________________
છે. અનંત સુખનો ભર્યોભર્યો છે. જકડાએલે છે કર્મની જંજીરેથી, પહાડના પહાડ ખડકાયા છે તેના પર પૂર્વના દુષ્કૃતના. ઘેરા ઘનઘોર વાદળ છવાયા છે તે જ્ઞાન તિ પર કમ કોઈ અજાણ અજાયબીભરી ચીજ નથી. પિતે કરેલા સારા નરસા કાર્યોની વાસનાને મહાજ છે. દૂર કરે એને પિતાના હાથની વાત છે. વાસ્તવિકતાનું યથાર્થ જ્ઞાન સબળ સાધન વાસ્તવિકતાનું સાચું ભાન એટલે ધર્મ. ધર્મયુક્ત પ્રગતિ એટલે વ્યવહાર,
હવે આ ત્રણેને સુસંગ કરાવી દઈએ. એટલે સુખ શાંતિ અને સમાધિ. આત્મા અમર છે. અવિનાશી છે. દેહ ભાડુતી છે, બદલાત છે. ક્ષણ વિનાશી છે. આત્મા સિવાયના સર્વ પદાર્થો ક્ષણજીવી છે. રૂપ-રંગ બદલાતા જ રહે છે. તેને મેહ-પ્રેમ-ચાહના એક માટે વિભ્રમ છે. દેહથી સર્વથા-સર્વદા છૂટાપણું એ જ મુક્તિ. આત્માના તેજનું પૂર્ણ પ્રગટીકરણ. આ થયું વાસ્તવિક જ્ઞાન.
આ સાચા જ્ઞાનમાં પરિપૂર્ણ શ્રદ્ધા ધરાવનાર હરકેઈ આત્મા મહામાનવ બની જાય છે. એના તરફ કઈ પણ સજજનને ભક્તિ-પ્રેમ જાગે એ સ્વાભાવિક છે. એવા આત્માનું કઈ ઐહિક દુઃખ થા આપત્તિ પિતાની બનાવી લેનાર ધન્યવાદને પાત્ર છે. આમાં ગુણ પ્રત્યેનું અલબેલું આકર્ષણ રહેલું છે. જ્યારે દીન-હીન દદી પ્રત્યેની હમદર્દી એ દયા છે. અનુકંપા છે. દયા, કે ભૂખ તરસનું દુખ દૂર કરવામાં પાત્ર કુપાત્રની ઝાઝી વિચારણા કરવી પડતી નથી. દયા અને દાન એ દેશ ભારતના
