________________ ઘણો ત્યાગી અને સંયમી પણ બનતો હોય, તોય એની શી કિંમત આંકો ? ગર્ભમાં આવ્યો ત્યારથી માંડીને આટલો તૈયાર થયો ત્યાં સુધી જે માબાપે એના પર અપરંપાર ઉપકાર કર્યા છે, બાળકની તો નાજુક અવસ્થા, એ અવસ્થામાં એના પર માબાપે જે કાળજી લીધી છે. ચિંતા રાખી છે, એવા માબાપને તરછોડવાના ઉદ્દેશવાળું વિશાળ ભણતર પણ મહત્ત્વનું નહિ. અને સંયમવાળો વર્તાવ પણ મહત્ત્વનો નહિ, એ શું સૂચવે છે ? આ જ ને કે ઉદ્દેશની શુદ્ધિ વિનાના જ્ઞાન-ચારિત્ર્યની કિંમત નહિ ? તો પછી ઉદેશની શુદ્ધિ વિનાના વિજ્ઞાનની મોટેમોટી સિદ્ધિઓ પર શું મોહિત થવાનું ? પરદેશીઓ અહીંથી ઘણું સાહિત્ય લઈ ગયા, એના પર અધ્યયન સંશોધન પણ કરે છે, કિન્તુ ઉદ્દેશની શુદ્ધિ કરી ? નાશવંત વિષયોની કશી કિંમત નથી, અવિનાશી આત્મતત્વની મોટી કિંમત છે. માટે વિષયો તરફ વિરક્ત બની સ્વાત્માની ચિંતા મુખ્ય હોય એવું જીવન જીવવું જોઈએ' આવો ઉદ્દેશ, આવો આશય, એ લોકોને આવ્યો ખરો ? તો એ ઉદ્દેશની આશયની શુદ્ધિ કરી ગણાય. પણ ના, “બસ આગળ આગળ ખોજ કરો, શોધ કરો' એ જ એક ધૂન છે. થોડા પણ લાધેલા જ્ઞાનમાંથી વિષયોની નિર્ગુણતા-અનર્થકારિતા જોવી નથી, શીલ-સદાચાર-બ્રહ્મચર્યને આત્મોન્નતિકારક તરીકે અપનાવતા નથી, આત્મચિંતા મુખ્ય બનાવવી નથી ત્યાં ઉદ્દેશ શુદ્ધિઆશયશુદ્ધિ ક્યાં રહી ? તો એ વિનાના ચમત્કારિક ઢગલો જ્ઞાનની કિંમત શી ? વિજ્ઞાનના આકર્ષણમાં તણાવા જેવું નથી. 109
