________________
49
ત્યાં (પાતાળમાં આવેલા દામ-બાલ-કટ એ ત્રણે ને "દેહધારી ચિંતા" ઓ જેવી ત્રણ કન્યાઓ આપી.
સાતમાં પાતાળમાં દામ-વગેરે ત્રણ દૈત્યોએ અપાર દુષ્ટ વાસનાઓનું ગ્રહણ કર્યું હતું અને યમદૂતોની સાથે રહીને દસ હજાર વર્ષનું પોતાનું આયુષ્ય વિતાવ્યું, "આ કન્યા મારી પ્રિય છે અને એનાથી જ મારી પ્રભુતા છે" એવા દુષ્ટ અને દૃઢ પ્રેમમાં બંધાઈને તેમના આયુષ્યનો મોટા ભાગનો સમય વ્યતીત થયો.
એવામાં એક વાર,મોટાં નરકો સંબંધી કામકાજોનો યમદૂતો ની સાથે વિચાર કરવા માટે પ્રારબ્ધ યોગે "યમરાજા" ત્યાં (સાતમાં પાતાળમાં) આવી પહોંચ્યા. ત્યારે યમરાજા, ત્યાં ત્ર-ચામર વગેરે ચિહ્નો સાથે આવ્યા નહોતા એટલે તે ત્રણ દૈત્યો તેમને જાણી શક્યા નહિ અને તેમને એક સામાન્ય ચાકર સમજીને તેમને વંદન પણ કર્યા નહિ. આથી કોષે ભરાયેલા યમરાજાએ માત્ર ભ્રમરનો ઈશારો કરીને તે દૈત્યોને અંગારાઓથી ધગધગતી નરકની ભૂમિઓમાં નખાવ્યા.ત્યારે તે ત્રણે દૈત્યો દુઃખ થી બરાડા પાડવા લાગ્યા.અને બળી ગયા.
લાંબા કાળ સુધી યમદૂતો ના સંસર્ગ થી પ્રાપ્ત થયેલી, ક્રુર વાસનાને લીધે તેઓ ભીલ થયા. તે જન્મને અંતે તેઓ જુદા જુદા અવતારો જેવાકે-કાગડા, ગીધ,પોપટ,સુવર,ઘેટાં,કીડા વગેરે યોનિઓનો અનુભવ લઈને હજી કાશ્મીર પ્રદેશના એક ખાબોચિયામાં માછલાં થઈને રહ્યા છે. જેમ,સમુદ્રમાં તરંગો ઉત્પન્ન થઈને પાછા નષ્ટ થાય છે, તેમ વિચિત્ર અવતારોના અનુભવ કરીકરીને વારંવાર મરણ પામેલા,એ લોકો,માછલાં ના અવતારમાં દાવાનળ થી ઉકળેલું, કાદવ જેવું થોડુંથોડું પાણી પીને, કાદવ જેવા શિથિલ થઇ ગયા છે અને મરતા પણ નથી કે જીવી પણ શકતા નથી.
હે,રામ,સંસારરૂપી-સમુદ્રમાં પડેલા,વાસના-રૂપી-તંતુઓથી પ્રેરાયેલા,અને શરીર-રૂપી તરંગોએ, લાંબા કાળ સુધી અનેક પ્રદેશોમાં પહોંચાડેલા,એ ત્રણ જીવો (દેત્યો) અવિનાશી ફળ આપનારા ઉપશમ (મુક્તિ)
પ્રાપ્ત થયા નથી,માટે વાસનાઓની પ્રબળતા કેવી દારુણ છે તેનો તમે વિચાર કરો.
(૩૧) અર્થની હાનિ અને અનર્થ-પ્રાપ્તિ અહંકારથી જ પ્રાપ્ત થાય છે
હે મહાબુદ્ધિમાન રામ,એટલા માટે તમને સાવચેત કરવા માટે,હું તમને હસતાં હસતાં કહું છું કેદામ-વાલ-કટ ને જે થયું તે પ્રમાણે તમારું ના થવું જોઈએ. વિવેક નું અનુસંધાન નહિ કરવાને લીધે,ચિત્ત આવી "અભિમાન-રૂપ-આપત્તિ" ને ગ્રહણ કરે છે.અને સહજમાં જ અનંત જન્મોનાં દુઃખો પ્રાપ્ત થાય છે. દેવતાઓ ને પીડનાર શંબરાસુરના સૈન્ય ના સેનાપતિઓ ક્યાં અને ક્યાં આ ગરમીથી તપેલા કાદવ ના જળનાં માછલાંઓ? દેહાધિક અહંકારને લીધે જ તે આ સ્થિતિ પામ્યા છે. માટે,હે,રામ સતત પ્રયત્ન કરીને અંદરથી અહંકારને જ ટાળી નાખો.અને "જે કંઈ દેહાધિક છે તે-હું નથી" એવી ભાવના કરીને સુખી થાઓ.
એ દામ-બાલ-કટ નામના ત્રણ "માયિક દૈત્યો" (માયાથી બનેલા દૈત્યો) મદલ તો હતા જ નહિ,છતાં અસ્તિત્વ પામ્યા.અને અહંકાર-રૂપી-પિશાચ ના વળગાડને લીધે માછલાં થઈને શેવાળના ટુકડાઓ માટે ઝૂરી રહ્યા છે.
રામ પૂછે છે કે-જે પદાર્થ મુદલ હોય જ નહિ તેનું હોવું સંભવતું નથી, અને જે હોય તેનું ના હોવું સંભવતું નથી, આવો નિયમ છે,તો હવે તે ત્રણ દૈત્યો મુદ્દલ હતા જ નહિતો તેઓ જન્મ-મરણ ના પ્રવાહમાં સ્થિતિને પાત્ર કેમ થયા? તે મને સમજાવો.
