________________
47
જે પુરુષ આત્માને દેહાયિક-રૂપ માને છે, તે પુરુષ સર્વજ્ઞ હોય તો પણ,સર્વ સ્થળોમાં કંગાળ-પણું પામે છે. અને આવો પુરુષ એ પોતાના થીજ પોતાના આત્માને પરવશ કરે છે.
જો કૈલોક્યમાં પણ આત્માથી કંઈ જુદું હોય, તો તેમાં લેવા-દેવા વગરની) વાસના બંધાય તો,એ ઠીક કહેવાય, પણ આત્માથી જુદું કંઈ જ નથી,માટે સઘળી વાસનાઓ વ્યર્થ જ છે. મિથ્યા વસ્તુમાં આસ્થા રાખવી,એ જ અનંત દુઃખ ની ખાણ છે,અને મિથ્યા વસ્તુમાં આસ્થા ના રાખવી, એ જ અનંત સુખો ની ખાણ છે.માટે જ્યાં સુધી,દામ-વ્યાલ-કટ એ સંસારની સ્થિતિમાં આસ્થા વગરના છે, ત્યાં સુધી,જેમ,અગ્નિઓ એ મચ્છર થી જીતાતા નથી, તેમ તેઓ તમારાથી જીતાશે નહિ.
વાસના અવશ્ય દીનતા પમાડનારી છે, એ વાસના જો મનમાં હોય તો-પ્રાણી હારી જાય છે,પણ, જો એ વાસના ના હોય તો,મચ્છર પણ મેરુ પર્વત જેવો દૃઢ રહે છે. જે પદાર્થ ની પ્રથમ શરૂઆતની) વાસના થોડી હોય છે, તે પદાર્થ ની વાસના પાછળથી પુષ્ટ થતી આવે છે. જે પદાર્થ વિધમાન (નજરે દેખાતો કે હાજર) હોય તેના અવયવો વધે છે, પણ અવિધમાન પદાર્થ ના અવયવો વધતા નથી,એ નિયમ પ્રમાણે વાસના જો થોડીક પણ હોય, તો તેમાં પાછળથી વધારો થયા વગર રહેતો નથી.
બ્રહ્મા કહે છે કેઆથી હે,ઇન્દ્ર,તમે એવું કરો કે જેથી એ દામ-વગેરે દૈત્યો-"અમે દેવાધિક છીએ અને જય-પરાજય-જીવન વગેરે અમારાં છે" એવી ભાવના કરે અને તેમની આ ભાવના દૃઢ થાય. લોકો વાસના-રૂપી તંતુઓ થી બંધાઈને ગોથાં ખાધા કરે છે. તેથી જો વાસના વધે તો તે મહા-દુઃખદાયી થાય છે. જેમ મોટો અને પ્રબળ સિંહ પણ સાંકળથી બંધાય છે, તેમ ધીર અને મહા-પંડિત પણ તૃષ્ણાથી બંધાય છે. અને કાળ (મૃત્યુ) આવા વાસનાથી રાંક થયેલા લોકો ને પોતાની તરફ ખેંચે છે.
હે,ઇન્દ્ર,દામ-વ્યાલ-કટ ને જીતવા સારા આયુધો મેળવવાની -કે-યુદ્ધમાં ભ્રમણ કરવાની કશી જરૂર નથી, પણ, યુક્તિ તથા યત્ન કરીને તેમનું અભિમાન" વધે તેમ કરો.જ્યાં સુધી વાસના વધવાથી શત્રુઓનું "વૈર્ય" ઓછું થવા ના લાગ્યું હોય, ત્યાં સુધી તે શત્રુઓ પર,અસ્ત્ર-શસ્ત્રો કે નીતિશાસ્ત્રો-એમનું કંઈ પણ જીત મેળવી શકતું નથી.એ દૈત્યો,યુદ્ધ ના અભ્યાસને લીધે,મત્ત થઈને અંધકારમય વાસનાઓનું ગ્રહણ કરશે જ. અને,શંબરાસુરે બનાવેલા એ મહા-શક્તિશાળીદૈત્યો, જયારે વાસનામાં બંધાશે,ત્યારે સહેલાઈથી જીતાઈ જશે.
ત્યાં સુધી તે શત્રુઓ પર
વાસનાઓનું ગ્રહણ ક
લાઇથી જીતાઈ જશે.
માટે,હે, દેવતાઓ,તેઓ જ્યાં સુધી અભ્યાસને લીધે દૃઢ વાસનાઓવાળા ના થઇ જાય, ત્યાં સુધી,તમેયુક્તિ-પૂર્વક યુદ્ધ કરીને તેમને તમારી સાથે લડાવ્યા કરો. અને જયારે તેઓ દૃઢ વાસનામાં બંધાશે ત્યારે તેઓ તમારે વશ થઇ જશે. જ્યાં સુધી અંતઃકરણો -તૃષ્ણાથી પરોવાયેલાં ના હોય ત્યાં સુધી,કોઈ પણ લોકો નરમ થતા નથી.
(૨૮) ત્રણ દૈત્યોની સાથે વિતાઓએ કરીથી યુદ્ધ શરુ કર્યું
વશિષ્ઠ કહે છે કે હે રામ, બ્રહ્માએ દેવો ને એટલાં વચન કહીને ત્યાંથી અંતર્ધાન થયા.અને દેવો બ્રહ્માના વચનને ગ્રહણ કરીને પોતપોતાની દિશામાં ગયા.અને પોતાના ઘરોમાં કેટલાક દિવસ સુધી વિશ્રામ લીધો. પછી કોઈ શુભ કાળ (સમય) પ્રાપ્ત થતાં દેવોએ યુદ્ધનાં દુંદુભિઓનો ડંકો કર્યો.
આ સમયમાં (આ વખતે) અંતરિક્ષમાં રહેલા દેવતાઓ નું પૃથ્વી પર ઉભેલા દૈત્યોની સાથે, લાંબા સમયનું યુદ્ધ ફરીવાર ચાલ્યું.
