Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका. सू. ३ सुधर्मस्वामिनः चम्पानगर्यो समवसरणम् ३३ वता = समग्रैश्वर्यवता महावीरेण कीदृशेन ? इत्यत्राह - 'आइगरेण' इत्यादि, 'आइगरेणं' आदिकरेण - आदौ = प्रथमतः स्वशासनापेक्षया श्रुतचारित्रधर्मप्ररूपणं कार्यंकरोतीति आदिकरस्तेन । 'तित्थगरेणं' तीर्थकरेण - तीर्यते = पार्यते संसारमोहमहोदधिर्येन तत्तीर्थ = चतुर्विधः सङ्घः तत्संस्थापकत्वात्तीर्थकरस्तेन । 'सयंसंबुद्धे' स्वयंसम्बुद्धेन - स्वयं = परोपदेशमन्तरेण सम्बुद्धः = सम्यक् तथा बोधं प्राप्तस्तेन । 'पुरि सुतमेणं' पुरुषोत्तमेन - पुरुषेषूत्तमः = श्रेष्ठ: - ज्ञानाद्यनन्तगुणवत्वात् तेन' पुरिसधर्मकथांगका क्या अर्थ कहा है । इस प्रकार जंबूस्वामीने आर्य सुधर्मा स्वामी से प्रश्न किया । इनका संबन्ध "ठाणमुत्रगएणं" यहीं तक है । इनविशेषणका अर्थ इस प्रकार है- समग्र ऐश्वर्य सपन्नव्यक्ति को भगवान् कहते हैं | महावीर इस तरह के - "भगवान् " थे। भगवान महावीरने अपने शासनकी अपेक्षा सर्व प्रथम श्रुत चारित्ररूप धर्म की प्ररूपणाकी है इसलिये उन्हें सूत्रकारने " आइगरेणं" इस विशेषण से युक्त किया है । संसाररूप महोदधि जिसके द्वारा पारकिया जाता है वह तीर्थ है - ऐसा वह तीर्थ चतुर्विधसंघ है । इसकी स्थापना प्रभुने की अतः वे "तीर्थकर " कहलाये | परोपदेश से जो वुद्ध होता है वह स्वयं संबुद्ध नहीं होता है । प्रभु जो बुद्ध हुए वे पर के उपदेश से नहीं हुए किन्तु स्वतः हुए इसीलिये वे स्वयं संयुद्धकहलाये । प्रभु में ज्ञानादिक अनन्त गुणोंने अपना स्थान बनाया था इसलिये वे "पुरुषोत्तम" इस કથાંગ”ના શે। અર્થ કહ્યો છે. આ પ્રમાણે સુધર્માંસ્વામીને જણૢસ્વામીએ પ્રશ્ન કર્યાં. या विशेषणाना संबंध 'ठाणमुवागणं' सही सुधी है. या विशेषणोनो अर्थ આ પ્રમાણે છે–કે સમગ્ર અવ સંપન્ન વ્યકિતને ‘ભગવાન’ કહેવામાં આવે છે. મહાવીર પ્રભુ આ પ્રકારના ‘ભગવાન’ હતા. ભગવાન મહાવીરે પેાતાના શાસન (આજ્ઞા)ની અપેક્ષાએ સૌથી પહેલાં શ્રુત ચારિત્રરૂપ ધર્મનું નિરૂપણ કર્યું, એટલા માટે તેમને સૂત્રકારે 'आइगरेणं' या विशेषणुथी विशिष्ट मनाच्या छे. संसार३य महासागर लेना पडे પાર કરાય છે, તે તીર્થ છે. એવું તે તી ચતુવિધ સંઘ છે. એની પ્રભુએ સ્થાપના કરી એથી જ તેઓ તી કર' કહેવાયા. પારકાના ઉપદેશથી જે બુદ્ધ (જ્ઞાનસ'પન્ન) હાય છે, તે સ્વયંસંબુદ્ધ નથી હાતા. પ્રભુ જે બુદ્ધ થયા તે પારકાના ઉપદેશથી નહાતા થયા, પણ પેાતાની મેળે થયા તેથી જ તેઓને સ્વયંસંધ્યુધ્ધ કહેવામાં આવ્યા છે. જ્ઞાન વગેરે અનેક ગુણોએ પ્રભુમા પોતાનું સ્થાન ખનાવ્યું હતુ. એથી તેઓ પુરુષાત્તમ' વિશેષણથી અલંકૃત થયા રાગદ્વેષ વગેરે અન્તરંગ શત્રુને હરાવવામાં પ્રભુએ પેાતાનું અવનવુ' પરાક્રમ પ્રકટ કર્યું છે, એટલા માટે જ તેમને પુરુષામા
પ
Jam.
