Karmprakruti

Author(s): Hiralal Shastri
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 129

कर्म प्रकृतिः
गा० ६८ - शुभनाम अशुभनाम सुभगनाम दुर्भगनाम सुस्वरनाम दुःस्वरनाम तथैव ज्ञातव्याः श्रादेयनाम अनादेयनाम यशः कीर्तिनाम अयशस्कीर्त्तिनाम निर्माणनाम तीर्थकरनाम ||१८||
गा० ६६ — त्रस बादर-पर्याप्त प्रत्येकशरीर स्थिर-शुभ-सुभग-सुस्वर-आदेय यशस्कीर्त्ति निर्माण तीर्थ. करमिति एताः त्रसद्वादशप्रकृतयः || ९९||
गा० १०० - स्थावरं, सूक्ष्म, अपर्याप्तं, साधारणशरीरं, अस्थिरं, अशुभं, दुर्भगं दुःस्वरं, अनादेयं श्रयशस्कीर्तिः इति स्थावरदशकम् ॥ १०० ॥
गा० १०१ - इति नामप्रकृतयः त्रिनवतिः । उच्चं नीचं इति द्विविधं गोत्रकर्म भणितं कथितम् । पञ्चविधं अन्तरायकर्म ॥ १०१ ॥
६४
गा० १०२ - तथा दानं लाभः भोगः उपभोगः वीर्यम्, एतेषु अन्तरायमिति पञ्चविधं ज्ञेयम् । इति सर्वोत्तरप्रकृतयः श्रष्टचत्वारिंशदधिकशतप्रमाः भवन्ति ।। १०२ ।।
गा० १०३ - देहे अविनाभाविन्यः पञ्च बन्धनानि पञ्च संघाताः इति अबन्धोदयाः । वर्णचतुष्के अभिन्ने भेदरहिते गृहीते सति चतस्रः प्रकृतयो बन्धोदयाः सन्ति । यः येन विना न भवति स अविनाभावी इत्युच्यते । बन्धश्च उदयश्च बन्धोदयौ, न बन्धोदयौ यासां ताः प्रबन्धोदयाः । अष्टाविंशतिः प्रकृतयः बन्धेऽपि न, उदयेऽपि न सन्ति ।। १०३ ||
गा० १०४ - वर्ण-रस- गन्ध-स्पर्शाः चत्वारः चत्वारः एकः सप्त सम्यग्मिथ्यात्वं भवन्ति । एताः अन्धाः बन्धनानि पञ्च पञ्च संघाताः सम्यक्त्वप्रकृतिमिथ्यात्वम् ॥१०४॥
गा० १०५ -- पञ्चनवद्वे षड्विंशतिः चतस्रः क्रमेण सप्तषष्टिः द्वे पञ्च च भणिता एता बन्ध
प्रकृतयः ||१०५ ॥
गा० १०६ - पञ्च नव द्वे श्रष्टाविंशतिः चतस्रः क्रमेण सप्तषष्टिः द्वे पञ्च च भणिता एता उदयप्रकृतयः ||१०६॥
गा० १०७ - भेदबन्धे षट्चत्वारिंशदधिकं शतम् १४६ । अभेदबन्धे विंशत्यधिकं शतम् १२० । भेदोदये सर्वाः १४८ उदयरूपाः प्रकृतयः । द्वाविंशत्यधिकं शतं १२२ अभेदोदये ॥ १०७ ॥
गा० १०८ - क्रमेण ५१६ / २|२८|४| ९३।२।५ एताः सत्ताप्रकृतयः भणिताः || १०८ ||
गा० १०९ – केवलज्ञानावरणं दर्शनषट्कं पञ्च निद्रा केवलदर्शनं कषायद्वादशकं - अनं० ४ अप्र०
४ प्रत्या० ४ – मिथ्यात्वं च सर्वत्राति । सम्यग्मिथ्यात्वं अबन्धे [ सर्वघाति ] ॥१०९ ॥
गा० ११० – ज्ञानावरणचतुष्कं - म० श्रु० अ० म० त्रीणि दर्शनानि सम्यक्त्वप्रकृति: संज्वलनं ४ नव नोकषायाः श्रन्तरायाः ५ [ एता: ] १६ देशघातिन्यः ।। ११० ।।
गा० १११-११२ – साता त्रीण्यायूंषि उच्चगोत्रं मनुष्यगतिः मनुष्यगत्यानुपूर्वी देवगतिः तदानुपूर्वी पञ्चेन्द्रियत्वं शरीराणि पञ्च, बन्धनानि पञ्च, संघाताः पञ्च, अङ्गोपाङ्गानि [त्रीणि] वर्णचतुष्कं समचतुरस्त्र संस्थानं वज्रर्षमनाराचं उपघातोनागुरुषट्कं प्रशस्तविहायोगतिः सद्वादशकं ( त्रस बादर-पर्याप्तप्रत्येकशरीर स्थिर शुभ-सुभग सुस्वरादेय यशः कीर्त्ति निर्माण - तीर्थकराणि ) [ भेदत] अष्टषष्टिः ६८ | द्वाचत्वा रिंशत् अभेदतः शस्ताः पुण्यप्रकृतयः ||१११-११२ ।।
गा० ११३ - ११४ - घातीनि सर्वाण्यप्रशस्तान्येवेति तानि सप्तचत्वारिंशत् । नोचैर्गोत्रं असातवेदati नरकायुष्यं नरकगति तदानुपूर्व्यं तिर्यग्गति तदानुपूर्ये एकेन्द्रियादिचतुर्जातयः न्यग्रोधपरिमण्डलादिपञ्चसंस्थानानि वज्रनाराचादिपंचसंहननानि अशुभवर्णगन्धरसस्पर्शाः उपघातः अप्रशस्त विहायोगतिः स्थावरदशकम् ( स्थावर - सूक्ष्मापर्याप्त साधारणा स्थिरा शुभ दुर्भग- दुःस्वरानादेयायशः कीर्त्तयः ) इत्येताः प्रशस्ताः बन्धोदयौ प्रति क्रमेण भेदविवक्षायामष्टनवतिः शतं च भवन्ति । अभेदविवक्षायां द्वयशीतिश्चतुरशीतिश्च भवन्ति । ११३-११४ ।।