________________
લંડનના પત્રો હતા. એટલે ત્રણ મિનિટમાં બધા ફ્રોમ ઉપર સહી- હેંડબેગ અવશ્ય રાખે છે. એ બેગ વગરની એક ઓ વગેરે કરાવી લીધી ને કહ્યું કે સાંજે પાંચ વાગ્યા પણ સ્ત્રી જાતિને મેં હજી સુધી રસ્તામાં જોઈ નથી. સુધીમાં આવીને ચેક લઈ જશે. એ ટાઈમે ત્યાં એટલે આવી બેગ નમુના તરીકે મોકલું છું. અને જઈને ઉભા ને રસીદ બતાવી કે એક મિનિટમાં ઉપયોગ અહિંની સ્ત્રીઓને દર મિનીટ હોય છે. આપણને આપણા ચેક આપી દીધા. ત્યાંથી પછી પૈસાટકા એમાં રખાય, રૂમાલ એમાં રખાય, જરૂરી ટીકીટડિપાર્ટમેંટમાં જઈને એંટવર્પની ટીકીટ લઈ કાગળો વગેરે એમાં રખાય ને વધારે મહત્ત્વની લીધી. ટીકીટ કાઢવાની પણ એવી સુગમ રીત કરી વસ્તુ જે અહીંની સ્ત્રીઓ માટે છે તે મેં પર લગારાખેલી છે કે પાંચ મિનીટમાં ગમે તે સ્થળની ને ડવાના પાઉડરની ડબી અને તેને લગતું સાહિત્ય તે ગમે તે માર્ગની ટીકીટ કરી આપે. આપણને રેલ એમાં રખાય. આપણને તે એ જોઈને કાંઈક નવાઈ કે સ્ટીમરની સીટ રીઝર્વ કરાવવી હોય તે તે પણ લાગે કાંઈક હસવું આવે ને કાંઈક શરમ પણ આવે કરી આપે. કઈ પણ શહેરમાં અગાઉથીજ હોટે- પરંતુ અહિંની સ્ત્રી જાતિ માટે એ ભારે આવશ્યક લની એરેજમેંટ આપણને જોઈતી હોય તો તે પણ વસ્તુ મનાય છે કે તેણે પોતાનું મોટું હમેશાં દર કરી આપે. આપણે માત્ર પાઉંડ ગણી ગણીને આપે ક્ષણે પાઉડરથી રંગેલું રાખવું જોઈએ. રેલમાં જુઓ, જવા બાકી બધું એ કરી આપશે. આપણે આખા ટ્રામમાં જુઓ, મેટરમાં જુઓ, રેસ્ટોરામાં જુઓ કે જગતની મુસાફરી કરવી હોય ને કહીએ કે દરેક પછી ગમે ત્યાં બેઠેલી કે ચાલતી જુઓ-અહિંની દેશમાં દરેક દર્શનીય વસ્તુ બતાવી શકે અને તેનું સ્ત્રી, ૧૨ વર્ષની છોકરીથી લઈ ૭૨ વર્ષની બુટ્ટી વર્ણન સમજાવી શકે એવો એક માણસ સાથે જોઈએ સુધાં, બે ચાર મિનિટે પિતાની હેડબેગ ઉઘાડે, તેતે તે પણ એ આફિસ આપવા તૈયાર છે. આ તે માંના કાચમાં મેંદું જુએ ને પછી પાઉડરનું કુમડું વ્યવસાય આ તે વ્યાપાર ને આ તે ઉદ્યાગ. આ લઈ જ્યાં જરૂર હોય ત્યાં તે ફેરવે ને પાછી કામે રીતે લાખો કરોડો રૂપીઆ મેળવાય છે કે દેશની લાગે. બાકી અહિંની સ્ત્રીઓ કેટલી બધી પુરુષાથી મૃદ્ધિ વધારાય છે.
છે, કેટલી ઉદ્યોગી છે ને કેટલી ભિક છે એ બધું આજે બુધવાર છે. આવતી કાલે સાંજની આ તે અવસરે લખીશ. ઠની ગાડીમાં નીકળી હું એંટવર્ષે જાઉં છું. ટીકીટ છોકરાઓ માટે જવાનાં અહિંના થેહાંક ત્રા લઈ લીધી છે. આજે બધે સામાન પેક કર છે. ને થોડીક ઈંગ્રેજીની તેવી ચેપંડીઓ જે બનશે તે પેક કરવાની મારી રીત તમે જાણો જ છે. લંડ. આજે લઈને મોકલીશ. નમાં આવે ૧ મહિનો ને ઉપર ૧૮ દિવસ થઈ ગયા. લગભગ, અહિં દોઢ મહિને રહેવાથી મને ઘણું આટલા દિવસ અહિં ઘર કરીને જ જાણે રહ્યા જ્ઞાન અને અનુભવ મળી ગયાં. હવે આખા યુરોપમાં હોઈએ તેવું લાગે છે માટે સામાનસુમાનને ગોઠવવાની મુસાફરી કરતાં મને જરાએ મુંઝવણ થાય તેમ નથી. માથાકુટ ઉભી થાયજ ને.
હું સીધે અહિં આવ્યો તે ઘણુંજ કાર્યસાધક થઈ બે પાર્સલ ગઈ કાલે તમારા તરફ રવાના કરવા પડે
રવા પડયું. જો કે અભ્યાસને અવકાશ મળ્યો નથી ડોગાં કરાએ સેવા માટે પણ તે કરતાં બીજું ઘણું આવશ્યક જ્ઞાન પ્રાપ્ત કેટલીક ચિત્રોની સાદી ચેપડીઓ ને એક હેડબેંગ... થઈ ગયું. ને માટે મોકલી છે અહિંની સ્ત્રીઓની–આખા યુરોપની લંડન આખું ઉપર ઉપરથી જોવાઈ ગયું. ઇંગ્રેસ્ત્રીઓની રે એક વિશેષતા મારી નજરે પડી તે જ જાતિના રીતરીવાજ, સ્વભાવ, વ્યવસાય, દેશ, એ કે ઘરથી બહાર નીકળતી વખતે દરેક સ્ત્રી-નાની ભૂમિ અને જલ વાયુ વગેરે બાબતોને યોગ્ય પરિચય કે મટી ગમે તે હોય પણ પોતાના હાથમાં એક થઈ ગયો. એ પરિચય દ્વારા યુરોપની બીજી પ્રજા
હોય ત્યાં કેટલી બધી
નવું
