________________ ઉઝરડેલા ચામડાના કોમ લેધરના બૂટ-ચંપલ-પાકીટ વગેરેના ધૂમ પ્રચાર ! હિંસાભરી દવાઓનો અઢળક પ્રચાર ! ઇંડામચ્છી-માંસ વગેરેનાં ભક્ષણ તો જાણે સામાન્ય થઈ ગયા ! આ બધો વિકાસપંથ કે વિનાશપંથ ? ઇષ્ય-ચોરી-ખૂન વગેરેમાં વિકાસ : કહો જોઉં, આ વિકાસયુગ આવ્યો કે વિનાશયુગ ? લોકોમાં દયા-પરોપકાર-સહિષ્ણુતા-તૃપ્તિ વગેરે સાત્વિકભાવ વધ્યા કે નિર્દયતા-સ્વાર્થોધતા-ઈર્ષ્યા-તૃષ્ણાદિ તામસભાવ ફાલ્યાલ્યા ? ચોરી-લૂંટફાટ, ખૂન, વ્યભિચાર અને બદમાશી કેટકેટલા વધી ગયા છે ! લાંચરુશ્વત અનીતિ અપ્રામાણિકતા કેવી જાલિમ વધી ગઈ છે ! નાની પ્રજામાં પણ કેટકેટલી બદીઓ ઊભી થઈ ગઈ છે ? સ્વરછંદવાદ, ઉદ્ધતાઈ, હડતાલો, હુલ્લડ, વગેરે જેવા સહજ જેવા ? પ્રગતિ કે અવનતિ ? : આ બધું શું કહેશો ? માણસ પ્રગતિના પંથે કે અવનતિના ? પહેલાં રૂપિયાનું ચાર શેર ઘી મળતું, આજે ચાર રૂપિયે શેર મળે, બેમાં કયો વખત વિકાસનો ? ને કયો પીછેહટનો ? પહેલાં માણસનાં જીવનમાં બાહ્ય પ્રવૃત્તિ મર્યાદિત અને આધ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિ ભરપૂર ! આજે બાહ્ય ભૌતિક ધાંધલે જ જીવનને ઘેરી લીધું છે. જ્યાં માનવી યુગ ને ક્યાં પાશવી યુગ ? - હવે એમ કહેવું કે “પ્રાચિન-કાળ અલ્પ વિકાસનો હતો. પછાત હતો. અને આજે ખૂબ વિકાસ થઈ રહ્યો છે,” એ કહેવું કેવું આંખ મીંચીને વિચારશૂન્ય કથન છે ? એક આંધળો કૂવામાં પડ્યો, પાછળ બીજો આંધળો પડ્યો, ત્રીજો પડ્યો 114 જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
