________________ જ એને ગ્રહણ નહિ કરે, ગ્રહણ કરવા તરફ બેદરકારી રાખશે. આનું કારણ એ સંભવિત છે કે (1) બોલનારની તોછડી કે એવી ભાષા યા કથનપદ્ધતિ હોઈ એ સાંભળવામાં સામાને પોતાનું વ્યક્તિત્વ હણાતું લાગે છે, અથવા (2) વર્તમાનમાં એને એનો રસ નથી ને સંભળાવવામાં આવે છે. આ સૂચવે છે કે શિક્ષણ-શિખામણ-સમજણ આપનારે (1) સામાનાં વ્યક્તિત્વને તોડી પાડવાનું નહિ પણ ગૌરવ આપવાનું અને (2) એની ભૂખ, એનો રસ ઓળખીને કહેવાનું જેથી એ અભિમુખ બન્યો. રહે, ગ્રાહક જરૂર બને. અલબત્ત આવડત હોય તો શ્રોતાના દિલમાં રસ ન હોય તે પણ પેદા કરી દે. પછી એને અનુરૂપ કહેવામાં વાંધો નહિ. આ બંને સાવચેતી રાખ્યા વિના જો શિક્ષણાદિ આપવાનું થાય તો તે ઊંધા કે ઢાંક્યા ઘડા પર વરસાદ વરસાવવા જેવું થાય. એમાં એ કાંઈ પામે નહિ, આપણી મહેનત વ્યર્થ જાય. કદાચ ઉછું એમ પણ બને કે સામાનું મન વધારે કલુષિત કરવાનું થાય. સામાને લેતો કરવાને બદલે આપણે આપતા રહેવાનું કરવાથી આ અનિષ્ટો ઊભાં થાય છે, એટલા માટે શિક્ષણ, શિખામણ કે સમજણ આપતાં પહેલાં સામાને લેવાનું હૃદય બનાવવું જોઈએ. એ માટે, (1) આપણું હૃદય અને મુખમુદ્રા સૌમ્ય અને પ્રેમભરી રાખવી; (2) આપણે શબ્દ સૌમ્ય, ઉત્સાહપ્રેરક અને મધુર બોલવા; 128 જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
