________________
154
THE INDIAN ANTIQUARY
[JUNE, 1911.
तस्योपरि विचकेऽथ तै छत्रत्रयमुज्ज्वलम् । स्वामिनस्त्रिजगत्स्वाम्बचित्रयमिवोचकैः ।। ५५५।। यक्षाभ्यां तत्र वधाते पायोश्चामरौ शुची। हृयमान्तौ बहिर्भूती स्वामिभक्तिभराविव ।। ५५६ ॥ सतः समवसरणहारे हेमाम्बुजस्थितम् । भत्यदुतप्रभाचक्र धर्मचक्र विचक्रिरे॥४५॥ तत्रान्यदपि यत्कृत्यं तत्सर्व व्यन्तरा व्यधुः। साधारणे हि समवसरणे तेऽधिकारिणः ।। ५५८ ॥ रत्नसिंहासमस्थानि विपन्यास्वपि तत्क्षणम् । भगवत्प्रतिबिम्बानि ब्यन्तरास्त्रीणि चक्रिरे ॥१४॥
Translation. 455. On that (lion-throne) they made three bright parasols, whicb, as it were, were the three distinct cognisances of the supremacy of the Lord over the three worlds.
456. There two sacred ohauris were on two sides, caused to be held by two Yakshas,-chauris which were two excesses of devotion to the Lord, become external, not being contained in the heart.
457. Then at the portal of the samavasarana they made a wheel of the Law, resting on a gold lotus and which was the wheel of a highly wonderful effulgence.
458. The Vyantaras did whatever other there was to be done. For, when the samarasarana is of a general class, they are the proper functionaries.
464. Three reflections of the Lord as resting on a gem-studded lion-throne were in a monient generated by the Vyantaras in other directions also (i. e., the south, west and north).
सयछत्तमयरमंगलपंचालीवामवेवरकलसे॥
पडदार माणितोरणतिम धूवघडी कुणंति वण ॥ १२॥ वप्रेषु प्रतिकार जजच्चमकरमुखमजलपचालीपुष्पदामवेदिकारचनाविशेषपूर्णकलशान्मणिमयतोरणभिकानि धूपघटीच कुर्वन्ति व्यन्तराः ॥ १२॥
(V.12). At every gate (of the vapra), the Vana-Vyantaras put up flage, parasols (ornameutal) makaras, auspicious marks, figures, garlands, dais, (water-filled) pitchers, three, (ornamental) arches inlaid with jewels, and incense-pots. Hemachandra has enlarged on this point in the following lines :
सोरणानि विचकुव रत्नमाणिक्यकाञ्चनैः। चतसृष्वपि ते विभुषाकण्ठिका ख || ५२०॥ भन्योन्बदेहसंक्रान्तप्रतिबिम्बर्षभासिरे। भालिनिता हवालीभिस्तनोचैः शालभलिकाः ।। ५२८॥ स्निग्धेन्द्रनीलघटिता मकरास्तेषु रेजिरे। प्रणश्यन्मकरके नुत्यक्तकेतुभ्रमप्रदाः ।। १२९ ।। भगवस्केवलज्ञानकल्याणभवया मुदा । हंसा व दिशा रेजः श्वेतच्छत्राणि तत्र च ॥ १०॥ ध्वजाच भ्रमिरे तब भूदेव्यातिप्रमोदसः । उत्तम्भिता व भुजाःस्वबं नर्तिकामया ॥३१॥ तोरणानामधस्तेषां बलिपहेष्विवोचकैः। मालस्याष्टचिहानि स्वस्तिकादीनि जज्ञिरे ॥३२॥ माणिक्यतोरणास्तत्र पताकामालभारिणः। रदिमजालेविरचितान्धपताका वाभवन् ।। ४०॥ प्रतिवमं च चत्वारि गोपुराणि चकाधिरे। चतुर्विधस्थ धर्मस्य क्रीडावातायना इव ।। ४४१ । इन्द्रनीलमणिस्तम्भावितधूमलतामुचः। हारे द्वारे धूपपन्योऽमुच्यन्त व्यन्सरामरैः ।। ४२॥
