Shil Dharmni Kathao

Author(s): Mansukhlal Tarachand Mehta
Publisher: Kalpdrum Sahitya Prakashan Mandir

Page 9

૫. ચાર અનુગોનું મુખ્ય તાત્પર્ય
અથવા બીજી રીતે વિચારીએ તે દ્રવ્યાનુયોગ વડે ભવ્ય આત્માને જીવ અજીવ વગેરે પદાર્થતત્ત્વનું જાણપણું થાય તે મૃતસામાયિક અર્થાત્ સમ્યગ જ્ઞાન છે. ગણિતાનુ
ગ વડે અનંતકાળથી ચૌદ રાજલોકમાં કયા કારણે આ ભવ્ય આત્માને પરિભ્રમણ કરવાનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થયો? તેથી જ હવે પછી કેવી રીતે મારું આ ભવભ્રમણ અટકે અને મારે આત્મા અક્ષય સુખને ભક્તા થવા સાથે અવિચલ સિદ્ધસ્થાન પ્રાપ્ત કરે એવી ઉત્તમ ભાવના પ્રગટ થવી એ સમ્યકત્વ-સામાયિક અથવા સમ્યગદર્શન છે, ચરણકરણનુગ વડે સર્વવિરતિ અથવા દેશવિરતિની આરાધનામાં જોડાય એ સર્વવિરતિ. સામાયિક તેમજ દેશવિરતિ સામાયિક અર્થાત્ સમ્યફારિત્ર છે, અને એ ત્રણેયનું એકીકરણ અથવા એ ત્રણેયના એકીકરણને અભાવ જેઓના જીવનમાં વર્તતો હોય એવા ઉત્તમ, મધ્યમ અને અધમ આત્માઓના જીવનપ્રસંગે, તેનું નામ ધર્મકથાનુગ છે. ૬. ચાર અનુયોગમાં અપેક્ષાએ ધર્મકથાનુ
યોગનું પ્રાધાન્ય દ્રવ્યાનુયોગ વગેરે ચારેય અનુગો પિતાપિતાના વિષયેની અપેક્ષાએ જે કે મુખ્ય છે. એમ છતાં વર્તમાન બાળપ્રજાને ધર્મસન્મુખ બનાવવા માટે ધર્મકથાનુગની ખાસ મુખ્યતા છે. એ બાબત આપણને સહુને સ્પષ્ટ રામજી