Jain Yug 1985 1986

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 44

જિનયુગ
ભાદ્રપદથી-કાર્તક ૧૯૮૫-૬ મહાકવિ વાગભટ કે જૈન ગ્રન્થકી વ્યાખ્યા મેં ગડબડ.
[ સમાલોચના, ] વાગભટાલંકાર વ્યાખ્યા સહિત, મૂલ લેખક કૃતાર્થતા હો સકતી હૈ ? ઇતિહાસ તે સાફ ૨ જેને મહાકવિ વાગભટ વ્યાખ્યાકાર શ્રીયુત પં. કહતા હૈ કિ વાગભટ જિન કા અપરનામ બાહડ ઇશ્વરદત્ત શાસ્ત્રી, પ્રો. દયાલસિંહ કૅલેજ, પ્રકાશક ભી થા વે પરમ વિદ્વાન શ્રાવક (જૈન) થે ઉન્હોને લાલા મોતીલાલ બનારસીદાસ લાહૌર વાગભટાલ- શત્રુંજય (પાલીતાણું) આદિ કઈ તીર્થી મેં લાઑx કાર અલંકાર વિષય કા એક એસા ગ્રન્થ હૈ કિ રૂપયે ખર્ચ કરે મદિર વ ધર્મશાલાયૅ બનવા કાવ્ય કે સાધારણ વિદ્યાથી સે લેકર પ્રૌઢ પડિત થી, જે આજભી હમ દેખ સકતે હૈ. તથાપિ વાતક કે લિયે એકસા ઉપયોગી હૈ શબ્દાલંકાર તથા ગભટ કા ઉલ્લેખ કઈ જન ગ્રન્થ મેં બાર ૨ અર્થાલાર કા યહ સ્વતંત્ર ગ્રન્થ હોને સે અલ- આયા હૈ નિર્ણય સાગર મેં પ્રકાશિત વાગભટાSાર વિષયક જિતના વક્તવ્ય થા ઉતના કવિ ને ઈસ લંકાર કી પ્રસ્તાવના મેં નિષ્પક્ષ વૈદિક વિદ્વાન શ્રી ગ્રંથ મેં પદ્ય બંધ લિખ ડાલા હૈ ઈસી કારણ વાસુદેવશર્મા ઔર પંડિત શિવદત્તશર્મા ને ભી યહ ગ્રન્થ પટના (વિહાર) કી ગવર્નમેન્ટ સંસ્કત ઇસી પ્રકાર લિખા હૈ “અચૈવ વાગભટશ્ય બાહડ પરીક્ષા ઔર સન ૧૯૧૪ ઔર ૧૫ મેં લાહોર અતિ પ્રાકૃતં નામાન્તરમતિ તે અત્રેવ ગ્રન્થ “ભં!. કી પરીક્ષા કે પાઠયક્રમ (course) મેં રકખા ગયા ડસુત્તિસંપુડમુત્તિઅમણિણો પહાસમૂહબ્ધ | સિરિ હૈ વાગભટ બારહવી શતાબ્દી કે ગુજરાત કે સમ્રા બાહડત્તિ તણઓ આસિ બુહે તસ્સ સમસ્સ . સિદ્ધરાજ જયસિંહ કે પ્રધાન જૈન મન્ટી થેજિનવર્ધનસૂરિવ્યાખ્યાતઃ પિતુઃ “એમ” ઈતિ, તસ્ય હમ આગે બહુત પ્રમાણે સે ઇનકા પરમ જૈન બાહડ ઇતિ નામ પ્રતીયતે..એવંચ ‘અથાતિ હના સિદ્ધ કરેંગે ! ઇનકે વાગભટાલંકાર પર બાહો નામ ધનવાધાર્મિકાગ્રણીઃ ગુરુપાદાણજૈનાચાર્યો કી પ્રાચીન ૪-૫ ટીકા વર્તમાન મેં મ્યાથ ચક્ર વિજ્ઞાપનામસૌ છે ૧ ........... ઉપલબ્ધ હૈ, જિસમેં સે. શ્રીસિંહદેવગણી કી આદિશ્યતામતિશ્યાયં કૃત્ય યત્ર ધનં:વ્યયે ! સુન્દર ટીકા નિર્ણય સાગર પ્રેસ બમ્બઈ સે કરીબ પ્રભુરાહાલયે જેને દ્રવ્યસ્ય સફલો વ્યયઃ || ૧૫ સાલ હુયે પ્રકાશિત હો ચુકી હૈ ઈસી ગ્રન્થ કે આદેશાનન્તરે તેનાકાર્યત શ્રીજિનાલય: ઊપર પડિત ઈશ્વરીદત્તશાસ્ત્રીજીને “પ્રાજ્ઞમનેર-જ- હેમાદ્રિધવલસ્તુફો દીપકુમહામણિ છે . ની ' નામ કી નવીન ટીકા લિખી હૈ મુઝે અભી તક
વત્સરે તત્ર ચિકેન પૂણે શ્રીદેવસૂરિભિઃ માલુમ નહીં હોતા કિ પતિજીને ઈસમેં પ્રાચીન શ્રી વીરસ્ય પ્રતિષ્ઠા સ બાહોડકારયખુદા ? ટીકા સે ક્યા વિશેષતા કી હૈ ? હાં, યહ વિશેષતા જરૂર નજર પડતી હૈ કિ જગહ ૨ પર મૂલ લેખક
–ઇતિ પ્રભાચન્દ્રમુનીન્દ્રવિરચિતપ્રાભાવિક ચરિત્ર(વાગભટ ) કે આશાંકે
તે વાગભટસ્ય સત્તા ૧૧૭૯ વિક્રમ સંવત્સરે (1123
પડિતજીને અપને – ફત સે વિપરીત કર દિયા હૈ કિન્ત કયા એસા ષષ્ટિલક્ષ (૧૦) યુતા કેટિગ્યેયિતા યત્ર મંદિરે સ શ્રી અનર્થ કરને સે હી સાહિત્યસુધાર હો સકતા હૈ?
વાભટદેવ વર્મતે વિબુધઃ કથમ વર્ષે કાર્યસંખ્યઃ ક્યા એની મનમાની કલ્પના કરને સે હી બુદ્ધિ કે
સ્વજન-વચસા વિક્રમાકપ્રયતૈયતનાઃ સિદ્ધશેલે (શત્રુ
જયે) જિનપતિભવન વાગભટઃ પ્રધાર તે પ્રમજિનવર્ધન સૂરિ કૃત, ક્ષેમહંસગણિકૃત, અનન્ત- ધનિતામણિકા કુમારપાલ પ્રબન્ધ પૃ૦ ૨૨૦ કી ભસુરત, રાજહંસ ઉપાધ્યાયકૃત, ઔર સિંહદેવગણિત, ટિપ્પણી મેં' કાલિદાસ સકલચન્દ્ર એ મુદ્રિત કરી ગઈ યે પાંચ ટીકાર્યું પ્રાચીન પુસ્તક ભંડારાં મેં હૈ ! આવૃત્તિ