________________
ભારિયાજી અને અંબાજી
બીજી ગણતરી, સામરણમાં નાના નાના ઈંડાં મૂકવામાં આવે છે. તેમની સંખ્યા કુલ મળીને ૪૦૩ થાય છે. શિખર અને રંગમંડપને જોડતાં સ્થાન પર જૈન સાધુઓની મનહર મૂર્તિઓ મૂકવામાં આવી છે.
ધ્વજાના દંડને આધાર આપવાની જગ્યાએ ધ્વજાપુરુષ રચવામાં આવ્યો છે. તે ખાસ ધ્યાન ખેંચે છે. આવું ફિલ્માંકન બીજાં કોઈ જ તીર્થોમાં નહીં મળે.
રાજા કુમારપાળનું આયોજનબદ્ધ ભક્તિકર્મ ગદ્ગદ બનાવી રહ્યું હતું. તેમણે મંત્રી અભયદેવને આ પ્રાસાદની જવાબદારી સોંપી હતી.
ચૈત્ર વદ-૧ : સતલાસણા તારંગાજીથી આજે વિહાર કર્યો. ગઈકાલે પૂનમની રાત હતી. લગભગ દશ વાગે ચાંદો અમૃત વરસાવીને જિનાલયજીને શાશ્વતીનું તેજ આપતો હતો. તારાઓ શિખરનો સ્પર્શ પામી હરખાતા હતા. પહાડીઓને હંફાવી રહેલું આ જિનમંદિર હજારો વરસ પછી પણ આ જ રીતે પૂનમની રાતે દીપતું હશે. પ્રભુના દરબારમાં વહેલી સવારનો ઘંટારવ થાય છે ત્યારે પૂરવ દિશામાં સૂરજ ઊગે છે. તેના પહેલાં કિરણો દાદાના ગભારા સુધી આવે છે. સોલંકીયુગને સાકારરૂપે જીવંત રાખનારાં આ જિનમંદિરનાં સમકાલીન મંદિરો - પાટણનાં કર્ણમેરૂ અને સિદ્ધમેરૂ પ્રાસાદ, સિદ્ધપુરનો રૂદ્રમહાલય અને પ્રભાસપાટણનો કૈલાસભેરૂ જમીનદોસ્ત થઈ ચૂક્યા છે. શ્રી અજિતનાથ પ્રાસાદ અવિચલ છે. અને અવિચલ રહેશે.
(વિ. સં. ૨૦૬૦)
ચૈત્ર વદ-૧ : સતલાસણા આગળ કુંભારિયાજી આવી રહ્યું છે. થોડી વાર છે.
તારંગાની ટોચ પરથી આ સતલાસણા દેખાતું હતું. હવે સતલાસણાથી તારંગાની ટોચ દેખાઈ રહી છે. હવે આ જોડી તૂટશે. સાંજે અંબાઘાટ મુકામ કરીને કાલે દાંતા પહોંચવાનું છે. રસ્તો ઘાટવાળો છે, એમ કહે છે. જોયું જશે. નીકળ્યા છીએ તો હવે કશી ફિકર રાખવી નથી, કુંભારિયાજીનું નામ પૂછીએ તો કોઈ જવાબ આપતું નથી. અંબાજીનું પૂછીએ તો તરત જવાબ મળે છે. અંબાજી જુદું તીર્થ છે. કુંભારિયા જુદું તીર્થ છે. અંબાજી જૈનોનું તીર્થ નથી. જોકે જૈન તીર્થના અધિષ્ઠાયિકા અંબાજી છે તેનું જ મંદિર અંબાજી તરીકે પ્રસિદ્ધ બની ગયું છે. મંત્રી વિમલ શાહે અંબાદેવીનું મંદિર બંધાવ્યું હતું. મુસ્લિમ-આક્રમણ પછીનો વેરવિખેર સમયકાળ આવ્યો. એ વખતે વેરાન પડેલાં અંબાજી મંદિર પર બ્રાહ્મણોએ કબજો જમાવી લીધો. આજ લગી તેમના જ હાથમાં એ કબજો રહ્યો છે. મંત્રી વિમલ પર અંબાદેવી નારાજ થયેલા તેવી કથા પણ તે લોકોએ પ્રચારમાં મૂકી છે. એક વાત તો નક્કી. કુંભારિયાજી અને અંબાજીમાં મંત્રીશ્વર વિમલનું નામ ગુંજે છે.
ચૈત્ર વદ-૨ : દાંતા કુંભારિયાજી તીર્થનો વહીવટ એક કાળે દાંતાનો સંઘ કરતો. ઘણી લીલી સૂકી જોઈ છે કુંભારિયાજીએ. પાટણનો રાજા કરણ ઘેલો અને મંત્રી માધવની
