________________ (ર) કુવલયમાળા કથામાં આવે છે કે કુવલયાનંદના પિતા રાજા દટવ પાસે દુશ્મનનો પાંચ વરસનો બાળક લાવવામાં આવે છે, એને પોતાના દીકરા તુલ્ય ગણવાનું આશ્વાસન આપે છે; છતાં એ બાળકને એ વહાલ વગેરે વિટંબણારૂપ લાગે છે; અને એ રુએ છે, રાજા પૂછે છે, - કેમ રુએ ?' એ કહે છે કે મારે પરાક્રમી પિતાનો પુત્ર થઈ શત્રુને ત્યાં દયાપાત્ર બનવું પડે છે. આ કેવી વિટંબણા ?' રાજાને ત્યાં રડુંરૂપાળું મળવાનું છે, છતાં એ દુશ્મનની દયાનું, માટે વિટંબણા લાગે છે. બસ ત્યારે, કાયાને મનગમતા વિષયો ભલે મળ્યા અને એમાં ટાઢક લાગી, કિન્તુ એ વિષયો દુશ્મન કર્મના ઘરના છે, માટે વિટંબણારૂપ લાગે, (ર) અરિહંત પરમાત્માના સેવકને દુશ્મન કર્મના વિષયો મળે છતાં એ વિષયો વિટંબણારૂપ જ લાગે. (3) વળી ભયંકર દરદમાં કુપચ્ય ખાય તો આનંદ તો આવે, પરંતુ પરિણામમાં દરદનું જાલિમ જોર વધી જાય, તેથી ડાહ્યા દરદીને એ કુપથ્યનું આનંદદાયી પણ સેવન વિટંબણારૂપ લાગે છે. એવું કાયાને આનંદદાયી વિષયના સંપર્કમાં છે; કેમકે એથી વાસના-વિકારો અને કર્મનો રોગ જાલિમ વધી જાય છે; (3) ડાહ્યા માણસને આવા રોગવર્ધક વિષયસંપર્કો વિટંબણારૂપ ન લાગે ? બસ આ ત્રણ વાત જો બરાબર લક્ષમાં લેવાય કે “મનગમતા રૂપ-રસ-શબ્દ-ગંઘ સ્પર્શની લહેજતમાં (1) જીવ ભાનભૂલો બને છે, (ર) દુશ્મનભૂત કર્મનો દયાપાત્ર બને છે, અને (3) પરિણામે કાયાને સુખ એ વિટંબણો છે?
