Jain Shwetambar Conference Herald 1917 Book 13

Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference

Page 9

સ્વીકાર અને સમાચના. મુખ્ય સાધનો જેવાં કે સંપૂર્ણ વિસ્તૃત પ્રાકૃત ભાષાને કેશ, અને પ્રાકૃત વ્યાકરણ (ગુજ રાતી હીંદી અંગ્રેજી આદિમાં મળે નહિ એ શોકપ્રદ બીના છે. આપણું મુનિઓ તરફથી આ પ્રત્યે પ્રયત્ન થશે એવી અમો આશા રાખતા આવ્યા હતા ત્યાં પંડિત બહેચરદાસે પ્રાકૃત માર્ગોપદેશિકા, અને આ કોશ પ્રકટ કરી પ્રાકૃત ભાષા માટેના mile-stones પ્રાથમિક થાંભલા પૂરા પાડયા છે માટે અવશ્ય તેમને ધન્યવાદ ઘટે છે. કોશ કવિ ધનપાલે પિતાની બહેન સુંદરીના અભ્યાસ અર્થે કરેલ હોવાથી ઘણે સરલ અને સુબોધ છે. અમે ઇચ્છીએ કે આ હેરલ્ડમાં અમેએ બહાર પાડેલી અને જૈન ગ્રેજ્યુટઅટસ એશોસીએશનના છેલ્લા રિપોર્ટમાં છપાવેલી રૂ. દશહજારની પ્રાકૃતિકષ સંબધની દેજના બહાર પાડવામાં જૈન મુનિ તથા શ્રીમંત શ્રાવકો બહાર આવે યાતો પંડિત બહેચરદાસ જેવા પાસે તેવો કોશ રચવાને પ્રબંધ કરે. અમારી ખબર પ્રમાણે દેવાસમાં શ્રીયુત કેશરીચંદ ભંડારી તરફથી પ્રાકૃતકોષ રચવાની તૈયારી થાય છે–રતનચંદ્રજી મુનિએ સહાય આપવા માથે લીધું છું. દશવીસ હજાર શબ્દોનાં (માત્ર) સંસ્કૃત મૂળરૂપ તૈયાર છે. આ પ્રયત્ન એકલ માગી ન થાય તે માટે વિસ્તૃત પ્રયત્ન જૂદી જૂદી દિશાઓ તરફના એકત્રિત બળથી કરવામાં આવશે એવું ઇચ્છીશું. આ કાર્ય સર્વ પ્રમાણ થવું જોઈએ કે જેથી બીજાની આવશ્યક્તા ન રહે અને જ સ્થાયી બની રહે.
ગ્રંથની પ્રતે કયાં કયાંથી મેળવી તે સંબંધી, તેમજ પ્રાકૃતકોશ વિસ્તૃત બનાવવા માટે શું શું ગ્રંથો વિદ્યમાન છે વગેરે હકીકત પ્રસ્તાવનામાં દર્શાવી હતી તે યુગ્ય થાત, પિશલ (Pischel) નું પ્રાકૃત વ્યાકરણ જર્મન ભાષામાં છપાયેલું” ને તેમના પ્રાકૃત શબ્દોની અનુક્રમણિકા Index of all the Prakrit words occurring in Pischel's Gramatik der Prakrit-Sprachen by Don M. Dezilva Wickremasinghe, Indian Institute, Oxford ) બહાર પડેલ છે તે મુંબઈના નં ૧૦ બ્રિટિશ ઇંડયા પ્રેસના સુપ્રીન્ટેન્ડેટ ને લખવાથી સાડાચાર રૂપીઆમાં મળી શકશે. તે પ્રાકૃત કેશ માટે સારી મદદ આપી શકશે.
અમે આ ગ્રંથ દરેક જૈન લાયબ્રેરીમાં રાખવા તથા દરેક ધર્મજિજ્ઞાસુ શ્રાવક-સાધુએ રાખવા ભલામણ કરીએ છીએ. કિંમત પણ પરિશ્રમ અને કાર્ય જોતાં ઘણી ઓછી છે.
આ કોશથી કોન્ફરન્સને પ્રાકૃત ભાષાની ઉન્નતિ કરવાના ઉદ્દેશ સરે છે તેથી તે જે ૫૦ થી ૧૦૦ સુધી નકલો ખરીદ કરશે તો પ્રકાશકને ઉત્તેજન મળવા સાથે ઘણું ઉચિત થશે.
The Gaikwad's Oriental Series શ્રીમંત ગાયકવાડ સરકાર તરફથી પૌર્વાય ગ્રંથમાલાનું મુદ્રીકરણ થઈ બહાર પાડવાનો પ્રયાસ આરંભાયે છે તે એક સૌભાયનું ચિ છે. મુંબઈ, મદ્રાસ, હૈસુર, ત્રાવણકોર, કાશ્મીર આદિ સરકારે સંસ્કૃત અને અન્ય પ્રાચીન પુસ્તકો બહાર પાડવાને વિવિધ ગ્રંથમાલા નીકલી ચૂકી છે તે જ પ્રમાણે ગાયકવાડ સરકારે પાટણ, જેસલમીરનાં પ્રાચીન જૈન ભંડારોની તપાસ જેન વિદ્વાન શ્રીયુત ચીમનલાલ ડાહ્યાભાઈ દલાલ એમ. એ. ના હસ્તથી કરાવ્યા પછી તેમના દુષ્પાપ્ય અને અપૂર્વ જૈન તેમજ જૈનેતર ગ્રંથે માલુમ પડયા ત્યારે પૂર્વના સાહિત્ય પર પ્રકાશ ફેંકવાના
ઉત્તમ ઉદ્દેશથી તે ગ્રંથ બહાર પાડવાની આજ્ઞા આપી તે માટે એ વિદ્યારસિક નરેશને ધન્યવાદ છેઘટે છે. આના ફલ તરીકે બે ગ્રંથ બહાર પડયા છે, અને બીજા પ્રેસમાં છે અને કેટલાક