________________ માણસના દિલમાં હેવાનિયત પેઠી છે, એનું ગંભીર પણે કારણ વિચારશો તો દેખાશે કે વિજ્ઞાને ક્યાં ક્યાં પતન કરાવ્યાં ? : વૈજ્ઞાનિક શોધોએ જે ભૌતિક સગવડો ઊભી કરી છે એથી માણસ હેવાન બન્યો છે. ગેસના ચૂલા, ચક્કી, કૂકર વગેરે સગવડના હિસાબે રસોઈમાં સમય બચ્યો. પછી નવરી પડેલી બાઈના દિલમાં માણસાઈ રહે કે હેવાનિયત આવે ? નવરો પડ્યો નખ્ખોદ વાળે, "An idle mind is a devil's house, નવરું મન શેતાનનું ઘર' એ ખબર છે ને ? હાથ કારીગરીના બદલે મિલો થઈ કારખાના ફાલ્યાક્યા, એથી થોડા માણસે ઉત્પાદન ઘણું થવા માંડ્યું, પછી બચેલા બેકાર માણસમાં માણસાઈ રહે ? કે હેવાનિયત આવે ? રેડિયો, સિનેમા, છાપા, સસ્તા થઈ ગયા પછી માણસ શું ગીત સમાચાર સાંભળે, પિકચર જુએ ? કે પરમાત્માનાં ગુણગાન અને સત્સંગ કરે ? એ સાંભળવા-જોવામાં માણસાઈ વિકસે કે હેવાનિયત ? | જલ્દીથી ટ્રેન-મોટર-વિમાનમાં પ્રવાસ કરવો સહેલો થઈ ગયો એટલે વેપારનો, કમાવવાનો, ને મોજશોખનો લોભ વધે કે સંતોષ વધે ? એ લોભ વધવામાં માણસાઈ વધવાનું બને ? કે હેવાનિયત વધવાનું બને ? બહુ બહુ વિચારવા જેવું છે. વિજ્ઞાનની ચમત્કારિક શોધોએ માણસના દિલમાંથી આસ્તિકતા અને આત્મદ્રષ્ટિ તથા 104 જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
