________________
સંલેખનાવસ્તુક / અશ્રુધત વિહાર | ‘અવ્યવચ્છિત્તિમન’ દ્વાર | ગાથા ૧૩૦૨-૧૩૦૩
ગાથાર્થ:
અવ્યવચ્છિત્તિ મન, પાંચની તુલના, ઉપકરણ જ, પરિકર્મ, તપ-સત્ત્વ-શ્રુત-એકત્વ અને ઉપસર્ગસહ વિષયક ભાવનાઓ, વટવૃક્ષ.
ટીકા ઃ
अव्यवच्छित्तिमनः प्रयुङ्क्ते, तथा पञ्चानामाचार्यादीनां तुलना स्वयोग्यविषया, उपकरणमेवेति वक्तव्यम्, , उचितं परिकर्म्म= इन्द्रियादिजयः, तपः सत्त्वश्रुतैकत्वेषूपसर्गसहश्चेति पञ्च भवन्तीत्यर्थः भावनाः, वटवृक्ष इत्यपवादात्तदधः प्रतिपद्यत इति गाथार्थः ॥ १३७२ ॥
ટીકાર્ય
અવ્યવચ્છિત્તિવાળા મનને કરે છે, તથા આચાર્યાદિ પાંચની પોતાને યોગ્ય વિષયવાળી તુલના થાય છે, ઉપકરણ જ એ પ્રકારે વક્તવ્ય છે, ઉચિત એવું પરિકર્મ=ઇન્દ્રિયાદિનો જય, તપ-સત્ત્વ-શ્રુત-એકત્વવિષયક અને ઉપસર્ગસહ : એ પ્રકારે પાંચ ભાવનાઓ થાય છે, વટવૃક્ષ એટલે અપવાદથી તેની અધઃવડના વૃક્ષની નીચે, સ્વીકારે છે=જિનકલ્પાદિરૂપ અભ્યુદ્યુત વિહાર સ્વીકારે છે, એ પ્રમાણે ગાથાનો અર્થ છે. ૫૧૩૭૨॥ અવતરણિકા :
व्यासार्थमाह -
અવતરણિકાર્ય
વ્યાસથી અર્થને કહે છે=પૂર્વગાથામાં અભ્યઘત વિહારનાં જે દશ દ્વારો બતાવ્યાં તેના વિસ્તારથી અર્થને કહે છે. તેમાં પ્રથમ ‘અવ્યવચ્છિત્તિમન’ દ્વારનું સ્વરૂપ ગાથા ૧૩૭૬ સુધી દર્શાવે છે -
-
ગાથા:
અન્વયાર્થઃ
सो पुव्वावरकाले जागरमाणो उ धम्मजागरिअं । उत्तमपसत्थझाणो हिअएण इमं विचिंतेइ ॥१३७३ ॥
પુવ્વાવાળાને=પૂર્વ-અપરકાળમાં=રાત્રિના પૂર્વકાળમાં કે રાત્રિના અપરકાળમાં, નાગરમાળો=જાગતા, થમ્મજ્ઞાનરિસં=ધર્મજાગરિકાને (કરતા,) ઉત્તમપસત્યજ્ઞાનો=ઉત્તમ પ્રશસ્ત ધ્યાનવાળા ો—તે= વૃદ્ધ થયેલા તે ગણધર આચાર્ય, હિસા=હૃદયથી મં=આને=આગળમાં કહેવાશે એને, વિચિત ચિંતવે છે.
* ગાથાના પૂર્વાર્ધમાં રહેલ ‘૩’ પાદપૂર્તિમાં છે.
ગાથાર્થઃ
રાત્રિના પૂર્વકાળમાં કે અપરકાળમાં જાગતા, ધર્મજાગરિકાને કરતા, ઉત્તમ પ્રશસ્ત ધ્યાનવાળા તે વૃદ્ધ થયેલા ગણધર આચાર્ય હૃદયથી આગળમાં કહેવાશે એ વિચારે છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
