________________
આવે છે અને સૂર્યના ગુરુત્વાકર્ષણને કારણે લગભગ ૨૦ અક્ષાંશ સુધી રાત્રિના સમયે આ બધા ગ્રહ સૂર્યની આસપાસ ફરે છે, પ્રવને તારો દેખી શકાય પણ નહીં. તેવું વૈજ્ઞાનિકે માને છે.
વળી એકજ દિશા તરફ નમેલી રહીને પરંતુ ધ્રુવના તારાને કે સપ્તર્ષિના પૃથ્વી ફરતી હોય તે સપ્ટેમ્બર માસમાં તારાઓને સૂર્યમાંના ગ્રહ તરીકે માનવામાં પૃથ્વીના ગતિના હિસાબે પૃથ્વીના રાત્રિવાળા આવતા નથી અને તેઓને ફરવામાં સૂર્યનું ભાગથી પશ્ચિમ દિશા તરફને ભાગ નમેલ ગુરુત્વાકર્ષણ અસર કરે તેમ પણ માનવામાં રહે તેમજ આ વખતે જૂન માસ કરતાં આવતું નથી.
લગભગ ૯ કરોડ માઈલ સીધી રેખામાં
વર્તુલાકારે લગભગ ૧૪ કરોડ માઈલ ભ્રમણ જેથી કરીને ધ્રુવના તારાને કે સપ્તર્ષિના
કરીને પૂર્વ તરફ તથા તેટલું જ ઉત્તર તરફ તારાઓને સૂર્યની આજુબાજુ ફરવાનું કેઇજ કાટખુણે પૃથ્વી ફરતી ફરતી આવે. કારણે નથી.
સૂર્યની અપેક્ષાએ પૃથ્વીને ઉત્તર તરફને વળી સૂર્યમંડળના ગ્રહોના પણ દરેકની ભાગ રાત્રિવાળો બને. પૃથ્વીના ગતિના ગતિની ઝડપ જુદી જુદી માનવામાં આવે છે હિસાબે તેને પશ્ચિમ તરફનો ભાગ નમેલ એથી કરીને પૃથ્વીને અને ધ્રુવના તારા રહેતા હોવાથી પ્રવને તારે ઉત્તર-પૂર્વમાં વચ્ચે કાયમ માટે એકસરખું અંતર રહી એિટલે ઈશાન દિશામાં ક્ષિતિજ ઉપર શકે નહીં અને અંતરમાં ફેર પડે એટલે દેખાવું જોઈએ. કાયમને માટે એક સ્થાન પર ધ્રુવને તારો તેનાથી ઉલટું માર્ચ માસમાં ઉત્તરદેખી પણ શકાય નહીં.
પશ્ચિમ ક્ષિતિજ એટલે વાયવ્ય દિશામાં ક્ષિતિજ સૂર્યની પશ્ચિમ-દિશામાં જૂન માસમાં ઉપર દેખાવો જોઈએ. કારણ કે માર્ચ માસમાં રહેલી. પૃથ્વી પર સૂર્યની અપેક્ષાએ પૃથ્વીને પૃથ્વીની ગતિના હિસાબે પૃથ્વીને પૂર્વ ભાગ પશ્ચિમ તરફ રહે અને ઉત્તર ગોળાર્ધ તરફ ભાગ નમેલે હોય. સૂર્ય તરફ નમેલે રહે તે સમયે ૯૦ વળી આ રીતને ફેરફાર એકદમ થત અક્ષાંશ ઉપર માથા ઉપર દેખાતે ધ્રુવને નથી, પરંતુ દરરોજ થોડા પ્રમાણમાં થત તારે ડિસેમ્બર માસમાં પૃથ્વી સૂર્યથી પૂર્વ રહે છે. તેના પરિણામે દર ત્રણ મહિને આટલે દિશામાં આવે ત્યારે ઉત્તર ગોળાર્ધ સૂર્યથી ફેરફાર જણાઈ આવે અને તેથી કરીને ધ્રુવના ઉલ્ટી દિશામાં નમેલો રહે ત્યારે ૧૮ ૧/૨ તારાનું સ્થાન દરરોજ ઓછા પ્રમાણમાં પણ કરોડ માઈલનું અંતર પડી જવાથી ૯૦ ફરતું જ રહેવું જોઈએ, અને કાયમના માટે અક્ષાંશ ઉપર માથા ઉપર દેખી શકાય નહીં. એકનાએક સ્થાને દેખી શકાય નહિં. પરંતુ દિવસવાળા ભાગ તરફ નમેલે દેખાય પરંતુ ધ્રુવનો તારે કાયમના માટે એક જ અને તે સમયે વિષુવવૃત્ત કે તેની નજદીકના સ્થાન પર દેખાય છે, તે હકીકત છે. તે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
