________________ વાગ્યો તો એમણે પોતાના સહચારી શ્રમણોને કહ્યું : “હે ભિક્ષુઓ ! મેં આજથી એકાણુમાં ભાવે પોતાનાં શક્તિ અસ્ત્રથી એક પુરુષને માર્યો, એ કર્મવિપાકના સંયોગથી મારા પગમાં કાંટો લાગ્યો છે. આ ઘટનાથી સ્પષ્ટ થઈ જાય છે કે ગૌતમ બુદ્ધ પણ પુનર્જન્મ અને કર્મળને માનનારા આસ્તિક હતા. ચાર્વાક દર્શને (નાસ્તિક દર્શને) પોતાના પગ ફ્લાવવા ઘણા પ્રયત્નો કર્યા પણ તે આસ્તિક દર્શનોની સામે સદા ભયભીત રહ્યું. એણે કહ્યું : આત્મા નામના સ્વતંત્ર અને શાશ્વત પદાર્થ કોઈ જ નથી. એ તો પૃથ્વી, અપ, તેજ, વાયુ, આકાશ એ પાંચ, ભૂતોનાં સંમિશ્રણનું એક યૌગિક પરિણામ માત્ર છે. તેની સામે આસ્તિક દર્શનોએ કહ્યું કે “નાસતો વિદ્યતે માવો નામાવો વિદ્યતે સત:’ અસત્ કદી ઉત્પન્ન થતું નથી અને સત્યનો કદી વિનાશ થતો નથી.” પૂર્વમાં પરાભૂત નાસ્તિક દર્શન પેદા થયું. સોક્રેટિસ, પ્લેટો અને એરિસ્ટોટલ આદિ પશ્ચિમી દાર્શનિક તો આત્માના અમરત્વમાં વિશ્વાસ કરતા હતા, પરંતુ વિજ્ઞાનના યુગમાં વિકાસવાદ (Theory of evolution) દ્વદ્ધાત્મક ભૌતિકવાદ (Dialectical Meterialism) આદિ જે વિચારો આવ્યા, એનાથી નાસ્તિકતાને અપૂર્વ સમર્થન મળ્યું. વિકાસવાદે કહ્યું : “સૂરજથી એક ટૂકડો છૂટો પડ્યો તે પૃથ્વી બની, પૃથ્વીથી ચંદ્રમા અને ધીરે ધીરે સૂક્ષ્મ પ્રાણીઓથી લઈને મોટા પ્રાણીઓ સુધી જીવનધારીઓનો વિકાસ થયો. અંતે વાનરોનો પરિત્કાર આજ આપણે મનુષ્યના રૂપમાં જોઈ રહ્યા છીએ.” વિકાસવાદની આ માન્યતાના મૂળમાં કોઈ પ્રમાણ નથી કે ક્યારે કેવી રીતે 118 જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
