________________ આમ આત્માનો શુભ અધ્યવસાયનો પુરુષાર્થ બાંધી મૂકેલા પણ કર્મના યથાવત્ ઉદય આવવા પહેલા એના પર ભારે અસર કરી જાય છે. અહીં પ્રશ્ન થાય. પ્ર. પરંતુ જે કર્મો, નિકાચિત રૂપે બંધાઈ ગયા હોય એનો તે યથાવત્ ઉદય ભોગવવો પડે ને ? એના પર શી અસર થવાની ? ઉ. - શુભ અધ્યવસાયની અસર એવા નિકાચિત કર્મના ઉદય પર પણ એ રીતે પડે છે કે એ કર્મોમાં જે અશુભ અનુબંધ યાને બીજશક્તિ હતી, એને આ પુરુષાર્થ તોડી નાખે છે, જેટલો પ્રબળ શુભ ભાવનો પુરુષાર્થ તેટલા પ્રમાણમાં અશુભાનુબંધ તૂટે. તેથી જો આ અનુબંધ ન તૂટ્યો હોત તો એ નિકાચિત પુણ્યના ઉદયે ભલે મહાવૈભવ-સત્તાસન્માન આદિ મળત યા નિકાચિત પાપોદયે મહાવ્યાધિ વગેરે આવતા, પરંતુ અનુબંધવાળા કર્મના ઉદયવશ જીવ એમાં ઉન્મત્ત, વિષયમૂઢ, યા કષાય-દુર્ગાનગ્રસ્ત બની ઘોર પાપો ઉપાર્જત ! તે હવે પાપાનુબંધો તુટી જતાં એ કર્મના ઉદયો નવાં પાપોપાર્જનને અવકાશ ન આપતા માત્ર ળ દેખાડી રવાના થાય છે. ત્યારે મહત્ત્વ જે કર્મળનું નથી, એ ળના પ્રત્યાઘાતનું છે. પ્રત્યાઘાતરૂપે જો અશુભાનુબંધવશ દુબુદ્ધિ ઉન્માદ અને કષાયપ્રબળતા રહી તો તે ઘોર પાપોપાર્જનથી માનવભવ બરબાદ અને દુર્ગતિ સુલભ કરે ! જો અશુભાનુબંધ તૂટી ગયા છે; તો એ કર્મના ફળભોગ વખતે દુર્બુદ્ધિ વગેરે ન થતાં ચિત્તસમાધિ રહેવાથી એ ફળભોગ પાપોપાર્જન-દુર્ગતિદાયી નહિ બને. મહાવીર પ્રભુને ત્રિપૃષ્ઠ વાસુદેવના ભવમાં પુણ્યનો ઉદય 34 જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
