________________
જેમ,પૂજ્ય-બુદ્ધિ થી જોયેલો અને પ્રેમ-બુદ્ધિ થી હિતેચ્છુ એવો "પિતા" પોતે મરણ પામીને,પુત્રને ધન આપે છે, તેમ,બ્રહ્મ-બુદ્ધિ થી જોયેલો,વિવેક-બુદ્ધિ થી હિતકારી બનેલો "મન-રૂપી-પિતા" પોતે નષ્ટ થઈને, જ્ઞાની ને મુક્તિ-રૂપ-પરમ-સિદ્ધિ આપે છે.
હે,રામ,મન-રૂપી-મણિ વાસના-રૂપી-કાદવ થી ખરડાયેલો છે.તેને વિવેક-રૂપી-જળ થી ધોઇને, આત્મ-દર્શન માં તેના અજવાળાની સહાયતા લો.
તે મન-રૂપી-મંત્રી,શુભ કાર્યોમાં પ્રવૃત્ત થયેલા જ્ઞાની-રૂપી રાજાને એવાં કાર્યો કરવાની ની સહાયતા આપે છેકે જે કાર્યો થી,જન્મ-મરણ-રૂપી વૃક્ષો કપાઇ જાય છે.અને તેના પરિણામે "બ્રહ્માનંદ" નો આવિર્ભાવ થાય છે. ઘણાધણા ઉત્પાતો થી,ભરેલી "સંસાર-સંબંધી-ભયંકર-ભૂમિકાઓ" માં "વિવેક રહિત" થઈને રહેતો,અને પામર વાસનાઓને વશ થયેલો પામર મનુષ્ય જેમ તે "ભૂમિકાઓ"માં પડે છે -તેમ તમે પડશો નહિ.
ઉદય પામેલી આ "સંસાર-રૂપ-માયા" સેંકડો અનર્થો થી ભરપૂર છે,અને "મોહ-રૂપ-ઝાકળ" વરસાવનારી છે. "એ (માયા) મને શું કરનારી છે?" એમ વિચારીને (અહમથી) તેની ઉપેક્ષા કરશો નહિ. પણ જે રીતે પણ તે "માયા" નું વિસર્જન થાય તેમ જ તમે કરો.
પરમ "વિવેક" નો આશ્રય કરીને,બુદ્ધિ થી સત્ય-તત્વ નો નિશ્ચય કરીને અને ઇન્દ્રિયો-રૂપી-શત્રુઓને સારી પેઠે જીતીને-તમે સંસાર-રૂપી સમુદ્રને તરી જાઓ.
હે,રામ,શરીર મિથ્યા છે,સંસાર-સંબંધી સુખ-દુઃખ પણ મિથ્યા છે,છતાં તેઓમાં દૃઢ-વાસના બંધાઈ જાય તો, "દામ-વ્યાલ-કટ" એ ત્રણ દૈત્યો (હવે પછી ના પ્રકરણમાં તેની કથા છે) ની પેઠે અનર્થોમાં પડવું પડશે. એટલા માટે તે દૈત્યો જેવી "પદ્ધતિ" ને પકડશો નહિ.પણ
"ભીમ-ભાસ-દૃઢ" એ ત્રણ દૈત્યો (આગળ-૩૪ મા પ્રકરણ માં તેની કથા આવશે) ના જેવી સ્થિતિમાં રહેશો.
એટલે પછી તમારે કોઈ પ્રકારે શોક કરવો પડશે નહિ.
હે,મહાબુદ્ધિમાન રામ,"આ દેહાદિક છે તે જ હું છું" એવું જે "મિથ્યા-અભિમાન" છે-તેને "તત્વના નિશ્ચય" થી, બિલકુલ છોડી દો.અને જે પદ "ચૈતન્ય-એક-૨સ" છે -તેનો જ આશ્રય કરો.
આમ "આસક્તિથી થી રહિત" થઈને તમે સંસાર-સંબંધી વ્યવહાર (ખાવા-પીવા-ચાલવા-વગેરે) કરશો
તો પણ તમે એ વ્યવહારથી બંધાશો નહિ.
(૨૫) દામ-વ્યાલ-કટ,નામના ત્રણ દૈત્યો ની ઉત્પત્તિ
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ, તમે લોકોને વિશ્રામ આપનારા છો,બુદ્ધિમાન છો,કલ્યાણ માટે યત્ન કરો છો અને યત્નમાં ધ્યાન રાખીને,આ જગતમાં વિહાર કરો છો.દામ-વ્યાલ-કટ જેવા ત્રણ દૈત્યોના જેવી તમારી સ્થિતિ થાઓ નહિ પણ ભીમ-ભાસ-દૃઢ -જેવા ત્રણ દૈત્યો ના જેવી સ્થિતિ પામીને તમારા સંતાપો દૂર કરો.
રામ કહે છે કે-હે,બ્રહ્મન,તમે કહ્યું તે -"દૈત્યોના જેવી સ્થિતિ પામીને સંતાપ દૂર કરવાનું" એમ કેમ કહ્યું? કૃપા કરીને એ વિષય ના વર્ણન વાળી વાણી થી મને જાગૃત કરો (મને તે કહાણી કહો)
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,દામ-વ્યાલ-કટ ની જે સ્થિતિ હતી અને ભીમ-ભાસ-દૃઢ ની જે સ્થિતિ હતી,તે હું કહું છું તે તમે સાંભળો,અને તે સાંભળીને તેમાંની જે સારી સ્થિતિ તમને લાગે તે તમે રાખો. સધળાં "આશ્ચર્યો"થી મન નું આકર્ષણ કરનારા પાતાળમાં "શંબર" નામનો એક દૈત્ય રાજ રહેતો હતો. તે અનેક "માયા-રૂપી-મણિ"ઓના મહા-સાગર-રૂપ હતો.
તે શંબરાસુરે આકાશમાં કેટલાંક નગરો (!!) રચ્યાં હતાં.અને તેના બગીચાઓમાં દૈત્યોનાં ઘરો બનાવ્યાં હતાં. તેને ઉત્તમ પ્રકાશ વાળા સૂર્ય અને ચંદ્ર રચ્યાં હતા!! અને તેમનાથી પોતાના રાજ્યને શણગાર્યું હતું.
44
