Book Title: Uttaradhyayana Sutra Pravachano
Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

View full book text
Previous | Next

Page 39
________________ સ માટે તો સાંભળવા આવીએ છીએ. સુખ તો ગમે જ છે. ત્યાં નથી આવતા ત્યાં સુધી એવું આશ્વાસન આપો કે સુખનો રસ ઓછો થાય અને પછી ધીમે ધીમે છૂટી જાય. સુખનો રસ ઘટાડવો છે ને ? તો કેરી ખાવાનું મન થાય ત્યારે કાચી કેરી ખાવાની, પાકી નહિ. કાચી કેરીમાં રસ ન હોય અને દાંત અંબાઇ જાય એવી ખટાશ હોય એટલે વધારે ખવાય નહિ. રસકસ વગરનું વાપરો એટલે એની મેળે રસ ઓછો થઇ જશે. પારણામાં બધી વસ્તુનો લાભ ન આપવો. ભક્તિ કરનાર બધું બનાવે આપણે ન લેવું. મેડિકલની દુકાનમાં હજારો દવા હોય ને ? આપણે બધી લઇએ ખરા ? સ૦ શક્તિ ઘટી હોય તો રિકવરી કરવી પડે ને ? શેની રિકવરી કરવી છે ? આસક્તિ ઘટી છે એની કે શક્તિની ? ઉપાય હોવા છતાં સેવવા ન હોય એ સાજો ન થાય. સુખના અર્થી ધર્મ નહિ કરી શકે. ગમે તેટલું દુઃખ ભોગવશે તોય સાધુપણામાં નહિ આવે. સ૦ સુખ ભોગવવાનું જ ન હોય તો સુખનાં સાધન કેમ આપ્યાં ? કેરીમાં છાલ, ગોટલો આવે છે ને ? જો ખાવાનો જ ન હોય તો રાખ્યો શા માટે ? ગુલાબમાં કાંટા રાખવાના જ ન હોય તો આવ્યા શા માટે ? સાધન તો જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે આપ્યાં છે. ગોટલાના પૈસા આપેલા હોવા છતાં જેમ એ નથી ખાતા તેમ પુણ્યથી સાધન મળવા છતાં સુખ ભોગવવા માટે એનો ઉપયોગ નથી કરવો, જરૂરિયાત પૂરી પાડવા ઉપયોગ કરી લેવો છે. સ∞ અમે મન મનાવી લઇએ કે - આપ્યું છે તો ભોગવી લઇએ. છાલ અને ગોટલામાં પણ મન મનાવીને ખાઓ ખરા ? મહાપુરુષોને આપણી આવી સ્થિતિનો ખ્યાલ હતો તો પહેલેથી જ આપણને ચેતવવાનો પ્રયત્ન કર્યો. સુખ છોડાવીને, દુ:ખ ભોગવવા માટે હિતશિક્ષા આપી. ગુરુભગવંતના વચનને સહન ન કરીએ તો અવિનય થવાનો. વિકથા કરવાની ના પાડી, એનો અર્થ એ નથી કે કોઇની સાથે બોલવાનું ન હોય તો માથે ચાદર ઓઢીને સૂઇ જવાનું, માટે ત્રીજા પદથી શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ૭૦ ‘બાનેળ અિિન્મત્તા’ આ પ્રમાણે કહ્યું. વિકથા ન કરે અને કાલે ભણ્યા વગર ન રહે – એ સાધુ વિનીત છે. સાધુની ચર્યા કહો કે વિનય કહો : બંન્ને એક જ છે. આઠે પ્રકારનાં કર્મોને કાઢવા માટે ગુરુભગવંતનો વિનય કરવો જ પડશે. ગુરુભગવંતનો વિનય કરવા માટે ગુરુભગવંત પાસે બેસવું છે, અનુકૂળતા ભોગવવા માટે ગુરુ પાસે નથી રહેવાનું. પ્રચંડ પુણ્યનો ત્યાગ કરીને આવેલાને અનુકૂળતા તરફ જો ભારે નફરત ન જાગે તો પાછા અવિનયના ખાડામાં જ જવાના. એક વાર અનુકૂળતાનું અર્થિપણું નીકળે તો સંસારમાં ય તકલીફ નથી અને સાધુપણામાં ય તકલીફ નથી. જે કાંઇ મોકાણ છે તે અનુકૂળતાના અર્થિપણાની છે. આપણું કોઇ નથી માનતું – એનું દુઃખ હોય તો સમજવું કે - અનુકૂળતાનું અર્થિપણું પડ્યું છે. આપણે ભગવાનનું નથી માનતા તો આપણું કોઇ ન માને એમાં દુઃખ કેમ થાય ? સુખના અર્થિપણાથી આપણે દુ:ખી છીએ. આ અર્થિપણું નીકળી જાય તો સંસારનો અંત કરવાનું સહેલું થઇ જાય. સમર્થ મહાપુરુષો પણ આપણા માટે અસમર્થ બન્યા હોય તો તે અનુકૂળતાના અર્થિપણાને લઇને જ. ગુરુભગવંતના પુણ્યમાં મહાલવાનું ગમે પણ અનુશાસન ન ગમે તો અવિનય આચરવાના જ. અવિનયથી બચવું હોય તો આપણો બચાવ નથી કરવો. ગુરુભગવંતે ઠપકો આપ્યા પછી આ ભવની ભૂલ ન દેખાય તોય ભૂતકાળની ભૂલ છે - એમ સમજીને વિનય કરતાં થઇ જવું છે. આપણે ગમે તેટલો બચાવ કરવા માટે પુરુષાર્થ કરીશું તોપણ આપણા પુરુષાર્થના કારણે આપણી સલામતી નથી, ભૂતકાળના પુણ્યથી જ સલામતી છે. આપણી તો હાલત એટલી વિચિત્ર છે કે - ગયા ભવના પુણ્યને યાદ કરીએ છીએ પણ પાપને યાદ નથી કરતા. આ ભવમાં પુણ્ય ન કરનારને ભૂતકાળના પુણ્યથી મળતું સુખ ગમે છે પણ આ ભવમાં ગુનો ન કરનારને ભૂતકાળના પાપથી આવતું દુ:ખ નથી ગમતું. ગયા ભવમાં શું આપણે એકલું પુણ્ય જ એકઠું કર્યું હતું કે પાપ પણ કરેલું ? વર્તમાનમાં ગુરુને અનુશાસન કરવું પડ્યું છે એટલે નક્કી જ છે કે - અવિનયાદિ પાપો આચરેલાં હશે. સંસારનો અંત આવે કે ન આવે, શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ૭૧

Loading...

Page Navigation
1 ... 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222