________________
દષ્ટિ રેખા એ, બી છ માઈલના સંપૂર્ણ શક્તિશાળી ટેલિસ્કોપની મદદથી ધવજ એ અંતર દરમ્યાન પાણીની સપાટીથી સમાન અંતરે થી બી સુધીના વિજેની ઉપર અને એક છેડેથી અને સમાન્તર છે. આના ઉપરથી પુરવાર થાય બીજે છેડે સુધી નિરીક્ષણ કરતાં બી ઉપરના છે કે સ્થિર પાણીની સપાટી બહિર્ગોળ નથી મોટા દવજના નીચેના ભાગ ઉપર દષ્ટિ રેખા સંપૂર્ણપણે એક સરખી છે. પ્રાગ-૨
ડી ઉપરના પાણીથી બી ને નીચેને ભાગ આ જ નહેરમાં પાણીના એક છેડાથી બીજા પાંચ ઉપર છે અને સી ઉપર પાણીથી એ છેડાની ધાર ઉપર પાણીની સપાટીથી દરેક ઉપરના ટેલિસ્કોપની ઊંચાઈ પાંચ ફૂટ હતી ધ્વજની ટોચ પાંચ ફૂટ ઉપર રહે તે રીતે છ અને વચ્ચેના દરેક દેવજની ઊંચાઈ પણ એટલી ધ્વજ એક બીજાથી એક સ્ટટ્યુટ માઈલના જ હતી. આથી સી, ડી વચ્ચેની સપાટી દૃષ્ટિ અંતરે રાખવામાં આવ્યા.
રેખા એ, બી. એ. સાચી રેખા હોવાથી છેલ્લા ઘવજની પાસે એક ત્રણ ફટના ચોરસ તેને સમાન્તર સી ડી પણ સાચી રેખા છે. દેવજવાળી વધારે લાંબી લાકડી ગઠવવામાં અથવા બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે છે એ આવી. આ દવજની ટોચ પાણીની સપાટીથી માઈલની જળ સપાટી સી.ડી. સંપૂર્ણ પણે એક આંઠ ફૂટ ઉપર હતી અને તેને નીચેનો ભાગ સરખી હતી. વચ્ચે ગઠવવામાં આવેલા અન્ય ધ્વજોની ટોચની જે પૃથ્વી ગોળાકાર હોત તે છેલ્લા પ્રા. રેખામાં રહે તે રીતે રાખવામાં આવેલ. ગમની ધ્વજોની શ્રેણી આલેખ (આકૃતિ ૪માં)
દર્શાવ્યા પ્રમાણેના આકારની અને પરિણામે બિંદુ બી ઉપર દણિ રેખાથી ૧૩ ફૂટ ૮ ઇંચ દર્શાવતી થાત.
નીચે હોત. - સી થી ડી સુધીના પાણીની સપાટીને પૃથ્વીના ગેળાકારને લીધે આવી પરિસ્થિતિ વળાંક રેખા એ. બી થી જણાવેલા પ્રમાણમાં સર્જાઈ હોત, પરંતુ આવી પરિસ્થિતિનું નીચો હોત. પ્રથમ અને બીજા વિજે એ થી અસ્તિત્વ ન હોવાથી, હકીકતમાં કોઈ પણ બી સુધીની દષ્ટિ રેખાની દિશા નકકી કરી હત. જાતને આધાર નહીં ધરાવતા માત્ર સરળ અને ત્રીજો દિવજ બીજા વજની આઠ ઈંચ સિદ્ધાંત તરીકે આ માન્યતાને જાહેર કરવી નીચે, એથે વજ ૩૨ ઇંચ, પાંચમે છ ફૂટ જોઈએ. અને સાતમે ૧૬ ફૂટ આઠ ઈંચ, નીચે હેત. આ માન્યતા સંપૂર્ણતઃ ગેરમાર્ગે દોરાયેલી પરંતુ છેલ્લા અને સૌથી મોટા દવજની ટોચ પ્રતિભાની શોધથી વિશેષ કંઈ નથી. આમ નાના ધ્વજે કરતાં ત્રણ ફૂટ વધારે હેવાથી છતાં ગાણિતિક અને તાકિક જરૂરિયાતે તેની
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
