Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
धर्मकथासूत्रे
अत एव यथा गन्ध हस्तिना गन्धमाघ्रायान्ये गजाः क्वापि प्रपलायन्ते तथा भगवद चिन्त्यातिशयमभाववशात्तद्विहरणसमीरणगन्धसम्बन्धगन्धतोऽपि ईति डमर-मरकादय उपद्रवास्तत्र न तिष्ठन्तीति, गन्धगजाश्रितराजवद् भगवदाश्रितो भव्यगणः सर्वदा विजयवान् भवतीति च भवत्युभयोर्युक्तं सादृश्यम् । 'लोगुत्तमेण' लोकोत्तमेनलोकेषु = ऊर्ध्वाधस्तिर्यग्र पेषु उत्तमः = श्रेष्ठः, यद्वा-लोकस्य = भव्यलोकस्य कल्याण कारित्वादुत्तमस्तेन । 'लोगनाहेणं' लोकनाथेन - लोकस्य =भव्यसमूहस्य नाथः = योगक्षेम कारित्वात्मस्तेन । 'लोगहिए ।' लोकहितेन - लोकस्य = पड्जीवनिकायरूपस्य हितः= सर्वथा तद्र्क्षण प्ररूपणेन स्वयं रक्षणेन हितकरस्तेन । 'लोगपई वेणं' लोकमदीपेन- लोकस्य =भव्यरूपविशिष्टलोकस्य आन्तरमिध्यात्वतिमिर निकर निराकरणपुरस्सरं जीवाजीवादि पदार्थस्वरूपप्रकाशकत्वात्मदीपस्तेन, नहि जन्मान्धः प्रदीपे सत्यपि वस्तुं पश्यति, नरेश की तरह भगवदाश्रित, "भव्य गण" भी सर्वदा विजयी होता है । "लोकोत्तम" प्रभु को इसलिये कहा यो एवं मध्यलोक में उन जैसा उत्तम श्रेष्ट और कोई नहीं है-न हुआ गया है कि उर्ध्व है - और न होगा | अथवा लोक शब्द का अर्थ भव्यजन भी होता हैउनका कल्याण प्रभुद्वारा ही होता है-इसलिये भी उन्हें "लोकात्तम कहा है। भव्यसमूह के ये योगक्षेमकारी होने से नाथ हैं इसलिये “लोकनाथ" उन्हें कहा गया है । पट्जीवनिकायरूप इसलोक के रक्षण करने के मरूपक होने से ये "लोकहित" इस शब्द के वाच्य हुए हैं । लोक प्रदीपमन्यरूप - विशिष्ट लोकों को थे, उनके आन्तर मिध्यात्वरूप तिमिर निकर अन्धकारमृह) के निराकरण करनेवाले होने से और साथ साथ में उन्हें जीव अजीव आदिपदार्थों के यथार्थ स्वरूप का प्रकाश देने वाले होने से प्रदीप जैसे कहे गये हैं ।
गंध गजा
३६
બંધ હાથી ઉપર બેસનાર રાન્તની જેમ ‘ભગવાશ્રિત' ભવ્યગણુ’ પણ કાયમને માટે વિથી આાય છે પ્રભુને લેાકાત્તમ એટલા માટે કહેવામા આવ્યા છે કે ઊર્ધ્વ, અધે અને મધ્યલાકમા એમના જેવા ઉત્તમ અને શ્રેષ્ઠ બીજો કાઈ છે નહિ, થયેા નથી અને ઘી નહિ, અથવા-લોક શબ્દના અર્થ ભવ્યજન પણ થાય છે—તેમનું શ્રેય પ્રભુ વર્લ્ડ જ થાય છે, એટલા માટે પણ તેમને લેાકાત્તમ' કહ્યા છે. ભવ્યસમૃહના એ ચોગમ કરનાર દેવાથી નાથ' છે, એટલા માટે જ એમને લેાકનાથ' કહ્યા છે. ''' 'વિનાયરૂપ આલાકના રક્ષણ કવ્વાના નિરુપક હાવાથી એને લોકહિત' આ ૩થી ૬ બાંધવામાં આવ્યા છે. લાકપ્રદીપ–ભવ્યરૂપથી વિશિષ્ટ લાકોને એ તેમના --~ના મિથ્યાત્મરૂપ તિમિર નિકટ (અન્ધકાર) સમૃહને દર કરનારા હોવાથી અને મે છે. તેમને જીવ–અછવ વગેરે પદાર્થોના માચારૂપના પ્રકાશ આપનાર (સાચા પન્દ્ર બનાવનાર) દેવશ્રી પ્રદીપના જેમ તાને પ્રદીપ’ કહેવામાં આવ્યા છે
