________________
૧૨૩
૧૨૪
રૂપિયાનાં ફૂલ ઓછામાં ઓછા ચડાવે. બધા જ ફૂલ વેંચાઈ જાય તો માળીઓને રાજીપો. ફૂલો થોડા વેંચાયા અને થોડાં વધ્યાં તો ? માળીઓ એ ફૂલો લઈને નીચે ઉતરી જાય છે. તેમાંથી ગુલકંદ બને છે. ભગવાનને ચડેલાં ફુલો નથી માટે એ ગુલકંદમાં વપરાય તેમ આ માળીઓ કહે છે. હાથીપોળથી વાઘણપોળના રસ્તે લગભગ ૪૦થી વધુ દેરાસરો છે. તેના ભગવાનની દૃષ્ટિ આ ફૂલો પર, જતાં પણ પડે છે અને આવતાં પણ પડે છે. એ ફૂલો ગુલકંદમાં વપરાય નહીં તેમ માળીને સમજાવીએ તો છીએ. એ સૂચનાનું પાલન કરવાની ખાતરી માળીઓ આપી શકતા નથી. જો કે, ડુંગર પર ન ગયા હોય તેવા અગણિત ગુલાબો દ્વારા ગુલકંદ બને છે. તે વેચાય છે, દૂધના માવાની જેમ જ. એક અફવા મુજબ - ગિરિરાજ પર ભગવાનને ચડાવેલાં ગુલાબો બીજા દિવસે નિર્માલ્ય બનીને ઉતરી જાય છે તે પછી તેને ગુલકંદ માટે વાપરવામાં આવે છે. પૂજારીઓ અને માળીઓ આ અફવાને માન્ય ગણતા નથી.
આપણા મહેતા સાહેબ, ડોલીવાળા, બાઈ અને માળી સિવાય પાલીતાણામાં બીજું શું શું યાદ કરાવી શકે ? બસ વિચાર્યા કરવાનું.
માગસર વદ-૭ : પાલીતાણા અમદાવાદના જીઓ થર્મલના નિષ્ણાત અવિનાશ બ્રહ્મભટ્ટનો ચોંકાવનારો અહેવાલ છે. ગુજરાતના સાત પહાડોની ઊંચાઈ વધી રહી છે. અલ્ટીમીટરથી ઊંચાઈના આંકડા માપીને રિપોર્ટ જારી કરવામાં આવ્યો છે. પાવાગઢ (પંચમહાલ), જાસોર (આબુ નજીક), ચોટીલા (સુરેન્દ્રનગર) વેણુ (બરડો), દાતાર (જૂનાગઢ), ગીરનાર (જૂનાગઢ) આ બધા પહાડોની ઊંચાઈ વધી છે તેમ શેત્રુંજય (પાલીતાણા) પહાડની ઊંચાઈ પણ વધી છે. સર્વે ઑફ ઇંડિયા રિપોર્ટમાં શેત્રુંજયની ઊંચાઈ ૪૯૮ મીટરની હતી. અત્યારે તે ૬૮૬ થઈ છે. વાર્ષિક છ ફૂટની ઊંચાઈ વધી છે. ધરતીના નીચલા પડમાં મૅગ્નેટિક રૉક હોય છે તેનું દબાણ નીચેથી ઉપર આવે છે. સૌરાષ્ટ્રને નીચેથી હાઇડ્રોલીક ફેક્યરીંગનું દબાણ સ્પર્શે છે. ભૂકંપ થાય તેની અંદરની અસર છેક પાલીતાણા સુધી પહોંચે છે. શેત્રુંજય ૧૬૩૩ ફૂટની ઊંચાઈ ધરાવતો પહાડ હતો તે આજે ૨૨૫૦ ફૂટની ઊંચાઈ ધરાવતો થઈ ગયો છે – એમ રિપોર્ટ દર્શાવે છે. ૬૧૭ ફૂટનો ધરખમ
ઉમેરો થયો છે. રોજ એક ચોખા જેટલો શત્રુંજય પર્વત ઘટી રહ્યો છે તેવું આપણે સાંભળ્યું છે. શાસ્ત્રકારોએ આ ગિરિરાજની લંબાઈ પહોળાઈને ધ્યાનમાં લીધી છે. તો ગુજરાત સરકારે આ પહાડની ઊંચાઈ માપવામાં સતત ધ્યાન રાખ્યું છે. માની ન શકાય તેવી વાત કરનારા અવિનાશ બ્રહ્મભટ્ટ તો ૧૬૦૦ કિલોમીટરનો ગુજરાતી દરિયાકિનારો ૧૭00 કિલોમીટરનો બની ગયો છે તેવો ઘટસ્ફોટ કરે છે. મૂળ તો આ ધરતીકંપથી થનારા ભૂસ્તરીય પરિવર્તનની વાત છે. ગિરિરાજનાં શિખરીય પરિવર્તનની નોંધ શાસ્ત્રોમાં મળે છે. આપણે તેને ઉદ્ધારની ભાષામાં
ઓળખીએ છીએ. આજે ગિરિરાજનાં શિખરે ઋષભદેવ ભગવાનનો ભવ્ય પ્રાસાદ છે તેનાં મૂળ ચક્રવર્તી ભરત પાસે પહોચે છે. તે પ્રાસાદ હતો જ નહીં. ગિરિરાજનાં શિખરે રાયણવૃક્ષ હતું. રાયણવૃક્ષની છાંયમાં ઋષભભગવાનનાં પગલાં હતાં. ત્યાંકને ઇન્દ્રમહારાજા અને ભરત મહારાજાનો મેળાપ થયો. ઇન્દ્ર ભરતને કહ્યું : “ભાવિ પેઢી ફક્ત પગલાં કાજે નહીં આવે. એમને મૂરતિની મોહિની લાગે તો આવે. તમે દેરાસર બંધાવો.’ ચક્રવર્તી ભરતે બંધાવ્યો રૈલોક્યવિભ્રમ પ્રાસાદ. એ ભવ્ય જિનાલયને ૮૪ મંડપો હતા. ચૈત્યવંદન કરવા માટે બેસીએ તે ઘુમ્મટતળની વિશાળ જગ્યાને મંડપ કહે છે. ચૌમુખજી દેરાસર હતું. એક મૂર્તિ સમક્ષ ૨૧ મંડપ. ચાર મૂર્તિના ૮૪ મંડપ થયા. પૂર્વ દિશાના મુખ્યમંડપનું નામ સિંહનાદ, દક્ષિણનો મંડપ ભદ્રશાલ. પશ્ચિમનો મંડપ - મેઘનાદ. ઉત્તરનો મંડપ શ્રીવિશાલ. આ દેરાસરના લાખો ગોખલા હતા, જાળીઓ અને અટારીઓ હતી, અગણિત રત્નવેદિકાઓ હતી. મૂળનાયકપદે ચૌમુખજી પ્રતિમા હતા. તે સેંકડો સૂરજ જેવી રોશનીથી ઝળહળતા હતા. રત્નની મૂર્તિઓ આભાથી ભરી હતી. પ્રભુ મૂર્તિની આસપાસ શ્રીપુંડરીકસ્વામીભગવાનની મૂર્તિઓ હતી. બીજી એક કાઉસગમુદ્રાવાળી મૂર્તિ ભરાવી હતી તેની આજુબાજુ નમિવિનમિની મૂર્તિઓ હતી, ધર્મદેશના આપતી મુદ્રાની ચૌમુખ મૂર્તિ સમવસરણની રચના કરીને તેમાં બિરાજીત કરી હતી. અને પોતે આ ચૌમુખજીને જોઈ રહ્યા છે તેવી પોતાની મૂર્તિ મૂકી હતી. મૂર્તિઓ નાભિરાજા અને મરૂદેવાની હતી. મૂર્તિઓ બ્રાહ્મી અને સુંદરીની હતી. મૂર્તિઓ સુનંદા અને સુમંગલાની હતી. પોતાના બીજા બાંધવોની મૂર્તિઓ હતી. આગામી ત્રેવીશ તીર્થકરોની મૂર્તિઓ હતી. આ મૂર્તિઓની પ્રતિષ્ઠા કરાવવા મહાત્માઓ પધાર્યા
