________________
ભાદ્રપદથક
જેનયુગ ભાદ્રપદથી-કાર્તક ૧૯૮૫-૬ એને પરિચય સહેલાઈથી થઈ શકશે અને તેની આવ્યા પછી વધારે ને વધારે સ્મૃતિપટ ઉપર દશ્ય વિશેષતા જોઈ શકાશે.
થતો જાય છે–પિતાના અસ્તિત્વના વિષે ભ્રમિક
બનું છું. એક જ જીવનમાં એક જ ભવમાં માત્ર આ ગયા રવિવારે, ઈંગ્લીશ રાજવંશને જે જગ
૪૦ જ વર્ષમાં–અનેક જીવનના અનેક ભવનાપ્રખ્યાત જૂના રાજમહેલને કિલે છે તે જોઈ આવ્યો. એનું નામ વિંડસર છે. અહિંથી ૨૦-૨૨ માઈ
અનેક યુગોના અનુભવને જાણે એક વિચિત્ર સમૂહ
બનેલો નજરે પડે છે. જગતમાં આવા ઘણા છેડા લના અંતરે છે.
મનુષ્યો હશે જેના જીવનમાં મારી જેમ જગત ન તેની પાસે જ એક ઈટન કરીને ગામ છે જ્યાં જાણે તેવી રીતે, મહાન પરિવર્તન થયાં હશે. મનને એક ૫૦૦ વર્ષની જૂની કલેજ છે. આખા ઈલાં- જરાક અવકાશ મળે છે કે ખૂબ અંતરાવલોકન ડમાં એ પહેલી પબ્લીક સ્કૂલ છે ને એને ઈતિહાસ થવા માંડે છે. ચીપીઆ ને લંગોટીની ધૂને ગઈ નથી
અદભૂત છે. એ ખૂબ ધ્યાનથી જોઈ આવ્યા. એના ને જવાની પણ નથી, પણ એ બધું............ વિષે આજ લખવાને અવકાશ નથી. પણ એ જોઈ મને જે કલ્પનાઓ આવી અને જે ઉમિઓને અંતઃ- આ દેશમાં કાગળ લખવાની પણ ભારે કળા છે. ક્ષોભ થયે તે અકથ્યજ છે. રાષ્ટ્રીય વિદ્યાપીઠ કેવું કયા માણસને કેવા કાગળે એટલે કે કેવી જાતના હોઈ શકે છે અને તેણે શું કરવું જોઇએ એનું પ્રત્યક્ષ કવર અને કાગળ વાપરવા તે પણ એક સંસ્કારની ભાન આ સંસ્થા જોયા સિવાય થવું અશક્ય હતું. શિષ્ટતા સૂચવે છે. આ વખતે હાથને લખેલો કાગળ આની બધી વિગત લખવા માટે મન ઘણું ઉછાળો જોઈને મને આપણા સંસ્કારની ગ્લાનિ થઈ આવી. મારે છે પણ સમયના અભાવે લાચાર છું. હવે પછી આવી જાતને લખેલો કાગળ જે અહિં કેાઈ મનુ લખીશ.
ષ્યના દેખતાં આપણે વાંચીએ કે ઉઘાડીએ તે પૂરી વિદ્યાપીઠમાં મોકલવા માટે, એક મિત્રે મને કિંમતજ થઈ જાય. ફાટેલા કાગળના ગમે તે જાતના કેટલાક યુરોપીય જગ વિખ્યાત ચિત્રોના સુંદર ફેટા- કકડા ઉપર, અહિં વિદેશમાં બેઠેલા શિષ્ટ પુરુષ ઉપર, એ આપ્યા છે તે આજે પેક કરવા છે પણ તેમની લખીને મોકલવામાં ભારે અનૌચિત્ય છે. બ્રેકફાસ્ટ સાઈઝ અને વજન વધારે પડતાં ભારે છે તેથી એક લેતી વખતે એ કાગળ મળ્યો. કવર ફાડીને અંદર કરવાની મુશ્કેલીમાં પડ્યો છું. પુંઠા કાગળે વગેરે લઈ જોતાં જ મારે આમનો આમ કાગળ ખીસામાં આવ્યો છું કે હવે તે કામ કરવા મંડું છું. લગભગ મુકી દેવો પડશે. પાસેના ટેબલ પર બેઠેલા જનનું ૪૫ ચિત્રો છે. તે દરેક સામે તેના વર્ણનનું અકેક ધ્યાન તે પર જાય ને જુએ તે આપણી સંસ્કૃતિની છાપેલું બેડ છે. પાર્સલ કાકા સાહેબના નામનું કરીશ. ઘણી માઠી અસર તેમના પર થાય. જે કાગળ પર
આપણે લખીએ છીએ તેના કરતાં વધુ સુંદર કાગમારા અહિંના નિવાસ દરમ્યાન મને ભાઈ
છે તે અહિંના જાજરૂ માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે. સવાઇલાલની મદત ઘણી કિંમતી અને મહત્ત્વની
ચહાના કપ રકાબીઓ નીચે મુકવાને જે કાગળો થઈ પડી. બ્રાઇટન અને વિંડસર વગેરે એણે જ
આવે છે તેટલી કિંમતના તે આપણી પાસે હાથ મને બતાવ્યાં.
મેં લુંછવાના રૂમાલ પણ નથી હોતા. શરીરે મજાનું છે. કેઈ જાતની ફર્યાદ નથી. મન પણ સ્વસ્થ છે. તમારી બધાની સ્મૃતિ તો અનિ- છોકરાઓને કહેશો કે લખવા માટે સારામાં વાર્ય છે. સુંદર, સત્ય અને શિવનાં દર્શન થાય ત્યારે સારા નેટ પેપર માંગી લે. ગમે તે નોટમાંથી સ્વજનની સ્મૃતિ ન થાય તે પછી કયારે થાય. ફાડીને કેઈ કાગળ પરના લખે. આપે પણ ધ્યાનમાં જીવનના ભૂતકાળને ઇતિહાસ રમજું છું ને-તે અહિ રાખવું. લખનારને ખાસ સૂચના કરવી. ઘરમાં
