________________
૬૫
ચૌદ વરસ સુધી સતત કામ કરતા રહ્યા. જમીનની ખરીદી માટે ચાર કરોડ, ત્રેપન લાખ રૂપિયા વપરાયા. ૧૪૦ ફૂટ લાંબી અને ૯૦ ફૂટ પહોળી જમીનનો ભાવ જો આટલો હોય તો એક સ્કવેર ફૂટ જમીનનો ભાવ શું થયો ? મંદિરની માટેના પાષાણો, પથ્થરો ખરીદવામાં રૂ. બે કરોડ વપરાયા. આબુ પર લાવવાની મજૂરી સાથે ગણીએ તો પથ્થર ચાંદીના ભાવે પડતો. કુલ મળીને દેરાસરમાં ૧૮ કરોડ ૫૩ લાખ રૂપિયા વપરાયા. ૧૪ વરસની સરેરાશ માંડવી જોઈએ. પછી મહિના-મહિનાની સરેરાશ. વિમલમંત્રીએ વિમલવસતિનું સર્જન કરી ભક્તિનો નવો માર્ગ ઊભો કર્યો. તેમના રસ્તે રાજા કુમારપાળ, મંત્રીશ્વર વસ્તુપાળ તેજપાળ, મહાશ્રાવક ધરણાશા ચાલ્યા.
વૈશાખ સુદ એકમ : દેલવાડા બે ભાઈ છે. બંધુબેલડી. બેમાં વધારે સારું કોણ તે નક્કી કરવાનું મુશ્કેલ છે. બે ભાઈનું આ ફૅક્ટર બંને વહિને લાગુ પડે છે. નેઢ અને વિમલ બે ભાઈ હતા. વસ્તુપાળ અને તેજપાળ બે ભાઈ હતા. આબુની બંને વસતિ સાથે નાના ભાઈ સંકળાયા છે. વિમલ વસતિમાં વિમલ. લૂણિગવસહિમાં તેજપાળ. બે ઉલ્લેખ મળે છે. વસ્તુપાળ તેજપાળના ભાઈ લુણિગની યાદમાં લૂણિગવસતિ છે અને તેજપાળનો દીકરો લાવણ્યસિંહ, તેની યાદમાં લાવણ્યવસતિ છે. પ્રબંધ ગ્રંથો લુણિગવહિનો પક્ષ લે છે. લુણિગવહિના શિલાલેખો લાવણ્યવસતિનો પક્ષ લે છે.
આ બંધુબેલડીનાં નામે કેટલા બધાં સુકૃત બોલે છે ? ૧૩00 શિખરબંધ જિનાલય બંધાવ્યાં. ૩૨૦૨ જિનાલયોનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યો. ૧૦,૫OOO નવાં જિનબિંબ ભરાવ્યાં. ૮૪ પાષાણબદ્ધ સરોવર કરાવ્યાં. ૯૮૪ પૌષધશાળા કરાવી (સોળ ઓછી પડી. નહીં તો ૧000 થઈ જાત.) ૪00 પરબ બંધાવી. ૭૦૧ તપસ્વીનાં સ્થાનકો બંધાવ્યા. ૧૮ કરોડ ખર્ચી જ્ઞાનભંડારો બનાવ્યા. ૧૮ કરોડ ૯૬ લાખ જેટલું ધન શત્રુંજયમાં ખર્યું. એટલું જ ધન (૧૮ કરોડ ૯૬ લાખ) ગિરનારમાં ખર્યું. ૧૨ કરોડ ૫૩ લાખ આબુમાં ખચ્યું. ૭00 ધર્મશાળા બંધાવી. ૭૦ સદાવ્રત કરાવ્યા. સાડાબાર વખત શત્રુંજયના ૬'રીપાલક સંઘ કાયા. ૨૧ મહાત્માઓને આચાર્યપદે સ્થાપવાનો લાભ મહોત્સવ ઉજવીને લીધો. કુલ મળીને
૩,૭૩,૭૨,૧૮,૮00 રૂપિયાનો એટલે કે ત્રણ અબજ, તોત્તેર કરોડ, બોત્તેર લાખ, અઢાર હજાર ને આઠસો રૂપિયાનો સચ્ચય કર્યો. આ આખો હિસાબ ભાગીદારીનો છે. વ્યક્તિગત રીતે બંનેએ પોતપોતાનો લાભ કેટલો લીધો તે જાણવા મળવાનું નથી. એક લુણિગવસતિ માટેનો ઉલ્લેખ મળે છે. આ વસહિ તેજપાળ બંધાવી છે. વસ્તુપાલચરિતમાં લખ્યું છે : શ્રીમન્નેffનનેન્દ્રન્દ્રિમવું XXXX શ્રી તૈનપાની ચધાત્ // આ નેમનાથમંદિરની રચના શ્રી તેજપાળે કરી છે. લુણિગવસહિની ભમતીની દેરીએ દેરીએ એક કે બે લાઈનના શિલાલેખ છે. તેમાં મોટે ભાગે એક ઉલ્લેખ આવે પ્રતિષ્ઠાપિતું ૨ તૈ1:પાનેત... વસ્તુપાલમંત્રીએ આબુ પરનાં જિનાલયની સંપૂર્ણ જવાબદારી તેજપાળને જ ભળાવી હતી. તેજપાળે ચંદ્રાવતીના રાજા ધારાવર્ષની અનુમતિ લઈને આ મંદિરની રચના કરાવી.
' ધારાવર્ષ અને તેજપાળ સાથે આબુ પર ગયા હતા. રાઠોડ રાજાઓને રાજી કરીને મંદિર માટેની જમીન ખરીદી. વિમલવસહિમાં મિથ્યાષ્ટિ સમાજ કર ઉઘરાવતો થઈ ગયેલો, તે બંધ કરાવ્યું. અંબાજી જઈને આરાસણની ખાણમાંથી ઉત્તમ પાષાણો મેળવ્યા. આબુની તળેટીથી છેક ઉપર સુધી નવી પગથાર કરાવી. પાંચ યોજન સુધીના રસ્તામાં એક ગાઉ પર એક, એ રીતે ઘણી બધી દુકાનો બંધાવી, તેમાં કામદારોને અને યાત્રિકોને ખપમાં આવે તેવી ચીજવસ્તુઓ ભરાવી. કામ શરૂ કરાવ્યું. શોભનદેવ મુખ્ય સૂત્રધાર હતો. તેની સાથે ૫00 શિલ્પી હતા. ચંદ્રાવતીના નગરશેઠ ચંપક શ્રેષ્ઠીને મંદિર સંબંધી જવાબદારી સોંપી. અનુપમા દેવીના ભાઈ ઉદા શ્રેષ્ઠીને કારીગરોની વ્યવસ્થા ભળાવી. તેજપાળે આટલું કર્યા પછી ધોળકા પહોંચીને શ્રી નેમનાથ દાદાની મનોહર મૂર્તિ ઘડાવી. તેની પ્રતિષ્ઠા કરાવી, એ પ્રતિમાજી લઈને તે આબુ પહોંચ્યા. જોયું તો કામ સાવ ધીમું ચાલતું હતું. દેરાસરમાં માત્ર ગભારો અને ગૂઢમંડપ જ બનેલા. બીજું બધું બાકી. ઉદાજીને બોલાવીને પૂછ્યું તો પરિસ્થિતિ જાણવા મળી. કારીગરો રોજ પૈસા લઈ જાય છે, કામ થોડું જ કરે છે, કોઈ ગાંઠતું નથી. વગેરે. તેજપાળે, છૂટથી પૈસા કેમ વાપરતા નથી એવો ઠપકો આપ્યો, પણ તે પોલો લાગતો હતો. તેજપાળ અને અનુપમાદેવી ત્યાં જ રોકાયા. મંદિરમાં પ્રભુને બેસાડી રોજ પૂજા કરતા રહ્યા. એક વાર અનુપમાદેવીએ
