________________ શ્રીમંત તરીકે હું સમાજમાં આગળ આવું.” તો પેલા તાપસને બિચારાને પણ પૂર્વથી લાવેલ સ્વમાનનો-વડાઈનો લોભ અહીં વાડી પર મમત્વ કરાવે એમાં નવાઈ નથી. અલબત્ત એક સમયે ક્રોધાદિ એક કષાયનો ઉદય હોય છે, પરંતુ સમય એટલો બધો સૂક્ષ્મ છે, કે અમુક સમય પછી બીજા સમયે ક્રોધને બદલે લોભ ઉદયમાં આવ્યો, ત્યાં એ બંનેનો સ્થૂળકાળ એક જ ગણાય. આ હિસાબે અહીં એક ભાવ વખતે બીજા ભાવનું સંમિશ્રણ કહેવાય છે. તાત્પર્ય આ છે કે એક અશુભ ભાવની અંતર્ગત બીજા અનેક અશુભ ભાવ સંકળાયેલા હોય છે. બીજા શબ્દમાં કહીએ તો એક ખાસ પાપકર્મનું કારણભૂત તત્ત્વ અશુભ ભાવમાં હોવા સાથે બીજાં પણ પાપકર્મના કારણભૂત તત્ત્વ એ અશુભ ભાવમાં સમાયેલા હોય છે તેથી દેખીતા એક અશુભ ભાવથી પણ અનેક દુ:ખદ કર્મ બંધાય છે. માટે જ સાવધાન બની જવા જેવું છે કે કોઈ પણ અશુભ ભાવને દિલમાં ન જ ઊઠવા દઈએ; નહિતર એ અનેક જાતનાં દુ:ખદ પાપકર્મનાં લાં ઊભાં કરશે ! ( શુભ ભાવ કેમ સહેજે નથી આવતા?) શુભ કર્મ શુભ ભાવે બંધાય,– એ સિદ્ધાંત બતાવે છે કે ઠેઠ એકેન્દ્રિયપણામાંથી ઊંચે ઊંચે ચડ્યા તે શુભ કર્મને પર જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
