Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1228

સાડ
સુધીના ઝુલતા ભાગ. [॰ વાળવું (ૉ.મ.) સાલામાં હાથ સમેટી લેવા]
સેાડે (સાથે) ક્ર.વિજ઼િએ સે’+ યુ. એ' સા. વિ.,પ્ર.] સેાડમાં, પડખામાં. (ર) (લા.) નજીકમાં, પાસે સાડા છું. (સાડા) પું. [જએ સેડ' +ગુ, ‘આ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જએ ‘સેડ.૧,
સાણ (સાણ) ન. 'પાટિયાં વગેરે સાંધવા વપરાતી વાંસ લાકડા કે લેાખંડની નાની ‘ફાચર’
૨૨:૩
સેહુલિયું (સાલિયું) ન. [જુએ ‘સેણલું' + ગુ. "યું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.], સાહુલું (સૅલું) ન[+જએ ‘સેણું’ + ગુ. ‘લ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જએ ‘સેાણું.' (પદ્મમાં.) સેણું (સાણું) ન. [સં. સ્વપ્નદ્દ -> પ્રા. સોળમ, સૂવું એ]
સ્વપ્ન, સ્વપ્નું, (૨) (લા.) ખ્યાલ [સુધ્ધાં સેત, તું (સાત,-d) ના.ચે. [સં, સહિત દ્વારા] સહિત, સેત્કંઠ (સાત્કણ્ડ) વિ. સં. સūષ્ઠ, ખ.ત્રી ] ઉત્કંઠા સાથેનું, ઉત્કંઠિત, ઉત્સુક, (૨) કિં.વિ. ઉત્કંઠા સાથે,
ઉત્કંઠિત થઈ, ઉત્સુકતાથી
સેત્સાહ વિ. સં. ૧+36] 'ઉત્સાહવાળું, ઉમંગી. (૨) ક્રિ.વિ. ઉત્સાહ સાથે, ઉમંગથી
સાથ પું. દાટ, ઘાણ, ભારે નાશ
સાથેા પું, ગ્રંથાયેલા કપડાના ડૂચા, ગ્રંથા સાદર વિ. [સં. સત્] જુએ ‘સહેદર.’ સેહરી, -41. [સં. સો + ગુ. ઈ`' ત.પ્ર.] ખાતાં પ્રવ થવે એ. [ વળવી (રૂ.પ્ર.) ધ્રુવ થઈ જવેા, ધરાઈ જવું] સેદર્ય વિ. [સ,] સગાભાઈ કે બહેન [ગરપણું સાદાઈ . [જુએ ‘સા' + ગુ. આઈ' ત.પ્ર.] સેદાન સાદાગર છું. તુર્કી. સન્તા + ફા. પ્રત્યય] ગામે ગામ ફરી વેપાર કરનાર-મેટા વેપારી. (૨) (લા.) પ્રપંચી અને તરકટી માણસ સાદાગ(-ગી)રી શ્રી. [+ ગુ. ’ ત.પ્ર.] સેદાગરના ધંધા અને એની હિકમત. (ર) (લા.) લુચ્ચાઈ સેદું વિ. તુર્કી ‘સન્તા’- સેદા, વેપાર. લુચ્ચું, તેં, ઠગારું. (૨) વ્યભિચારી, લંપટ સાદે પું. [તુર્કી, સન્તા] વેચાણ. (૨) વિનિમય, (૩)
દ્વારા] (લા,)
(લા.) કરાર, ઠરાવ
સેધરી જએ સેાદરી,’ સાન-ચંપા (સાન-પે) પું. સં. સુf> પ્રા. સોન્ન + ચંપા.’] પીળાં ફૂલતા ચંપાની જાત, ચમેલી સેન-રેખ (સાત) હી. [સ. સુચનૢ > પ્રા. સોન્ન + સં. રેલા] ગિરનાર પહાડના ગૌમુખીની ટૂંક ઉપરથી પડતી દામેાદર કુંડ પાસે થઈ વહેતી નદી, સુવર્ણ-રેખા. (સંજ્ઞા.) સેનલ (સાનલ) વિ. [૪એ ‘સેાનું” દ્વારા.] સેનાનું. (૨) સાનેરી
સેાના-કુણી (સાના-) સ્ત્રી. [જુએ સેાનું’+ ‘કણી''] સેનાની ૨૪. (૨) (લા.) સેાના જેવા કિંમતી પદાર્થ સેના-ગેરુ (સાના-) પું. આ સેાનું' + ગેરુ.'] પીળારા મારતી એક પ્રકારની રાતી માટી સેના-પાણી (સાના-) ન. [જ ‘સેાનું’ + ‘પાણી ’] જેમાં
Jain Education International_2010_04
સારૂં
સ્મશાન
સેાનું બળ્યું હોય તેવું પાણી (એ પવિત્ર ગણાય છે.) સાના-પુર (સાના-) ન. [જુએ સેાનું' + સં.] (લા) [પૂરતી કિંમતને સેાનાના સિક્કા સેના-મહેાર (સાના-મૅડર) સ્ત્રી. [જએ સેાનું' + ‘મહેર.’] સેનામુખી (સાના-) સ્ત્રી. [જએ ‘સેનાનું' + સં. મુઃ + ગુ. 'ઈ' ત.પ્ર.] એક શ્વેત, મીંઢિયાવળ સેનાર (સોનાર) પું. સં. સુવીધાર > પ્રા. સોમ્ના] જએ ‘સેનારા.' સેાનાર(-રે)! (સૅનાર(-૨)શ્ય) સ્ત્રી, [જએ ‘સેાનારા' + ગુ. ‘(-એ)’*પ્રત્યય.] સેાનીની સ્ત્રી, સે।નીની
નાતની સ
સેષ્નારી કું. જિએ‘સેાનાર’♦ગુ, ઈ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ‘સેાનારે.’ (પદ્યમાં.)
સેાનારણ (સે નારણ્ય) જએ સેાનારણ.'
સેાનારા (સાનારા) પું. [જએ ‘સેાનાર' + ગુ. ‘આ’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] સેની, સુવર્ણકાર
સેના-સળી (સાના) સ્રી. [જુએ ‘સેનું’+ ‘સળી.'] સેાનાની દાંત-ખેાતરી. (ર) સાનેરી તારના ભરતવાળું એક જાતનું રેશમાં કાપડ
સેનાળિયાં (સાનાળિયાં) ન.,ખ.વ. [જ ‘સેાનું’ દ્વારા ] સેનેિરી રંગના કાચનાં મેટાં મેાતી
સેાની (સાની) પું. [સ...સૌîિ~>પ્રા. સોનિય] સેાનાનાં ઘરેણાં બનાવવાના ધંધેા કરનાર કારીગર. (ર) એ ધંધાને કારણે વિકસેલી વાણિયાની પરંજિયાની વગેરે જ્ઞાતિ અને એને પુરુષ. [॰ કજિયા (૩.પ્ર.) દેખાવના ઝઘડા (સાચા નહિ)] [જ્ઞાતિ-સમહ સાની-મહાજન (-મા-જન) ન.,અ.વ. [ + સેં.,પું.] સેાનીઓના સાનું (સાનું) ન. [સં. સુવળ-> પ્રા. સોમ્નમ-] કિંમતી એક પીળી ધાતુ, કાંચન, કનક, હેમ. (ર.વિ.) [-ના કરતાં ઘડામણુ મેાંધું (-મોંઘું) (રૂ...) માલી ચીજ પાછળ ભારે હેરાન થયું. નાનાં નળિયાં કરવાં (૩.પ્ર.) ખૂબ કમાવું, નાનાં નળિયાં થવાં (રૂ.પ્ર.) સૂર્યોદય થયા પછીના મેડા સુધીના સમય થવે. નાની ગારથી લીંપવું (-ગારથ-) (રૂ.પ્ર.) ઘણું * સુશેાલિત કરવું. નાની જાળ પાણીમાં ના⟨-નાં)ખવી (૬.પ્ર.) મામલી કામ માટે ભારે ધાંધલ કરવી. (૨) મામૂલી કામ માટે સારા માણસને કષ્ટ આપવું. નાના તર્ક (કે પળ) (૨.પ્ર) અય અવસર. નાની થાળીમાં લેઢાની મેખ (૩.પ્ર) માલી વાતથી સારું કામ રખડી પડવું એ. નાની લંકા લૂંટાવી (-લડ્ડા-) (૩.પ્ર.) મહત્ત્વની વસ્તુએ નાશ પામવી, નાને કાટ ચડે-ઢ) નહિ (રૂ ..) સદ્ગુણી કદી બગડે નહિ. નાને ઘરે રમવું, નાને પારણે ઝૂલવું (રૂ.પ્ર.) જાહેાજલાલી ભાગવવી. નાના કાળિયા (રૂ.પ્ર.) મેઘા ખારાકર (ર) અમય અવસર. નાના વરસાદ (૩.પ્ર.) પુષ્કળ કમાણી. -નાના વરસાદ વરસવા (રૂ.પ્ર.) ભારે પાક થાય તેવી જરૂરી ઈશ્વરી મદદ મળવી. નાના સૂરજ ઊગવા (રૂ.પ્ર.) ખૂબ સુખ અને આબાદી થવી. તેથી દાંત ઘસવા (રૂ.પ્ર.) ધનાઢષ હાલું, ખૂબ સુખી હતું.