________________
શ્રી મહાવીર
93
કે, મોક્ષના જિજ્ઞાસુના માર્ગમાં મોહરાજાના સુભટો હંમેશાં અનેક વિઘ્નો નાખતા આવ્યા છે. જે દર્શનો ઈશ્વરમાં સૃષ્ટિનું કર્તૃત્વ આરોપે છે, તેઓ એ જ વાતને “પ્રભુ પોતાના ભક્તોની કસોટી કરે છે. એવા રૂપે કહે છે, કોઈ તેને “રક્ત બીજ” તો કોઈ Dwellers on the Thresh - hold, કહે છે. ટૂંકમાં પરમાત્માના મહારાજ્ય ભણી પ્રયાણ કરનારને અનેક સંકટોની પરંપરા આવી પડે છે, પરંતુ જેના ઉપર સંકટો આવી પડે છે તેવા દેહમાંથી જેણે પોતાપણાની ભાવનાનો નિતાંત ત્યાગ કરેલો હોય છે, તેવા આત્મપરાયણ પુરુષોને તેવાં સંકટો આપણી પ્રાકૃત દષ્ટિને જેવાં સત્ય અને ગંભીર લાગે છે તેવાં, તેમને લાગતાં નથી. જે સ્થિતિનું માત્ર આપણને શાસ્ત્રની વાણી દ્વારા જ જ્ઞાન છે, તે સ્થિતિને તેઓ અપરોક્ષ અનુભવે છે, દેહ અને દેહના ધર્મો એ ત્રણ કાળમાં આત્માના નથી, એવો નિશ્ચય તેમના પ્રત્યેક રોમમાં વ્યાપેલો હોય છે અને તેથી જે કાંઈ પોતાને થતું મનાતું બંધ પડ્યું છે, તેમાં લેશ પણ શોક થતો નથી. જેટલે અંશે દેહાદિકમાં મારાપણાની બુદ્ધિ હોય છે, તેટલે જ અંશે તેના સુખદુખાદિ ધર્મો આત્માને અસર કરે છે. વેદનીય અને મોહનીય કર્મની પ્રકૃતિઓ તેટલા જ માટે શાસ્ત્રકારે જુદી કરી બતાવી છે. અર્થાત જેટલે અંશે મોહનીય કર્મની પ્રકૃતિનું પ્રાબલ્ય હોય, તેટલે જ અંશે વેદનીય કર્મ આત્માને અસર કરે છે. મોહનીય કર્મ શિથિલ પડી જતાં વેદનીય કર્મ લગભગ નહીવત્ થઈ જાય છે, ગમે તેવા વિશાળ પટવાળી,
૧૬
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
