________________
૧૦
સંલેખનાવસ્તક | અભ્યધત વિહાર | ‘અવ્યવછિત્તિમન' દ્વારા ગાથા ૧૩૦૩-૧૩૦૪
ટીકા?
सः गणी वृद्धः सन् पूर्वापरकाले सुप्तः सुप्तोत्थितो वा रात्रौ जाग्रद् धर्मजागरिकां धर्मचिन्तां कुर्वन्नित्यर्थः उत्तमप्रशस्तध्यानः प्रवृद्धशुभयोगः हृदयेनेदं वक्ष्यमाणं वस्तु विचिन्तयतीति गाथार्थः II રૂ૭રૂા. ટીકાર્ય
પૂર્વ-અપરકાળમાં રાત્રિના પૂર્વકાળમાં કે રાત્રિના અપરકાળમાં, સુખ અથવા સુખોસ્થિત એવા રાત્રિમાં જાગતા અર્થાત્ સંથારામાં સૂતેલા હોવા છતાં રાત્રિમાં જાગતા અથવા તો સૂઈને સંથારામાંથી ઊઠેલા એવા રાત્રિમાં જાગતા, ધર્મજાગરિકાને=ધર્મચિંતાને, કરતા, ઉત્તમ પ્રશસ્ત ધ્યાનવાળા=પ્રવૃદ્ધ શુભયોગવાળા=પ્રકૃષ્ટ રીતે વૃદ્ધિ પામેલા શુભવ્યાપારવાળા, વૃદ્ધ છતા તે ગણિ=વૃદ્ધ થયેલા તે ગણધર આચાર્ય, હૃદયથી આને= વક્ષ્યમાણ વસ્તુને, ચિંતવે છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.
ભાવાર્થ :
પોતાના ગુરુ પાસેથી ગણધર પદવી સ્વીકાર્યા પછી તે ગણધર આચાર્ય ગચ્છની ચિંતા કરવામાં સદા રત હોય છે, તેથી તે વખતે રાત્રે ધર્મજાગરિકા કરે તોપણ ગચ્છના સાધુઓને કઈ રીતે તત્ત્વ પ્રાપ્ત થશે? તેની ચિંતામાં વ્યસ્ત હોય છે, અથવા સ્વભૂમિકા અનુસાર પોતાને શું કરવું ઉચિત છે? તેની ચિંતામાં વ્યસ્ત હોય છે.
તે ગણધર આચાર્ય જ્યારે વૃદ્ધ થાય છે ત્યારે, રાત્રિના પૂર્વકાળમાં કે રાત્રિના પશ્ચાત્કાળમાં સંથારામાં સૂતેલા હોવા છતાં જાગતા હોય અથવા તો સૂઈને સંથારામાં ઊઠીને બેઠેલા હોય, તે અવસરે રાત્રિમાં જાગતા તેઓ ધર્મચિંતા કરે છે. વળી તેઓ ઉત્તમ એવા પ્રશસ્ત ધ્યાનવાળા હોય છે અર્થાત્ તેઓ વિચારે છે કે “ગણધર પદવી સ્વીકારીને અત્યાર સુધી મેં સર્વ ઉચિત પ્રવૃત્તિ કરી છે, હવે મારે વિશેષ ઉચિત શું કરવું જોઈએ? જેથી મારા સંસારનો શીઘ્ર ઉચ્છેદ થાય ?” આ પ્રકારના વૃદ્ધિ પામેલા શુભયોગવાળા તેઓ હોય છે.
આવા પ્રકારના વૃદ્ધ થયેલા તે ગણધર આચાર્ય આગળની ગાથાઓમાં કહેવાશે એ વસ્તુને વિચારે છે. /૧૩૭૩.
અવતરણિતાર્થ :
પૂર્વગાથામાં કહ્યું કે વૃદ્ધ થયેલા ગણિ વક્ષ્યમાણ વસ્તુને ચિતવે છે. તેથી હવે તે ચિંતવન જ બતાવે છે –
ગાથા :
अणुपालिओ उ दीहो परिआओ वायणा तहा दिण्णा ।
णिप्फाइआ य सीसा मज्झं किं संपयं जुत्तं? ॥१३७४॥ અન્વયાર્થ :
રીદો મિત્રો-દીઈ પર્યાય મધુપત્નિો 3=અનુપાલન કરાયો જ છે, તzતથા વાયUTT વિUT=
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
