayamAM eTalI mAhitI ApI ke ame loko cakita thai gayelAM. kurAnamAM paNa suMdara prArthanAo maLI Ave che. avestAmAM paNa vedonI jema suMdara prArthanAnA bhaMDAra che. bahAi dharmanI prArthanAo jovA jevI che. amerikAnA mULa rahevAsI reDa inDiyanonI prArthanAo paNa anokhI hoya che. vizvanuM eka dharmazAstra evuM nathI, jemAM prArthanA jovA nA maLe. A uparathI khyAla Ave che ke prArthanA eka sanAtana tattva che. AnuM eka kAraNa che. dharmanuM astitva che mAnavInA parama utthAna mATe.
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 cauda guNasthAnaka bhAga-1 prArthanA emAM upayogI thai zake che. pachI eno ullekha nA hoya ema bane ja zI rIte ? AtmAno avAja : paramahaMsa yogAnaMda kahetA : prArthanA vizvanuM mahattama baLa che. jagatanA tamAma dharmoe A baLane puraskAryuM che. AjanA mAnavA mATe paNa e moTAmAM moTuM baLa banI zake che. vikhyAta kavi TenIsana kahetA : A jagata kalpI zake che enA karatAM ghaNI ghaNI vadhAre vastuo prArthanA dvArA zakaya bane che. AnaMdamayI mAnA mate prArthanA jIvananuM paramodvAraka baLa che. eno upayoga karavAmAM mANasanuM kalyANa che. ATalA badhA mANaso khoya na hoi zake. ahIM to ApaNe gaNatarInAM ja nAmano ullekha karIe chIe. paNa A sUcimAM hajAro nahIM, lAkho nAma umerI zakAya tema che. jIvanalakSI sarjano dvArA asaMkhya lokonuM jIvana parivartana karanAra DAM Dela kArnegI prArthanAnA jabarA AgrahI hatI. eka sahAyaka emane pUche : amArA mATe prArthanA karavAnuM zA mATe pharajiyAta che ? eTalA mATe ke tamane prArthanAnI zakitano khyAla Ave. prArthanA saphaLa thAya kharI ? kema nA thAya ? sAcA hRdayanI prArthanA saphaLa thAya ja thAya. aneka jaNano ne mAro evo anubhava che ke prabhu AtmAno avAja sAMbhaLe che ja. tamAre e anubhava meLavavo hoya to e prArthanAthI ja thai zakaze. A to sIdhI vAta che. prArthanAnuM baLa sAcuM che ke nahIM e mApavA mATe paNa eno prayoga karavo paDaze. khAlI vAMcIne besI rahyo nahIM pAlave. prabhu padhAryA : kurukSetranuM medAna, aneka praznothI pIDAto arjuna saMdharSanA sAgaramAM gothAM khAi rahRAo che bhagavAnanI sAme e pAra vagaranA prazno mUke che
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 AzaMkAo ThAlave che. 389 prabhu ! mane TUMkamAM batAvo ke mAre zuM karavuM ? prabhuno Adeza che ke mArAmAM manavALo thA. A Adeza bahu sUcaka che. mana saMsAravyavahAranI ciMtAomAM ja bhaTakayA karatuM hoya tyAre parama zakti sAthe saMparka sAdhavAnuM bahu muzkela banI jAya che. eka suMdara jApAnI kAvyano anuvAda vAMcavAnI taka maLI hatI. eka malamalano parado che. enI eka bAju mAnavI che, sAmI bAju bhagavAna che eNe hamaNAM ja prArthanA pUrI karIne potAnI AMkho ughADI che. enA hoTha upara chellA zabdo che. Avo prabhu...padhAro prabhu...mane sAMbhaLo prabhu... jo huM AvI gayo sAmethI jvAba Ave che. are, Apa padhAryA cho ? tArA bolAvyA pahelAM huM AvIza, tArI prArthanA pahelAM huM jvAba ApIza, ema meM tane nahotuM kahyuM ? have to tane barAbara pratIti thai ne ? saMsAranA vyavahAramAM DUbelAone ATale gaje jvAnI veLA bhAgye ja Ave. ApaNane rasa che ApaNA praznonA ukelamAM ApaNI mAMgaNIomAM ApaNane joie che sukha ane zAMti, AnaMda ane samRddhi. to koi mAge che preraNA ane prakAza. mArI icchA pramANe thAo. -e moTA bhAganI prArthanAono sAra hoya che. paNa koi prabhune ema nathI kahetuM ke tArI icchA pramANe thAo ! jo ke ema kahevAmAM geralAbha nathI ja hoto. paNa nAnakaDuM mana eTalo udAra draSTikoNa apanAvI zake ja zI rIte ? ene e rIte keLavavA mATe paNa prArthanA karavI paDe ! zraddhA ane samarpaNa : khalIla jillAne ala mustaphA nAmanA e mahAna pAtranuM sarjana karyuM
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 cauda guNasthAnaka bhAga-1 che. vizva sAhityamAM ane philasuphImAM ala mustaphA amara banI gayA che. emane eka ziSyA pUche che : ane gurUdeva amane prArthanA vize kaho. tame zraddhA vize jANI lezo to prArthanA vize jANavAnI koi jarUra nahIM rahe. pachI e prArthanA ane zraddhA banne vize suMdara vArtAlApa kare che paNa emano mULa mudI e che ke jenA aMtaramAM zraddhA nathI e prArthanAno pUro lAbha kayAreya nahIM lai zake. A zraddhA ane samarpaNanI eka belaDI che. hindInAM jANItAM kavayitrI mahAdevI varmA pAse eka sAdhikAe mArgadarzana mATe vinaMti karelI. zuM mArgadarzana joie che ? mahAdevIe pUchyuM. mane jIvana udvArano rAha batAvo. samarpaNa e ja rAha. ATaluM ja ? hA, paramAtmAne zaraNe tAruM sarvasva samarpita karI de. tane sarva kaMi maLI jaze. A ja mahAdevajIe anyatra lakhyuM che : samarpaNa e paNa zraddhAyukata prArthanAnI pahelI zarata. ananya niSThA : yuropamAM nola nAmanA eka mahAna saMta thai gayA. prabhunA nAmanA ghoSa gajAvatA gajAvatA e skoTalenDa jaI pahoMcyA. tyAMnA mANaso pazuo karatAM paNa badatara jIvana jIvatA hatA. emanuM hRdayaparivartana karavA emaNe khUba ja prayatno karyA. aneka pravacano karyA, paNa kaMi nA vaLyuM. emaNe potAnA manane tapAsavA mAMDyuM. aMdarathI Adeza Avyo ke have mAtra prArthanAno ja rasto bAkI rahyo che. tarata ja prArthanA zarU karI. e paramAtmAne rAta divasa prArthavA lAgyA ke, prabhu, A lokonuM hRdaya parivartana karAva athavA mane upADI le. emanI prArthanA paramAtmAe sAMbhaLI ja.
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 391 cauda guNasthAnaka bhAga-1 A hatuM ananya niSThAnuM pariNAma. araviMdazramavALI zrI mAtAjI prArthanAnAM parama AgrahI hatAM. prArthanA ane dhyAna vizenuM temanuM phrenca pustaka A kSetramAM eka ananya pradAna gaNAya che. sarala nAmano eka sAdhaka kahe : mAre AtmasAkSAtkAra karavo che ne sakhata zaradI thaI che. mAre zuM karavuM ? tArA A beya praznonA javAba tane prArthanAmAMthI ja maLI jaze. ananyabhAvathI prArthanAmAM lAgI jA. zaradI ne ajJAna beya TaLI jaze. mAtAjIe hasIne javAba Apyo. emanI vAta so TakA sAcI. divyatama baLa dharAvanArI ne upayogamAM saraLa prArthanA pratyeka samasyA ukelI zake che. ApaNe tenI kaLA ja jANavAnI che. suMdara samanvaya : evaresTavijetA sara leba hanTane temanI A mahAna siddhi badala sanmAnavAno eka samAraMbha yojavAmAM Avelo. tame to mahAna siddhi meLavI AvyA. videzI mahemAne kahyuM. prabhunI kRpA. hare vinamratAthI javAba Apyo. prabhunI kRpA ? huM samajI zakuM chuM ke mArA moMe A zabdo sAMbhaLatAM tamane Azcarya thAya che. paNa A eka hakIkata che ke prabhunI kRpA vagara ame saphaLa thai ja nA zakayA hota. ApanI AsthA joine mane Azcarya thAya che. huM koi jabarA AdhyAtmika jJAnavALo ke parama Astika hovAno dAvo karavA mAMgato nathI. paNa amArA A mahAna gaNAyelA kAryamAM prArthanA khUba ja upayogI thai hatI e spaSTa kahevuM joie. A to eka samAcAra kahevAya. e je gaNo te. ame jabaruM Ayojana kareluM e kabUla. to ame
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 cauda guNasthAnaka bhAga-1 saphaLa thaizuM ja evo AzAvAda paNa satata rAkhelo. vaLI amArA AkhA juthano sahakAra anokho hato. paNa mArA mate amArI siddhimAM prArthanAno phALo khUba ja mahattvano gaNAya. noMdha levI paDe evo A anubhava ne abhiprAya gaNAya. ApaNe hanTanI jema bhale evaresTanAM ArohaNa nA karavAnAM hoya, jIvanamAM Dagalepagale nAnA-moTA avarodhanA DuMgarAo caDhavAnA to Ave ja che. emAM prArthanAno upayoga kema nA karI zakAya ? vyavahAranI vADImAM : DaoN rAmacaraNa mahendra nAmanAM jANItA lekhake manovijJAnanAM nAnAmoTAM thaine cAraso jeTalAM pustako lakhyA haze. emanAM svapatha ane Bi6maya nIvana nAmanAM pustako to adbhuta che. ucca jIvananI preraNA ApatAM A pustakomAM emaNe eka bAbata upara khAsa bhAra mUkatAM kahyuM che ke, prArthanA karatI vakhate e barAbara yAda rAkhavAnuM che ke ApaNe brahmAMDanI mahattama zakita sAthe kAma karI rahelA chIe. A smRti upakAraka nIvaDaze. A zaktinI sAthe jyAre dunvayI saphaLatAnI yogya rIti-nItino ajamAvavAmAM Ave tyAre eka akATya baLa ApaNI aMdara UbhuM thAya che. DaoN normana pilane eka zrImaMtane maLavAnuM thayeluM. gajabano che tamAro dhaMdho. AvI vizALa jagA meM bhAgye ja joi haze. DaoN pile e zrImaMtane kahyuM. tamane Azcarya thaze ke ATalA vizALa dhaMdhAnI zarUAta meM zUnyathI ja karelI. sajjaDa purUSArtha, AzAvAdI vicAro, prAmANika vyavahAra, mANaso sAthe mAyALu rItabhAta ane yogya prArthanA manadhAryA pariNAma lAve che eTalI samaja sAthe A dhaMdho jamAvyo che. mane lAge che ke vyavahAra jagatanA mANaso mATe AmAM eka suMdara
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 393 cauda guNasthAnaka bhAga-1 mArgadarzana che. vyavahAramAM adhyAtmanuM AvuM suMdara saMmizraNa karanAra dhanya ja gaNAya ne ? aMdaranA uccAlana : vRMdA nAmanI eka vidyArthinIne jyAre prArthanapravRttimAM rasa paDyo tyAre eNe niyamita prArthanA karavAnuM vata lIdhuM. paradeza gayelA enA moTabhAi pAchA AvyAtyAre e vRMdAmAM thai gayelAM amUla parivartanane joine cakita ja thai gayA. bahenA, tuM to sAva badalAi gai. tArI dhamAla kayAM gaI ? bhAie pUchyuM. bhagavAna pAse. bhagavAna jevo zabda tArA moMmAM ? A zuM vAta kare che tuM ? meM prArthanA karavA mAMDI ne mAruM jIvana badalAI gayuM. bahu rasabharI vAta karI te. A zI rIte banyuM ? AnI pAchaLa eka moTo vaijJAnika niyama kAma kare che. tame be ghaDI bhagavAnanI vAta cheTI rAkho topaNa pelA acetana mana upara prArthanA ane zubha vicAranI asara paDe che ja. bAhya mananI dhamAla ane gUMco paNa ukelAvA lAge che. aMtaratama nirmaLa bane che. bhItaranI svasthatA vadhe che. Ama prArthanA prabhune nahIM. ApaNane badale che. ne parivartana to subhaga ja hoya ne ? prabhune gamatuM : eka suMdara jarmana rUpakakathA che. emAM ziyALAnI rAtanuM varNana che. kALI DibAMga rAta che. cAre tarapha sakhata barapha paDyo che. zrImaMto potAnA hUMphALA mahAlayomAM DhabarAI gayA che. garIboe paNa potapotAnI jhuMpaDIomAM tApaNAM karyA che. prANI ne paMkhIo paNa ekabIjAnI huMpha garamI meLavIne TakI javAno prayatna karI rahyAM che. dharatI to dharatI, svargamAM paNa ThaMDIno kaDAko bolI gayo che.
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 cauda guNasthAnaka bhAga-1 AvA vAtAvaraNamAM khuda paramAtmA paNa TharI gayelA ! A to rUpakakathA che ne ! TharI gayelA bhagavAna jema tema karIne bahAra nIkaLyA. emane hUMpha joitI hatI. e hUMpha emane maLI gai. prArthanA karatAM mAnavanA uSmAbharyA haiyAmAMthI ! prabhu jANe sAcA prArthanA premIne zodhI rahelA che. emane jyAre paNa hUMpha joie tyAre e prArthanAmaya hRdayanI uSmAmAMthI meLavI le che. keTalI suMdara kalpanA che ! prArthanA mAnavInA aMtarane ATaluM divya banAve che ema pelA anAmI rUpakakAranuM kahevAnuM haze ne ? aMjalimAM amRta : bhagavAna buddha sAkSAtkAra pAmyA pachI dharmacakavartana mATe nIkaLyA hatA. emanA pitAjIno mitrarAjA emane oLakhI gayo. e kahe : kumAra gautama ! tame tamArI kevI avadazA karI che ! cAlo, huM tamane meLa karI ApuM athavA to huM tamane mAre tyAM ja rAkhuM. tathAgata e bhalA mANasane zo javAba Ape ? paramAtmA suryamALAo ApavA mAMge che ne ApaNe dhULa ne DhephAM mAgyA karIe chIe ! tathAgata mahAna rAjya ne tenA vaibhavo choDIne AvyA hatA. tyAre pelo rAjA emane pharI pAcho jhaMjhaTamAM nAkhavA mAMgato hato. ApaNe tyAgI banI javuM evI vAta nathI. ApaNane prArthanAnI apAra tAkAtano khyAla nathI e samajavuM che. prArthanAmAM nAnInAnI vastuo nA ja mAgI zakAya evuM nathI. paNa enA dvArA jIvananA ne jagatanA mahattama prazno paNa hala thai zake che e yAda rAkhavAnuM che. jIvananA sarvAgI vikAsamAM e khUba ja kAma AvI zake. - prArthanA jevI mAnavInI bIjI koi zakita nathI. ene barAbara oLakhIne yogya rIte upayogamAM laie to ApaNA mATe kaMi ja azakaya nA rahe. rathaLasaMkocane kAraNe udAharaNo TAMkI zakAya tema nathI, paNa vizvano koi prazna evo nathI, mAnavajInanI koi samasyA evI nathI.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 395 jemanA ukela mATe prArthanAno upayoga saphaLatApUrvaka nA karavAmAM Avyo hoya. khajAno khUlaze ? divya jIvana saMghavAnA svAmI zivAnaMda temanA sAdhanAkALanA AraMbhamAM kalAko sudhI gaMgAnA zItaLa jaLamAM UbhA rahIne sAdhanA karatA. Aje zuM karyuM ? eka sanyAsIe eka divALIe pUchayuM. cAvIno upayoga karyo. kai cAvI ? tamArI pAse to eka paNa cAvI nahotI. e mArA hRdayamAM hatI ne ! mArA eka asIma khajAnAnI cAvI che prArthanA. Aje prArthanAmAM khUba ja lIna thai zakAyuM. khUba majA AvI. sAmAnya mAnavInuM e sadabhAgya kayAM ke e vAraMvAra prArthanAmAM lIna thai zake ? e aneka vAra prayatna kare tyAre ekAda vAra saphaLa thAya. paNa e to abhyAsanuM kAma che. kariyANAnI dukAna calAvatA ramaNabhAine varSo pachI maLavAnuM banyuM tyAre emanI saumyatA joi huM cakita thai gayelo. kAkA, tame to ajaba rIte zAnta lAgo che. meM emane kahyuM. kema nA lAguM ? mane prArthanAnuM mAna rahasya maLI gayuM che. prabhue prArthanArUpe ApaNA sahunA hAthamAM eka evuM mahAna rahasya mUkayuM che ke eno upayoga karIe to ApaNane zAMti ane samRddhi, AnaMda ane madhuratA badhuM ja maLe. kalyANa-DI H paNa e mATe pelA arjuna jevo samarpaNabhAva joie. eNe, bhagavAnane kaheluM : huM tArA vacananuM pAlana karIza. AvI niSThAbharI AjJAMkitatA hoya to sAdhakano, sAmAnya mAnavIno ane khuda paramAtmAno rasto paNa saraLa thai jAya !
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 cIda guNasthAnaka bhAga-1 bAibalamAM paNa A zabdo game evA che : I will huM karIza. (tema) juo, koi lAMbI vAta nathI, dalIla nathI, paNa chatAM joke evI ghAMca nathI, prabhu tamArI icchA pramANe karIza evo sIdhosAdo samarpaNabhAva che. gItAe prabodhyuM che tema, AvA kalyANapathanA pravAsInuM kadI amaMgala thAya kharuM ke? prArthanA e bhIkha nathI. e to che ApaNo ananya adhikAra. enA dvArA ApaNe sarvezvarano sahAro meLavI zakIe. ThIMgaNo, mANasa parvatanA zikhara upara caDI jAya tyAre enI UMcAi vadhI gai che ema nA svIkArIe to paNa enI draSTino vyApa aneka gaNo vadhI gayo che ema to svIkAravuM ja paDe. kAkAsAheba kAlelakara eka yuvakane kahe : tArI maryAdA ogALavAnuM tuM mane pUchato hato ne ? hA, e mAro gaMbhIra prazna che. to e praznanA ukela mATe tuM prArthanAno upayoga kara. tArI tamAma sImAo ogaLI jaze ne tuM sAcA jIvanano bhogavanAra banIza. prArthanAmAM A ane bIjI aneka zakitao bharelI che. yogya upayoga karatAM enAthI musIbato jAya ne rAhata maLe evo anubhava thAya ne thAya ja. Aja sudhImAM aneka lokoe A anubhava karyo che, to ApaNe paNa e prArthanAnuM baLa kema nA ajamAvIe ? darzanIya dIpa : satata jhaghaDatAM ja rahetAM suzIlAbenane prArthanAno rasto maLyo tyAre e to dhanyatAno ja anubhava karI rahyAM. emanI ekanI eka putrI vaMdanA kahe : mammI, teM prArthanA zarU karI ne lAbha mane maLyo. - kema nA maLe ? prArthanAno dIvo to ApaNA gharamAM thayo gaNAya ne ?
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 397 basa, prArthanAno dIvo karavAnI ja vAta che ne ! e jyAre paNa thAya tyAre ajavALAM Ape ja Ape. prArthanA AtmAnIbArI che e eka evuM mAdhyama che ke je aMdhakArane haThAve che ne prakAzane pragaTAve che. e AtmAne ujjavaLa kare che ne jIvanane jyotirmaya banAve che. aMtaranI Arata : mAre prArthanA kevI rIte karavI joie ? svAmI cinmayAnaMdane eka jarmana ziSya pUchyuM. pUrA hRdayathI, sAcA bhAvathI. e sAcuM paNa prArthanA kema besIne karavI joie. e pUchuM chuM. phAve te rIte besavuM. vyavasthita Asana ane ekAnta hoya to sArI vAta che. paNa e anivArya nathI ja. tamArA aMtaramAM prArthanA mATeno UMDo umeza jAge e ja mahatvanuM che. 'A umeSa eTale aMtaranI Arata. mIrAM kahetI tema, aisI lagana lagAo, kahAM tuM jAsI aisI lagana lagAo. romaromamAM A raNakAra jAge tyAre prArthanAnI uccatama avadhi AvI gaI gaNAya. icchAnI abhivyakti : keTalAka lokone AvI Arata UgatAM vAra lAge che. e prArthanAmAM saraLa bhAve potAnI icchAo ja rajU kare to paNa cAle. imarsana kaheto : potAnI navI navI icchAonI jAherAta karatAM pahelAM mANase paramAtmAe agAu kai kai icchAo pUrI karelI te mATe khUba AbhAra mAnavAnuM rAkhavuM joie. Avo kRtajJatAno bhAva hRdayamAM jAge che eTale hRdayamAM sAcI prArthanA mATe ApoApa mokaLAza pedA thAya che. yAda rAkho ke ApaNI koipaNa icchA pUrI karavAnuM kAma paramAtmA mATe saraLa che. mATe enI zakita vize zaMkA lAvyA vagara prArthanA karye ja javI. mananI madhuratA H
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 elisa jyAre prArthanAmAMthI UbhI thai tyAre enA moM upara khUba ja thAka hato. enA guru paramahaMsa yogAnaMde pUchyuM : patharA bhAMgavA gai hatI ke prArthanA karavA ? 398 prArthanA karavA. to tArA caherA upara ATalo badho thAka kyAMthI ? prArthanAne aMte tanamana praphullIta banI rahevAM joie. romaromamAM tAjhagIno anubhava thavo joie. prArthanA banAvaTI haze ne emAM mAtra phariyAdo ja haze to ApaNane AvI tAjhagIno anubhava nahIM thAya. ene aMte manamAM madhuratA hoya, aMtara AnaMde chalakAya. to ja sAcI prArthanA karI kahevAya. A anubhava eTalA mATe thAya ke bhale tatkALa puratA paNa AvI prArthanA daramyAna ApaNI kSudratAmAMthI mukata thai ie chIe. ApaNane virATano saMparka thai jAya che. pachI ApaNane bhAna thavA lAge che ke agAu to ApaNe potAnI jAtane ekalI ja mAnatA hatA, paNa vAstavamAM ApaNe eklA nathI. eka bahena potAnI prArthanAne aMte kaMika AvA zabdo bolatA : he parama ! Aja thoDI vAra mATe paNa mArI kSudratA visarAi gai ne mane tArI virATatAno saMsparza thayo. A anubhUtino raNakAra AkhA divasa daramiyAna mArAmAM cAlyA kare evI vinaMti che. - aMdhakAramAM sahAro : kArnila nyumena nAmanA eka ciMtaka hatA. emanA upara du:kho AvavAmAM kaMi bAkI nahIM raheluM. emanA eka mitra varSo pachI emane maLyA to emaNe joyuM ke, nyumenanI AMkhomAM AnaMdanAM ajvALA relAtAM hatAM. tame to koi camatkAra karI dIdho lAge che. mitre nyumenane kahyuM. zAno camatkAra ?
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 399 tamArI AMkhomAM tenA ajaba jhagamagATa relAya che. e ajavALA AtmAnA che. e zI rIte maLyAM ? prArthanA dvArA. mArA jIvanamAM meM e dIpa pragaTAvyo ne mArA tamAma aMdhakAra ogaLI gayA. mane parama prakAzanI prApti thai gai. prabhuno A pAvana prakAza sahu koine maLI zake che. e prakAza prApta karavA mATe nyumene gAyeluM tema ApaNe paNa gAvuM rahyuM. sAcA hRdayathI prArthavuM rahyuM : premaLa jyoti tArI dAkhavI muja jIvanapaMtha ujALa. Dagamagato paga rAkha tuM sthira muja, dUra najara cho na jAya. dUra mAraga jovA lobha lagIra nathI, eka DagaluM basa thAya. mAre eka DagaluM basa thAya. Aja lagI rahyo garvamAM huM, ne mAgI madada nA lagAra. ApameLe mArga joine cAlavA, hAma dharI mUDha bALa. have nirja zizune saMbhALa. nyumenanI lakhelI suMdara prArthanAnA gujarAtI anuvAda premaLa jyoti nA nAme prakhyAta thayelA A suMdara bhajana jevA bIjA bhajano paNa, prArthanAmAM avazya sAmela karI zakIe. tArA caraNamAM : - samarpaNanuM AvuM ja eka suMdara stotra bhAva sAthe vAraMvAra raTavuM joie : tvameva mAtA ca pitA tvameva.. A kone yAda nahIM hoya ? enI chellI paMkitano bhAva tame ja mArA sarvasva cho. jo e prArthanA vakhate manamAM barAbara guMjI UThe to ApaNe dhanya banI jaie. evI ja pelI prArthanA mArAthI je kaMi thAya che e badhuM ja huM nArAyaNane samarpita karuM chuM. e paNa majAnI che. zodhavA beso to AvI to aneka prArthanAo maLI
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 Ave. paNa e badhI paMktio AMkha mIMcIne gagaDAvI ie to e jhAjhI asarakAraka nahIM nIvaDe. bhAva-UMDA hradayano bhAva-ja prArthanAmAM mahattvano che. 400 eka suMdara prArthanA che : aba sauMpa diyA isa jIvanakA, saba bhAra tumhAre hAthomeM, hai jIta tumhAre hAthomeM aura hAra tumhAre hAthomeM. huM tamane khAtarI ApuM chuM ke pUrA hRdayathI A prArthanA karavAmAM Ave to hAranuM nAmonizAna maTI jAya, ane jidaMgInI jItamAM palaTAi jAya. A prArthanAnA chellA zabdo jUo : mujhameM-tujhameM basa bheda yahI, maiM nara hUM, tuma nArAyaNa ho. maiM hUM saMsArake hAthameM, saMsAra tumhAre hAtho meM saba bhAra tumhAre hAtho meM ! prakAza pArAvAra : gAyatrInA mahAmaMtra dvArA tame divya tenI ArAdhanA karI zako. upaniSadanA tamaso mA jyotirgamaya UMDA prArthanAbhAva dvArA parama prakAzanI mAMgaNI karI zako. vaLI bAibalamAM AvatI vikhyAta prabhu prArthanA Lord's Prayer dvArA tame parama sAthe ekatAra banI zako. tame kayA zabdo vAparo chA enuM mahattva nathI. tamArI utkaTatA ja agatyanI che. e utkaTatA, saraLatA, zradvA ne UMDANa prArthanAne saphaLa banAve che ja. prArthanA prANano parimala che. aMtaranI Arata che, emAM bhItaranI bhavyatA pragaTa thAya che. e manane madhura banAve che ne jIvana cetanAne jAgRta kare che, virATano saMparka karAvIne e ApaNA upara parama AziSanA audha vahAve che. prArthanA e aMdhakAramAM sAthI che. e prabhAtanuM prAgaTya karIne ApaNane pArAvAra prakAza Ape che. laghutAmAMthI mukata thai prabhutAmAM pravezavAno e uttama rasto che. tamArI koi paNa samasyAne e ukelI zake
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 401 che. divyatAno dhodha vahAvavAno, cetanAsabhara banavAno A uttama rasto che. prArthanA dharatI uparanuM evuM baLa che, je svarga upara niyaMtraNa dharAve che. jIvanane naMdanavana jevuM banAvavA mATe teno Azaro laie. jIvananA sarvAgI vikAsa mATe ne tamAma samasyAonA ukela mATe prArthanAkalAno upayoga karo ne dhanya jIvananA svAmI bano. na jANe kema, mana vaLIvaLIne prArthanAno ja vicAra karavA lAgI jAya che. dhyAna ane prArthanAmAMthI mane vadhAre zuM game e praznano javAba tarata ja ApatAM thoDI muzkelI paDe. prArthanA vize ghaNuM vAMcyuM. enAM suMdara anubhava paNa karyA. chatAM prArthanA vize jyAre paNa navuM vAcavAnuM AvyuM che tyAre koika navuM prakAzakiraNa avazya maLyuM che. paNa A to mAnavamana ! sapATa dharatI para sIdhA cAlavAnuM ene phAve ja nahI ne ! prArthanA jevI divya chatAM pArthiva bAbatomAM khUba ja upayogI prakriyAne paNa sAva yaMtravata banAvI devAnuM ApaNA koThe paDI gayeluM che. pachI e eka sAmAnya rasahIna, rojiMdI ghaTamALA banI jAya che. nA koi ullAsa, nA koi cetana. prArthanA karavAnI che mATe karI nAMkhavAnI. Ano jhAjho lAbha zI rIte maLI zake ? eka manovaijJAnikane prArthanAmAM eTalo badho rasa paDyo ke badhAM kAma choDI daine AkhuM jIvana prArthanA kalAnA saMzodhana ane upAsanA tarapha vALI dIdhuM. ghaNA loko emanI pAse mArgadarzana mATe AvatA. lagabhaga badhA ja mANasone e pUchatA : prArthanA vize tame chelle chelle khAsa navuM kaMi vAMcyuM che ke ? prArthanA mATe vAMcavAnI zI jarUra ? prArthanA eTale prArthanA vaLI. basa, ATalA mATe vAMcavAnI jarUra. prArthanA eTale prArthanA evA ekaDhALA rAgamAM ApaNe besI gayA chIe. enA vize ghaNAM navA saMzodhano thAya che. jUnA vidhAnonAM avanavA artho nIkaLe che. navAnavA mANasonI anubhUtiomAMthI sAva navA unmeSo jAge che. A badhAno lAbha laie
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 cauda guNasthAnaka bhAga-1 to khoTuM zuM ? vAta to sAcI lAge che. paNa amArA jevA pRthak jnoe zarUAta kayAMthI karavI ? pahelI vAta to e ke vAraMvAra khAsa samaya kADhIne prArthanA vizenI ApaNI vicAraNAne kaMika kaDaka banIne tapAsavA mAMDavuM joie. tapAsa karavI kevI rIte ? pahelAM to e jovuM ke ApaNI prArthanAnI asarakArakatA vadhI che ke ghaTI che. ApaNane badhAne kAma Ave evI A salAha che. have to moTA bhAganA lokoe kabulyuM che ke prArthanA e mAnavInI moTAmAM moTI jarUrata che naLInI aMdara rahelI. thAiroDa vagere graMthionI jema ja prArthanA paNa mAnavInA zarIra ane mana upara asara kare che e siddhAMta have vaijJAnika svIkRti pAmyo che A asarone mApI zake tevAM sUkSmasthUla sAdhano paNa vijJAne zodhI kADhyA che. vIjaLIzakti, cuMbakazakti ane gurutvAkarSaNa jevuM ja amodha ane akATya baLa prArthanAnuM paNa che e vAta have jagajAhera banI che. thoDA prayogahIno vagara bIjuM koi A bAbatano pratikAra nathI karatuM. dainika jIvana jIvavAmAM ne ApaNA nAnAmoTA prazno ukelavAmAM A divya baLa anahada upayogI thai zake. prArthanA eka pharaja che ema mAnavAne badale, e ApaNo ananya adhikAra che ema barAbara samajIne cAlIe to sAcI ane asarakAraka prArthanA siddhi thAya. thoDA prArthanApremI mitronuM vartuLa temanI sAptAhika miTiGgamAM beThuM hatuM, prArthanA patAvyA pachI haMmezanA krama mujaba prArthanA vize anubhavo ane vicAronuM AdAnapradAna emaNe zarU karyuM. Ano viSaya hato. prArthanAnI vyAkhyA. prArthanA eTale zuM ? saMcAlake prazna mUkayo.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 403 enI ghaNIbadhI vyAkhyAo maLe che. e bolI kvAno artha zo ? Aje ja prArthanA vartuLamAM dAkhala thayelA navA sabhya dalIla karI. tame je vyAkhyA bolazo te zA mATe bolazo ? mane gamI haze eTalA mATe. eno artha evo thAya ke tame e vyAkhyA sAthe sahamata thAo cho. pachI e vyAkhyA tamArI banI jAya che. e barAbara che. koi eka ja vyAkhyA tamArI hoya evuM nA paNa bane. tame vadhAre vAMco, phoine sAMbhaLo ke svayaM tamArA anubhavamAMthI paNa navI vyAkhyA maLI jAya. ahIM ApaNe AvA anubhavonI Apale karIne samRddha thavA bhegA thayA chIe e nA bhUlAya. pachI sahue potapotAne gamatI vyAkhyAo ApI. eka jaNe kahyuM : mane eka navI vyAkhyA maLI che. to itejArI vadhAryA vagara bolI jAo. ame vicAra karavA lAgIe. sAva sAdI vyAkhyA che. prArthanA eTale prabhuno saMparka sAdhavAnI prakriyA. suMdara vyAkhyA kahevAya. A khAvA jevI prakriyA che. jema tamAre jAte ja khAvuM paDe tema, tamAre jAte ja prArthanA karavI paDe. (koi tamArA mATe prArthanA karIne tamane jarUra upayogI thai zake. paNa ahIM to ApaNe vyaktigata prArthanAnA lAbha upara ja bhAra mUkavo che eTale viSayAMtara nA karIe.). bIjA mANaso tamArA vatI khAi nA zake paNa khorAkanuM varNana karIne, tamane sAruM bhojana pIrasIne bhojana tarapha AkarSI zake jarUra. A ja rIte bIjA mANaso tamane prArthanAnA praveza dvAre jarUra lai jai zake. e preraNA ApI zake paNa e anubhavanA pradezamAM praveza to tamAre
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 cauda guNasthAnaka bhAga-1 OcjA 17. jAte ja karavo paDe. prArthanAnA aThaMga upAsaka evA eka bhAine pUchavAmAM AvyuM. eka prArthanA ane dasa prArthanAnA prabhAvamAM zo phera paDe ? evuM sAduM gaNita AmAM nahIM cAle, prArthanAmAM saMkhyA ane guNavattA beya jovAmAM Ave. yAda rAkho ke guNavattA uparathI paNa saMkhyA nakkI thai zake. eka ja uttama prArthanA dasa jeTalI thai jAya, ne so nirbaLa prArthanAonuM pariNAma paNa evuM ja Ave. jo Ama ja hoya to prArthanAnI guNavattA vadhAravA mATe ApaNe pUratA prayatno karavA joie. enI kalAne barAbara zIkhavI joie. A mATe thoDI prAthamika bAbato samajI levI joie. svAmI rAmatIrtha pAse eka yuvaka Avyo. kahe : bhagavAna nathI. A navA samAcAra tuM kayAMthI lai Avyo ? A to bhayaMkara kahevAya ! rAmabAdazAhe banAvaTI gaMbhIratAthI kahyuM. bhagavAna hoya to mArI prArthanA nA sAMbhaLe ? e vAta kharI. prArthanA nA sAMbhaLI eTale e bicArAno kAMkaro ja kADhI nAMkhyo. sAruM tuM mane e batAva ke te kharekhara prArthanA karI hatI ke bIjuM kaMika ? prArthanA ja karelI. e vakhate tuM kayAM hato ? nATakanI TikiTa kharIdanArAonI lAinamAM Ubho hato. hA prArthanA mATe jagA to sarasa pasaMda karI. mArI dhAraNA pramANe tAre TikiTa joitI hatI eTale ja ne ? hA, paNa mAro naMbara Avyo ne bArI baMdha thai gai. bhagavAna che ja nahIM. AvI luka bAbato uparathI bhagavAnane enA siMhAsanethI rUkhasada ApI denArAonI saMkhyA ghaNI moTI che. emane e paNa khabara nathI
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 405 hotI ke prArthanA zAne mATe karavI, kayAM karavI, prArthanAnuM paNa koI stara che, prabhuno paNa koi mahimA che. prArthanA mATe koika sthaLa to hovuM joie. Ano artha evo nathI thato ke mAtra maMdiramAM mUrti sAme, pratIko sAme, bhavya sthaLamAM ke khAsa taiyAra karelI jagAe prArthanA karI zakAya, jAheramAM basamAM, gADImAM, ToLAnI vacce, gaMbhIra jarUra paDe to game tyAM game tyAre prArthanA thai zake. paNa e vakhate prArthanA mATenI AMtarika bhUmikA ApaNe taiyAra karI zakIzuM kharA ? ja zAMti ane samatA joie e manamAM pragaTAvI zakAze kharI ? eTalA mATe ja prArthanAmAM ekAMta sthaLanuM mahatva batAvavAmAM AvyuM che. bIjuM kaMi nahIM to eka evo khUNo paNa hoya jyAM avarajvara nahIvatu hoya. tyAM besIne paNa prArthanA karavAthI cittavRttine ekAca karavAnuM vadhAre saraLa bane che, paramAtmA aMdara beThelo che. ane ApaNo bahAra rajhaLatA manathI prArthanA karavA lAgIe teno zo artha ? prArthanA mATe bahAra ekAMta jagA ke ekalakhUNo maLe enA karatAM paNa potAnA aMtaranA ekAMte pravezI zakAya e vadhAre jarUrI che. dareka mAnavInA hRdaghamAM AvIsuMdara jagA hoya che ja. mANasa jyAre A jagA pratinI aMrtayAtrA karavAnuM zarU kare ane kramazaH emAM niSNata thAya tyAre ene A ekAnta nivAsano AnaMda mANavAnuM vadhu phAve che. prArthanAno zreSThatama lAbha to ja e lai zake. A nA phAvatuM hoya to zIkhI levuM rahyAM. prArthanAno vicAra karIe tyAre aneka savAlo UbhA thAya che. aneka spaSTatAo jarUrI banI jAya che. emAM sahuthI moTo prazna Ave che prArthanAnI niSphaLatAno. huM e praznane judI rIte jouM chuM. eka jANItI vAta. eka bhAine tyAM Aga lAgI. eTale e kUvo khodAvavA nIkaLI
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 cauda guNasthAnaka bhAga-1 paDyA. lokoe emane mUrkhaziromaNi no ilkAba Apyo. kaMika AvI ja bhUla ApaNe karIe chIe. pANInuM mUlya ane agninuM jokhama jANanArAe pANInI vyavasthA pahelI karavI joie. prArthanA dvArA prazno ukelavA hoya to praznono Dhagalo thAya ane samasyA ekadama jalada bane pachI ja prArthanA zarU karavAnI keTalAkanI rasama hoya che. e vakhate mana keTaluM vyagra hoya jo ke eka anubhavInA jaNAvyA mujaba A samaya prArthanA zIkhavA mATeno uttama samaya hoya che. kevI rIte ? mANasane bhagavAnanI sahAyanI tAtI jarUra hoya che. eTale AsamAnIsulatAnI vakhate e vadhAre UMDANathI prArthanA karaze. parIkSAne samaye vidyArthIo vadhAre ekAgratApUrvaka vAMce che ema ? hAM kaMika evuM ja. AnA bhayasthAna zAM che eno khyAla ApavAnI jarUra che kharI ? lokone mana bhagavAna eTale sanAtana jamInadAra. jyAre paNa kayAMka gaLuM pakaDAya eTale e jamInadArane sAda pADavAno, paNa jo mANasane AvI nAsa bilADI ghoghara Avyo. jevI ja prArthanAno abhyAsa hoya to A valaNa ane sthiti taMdurasta nahIM gaNI zakAya. A eka moTI kamanasIbI ja kahevAya. prArthanA eTale mAgaNI ja nahIM. e to eno eka bhAga thayo. prakAra thayo. prArthanA dvArA sarva zakitanA svAmI sAthe saMparka sAdhavAno che e bhUlAya kema ? prabhuno evo saMparka ane sAnidhya mANasanA jIvanamAM jaladatA UbhI nA thavA de ne kadAca thai jAya topaNa enuM nivAraNa thai jAya ne aMte badhuM maMgaLa maMgaLa thai jAya. ApaNI prArthanA prArthanA nA paNa hoya, he bhagavAna evuM saMbodhana prArthanAno bhAga che ja. paNa enA pachI je kaMi Ave te salAhasUcanA ke mAtra citA ja hoya. ene prArthanA kema kahevAya ? phIzara nAmanA eka prArthanA premI A kaLAnA moTA niSNAta.
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 emanI hade UMDA gayelA bahu ochA mANaso vize huM jANuM chuM. emanuM kAma eka ja : prArthanA karavI ane karAvavI. emaNe ghaNA lokone prArthanA vize prakAza Apyo che. mArI prArthanA niSphaLa gai. ghaNA loko emanI pAse phariyAda kare. kevI rIte ? 407 phalANI paristhitimAM sudhAro thAya eTalA mATe meM vAraMvAra prArthanA karI. paNa sAva niSphaLatA maLI. kevI prArthanA karelI ? bhagavAna pAse mArA du:kha gAyelAM. eTale ke tamArI je ciMtAo hatI emane vadhAre ekAgra nare joine emane tame vadhAre lada banAvI. banavAjoga che. nA ema ja bane che, musIbatonI hAramALA rajU karavI enuM nAma prArthanA nathI. prArthanAno samaya pUro thai gayA pachI lAbhane badale nukasAna vadhAre thayuM hoya che. kAraNa ? mANasa racanAtmaka prArthanA karavAne badalevadhAre kALajIpUrvaka potAnI musIbato upara cokksa samaye ekAgra thato hoya che. AthI to mana vadhAre nirbaLa banavAnuM. enA varavA pratyAghAta paDaghAye ja jJAnA. pote aputra hovAthI eka rAjAe tenA garIba pitarAinA putrane khoLe lIdho. lagabhaga dasa peDhI dUrano saMbaMdha. nasIbadAra chokaro rAtanI rAtamAM rAjagAdIno hakadAre thai gayo. rAjyahelanA nivAsanI pahelI ja sAMje e raDato hato ! kema beya raDe che ? mAre khAvuM che. te e mATe raDavAnuM ? nokarane hukama kara. khAvAnuM taiyAra ja che. have tuM sAmAnya chokaro nathI. tuM rAjakumAra che. tArA adhikArone oLakha. Adeza ApIne kAma karAvatAM zIkha. AvatI kAle tAre moTuM rAjya calAvavAnuM che.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 cauda guNasthAnaka bhAga-1 ApaNeya rAjAonA rAjA evA mahAsamrATanA rAjakumAro chIe. paramAtmAnI pAse jaie tyAre DhIlA thai kvAnI zI jarUra ? enI tamAma samRddhi para ApaNo adhikAra che. premALa paramAtmA tamAma yogya icchAo pUrI karavA taiyAra che. prArthanA e mATeno patra che. basa, upayoga karo ne AnaMda pAmo. eka suMdara prayoga vAMcavA maLelo. eka vidvAne eka kaThiyArAne bolAvIne pUchayuM : Akho divasa lAkaDAM cIravAnA keTalA paisA laiza ? pAMca rUpiyA. huM tane dasa rUpiyA ApIza. paNa eka zarata. tAre sIdhI duhADIe lAkaDAM nahIM kApavAnAM. kAma ochuM thAya teno vAMdho nahIM. pelo tarata kabUla thayo. aradhA kalAkamAM e pAcho Avyo. kahe : mAre kAma nathI karavuM. tane paMdara rUpiyA ApIza. paMdaraso Apo to paNa nahIM. mAre kAma nathI joituM. navI paddhati jovA prayoga karI rahyo chuM. sAba huM evI bhArebhAre vAtomAM kaMi nA samajuM. huM to ATaluM jANuM ke lAkaDA phADatA hoie to choDiyAM UDavAM joie. e nathI UDatAM. mAre kAma nathI karavuM. tame prArthanA karo ke pariNAma nAM choDiyAM nA dekhAya to samajavuM ke kuhADI avaLI paDe che, prArthanApaddhatimAM bhUla che, A bAbata samajI laine tarata ja rasto badalavo joie, navo prArthanApatha zodhavo joie. bIjAnI lakhelI prArthanAono upayoga karAya che ? A prazra thavo svAbhAvika che. * avazya karAya paNa amuka hada sudhI ja. gokhelI prArthanAono artha zuM ? , emAM bhAvatanmayatA Ave to sarasa. sAro rasto e che ke saraLa hRdayamAMthI je paNa zabdo nIkaLe e tamArI prArthanA.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 have prArthanAnI niSphaLatAnA mULa savAlane hAtha upara laie. ApaNe sAva aspaSTa hoie chIe. e prArthanAnI niSphaLatAnuM eka agatyanuM kAraNa. eka bahenane bhAre zaradI thayelI. koie emane prArthanAno rasto batAvyo. badhAM sahakuTuMba prArthanA karavA beThAM. bhagavAnane vinaMti karavAmAM AvI. badhA UbhAM thAya e pahelAM ATheka varasanA bAbAe hAtha joDIne kahyuM ane bhagavAna bhUlato nahIM ke mammIne zaradI thayelI che. paNa tuM ene eTalI badhI garamI nA Apato ke ene tAva AvI jAya. 409 koirna A sAMbhaLIne hasavuM Avaze. paNa AmAM kaMi hasavAjevuM nathI. badhI ja spaSTatAo karavAnI te bhagavAnane mATe nahIM, ApaNe mATe. bhagavAna to badhuM jANe che. paNa tamArI prArthanA tamArI sAthe to spaSTa hovI joie ne ? eTalI kALajI uparathI tamArI niSThA nuM mApa nIkaLaze. tamane pelA vacananI khabara hovI ja joie. tArI zradghA pramANa thaze. ema ja thAya che. bhagavAna ApaNI prArthanAone nakAre che kharo ? A bIjo prazna. nakAre paNa kharo. tethI zuM ? eka jaNe sarasa kaheluM : mArI badhI prArthanAono jvAba bhagavAne nA Apyo te bahu sAruM thayuM ema samajjAro huM jIvato chuM. kadAca thoDuM gUDha lAgaze A vAkaya paNa taddana sAcuM che. ghaNIvAra lAgaNInA udrakamAM ke anya dabANane kAraNe ApaNe prArthanA karI nAkhIe chIe. kadIka ApaNI mAgaNI anucita hoya. bhagavAna bIjuM ja kaMi karavA mAMgato hoya. to te ApaNI prArthanA nAmaMjUra paNa kare. ApaNe mAMgelI vastu karatAM e vadhu kimatI vastu ApavA mAMgato hoya ema paNa bane ne ? barAbara samajI rAkho ke bhagavAna nA pADe tyAre ApaNane chIe tyAMthI vadhAre UMcI bhUmikA para lai jvA mAMgato hoya che. mATe ja to prArthanAne aMte umeravuM joie :
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 he bhagavAna ! mArI buddhi ane jarUriyAta mujaba meM tArI pAse A mAMgyuM che. tuM e Apa. athavA kaMika vadhAre sAruM Apa. tArI ja icchAno vijya ho prabhu ! prArthanA vize meM ghaNuM vAMcyuM che. dareka gAethI koika navo vicAra to maLyo ja haze. paNa upara ullekhelA phIzarano eka vadhArAno vicAra mane khUba ja gamI gayelo. emanA mate prArthanAnI mULabhUta traNa rIto kAM to ApaNe vicArathI prArthanA karIe chIe, kAM to vANIthI kAM vyavahArathI. (jo ke ApaNI prArthanA vANInI hoya che, vANIzUrA kharA ne ? Akho vyavahAra prArthanAmaya banAvI devo e eka mahAna siddhi che. paNa e ghaNo UMDo viSaya che. enI carcA svataMtra karIzuM.) to bAkI rahI vaicArika prArthanA, enI bhUmikA ghaNI UMcI hoya che. ApaNAM vicAra jo satata prabhu pratipremapUrvaka dorAyelA rahe to e satata prArthanA kahevAya, je khUba ja asarakAraka nIvaDe che. bhagavAna sAthe vAtacIta karavI, ApaNo bhAva ene samajAvavo, enI preraNA ApaNe jhIlavI ne e rIte eka divya vidyuta vartuLa saMpUrNa banAvavuM. AthI vadhAre ne vadhAre uccatara anubhUtio thaze ane prArthanA vadhAre sabaLa ane saphaLa banatI jaze. A sAthe zAbdika prArthanA vize thoDuM vicArI laie. udAharaNa ThIka paDaze. eka bhAi che. e mAMgalya ane samRddhi mATe prArthanA kare che. A mATe emaNe savAra-sAMja vIsavIsa miniTa judI phALavI che. A samaya daramyAna e suMdara prArthanAo kare che. bAkInA samayanI emanI vAtacItano thoDo aMza joie : bahu kharAba samaya che.. zuM thaze e nathI samajAtuM..kema govavuM eno khyAla nathI Avato (vacce eka bhAre nisAso) paristhiti kayAM Ine aTakaze...have hada thai gai...bhagavAna paNa zuM karavA beTho che... 410 tame vicAra karo ke A bhAi pelI cAlIsa miniTo barabAda nA karatA hota to e vadhAre sAruM hatuM ne ? Akho divasa nakArAtmaka ne
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 nirAzAvAdI vANI bolIne pelI prArthanAo upara pANI pheravavAno artha zo ? zabdo e jIvana che. jevA zabdo bolAya evuM jIvana ghaDAya. ApaNA ja zabdo ApaNI prArthanAno virodha kare e kevuM ? to ApaNe jANI laIe ke sAmAnya vicAro ane zabdo paNa prArthanAo ja che. emanI asara paNa paDe che ja. to have kALajI rAkhIe ke e vicAro ne rodiI vAtacIta prArthanAnI bhAvanAo ne saMketonI virodhI na ja hoya. have karmamaya prArthanAno vicAra paNa karI laie. eka suMdara udAharaNa che. je huM jIvanabhara bhUlI nahIM zakuM. eka gAmamAM duSkALa paDyo. rAmajImaMdiranA mukhya pUjArIe jAherAta karI ke sAMje badhA lokoe duSkALapIDito mATe prArthanA karavA mATe ekaThA thavuM. sAMja paDye ghaNA loko ekaThA thayA. prArthanA zarU thavAnI hatI tyAM ja eka chokaro tyAM Avyo. thoDA loko bahAra Avo ne ? e bolyo. 411 zuM kAma che ? ame badhA prArthanA karavA mATe beThA chIe. tuM Avyo ne pAcho kAma batAvavA lAgyo. tArA bApA kema nathI AvyA ? e vADIe navA kUvAnuM kAma karAvI rahyA che. paNa emaNe gADuM bharIne potAnI prArthanAo mokalI che te tame badhA emane maMdiramAM lAvavAmAM mane madada karo. gADuM bharIne prArthanAo ? cakita thayelA pUjArIe pUchyuM. hA, mArA pitAjIe garIbo mATe ghauM, bAjarI, cokhA ane kaThoLanA kothaLA tema ja bAya vagere mokalI ApIne kahyuM che ke mAre kAma che eTale huM prArthanAmAM nathI AvI zakato, paNa mArI prArthanAo mokalI ApuM chuM. ghaNuM kahevuM che ne kaMi kahevuM nathI. nA kahuM to asaMtoSa raheze. kahIza to majA mArI jaze. nA bhai nA, mauna rahI jAuM A vAta upara. gADuM bharelI prArthanAonI vAtanA smaraNe baro kepha caDAvI dIdho che. bhagavAna,
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tArI baliharI ! jIbhanI prArthanA sArI che. paNa haiyuM ne hAtha e prArthanAmAM joDAya to...bhayobhayo ! bhagavAna tamArI prArthanAno javAba ApavA mATe enA vizrAmabhavanamAMthI sIdhI ja UtarI Avaze ema mAnatA nahIM. e khuda tamAro upayoga paNa kare. e tamane taiyAra karavA mAge. A mATe tamAre taiyAra rahevuM joie. bhagavAna jo tamArI bhUmikAne UMcI levA mAMgato hoya ne tamArA dvArA tamArI prArthanAno javAba ApavA icchato hoya to tamAre ene pUro sahakAra Apavo joie. jojo pAchA Ano bhAra rAkhatA ! eno paNa AnaMda mAnajo ne premALa javAbadArI mATe taiyAra rahejo. dhyAna, duritano nakAra, yogya AtmasaMketa ane prazAnta zravaNa e prArthanAnA cAra pagathiyAM che. paNa laMbANabhaye e suMdara pAsAnuM pRthakkaraNa ahIM nahIM karIe. ApaNe to ATaluM ja yAda rAkhavAnuM ke prArthanAmAM ApaNuM aMtara reDI nAkhavAnuM che. prabhu javAba Ape che ja e zraddhA choDavAnI nathI. enA mArgadarzanane jhIlavAnuM che. jvAbamAM vAra thAya to akaLAvAnuM nathI. prArthanAmAM jIbhanI sAthe hAtha ane haiyAno sahakAra paNa ApavAno che. ApaNAmAM je koi avarodha lAgatA hoya emane kADhavAnA che. ne eka mahAnuM rahasya kayAreya bhUlavAnuM nathI ke jagatamAM traNa ja zakitao zreSTha che : bhagavAnanI, prArthanAnI ane zraddhAnI. emano upayoga karo ane je joie te pAmo. paramAtmAne parama kalyANanI badhI khabara che. e tamAruM maMgala ja karaze. prArthanA karo ne sukhI thAo te mArI prArthanA !
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 413 pariziSTa-2) sAdhanA divyadhvani sAdhanA eTale jAgratapaNe, vyavasthita svarUpamAM AdhyAtmika Urdhvagamana. je hetu mATe ApaNe ahIM pRthvI para AvyA chIe te hetu sAdhanAno che. abhyAsa ane sAdhanA e paryAyo che. ApaNuM jIvana je mAyAthI baMdhAyeluM che temAMthI mukata thai jIvanane sAcA svarUpamAM samajavAno sAdhanAno hetu che. sAdhanA e jIvanaparyata cAlanArI prakriyA che. pratyeka miniTa, pratyeka kalAka ane pratyeka divase sAdhanAmAM pragati sAdhavAnI che. A mahAna dariyAi musApharImAM agaNita vibo Ave che. jyAM sudhI izvarane tame tamArA nAkhudA tarIke mAnazo tyAM sudhI tamAre ciMtA karavAnI jarUra nathI. tame avazya sAmA kinAre pahoMcI jazo. keTalAka lokone AdhyAtmika mArga jANavAnI mAtra icchA hoya che, paNa teone mukti mATe sAcI khevanA nathI hotI. teo ema mAne che ke jo teo thoDIka yaugika kriyAo karaze to teo amuka zakita athavA siddhio prApta karI zakaze. paraMtu jyAre temane AvI zakita maLatI nathI
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 cauda guNasthAnaka bhAga-1 tyAre teo dhIraja gumAvIne A kriyA choDI de che ane AdhyAtmika rAha paNa choDI de che. phakata kutUhala ja tamane koi AdhyAtmika pragati sAdhavAmAM madadarUpa nahIM bane. mAtra kutUhalanA zokhIno utpAta macAvanArAo karatAM vadhu dhRNAspada che. tamArA aMdaranA vicAronuM pRthakkaraNa karo ane nakkI karo ke tamArAmAM sAcI AdhyAtmika bhUkha che ke phakata kutUhalanI ja bhUkha che. satata satsaMga, sArA dhArmika pustakonuM vAcana, prArthanA, janma ane dhyAna dvArA tamArI kutUhalavRttinuM zamana karIsAcI mukti tarapha AgaLa vadho. tamArI sAdhanAmAM tamane pUrNa rasa hovo joie. tamAre sAdhanAnA phAyadA ane tenI nItirIti jANavI joie. tamane anukULa Ave evI sAdhanA pasaMda karavI joie. sAdhanAne pUrNa karavAnI tamArI zakti hovI joie ane to ja tame sAdhanAne paripUrNa karavAmAM saphaLa thazo. phakta sAro uddeza rAkhavo e ja paryApta nathI. tene sArAM kArya dvArA puSTa karavo joie. jyAM sudhI tame zaktisaMpanna ane khaMtIlA na ho, jyAM sudhI irSyA, krodha, ahaMkAra, svArtha ane lobhathI tamArI jAtanuM rakSaNa na karI zako, tyAM sudhI tame AtmajJAna prApta karavAnI icchAnA AdhyAtmika patha upara cAlavA yatna karo chatAM paNa pUrNa saphaLa na banI zako. mAtra sArA udezothI ja saphaLatA prApta thatI nathI. draDha AtmasaMyama e atyaMta Avazyaka che. AtmasaMyama eTale dabANa nahIM paraMtu zarIranI aMdaranI pAzavI vRttionuM vazIkaraNa. pazuonuM mAnavIkaraNa ane mAnavIonuM dhruvIkaraNa eTale ja AtmasaMyama. tame bIja vAvo te pahelAM jmInane kheDavI joie. nahIM to bIja UgatA pahelAM nAza pAmaze. kuradaratano eka aphara niyama che ke laya vinA sarjana thatuM nathI. tamArAmAM divya svabhAvanI sthApanA karo te pahelAM tamAre tamAro pAzavI svabhAva badalavo paDe che.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 AdhyAtmika patha kAMTALo, khADAkhaiyAvALo ane karALa che. tamAre khaMta ane dhIrathI mArgamAMnA kAMTA vINI levA joie. keTalAka kaMTako AMtarika ane keTalAka bAA che. irSyA, lobha, moha, abhimAna e AMtarika kaMTako che. ane bahAranA kaMTakomAM kharAbamAM kharAba kaMTaka duSTa manavALA manuSyono saMsarga che. mATe kharAba sobatano tyAga karo. sAdhanAmAM bhayasthAno : 415 sAdhanAnA samaya daramiyAna badhA sAthe bahu haLomaLo nahIM. jhAjhI vAtacIta na karo, jhAjhuM cAlo nahIM, jhAjhuM bhojana na lo, vadhu nidrA na karo. uparanI pAMca vastuonuM barAbara pAlana karo. haLavAmaLavAthI mana vikSubdha thAya che. vadhu vAtacIta karavAthI manamAM vikSepa paDe che, vadhu cAlavAthI azakti ane thAka lAge che, vadhu paDatuM khAvAthI ALasa ane UMgha Ave che. sAdhanAnA samaya daramyAna puruSoe strIonA saMparkathI dUra rahevuM. tame game teTalA mabUta mananA ho chatAM paNa yuvAna strIothI dUra raho. mAyA tamane khabara na paDe tema kArya kare che ane tethI tamArI adhogati zarU thAya che. AdhyAtmika kriyAothI ja haMmezAM tamArA manane bharapUra rAkho. tamArI lAgaNIone bahekAve tevI vastuothI tamArI jAtane khUba ja dUra rAkho. pachI ja tame sahIsalAmata banI zakazo. gharanAM mANaso sAthe na rahevuM. AdhyAtmika pathanA navA nizALiyA ho tyAre tamArI AdhyAtmika zakti ane pavitratAnI kasoTI na karavI. zarUAtamAM tamArI AdhyAtmika zakita batAvavA pApa ane apavitratA sAme thavAnI bahu himata na karavI. Ama karavA jatAM tame patananI khAimAM khaDI zo. dhULanA DhagalAmAM tamArA agninI cinagArI DhaMkAi jaze. manamAM anukaraNa karavAnI mahAna zakti rahelI che. A kAraNathI ja AdhyAtmika sAdhakane gharanAM mANaso sAthe haLavAbhaLavA devAmAM nathI
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 coda guNasthAnaka bhAga-1 Avato. tenuM mana dunvayI vastunI nakala karavA yatna karaze, ane tethI avazya tenI paDatI thavA saMbhava che. jo sAdhaka jamInadAra ane rAjA jevA paisAdAra mANasonI sAthe harephare to tenuM mana A lokAnI kharcALa TevonuM anukaraNa karavA mAMDaze ane thoDA samayamAM khabara na paDe tema te paDatI tarapha dhakelAi jaze. A kuTevo tenAmAM evI pesI jAya che ke tene dUra karavI ati muzkela bane che. jo ati agatyanuM kAma hoya to ja sAdhaka tene ghera khUba ja ocho samaya rahI zake. yoganA niyamo tene vadhu samaya rahevA mATe paravAnagI ApatA nathI. pachI bhale ne tenuM ghara game tevuM sAruM hoya ane sAdhaka game teTalA vairAgyavALo hoya ! saMsAranI asara khUba ja prabaLa hoya che. nivikalpa avasthA dvArA mAnavInA badhA ja saMskAra saMpUrNapaNe baLI na jAya tyAM sudhI lAMbA samaya mATe ghera rahevuM hitAvaha nathI kAraNa ke tyAM sudhI teNe bhayajanaka vistAra oLaMgyo nathI. AdhyAtmika patha : zarUAtamAM AdhyAtmika patha khUba ja kaThina, kAMTALo, khaDakALa ane lapasaNo lAgaze. dunvayI vastuno tyAga duHkha utpanna kare te svAbhAvika che. paraMtu jo tame A raste AgaLa vadhavA majabUta manathI nizcaya karo to A raste AgaLa vadhavuM bahu ja saheluM che. tamane temAM AnaMda Avaze. tamAruM hRdaya vizALa banaze ne jIvananuM navuM darzana prApta thaze. tamArI draSTi nUtana ane vizALa banaze. tamArA hRdayamAM rahelA aMtarAtmAnA adrazya hAthano tamane sahAro maLaze. tamArA aMtarAtmAnA avAjathI ja tamArA sarva saMzayono nAza thai jaze ane tame izvarano karNamaMjula svara sAMbhaLI zakazo. divyAmRtanI avarNanIya lAgaNI tame anubhavazo. tamane gahana ane parama AnaMda maLaze tathA pUrNazAMti prApta thaze. A paramAnaMda anazvara, akathya ane zAzvata hoya che. te tamane navuM jora Apaze, tethI A yogane mArga tamArAM pagalAM vadhAre susthira banatAM jaze. jIvanmukato, yogIo,
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 417 cauda guNasthAnaka bhAga-1 nityasiddho, amarapurUSo ane ciraMjIvIo prayatnazIla sAdhakane madada karavA temanA hAtha laMbAve che. sAdhaka A badhuM anubhave che tethI tenI ekalatA nAza pAme che. vizvamAM sarva jagyAe vyApIne kArya karatI zaktithI tame sadA sarvadA rakSAyelA raho cho, tethI gatamAM tamane bhaya jevuM lAgatuM nathI. sAdhanAnI vigatonuM barAbara pAlana karo ane ApoApa tamAruM rakSaNa thaze. keTalAka sAdhako thoDA samaya bAda sAdhanA choDI de che. teo tAtkAlika mahAna phaLanI AzA rAkhe che. TUMka samayamAM ja teo mahAna siddhinI apekSA rAkhe che ane jyAre AmAM niSphaLatA maLe che tyAre sAdhanA choDI de che. brahmane prApta thayelA pUrNa mAnava ane sAmAnya mAnava vacce utkrAMtinAM ghaNAM pagathiyAM rahelAM che. rastAmAM ghaNA paDadAone cIravA paDe che. aMtima prApti pahelAM ghaNAM vighnomAMthI pasAra thavuM paDe che. AdhyAtmika pragati kramazaH thAya che . tame eka ja kUdake evaresTa na caDI zako. te pahelAM tamAre aneka nAnI TekarIo upara mukAma karavo paDe. tevI ja rIte AdhyAtmika raste paNa kUdako nathI mArI zakAto. AtmasAkSAtkAra e cha varSanA snAtakottara abhyAsa jema nathI. e to satata sAdhanAnA pariNAma svarUpe che. AdhyAtmika mArge koi tvarita cAvI nathI. zAzvata AnaMdanA sAmrAjyamAM pahoMcavAno bIjo koi rAjmArga nathI. A divya paMthe cAlavAmAM adhUrI sAdhanA nahi cAle. temAM saMpUrNa kaDaka zistanI jarUra paDe che. pachI ja tame mAyA upara vijya meLavI zako ane pachI ja mana upara kAbU prApta karI zako. saMto ane yogIo kadApi ema nathI mAnatA ke temaNe mana upara
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kAbU meLavyo che. phakata ahIMtahIM bhaTakato sAdhaka ja Ama mAnI le che ane paDatInI gartAmAM dhakelAi jAya che. haMmezAM gatimAM rahevuM e jIvana, mana ane prakRtino svabhAva ja che. jyAM sudhI manamAM evo vicAra hoya ke haju uccatara dhyeya prApta karavAnuM bAkI che tyAM sudhI tame haMmezAM te tarapha AgaLa dhape jazo. paraMtu jo zikhare pahoMcI gayAM ema dhArazo to tamAre AgaLa cAlavAnuM to che ja - eTale tamArI gati paDatI tarapha thaze. jyAM sudhI tamAro zvAsa baMdha thAya tyAM sudhI uccatara sAkSAtkAra mATe haMmezAM AzA sevyA karo. AdhyAtmika sAdhanA kaThina ane mahenata mAgI le tevI hovAthI bahu ja dhImI che. te skUnA peca jevI kramika che. zarUAtamAM khUba ja muzkelI paDe, dhIre dhIre vartuLa nAnuM banatuM jAya ane mahenata ghaTatI jAya. AvI ja rIte, sAdhakane AdhyAtmika zakita dhIre dhIre prApta thAya che. aMte te jhaDapathI chevaTe te phalAMga pachI phalAMga vadhavAne badale mAila pachI mAilanI jhaDape AgaLa vadhe che. Ama, te kUdake ane bhUsake AgaLa vadhe che. eTalA mATe dhIraja dharo, sthiratA rAkho ane khaMtIlA bano. AdhyAtmika pragatinAM lakSaNo : jema rAtrinA samayamAM kaLInuM phUlamAM rUpAMtara thAya che tema sAdhakano AMtaravikAsa dhImo, zAMta ane adrazya hoya che. tethI tamAro vikAsa thato nathI, evA vicArathI nAhimaMta nA thazo. jAgrata avasthAmAM gaMbhIratA, zAMti ane pavitratA dvArA tame tamArI vAstavika AdhyAtmika pragatine mApI zakazo. AthI tamArAM tana ane mana svastha banaze. tamAro avAja madhura, cahero tejasvI, AMkho cakacakita banI jaze. tame haMmezAM zAMtacitta rahezo. tame sarvadA AnaMdI, nirbhaya ane saMtoSI banI rahezo. duniyAnI koi vastunuM tamane AkarSaNa raheze nahIM. pahelAM je vastuo tamane herAna karatI hatI te vastuo tamane have herAna karI zakaze nahIM. tamAruM mana zAMta thai jaze. je vastuo pahelAM AnaMda ApatI hatI te vastuo have tamane
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 419 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kaMTALo Apaze. tamAruM mana ekAgra mane tIkSNa banaze. tame vadhAre dhyAnaavasthAmAM rahevA tatpara thazo. tame divya suvAsa, divya prakAza ane divya svAda anubhavazo. dareka rUpo izvaranAM ja che te bhAvanA katara banaze. dareka jagAe tame izvaranuM astitva nIrakhazo. tame izvaranuM sAnidhya anubhavazo. tamAruM Asana sthira banaze. ni:svArtha sevA mATe tamAruM hRdaya Atura banaze. tame AdhyAtmika raste sthira cho, pAchA haTho cho ke AgaLa vadho cho tenuM satata nirIkSaNa karo. jo tamArAM pa, dhyAna athavA vedAMtanA vicAra tamArA mAyAnA paDadAne draDha banAvatAM hoya ane tamArA ahaMkArane poSatAM hoya to te AdhyAtmika sAdhanA nathI. A vAtanuM dhyAna rAkho. satata AtmanirIkSaNa karo ane nirdayapaNe ahaMkArano nAza karo. A agatyanI sAdhanA che. ahaMkAra coranI mAphaka pesI jo ane bahurUpInI mAphaka aneka rUpo dhAraNa karaze. avanatinI zakyatA : jyAre tamane sAkSAtkAranI avAranavAra thoDI jhAMkhI thAya tyAre sAdhanA baMdha karI dezo nahIM. jyAM sudhI tame saMpUrNapaNe pUrNa brahmamAMbhUmAmAM sthira thAo tyAM sudhI sAdhanA cAlu rAkho. A khUba agatyanuM che. jo tame sAdhanA baMdha karI jagatamAM harazo pharazo to avanatinI pUrepUrI zakayatA che. AnI pratikriyA khUba ja bhayaMkara hoya che. A mATe asaMkhya dAkhalAo mojUda che. jarAka jhAMkhI tamane pUrNa salAmatI bakSatI nathI. nAma ane kItimAM lobhAi na zo. tame tamArI patnI, saMtAna, mAtApitA, mitro ane saMbaMdhIno tyAga karI zako. paNa nAma ane kIrtinI tyAga karavo ati kaThina che. huM tamane A gaMbhIrapaNe cetavaNI ApuM chuM. je mANasa AtmAmAMthI sukha prApti karI zake che tene bAhya vastunA sukhanI jarA paNa paravA rahetI nathI. jagatanA mANaso mATe jagata eka mahAna vastu che. brahmavettA mATe te taNakhalA samAna che. brahmajJAnI mATe to saMsAra eka biMdu, eka parapoTo ane havAnuM sUkSma
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 cauda guNasthAnaka bhAga-1 kaNa che. A jagatanI sarva vastunI avagaNanA karo. tamArA abhyAsathI sthiratA prApta karo. aMtima lakSyanI siddhi prApta thAya tyAM sudhI kadApi abhyAsa baMdha na karo. bAtmika cetanAmAM tame sthira nivAsa karI zako tyAM sudhI sAdhanAmAMthI nivRtti na lo. niSphaLatAthI nAsmita nA bano. tame utsAhathI AgaLa vadho. bhUtakALanI bhUlone yAda na karo, kAraNa ke tema karavAthI tamArA manamAM duHkha ane hatAzA vyApaze. bhaviSyamAM AvI bhUlonuM punarAvartana na karo. tamArI niSphaLatAnAM kAraNono abhyAsa karo ane tene dUra karavA kaTibaddha thAo. tamArI jAtamAM navIna zikta ane sadguNo vikasAvo. tamArI icchAzaktino vikAsa sArdhA. lAlacano sAmano, duvicArano nAza, badhI tRSNAno tyAga, kuvacanano tyAga, umadA kAryano vikAsa, unnata vicAra A badhI vastuo icchAzakita majabUta banAvavAmAM upayogI bane che. A badhI vastuothI umadA cAritrya, zAzvata sukha tathA amaratvanI prApti thAya che. - sAdhAnAnI pratyeka kriyA tamArA aMdaranA sUkSmamAM acUkapaNe noMdhAya che, koi paNa sAdhanA niSphaLa jatI nathI. tamArA vikAsamAM dareka kriyA bhAga bhajve che. A eka niyama che. mATe nakArAtmaka vicArono tyAga karo. sAdhanAne mArge zAMtithI AgaLa vadhye jAo. temAM niyamita bano. eka paNa divasanA aMtarAya vagara tamArA AdhyAtmika abhyAsamAM AgaLa dhagye jAo. dhIre dhIre zaktino saMcaya thaze ane tenI vRddhi thatI jaze. aMte, sAdhanAnA pathamAM karelA satata prayatnothI tathA dhIraja ane khaMtanA paripAkarUpe jIvananA lAMbA gALe eka dhanya paLe A sAdhanA parama AnaMdanA sAkSAtkAra svarUpe phaLadAyI banaze. sAdhanA niyamita, satata, atUTa ane sAcA dilanI hovI joie. jo tamAre AtmasAkSAtkAra jhaDapathI prApta karavo hoya to ekalI niyamitatA ja nahIM paraMtu sAdhanA ane dhyAnanuM sAtatya paNa nitAMta Avazyaka che. eka
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 421 vakhata AdhyAtmika jharaNuM vahetuM thayA pachI te kadApi sukAtuM nathI, sivAya ke AgaLanA mArgamAM viba Ave athavA baMdhiyAra banI jAya. vAsanAnA AMtara-pravAhano nAza karo ne niyamita dhyAna dharo. AdhyAtmika pragatinAM vighno : ghaNI vAra sAdhaka AgaLa vadhI zakato nathI. ghaNI vAra siddhinI lAlace te bIjA rastA upara caDhI jAya che. ane potAno rasto choDI de che. AthI te potAnuM lakSya cUkI jAya che. ghaNI vakhata te khoTo saMtoSa mAnI bese che. ghaNI vakhata e ema mAne che ke pote aMtima lakSya pahoMcI gayo che ane tethI sAdhanA baMdha kare che. koi vAra te kALajI vinAno ane ALasu banI jAya che tethI sAdhanA karI zakato nathI. mATe vahANanA kamAnanI mAphaka, oparezana karatA sarjananI mAphaka sadA khUba ja sAvaceta raho. AdhyAtmika patha vinonI bharapUra che. jevA tame eka viba pAra karo ke tarata ja bIjuM viba taiyAra ja hoya che. tame svAdendriya upara kAbU meLavo ke tarata ja bIjI indriya bamaNA vegathI tamane harAvavA tatpara ja hoya che. tame lobha dUra karo ke tarata ja krodha tamane herAna karavA taiyAra ja hoya che. ahaMkArane eka bAraNethI bahAra kADho to bIjA bAraNethI hAjara ! mATe akhUTa dhIraja, khaMta ane atUTa tAkAta Avazyaka che. draDha manobaLavALA bano. loko tamArI mazkarI karaze. chatAM paNa zAMta raho. loko tamAruM apamAna karaze. loko tamArA mATe khoTI aphavA phelAvaze, chatAM paNa zAMta raho ne AdhyAtmika pathane pakaDI rAkho. satya jyAM laI jAya tyAM jAo ane tenI game teTalI kiMmata cUkavavI paDe to cUkavo. hamaNAM ja sAdhanA zarU karo : hamaNAM ja kArya karo. hamaNAM ja jIvana zarU karo. hamaNAM ja jJAna
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 cauda guNasthAnaka bhAga-1 prApta karo. atyAre ja sukhI bano. pratyeka mRtyu cetavaNI rUpa che. ghaMTano pratyeka raNakAra 'tamAro aMta najIka che' tenuM smaraNa karAve che. jIvanano pratyeka divasa tamArI kImatI jidaMgIne lUMTe che. tethI satata sAdhanAmAM nimagna rahevAmAM tamAre dilathI lAgI vuM joie. niSphaLa zonA zikAra na bano. Ano divasa zubha che. Ano dina tamArA navA nmano divasa che. atyAre ja sAdhanA zarU karo. bhUtakALanI bhUlone atyAre ja chellI salAma pAThavo. tame tamArA pATha zIkhI gayA cho. navI AzA, navo utsAha ane navA nizcaya sAthe AgaLa dhapo. gabharAzo nahIM. zaMkA na lAvo. tamArA samayano durvyaya karavAne badale sAdhanAnA raste AgaLa vadhavA kamara kaso. tamArAmAM akhUTa zakti paDI che. tamArAmAM akhUTa zakitasaMcayano khajAno che, tethI AzA na choDo. vighno e to saphaLatAnAM sopAna che. tenAthI tamArI icchAzakita prabaLa banaze. temanAthI dabAi jazo nahIM. bhUla tamane pUrNatAnI yAda Ape che ane pApa sadguNonI yAda apAve che. haMmeza sAcA mArge cAlo. jyAre samudranAM sarva mojAM zAMta thai jaze tyAre huM snAna karIza. evuM vicArazo to snAna kadI zakaya nahIM bane. kadApi mojAM nAza pAmavAnAM ja nathI ane tame kadApi snAna karI zakvAnA nathI. tevI ja rIte, jo tame ema vicArazo ke jyAre mArI ciMtAo ane duHkho nAza pAmaze tyAre huM AdhyAtmika sAdhanA zarU karIza. jyAre nivRtti thayA bAda mane pUrNa navarAza maLaze tyAre huM sAdhanA zarU karIza. to A zakaya banavAnuM nathI. jyAre tame gharaDA banazo tyAre aDadho kalAka paNa sthira besavA tame zaktimAna banI zakazo nahIM. koi paNa kaThina tapa karavA mATe tamArI tAkAta raheze nahIM. jyAre tame yuvAna ho tyArathI ja kaThina AdhyAtmika tapazcaryA zarU karo. pachI bhalene game te saMjogo hoya ! Ama karazo to ja jyAre tame samRddha banazo tyAre AdhyAtmika pAka laNI zakazo ane
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 423 cauda guNasthAnaka bhAga-1 aMtamAM zAzvata zAMti prApta karI zakazo. pariziSTa- 3 jJAnanA amodha sAdhana jJAna nirmaLa che, pavitra karanAra che, azubhamAMthI bacAvanAra che, tAranAra che, paNa te AcarAya to ja. jagatamAM jJAna kathanArAnI khoTa nathI. sau jJAnano upadeza ocho vadhato bIjAne ApI zake che, paNa je jJAna te kahe che te pote AcarI zakato nathI. jema jakhyA vagara bhUkhamaTatI nathI, tema jJAnanuM AcaraNa karyA vinA phaLa maLatuM nathI. tethI jJAnane AcaraNamAM mUkavuM. jeTaluM jJAnanuM AcaraNa ne jeTalo bhogano tyAga, teTaluM sukha. je jJAna kathAya che teno kahenAra te jJAnathI AcaraNahIna hoya to kaheluM jJAna sAMbhaLanAra para asara karatuM nathI. jJAnane AcAramAM utAravAno abhyAsa karavA nIce lakhelA koi ne koi sugama lAge te niyama prathama levA ne tene AgrahapUrvaka pALavA. eka AgrahapUrvaka paLAyelo niyama bIjA aneka niyama pALavAnuM baLa Ape che. eka sadgaNa aneka saguNo lAve che. eka durguNa aneka durguNa lAve che. niyamo nIce pramANe che. (1) satya bolavuM -
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 cauda guNasthAnaka bhAga-1 - 5 , , je jANatA hoie te bolavuM. barAbara jANIne samajIne bolavuM. anyathA kadI koi saMjogomAM na ja bolavuM. keTalAka kahe che ke, koino prANa, bacAvavA, AjIvikAnA nAzanA prasaMge, vivAha prasaMge, upahAsamAM, ne strInA prasaMgamAM asatya bolavAmAM vAMdho nathI. A vAta vahevArakuzaLatAnI nIti mATe che, dharma mATe nathI ja, satyanA vatavALA mATe nathI ja. satyanA vatavALo koI paNa saMjogomAM game tenA bhoge asatya na ja bole. AkhA brahmAMDanA nAza karatAM satyano nAza vizeSa kimatI che. satyanuM tapobaLa, satyanuM teja aparimita che. tenA tejathI aneka vibono nAza thAya che. satyavAdInuM rakSaNa satya ja kare che. mATe A niyamavALAe satya na ja tajavuM. (2) priya bolavuM - A eka suMdara vazIkaraNa che. priyavAdI saune priya lAge che. priya bolavuM eTale khoTI khuzAmata karavI, ema nahIM. priyavAdIthI asatya na ja bolAya. priyavAdI je bole te komaLa mIThI vANImAM bole. sAmAne AghAta na pahoMce tevI vANI bole. prathamanA itihAsomAM koika rAjAne priyavAdI kahelA che. koi satyavAdI hatA, koi mithyAvAdI hatA, A ekeka niyamanA baLe temanAmAM aneka sAmarthya hatAM. Thaga priya vANIthI Thage che. vepArI mIThuM bolI chetare che. priya vacanamAM eTaluM badhuM sAmarthya che ke tethI sAmo potAnuM hita-ahita zAmAM che te mApI zakato nathI, tyAre saunuM hita icchato satyayukata priya bolato hoya, teno keTalo pratApa hoya ? apriya koine gamatuM nathI. tiraskAra, kaSNa vacana, gALa vagere pazune paNa gamatAM nathI, pazu paNa priya vANIthI AnaMdamAM Ave che. to priya bolavAno niyama rAkhavAthI aneka zubha thAya che. (3) hita bolavuM - sAmAnuM ahita thAya, tevuM na ja bolavuM. to satya, priya ne hitakara ne te na bane to mauna rahevuM. sAcAnuM juThuM thAya tevuM na icchAya, na vadAya.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 425 ne na AcarAya. satya, priya ne hitakara vacana vadhavAnuM tapa ekamAM hoya to tenuM apUrva baLa che. zAstromAM to kahela che ke satyamAM sthiratA thavAthI te vANI amodha thAya che. tenAmAM je bole te thAya, tevI zakita Ave che, A vAta sAcI che. chatAM te zakti meLavavA A niyama na ja levo. satyanI upAsanAnuM phaLa teTaluM ja che tema nathI, tethI anekagaNuM vizeSa che, satyavAdInI potAnI bAhya parIkSAne mATe A drazyaphaLa lakhyuM che. bAkI satyavAdI nirbhaya thAya che. satyavAdI nizcita thAya che. satyavAdI koithI dabAto nathI. satyavAdI potAnA tapathI puNyalokane prApta thAya che. ne bhoganI icchA vinAno dhyeya to kevaLa satyanA sevanathI mukti prApta kare che. (4) corI na kravIH mAlikane kahA sivAya kaMi levuM te corI. A niyama pALanAre temAM UMDA UtaravuM. koi paNa vastu letAM mAlika koNa te tapAsavuM. rasta jatAM vADethI te dAtaNa na ja laI zake.tenA dhaNIne teNe pUchavuM joie. nokara zeThane tyAMthI kAgaLa, pensIla, zAhI na ja vAparI zake. nokarInA vakhatamAM kAmanA samayano potAnA mATe upayoga na ja karI zake. jANatAM ke ajANatAM bIjAnI koi vastu na ja levAya. levAnI icchA paNa na ja thAya. parastrI sAmI kudraSTi karavI te paNa corI che. bhoganI icchA karavI te paNa corI che. potAnA gharamAMthI paNa potAnA mATe nirmANa nathI te levuM te paNa corI che. A niyama pALanAra jema jema tene Acare che tema tema nirmaLa ne nirbhaya thAya che. ne kai corI ne kai corI nahIM tene potAnI meLe ja jANe che. aMdarano AtmA che te ja sarvano nyAya karI jANe che. zuM sAcuM che te ja te yathAvat jANe che eTale koipaNa niyamanA upAsake niyama pALavA ja mAMDavo, tarka na caDavuM. AcaratAM AcaratAM tamAma muzkelI ukelavAnuM baLa tenAmAM Avaze. (5) paraniMdA na kravI :
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 cauda guNasthAnaka bhAga-1 je vyakita hAra nathI tenI vAta, tenA doSanI kathA na karavI paraniMdA karanAranA haiyAmAM pArakAnuM bhUMDuM thAya tevI sUkSma vAsanA hoya che. paranuM bhUMDuM thaye rAjI thavAnI vAsanA sivAya paranidA ghaNuM kharuM thatI nathI. paranidAthI parane sudhAravAnI icchA pAra paDatI ja nathI. jIbhane rasa utAravA, vakhatano durupayoga karavA pAraku bhuMDuM thaye rAjI thato jIva paranidA kare che. mATe paranido sarvathA tyAjya che. paranidAmAM asatya bhaLe che. vaiSa to mULathI ja hoya che. (6) krodha na kravo - A zubha mArge lai janAra amodha davA che. jenA haiyAmAM lezamAtra vikAra nathI te sAdhu che. krodha e nabaLAi che. krodha bhayavALAne thAya che. krodha pAmarane thAya che. krodha ALasune thAya che. koi pArakA upara AzA bAMdhelAne thAya che. krodhamAM jUTha, veSa, hisA, apriyatA sau bharelAM hoya che. krodha gayA sivAya, aMtaramAM akhaMDa zAMti AvyA sivAya kadI mukita thavAnI nathI. koI krodhInA ja zarIrane bALe che, tenI ja zakita hame che, tenI ja matine bhamita karI sArAsAravicArahIna kare che. krodha na karavAnuM karAve che. na bolavAnuM bolAve che. krodhanI pahelI khoTI asara krodhI para thAya che. pachI sAmA para thAya che. koI mULa moha, anyAya, sAhasa, vagara vicAre kareluM kArya ne saMjogane lIdhe thato hoya che. jeNe krodha jItyo teNe mana jItyuM. jeNe mana jItyuM. teNe mukita prApta karI. jJAnano, DahApaNano, buddhino, kItinI, pratiSThAno sarva baLano, tapano-e sarvano nAza karanAra potAno ja krodha che. aneka varSanuM tapa, aneka japanuM baLa, aneka puNyano saMcaya eka vakhatanA krodhathI nAza pAme che. apUrva zAMti ja krodha jIte che. je moDAmAM moDo akaLAya che te ja sauthI moTo che. jenA prasaMgamAM AvavAnuM thAya, tenA prasaMgamAM AvatAM pahelAM te manuSyane jANavo ke kevI prakRtino che. guNIne rajoguNInA prasaMgamAM AvatAM akaLAmaNa thAya che. je baLavAna zatru sAme rAjA laDavAnI vadhAre taiyArI kare che tema tamoguNI ne rajoguNI
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-1 427 manuSya sAme khUba zAMti rAkhavI. zAMti e ajaba baLa che. zAMti e mAna guNa che. AkhuM brahmAMDa nAza pAme paNa zAMti bAkI hoya to zAMti saghanuM utpanna kare che. zAMti eTale mananuM akhUTa baLa, zAMti je UMcAmAM UMcI che te kayAM sudhI rAkhavI ? teno uttara e che ke sarvasva nAza pAme toya tenI eka kaNI paNa kharavI na ja joie. AvI zAMti saheje nathI AvatI. AvI zAMti bahu abhyAsanuM mULa che. AvI zAMtithI viSNu pUjAya che. jema jenAmAM zAMti vizeSa teTaluM tene sukha vizeSa. cittanI akhaMDa zAMti e ja baLa che, e ja vaibhava che, e ja devatva che, e ja sukha che, e ja AnaMda che, e ja mukita che. nirvikAra citta e ja sukatAvasthA. (7) devuM na kravuM - A niyamathI duHkha bahu ochuM thAya che, teja ne pratApa vadhe che, paranI oziyALa rahetI nathI, khoTI khuzAmata karavI paDatI nathI, ciMtA vinA rahevAya che, nirAMte UMghAya che ne maraNa Ave tyAre nirAMte marAya che. koi paNa saMjogomAM eka paisAnuM paNa devuM na karavuM. jema koinuM dhana levuM te devuM che tema koinI vastu levI te paNa devuM che. devuM na ja karavuM te vadhAre sAruM che. te dhanane ke dhana badalanI cIne lAgu pADavuM. gharamAM sApa Avyo hoya tene pakaDavA pADozIno sANaso levo te devuM A niyama pALanAre na gaNavuM. lAibrerImAMthI copaDI vAMcavA lAvavI te A niyamane bAdhakAraka na gaNavI. jenuM mUlya apAya che te pAse na hovAthI na ApavuM ne ApavAno vAyado karavo tenuM nAma devuM. (8) parastrI tarapha draSTi na karavI ne cAlatAM jamIna para draSTi rAkhIne cAlavuM. A niyamathI aneka vikAra ne icchAthI bacI javAya che. kAMyathI, khADAthI, jherI prANIthI bacAya che. koi jIvanI hiMsA thatI bace che. mana sthira thAya che, zAMta thAya che. (9) jamatAM jamatAM bolavuM nahIM ne anyanI niMdA na kravIH
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 cauda guNasthAnaka bhAga-1 A niyama sAmAnya che. paNa cittanI asaMkhya vRttio che tene dabAvavA A niyama paNa upayogI che. AthI rasaiMdriya ne krodha baMne jItavAmAM baLa Ave che. zAMti rahe che. upAdhi vinA jamAya che. prArabdhavazAt zarIrane duHkharUpa na hoya te bhojana jamI levuM. AthI saMtoSa ane zAMti baMne AvatAM jAya che. (10) mauna rAkhavuM - divasamAM potAne anukULa hoya teTalo samaya vANInuM mauna rAkhavuM. A samayamAM kAgaLa para ke sleTa para paNa banatA sudhI na lakhavuM. haraphara na karavI. eka ThekANe besavuM. izArA na karavA. cittanI caMcaLatA maTADavA. manane zAMta karavA, manane AtmAmAM vALavA mauna e suMdara upAya che. maunamAM bahu baLa che. vANInuM mauna e AraMbhanI kriyA che. e mauna siddha thatAM athavA siddha karavAnA abhyAsakALamAM manane mauna karavA abhyAsa karavo. sAcuM mauna mananuM mauna che. mana nivicAra rahe. saMkalpavikalpa rati rahe, icchA rahita rahe e mauna bahu sukhaprada che. samApta
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ ba.ka . :- '' ' ' - 5 - '' jika kat X I wou 12 pUjya AcAryazrInA prakAzita thayelA prakAzano krama pustaka rU. paisA jIvavicAra (bIjI AvRtti) praznottarI 20-SO daMDaka * praznottarI 4-00 navatatva (bIjI AvRtti) * praznottarI 26-00 karmagraMtha-1 * praznottarI 6-00 karmagraMtha-ra * praznottarI 7-00 karmagraMtha-3 (bIjI AvRtti) praznottarI 23-00 karmagraMtha sattAprakaraNa 4 praznottarI 10-00 * udaya svAmitva praznottarI 15-20 karmagraMtha-4 bhAga-1 praznottarI 4-OO 10 karmagraMtha-4 bhAga-2 praznottarI 150 11 karmagraMtha-5 bhAga-1 praznottarI 15-00 karmagraMtha-5 bhAga-2 praznottarI 15-00 laghu saMgrahaNI * praznottarI 6-00 jIvavicAra-daMDaka-laghu saMgrahaNI (bIjI AvRtti) praznottarI 40-OO karmagraMtha-5 bhAga-3 praznottarI 45-OO karmagraMtha-5 bhAga-4 praznottarI 18-00 karmagraMtha-1 tathA 2 praznottarI 2pa-00 karmagraMtha-6 bhAga-1 praznottarI 21-00 karmagraMtha-6 bhAga-2 praznottarI 4-00 karmagraMtha-6 bhAga-3 praznottarI 31-00 21 kigraMtha-6 bhAga-4 praznottarI 3pa-00 kagraMtha-6 bhAga-5 praznottarI 38-00 23 karmagraMtha-6 bhAga-6 praznottarI 35-20 24 karmagraMtha-6 bhAga 7 +8 praznottarI 24-00 karmagraMtha-4 bhAga 1+2 praznottarI 700 karmagraMtha-5 bhAga 3+4 praznottarI 6pa-00 jIvavicAra (bIjI AvRtti) vivecana 16-00 navatatva (bIjI AvRtti) vivecana 200 karmagraMtha-1 vivecana 15-00 rauda guNasthAnaka * vivecana 16-00 zrI jJAnAcAra 16-00 zrI jaMbUsvAmi caritra * 21-00 22
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. 11 19 20 krama pustaka rU. paisA durbAna savarUpa darzana (bIjI AvRtti) 26-00 zrI jinapUjA 4-00 zrI zatruMjaya mAhAbhya-sarga-1 * AMtarazatruo 14-00 dharmane bhajo AzAtanA tajo 7-00 anubhavavANI sUrirAmanI bhAga-1 38-00 anubhavavANI sUrirAmanI bhAga-2 38-00 14 kalikALanA kohInura (jainetaranI draSTie) 14-00 15 karmagraMtha-6 vivecana bhAga-1 48-00 bAsaTha mArgaNAne viSe nAmakarma saMvedha varNana bhAga-1 50-00 17 bAsaTha mArgaNAne viSe nAmakarma saMvedha varNana bhAga-2 50 18 zrI arihaMta paramAtmAnuM svarUpa 12-00 karmagraMtha-2 / vivecana 20-00 kamagraMtha-3 " vivecana 18-00 karmagraMtha-4 vivecana 32-OO sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-upadezAmRta 38-00 23 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-upadezAmRta prata-1 -- sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-1 prata-2 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-1 45-00 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-2-prata-3 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-pustaka-3 tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-2 42-O sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-1-prata-4 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-2-prata-5 karmagraMtha-1 vivecana (navI AvRtti) 500 sUrirAmanI vANI jJAnaratnonI khANI zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-3 prata-6 zrI jinanuM darzana-vaMdana-pUjana 30 zrI kalpasUtranA vyAkhyAno prata-7 zrI paryuSaNAjhAnDikAnA vyAkhyAno prata-8 34
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 36 krama pustaka rU. paisA zrI kalpasUtranA vyAkhyAno (hindI lIpI) prata-9 zrI paryuSaNASTAblikAnA vyAkhyAno (hindI lIpI) prata-10 karmagraMtha-5 vivecana papa-00 jIvavicAra vivecana (navI AvRtti) 40-00 39 navatatva vivecana (navI AvRtti). 150-00 40 cauda guNasthAnaka bhAga-1 (navI AvRtti) 90-00 37. 38 * A nizAnIvALA pustako alabhya che.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArtha darzana TrasTa Azrama roDa, amadAvAda