________________
परन्तु स एव हि जलपोतो दूरवीक्षणयन्त्रेण दृष्टः सन् सर्वाङ्गसम्पूर्णा दृश्यते । एक कस्माindi भवति ?
पाठशालानां पाव-पुस्तकेषु पाठ्यमानेषु प्रयोग विझन्तरे पृथिव्या गोलत्वस्य भात मध्ये व्यवधानरूपेणागमनात् सम्पूणों जो नहि दृश्यते, नह्येतत् स्पष्टीक्रियते, केवळ वस्योर्ध्वमुत्थितो भाग एव दृश्यते, परं इतावदेव समुल्लिखन दूरदर्शन यन्त्रेण मिथ्या सिि
(२) यदि पृथ्वी गोलोकास स्वात्, तदा
'हेट संस्थानस्य (अमरीकास्थास्त्य) दीपस्तम्मः 8 मा० दूरतः कस्माद् दृश्यते ? यता : ४० + प्रमाणान्तरे पृथिव्या वक्कता ९०० फुट प्रमाणी संथा हेतेरासंस्थः दीपस्तम्भः ३०० कुठमितायो आस्ते, तथापि स स : सम्पूर्णः
प
RAS RE
NE
(३) यदि पृथ्वी गोलाकारा स्यात्, तदाकस्मिन्नेव समानेऽन्तरे समुद्रेऽथक्के कमीलप्रमाणे दूरे संस्थापितेषु त्रिषु व शेषु प्रथमो वंशो ननूर्ध्वाकारस्तथा तत्पश्चात मानौ व शौ निम्बी किमर्थ दृश्येते ?
14
(४) यदि पृथ्वी गोलाकारा स्यात्, तदाविषुववृत्तस्य दिशि विद्यमाचा नद्यो तरतो दक्षिणं प्रति प्रवाहवत्यो भवितुमईति । तथा दक्षिणवर्तमाना
प्रवाह त्यो
Jain Education International
माधवो नय उत्तरतो | वहन्ति । एवं कस्माद्भवति ?
(५) यदि पृथ्वी गोलाकारा स्यात्, तदा
अमरीका "एस्ट्रोनोमिकल ब्यूरो " इति नान्या संस्थयां प्रकाशिते प्रतिवेदन - विर ननूलिखितमास्ते, यद्धि " ईसवीय सन १९०५ मे वर्षे जात सूर्य ग्रहण पश्चिमोत्तराफीकायां उत्तरेशियाभागे तथा ब्रिटीश - अमरीकायाला दृश्यतेति । ” एवं सति अमरीकायामेशियाभूभागे च तदिदं सूर्य ग्रहणं युगपत् समकाल कथमिवमदृश्यत उभयो: विपरीत दिक्स्थत्वेऽपि ?
(६) यदि पृथ्वी गोलाकारा स्यात् तदा
सुएझनहेर - संज्ञबृहत् जलप्रणाल्यां कुल्याय १०० मा० प्रमाणायां पृथिव्या गोलप्रमाणानुपातेन प्रतिमाईल ३ फुट प्रमाणोचत्ववती भवेत् सा किमर्थ नास्ति ?
विशेषोऽय ं यद्धि सन् १८६७ वर्षीयस्य ब्रिटिशतसदी विधाने फ्रांसदेशस्य शिल्पविज्ञानविदः (इंजीनीयर इति ख्याताः) पृथ्वी गोलाकारा नास्ते” इत्थ मलौव सुएझनहेर निर्माणस्योल्लेख कस्मात् कृतवन्तः सन्ति ? ७ ) यदि पृथ्वी गोलाकारा स्यात् तदा जल सदा समान समतल समानस्तरीयमेव सन्तिष्ठते, तदा पुनजेल 'सर्वतोदिक कथमिवस्थित वर्तते ?
(
(८) यदि पृथ्वी गोलाकारा स्यात् तदा
विषुववृत्त रेखा उपर्युपरि उत्तर ध्रुवस्योपरिभूय उत्तर-अमरीकायां गत्वा, दक्षिणअमरीकासः दक्षिणमुनम मिश्र पुनर्विषुववृत्तरे'खायां गन्तु पारयेन्माम १ (९) यदि पृथ्वी गोलाकार स्यात्. सदा अद्यपर्यन्त जाताः सर्वान्चापि प्रदक्षिण
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
