________________
આ બધી શબ્દોની ગુંચ-જાળમાં સામાન્ય માનવી અટવાઈ જાય એ સ્વાભાવિક છે, અને વળી જરા ઉંડા ઉતરવાની ટેવ ન હોય તે અશ્રધ્ધાના કાદવમાં પણ ખેંચી જાય. જ્યારે હોંશિયાર (!) ગણાતે માનવી મનઘડંત અર્થ કરી સફાઈપૂર્વક પિતાનો સ્વાર્થ પણ સાધી લે. પછી નિદૉષ-કુદરતને પનારે જીવનારા સાફ દિલ માનવીને માટે કઈ માર્ગ ખરે? કઈ આરે-કિનારે કે આશ્રય સ્થાન
આ પરિસ્થિતિને પાર તે કરવી જ જોઈએ. અનિશ્ચિતતાની અટવીમાંથી બહાર તે નીકળવું જોઈએ. એ માટે પ્રમાણભૂત-(Standard) સર્વમાન્ય ઉકેલ હે જ જોઈએ. તે પ્રમાણને-મેઝરને આપણે વાસ્તવિકતા (Reality) નામ આપીએ. તેને નિપ ક્ષનિઃસ્વાર્થ સદ્દબુદ્ધિજીવી આત્માઓની કસોટીએ ચઢવા દઈએ.
કઈ પણ વસ્તુને-પદાર્થને તેના અસલ સ્વરૂપમાં જાણીને ઓળખીને તેનું તેવા જ રૂપમાં વર્ણન યા આલેખન કરવું તે “વાસ્તવિકતા” ગણાશે. પદાર્થને તસ્વરૂપ જાણવા માટે બે માર્ગ. જ્યાં તે પદાર્થ—તવના સાર્વીય શુદ્ધ જ્ઞાતા બનવું. અગર તેવા સર્વોચ્ચ કેટિના જ્ઞાતાને ઓળખી તે મહાવ્યક્તિના વચન પર પરિપૂર્ણ શ્રધ્ધા રાખવી. “સાર્વીયશુદ્ધજ્ઞાતા” કેવી રીતે બનાય? એવા કેણ
અને કેટલા બન્યા છે? તેમના તરફથી વિશ્વને “વાસ્તવિક્તાના કેવા ઉંડા નિશ્ચયાત્મક વિધાન પ્રાપ્ત થયા છે? એ વિધાને કેટલા બધા કુદરતી (Natural) છે ? કેટલી સરસ રીતે વિશ્વ વ્યવહાર સાથે સુબધ્ધ સંબંધિત